10/7/2015
“Mastitis is gewoon irritant”
Introductie • Yvette de Geus • Dierenartsenpraktijk Krommerijnstreek in Schalkwijk • Boerinnenclub • Zoönose kennisnetwerk • Antibiotica
1
10/7/2015
Programma workshop uiergezondheid • • • • • • •
Introductie Reductie antibiotica Gezonde koeien Infectiedruk en hygiëne Celgetal en mastitis MPR casussen Droogstand
2
10/7/2015
3
10/7/2015
4
10/7/2015
Waarom boerinnen?
5
10/7/2015
De moderne boer!
Zoönose geschiedenis • • • • • •
1995: Spoelwormen 2003: Brucella uit Spanje 2006: 2x Ringschurft 2010: Q koorts 2013: Zoönose netwerk 2015: Campylobacter of salmonella
6
10/7/2015
Antibiotica reductie • Aanleiding beleid: – Toenemende resistentie – ESBL, MRSA bacterie – Hoge antibioticaverbruik landbouwsector
• 2009 2014 reductie 58,1% • 2013 2014 reductie 19,7% • Doel Schippers: 2016: -70%
Reductie is van levensbelang • Waarom we antibiotica gebruik zo serieus moeten nemen? • Imago = export • Keten onder controle! • EHEC uitbraak 2011 • Gewone infecties kunnen fataal worden door resistente bacteriën
7
10/7/2015
Antibiotica • Koe behandelen darmflora blootgesteld antibiotica “resistente” mest in omgeving en producten als zuivel en vlees • ESBL op 90% van kippenvlees (slachtproces), 41% rundvlees • Voorlopig géén nieuwe antibiotica beschikbaar • Gezonde koeien hebben geen antibiotica nodig!
Waarom willen we gezonde koeien? • Welke redenen kun je bedenken? • Wat kost een mastitis geval?
8
10/7/2015
Waarom gezonde koeien? • Geen zorgen en extra verzorging – Zieke koe kost min. 1-1,5 uur extra arbeid per dag
• Meer tijd over voor de koppel, >nadenktijd, plezier • Minder uitval, rendac weghouden! • Meer economisch rendement (mastitisgeval kost ong. 210€) • Minder antibioticagebruik (DDD) minder resistentie
Gezonde koeien, gezonde uiers Weerstand
Infectie
9
10/7/2015
SAMEN STERK
Infectiedruk? • Wat is infectiedruk? • Hoe verlaag je die infectie druk? • Wie of welke dieren vormen een gevaar op jullie eigen bedrijf? • Hoe kunnen we dat aanpakken?
10
10/7/2015
Hoe verlaag je de algemene infectiedruk? • Mest = infectiedruk
• Hygiëne!! • Vieze omgeving vieze koeien hoge infectiedruk • Niet gesloten bedrijf. • Hoge ziektestatus: IBR, BVD, salmonella en paratbc vrij • Leverbot preventie en aanpak
Waarom de infectiedruk verlagen? • 65% klinische mastitis gevallen na afkalven omgevingskiemen door infectie tijdens de droogstand • Bacteriën op boxbedekking = bacteriën tepelhuid • Doel is Schone koeien + schone omgeving
11
10/7/2015
Hulp bij hygiëne beoordelen • Gevoelig onderwerp • Hygiëne scorekaart UGCN – Uiers <10% vuil – Dijen <15% – Ondervoet <20%
• Knieproef met keukenpapier
12
10/7/2015
Voorkomen bevuiling • • • • •
Voorkomen pensverzuring Staarten en uiers scheren Roosters en boxen schoonhouden Rust in wachtruimte, niet te veel opjagen Damslapers voorkomen
Biobedding = sporten!
Zorg voor schone afkalfstal!!
13
10/7/2015
Hygiëne en gemak!!
Hoe kunnen we weerstand verhogen? • Sterke, gezonde koeien minder mastitis. • Welke ziekten of aandoeningen verminderen de weerstand van koeien? • Welke factoren beïnvloeden de weerstand ook nog?
