Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling
MCD
De opleiding in het kort
Een frisse blik op de stad
Master City Developer reikt de kennis, kunde en vaardig heden aan om op strategisch niveau te sturen in complexe stedelijke ontwikkelprojecten. Focus op de stad Wat is de stedelijke agenda van de toekomst en welke rol kunnen ontwikkelings projecten daarin vervullen? Ruimtelijke conceptontwikkeling, klantgericht denken en strategievorming worden gekoppeld. Integrale benadering Niet alleen de combinatie van (plan)eco nomie en fysieke ruimte komt aan bod. Ook financiën, (grond)beleid, recht, sociologie, stedenbouw, bestuur, management en communicatie krijgen veel aandacht.
Wetenschap en praktijk Studenten worden uitgedaagd kritische wetenschappelijke vragen te stellen, maar ook concrete praktijkoplossingen te creëren. Persoonlijke groei staat voorop.
®
master city developer
‘De MCD opleiding biedt een frisse blik op de stad: oplossingen voor de complexe opgaven van vandaag en inzicht in de fundamentele vragen van morgen. Samen met mede studenten koppel je praktijk ervaringen aan actuele onderzoeks
Kijk in de keuken van de ander Door een strikte intake blijft de opleiding exclusief en staat deze garant voor kwaliteit. De mix van achtergronden zorgt ervoor dat studenten in de keuken van andere disciplines kijken. Ook haar docenten selecteert MCD zorgvuldig, op basis van grondige evaluaties.
resultaten, waarbij je wordt begeleid door de beste docenten die Nederland te bieden heeft.’ Prof.dr. Frank van Oort Erasmus Universiteit Rotterdam Prof.dr. Ellen van Bueren TU Delft
Uniek in Nederland . U niversitair geaccrediteerde opleiding, een initiatief van Erasmus Universiteit Rotterdam, Stadsontwikkeling Rotterdam en TU Delft. . Duidelijke visie op het vakgebied, voortdurende vernieuwing van het curriculum. . Studenten uit het hele werkveld, nadruk op zelfreflectie en open debat. . Topdocenten uit wetenschap en praktijk. . Groot en actief alumni-netwerk van professionals op sleutelposities. . Internationaal perspectief door buitenlandse docenten en studiereizen.
Praktisch
De MCD’er De MCD’er heeft een HBO/WO-voor opleiding en minimaal vijf jaar ervaring in gebiedsontwikkeling. Naast gedrevenheid en passie voor het vak bezit hij/zij een gedegen en aantoonbare motivatie voor het volgen van de opleiding. Met het doorlopen van de opleiding leert de MCD’er
strategisch te handelen in een multidisciplinair team. Het overzien van de complexiteit van stedelijke ontwikkelingen staat centraal. Dit legt de basis voor een stevige eigen visie. Na de opleiding is de MCD’er in staat een leidende rol te vervullen in de effectieve aansturing van gebiedsgerichte projecten.
. . . . . . . .
Tweejarige MSc-opleiding in deeltijd Opgebouwd uit acht modules Modules los te volgen Instroom op ieder moment mogelijk Zeven collegemiddagen per module Colleges aan EUR, TU Delft en op locatie Internationale module (studiereis) Afronding met masterscriptie
voor meer info zie: www.mastercitydeveloper.nl
MODULE 1
Urban Economics
Stedelijke groei, citymarketing en agglomeratiekracht
Wat maakt steden succesvol? Gaat het om productiviteit en innovatievermogen? Of is een aantrekkelijke leefklimaat doorslaggevend? Wat zijn de behoeften van bewoners, bedrijven, bezoekers en investeerders en hoe speel je daar het best op in? Dynamiek Iedere stad heeft een eigen economische dynamiek. Populaire steden zoals Londen, Parijs en Amsterdam groeien sterk, terwijl andere te maken hebben met krimp. Wat verklaart deze dynamiek en wat zijn de sterke steden van morgen?
