Media-invloed op het gemeentelijk beleid in Noordoost-Friesland
Silke Neeltje Bil en Laura Baukje Bergmans Piter Jelles !mpulse Kollum Havo 5 Yvonne Kuperus, Otto Christiaan Jonker, Gernand Leo Dethmer Stockmann
2
Inhoudsopgave Samenvatting ............................................................................................................................................................. 4 Voorwoord .................................................................................................................................................................. 5 Inleiding ....................................................................................................................................................................... 6 Wat voor invloed heeft de media op het gemeentelijk beleid in Noordoost-Friesland? ............. 7 1.
Wat is media?.............................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.1 Functies van de media ................................................................................................................................ 8
Samenvatting: Wat is media? ............................................................................................................................. 10 2.
Het gemeentelijke beleid ........................................................................................................................... 11 2.1 Het gemeentelijke bestuur ...................................................................................................................... 12 2.2 Taken binnen de gemeente .................................................................................................................... 13 2.3 Rollenverdeling binnen de gemeente................................................................................................. 14 2.4 Raadsvergaderingen .................................................................................................................................. 15 2.5 Gemeenteraadverkiezingen .................................................................................................................... 15 2.6 Gemeentelijke bestedingen .................................................................................................................... 16
Samenvatting: de gemeente .............................................................................................................................. 17 3.
Noordoost-Friesland .................................................................................................................................... 18 3.1 Verdeling in de gemeenteraden ........................................................................................................... 18 3.2 Politiek in Noordoost-Friesland ............................................................................................................ 20 3.3 Media in Noordoost-Friesland............................................................................................................... 20 3.4 Economie in Noordoost-Friesland ....................................................................................................... 20
Samenvatting: Noordoost-Friesland ............................................................................................................... 21 4.
Onderzoek: Wat voor invloed heeft de media op het gemeentelijke beleid in Noordoost-
Friesland ..................................................................................................................................................................... 22 4.2 De Elfstedentocht, de gemeente Dongeradeel en de media ..................................................... 23 4.3 De media-invloed op het gemeentelijke beleid in Dongeradeel ............................................. 26 4.4 RTV Noordoost-Friesland en de gemeentes in Noordoost-Friesland .................................... 28 4.5 De media en de gemeente Kollumerland.......................................................................................... 32 4.6 Gemeenteraad verkiezingen en de media ........................................................................................ 34 Conclusie.................................................................................................................................................................... 35 Evaluatie ..................................................................................................................................................................... 36 Bronnen ...................................................................................................................................................................... 37 3
Samenvatting Ons profielwerkstuk gaat over de invloed van de media op het gemeentelijke beleid. Wij hebben dit in twee delen onderzocht. Het eerste deel bestaat uit de achtergrond informatie en het tweede uit het onderzoek waarin we gebruik maken van onze achtergrondinformatie
Achtergrondinformatie De media zijn communicatiemiddelen waarmee een groot aantal mensen kan worden bereikt. Er zijn vele verschillende soorten media. De gemeente gebruikt de media dagelijks, hun uitgangspunt is vooral de vrijheid van meningsuiting zodat mensen hun mening kunnen laten horen. Maar ook de burgers de kans geven om zich democratisch op te stellen in de politiek en om pluriformiteit te vormen. De gemeente is een bestuurlijke eenheid in een staat. Taken van de landelijke overheid worden afgestaan aan de gemeentelijke overheid. De gemeente wordt bestuurd door het college van B & W en de gemeenteraad. De burgemeester wordt aangesteld en de raad wordt gekozen door de burgers van de gemeente. De gemeenteraad is verantwoordelijk voor het beleid dat in een gemeente wordt uitgevoerd en waar geld aan uit wordt gegeven. De gemeentelijke organisatie voert per afdeling haar taken en het beleid daarvan uit, zij worden aangestuurd door de gemeentesecretaris. Samen zorgt de gemeente voor het welzijn van de burgers in de gemeente en probeert het de behoefte van de burgers te voorzien. Noordoost-Friesland bestaat uit de gemeenten: Achtkarspelen, Kollumerland c.a , Dongeradeel, Tytsjerksteradiel en Dantumadeel. Binnen deze gemeentes is er een omroepstation RTV NOF en er is een gezamenlijk nieuwsblad. De gemeentes werken samen op het gebied van bibliotheken en hebben een eigen organisatie genaamd Dwaande. Deze organisatie moet er voor zorgen dat er meer toerisme naar Noordoost-Friesland komt en het op sociaal economisch gebied beter gaat met de regio.
Het onderzoek Wij hebben onderzocht of de media invloed heeft op het gemeentelijke beleid. De media heeft invloed op verschillende manieren: De media kan het nieuws dat vanuit de gemeente komt verspreiden, dit is meestal positief nieuws. Als de gemeente op deze manier de media niet heeft kan de gemeente de inwoners niet optimaal informeren. De media krijgt ook nieuws over de gemeentes van de inwoners. Dit kan positief of negatief zijn, als het nieuws negatief is ontstaan er wel eens conflicten tussen de gemeente en de media. Toch hebben beide partijen elkaar nodig en zijn de conflicten snel weer over. Bij ernstige gebeurtenissen is de media vaak aanwezig. De media kan bij de schuldvraag van bijvoorbeeld een ongeluk de gemeente aansprakelijk stellen. De gemeente kan dan het beleid gaan aanpassen waardoor bijvoorbeeld de kans op een ongeluk een stuk minder wordt. Dit was in de gemeente Dongeradeel het geval. De media heeft niet alleen invloed op het beleid maar ook op het bestuur. In maart 2014 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen en iedereen wil zo veel mogelijk in het nieuws komen en bekendheid krijgen. Door deze bekendheid kunnen ze meer stemmen krijgen bij de verkiezingen en opnieuw in de gemeenteraad komen.
4
Voorwoord In dit profielwerkstuk hebben wij de invloed van de media op het gemeentelijke beleid in Noordoost-Friesland onderzocht. Wij zijn op dit onderwerp gekomen tijdens onze lessen maatschappijwetenschappen. Het onderwerp massamedia was toen aan de orde. Omdat dit onderwerp erg actueel is en omdat onze generatie er niet meer zonder kan vinden wij dit een geschikt deelonderwerp voor ons profielwerkstuk. In eerste instantie hadden we gekozen voor de invloed van de massamedia op de landelijke politiek van Nederland. Dit bleek toch iets te breed. Bij zo’n onderwerp zouden we niet erg breed kunnen onderzoeken. Uiteindelijk hebben we het bij de gemeentes binnen NoordoostFriesland gehouden, want dit staat dichter bij ons en dus is het makkelijker om achter de juiste informatie te komen, maar ook voor het uitvoeren van onderzoeken. Na het mindmappen en overleggen zijn we tot de juiste deelvragen gekomen. Hierna ging alles al vrij vlot. Onze hoofdvraag hebben we als het ware in woorden verdeeld. Hierdoor hebben we duidelijke achtergrondinformatie om ons onderzoek te beginnen. We hebben specifiek gekozen voor de gemeente Dongeradeel en Kollumerland, want wij wonen beide in de gemeente Dongeradeel en gaan beide naar school in de gemeente Kollumerland. De taken van de verschillende gemeentes in Noordoost Friesland zijn over het algemeen hetzelfde en op alle gebieden werken deze gemeentes samen. Op de gebieden van economie, toerisme en politiek. In de case studies hebben wij gezocht naar het beste antwoord op onze deelvragen. We hebben dit gedaan door drie onderzoeken te doen. Zo hebben we Jan Beets, verslaggever van RTVNOF geïnterviewd. En zijn we naar de gemeente Kollumerland geweest en hebben daar onder andere met de burgemeester van Kollumerland, Bearn Bilker gesproken. Ook zijn we naar de gemeente Dongeradeel geweest om daar de invloed van de media te onderzoeken. Nadat we alle informatie bij elkaar hadden gezocht, hebben we taken verdeeld. Het meest hebben we samen gedaan en deze samenwerking ging goed. We hebben wel een moment gehad waarin het wat minder ging. Op die momenten hebben we overlegt met onze PWScoach en konden we weer verder. Wij zijn tevreden over ons eindresultaat! Wij willen de volgende mensen graag nog even bedanken: Bernd Jager, voor de informatie van de gemeente Dongeradeel. De gemeente Kollumerland voor haar gast vrijheid en de informatie over de taken van de gemeente, het beleid en de bestuurders. Jan Beets willen we bedanken voor zijn meningen en informatie over de media in Noordoost-Friesland. Als laatste willen we ook Otto bedanken, we hebben hem benoemd als PWS-coach en hij heeft ons geholpen wanneer wij daar om vroegen. Allemaal erg bedankt en veel leesplezier.
