Ri j k s wa t er s t a a t Ad v i es d i en s t Ver k e er e n Ver v o er
Eindrapport
M arkt v e r ke nni ng IT S Ma rk t on d er z o ek na a r C O T S (C om m e rc i al O f f T h e S h el f ) - pr o du c t e n
februari 2005
/
definitief
Ri j k s wa t er s t a a t Ad v i es d i en s t Ver k e er e n Ver v o er
Eindrapport
M arkt v e r ke nni ng IT S Ma rk t on d er z o ek na a r C O T S (C om m e rc i al O f f T h e S h el f ) - pr o du c t e n
In opdracht van AVV-IBI Mevr. ir. I.L.C. Schipper Dhr. G. Mol
dossier W3069-01.001 registratienummer SvL/MVSE20050271 versie 1
f e b r u a r i 2005
/
definitief
© DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV Ruimte en Mobiliteit BV, noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV Ruimte en Mobiliteit BV is gecertificeerd volgens NEN-EN-ISO 9001.
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
INHOUD
BLAD
1 1.1 1.2 1.3
INLEIDING Aanleiding Doel van de marktverkenning Scope marktverkenning en status van dit rapport
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
AANPAK Aanpak in vier fasen Fase 1: Definitie productgebieden, opstellen longlist Fase 2: Verzending en respons Fase 3: Selectiecriteria Fase 4: Geschiktheid producten, expertmeeting en rapportage
9 9 9 9 11 12
3
3.6
RESULTATEN PER PRODUCTGEBIED Overall beheerssysteem voor onderhoud van DVM-systemen Systeem voor configuratiemanagement van DVM-systemen Systeem om verkeerskundig verwachtingsmodel vorm te geven binnen een BOSS (Expert-)systeem om processcenario’s voor de wegverkeersleiders te automatiseren Wegenkaart voor dynamische informatie Standaarden
14 14 18 21 25 29 32
4 4.1 4.2
CONCLUSIES EN VERVOLG Inhoudelijke conclusies Aanbevelingen voor vervolg
34 34 36
5
AANBEVELINGEN VOOR MARKTVERKENNINGEN IN DE TOEKOMST
38
6
COLOFON
41
3.1 3.2 3.3
3.4 3.5
7 7 7 8
BIJLAGEN 1 Lijst van aangeschreven leveranciers 2 Questionnaires 3 Functionele eisen en productwensen 4 Longlist van producten 5 Deelnemers expertsessie
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
-2-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
MANAGEMENTSAMENVATTING Aanleiding: Markt, tenzij Met enige regelmaat wordt op initiatief van AVV-IBI een marktverkenning uitgevoerd naar Commercial Off The Shelf-producten (COTS). In deze marktverkenningen naar ITS producten wordt bekeken in hoeverre de vraag naar specifieke producten door de commerciële markt in binnen- en buitenland kan worden ingevuld. Door gebruik te maken van producten die reeds commercieel beschikbaar zijn kan AVV zich een langdurig en kostbaar ontwikkeltraject besparen. Veelal zijn de gevonden producten niet één-op-één toepasbaar in de Nederlandse situatie. Maar het aanpassen van bestaande producten die hun succes reeds bewezen hebben is doorgaans goedkoper dan het ontwikkelen van geheel nieuwe producten. Onderzoeksopgave: inzicht en producten in vijf zoekgebieden In het project “ITS op orde” is een vijftal zoekgebieden naar voren gekomen waarvoor producten (of ontwikkelingen) gewenst zijn. Deze vijf zoekgebieden zijn: 1) 2) 3)
Overall beheerssysteem voor onderhoud van DVM-systemen Systeem voor configuratiemanagement en DVM-systemen Systeem om verkeerskundig verwachtingsmodel vorm te geven binnen een beslissingsondersteunend systeem 4) (Expert-)systeem om processcenario’s voor de wegverkeersleiders te automatiseren 5) Wegenkaart voor dynamische informatie Doelstelling voor deze marktverkenning is het verkrijgen van inzicht in de beschikbaarheid op de markt en de mate van toepasbaarheid van marktproducten voor de geformuleerde productgebieden. Resultaat Voor deze marktverkenning is de nadruk gelegd op de schriftelijke enquête in het verzamelen van informatie over geschikte producten en de bijbehorende leveranciers. Na een voorselectie zijn 107 bedrijven aangeschreven in binnen- en buitenland. Daarbij zijn 51 bedrijven in Nederland aangeschreven, 29 bedrijven in Europa en 27 bedrijven in Canada/USA. Uiteindelijk hebben 43 bedrijven gereageerd. Daarmee komt de response op 40%. Gegeven de relatief korte doorlooptijd is dit een goed resultaat. In totaal zijn 90 producten ingediend. Aan de hand van diverse functionele eisen en productwensen zijn per zoekgebied 5 kansrijke producten geselecteerd. In samenspraak met AVV zijn deze producten in een expertmeeting op hun geschiktheid beoordeeld. Conclusies AVV-IBI heeft met deze marktverkenning meer zicht gekregen op lopende ontwikkelingen in de markt. Daarnaast is de meerwaarde van deze studie dat naast de direct betrokkenen uit de expertgroep ook anderen kunnen ontdekken dat het nieuwe motto Markt, tenzij geen loze kreet hoeft te zijn.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
