Een duurzaam gemeentelijk beleid

Een duurzaam gemeentelijk beleid De gemeenteraadsverkiezingen zijn enkele maanden achter de rug, stilaan begint de installatie van de nieuwe raad op gang te komen. Een eerste uitdaging wenkt: het uitwerken van een bestuursplan voor 6 jaar! Wat ons aanbelangt: gezonde lucht, proper water, een leefbare omgeving en voldoende natuur in de buurt. Kortom, basisbehoeften, meer zelfs, basisrechten van elke inwoner van Nevele. Volgende thema’s en realisaties zien we als natuur- en milieuvereniging graag aan bod komen in de volgende zes jaar : 1. Een samenwerkende gemeente Het is aan de verkozenen om beslissingen te nemen. Dat dit best gebeurt na ruggespraak met de burger is evident : milieuzorg en natuurbehoud vragen een inspanning van iedereen. Mensen staan positiever tegenover bepaalde maatregelen als ze zelf met suggesties en mogelijke oplossingen mogen naar voor komen. Binnen Nevele hebben we op milieu- en natuurvlak daartoe de milieuraad, de gemeentelijke commissie ruimtelijke ordening en de landbouwraad. Het goed functioneren van deze adviesraden is een eerste stap om tot een betere samenwerking te komen. Voor alle partijen zou het een goede zaak zijn indien milieuraad e den de GECORO terug beter gaan functioneren, met minder gepolariseerde standpunten.  Dit vraagt een vertegenwoordiging die een afspiegeling is van de verschillende belangen die gebruik maken van de open ruimte of impact hebben op natuur. Natuurpunt vertegenwoordigt uiteraard de natuur- en milieuverenigingen. We pleiten voor een compacte milieuraad, waarbij de andere vertegenwoordigers eveneens interesse én belang hebben in deze problematiek. Veel van de nu vertegenwoordigde verenigingen blinken uit in afwezigheid omdat de materie hen niet echt interesseert!

 Idem voor de GECORO: hier vragen we een terugkeer naar 2 effectieve vertegenwoordigers voor Natuur en milieu.  Een goede terugkoppeling door het gemeentebestuur na het ontvangen van een advies is een minimum en een eerste stap. Het al dan niet volgen van het advies is best goed gemotiveerd en komt op een volgende raad of GECORO op de agenda.  In de milieuraad zitten vertegenwoordigers van de landbouwraad. Omgekeerd is dit niet het geval: we vragen een vertegenwoordiging van de natuur- en milieuverenigingen in de landbouwraad. Het beter kennen van de respectievelijke problematiek kan leiden tot een beter begrip voor elkaars standpunten en een betere samenwerking waar we gezamenlijke doelstellingen hebben: het behoud van de open ruimte. Actiepunten:  Milieuraad met minder vertegenwoordigers (pro rata verhouding blijft zoals nu); vergaderfrequentie mag op minimum 8 per jaar blijven (+/- om de zes weken, met uitzondering van de zomervakantieperiode)  Actieve milieuraad: de gemeente vraagt advies en koppelt terug  Organisatie van hoorzittingen, infoavonden en open milieuraden. Voor de open milieuraad: minimum één open raad per jaar.  Uitbouwen van de gemeentelijke website met doorklikmogelijkheid naar relevante documenten en plannen  Uitbouwen infotaak via de bibliotheek: verruimen inzagerecht voor elke burger i.p.v. beperking tot het gemeentehuis op dinsdagavond.  Digitale beschikbaarheid van documenten, eventueel met code, voor leden van adviesraden (plannen, teksten, studies)  Een vertegenwoordiging in de landbouwraad