5
Inleiding De nieuwe generatie jongeren kan bijna niet meer zonder sociale media. Iedereen weet alles van elkaar, nieuws is binnen een paar seconden de hele wereld over. Media is dus erg belangrijk in de “nieuwe wereld”. Maar heeft deze media ook invloed op de politiek? En als we het op regionaal niveau gaan bekijken, wie heeft er dan invloed? Dit hebben wij uitgezocht door twee dingen te doen. Ten eerste hebben we onze deelvragen opgesteld. Door deze deelvragen komen wij meer te weten over het onderwerp en kunnen we deze informatie gebruiken bij het opstellen van onze vragen voor het onderzoek. Het tweede deel is het onderzoek, hierin hebben we interviews gedaan met verschillende instellingen die te maken hebben met onze onderzoeksonderwerpen. Door de deelvragen uit te werken weten we wat er gebeurd bij de gemeente en we weten hoe de media te werk gaat. Nu is de vraag, heeft de media invloed op het gemeentelijke beleid in Noordoost-Friesland?
6
Wat voor invloed heeft de media op het gemeentelijk beleid in Noordoost-Friesland? Wat is media? Hoe worden deze media gebruikt? Wat doet de media? Hoe doen ze dit? Waarom is er media?
Wat is gemeentelijk beleid? Wat is een gemeente? o
Wat zijn de taken van een gemeente?
Wat houdt beleid in? o
Hoe zit een beleid in elkaar?
Hoe is de samenstelling van een gemeente?
Hoe werken gemeentelijke verkiezingen?
Wat verstaan we onder Noordoost-Friesland? Welke gemeentes verstaan we onder Noordoost-Friesland? Hoe zien de gemeenteraden in deze gemeenten er uit? Hoe werken gemeentes samen in Noordoost-Friesland?
7
1. Media In dit hoofdstuk gaan we het hebben over de media, welke functies heeft de media en waar worden deze voor gebruikt.
1.1 informatie maatschappij De media is mogelijk door de steeds betere technologische ontwikkelingen. Ook is er door de economische groei globalisering mogelijk, namelijk het uitwisselen van ideeën en culturen over de hele wereld. Ook hebben mensen steeds meer behoefte aan informatie. Hierdoor ontstaat er een samenleving waar communicatie en informatieoverdracht razend snel verspreid kunnen worden over een grote groep menen en de basis is van de meeste economische activiteiten. De overheid gebruikt de media ook dagelijks, hun uitgangspunt is vooral de vrijheid van meningsuiting, maar ook de burgers de kans te geven zich democratisch op te stellen door hun mening te laten luiden in de politiek en om pluriformiteit te vormen.
1.2 Functies van de media Deze media hebben ook verschillende functies. 1 De media heeft als functie het informeren van de ontvanger. Naast deze functie heeft de media ook een educatieve functie. Dit houdt in dat de media voorziet van nieuws en informatie waardoor men op de hoogte blijft van actuele gebeurtenissen. Men leert hierdoor ook nieuwe dingen. Hierdoor wordt de samenleving over het algemeen slimmer en dit betekent een groei voor de kenniseconomie van Nederland. Ook heeft de media de opiniërende functie, dit houdt in dat de media vaak kritisch commentaar heeft op nieuws en andere maatschappelijke onderwerpen daardoor helpen zij ons een eigen mening te vormen. Dan is er nog een sociale functie, de media verbindt ons met andere mensen, we kijken bijvoorbeeld televisie met andere mensen en hebben contact met elkaar via sociale media. En als laatste de recreatieve functie, de media bied ons ontspanning en tijdverdrijf. Dit waren de functies voor de individu. Naast de maatschappelijke functies van de media zijn er ook nog de politieke functies. Politieke functies De politiek opiniërende functie, is de functie waarbij de media zorgt dat de burgers goed worden ingelicht over politieke onderwerpen. Daarbij geven ze ruimte aan verschillende politieke visies op maatschappelijke problemen. Hierdoor kunnen burgers een goed gegronde mening vormen
1
Van de Broeke et al (Massamedia uitgeverij Essener 2e druk) 8
De spreekbuis functies, dit is de functie waarbij de media zijn woordvoerders van groepen burgers aan bod laat komen die willen dat de politiek hun problemen oplost. Dan nog de commentaar functie, de media zorgt ervoor dat de burgers recht hebben op een vrijheid van meningsuiting. De media heeft ook de controlefunctie, de media controleren het functioneren van de overheid en andere publieke organisaties. Daarnaast is er ook nog de agenda functie, de media zorgen er voor dat de maatschappelijke problemen onder de aandacht komen bij de politiek en onder de publieke organisatie.
9
Samenvatting: Wat is media? De media zijn communicatiemiddelen waarmee een groot aantal mensen kan worden bereikt. Er zijn verschillende soorten media, zoals de krant, radio, folders of internet. De media heeft ook verschillende functies waaronder de informatieve functie, de educatieve functie en de sociale functie. Naast deze functies zijn er ook nog politieke functies deze zorgen er voor dat mensen naast recreatief ook politiek geïnformeerd worden.
10
2. Het gemeentelijke beleid In dit hoofdstuk gaan we het hebben over het gemeentelijke beleid. We gaan eerst in op hoe Nederland bestuurd wordt dit gebeurd in paragraaf 1, daarna het gemeentelijke bestuur in paragraaf 2. In paragraaf 3 worden de taken van de gemeente beschreven. In paragraaf 4 de rolverdeling binnen de gemeente, wie neemt welke taken op zich en hoe wordt het uitgevoerd. In paragraaf 5 behandelen we de raadsvergadering. In paragraaf 6 worden de gemeenteraadsverkiezingen uitgelegd. En in de laatste paragraaf komen de gemeentelijke bestedingen aan bod.
2.1 Hoe wordt Nederland bestuurd Om er achter te komen hoe een gemeente bestuurd wordt beginnen we bij het landelijke bestuur. De landelijke overheid staat namelijk zijn taken af aan de gemeente en de provincie. Nederland heeft een parlementaire democratie, een constitutionele monarchie en een gedecentraliseerde eenheidsstaat. Een parlementaire democratie houdt in dat de vertegenwoordigers in het parlement gekozen worden door burgers. Deze vertegenwoordigers hebben de wetgevende macht en hebben invloed op het beleid. Bij parlementaire democratie is er een scheiding tussen staatshoofd en koning. Hiernaast heeft Nederland ook een constitutionele monarchie dit is een vorm van monarchie waarbij de koning bepaalde bevoegdheden heeft. In Nederland ligt de macht bij de koning, de ministers en bij het parlement. De koning is in Nederland onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk voor het doen en laten van de koning. Nederland is ook nog eens een gedecentraliseerde eenheidsstaat, dit is een staatsvorm waarin de landelijke overheid taken afstaat aan de gemeente en de provinciale overheid. Toch blijft de nadruk op de landelijke overheid omdat het een eenheidsstaat is. Een gemeente is een bestuurlijke eenheid in een staat, onder bestuur van een gemeenteraad, een burgemeester en wethouders. Boven de gemeente staan respectievelijk het provinciale bestuur en de rijksoverheid. De inrichting van het Gemeentelijke bestuur word geregeld in de Gemeentewet.
11
2.2 Het gemeentelijke bestuur Het bestuur van een gemeente bestaat uit: De gemeenteraad, wordt gekozen door burgers. Zij verordenen, controleren en budgetteren. De raadsgriffier, wordt benoemd door de gemeente raad en ondersteunt de gemeenteraad. De gemeentelijke rekenkamer, deze wordt benoemd door de gemeenteraad en rapporteert de gemeenteraad. Het college van B&W bestaat uit burgemeester en wethouders. Het wordt gecontroleerd door gemeenteraad en de gemeentelijke rekenkamer. Het college wordt ondersteund door ambtelijk apparaat en benoemd uit het midden of van buiten de gemeenteraad. De secretaris wordt benoemd door het college van B&W. De secretaris heeft recht op ondersteuning door gemeenteraad. En ondersteunt het college van B&W. Het ambtelijk apparaat, wordt geleid door secretaris, hij/zij heeft de leiding over alle ambtenaren. Een gemeente heeft niet echt een baas. Dit hangt namelijk af van het onderwerp waarover besluiten moeten, worden genomen. Besluiten worden, genomen door de gemeente raad, het college van B&W en de gemeentelijke organisatie. De gemeenteraad bepaald wat voor beleid er gevoerd wordt in een gemeente en waar geld aan uitgegeven wordt. De gemeenteraad stelt ook regels vast, deze regels gelden voor alle inwoners van de gemeente. Deze regels worden verordeningen genoemd. Het college van B&W voert het beleid uit dat de hoofdlijnen door de gemeenteraad is vastgesteld. Het vastgestelde beleid moet worden uitgevoerd. Dit is een taak van de gemeentelijke organisatie. De gemeentesecretaris, dit is de hoogste ambtenaar van de gemeente, en hij of zij stuurt de ambtenaren aan.