-3-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Uit de marktverkenning blijkt verder dat Nederlandse bedrijven jarenlang vooral reactief werkten. Het lijkt erop dat Nederlandse leveranciers hebben gewacht met ontwikkelingen totdat de behoefte bij Rijkswaterstaat (of AVV) onmiskenbaar is aangetoond. Met het uitvoeren van de marktverkenning is een duidelijk signaal afgegeven naar de markt. Ook zij ziet dat Verkeer en Waterstaat werk maakt van het motto Markt, tenzij. Samen met ontwikkelingen als “ICT en Bereikbaarheid” in Haaglanden wordt de markt geprikkeld om veel meer pro-actief te zijn. Door het breed inzetten van de marktverkenning komen ook verrassende producten uit andere branches zoals scheepvaart en luchtvaart naar voren. Aanbevelingen Na de marktverkenning is het van belang dat voor een degelijke beoordeling van de producten een verdiepingsslag plaatsvindt. De beste manier om dit te doen is door een productpresentatie, eventueel gekoppeld aan een bedrijfsbezoek. In deze marktverkenning is de aandacht volledig gericht op de aanbiedende marktpartijen. Zoals eerder aangegeven is hier breed gekeken en zijn ook bedrijven die actief zijn in andere branches meegenomen in de verkenning. Er is echter geen aandacht geschonken aan de eindgebruikers van de verschillende producten. Een alternatieve benadering is dat in de fase van het verzamelen van relevante leveranciers een rondje langs verschillende eindgebruikers wordt gemaakt, zoals centrale overheden en TCC’s in het buitenland.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
-4-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
EXECUTIVE SUMMARY Introduction: The market, unless… This market survey on ITS products evaluated the extent to which nationally or internationally available products satisfied the AVV (Transport Research Centre) product requirements. The usage of existing commercial products could make the development of own in-house products unnecessary, thereby saving costs. In most cases however, the identified products were not directly suitable for use in the Dutch ITS environment. There is however the potential to adapt these products tot the Dutch market at substantially less cost than producing a new product. Survey goals: understanding of the market and products on five pre-defined areas In the AVV project “ITS op orde” (get ITS straight) five product areas were identified that required possible development. These are: 1. A system (software package) for the maintenance of dynamic traffic management systems; 2. A system (software package) for configuration management of ITS systems; 3. A system (software package) to aid/guide the traffic prediction capacity within a decision support system; 4. An expert system to automate the scenario management process for traffic managers/operator; 5. Digital road maps using dynamic information. The main goals of this market survey are to gain a clear understanding of the availability and applicability of commercial products for the five defined areas. Results The main source of information in this market survey was a written questionnaire. In order to collect information on both products and suppliers a questionnaire was sent to 107 selected companies in the Netherlands and abroad. Of these 107 companies, 51 are established in the Netherlands, 29 in Europe and 27 in Canada and the United States. 43 companies responded to the questionnaire, resulting in a response rate of 40%. Taking the relative short response time for the companies involved into account, this is regarded as a good result. A total of 90 products were proposed for evaluation in this survey by the market. Using a set of pre-defined functional and product requirements, the most promising products were selected for each of the five product areas. Conclusions By means of the market survey the Transport Research Centre has gained a better understanding of current developments in the market for ITS products. One of the conclusions of the investigation team is that the slogan “the market, unless …” does have merit. There are commercial products available on the market that meets the requirements of the Ministry.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
