MEDIAWIJSHEID IN VLAANDEREN

MEDIAWIJSHEID IN VLAANDEREN Resultaten van de Monitor voor ICT-Integratie in het Vlaamse Onderwijs

dr. Bram Pynoo - [email protected]

1

INLEIDING

Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014

2

MICTIVO - SITUERING • Monitor voor ICT-Integratie in het Vlaamse Onderwijs

2006 OBPWO oproep ICT-‐ monitor

2007

2008

Ontwerp en validering MICTIVO 1 Schooljaar 2007-‐2008

2009 Eind-‐ rapportage MICTIVO 1

Evers, et al. (2009) KU Leuven & UGent

2011 OBPWO oproep MICTIVO 2

2012

Opzet en afname schooljaar 2012-‐13 Eind-‐ rapportage Pynoo, et al. (2013) UGent, HUBrussel, KU Leuven

OBPWO: Onderwijskundig Beleids- en Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek: Thema’s aangereikt door het Departement Onderwijs Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014

3

2013

FACTSHEET MICTIVO 2 MICTIVO:

Monitor voor ICT-integratie in het Vlaamse Onderwijs

type onderzoek: beleidsvoorbereidend (OBPWO) – vervolgproject op MICTIVO1 (2007-08) opdrachtgever: departement Onderwijs, Vlaams Ministerie Onderwijs en Vorming looptijd:

april 2012 - oktober 2013

onderzoekers: Bram Pynoo, Stephanie Kerckaert promotoren:

Katie Goeman, Jan Elen & Johan van Braak

doel:

meten van ICT-integratie en samenhangende factoren op systeemniveau

uitkomst:

beleid informeren in functie van toekomstige beleidsbeslissingen

populatie:

basisonderwijs, secundair onderwijs, basiseducatie

actoren:

leerlingen, leerkrachten, directies

methodologie: kwantitatieve bevraging van een representatieve steekproef scholen via online vragenlijst rapportage:

www.mictivo.be


4

Beleidsverantwoordelijken (kenmerken, competenties en percepties)

(Ondersteunende) context

ICT-Integratie

ICT-infrastructuur

Beleid ten aanzien van ICT

Onderwijsleerproces (ICT-gebruik op het microniveau) Leerkrachten (kenmerken, competenties en percepties)


5

Leerlingen (kenmerken, competenties en percepties)

PRINCIPES MICTIVO 2 • Redundantie vermijden • Maximale vergelijkbaarheid − MICTIVO1 − Tussen Actoren − Tussen Indicatoren • Inspelen op nieuwe ontwikkelingen − Games − Sociale Media − Mediawijsheid


6

Component Indicator

Direc,e

Leerkracht

Leerling

ICT-‐infrastructuur & ICT-‐beleid Aanwezigheid van hardware Aanwezigheid van so3ware ICT-‐beleid *Professionalisering in het kader van ICT

X X X X

-‐ -‐ X X

-‐ -‐ -‐ -‐

ICT-‐competen,es Computer a@tudes Pedagogisch-‐DidacBsche competenBes van leerkrachten ICT-‐competenBes van leerlingen Computer ervaring *Mediawijsheid

-‐ X -‐ X -‐

X X X X X

X -‐ X X X

ICT-‐integra,e op microniveau ICT-‐gebruik door leerkrachten ICT-‐gebruik door leerlingen *Gebruik van sociale media *Gebruik van digital games

X -‐ -‐ -‐

X X X X

-‐ X X -‐

X X X X

X X X X

-‐ X -‐ -‐

ICT-‐percep,es PercepBes over het belang van ICT voor het onderwijs PercepBes over het eﬀect van ICT-‐gebruik PercepBes over de ICT-‐infrastructuur Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 PercepBes over ICT-‐nascholing 7 * nieuwe indicator Noot:

MEDIAWIJSHEID IN MICTIVO • • • •

Mediawijsheid Mediagebruik in de klas / voor schoolwerk Redenen voor mediagebruik Gebruik van sociale media

• Vooral bij leerkrachten zeer uitgebreid!