12
2.3 Taken binnen de gemeente De gemeente heeft verschillende taken. Je kunt hierbij denken aan de afdeling burgerzaken, hier kunnen burgers hun paspoort of nieuwe rijbewijs ophalen. Ook worden hier de geboortes in de gemeente geregistreerd. Er is ook de afdeling openbare orde en veiligheid. Zij zorgen voor bijvoorbeeld de veiligheid bij een groot evenement of de veiligheid op straat door bijvoorbeeld lantaarnpalen. Dan hebben we nog de afdeling Economische Zaken, deze afdeling spreekt voor zich. Deze afdeling regelt namelijk de financiën binnen de gemeente. Deze afdeling heeft veel contact met de andere afdelingen over projecten waar geld bij nodig is. Ook maken zij elk jaar een begroting Dan de afdeling sociale zaken en werkgelegenheid, deze afdeling is er vooral voor de burgers. Het zorgt voor de werkgelegenheid en bijvoorbeeld jeugdzorg en welzijn. De afdeling Onderwijs moet in de gemeente onderdak en het geld verzorgen voor scholen. Kinderen in de gemeente moeten namelijk onderwijs kunnen vormen. De afdeling ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, zij zorgen er voor dat er grond beschikbaar komt voor het bouwen van bijvoorbeeld een nieuw wijk in de gemeente. Ook verlenen zij vergunning. De afdeling verkeer en vervoer zorgt voor fatsoenlijke wegen en fietspaden, zodat de burgers van de gemeente zich gemakkelijk kunnen verplaatsen. De afdeling economische zaken komt hierbij kijken, want het aanleggen van wegen en fietspaden kost erg veel geld. Ze zorgen ook voor onze veiligheid, door bijvoorbeeld het aanleggen van een rotonde. Dit zijn vooral de taken die de ambtenaren uitvoeren. Elke afdeling heeft zijn eigen ambtenaren en beleidsmedewerkers, Zij voeren uit wat er in de gemeenteraad besproken is en de bovengenoemde taken. De taken worden omgezet in een beleid, dit is een communicatie middel om te zorgen dat alle neuzen dezelfde kant opgaan. Het maken en uitvoeren van een beleid houdt eigenlijk nooit op, tenzij de doelen of het project zijn behaald.
13
2.4 Rollenverdeling binnen de gemeente Rol van de gemeenteraad2 De gemeenteraad heeft binnen de gemeente de meeste politieke macht, gemeente is het hoofste orgaan van de gemeente. De gemeenteraad stelt in grote lijnen het beleid vast en houdt hier toezicht op. De raad heeft drie instrumenten: Één daarvan is regelgeving, de raad stelt op deze manier verordeningen vast. Ook heeft de raad budgetrecht. De raad bepaald met dit budgetrecht hoeveel geld er aan elk apart doel wordt besteed. Als laatste controleert de gemeenteraad het functioneren van het college van B&W. Rol van de burgemeester De burgemeester is de voorzitter van de gemeenteraad. Zij staan boven de partijen en de burgemeester opereert onafhankelijk. De burgemeester heeft geen stemrecht in de gemeenteraad omdat hij geen gemeenteraadslid is. De belangrijkste taak van de burgemeester is het zorgen voor de algemene belangen van de inwoners van de gemeente. Rol van het college Aan het hoofd van de gemeenteraad staat het college van burgemeester en wethouders. Zij worden ook wel de college van B&W genoemd. Het college van B&W is verantwoordelijk voor het dagelijkse bestuur. De wethouders die behoren tot het college van B&W zijn door de raad gekozen. Rol van de raadsgriffier De raadsgriffier is secretaris bij de raadsvergaderingen en adviseert de raadsleden, ook leidt de raadsgriffie de raadsvergaderingen. Hierdoor heeft de griffier de verantwoordelijkheid voor de voorbereidingen, het verloop van de raads- en commissievergaderingen. De raadsgriffier heeft geen stemrecht, maar de raadsleden wel. Raadscommissie Deze raadscommissie bestaat uit specialisten van een fractie. Zij adviseren de raad over onderwerpen die op de raadsagenda staan, zodat de raasleden zich op deze onderwerpen kunnen voorbereiden om tot een besluit te komen
2
Gemeente Goes (rollen gemeente verkregen van http://www.goes.nl/bestuur-organisatie/wat-doet-degemeenteraado_41489/, november 2013)
14
2.5 Raadsvergaderingen3 Als voorbeeld voor de structuur van raadsvergaderingen nemen we de gemeente Dongeradeel. Deze gemeente heeft sinds 30 augustus een nieuwe vergaderstructuur. Op deze manier wil de gemeente er voor zorgen dat de hamerstukken sneller afgehandeld worden en er meer ruimte komt voor inspraak. De gemeenteraad vergaderen nu volgens een 4-weekse cyclus: Week 1: informatieve bijeenkomst Week 2: opiniërende bijeenkomst Week 3: geen bijeenkomst Week 4: besluitvormende bijeenkomst
2.6 Gemeenteraadverkiezingen4 Een gemeenteraad heeft net zoals de tweede kamer een aantal zetels. Het aantal zetels verschilt per gemeente. De zetels van de gemeenteraad worden gevuld door raadsleden. De raadsleden worden voorgedragen door politieke partijen. Deze politieke partijen hebben een kandidatenlijst die op het stembiljet komt. De politieke partijen maken en voeren campagne. Een burger boven de 18 van de gemeente krijgt een stem-pas in de brievenbus. Hiermee kan hij naar het stembureau gaan om te stemmen. Om de keuze voor een bepaalde partij makkelijker of juist moeilijker te maken hebben Politieke partijen een partijprogramma opgesteld. Ook kun je via internet gebruik maken van een stemwijzer. De gemeenteraadsleden staan voor een bepaalde partij op de kandidatenlijst maar worden uiteindelijk als persoon gekozen.
3
Gemeente Dongeradeel (over gemeenteraad verkregen van http://www.dongeradeel.nl/gemeentedongeradeel/gemeenteraad_233/ , December 2013) 4 Uitleganimatie (gemeenteraadsverkiezingen 2010 videofragment verkregen van http://www.youtube.com/watch?v=UYd1gR8O3Co, september 2013)
15
2.7 Gemeentelijke bestedingen5 Voor dit onderwerp bekijken we de begroting van de gemeente Dongeradeel. We gaan in deze begroting kijken naar wat ons opvalt en waar de grote verschillen zitten van het jaar 2012 tot 2017. De gemeenteraad Wat ons opviel aan de begroting van de gemeenteraad was dat er een heel groot verschil zat in de loonbetalingen van het jaar 2013 en 2014. Dit was namelijk 45.000 euro. Dit zou kunnen liggen aan het aantal mensen dat in de gemeenteraad zit, dit aantal zou gedaald kunnen zijn. Ook had de raad in 2013 geen vaste onkostenvergoeding hebben. Wij denken dat deze onkostenvergoeding te maken heeft met de loonbetalingen en sociale premies deze zijn namelijk veel hoger. Communicatie In de totale kosten van communicatie valt het ons op dat er een enorm verschil zit tussen 2012 en 2014, dit is meer dan 100.000 euro. Dit verschil zit hem waarschijnlijk in de verrekening van de kostenplaats BMO, dit zijn de inkomens. Wij denken dat de afdeling is opgesplitst of dat er banen zijn geschrapt anders kan er niet zo’n groot verschil zijn. Wat ook opvallend is dat de advertentie kosten flink gedaald zijn. Er is een bezuiniging door gevoerd van 40.000 euro met ingang van 2013. In 2013 werd er nog 56.419 euro uitgegeven aan advertenties dit moet in 2014 16.665 worden. Wij denken dat er vooral bezuinigd wordt door de eigen website van de gemeente meer te gebruiken. Zo wordt er minder geld besteed aan kranten en hoeven er ook geen advertentiekosten gemaakt te worden. De lokale omroep De kosten van de gemeente aan de lokale omroep, worden betaald door de inwoners. Het is een subsidiebedrag. De gemeente zelf betaald dus geen kosten aan de lokale omroep. De formule van de subsidie is als volgt: €1,28 x aantal woonruimten = subsidiebedrag. Dit bedrag stagneert een beetje. Er is nog niet echt te zien dat het een krimpgemeente is.