-5-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
It can be concluded from the market survey that Dutch companies have been re-active for many years. It seems that most companies did only startup product development when the need of the Ministry of Transport and Public Works and Water Management (including AVV) was explicitly expressed. By conducting this market survey a clear signal was given to the market. The message of this signal is that the Ministry is taking the slogan “the market, unless ..” very serious. Also the developments in the project “ICT and Accessibility” in the region of Haaglanden should stimulate the market to be more pro-active in the development of products. By approaching of companies in other markets such as air traffic and shipping unexpected but useful products were identified. Recommendations Following the market survey it will be important to conduct an in-depth evaluation of the products, which were selected as promising. The best way to do this is to invite the supplier for a detailed product presentation. This can be combined with a site visit to the environment where the product is being used. The market survey concentrated on the suppliers of possible products. As previously stated suppliers to other markets were also included in this survey. However, no attention was given to the end-users of different promising products. An alternative approach for a possible future survey is to include end-users in this survey as well. By approaching end-users such as foreign central governments and TCC’s, new products (and related suppliers) might be identified.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
-6-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
1
INLEIDING
1.1
Aanleiding Belangrijke aanleiding voor dit onderzoek is het nieuw ingezette beleid van Rijkswaterstaat wat kort samengevat wordt verwoord als “Markt, tenzij”. De kern van dit beleid is dat zoveel mogelijk aan de markt wordt overgelaten en dat Rijkswaterstaat verantwoordelijkheid neemt daar waar de markt het niet aan kan. Dit betekent concreet voor de Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV) dat nieuwe productontwikkelingen alleen dan worden opgepakt wanneer er in de markt geen geschikte producten kunnen worden gevonden. Vandaar dat met enige regelmaat op initiatief van AVV-IBI een marktverkenning wordt uitgevoerd naar Commercial Off The Shelf-producten (COTS). In deze verkenningen wordt bekeken in hoeverre de vraag naar specifieke producten door de commerciële markt in binnenen buitenland kan worden ingevuld. Door gebruik te maken van producten die reeds commercieel beschikbaar zijn kan AVV zich een langdurig en kostbaar ontwikkeltraject besparen. Veelal zijn de gevonden producten niet een-op-een toepasbaar in de Nederlandse situatie. Maar het aanpassen van bestaande producten die hun succes reeds bewezen hebben is doorgaans goedkoper dan het ontwikkelen van geheel nieuwe producten. In 2002 is een uitgebreide marktverkenning voor generieke delen van een duurzaam dynamisch verkeersmanagement systeem uitgevoerd (MATCH 2002). Besloten is de marktverkenning van nu minder breed in te steken en gericht te zoeken naar producten voor een vijftal productgebieden. Deze productgebieden zijn naar voren gekomen uit het project ITS op orde.
1.2
Doel van de marktverkenning Het doel van de marktverkenning is: Inzicht krijgen in de beschikbaarheid op de markt en de mate van toepasbaarheid van marktproducten voor de volgende productgebieden: 1) 2) 3) 4) 5)
Overall beheerssysteem voor onderhoud van DVM-systemen Systeem voor configuratiemanagement en DVM-systemen Systeem om verkeerskundig verwachtingsmodel vorm te geven binnen een beslissingsondersteunend systeem (Expert-)systeem om processcenario’s voor de wegverkeersleiders te automatiseren Wegenkaart voor dynamische informatie
Het resultaat van de marktverkenning kan bijdragen aan de keuze voor AVV of in samenwerking met de regionale directies zelf een ontwikkeling in gang gezet/voortgezet moet worden waarmee het productgebied wordt ingevuld of dat gebruik kan worden gemaakt van (deel-)producten zoals beschikbaar in de markt.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
-7-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
1.3