2. De gemeente moet het voorbeeld geven Zelf als gemeentebestuur het goede voorbeeld geven, dit kan op verschillende manieren:  Onze milieudienst werkt goed! Beter kan echter altijd: de nodige middelen voorzien, zowel op het vlak van mensen als geld is een minimumvereiste. Het verder zetten van het opmaken van realistische plannen en het realiseren ervan via meetbare doelstellingen blijven belangrijk.  De introductie van een milieubarometer, een voorstel van de milieuraad, zou hier een zeer zichtbare uiting van kunnen zijn die perfect past in de beleidscultuur voorgesteld door Minister Bourgeois ( dossier in het bezit van de milieuambtenaar).  Samenwerken met omringende gemeenten waar dit een meerwaarde oplevert: een parttime duurzaamheidsambtenaar kan voor de verschillende gemeenten een interessante zaak zijn.  Binnenkort worden er misschien een nieuwe sportzaal, een nieuw jeugdlokaal gebouwd, of worden andere gebouwen gerenoveerd. Hier kan Nevele via het kiezen voor duurzame materialen en technieken aan de inwoners het voorbeeld geven. Mogelijke actiepunten: o het zoveel mogelijk gebruiken van regenwater o het voorzien van duurzame energievormen (zonnepanelen, zonneboiler, warmterecuperatie, passiefbouw, dubbele beglazing, spaarlampen…). Heel concreet: tegen 2018 beantwoordt 75% van alle gemeentelijke infrastructuur aan de energienormen van de Vlaamse Overheid. o milieuvriendelijke isolatie, gebruik van hout uit duurzaam geëxploiteerde bossen (= FSC label), o parkeerterreinen in grasdallen: helpen bij de infiltratie van hemelwater en ogen nog mooi ook! evenveel praktische voorbeelden voor alle inwoners. Het is niet van deze tijd dat het gemeentehuis bvb nog geen dubbel glas heeft!  een milieubewust aankoopbeleid voor alle diensten: kantoor materiaal (papier, toners), schoonmaakproducten die biologisch afbreekbaar zijn, cateringproducten: producten van biologische landbouw, geen wegwerpverpakking. Zoveel mogelijk afvalarme of recycleerbare producten.

 het aanwenden van ecologisch aanvaardbare bestrijdingsmiddelen langs onze wegen heeft eveneens een sterke voorbeeldfunctie.  het tere punt van een goed milieubeleid is een goede handhaving: Nevele moet optreden tegen wie de regels niet naleeft. Denken we maar aan het sluikstorten op en rond de afritten van de E4O, het nog altijd zonder vergunning kappen van bomen en hagen, het illegaal lozen van mest of ander afvalwater. Verder hebben we ook nog de plaag van het illegaal crossen, met “quads” en motorfietsen, langs de kanalen en doorheen de opgespoten terreinen. Een betere opleiding van en een ingrijpen door de gemeentelijke politie is hier zeker een aandachtspunt. - doelstelling: aanwezigheid van een vertegenwoordiger van de politie in de milieuraad bij punten terzake. - nominatieve aanduiding van een “milieupolitie” en bekendmaking naar het publiek.

3. Zuiver water Afvalwater:  Het afvalwater van Poesele belandt nog steeds ongezuiverd in de natuur. Binnen de 3 jaar moet er hier een oplossing voor komen!  Als landelijke gemeente kan Nevele ook het voortouw nemen in het propageren van een gescheiden rioleringsstelsel : bijna overal lopen afvalwater én regenwater via de riolering naar het waterzuiveringsstation te Landegem. Vanaf nu zou bij de (her)aanleg van rioleringen een gescheiden circuit de regel moeten zijn. Doelstelling: tegen 2018 is x km riolering gescheiden!  Voor nieuwbouwwoningen of ingrijpende verbouwingen denken we aan een verbod om regenwaterafvoer aan te sluiten op de riolering.  Door de lintbebouwing en de vele zonevreemde woningen is het aansluiten op het rioleringsnet ofwel niet mogelijk ofwel een zeer dure zaak voor de gemeente. Het verplicht maken van de individuele behandeling van afvalwater en/of kleinschalige waterzuiveringsinstallaties bij het verbouwen van woningen gelegen in het buitengebied is een oplossing voor dit probleem. Wie kiest om op zo’n plaats te wonen, moet ook zijn bijdrage leveren. Tevens geeft de gemeente advies over het efficiënt onderhouden van dergelijke installaties en voert ze controles uit op de goede werking.  Een verbod om nog langer baangrachten te dempen is eveneens een stap in de goede richting. Dat de gemeente door een degelijk onderhoud van die baangrachten een goed voorbeeld kan geven, is evident. Tevens wordt er opgetreden tegen eigenaars die zelf geen of nauwelijks hun grachten onderhouden. Hemelwater:  Dit gaat samen met het propageren van het gebruik van regenwater: het behouden van de subsidie bij de installatie van een regenwaterput is daartoe een uitgelezen maatregel.  Het gebruik van grastegels bij de aanleg van openbare en privé parkings verplicht maken. Doelstelling: minimum één openbare of privé- parking per jaar ombouwen met grastegels.