MCD
®
master city developer
Collegedagen 1 d e stad groeit Steden en hun levenscyclus
2 d e stad trekt aan Citymarketing en gebiedsbranding
Innovatie Steden bieden een voedingsbodem voor nieuwe ontwikkelingen. Talent en diver siteit zijn sleutelbegrippen in dit verband. Hoe kan innovatie in steden worden gestimuleerd?
conomische dynamiek 3 e De casus Amsterdam
4 e conomische diversiteit
en innovatie Agglomeratie en kennisoverdracht
5 r egionaal economisch beleid
Regionale samenwerking Regionale samenwerking versterkt de stad én de plaatsen daaromheen. Denk aan afstemming op het gebied van economie, infrastructuur en gebiedsontwikkeling. Met bezoeken aan de Zuidas en de High Tech Campus wordt duidelijk hoezeer deze gebieden in hun regio’s zijn ingebed.
Afwegingen Inzicht in de ontwikkeling van steden vereist kennis over investeerders in en gebruikers van de stad. Welke afwegingen maken zij? Wat zijn belangrijke vestigingsfactoren? En welke rol spelen perceptie en imagovorming daarbij?
De module ‘Urban Economics’ heb ik ervaren als een indrukwekkende reis langs processen op internationaal, nationaal en regionaal niveau die direct van invloed zijn op het economisch functioneren van steden. Daniël Rietbergen Planoloog, gemeente Leidschendam Voorburg
De casus Eindhoven
6 m ainports Het economisch belang van infra structuur en stedelijke knooppunten
7 integratiecasus feijenoord De ontwikkeling van een stadiongebied
Docenten Met bijdragen van onder meer: Prof.dr. Frank van Oort Prof.dr. Henri de Groot Prof.dr. Gert-Jan Hospers Dr. Erik Braun Ir. Wienke Bodewes Dr. Willem van Winden
MCD in modules KERNFASE De context van stedelijke ontwikkeling
VERDIEPINGSFASE Stedelijke ontwikkelingsprojecten
SPECIALISATIE Onderzoek in gebiedsontwikkeling
MODULE 1
Urban Economics
MODULE 2 Urban Resilience
MODULE 3 Urban Governance
MODULE 4 Urban Investment & Finance
MODULE 5 Urban Strategies & Concepts
MODULE 6 International Urban Development
MODULE 7 Research & Design Methods
MODULE 8 Research Project & Master Thesis
Fotografie © Wilco Schippers
MODULE 2
Urban Resilience
Transformatie, duurzaamheid en maatschappelijke veerkracht
Wat maakt een stad veerkrachtig? Hoe kunnen steden zich wapenen tegen sociale tegenstellingen? Welke innovaties zijn nodig om antwoorden te vinden op vragen rond energie, voedsel en klimaat? En hoe kunnen stedelijke projecten daar een bijdrage aan leveren? Uitdagingen De druk op steden neemt de komende jaren geweldig toe. De eisen op het gebied van energie, water, voedselvoorziening en mobiliteit worden hoger. Wat betekent dat voor de leefbaarheid? Hoe ontwikkelen we aantrekkelijke woon- en werkgebieden in de stad? Hoe vergroten we de economische, maatschappelijke en ruimtelijke veerkracht van steden?
MCD
®
master city developer
Collegedagen 1 d e stad verandert sterk Trends en transities
2 economische weerbaarheid Dynamiek en vernieuwing in stedelijke regio’s
Slimme coalities zijn nodig om maat schappelijke vraagstukken adequaat aan te pakken. Daarbij is het zaak om ruim baan te geven aan bottom-up initiatieven van burgers en ondernemers. Voldoen onze oude sturingsconcepten nog wel en wat zijn de alternatieven?
weerbaarheid 3 maatschappelijke Zoeken naar nieuw evenwicht
4 transformatieopgaven Transformaties van gebieden en gebouwen
5 sturing in tijden van transitie
Theorie en praktijk Deze module koppelt inzichten in verschillende theoretische paradigma’s aan concrete voorbeelden uit de praktijk: met een aantal colleges op locatie waaronder een integratiecasus Buiksloterham in Amsterdam.
Coalities Hoe kunnen steden anticiperen op regionale en Europese agenda’s en in welke netwerken moeten ze participeren?