Scope marktverkenning en status van dit rapport De marktverkenning betreft een oriëntatie op de beschikbaarheid en bruikbaarheid van COTSproducten. De ingediende producten zijn beoordeeld op hun huidige status. Dit betekent dat lopende ontwikkelingen ten aanzien van de producten buiten beschouwing zijn gelaten. De marktverkenning moet nadrukkelijk worden gezien als een eerste verkenning. Het geeft een beeld van de beschikbare commerciële producten, geselecteerd op basis van globale functionele eisen. Er is als het ware een eerste schifting van producten gemaakt. Er is in het kader van deze marktverkenning nog geen sprake van officiële productselectie. Daarvoor is te weinig specifieke informatie van de producten voorhanden. Een uitgebreide productpresentatie van de marktpartijen kan hier wellicht meer inzicht geven en zou de volgende stap moeten zijn na deze marktverkenning.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
-8-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
2
AANPAK
2.1
Aanpak in vier fasen De marktverkenning is uitgevoerd in een viertal fasen: 1) Fase 1 – Voorbereiding: definitie productgebieden, opstellen longlist 2) Fase 2 – Marktverkenning: verzending en respons 3) Fase 3 – Verwerking: selectiecriteria 4) Fase 4 – Analyse & Rapportage: geschiktheid producten, expertmeeting en rapportage
2.2
Fase 1: Definitie productgebieden, opstellen longlist Gestart is met het afnemen van een aantal interviews bij diverse personen binnen AVV om zodoende meer grip te krijgen op de productgebieden; waar is precies behoefte aan, waar moeten we naar zoeken? Vervolgens zijn voor de vijf productgebieden beschrijvingen opgesteld. In hoofdstuk 3 zijn deze beschrijvingen in kaders weergegeven. De beschrijving zijn bewust wat breder geformuleerd, om zodoende ook respons te krijgen van producten die aanverwant zijn. De longlist van marktpartijen is opgesteld op basis van: – Informatie van internet. – Ervaringen en netwerk van onze eigen adviseurs. DHV heeft hiervoor o.a. ook haar vestigingen in Amerika (Delcan) en Zuid-Afrika (Stewart Scott) benaderd. – Aanwezige kennis en adresbestanden bij AVV. Hierbij hoort onder meer ook de informatie die uit de interviews naar voren is gekomen. – Lijsten van andere projecten (waaronder MATCH). – ITS-congres in Tokio. Vooraf was verwacht dat met name ook in de Aziatische markt gezocht moest worden naar vernieuwende productontwikkeling. Tijdens het internationaal belangrijke ITS-congres in Tokio in oktober 2004 is dan ook specifiek gekeken naar geschikte producten voor de vijf productgebieden. Op deze beurs waren vooral bedrijven uit Azië goed vertegenwoordigd. Geen van de daar aanwezige bedrijven beschikte echter over COTS-producten voor de geselecteerde gebieden. Besloten is dan ook om niet verder te gaan met de marktverkenning in dit deel van de wereld, maar meer te concentreren op de overige landen waarvan we weten dat vernieuwende productontwikkeling op het gebied van ITS plaatsvindt. Een longlist van bedrijven die zijn aangeschreven is opgenomen in bijlage 1.
2.3
Fase 2: Verzending en respons Verzending In totaal is naar 107 bedrijven in binnen- en buitenland een questionnaire met begeleidend schrijven verzonden (zie bijlage 2). Daarbij zijn 51 bedrijven in Nederland aangeschreven, 29 bedrijven in Europa en 27 bedrijven in Canada/USA.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
-9-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
27
29
51
Afbeelding 1 Geografische spreiding aangeschreven bedrijven
Om ervoor te zorgen dat de brieven de benodigde aandacht zouden krijgen en terecht zouden komen bij de juiste persoon is in de eerste weken na verzending telefonisch contact opgenomen met alle bedrijven. Hierbij konden tevens eventuele vragen van de kant van de geadresseerden beantwoord worden. Respons In totaal hebben 43 bedrijven gereageerd. Dit komt neer op een respons van 40 procent. Daarvan hebben 30 bedrijven producten ingediend en 13 bedrijven expliciet aangegeven niet over passende producten te beschikken. In werkelijkheid ligt dit aantal waarschijnlijk hoger; veel bedrijven reageerden in een eerste telefonisch contact namelijk dat ze zouden reageren indien ze over geschikte producten zouden beschikken. 13 Geen
43 reactie
Product geen reactie
64
Product(en)
30
Afbeelding 2a Aantal reacties
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
ingediend
Afbeelding 2b Aantal bedrijven dat producten heeft ingediend
28 februari 2005, versie 1