 Ruimte voorzien voor infiltratie- en overstromingsgebieden in de valleigebieden van de Oude Kale en Poekebeek geeft hier de overstromings- en bufferfunctie terug. In dergelijke gebieden komt er een verbod op grondophoging en op bouwen.  De ideale manier om tot een geïntegreerde aanpak te komen, is het uitvoeren van de acties die in de deelbekkenbeheersplannen zijn voorzien: zowel voor de Poekeeek als de Oude Kale gaan hier zuiver water en natuurontwikkeling hand in hand. Een herwaardering van de valleigebieden, met als één van de functies het herstellen van de overstromingsfunctie, heeft zowel positieve gevolgen voor de natuur als voor het oplossen van het probleem van de wateroverlast.

4. Groene energie De dure stookolieprijzen hebben ons terug met de neus op de feiten gedrukt: zuinig omspringen met energie en streven naar zoveel mogelijk hernieuwbare energiebronnen zijn een noodzaak voor de toekomst. Ook Nevele kan op zijn niveau daaraan meewerken:  Opstarten met een infoloket op gemeentelijk niveau. Daar kan de gemeente bij het uitreiken van de nodige vergunningen inlichtingen geven aan bouwers en verbouwers over efficiënte isolatie- en verwarmingstechnieken, bestaande premies en subsidies…  Uitgeven van een bouwadviescheque aan inwoners die milieuvriendelijk willen bouwen of verbouwen. Die cheque is goed voor 3u gratis advies bij de Gentse Milieuadvieswinkel.  Waar Nevele eveneens actiever kan zijn is een proactieve benadering van windenergie: hier verwijzen we naar het standpunt van Natuurpunt Meetjesland en de recente studie van de provincie Oost-Vlaanderen. We weten dat windmolens vaak veel discussies veroorzaken, maar een actieve zoektocht naar én aanduiding van mogelijke locaties voor een kleinschalig windmolenpark moet mogelijk zijn binnen onze gemeente. Zo vermijden we de wildgroei van aanvragen op het grondgebied van de gemeente.  Het uitrusten van de bibliotheek (of een ander openbaar gebouw) met zonnepanelen : binnen kan afgelezen worden hoeveel Watt een paneel op elk moment levert, hoeveel Kilowattuur reeds in het totaal is geproduceerd en welke besparing in CO 2 uitstoot dit oplevert.  Voor minstens één zone in de gemeente wordt gewerkt aan een ecowijk: hier zijn lage energiewoningen, passiefwoningen, huizen met decentrale energievoorziening de regel. Er worden voorbeelden gerealiseerd met privé windenergie, geothermische energie, warmtekrachtkoppeling voor gecombineerde woningen.  Sociale bouwmaatschappijen worden vanaf nu verplicht bij renovatie en nieuwbouw de energieprestatienormen te bereiken die vooropgezet worden voor 2020 (E 30) en zorgen voor minstens 20% realisaties zoals vermeld onder de ecowijk.

 Behoud van bestaande subsidies voor dubbele beglazing, zonneboilers, en isolatie in het algemeen bij renovatie van verouderde woningen.  Aandacht voor lichtvervuiling en het doven van de verlichting van openbare gebouwen en kerken na een bepaald uur.  De gemeente investeert in milieuvriendelijke voertuigen (elektrisch, gas) voor de gemeentelijke diensten.  De gemeente ondersteunt en promoot energiescans met behulp van “energiesnoeiers” (www.energiesnoeiers.net) en spoort haar inwoners aan om deel te nemen aan de “energiejacht”(www.energiejacht.be) .