5
Gemeente Dongeradeel (begroting gemeente Dongeradeel 2013 pagina 98 t/m 104 verkregen van de gemeente Dongeradeel op 15 december 2013)
16
Samenvatting: de gemeente Een gemeente is een bestuurlijke eenheid in een staat. Taken van de landelijke overheid worden afgestaan aan de gemeentelijke overheid. De gemeente wordt bestuurd door het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad. De burgemeester wordt aangesteld en de raad wort gekozen door de inwoners van de gemeente. De gemeenteraad is verantwoordelijk voor het beleid dat in een gemeente wordt uitgevoerd en waar geld aan uit wordt gegeven. De gemeentelijke organisatie voert per afdeling haar taken en het beleid daarvan uit, zij worden aangestuurd door de gemeentesecretaris. Samen zorgt de gemeente voor een het welzijn van de burgers in de gemeente en probeert het de behoeften van de burgers te voorzien.
17
3. Noordoost-Friesland In dit hoofdstuk gaan we het hebben over de regio Noordoost Friesland. Paragraaf 1 bevat de verdeling van de gemeenteraden in Noordoost-Friesland. In paragraaf 2 gaat het over de politiek in Noordoost-Friesland. Hierop volgend in paragraaf 3 de media in NoordoostFriesland. In de laatste paragraaf gaat het over de economie in Noordoost-Friesland. Onder Noordoost-Friesland verstaan we de gemeenten; Dongeradeel, Dantumadeel, Kollumerland c.a., Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel. Deze gemeenten hebben allemaal hun eigen gemeenteraden en burgemeester.
3.1 Verdeling in de gemeenteraden De verdeling van de gemeenteraden ziet er als volgt uit: Dongeradeel6 Partij CDA FNP PvdA Christen Unie Algemeen Belang Dongeradeel VVD Fractie de vries/ van der Galiën
zetels 5 4 2 2 2 2 2
Totaal
19
Dantumadeel7
6
Partij CDA FNP PvdA Christen Unie Datumadeel 82 Fractie Peterson LLD SGP
zetels 5 1 3 2 2 1 2 1
Totaal
17
Gemeente Dongeradeel (gemeenteraad samenstelling verkregen van http://www.dongeradeel.nl/gemeente-
dongeradeel/gemeenteraad_233/ , november 2013 ) 7
Gemeente Dantumadeel(gemeenteraad samenstelling verkregen van http://www.dantumadeel.nl/gemeente-en-
organisatie/gemeenteraad_245/ november 2013)
18
Kollumerland8
Partij CDA FNP PvdA Christen Unie VVD
zetels 5 3 2 2 3
Totaal
15
Achtkarspelen9 Partij CDA FNP PvdA Christen Unie Gemeentebelangen Achtkarspelen VVD Eerlijk en helder
zetels 6 5 3 3 2 1 1
Totaal
21
Tytsjerksteradiel10 Partij CDA FNP PvdA VVD Groen links Christen unie GBT Totaal 8
zetels 6 5 4 3 3 1 1 23
Gemeente Kollumerland (gemeenteraad samenstelling verkregen van
http://www.kollumerland.nl/gemeente/raad_3319/ , september 2013) 9
Gemeente Achtkarspelen (gemeenteraad samenstelling verkregen van http://www.raad-
achtkarspelen.nl/Organisatie , september 2013) 10
Gemeente Tytsjerksteradiel(gemeenteraad samenstelling verkregen van http://www.raad.t-
diel.nl/sjablonen/1/infotype/committeemonitor/members.asp?objectID=9268 , september 2013)
19
3.2 Politiek in Noordoost-Friesland In deze verdelingen is te zien dat het CDA in 2010 een ruime meerderheid heeft gehaald bij de gemeenteraadsverkiezingen. Meestal vormt het CDA samen met FNP en de PvdA de meerderheid in de gemeenteraden. De gemeentes hebben samen de organisatie Dwaande opgericht, deze organisatie heeft als doel een onderscheidend imago te creëren voor de regio Noordoost-Friesland. Ze willen meer bezoekers en toeristen trekken naar Noordoost-Friesland. Ook wil Dwaande zorgen voor meer ondernemersactiviteit. Zo wordt het voor producenten aantrekkelijker om naar Noordoost-Friesland te komen.11
3.3 Media in Noordoost-Friesland Noordoost-Friesland heeft ook haar eigen media, er is een eigen krant. Nieuwsblad Noordoost-Friesland, deze wordt elke maandag en vrijdag uitgegeven. Ook is er een omroep in Noordoost-Friesland, dit is RTV NOF. Zij hebben een eigen tv kanaal, een radio station en een eigen website. Ook heeft de regio Noordoost-Friesland een bibliotheken, deze werken samen met de andere bibliotheken uit de andere gemeentes.
3.4 Economie in Noordoost-Friesland De gemeentes in Noordoost-Friesland in samenwerking met de provincie Fryslân, hebben in 2010 een Sociaal Economisch Masterplan gepresenteerd. Door de provincie Fryslân wordt er 22,7 miljoen euro geïnfesteerd in het project Agenda Netwerk Noordoost. Een van de dingen die dit project aan wil pakken is de krimpproblematiek. Door de krimp krijgt de regio een kwetsbaardere positie op Sociaal economisch vlak.12
11
Dwaande (over dwaande verkregen van http://www.dwaande.nl/over-dwaande/ december 2013)
12
Netwerk Noordoost (regionale afspraken, verkregen van
http://www.dwaande.nl/uploads/bestanden/Werken%20en%20ondernemen/set%20regionale%20afspraken%20%20Agenda%20Netwerk%20Noordoost%20def.pdf december 2013)
20
Samenvatting: Noordoost-Friesland Noordoost-Friesland bestaat uit de gemeente Dongeradeel, Achtkarspelen, Kollumerland c.a Tytsjerksteradiel en Dantumadeel. Deze gemeentes hebben bijvoorbeeld een gezamenlijk omroepstation RTV NOF en hebben een gezamenlijk nieuwsblad. De gemeentes werken samen op het gebied van bibliotheken en hebben een eigen organisatie genaamd Dwaande. Deze organisatie moet er voor zorgen dat er meer toerisme naar Noordoost-Friesland komt en het op sociaal economisch gebied beter gaat met de regio.
21
2 Onderzoek: Wat voor invloed heeft de media op het gemeentelijke beleid in Noordoost-Friesland
22
4.1 De Elfstedentocht, de gemeente Dongeradeel en de media Zo dichtbij als in 2012 zijn we nog nooit geweest, op een haar na ging de Elfstedentocht niet door. In de gemeente Dongeradeel was de spanning al voelbaar. Toen het begon te vriezen kreeg de organisatie binnen de gemeente al een telefoontje van één Vandaag, zij wilden een reportage maken van het hele gebeuren in Dokkum. Tijdens de voorbereidingen van de Elfstedentocht moet de gemeente veel dingen verzorgen. Hier is een speciaal draaiboek voor, hierin staat bijvoorbeeld hoe de gemeente de veiligheid gaat regelen, waar geparkeerd mag worden, waar ondernemers ruimte krijgen om producten te verkopen maar ook hoe er wordt omgegaan met der pers en ga zo maar door. Uiteindelijk regelt de gemeente alles behalve wat er op het ijs gebeurt. Dit regelt de ijscentrale. Met de organisatie is de gemeente eigenlijk het hele jaar door bezig, in de winter natuurlijk wel wat meer dan in de zomermaanden. Bernd Jager bijvoorbeeld, heeft per jaar ongeveer zeven vergaderingen over het draaiboek veiligheid. Dit is een stuk uit het draaiboek van de Elfstedentocht dat ook gebruikt wordt voor andere evenementen. In het draaiboek voor veiligheid staat precies wat er moet gebeuren op het gebied van veiligheid. Bij de Elfstedentocht kunnen we dan denken aan: geen verkeer in de binnenstad van Dokkum. Geen kraampjes op de zijl en andere wegen langs de Elfstedenroute. Ook de politie inzet en een aantal ramp scenario’s staan vast gesteld in het draaiboek voor veiligheid. De gemeente en politie werken op dit gebied nauw samen. Door het opstellen van een aantal ramp scenario’s zijn zij voorbereid op het ergste. Niet alleen wordt er in de stad Dokkum om veiligheid gedacht. Ook op het internet wordt er door de gemeente en politie voor veiligheid gezorgd. Met zo’n groot evenement als de Elfstedentocht wordt de hele dag social-media gescand, de mensen die dit doen heten watchers en zij voorkomen bijvoorbeeld bomaanslagen waarvan van te voren mee gedreigd is op sociale media. Niet alleen de sociale media hebben een grote rol bij het organiseren van de Elfstedentocht, ook de landelijke en lokale media spelen een belangrijke rol. Vanuit het hele land komen mensen naar de provincie Fryslân om live verslag te doen van de grootse schaatstocht.