- 10 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Bij Nederlandse bedrijven was de respons het hoogst; 59 procent van de aangeschreven bedrijven heeft gereageerd. Bij Europese bedrijven lag de respons iets lager, namelijk 41 procent. Van de bedrijven uit Canada/USA is de laagste respons verkregen; slechts 7 procent van de aangeschreven bedrijven heeft hier gereageerd. De redenen voor deze lage respons zijn: – Veel bedrijven uit Canada/USA geven aan niet geïnteresseerd te zijn in uitbreiding van hun markt naar Nederland en/of Europa. – Veel Amerikaanse bedrijven gaven aan niet te reageren op toegestuurde brieven, zonder voorafgaande voorbereiding of kennisgeving van het gevraagde. – Amerikaanse bedrijven blijken veelvuldig dergelijke verzoeken per post te krijgen. Deze verzoeken worden niet met prioriteit behandeld. – De betrekkelijk korte termijn alsook minder gunstige periode van het jaar (vakantieperiode) waarin de bedrijven moesten reageren. Van twee bedrijven kwam zelfs nog een reactie na afronding van het project. Indien de responstijd langer was geweest, was de respons van bedrijven uit Canada/USA dus in ieder geval 7 procent hoger geweest. Verdeling respons over productgroepen In totaal hebben de 30 bedrijven 90 producten aangeleverd. Een aantal van deze producten hebben betrekking op meerdere productgebieden. Zodoende zijn uiteindelijk in totaal 142 producten beoordeeld op hun geschiktheid. De verdeling over de verschillende productgebieden, zoals door de bedrijven zelf aangegeven, is als volgt: – Productgebied 1: 59 – Productgebied 2: 23 – Productgebied 3: 23 – Productgebied 4: 26 – Productgebied 5: 11
2.4
Fase 3: Selectiecriteria Alle producten zijn beoordeeld op vooraf vastgestelde functionele eisen en productwensen. Voor het opstellen van deze eisen en wensen is geput uit een drietal bronnen: Ten eerste zijn de 5 interviews in fase 1 van deze studie als belangrijkste basis genomen. Ten tweede is gebruik gemaakt van het rapport zoals opgesteld door Q Expert Knowledge1. Ten derde is nog gekeken naar de criteria die zijn gebruikt tijdens het Match onderzoek uit 2002. Op nadrukkelijk verzoek van AVV zijn de criteria als “wensen” beschouwd en niet als “harde criteria”. Daarbij wordt opgemerkt dat de functionele eisen harder zijn dan de andere genoemde wensen. De ingestuurde producten zijn dus in eerste instantie op hun functionaliteit beoordeeld. In tweede instantie is gekeken in hoeverre het product aan de aangegeven wensen en algemene criteria voldoet. Per productgebied zijn specifieke functionele eisen en productwensen gedefinieerd (zie bijlage 3). Verder zijn voor alle productgebieden de volgende algemene criteria gehanteerd: 1
“Criteria voor de selectie van kennisgebaseerde tools”, Q Expert Knowledge, in opdracht van AVV, juni 2002; RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 11 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
– – –
–
–
Alleen producten waarvan tijdig informatie via de questionnaire is ontvangen zijn meegenomen in de analyse; Een product moet in principe commercieel leverbaar zijn. Producten voor verkeersmanagement van stedelijk verkeer (gericht op verkeersregelinstallaties en parkeren) worden niet meegenomen. Dit betekent dat de focus in dit onderzoek ligt op producten die toepasbaar zijn voor nationaal en regionaal verkeersmanagement. Het product moet een duidelijke modulaire structuur hebben of bestaan uit 1 of meer componenten om het te kunnen inpassen in de range van producten die reeds wordt gebruikt. Het product moet door minimaal 1 klant worden gebruikt. Overigens wordt de 1:1 (leverancier:afnemer) vanuit AGI afgeraden en moet worden gestreefd naar meer dan 2 afnemers.
Door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat is in het verleden de Architectuur voor Verkeersbeheersing (AVB) geïntroduceerd. Onderdelen van deze architectuur zijn onder meer de Applicatie Architectuur (AA) en de Technische Infrastructuur Architectuur (TIAV). Een belangrijke ontwikkeling vanuit de TIAV is dat voor (nieuwe) software producten wordt nagestreefd dat deze volgens het USP (Universeel Service Platform) worden ontwikkeld. Belangrijk is in de keuze voor commerciële producten dat deze kunnen worden geïntegreerd met USP producten. In deze marktverkenning zijn hier geen specifieke criteria voor opgesteld. Een nadere toets aan de eisen volgens het USP moet dus nog plaatsvinden.