5. Natuur voor iedereen Vlaanderen scoort binnen Europa zeer slecht wat betreft natuur. Nochtans is er een grote vraag naar groen. Ook Nevele, als buitengemeente, doet het niet goed: op een totaal van 5000 hectaren grondgebied is nog geen 50 hectare officieel erkend als natuurgebied! Wat beschermd is, is een smalle strook langs de Oude Kale, meer ter wille van de status van waterwinning en ruiming van de beek dan ter bescherming van de natuur. Verder hebben enkel de opgespoten terreinen in Landegem en Merendree en een strook langs het Vaardeken een zekere erkenning als natuurgebied. De versnippering van de open ruimte en de voortschrijdende intensivering van de landbouw hebben een enorme impact op de weinige natuur die ons nog rest. Er zijn mogelijkheden zat tot beter doen: groen moet een volwaardig onderdeel zijn van de ontwikkeling van de ruimte. Natuur in het dorp:  Bij het aansnijden van nieuwe woongebieden de verplichting opleggen om groenvoorzieningen mee te plannen: Een internationale norm spreekt van 30 m2 groen per inwoner, gerealiseerd via wijkgroen op wandelafstand. o Doelstelling: één realisatie per deelgemeente tegen 2018.  Het realiseren van een speelbos in Landegem in samenwerking met het RLM (bestaand project!) dit binnen de 2 jaar.  Bij nieuwbouwwijken: via de bouwvergunning verplichten van streekeigen groen te gebruiken voor de afbakening van de percelen.  In het algemeen: stimuleren van het aanplanten van streekeigen groen (struiken, knotbomen, hagen, bijenvriendelijke struiken). o Doelstelling: actie “Behaag Nevele” onmiddellijk terug lanceren vanaf najaar 2013. Natuurverwerving:  De verwerving van nieuwe natuurgebieden is natuurlijk de manier om tot een betere bescherming te komen. Wat meer initiatief op dit vlak zou zeer welkom zijn.

Mogelijke gebieden liggen voor het grijpen : de valleigebieden van de Oude Kale en de Poekebeek, de omgeving van het Vaardeken, bosuitbreiding rond het Veldeken en in Spildoorn. o Doelstelling: 1 m natuur per inwoner per jaar. Hierbij treedt Natuurpunt op als partner en mede-aankoper via een systeem van gemeentelijke subsidiëring. o Doelstelling: overleg met Aalter om bosuitbreiding en verbinding te realiseren tussen het Veldeken en de Bellemse bossen.  Het voorstel om een ecoduct aan te leggen over de autostrade tussen het Veldeken en Hansbeke verdient terug op tafel gelegd te worden.  Voorzien van financiële middelen voor het onderhoud van de wandelpaden en infrastructuur in de Kalevallei (overdracht project VLM naar de gemeente Nevele is voorzien voor 2013). Natuur en landbouw:  Het Nevelse landschap kent verschillende typische cultuurlandschappen: meersen en bulken in de laaggelegen vochtige gebieden, kouters op de hoger gelegen gronden. Het behouden en versterken van deze eigenheid vraagt samenwerking tussen de verschillende gebruikers: landbouw, natuur, en alle “genieters” ervan: wandelaars, fietsers, andere recreanten, bewoners van het buitengebied, de jacht. o Doelstelling: behouden en versterken van bestaande subsidiesystemen (knotbomen, hoogstamboomgaarden, poelen) voor kleine landschapselementen o Doelstelling: gestructureerd overleg tussen landbouw en natuur via een gemeenschappelijke commissie landbouw- en milieuraad tot stand brengen, dit door 2 vergaderingen per jaar te organiseren o Doelstelling: in samenwerking met het RLM een contact organiseren tussen landbouwers die willen (laten) knotten en houtgebruikers o Landbouwers informeren over de mogelijkheden om hun erf natuurvriendelijk in te richten (nestkastenwand voor zwaluwen, vleermuizen, kerkuil), erfbeplanting.