Slimme coalities en burgerinitiatief
6 energie en klimaatverandering Aanpassingen in stad en infrastructuur
7 integratie: amsterdam weerbaar Integratiecasus op locatie
Docenten
Innovatieve projecten in een groot politiek en maatschappelijke speelveld, zoals de Floriade 2022 in Almere, vragen om een duidelijke strategie en goed omgevingsmanagement. De MCD-opleiding geeft de handvatten om de juiste keuzes te maken.
Met bijdragen van onder meer
ing. Edwin Bos MSc. mcd Projectleider Almere Poort - Centrum Weerwater - Floriade
Prof.dr. Arjen van Timmeren
Prof.dr. Ellen van Bueren Prof.dr. Frank van Oort
Prof.dr. Derk Loorbach Prof.dr. Arnold Reijndorp Prof.dr. Pier Vellinga
MCD in modules KERNFASE De context van stedelijke ontwikkeling
VERDIEPINGSFASE Stedelijke ontwikkelingsprojecten
SPECIALISATIE Onderzoek in gebiedsontwikkeling
MODULE 2 MODULE 1 Urban Economics
Urban Resilience
MODULE 3 Urban Governance
MODULE 4 Urban Investment & Finance
MODULE 5 Urban Strategies & Concepts
MODULE 6 International Urban Development
MODULE 7 Research & Design Methods
MODULE 8 Research Project & Master Thesis
MCD
MODULE 3
®
Urban Governance
Netwerken en allianties in stedelijke ontwikkeling
master city developer
Wat betekent de transitie naar een netwerksamenleving voor sturing in stedelijke ontwikkeling? Welk handelingsrepertoire is nodig om optimaal gebruik te maken van deze net werken? Deze module gaat over governance in stedelijke ontwikkeling: over netwerken en nieuwe allianties. Dynamiek Stedelijke ontwikkelingsprojecten zijn onderhevig aan politieke, financiële en maatschappelijke dynamiek. Dit uit zich in verschuivende grenzen tussen publiek en privaat, in andere verhoudingen tussen de overheidslagen en in nieuwe vormen van publiek ondernemerschap. Sturing vindt steeds minder plaats vanuit hiërarchie en steeds meer vanuit netwerken. Hoe daarmee om te gaan? Co-creatie Governance in stedelijke ontwikkeling betekent ruimte geven aan co-creatie. Bottum-up ontwikkeling verbinden aan
Collegedagen 1 s teden in de netwerksamenleving Opkomst en groei van netwerken
2 s pelen met schalen Multilevel governance en de regio
top-down sturing. Nieuwe allianties tussen publieke, private en maatschappelijke actoren. Welke nieuwe praktijken bieden daarvoor inspiratie? Wat zijn de uitdagingen en valkuilen van co-creatie?
rocesmanagement in de stad 3 p Omgaan met onzekerheid
4 v erbindend publiek management Netwerken en nieuwe allianties
Adaptief vermogen Continu veranderende omstandigheden stellen hoge eisen aan het adaptief ver mogen van partijen. Ze moeten schakelen tussen publiek en privaat, maar ook tussen verschillende schaalniveaus. Deze module biedt inzicht in tal van praktijkvoorbeelden, met aansprekende cases in onder meer Amsterdam, Eindhoven, Tilburg, Den Haag en Rotterdam.
“De MCD leert je de relevantie en het toenemend belang van governance en netwerken voor de stedelijke gebiedsontwikkeling. Deze theoretische basis pas je meteen toe in de praktijk.” Ir. Martijn Drosten MCD Hoofd Gebiedsadvies Grontmij BV.