23
Bij het verslag doen van de Elfstedentocht hebben twee omroepen recht op de beste plaatsen, de zogenoemde eerste rang. Deze twee omroepen zijn Omrop Fryslân en NOS, zij hebben afspraken gemaakt met de gemeentes in Fryslân en de vereniging Friesche Elf steden. De overige plaatsen die over zijn, zijn voor de overige media. Toch zijn deze plaatsen maar beperkt, wie het eerst komt wie het eerst maalt. Daarom moet je al vroeg aanwezig zijn in Dokkum, hier is namelijk het keerpunt en kun je de schaatsers twee keer zien. Dit ook nog eens bij daglicht. Voor de media wordt ook een speciaal perscentrum ingericht, hier kan de gemeente op een positieve manier gebruik maken van de media, door bijvoorbeeld berichten uit te geven over een te volle stad of een vermist persoon. Niet alleen de gemeente benut dit perscentrum positief, ook de media kan hier haar vragen kwijt en komt zo niet op verkeerde plaatsen te staan. Niet alles is positief aan de media, zo merken de mensen van de organisatie al snel. De media kan je beginnen op te jutten en dit kan beschouwd worden als vervelend of zelfs lastig, zo zegt Bernd Jager. Toch probeert de gemeente de media zo positief mogelijk te benutten en niet alleen bij de Elfstedentocht. Bij bijvoorbeeld de Admiraliteitsdagen, die ook in Dokkum gehouden worden, heeft de gemeente ook de media nodig om meer bezoekers te lokken. De Admiraliteitsdagen is ook een goed voorbeeld voor het oefenen van de Elfstedentocht. Er wordt dan gekeken op de manier waarop mensenstromen bewegen en waar zich de knelpunten bevinden. Deze knelpunten kunnen dan aangepakt worden voordat de Elfstedentocht komt of een ander groot evenement. Naast het gebruiken van kranten en televisie heeft de gemeente Dongeradeel ook haar eigen media. Ze hebben een eigen website en een Twitter. Maar ook de raadsvergadering wordt uitgezonden op televisie, de vergaderingen zijn te zien op het kabelkanaal van Kabel noord. Voor de gemeente is de Elfstedentocht geen directe inkomsten bron, je zou zelfs kunnen zeggen dat de gemeente verlies draait door de Elfstedentocht. Alleen aan veiligheid is de gemeente al 2 á 3 ton kwijt. Toch is de Elfstedentocht een inkomstenbron voor de maatschappij, er komen erg veel mensen naar Friesland. Deze mensen willen allemaal eten en drinken en natuurlijk een slaapplek. De Elfstedentocht zou volgens verschillende bronnen zelfs tussen de 50 en de 100 miljoen euro opbrengen.13
13
NOS (artikel tocht levert horeca miljoenen op 7-02-12 , verkregen van http://nos.nl/artikel/338383-tocht-levert-horeca-miljoenen-op.html 14-12-13) 24
In 2012 was het bijna zover, iedereen was klaar voor de Elfstedentocht. Alleen het ijs wilde niet meewerken. Doordat de Elfstedentocht niet doorging miste heel Friesland een enorme bron aan inkomsten. De toerismeorganisatie Friesland Marketing en NBTC/NIPO hebben dit berekend en uit dit onderzoek kwam dat de horeca en toerismesector in Friesland wel tientallen miljoenen euro’s kan verdienen als er een Elfstedentocht komt. Het bedrag dat wordt opgebracht hangt natuurlijk af van het aantal bezoekers maar volgens de toerismeorganisatie zal het bedrag liggen tossen de 50 en de 100 miljoen euro. Dit zou 5 tot 10 procent van de jaar omzet van Friesland zijn. Als de tocht door zou gaan verwacht de vereniging Friesche Elf Steden en de gemeente Leeuwarden tussen de 1 en de 2 miljoen bezoekers. Niet alleen de horeca en de toerisme sectoren hebben het in de voorbereiding van de tocht druk. Ook de bedrijven werken dag en nacht door. De Dockumer Vlaggencentrale had in 2012 zo’n 2000 extra Elfstedenvlaggen gedrukt. Naast de Dockumer Vlaggencentrale, was ook distilleerderij van Berenburg in Bolsward druk met het produceren van extra flessen Berenburg. Als de tocht zou komen zouden er in plaats van 2 miljoen, zeker duizenden flessen meer verkocht worden. De fabriek ligt naast de schaatsroute en kan dus gebruik maken van de vraag naar berenburg van al de bezoekers die komen kijken.
25
4.2 De media-invloed op het gemeentelijke beleid in Dongeradeel Toen wij Bernd Jager vroegen om een voorbeeld waarin de media-invloed heeft gehad op het gemeentelijke beleid, noemde hij het Nieuwjaarsongeval in Raard. Het ongeluk gebeurde in de nacht van 31 december 2012 op 1 januari 2013. Oud en nieuw, in de gemeente werden verschillende vreugde vuren gehouden zo ook in Raard. Dit vreugde vuur zou een reden kunnen zijn waarom de bestuurder van de auto langs de weg raakte, zo speculeerde de media. Er werd dus gezocht naar een schuldige. De gemeente Dongeradeel had Raard in 2012 een vergunning gegeven voor het vreugdevuur op oudjaars avond. De gemeente werd daarom een partij waarop de schuld kon, worden afgeschreven. Het ongeval kwam in de media doordat er zoveel mensen bij betrokken waren. Er waren 17 gewonden tot zwaargewonden. Ook speelde de nieuwjaarsnacht mee, over het algemeen was het in het hele land vrij rustig. Toen gebeurde dit ongeluk en ging de media massaal naar dit grote ongeluk in Raard. De media wilde op nieuwjaarsdag graag getuigenissen hebben, ze gingen daarom bij de deuren langs van de bewoners van Raard. De voorzitter van het plaatselijk belang Thom Feddema, die zelf ook gewond raakte bij het ongeval, nam de taak op zich om de dorpsbewoners af te schermen van de media.14 De media oefende een grote druk uit op de bewoners van Raard en ook op de gemeente Dongeradeel. Doordat er door de media een extra zware druk werd gelegd op de gemeente is de aanscherping van het beleid over vreugdevuren versneld. In 2013 mogen er geen vreugdevuren meer worden gehouden in de gemeente Dongeradeel als er geen ontheffing is verleend. Als er een ontheffing verleent is, is er op oudjaarsavond iemand formeel verantwoordelijk voor de organisatie van het vreugdevuur.15 Raard heeft in 2013 geen ontheffing voor een vreugdevuur.
14
Nieuws uitgelicht (artikel het ongeluk van Raard, verkregen van http://nieuws-
uitgelicht.infonu.nl/mens-en-samenleving/108618-het-ongeluk-van-raard-opnieuwjaarsmorgen-2013.html , november 2013) 15
Gemeente Dongeradeel (beleid vreugdevuren pagina 3 en 4, oktober 2013) 26
Waldnet 9 oktober 2013
wo 09 oktober 2013 14.56 uur
Dongeradeel scherpt regels vreugdevuren aan DOKKUM In de gemeente Dongeradeel mogen de komende jaarwisseling alleen nog vreugdevuren worden gehouden als de gemeente Dongeradeel hiervoor een ontheffing heeft verleend. Het tragische ongeval bij Raard tijdens de afgelopen jaarwisseling heeft aanscherping van het beleid versneld. Ondanks de goede afspraken die zijn gemaakt tussen gemeente, brandweer, politie en dorpsbelangen kunnen omstandigheden voor ongewenste en onveilige situaties zorgen. De gemeente wil risico's met de nieuwe aanpak zoveel mogelijk beperken. Het college van B&W verwacht met behulp van het nieuwe beleid sterker te kunnen sturen op de gemaakte afspraken. Belangrijk onderdeel van de nieuwe aanpak is de invoering van de ontheffing. Daarbij wordt iemand formeel verantwoordelijk voor de organisatie van een vreugdevuur. Als er bijvoorbeeld vervuild materiaal wordt gebruikt in het vreugdevuur kan daarop de verantwoordelijke persoon worden aangesproken.
Waldnet 4 december 2013 Minder vreugdevuren in Dongeradeel
WIERUM - De komende jaren zullen een aantal dorpen in de gemeente Dongeradeel het zonder vreugdevuren moeten doen. Aan de jarenlange traditie komt vaak een einde door de nieuwe regelgeving. In de gemeente Dongeradeel mogen de komende jaarwisseling alleen nog vreugdevuren worden gehouden als de gemeente Dongeradeel hiervoor een ontheffing heeft verleend. Er zijn alleen ontheffingen aangevraagd voor een vreugdevuur in de dorpen Hantum, Morra, Wierum, Nes en Metslawier. Navraag bij verschillende dorpen leert dat het voor veel dorpen lastig is om een verantwoordelijke aan te wijzen voor het vuur. Dorpen krijgen alleen een ontheffing wanneer iemand formeel verantwoordelijk wordt voor de organisatie van een vreugdevuur. Als er bijvoorbeeld vervuild materiaal wordt gebruikt in het vreugdevuur kan daarop de verantwoordelijke persoon worden aangesproken.