8

CONCEPTNOTA MEDIAWIJSHEID • mediawijsheid =“een geheel van kennis, vaardigheden

en attitudes waarmee burgers zich bewust en kritisch kunnen bewegen in een complexe, veranderende en gemediatiseerde wereld. Het is het vermogen tot een actief en creatief mediagebruik dat gericht is op maatschappelijke participatie” (Lieten en Smet, 2012; p.10).

• In MICTIVO: focus op mediawijs zijn in ICT- en

internetgebruik => ook Van Deursen & Van Dijk (2009), van den Berg, Jager & Gillebaard (2010)


9

OPERATIONALISERING: MEDIAWIJSHEID • Attitude (helemaal oneens <=> helemaal eens):

chatten, internet/discussieforum (2 items) • Kennis (helemaal oneens <=> helemaal eens): wachtwoord, reclame, virussen, bronvermelding (7 items) • Vaardigheden (lkr: nooit => meerdere keren per dag; lln: nooit <=> altijd): informatie en strategische vaardigheden (5 items) & verantwoord internetgebruik (3 items)


10

OPERATIONALISERING: MEDIAGEBRUIK • Mediagebruik (nooit <=> meerdere keren per dag) − Passief: leerlingen maken geen inhoud aan => lezen, bekijken... (14 media: krant, radio, twitter...) − Actief: leerlingen maken inhoud aan of doen zelf bewerkingen => foto maken, artikel schrijven... (11 media: foto, video, twitter...) • Redenen voor mediagebruik (enkel bij leerkrachten) − Omdat dit de leerlingen motiveert (nooit <=> altijd) − Ter ondersteuning van de les (nooit <=> altijd) − Om een klasgesprek op te starten (nooit <=> altijd) − Ter ontspanning (nooit <=> altijd) − Andere reden (ja/nee)


11

GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA • Als deel van ICT-integratie op micro-niveau • Schaal ontwikkeld zoals indicator “ICT-gebruik

door leerkrachten/leerlingen”:

− om te communiceren met leerlingen − om zelfstandig leerstof te verwerven − ...


12

DATAVERZAMELING

Studie I (80%) Directies

Doel: 20% vd populatie instellingen (=administratieve eenheden) Gestratificeerde steekproeftrekking Bevraging via drie deelstudies: online!

Studie 3 (10%) + Leerlingen Een aantal klassen Studie 2 (10%) per leerjaar +Leerkrachten & onderwijsvorm van de school (ASO/BSO/TSO/ KSO)


13

RESULTATEN


14

DATAVERZAMELING: RESPONS MICTIVO 1 Scholen

682 BaO SO

Directie

516

512 217 723

361 155

Leerkrachten 1659 Kleuter/Lager SO Leerlingen 2990 BaO (5e&6e) SO (1e ->7e) 5.165


15

729 492 190

BaO SO

Totaal

MICTIVO 2

506 217 2585

1282 377

389/819 1377 4887

1679 1311

2353 2534 8.195

CONTEXT: AANWEZIGHEID VAN HARDWARE Pc/100 lln ratio Recente (<4j) PC’s/100 lln ratio

•

• •

•

Basisonderwijs

Secundair onderwijs

17,4

56,5

6,7

33,0

Een relatief groot aantal van computers op scholen is verouderd (1 op 2 in het gewoon BaO en BuSO en 1 op 3 in het gewoon SO en het BuBao). Rekening houdend met de ouderdom van de computers, blijft de pc/ll ratio betrekkelijk laag. Een “Europese benchmark” van 1 computer per 4 leerlingen wordt gehaald in het SO, maar niet in het BaO (in minder dan 20% van de scholen). In het lager onderwijs zijn er gemiddeld 5,7 digitale borden per school, in het secundair zijn er dit 6,7. Dit is vergelijkbaar met Nederland. Dit is een enorme evolutie op vijf jaar tijd (in BaO van 8% naar 73% van de scholen; in SO van 0% naar 40%). Tablet pc’s komen nauwelijks voor in scholen (in 11,5% basisscholen en in 28,1% van de secundaire scholen). Een evolutie zoals met digitale borden is de komende vijf jaar te verwachten. Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014