5 s turen op spin-offs Grote projecten en katalysatorwerking
6 d e postindustriële stad Nieuwe industrieën, herbestemming en tijdelijkheid
7 s trategievorming Wervende stads- en projectproposities
Docenten Met bijdragen van onder meer Prof.dr. Wim Derksen Prof.dr. Zef Hemel Prof.mr.dr. Ernst ten Heuvelhof Prof.dr.ing. Geert Teisman Prof.dr. Nico Nelissen Prof.dr. Erik-Hans Klijn
MCD in modules KERNFASE De context van stedelijke ontwikkeling
VERDIEPINGSFASE Stedelijke ontwikkelingsprojecten
SPECIALISATIE Onderzoek in gebiedsontwikkeling
MODULE 3 MODULE 1 Urban Economics
MODULE 2 Urban Resilience
Urban Governance
MODULE 4 Urban Investment & Finance
MODULE 5 Urban Strategies & Concepts
MODULE 6 International Urban Development
MODULE 7 Research & Design Methods
MODULE 8 Research Project & Master Thesis
MCD
MODULE 4
®
Urban Investment & Finance Financiële afwegingskaders in stadsprojecten
master city developer
Collegedagen
Hoe kiest een ontwikkelaar kansrijke projecten? Hoe stelt een belegger zijn portefeuille samen? Onder welke voorwaarden kan een corporatie nog maatschappelijk investeren? Hoe komen partijen samen tot aantrekkelijke proposities? Deze module geeft inzicht in de financiële afwegingskaders van de actoren die werkzaam zijn in stedelijke ontwikkeling. Risico en rendement Gewenste rendementen en te accepteren risico’s worden door ontwikkelaars, overheden, corporaties en verschillende typen beleggers uiteenlopend beoordeeld. Hoe nemen deze partijen investerings besluiten? En hoe rekenen ze aan grond en vastgoed? Haalbaarheid Een ontwikkelend pensioenfonds hanteert niet hetzelfde businessmodel als een private equity belegger. Ze beoordelen de haalbaarheid van een project op een
1 p ortefeuillemanagement Rendement en risico
2 internationale kapitaalmarkten Globalisering, beleid en vertrouwen
3 f inancial engineering i
andere manier. Deze module biedt handvatten om daarop te sturen en effectieve proposities te formuleren.
Rekenen aan grond en gebieden
4 f inancial engineering ii Sturen op haalbaarheid
Financieren Het verkrijgen van financiering is eenvoudiger wanneer je als stedelijk ontwikkelaar de belangen en afwegingen van financiers kent. Hoe beoordeelt een bank risico en rendement? Welk beleid voert een bank ten aanzien van uitstaande leningen? Waarom heeft het monetair beleid van andere landen invloed op de financierbaarheid van projecten in Nederland?
5 f inanciële belangen van actoren Gemeente, corporatie en ontwikkelaar
6 e ffectieve proposities Omgaan met beleggers en banken
7 INTEGRATIECASUS Spoorzone Delft
Docenten
“MCD leert deelnemers elkaars business cases en belangen doorgronden, wat leidt tot wederzijds begrip en een meer voorspoedige samenwerking”
Met bijdragen van onder meer
René Kamperman MSc. MCD Hoofd Projectmanagement BPD
Prof.ir. Hans de Jonge Prof.dr. Vincent Gruis Michel van Rhee Frank ten Have Nicole Maarsen Roel Vollebregt
MCD in modules KERNFASE De context van stedelijke ontwikkeling
VERDIEPINGSFASE Stedelijke ontwikkelingsprojecten
SPECIALISATIE Onderzoek in gebiedsontwikkeling
MODULE 4 MODULE 1 Urban Economics
MODULE 2 Urban Resilience
MODULE 3 Urban Governance
Urban Investment & Finance
MODULE 5 Urban Strategies & Concepts
MODULE 6 International Urban Development
MODULE 7 Research & Design Methods
MODULE 8 Research Project & Master Thesis
Fotografie © Ector Hoogstad Architecten
MCD
MODULE 5
®
Urban Strategies & Concepts Sturen in gebiedsontwikkeling
master city developer
Collegedagen
Hoe komen we tot een effectieve ontwikkelstrategie voor stedelijke gebieden? Hoe blijven we overeind te midden van veranderingen in markt en politiek? En hoe om te gaan met de grote diversiteit aan partijen? Deze module gaat over sturen in gebiedsontwikkeling: van analyse via concept naar strategie. Strategische aanpak De eerste stap is een strategische analyse van een gebiedsopgave. Vervolgens leren we een krachtige ontwikkelstrategie samen te stellen met een breed gedragen gebiedsconcept. Begrippen als organiserend vermogen, ontwikkelstrategie en gebiedsconcept vormen de kern van een strategische aanpak. Zowel visie als actie In deze module worden handvatten aangereikt om zelf een visie op de toekomst van een stedelijk gebied in woord en beeld uit te drukken. Leer strategische acties te formuleren en gemotiveerde
1 s turen in gebiedsontwikkeling Markt, middelen en kwaliteit
2 o ntwikkelstrategieën Integraal versus organisch
keuzes te maken voor de positionering en programmering van een (deel)gebied.