o In samenwerking met de landbouwraad informeren over bestaande regionale, nationale en Europese subsidiesystemen voor plattelandsontwikkeling o Doelstelling: binnen Nevele tegen 2018 minimum 3 projecten opstarten rond akkervogels en perceelsranden (zie ook soortenbescherming) Milieu en landbouw:  De gemeente promoot lokaal geproduceerd voedsel en geeft het voorbeeld door lokale aankopen voor het OCMW, de gemeentescholen en gemeentediensten.  Thuisverkoop, een regionale boerenmarkt voor het Meetjesland, lokale voedselteams, worden gepromoot en ondersteund. Soortenbescherming: Sommige bedreigde soorten zoals de huiszwaluw of de veldleeuwerik kunnen binnen onze gemeente geholpen worden. Daarvoor worden een aantal soorten door de gemeente geadopteerd en wordt jaarlijks een soort in de kijker geplaatst. Dit laat het grote publiek kennismaken met deze soorten. Mogelijke soorten zijn huiszwaluw, steenuil, veldleeuwerik.  Voor de huiszwaluw denken we aan het verderzetten van initiatieven om nestkasten en plankjes aan te brengen bij private of openbare gebouwen of het voorzien van een subsidie om nestkasten aan te kopen.  Voor de veldleeuwerik denken we aan de subsidie om rond akkers een strook te voorzien waar de natuur zijn gang kan gaan, vrij van sproeistoffen of bemesting. Ook andere vogels en dieren, zoals patrijzen of hazen, bijen en vlinders, profiteren daarvan. Dergelijk project heeft in West-Vlaanderen al zijn deugdelijkheid bewezen. Een aantal proefprojecten gesteund door de gemeente zou hier een eerste aanzet kunnen zijn. Dit is een initiatief dat door natuur, landbouw en de wildbeheerseenheden gezamenlijk kan georganiseerd worden.  Steenuil: ondersteunen van projecten opgezet door Natuurpunt. Een combinatie met de hoogstamboomgaard op de Dopershoek biedt mogelijkheden om samen te werken met imkers (bijen), behoud van erfgoed (oude fruitrassen) en natuur.

 Inrichten kerkzolders voor kerkuil en vleermuizen: in samenspraak met de kerkfabrieken de toegang voor deze soorten mogelijk maken. o Doelstelling: in alle kerken een kerkuilkast en toegang voor vleermuizen realiseren tegen 2018. Natuur en onze kanalen:  De gemeente neemt het initiatief om bij Waterwegen en Zeekanaal NV (Wenz) aan te dringen op een degelijk beheer van hun natuurgebieden langs onze kanalen. Voor de opgespoten terreinen langs het Schipdonkkanaal in Landegem en Merendree (ruim 20ha) moet binnen de 3 jaar een beheersplan opgesteld worden. Partners hierbij zijn ANB en Natuurpunt. Het RLM-project rond speelbos kan hierin perfect kaderen.  Verder moet langs het kanaal Gent-Brugge het Inrichtingsplan Kapel ter Durmen en Lembeekstraatje (reeds goedgekeurd in 2004) volledig uitgevoerd worden. Partners hierbij zijn Wenz, VLM en Natuurpunt.  Onze gemeente kent vele kilometers waardevolle kanaalbermen. In het verleden werden hiervoor op vraag van Wenz door het INBO bermbeheersplannen opgesteld. We stellen vast dat deze plannen heel regelmatig niet opgevolgd worden: bv. klepelen zonder afvoeren van het maaisel (recent in Landegem), overbegrazing en intensief gebruik door ruiters tussen Hansbeke en Merendree,... De gemeente moet Wenz hier op haar aangegane engagementen wijzen.