2.5
Fase 4: Geschiktheid producten, expertmeeting en rapportage Alle 106 ingediende producten zijn beoordeeld op basis van de in paragraaf 2.4 genoemde selectiecriteria. Hiertoe is per product een formulier ingevuld waarin de selectiecriteria zijn opgenomen alsook bijzonderheden zijn vermeld. Per productgroep is vervolgens een shortlist van geschikte producten gemaakt op basis van de volgende procedure: 1) De producten die voldoen aan alle criteria zijn als ‘geschikt’ beoordeeld; 2) Producten die wel aan alle functionele eisen voldoen, maar niet aan alle productwensen of algemene criteria zijn als ‘kansrijk’ beoordeeld; 3) Producten die niet aan alle functionele eisen voldoen, zijn als ‘ongeschikt’ beoordeeld. Indien voor een productgebied minder dan 5 ‘geschikte’ dan wel ‘kansrijke’ producten overbleven, is gekeken naar producten die mogelijk interessante elementen/componenten bevatten. Deze producten zijn als ‘mogelijk interessant’ beoordeeld. Deze producten zijn meegenomen in de categorie 2: kansrijk en worden daarom ook besproken in hoofdstuk 3. Op deze wijze zijn per productgebied circa 5 producten geselecteerd om te bespreken in de expertmeeting. Expertmeeting Op 24 januari 2005 is een expertmeeting gehouden bij AVV waarbij de geselecteerde producten per productgebied zijn getoetst op hun geschiktheid en toepasbaarheid voor de Nederlandse situatie. Daarbij zijn de producten kort toegelicht aan de experts. De reacties, opmerkingen en ervaringen van de deskundigen zijn verwerkt in hoofdstuk 3. RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 12 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Rapportage en bedankbrief Alle bevindingen van de marktverkenning zijn vastgelegd in deze rapportage. Daarbij is tevens ingegaan op de procesgang (zie hoofdstuk 5). Aan het eind van het project heeft AVV aan alle bedrijven een bedankbrief gestuurd met daarin een beperkte terugkoppeling van de bevindingen van het project.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 13 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
3
RESULTATEN PER PRODUCTGEBIED In dit hoofdstuk worden de meest kansrijke producten zoals ze uit de marktverkenning naar voren zijn gekomen kort besproken. Daarbij worden per onderscheiden zoekgebied de belangrijkste producten kort toegelicht. Er is voor gekozen om in de rapportage zo dicht mogelijk bij de door de leveranciers aangeleverde informatie te blijven, dit om fouten als gevolg van een verkeerde interpretatie zoveel mogelijk te voorkomen. Deze keuze heeft tot gevolg dat dit hoofdstuk tweetalig is. Zowel Nederlandse als buitenlandse bedrijven geven er de voorkeur aan om de gevraagde productinformatie in het engels aan te leveren. Voor ieder van de 5 productgroepen is een set met selectiecriteria vastgesteld. Elk van de beoordeelde producten is afgezet tegen deze criteria. Deze beoordeling is in tabelvorm samengevat en als tweede tabel in iedere paragraaf opgenomen. Overigens zijn verschillende producten aangeboden voor verschillende productgroepen. Dit is de reden dat een aantal producten meerdere malen worden beschreven. Daarbij zijn deze producten elke keer vanuit een verschillend perspectief beoordeeld en beschreven. Voorbeelden van dergelijke producten zijn DYNAC (van Transdyn), IDWS (van LogicaCMG) en Traffic Info Center (van GEWI). Elke paragraaf wordt afgesloten met een eindconclusie waarin wordt beoordeeld in hoeverre de producten geschikt zijn in relatie tot de productomschrijving.
3.1
Overall beheerssysteem voor onderhoud van DVM-systemen This item is about software packages that could be utilized for the control and/or maintenance of dynamic traffic management equipment within the Dutch Ministry (“Rijkswaterstaat”). The software package should be suitable for planning and monitoring of road side based traffic systems. Another possibility is the use for long term planning and cost estimation. In this survey we have specific interest in control systems that are currently in use in other sectors, such as in the industry.
Inleiding In deze productgroep zijn 59 producten aangeboden en geëvalueerd. Uiteindelijk zijn 6 producten als kansrijk geselecteerd. De meeste van de niet-geselecteerde producten zijn afgevallen omdat dit geen planningsinstrumenten zijn. Geen van de 6 geselecteerde producten voldoet volledig aan de productomschrijving. Daarom zijn een aantal producten geselecteerd die mogelijke als basis kunnen dienen bij de ontwikkeling van dit product. De 6 geselecteerde producten (en bijbehorende leveranciers) zijn respectievelijk:
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 14 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Tabel 1.1: 6 geselecteerde producten voor Productgroep 1
volg no. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
product naam: Kwaliteitscentrale Remote monitoring SAGA ViaStat MARAD QUISM
leverancier (plaats): IT&T (Arnhem) ARS (Den Haag) SICE (Madrid) VIA (Vught) MaraSoft (Urk) QPITt (Rotterdam)
land: Nederland Nederland Spanje Nederland Nederland Nederland
De 6 geselecteerde producten zijn beoordeeld op een aantal selectiecriteria. In onderstaande tabel 1.2 is de score voor elk van de producten weergegeven.