14
10/7/2015
Ziekten • • • • • • •
Verzwakken immuunsysteem BVD/IBR Salmonella Paratbc Leverbot Melkziekte, slepende melkziekte Pensverzuring
• Vaccineren tegen mastitis (niet SUB)
Weerstand verhogen • Droogstand optimaliseren – Schone boxen, dippen, droogzetbeleid
• Stress vermijden – Geen overbezetting
• Rantsoen • Voldoende schoon drinkwater! • Klimaat en huisvesting – vliegenbestrijding
• Speenconditie melkmachine/techniek
15
10/7/2015
Koeien verwennen
Ventilatoren
16
10/7/2015
Mastitis
Acute mastitis • Verschijnselen – Afwijkende melk, vlokken, kleur, vellen – Hard, rood, kwartier
• Diagnostiek – Temperaturen >39,5 koorts – CMT test om andere kwartieren te testen – Bacteriologisch onderzoek melk! – Coli achtige vers, SAU/SUB invriezen
17
10/7/2015
Acute mastitis • Therapie – Uitmelken, vaak, 3 uur na injector – Oxytocine – Handschoenen aan, in emmer! – Injectoren en AB in nek volgens BBP – Pijnstillers (novem, rimadyl, ketofen) – Uierinfuus spoelende werking
• Extra verzorgende maatregelen? • Welke andere ziekten kunnen rol spelen?
Extra vrouwelijke verzorging bij mastitis koe? • • • • • • •
DRENCHEN met water en poeders Mint smeren Koe dek of juist koele omgeving Vers voer, schoon drinkwater Melkziekte infuus, bolussen Slepende melkziekte propyleen, energie pillen Vliegenbestrijding
18
10/7/2015
Celgetal • • • • • •
Aantal cellen per ml melk Uierepitheelcellen en witte bloedcellen Mate subklinische infectie uier Vaars <150.000 cellen/ml Koe <50.000 cellen/ml Chronisch hoog celgetal >3x verhoogd tijdens lactatie
Droogzet richtlijn • Hoogcelgetal indien: – Vaars>150.000 – Koe>50.000
• Afspraak met dierenarts CMT, geleidbaarheid als ijkpunt te nemen • Dossier opbouwen over droogzetten • Evalueer met dierenarts • Droogzetconsult
19
10/7/2015
Casussen uit praktijk: droogzetten • Derdekalfs koe met 3x verhoogd celgetal tijdens de lactatie (350, 200, 190) • MPR 4 weken voor droogzetten: 190 • Monique vraagt me? Mag ik deze koe droogzetten met droogzetters?
Droogzetten • Volgens richtlijn mag Monique deze koe droogzetten met orbenin • Voorstel is: CMT test om op kwartierniveau te beoordelen • Neem lactatie geschiedenis mee • Koe 45 alleen LA dik slijm >400.000 maar 1x orbenin • Advies teatseal! • Na droogzetten aan voerhek • Droge koeien dippen!
20
10/7/2015
Waarom een teatseal?
Gedurfde actie • Bedrijf 100 melkkoeien, celgetal 350 • Klinische mastitis gevallen geschat op 30% • Toen: – Niets meer drooggezet, maar…. – Droge koeien 4x per dag schone boxen met kalk – Eerste en laatste week droogstand dippen Resultaat: celgetal 200, 10% mastitis
21
10/7/2015
Zondag ochtend geval • Zondagmorgen: koe ‘s morgens behandeld met avuloxil en ‘s avonds was avuloxil op en toen maar pirsue injector erin gedaan. • Maandagochtend: belt hij op naar praktijk: – Hoe had hij de kuur avuloxil wel af kunnen maken? Bellen met dierenarts, lenen bij collega boer.
Beter iets dan niets? • Woensdagavond 18.30 uur • Koe koorts, hard kwartier, afwijkende melk. Alleen resflor in huis, dus dat maar gespoten • Werkt resflor tegen mastitis? Nee • Wat is het volgende probleem? Wachttijden. • OVERLEG altijd met je dierenarts. Bellen kost niets!!
22
10/7/2015
Hoe bewaar je medicijnen? • SCHOON BEWAREN! • Maand na opening houdbaar aanprikdatum • Koel en donker, zie bijsluiter • Teatseal hoe te gebruiken…. • Medicijnen registratie – Melkkoeien en kalveren!
Medicijnen registreren!
23
10/7/2015
Thuis? • Hoe houd je de koeien schoner? • Samen met je man kritisch naar eigen bedrijfsvoering kijken? • CMT test? • Droogzetten op kwartier niveau? • Knieproef? • Welke tip nemen jullie mee naar huis?
MASTITIS AANPAKKEN?
1. Schone omgeving 2. Weerstand koeien 3. Goed droogzetbeleid 4. Melken/melktechniek 5. Dippen/sprayen 6. Mastitis therapie
24