rganiserend vermogen 3 o Naar een effectieve gebiedsaanpak
Variatie Het programma kent een grote variatie in zowel vorm als inhoud. Colleges (soms op locatie) worden afgewisseld met workshops en discussies met experts uit wetenschap en praktijk. We besteden aandacht aan integrale ontwikkelstrategieën, zoals in het Stationsgebied Utrecht, maar ook aan organische ontwikkeling, zoals in De Binckhorst (Den Haag). Schakelend tussen theorie en praktijk leren deel nemers om te gaan met actuele én toekomstige gebiedsopgaven.
4 c onceptontwikkeling Leren ontwerpen en ontwerpend leren
5 m arktkwaliteit Van behoeften naar programma
6 c omplexe gebiedsontwikkeling Draagvlak en leiderschap
7 integratie in projecten Strategie en concept toegepast
Docenten Met bijdragen van onder meer Prof.mr. Friso de Zeeuw Prof.ir.em. Joost Schrijnen
“Tijdens mijn MCD studie bleken tegengesteld lijkende belangen regelmatig eenvoudig verenigbaar, of evident geachte oplossingen schier onmogelijk wanneer ze werden uitgetekend.”
Ir. Agnes Franzen Dr. Edwin Buitelaar Drs. Geurt van Randeraat MCD
Jeroen de Willigen MSc. mcd Directeur De Zwarte Hond – Stadsbouwmeester Groningen
MCD in modules KERNFASE De context van stedelijke ontwikkeling
VERDIEPINGSFASE Stedelijke ontwikkelingsprojecten
SPECIALISATIE Onderzoek in gebiedsontwikkeling
MODULE 5 MODULE 1 Urban Economics
MODULE 2 Urban Resilience
MODULE 3 Urban Governance
MODULE 4 Urban Investment & Finance
Urban Strategies & Concepts
MODULE 6 International Urban Development
MODULE 7 Research & Design Methods
MODULE 8 Research Project & Master Thesis
MCD
MODULE 6
®
International Urban Development Gebiedsontwikkeling in New York City
master city developer
Collegedagen
Hoe werkt stedelijke ontwikkeling in buitenlandse steden? Wat kunnen we leren van gebiedsontwikkeling in de metropool New York? Hoe zijn principes en instrumenten ook in Nederland toepasbaar te maken? Deze module gaat over samen werken aan een internationale stad. Leren van buitenlandse steden De verhouding tussen publiek en privaat is in de Nederlandse stedelijke ontwikkelingspraktijk aan het veranderen. Om deze veranderingen beter te leren begrijpen gaat de internationale module van de MCD naar New York*. In deze metropool gebeurt het: van organisch en kleinschalig tot groots en meeslepend. Think glocal Gebiedsontwikkeling in metropolen vraagt om glocal development: globa liserende kapitaalstromen kunnen ver binden met lokale belangen. Ga met ontwikkelaars in gesprek en vergelijk de
1 international city making Leren van buitenlandse steden
2 p lanning in new york city Sturing zonder (publiek) geld
Amerikaanse praktijk met de Nederlandse. Hoe maakt men gebruik van investeringskracht als overheidsmiddelen beperkt zijn? Hoe wordt gewerkt aan places waar ook de lokale gemeenschap zich thuis voelt?
eveloping glocal places 3 d De private sector aan het roer
4 involving communities Het creëren van publiek domein
5 s tudying urban areas
Unieke samenwerking Master City Developer werkt in deze module samen met het prestigieuze Columbia University. Met deze New Yorkse partner is een mix van academische colleges en projectbezoeken samen gesteld. Ontdek privaat ontwikkeld publiek domein in Bryant Park en leer over community-led development op de Highline.
Interviews met lokale professionals
6 integrating practices Zorgvuldig lessen trekken
7 international reflections Naar een reflexieve praktijk
Projecten
‘Ondergedompeld worden in Amerikaanse gebieds- ontwikkeling verrijkt je begrip van de veranderingen in onze eigen Nederlandse praktijk.’