Planning van b&o wegkantsystemen Planning & begroting meerjarenplanning Grafisch georiënteerd Ontwikkelstatus doorlopen Installed base Flexibel uitbreidbaar (modulair) Open structuur (goede im- en export) Toegepast in nationaal/regionaal Verkeersmanagement
N N ?? J >1 N N J
N N J J >3 N N N
N J J J > 10 J J N
6. QUISM
5. MARAD
N N ?? J >1500 J J J
4. ViaStat
N N J J > 25 N J J
3. SAGA
Selectiecriteria:
2. Remote monitoring
Productnaam:
1. Kwaliteitscentrale
Tabel 1.2: Waardering van de geselecteerde producten:
N J N J > 50 J J N
Toelichting op de functionaliteit van de producten 1. Kwaliteitscentrale van IT&T Dit product is ontwikkeld met subsidie uit Brussel (EFRO-fonds) onder de voorwaarde dat het een open systeem is. Het product is primair ontwikkeld voor gebruik in stedelijke verkeerssytemen; voor VRI-objecten. De kwaliteitscentrale communiceert met infrastructurele objecten, verzamelt data, doet de monitoring en analyse van en beoordeelt ook nadrukkelijk de kwaliteit van verkeersprocessen. Het registreert het actuele functioneren van de VRI’s en de kwaliteit van de werking hiervan. Het is dus geen overall beheerspakket en ook geen planningsinstrument. De kwaliteitscentrale is niet modulair opgebouwd, maar kent wel een open structuur en werkt o.a. met FTP-protocol, Ivera en MVprotocol. Het product is reeds bekend bij AVV. Website: www.kwaliteitscentrale.nl RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 15 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
2. Remote monitoring van ARS Het product remote monitoring van ARS zorgt voor een continue monitoring van de actuele werking van verschillende soorten verkeerssystemen. Het gaat daarbij om zowel statische systemen (zoals bijvoorbeeld trajectcontrole) als dynamische systemen, zoals gebruikt in openbaar vervoer (bijvoorbeeld displays met reisinformatie). De werking van de systemen kan op afstand worden uitgelezen. Helaas ontbreekt een uitgebreide beschrijving van het systeem. Het product wordt op dit moment gebruikt in Zweden (Stockholm) en Nederland (BVOM). Hoewel dit product geen planningsinstrument is kan het wel de gewenste input aan een planningsinstrument geven voor wat betreft de actuele werking van een verkeerssysteem. Website: www.ars.nl
3. SAGA van SICE Het product wordt door de leverancier als volgt beknopt omschreven. “The objective of this system is to automate the register process and distribution of the information concerning to the alarms generated by the different devices. Both automatic faults generated by traffic systems and faults generated manually are taken into account. The system consists of the following three main components: 1. a database manager; 2. a faults web server; and 3. a work station operator. The system makes use of a Oracle database.” Ook hier hebben we niet te maken met een planningsinstrument, maar veel meer met een instrument dat het actuele functioneren van de verschillende verkeerssystemen kan bewaken. Daarmee vormt het input voor een planningsinstrument. Het product is voor zover kan worden nagegaan alleen toegepast in de verkeerscentrale (TCC) van Madrid. De mate van openheid van de structuur is volgens eigen opgave zeer beperkt. Het bedrijf SICE hoort bij de grote Dragados groep en heeft vooral ervaring in Spaanstalige landen (vooral Zuid-Amerika). Website: www.sice.com
4. ViaStat van VIA In de ViaStat familie zitten twee producten die tezamen aansluiten op de productomschrijving. Het gaat hierbij om de producten ViaStat RWS Module en Viastat Online Verkeersbordenbeheer. Het eerste product is een pakket om bestaande bestanden te importeren en te koppelen aan het Nationaal Wegen Bestand (NWB). Het gaat daarbij om het koppelen van bestanden als weggegevens, verkeersveiligheidsgegevens en informatie over de infrastructuur. Het benodigde database management lijkt in dit pakket goed gewaarborgd. Het tweede pakket is ingericht voor het dagelijkse beheer van verkeersborden. Uiteraard zijn verkeersborden iets anders dan verkeerssystemen, maar we hebben hier in ieder geval met een planningsinstrument te maken. De mate van openheid van beide systemen is onbekend, wel is duidelijk dat geen sprake is van een modulaire opbouw. De beide systemen worden op dit moment gebruikt binnen Rijkswaterstaat, maar de installed base van beide pakketten is beperkt tot een paar gebruikers. Websites: www.viastat.info en www.viastat-online.nl