27
4.3 RTV Noordoost-Friesland en de gemeentes in Noordoost-Friesland RTV NOF is de streekomroep van NoordoostFriesland. RTV NOF heeft een radio programma, een eigen tv kanaal en een website. Met deze media doen zij verslag van veel gebeurtenissen in Noordoost-Friesland. RTV NOF krijgt uitnodigingen om verslag te doen van gebeurtenissen maar zoekt ook haar eigen nieuws. De gemeente Kollumerland nodigt RTV NOF regelmatig uit voor bijvoorbeeld evenementen op het gemeentehuis. RTV NOF gaat bijna altijd in op deze uitnodigingen en zij sturen dan een fotograaf en een verslaggever om dat event bij te wonen. Soms ontstaat er wel eens een gerucht, zo vertelt Jan Beets. Laatst was er een gerucht over het zalencentrum de Colle deze zou gesloten zijn. Een verslaggever van RTV NOF is naar de gemeente Kollumerland geweest voor duidelijkheid en het gerucht bleek niet waar te zijn. RTV NOF heeft toen laten weten dat dit maar een gerucht was. De media zorgt er dus ook voor dat geruchten niet verder de wereld in worden geholpen. Volgens de hoofdredacteur van RTV NOF is RTV NOF de spil van de grotere media. Dat laat hij weten door een voorbeeld. Zo is er in Kollum een Thuiswonen flat met glazenplaten op het balkon. Net voor de bouwvak waren er een aantal van die platen uitgewaaid, omdat het gevaarlijk is om daar onder te lopen werd het plantsoen voor de flat afgezet. De bewoners hebben toen een brief gekregen waarin stond dat zij 4 weken lang niet voor hun huis mochten komen. Thuiswonen en de gemeente lieten weten dat er geen bedrijven inzetbaar waren in de bouwvak om de glazen platen te vervangen. Een verslaggever van RTV NOF vroeg de bewoners wat zij daar van vonden, de bewoners waren het hier absoluut niet mee eens. RTV NOF heeft toen een nieuwsbericht gemaakt. Het kwam er op neer dat het absurd was om mensen zo lang te laten wachten. Omrop Fryslân vond dit ook een interessant nieuws onderwerp om over te schrijven en zo ging het bericht door heel Friesland. Binnen enkele dagen waren de glazenplaten vervangen door nieuwe en veiligere platen. Doordat het probleem werd aangekaart in de media, grotendeels door Omrop Fryslân ging de gemeente toch zoeken voor een oplossing. Door de media kun je als burger sterker staan en heeft de media absoluut invloed op het gemeentelijke bestuur. Doordat het probleem werd aangekaart in de media, kon er opeens wel wat aan gedaan worden, ondanks dat het bouwvak was.
28
Jan Beets kwam met nog een voorbeeld, In de Kollumerwaard ligt het terrein waar vroeger Muiden Chemie Kollum een fabriek had. Het gebied is 70 hectaren groot. In het gebied staan nog verschillende gebouwen en bunkers van de fabriek waar kruit werd gemaakt. De productie van het bedrijf is door omstandigheden in 1990 stilgelegd en er is nooit meer wat aan gedaan. Zeventien jaar later in 2007 werd Jan Beets getipt door een kennis over verlaten gebouwen midden in een natuurgebied. Na de sluiting is er geen moeite genomen om op te ruimen en waren nog veel brandbare en chemische stoffen achtergebleven. Jan Beets heeft foto´s gemaakt op het terrein en heeft dit gepubliceerd en in het bijzonder voorgelegd aan de gemeente Kollumerland. De gemeente wilde er niks van weten en hebben geen actie ondernomen. (onderstaand artikel) Op 24 juni 2009 brak er een brand uit op het voormalige terrein van Muiden Chemie. Gemeente Kollumerland liet toen weten dat ze verrast waren dat op het verlaten terrein nog gevaarlijke spullen zoals kruit, aanwezig waren. De gemeente liet weten op Omrop Fryslân dat er volgens hun gegevens, het hele terrein leeg gehaald is. De gemeente zette zich op dat moment voor schut, want zij wisten hier wel van. De verslaggever had immers in 2007 gepubliceerd dat er gevaarlijke stoffen achter gebleven waren op het Muiden Chemie terrein. Hierdoor ontstond er een conflict tussen media en gemeente. De gemeente beschuldigde Jan Beets ervan dat hij niet op het terrein mocht komen, het terrein was namelijk verboden voor onbevoegden. Maar niet alleen meneer Beets zat fout, ook de gemeente zat fout. Zij wisten van het probleem af, maar hebben dit verzwegen voor de media en de bewoners van de gemeente. Na dit conflict is het gebied toch ontruimd en zijn alle gevaarlijke stoffen opgeruimd. En zijn er ook andere stappen ondernomen, zoals extra beveiligen en nieuwe hekken. Jan Beets is later nog eens terug gegaan naar het terrein en heeft gezien dat alles is opgeruimd, de gebouwen staan er nog wel maar de rotzooi die de activisten hebben aangericht is weg.
29
Wat is er over van Muiden Chemie? 25 april 2007 In de Kollumerwaard aan de W. van der Ploegweg ligt het voormalige terrein van Muiden Chemie Kollum. De eerste paal van deze fabriek werd geslagen door de toenmalige commissaris van de koningin de heer Hans Wiegel in 1986 en daarmee werd een begin gemaakt aan een 70 ha groot gebied waarop diverse gebouwtjes/bunkers kwamen te staan voor de productie van kruit. De nieuwe kruitfabriek koste ongeveer 20 miljoen gulden en leverde 100 nieuwe arbeidsplaatsen op. De fabriek werd gebouwd en in bedrijf genomen, maar al gauw was er geen vraag meer naar de bijzondere kruitsoorten want al in 1987 bleek dat Muiden Chemie illegaal kruit had geleverd aan Iran, dat op dat moment in oorlog was met Irak. De nieuwe fabriek in Kollum had daarbij ook een rol gespeeld. Er volgde een exportverbod. Men had net de productie opgevoerd en moest dus al het kruit opslaan op eigen terrein. Muiden Chemie kreeg een boete van 3 miljoen gulden, waarvan 2,1 voorwaardelijk. De afzetmarkt voor kruit was volledig ingestort. De voorraden waren zo opgelopen dat de productie in Kollum werd stilgelegd in november 1990. De vakbonden bezetten de drie fabrieken, maar begin december dat jaar was het echt afgelopen. Muiden Chemie ging failliet. Alle 100 werknemers van de fabriek werden ontslagen en de kruitfabriek Kollum ging definitief dicht. Nu zijn we intussen ruim 17 jaar verder na de sluiting van het complex. Wie denkt dat het bedrijventerrein, wat nog herkenbaar is aan een groot hek er omheen, nog intact is, komt bedrogen uit. De beveiliging van het terrein is nergens meer te bekennen en het hekwerk vertoond grote gaten. Op het terrein is een soort van spookstad ontstaan met wilde begroeiingen en onbegaanbare paden. Rechts van de ingang staat een laag, barakachtig gebouw. De portiersloge rechts van de deur is nog herkenbaar door het schakelpaneel, maar de rest van de inventaris is geheel vernield en ligt verspreid over de vloer. Alle ruiten zijn eruit geslagen en de houten platen die voor de ramen gespijkerd waren zijn ook grotendeels verdwenen. In een kantoorgebouw op het verlaten terrein ligt de grond bezaaid met papier wat uit de kasten is gegooid. Het gaat hierbij om allerlei materiaal van de administratie gegevens van de voormalige kruitfabriek. Na de sluiting is geeneens de moeite genomen om dit soort zaken op te ruimen. Ook een gebouw ligt bezaait met zwarte korrels over de vloer, die behoorlijk brandbaar zijn. Op het hele terrein zijn sporen zichtbaar van diefstal, plunderingen en vernielingen. De paden zijn vrijwel dichtgegroeid en moeilijk begaanbaar vanwege het mos dat het asfalt bedekt. Het voormalige terrein van Muiden Chemie Kollum in de Kollumerwaard is nu eigendom van de projectontwikkelaar Phonos Molenland BV uit Houten. Er zijn sinds 2005 plannen om een groot- woon en zorgproject op deze plek aan teleggen. Kollumerland en zorggroep Noorderbreedte nemen deel aan het project dat in totaal zo’n honderd miljoen euro kost. Het terrein van bijna 80 hectare was eerder in het nieuws als vestigingsplaats voor een gevangenis. Ook zijn er plannen geweest voor een attractiepark, een windmolenpark en de plaatsing van schotelantennes voor Defensie. © foto’s: Jan Beets
30
Bilker wakker geschud door brand Muiden Chemie - 24 juni 2009 Nadat dinsdagavond een kleine brand was ontstaan op het voormalig terrein van Muiden Chemie nabij Munnekezijl zijn twee Groningers van 42 en 44 jaar aangehouden op verdenking van brandstichting en poging diefstal. De brandweer kreeg de melding dat op het terrein van een fabriek brand was uitgebroken. Deze brand was snel onder controle. De agenten die ter plaatse kwamen stelden een onderzoek in en troffen in de omgeving een voertuig aan. Kort daarop kwamen twee mannen van het terrein af die verklaarden dat het voertuig van hen was. Zij verklaarden tevens verantwoordelijk te zijn voor de brand en dat zij goederen hadden klaargezet om weg te nemen. Het betrof onder andere een zak met kruit. Hierop heeft de politie beide mannen aangehouden. Ze zijn overgebracht naar het politiebureau en voor verhoor ingesloten. Burgemeester Bilker van de gemeente Kollumerland bleek zeer verrast te zijn dat op het verlaten terrein nog gevaarlijke spullen zoals kruit aanwezig zijn. Dit liet hij woensdag weten op Omrop Fryslân radio en op de landelijke radio. Volgens zijn gegevens was het hele terrein leeg gehaald en is er niets achter gelaten. Al op 25 april 2007 heeft Radio Noordoost-Friesland een verslag met foto’s gemaakt over de restanten van de kruitfabriek. Dit is toen tevens onder de aandacht gebracht bij diverse gemeentelijke politieke partijen. Met deze informatie is naderhand weinig gedaan, terwijl de foto’s niets aan de verbeelding over laten. Burgemeester Bilker laat in een reactie weten; toen het terrein van eigenaar verwisselde is de zaak opgeruimd. In 1990 viel het doek voor de Muiden Chemie en raakte failliet. Veel materiaal is op het terrein achter gebleven waaronder ook veel gevaarlijke stoffen. In tussen zijn we bijna 20 jaar verder en het terrein is veranderd in een soort van spookstad. Wilde begroeiingen maken de paden ontoegankelijk. De meeste gebouwen zijn vernield en totaal leeg geplunderd. Zelf in een kantoorpand ligt de gehele administratie nog over de vloer verspreid.