6. Een kernachtige ruimtelijke ordening Nevele was één van de eerste gemeenten die een ruimtelijk structuurplan hebben opgemaakt. Ondertussen zijn al tal van ruimtelijke uitvoeringsplannen goedgekeurd, andere zijn nog in uitvoering. De Ratel heeft bij de totstandkoming ervan zijn constructieve bijdrage geleverd. Algemeen gesproken hebben we ons tot op vandaag kunnen vinden in de ruimtelijke visie die erin tot uiting komt: we zijn een landelijke gemeente in het buitengebied, en streven ernaar dit zo te houden. Uitgangspunt voor ons blijft de oorspronkelijke visie uit het GNOP, met de 4 typische landschappen: meersen en bulken, de kouters en het veldgebied. Deze eigenheid willen we behouden en versterken. Dit uiteraard met het in de balans leggen van verschillende belangen: wonen en werken, landbouw en natuur. Dit verloopt niet zonder slag of stoot. Ook in onze gemeente rukt de versnippering op: kijk maar naar de typisch Vlaamse kwaal van de lintbebouwing, met als meest typisch voorbeeld het toeslibben van de Biebuyckstraat tussen Nevele en de autostrade. De volgende jaren staat een herziening van het ruimtelijk structuurplan in de steigers. Natuurpunt De Ratel wil hier zeker zijn verantwoordelijkheid opnemen. Actiepunten:  Een inventaris van de bestaande beschikbare bouwgronden om te weten te komen wat er aan oppervlakte onbebouwde bouwgrond ligt, maar vaak om speculatieve redenen niet op de markt komt.  Samengaand daarmee: een activeringsbelasting op leegstand en niet bebouwde bouwgrond gelegen in woongebieden of goedgekeurde verkavelingen.  Verder pleiten we voor een maximale inbreiding: veel leegstand in onze dorpen (kijk maar eens rond in het centrum van Hansbeke!!) biedt nog tal van valabele woongelegenheid.  Tevens liggen in verschillende dorpen nog gebouwen /terreinen die een herbestemming kunnen krijgen. o Doelstelling: een creatieve herbestemming van de oude Nevelse brandweerkazerne en het oud depot van de Lijn realiseren tegen eind 2018. Mogelijkheden zijn een nieuwe sportzaal, sociale woningbouw, aanleg van dorpstuintjes...

7. Verstandig mobiel Als milieubewuste vereniging streven we naar het zoveel mogelijk beperken van het verkeer. Ook bij ons, zij het op beperkte schaal, komen de klassieke verkeersproblemen voor. Actiepunten:  Het veilig maken van de schoolomgevingen moet verder afgewerkt worden. o Doelstelling: alle scholen op de gemeente krijgen slimme zone 30 verkeerslichten, met de realisatie van één school per jaar.  Tevens moeten we het gebruik van de fiets verder stimuleren: acties zoals “Met belgerinkel naar de winkel” verdienen dan ook alle lof en zijn voor herhaling vatbaar.  Een verder uitbouwen van veilige, van de rijweg afgescheiden fietspaden is een absolute vereiste. o Doelstelling: uitbouwen van een van de rijweg afgescheiden fietspad op de Noord-Zuid en Oost-West as. Zo verbinden we Hansbeke langs de spoorweg met Bellem en over Merendree met Drongen. Een tweede as verbindt Merendree met Zomergem en over Landegem met Vosselare en Nevele.  Meer overdekte fietsstallingen voorzien bij openbare gebouwen en bij de trein- en busstopplaatsen  Beter onderhoud van bestaande fietspaden  Verkeersremmende middelen langs de kanalen, met voorrang voor fietsers en wandelaars.  In dit kader moeten we ook ons pleidooi voor het project “trage wegen” zien: Het verderzetten van de samenwerking met RLM verdient alle steun. o Doelstelling: in alle deelgemeenten minstens 2 trage wegen terug open tegen 2018. Hier zijn ook mogelijkheden op toeristisch vlak door integratie met bestaande fiets- en wandelroutes Contact: Dries Gryffroy (voorzitter), Stationsstraat 123, 9850 Landegem Peter De Groote (secretaris), Reibroekstraat 65, 9850 Hansbeke [email protected]