Bezoek aan onder meer
Prof.ir. Hans de Jonge hoogleraar Vastgoed TU Delft
Brooklyn Red Hook Highline Long Island City Bryant Park Hudson Yards
MCD in modules KERNFASE De context van stedelijke ontwikkeling
VERDIEPINGSFASE Stedelijke ontwikkelingsprojecten
SPECIALISATIE Onderzoek in gebiedsontwikkeling
MODULE 6 MODULE 1 Urban Economics
MODULE 2 Urban Resilience
MODULE 3 Urban Governance
MODULE 4 Urban Investment & Finance
MODULE 5 Urban Strategies & Concepts
International Urban Development
*New York City onder voorbehoud; ook een andere grote internationale stad mogelijk in deze module
MODULE 7 Research & Design Methods
MODULE 8 Research Project & Master Thesis
MSc opleiding MCD biedt de mogelijkheid om modules apart te volgen of als onderdeel van een volwaardige MSc opleiding. Deze opleiding omvat twee aanvullende modules die niet los gevolgd kunnen worden.
MCD
®
master city developer
MODULE 7
HBO pre-master
Hoe zet je een wetenschappelijk onderzoek op? Welke methoden zijn beschikbaar en hoe dienen die toegepast te worden? Geef vorm aan wetenschappelijk onderzoek onder begeleiding van de academische staf van Erasmus Universiteit Rotterdam en TU Delft.
Het MSc Master City Developer programma is ook toegankelijk voor deelnemers met een HBO vooropleiding.
Research & Design Methods
Voor hen is een aparte pre-master ontwikkeld. Gedurende een aantal weken verwerven deel nemers de studie- en onderzoeksvaardigheden die nodig zijn om het MCD-programma tot een succesvol einde te brengen. De pre-master bouwt voort op de HBO opleiding en vult deze aan met vereiste academische vaardigheden.
Interactief Deelnemers werken een relevante vraag – meestal uit hun eigen praktijk – uit tot een concreet onderzoeksvoorstel. In een aantal interactieve colleges en workshops bespreken studenten en docenten de uitgangs punten van het onderzoek en de meerwaarde voor de praktijk en het vakgebied.
MODULE 8
Research Project / Master Thesis Voer een praktijkgericht onderzoeksproject uit op basis van wetenschappelijke methoden. Deelnemers schrijven een masterscriptie onder begeleiding van een van de MCD docenten. Het onderzoeksvoorstel uit module 7 dient als vertrekpunt.
MCD in modules De Master City Developer opleiding bestaat uit drie fasen. In de kernfase krijg je inzicht in de context van stedelijke
ontwikkeling. Wat beïnvloedt de ontwikkeling van een stad en hoe kunnen projecten daar sturing aan geven? De verdiepingsfase zoomt in op het niveau van concrete stedelijke ontwikkelprojecten. Optimalisatievraagstukken tussen markt-
KERNFASE De context van stedelijke ontwikkeling
MODULE 1 Urban Economics
MODULE 2 Urban Resilience
MODULE 3 Urban Governance
Nieuwe kennis Met een masterscriptie wordt nieuwe kennis vergaard. Verwerf inzicht in een nieuw businessmodel of een nieuw sturings mechanisme, of doe onderzoek naar de transformatie van een specifiek soort gebied. De scriptie vormt niet alleen het sluitstuk van de opleiding, maar opent ook deuren naar een nieuwe stap in je carrière.
VERDIEPINGSFASE Stedelijke ontwikkelingsprojecten
MODULE 4 Urban Investment & Finance
MODULE 5 Urban Strategies & Concepts
MODULE 6 International Urban Development
potentie, beschikbare middelen en gewenste ruimtelijke kwaliteit staan hierbij centraal. In de specialisatiefase doen deelnemers essentiële onderzoeks vaardigheden op tijdens een concreet onderzoek naar een vraag uit de praktijk. SPECIALISATIE Onderzoek in gebiedsontwikkeling
MODULE 7
MODULE 8
Research & Design Methods
Research Project & Master Thesis