Na de brand is burgemeester Bilker wakker geschud en heeft onderzoek ingesteld naar het terrein. De gemeente wil nu snel duidelijkheid en zal zo snel mogelijk actie ondernemen, samen met projectontwikkelaar Phonos Molenland BV uit Houten, die nu eigenaar is van het terrein. © Foto’s: Jan Beets
31
4.4 De media en de gemeente Kollumerland Als je op internet de gemeente Kollumerland opzoekt, kom je al snel bij de moord op Marianne Vaatstra op koninginnennacht 1999. In 2012 werd de verdachte van de moord opgepakt. Jasper S woonde in een boerderij in Oudwoude. De moordzaak van Marianne Vaatstra loopt al erg lang en komt steeds weer opnieuw in de media. Zo ook vorig jaar. Alle grote media kwam naar de kleine gemeente in Noordoost-Friesland. Burgemeester van Kollumerland Bearn Bilker, noemde dit dus ook als voorbeeld toen wij hem vroegen om een voorbeeld waarin de media en Kollumerland samen moesten werken. Toen de verdachte op gepakt werd had de media een belangrijke rol. De gemeente Kollumerland moest de familie van de verdachte in veiligheid brengen en uit de handen van de media houden. Ook moest de gemeente er voor zorgen dat de media de juiste informatie kreeg, er moesten geen valse geruchten de wereld in gebracht worden. De gemeente stond op dat moment tussen twee actoren in, ze moesten er voor zorgen dat het belang van de burgers van de gemeente uitgevoerd werd maar de media moest ook de juiste informatie krijgen. De gemeente had toen de verdachte opgepakt werd ,ook de taak om in samenwerking met de politie de wegen af te sluiten die leiden naar de woning van Jasper S. Dit werd gedaan om de orde te handhaven. De media kwam uit het hele land en had een politie pers pas nodig om bij de woning te komen. Burgemeester Bilker vertelde dat de politie pers kaart erg belangrijk is, de cameraploeg van SBS6 was de pers kaart vergeten en moest dus terug naar Hilversum om de kaart op te halen. De media kwam naar deze Gemeente omdat ze allemaal het beste nieuws willen hebben. Ze willen de mensen informeren over het feit dat de verdachte van de moord op Marianne Vaatstra, die verkracht en vermoord is in 1999, opgepakt is. Alle media willen de beste foto en de nieuwste informatie. Deze informatie kan namelijk veel geld opleveren. Economie speelt dus ook een belangrijke rol in de informatie die de media ophaalt. Media die zich onderscheid van de andere media kan haar nieuws voor veel geld doorverkopen. De media willen allemaal op de dag waarop het nieuws uit komt een gesprek met politie agenten, het arrestatieteam of de burgemeester.
32
Op 18 november 2012, de dag waarop Jasper S werd opgepakt, liep het storm in het gemeentehuis van de gemeente Kollumerland. Media, maar ook inwoners wilden graag weten wat er gebeurd was. De gemeente heeft zwijg recht en hoeft dus niet beslist alle informatie door te spelen. Op het moment zelf had Jasper S nog niet bekend en was het dus ook nog niet duidelijk of de zaak was opgelost. Jan Beets hoofdverslaggever van RTVNOF werd in de morgen van 18 november 2012 om 6 uur ‘s ochtend al wakker gebeld door een kennis. Deze kennis vertelde hem dat de verdachte op de moord van Marianne Vaatstra, een boer van 44 uit Oudwoude is opgepakt. Wie de verdachte was, was op dat moment nog niet bekend. De vrouw van Jan Beets komt uit Oudwoude en in dit een dorp is het ons kent ons. Zij waren er daarom al snel achter wie deze verdachte kon zijn en waar hij woonde. Jan vertelde ons dat hij de allereerste was bij de boerderij van Jasper S, het arrestatieteam stond nog op het erf. Er kwam een politieagent in burgerkleding naar hem toe en vertelde hem dat hij later even terug moest komen. De verslaggever mocht nog wel even een foto maken van het huis, en als je goed kijkt zie je ook een persoon van het arrestatieteam nog achter het huis staan. Later kwam Beets terug bij de boerderij. Het terrein was al afgezet met linten en de media mocht niet dicht bij komen.
33
4.5 Gemeenteraad verkiezingen en de media De verkiezingen komen er weer aan en natuurlijk speelt de media hierin een grote rol. Elk partijlid wil natuurlijk de meeste stemmen krijgen. Sommige partijen doen de raarste dingen om in de publiciteit te komen. Door het gebruik van de media proberen zij, zichzelf goed op de kaart te zetten en zich te promoten. In het interview met Jan Beets, vertelde Jan Beets over het campagne voeren van wethouder, Lieuwe Bijleveld. Hij ging langs bij twee buitenschoolse opvangen in Kollum en Kollumerzwaag. Hij bracht twee pieten met zich mee, onder andere een groene piet. De piet had de groene kleur, omdat groen de kleur is van het CDA. De leiding van de buitenschoolse opvangen kregen een gebakje met het CDA logo. Het doel van Lieuwe Bijleveld was om hiermee te laten zien dat het CDA "Midden in de Samenleving" staat. Jan Beets kreeg van Wethouder Lieuwe Bijleveld een bericht over deze actie die plaats vonden op 3 december bij de BSO’s. Jan Beets stuurde er een fotograaf en een verslaggever naartoe, zij maakten er een nieuwsbericht van. Jan Beets vertelde dat deze wethouder zich normaal gesproken erg op de achtergrond bevindt, maar omdat er binnenkort weer gekozen moet worden voor de gemeenteraadsleden is hij erg actief en is hij zichzelf aan het bewijzen. Met als doel dat er op het CDA gestemd wordt, zodat Lieuwe Bijleveld in de fractie kan blijven. Lieuwe deed deze actie mede uit eigen belang, hij wil natuurlijk in de fractie blijven, want anders raakt hij zijn baan kwijt als wethouder.