16

RESULTATEN: MEDIAWIJSHEID • Structuur (EFA -> CFA -> Cronbach alpha): obv

leerlingen

1

Kennis

f a <= c t o Attitude r

Vaardigheden: 2 factoren Mediawijsheid

Zoekvaardigheden

Privacy / hogere orde vaardigheden

enkel weerhouden bij leerkrachten


17

RESULTATEN: KENNIS & ATTITUDES Lager onderwijs Gewoon

Buitengewoon

Gewoon

Buitengewoon

3,5

3,4

3,6

3,6

Sekse?

man > vrouw

n.s.

man > vrouw

n.s.

Leeftijd?

leeftijd van leerkrachten speelt geen rol

Leerjaar?

Score stijgt met leeftijd leerlingen

n.s.

---

---

BSO > ASO

---

Leerkrachten Gemiddelde (1: helemaal oneens ->6: helemaal eens)

Onderwijsvorm (ASO/BSO/TSO)


18

Secundair onderwijs

RESULTATEN: ZOEKVAARDIGHEDEN Secundair onderwijs

Lager onderwijs Leerkrachten

Gewoon

Buitengewoon

Gewoon

Buitengewoon

2,1

1,9

2,4

1,9

Gemiddelde (1: nooit; 2: enkele keren per jaar; ->7: meerdere keren per dag)

Sekse? Leeftijd? Leerjaar? Onderwijsvorm (ASO/BSO/TSO)

man > vrouw


Score stijgt met leeftijd leerlingen ---


19

n.s.

TSO > ASO

-----

RESULTATEN: HOGERE ORDE VAARDIGHEDEN Lager onderwijs

Secundair onderwijs

Gewoon

Buitengewoon

2,2

2,0

2,2

2,3

Sekse?

man > vrouw

n.s.

man > vrouw

n.s.

Leeftijd?


Leerjaar?

Score stijgt met leeftijd leerlingen

n.s.

---

---

BSO> TSO>ASO

---

Leerkrachten

Gewoon

Buitengewoon

Gemiddelde (1: nooit; 2: enkele keren per jaar; ->7: meerdere keren per dag)

Onderwijsvorm (ASO/BSO/TSO)


20

RESULTATEN: KENNIS & ATTITUDES

Leerlingen Gemiddelde (1: helemaal oneens ->6: helemaal eens)

Sekse? Leerjaar?

Lager onderwijs

Secundair onderwijs

5,0

4,7

jongens > meisjes

meisjes > jongens

n.s.

laagste scores in 2e graad


21

RESULTATEN: ZOEKVAARDIGHEDEN

Leerlingen

Lager onderwijs

Secundair onderwijs

2,9

2,7

jongens > meisjes

n.s.

5e > 6e (!)

6e > 1,2,3,4 5e > 2,4

Gemiddelde (1: nooit; 2: bijna nooit; 3: soms; 4: vaak; 5: altijd)

Sekse? Leerjaar?


22

GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA

Leerkracht SO

Hoe vaak gebruikt u sociale media om…

Niet ingevuld

1

2

3

4

5

6

7

8

leerlingen informaKe te laten opzoeken.

3.3

61.8

25.7

6.5

1.7

0.7

0.2

0.1

7.8

3.0

75.0

15.4

4.2

1.7

0.5

0.2

0.0

5.5

1.7

92.5

4.1

1.1

0.5

0.5

0.0

0.0

1.8

leerlingen binnen school met elkaar te laten chaQen of mailen over een taak of over de leerstof.