34
Conclusie Wij hebben onderzoek gedaan naar de invloed van de media op het gemeentelijke beleid in Noordoost-Friesland. Voor ons onderzoek zijn wij naar verschillende instellingen gegaan. Uit ons onderzoek is gebleken: Dat op het gebied van de Elfstedentocht, de media, de gemeente en de politie nauw moeten samenwerken. Zonder hen zou er geen Elfstedentocht plaats kunnen vinden. De media heeft op deze manier dus invloed op het gemeentelijke beleid omdat er samengewerkt moet, worden. Een echte verandering in het beleid kwamen we tegen bij het onderzoek naar het ongeluk in Raard. Mede door de media is de aanpassing in het beleid vreugdevuren in de gemeente Dongeradeel versneld. Uit het interview met Jan Beets is gebleken dat de media wel degelijk invloed heeft op het gemeentelijke beleid. De media is bijna altijd positief over de gemeente maar als er iets negatiefs gebeurd dan gebruikt de media dit ook. Op deze manier kunnen er conflicten ontstaan. Deze conflicten zullen niet lang duren omdat beide partijen elkaar nodig hebben. Als de gemeente de media niet zou, kunnen gebruiken. Zou het voor de gemeente moeilijker zijn om zijn of haar burgers te bereiken. Hierdoor zouden de burgers minder betrokken zijn bij de gemeente en ook minder kennis hebben over wat er speelt binnen de gemeente. Ook kwam er uit het onderzoek, dat niet alleen de gemeente als organisatie de media nodig heeft maar ook de gemeenteraadsleden en de wethouders. In maart 2014 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen en iedereen wil zo veel mogelijk in het nieuws komen en bekendheid krijgen. Door deze bekendheid kunnen ze meer stemmen krijgen bij de verkiezingen en opnieuw in de gemeenteraad komen. Als de media de gemeenteraadsleden en wethouders geen publiciteit zou geven zou er geen bekendheid zijn en zouden de inwoners van een gemeente ook niet weten op wie ze moeten, stemmen. De media heeft dus invloed op zowel het beleid als het bestuur van de gemeente.
35
Evaluatie Ons profielwerkstuk gaat over de invloed van de media op het gemeentelijke beleid. Wij zijn erg blij met dit onderwerp want het antwoord op onze hoofdvraag kan je niet op internet vinden maar moet je echt onderzoeken. We zijn begonnen met het maken van mindmaps over ons onderwerp media. Waar we de media zoal op konden toepassen. Door brainstormen en overleggen met onze PWS-coaches zijn we als snel tot de conclusie gekomen dat we de invloed van de media gingen onderzoeken op het gemeentelijke beleid. Het maken van mindmaps heeft ons dus erg geholpen bij het kiezen van een onderwerp. We zijn planmatig te werk gegaan door het verdelen van taken. De deelvragen hebben we onderverdeeld. Voor het beantwoorden van de deelvragen hadden we van tevoren een deadline afgesproken wanneer we het af zouden hebben. Samen hebben we deze informatie besproken zodat we alles van de onderwerpen af wisten. Ook hebben we geleerd om een onderzoek voor te bereiden en uit te voeren. We hebben verschillende onderzoeksvragen opgesteld met de achtergrondkennis van onze deelvragen. Tijdens onze onderzoeken hebben we veel contact gehad met verschillende personen die te maken hadden met ons profielwerkstuk. Wij hebben dus geleerd om te onderzoeken, interviewen, onderzoeken uit te werken en te evalueren. Tijdens dit profielwerkstuk hebben we ook geleerd om samen te werken en om te plannen. Van te voren hadden we al gedacht dat de samenwerking goed zou verlopen, en eigenlijk ging de samenwerking beter dan we verwacht hadden. We vulden elkaar precies aan en omdat we ruim van tevoren zijn begonnen met ons profielwerkstuk, hebben we genoeg tijd over gehouden voor onderzoeken en interviews. Bij het in elkaar zetten van het werkstuk hebben we veel nieuwe trucjes uit kunnen vinden. Ook hebben we beter gekeken naar de bronvermelding en ons hier in verdiept. Zo hebben we een goede basis voor het verslag maken als we naar het HBO gaan. Het profielwerkstuk maken vonden wij erg leuk en we hebben veel nieuwe dingen geleerd. Als het proces wat moeizaam verliep zijn we naar onze pws-coach gegaan en konden we weer verder. We hebben dus “op tijd aan de bel getrokken” zoals Yvonne dat altijd zegt. We willen graag iedereen bedanken die ons geholpen heeft bij het maken van het profielwerkstuk.
Laura Bergmans en Silke Bil, december 2013
36
Bronnen Literaire bronnen: Van den Broeke, J. Hagers, M. Schuijt,B. Rijpkema,T. & Schuurman, T. (2013). Massamedia, Maatschappijwetenschappen. Wormerveer: Uitgeverij Essener.
Internetbronnen: Dwaande Wat is Dwaande (verkregen van http://www.dwaande.nl/over-dwaande/ december 2013) Sociaal economisch (verkregen van http://www.dwaande.nl/uploads/bestanden/Werken%20en%20ondernemen/set%20regionale %20afspraken%20-%20Agenda%20Netwerk%20Noordoost%20def.pdf , december 2013 )
Gemeente Achtkarspelen Gemeenteraad Achtkarspelen (verkregen van http://www.raad-achtkarspelen.nl/Organisatie september 2013)
Gemeente Dantumadeel Gemeenteraad Dantumadeel (verkregen van http://www.dantumadeel.nl/gemeente-enorganisatie/gemeenteraad_245/ september 2013)
Gemeente Dongeradeel Gemeente organisatie (verkregen van http://www.dongeradeel.nl/gemeente-dongeradeel oktober 2013) Raadsvergaderingen (verkregen van http://www.dongeradeel.nl/gemeentedongeradeel/gemeenteraad_233/ , november 2013) Gemeenteraad samenstelling (verkregen van http://www.dongeradeel.nl/gemeentedongeradeel/gemeenteraad_233/ , september 2013)
Gemeente Goes Taken van de gemeenteraad ( verkregen van http://www.goes.nl/bestuur-organisatie/watdoet-de-gemeenteraado_41489/ november 2013 )
37
Gemeente Kollumerland Gemeenteraad samenstelling (verkregen van http://www.kollumerland.nl/gemeente/raad_3319/ , september 2013)
Gemeente Tytsjerksteradiel Gemeenteraad samenstelling (verkregen van http://www.raad.tdiel.nl/sjablonen/1/infotype/committeemonitor/members.asp?objectID=9268 , september 2013 )
Rijksoverheid Taken van de gemeente (verkregen van http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/gemeenten/taken-gemeente , oktober 2013)
Wikipedia Inrichting bestuur (verkregen van http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Figuur_gemeentebestuur.JPG , november 2013) Basisfiguur te vinden in het (openbare) rapport van de Staatscommissie Dualisering en Lokale Democratie (Commissie Elzinga). (bijvoorbeeld te vinden op www.vernieuwingsimpuls.nl)
YouTube Uitleganimatie, gemeenteraadsverkiezingen 2010, videofragment verkregen van http://www.youtube.com/watch?v=UYd1gR8O3Co , september 2013)
38
De onderzoekbronnen: Gemeente Dongeradeel Beleid vreugdevuren (pagina 3,4)
Jan Beets Artikel: Wat is er over van Muiden chemie 25-04-2007 (verkregen van http://www.rtvnof.nl/wat-is-er-over-van-muiden-chemie-kollum/ , december 2013) Artikel: Bilker wakker geschud door brand Muiden chemie 24-06-2009 (verkregen van http://www.rtvnof.nl/bilker-wakker-geschud-door-brand-muiden-chemie/ , december 2013)
Jochem Wiersma Artikel: Auto rijdt in op groep mensen in Raard. 01-01-2013 (verkregen van http://www.waldnet.nl/wn/nieuws/39748/Auto_rijdt_in_op_groep_mensen_in_Raard.html , november 2013)
Nieuws uitgelicht Het ongeluk van Raard op nieuwjaarsmorgen (verkregen van http://nieuwsuitgelicht.infonu.nl/mens-en-samenleving/108618-het-ongeluk-van-raard-opnieuwjaarsmorgen-2013.html , november 2013)
NOS Artikel: tocht levert horeca miljoenen op – 7-02-2012 (verkregen van http://nos.nl/artikel/338383-tocht-levert-horeca-miljoenen-op.html , december 2013)
NRC Artikel: deel slachtoffers ongeluk Raard is er slecht aan toe 1-01-2013 (verkregen van http://www.nrc.nl/nieuws/2013/01/01/ongeluk-raard-deel-slachtoffers-is-er-slecht-aan-toe/ ,november 2013)
WâldNet Artikel: Dongeradeel scherpt regels vreugdevuren aan. 09-10-2013 (verkregen van http://www.waldnet.nl/wn/nieuws/42351/Dongeradeel_scherpt_regels_vreugdevuren_aan.html , november 2013) Artikel: Minder vreugdevuren in Dongeradeel 04-12-12 (verkregen van http://www.waldnet.nl/wn/nieuws/42945/Minder_vreugdevuren_in_Dongeradeel.html , november 2013)
39
40