2.5

82.9

9.8

3.4

1.2

0.2

0.1

0.0

3.2

leerlingen buiten school met elkaar te laten chaQen of mailen over een taak of over de leerstof.

2.6

84.0

9.3

2.7

1.0

0.2

0.2

0.0

2.8

te communiceren met je leerlingen.

1.7

76.7

12.0

5.8

2.8

0.7

0.3

0.0

2.3

1.2

85.3

8.2

3.1

1.2

0.5

0.4

0.0

1.2

1.8

77.6

13.7

4.3

1.5

0.8

0.3

0.1

2.5

1.7 1.4

78.0 89.6

11.8 6.1

5.1 1.9

2.1 0.7

0.8 0.1

0.5 0.2

0.0 0.0

1.6 1.2

1.8

81.0

6.7

5.2

3.1

1.2

0.8

0.1

1.8

leerlingen te laten samenwerken met medeleerlingen van de eigen school. leerlingen te laten samenwerken met leerlingen van een andere school.

leerlingen met een funcKebeperking te ondersteunen. leerlingen zelfstandig nieuwe leerstof te laten verwerven. leerlingen oefeningen te laten maken. leerlingen toetsen te laten maken. de leerprestaKes van je leerlingen op te volgen.

1 = Nooit, 2 = Enkele keren per jaar, 3 = Eén of meerdere keren per maand, 4 = Wekelijks, 5 = Meerdere keren per week, 6 = Dagelijks, 7 = Meerdere keren per dag, 8 = In het kader van project


23

GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA • Zeer beperkt bij leerkrachten; meer dan 50%

nooit (BaO en SO) • Enkel itemanalyse mogelijk, geen schaalvorming


24

GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA

Lager onderwijs

Secundair onderwijs

(1: nooit -> 7: meerdere keren per dag)

1,9

2,7

Sekse?

n.s.

meisjes > jongens (!)

6e > 5e

6e > 1e-3e, 5e 5e > 1e 4e >1e & 2e

Leerlingen Gemiddelde

Leerjaar?


25

MEDIAGEBRUIK: TOP5 PASSIEF

BaO

SO

Dia’s, foto’s bekijken

94.0%

82.3%

Krant lezen

88.0%

Film bekijken

ACTIEF

BaO

SO

Foto maken

66.5%

35.9%

73.0%

Artikel schrijven voor een krant

57.8%

26.3%

86.3%

75.8%

Foto bewerken

32.3%

26,3%

Documentaire bekijken

81.5%

69.4%

Video maken

22.2%

17.8%

Tijdschrift lezen

78.8%

74.5%

Blog schrijven

19.7%

(7.6%)

(13.0%)

11.8%

Lezersbrief schrijven Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014

26

REDENEN MEDIAGEBRUIK BaO

SO

Krant

illustratie

illustratie

Tijdschrift

illustratie

illustratie

Documentaire

illustratie

illustratie

Film

motivatie lln

illustratie

Brief

motivatie lln

illustratie

Radio

motivatie lln

illustratie

Tv-journaal

motivatie lln

illustratie

Blog

motivatie lln

motivatie lln

illustratie

illustratie

Games

motivatie lln

motivatie lln

Animatiefilm

motivatie lln

illustratie

illustratie

illustratie

Videoclips

motivatie lln

motivatie lln

Soaps

motivatie lln

illustratie

Twitter

motivatie lln

motivatie lln

Dia’s of foto’s

Reclame


27

CONCLUSIE • Er is nog werk aan de winkel • Leerkrachten in Vlaanderen maken vooral

gebruik van traditionele media • Hardware & Nascholing nodig • Uitdaging lerarenopleiding • Anecdote Facebook


28

[email protected] www.mictivo.be


29

MEDIAWIJSHEID IN VLAANDEREN

Recommend Documents