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 16 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
5. Marad van MaraSoft MaraSoft is een klein bedrijf uit Urk dat software voor het plannen van beheer en onderhoud op zeeschepen en fabriekshallen heeft ontwikkeld. Het betreft een onderhoudspakket voor het plannen van het onderhoud van apparatuur en machine onderdelen op vooral zeeschepen. Het programma scoort hoog op de grafische vormgeving en bedieningsgemak. Het betreft een planningsinstrument dat modulair is opgebouwd. Natuurlijk moet wel heel nadrukkelijk de vertaalslag worden gemaakt van een object naar een gebied of netwerk. De grafische kwaliteit lijkt daarvoor ruimschoots aanwezig. De tweede stap is dat het pakket geschikt moet worden gemaakt voor de specifieke DVM-systemen. Uit contact met de ontwikkelaars is gebleken dat het doen van de aanpassingen redelijk eenvoudig mogelijk moet zijn. Op het gebied van de zeeschepen heeft het pakket een ruime installed base. Website: www.maransoft.nl
6. QUISM van QPIT Belangrijk kenmerk van QUISM is dat dit software product is gebaseerd op het ITIL model. Het product is te gebruiken voor helpdesk/servicedesk, configuratiebeheer, probleembeheer, wijzigingsbeheer, releasebeheer en kostenbeheer. Het product ondersteunt onder meer helpdesk medewerkers, technische specialisten en onderhoudsmanagers in het gebruik en beheer van ICT infrastructuur. Belangrijke constatering is dat het product geschikt is voor het dagelijkse beheer van ICT Infrastructuur. Nadeel is dat er nog geen ervaring is opgedaan in de sfeer van verkeersmanagement. Het product is modulair opgebouwd, heeft een open structuur en is webbased. Met deze kenmerken moet het mogelijk zijn om dit product in te passen. Websites:www.quism.nl en www.quism.com
Conclusies Geen van de producten past goed binnen het omschreven zoekgebied. Het product dat qua functionaliteit het best past bij de omschrijving is MARAD. Met dit product is nog geen ervaring opgedaan in het beheer van verkeersmanagement systemen. Wel lijkt dat dit gebruikersvriendelijke product op eenvoudige wijze aangepast kan worden op de wensen en eisen die vanuit verkeersmanagement worden gesteld. Een tweede kansrijke kandidaat is QUISM. Dit onder ITIL ontwikkelde product heeft in theorie potentie om te worden ontwikkeld RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 17 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
tot een geschikt product. Ook hiervoor geldt dat ervaring in verkeersmanagement nog ontbreekt. De 4 andere gepresenteerde producten worden al wel gebruikt in verkeersmanagement, maar staan qua functionaliteit nog ver van het gewenste product af. Deze 4 producten kunnen als basis of onderdeel dienen voor verdere ontwikkeling. Daarbij lijkt de kwaliteitscentrale de meest krachtige kandidaat.
3.2
Systeem voor configuratiemanagement van DVM-systemen This item is about software packages that could be utilised for the configuration management of road side based traffic systems. The functionality of the package is twofold. Firstly, it should be able to manage databases of systems currently in operation (database management). Secondly, in case of replacement of expansion of system components, it should be able to indicate the steps to be taken to integrate the new component(s) into the system (workflow management). In addition, the monitoring of configurations in a logbook is desired. Potential sectors in which we hope to find such products are the process industry, the railway sector or the aviation sector.
Inleiding In deze productgroep zijn 23 producten aangeboden en geëvalueerd. Uiteindelijk zijn 4 producten als geschikt of kansrijk geselecteerd. De meeste producten die niet geselecteerd zijn, zijn afgevallen vanwege het feit dat ze wel in staat zijn tot databasemanagement, maar geen bewezen functionaliteit hebben op het gebied van configuratiemanagement. Over deze productgroep geldt dat geen van de aangeboden producten exact past op de hiervoor gegeven omschrijving. In deze paragraaf worden de vier producten omschreven die de omschrijving het dichtst benaderen. Bij deze vier producten zit één buitenlands (Amerikaans) product. De vier producten zijn weergegeven in onderstaande tabel. Tabel 2.1: De 4 geselecteerde producten voor Productgroep 2
volg no. 1. 2. 3. 4.
product naam: TEC Traffic Net IDWS TrafficBox DYNAC
leverancier (plaats): Tec Traffic Systems (Nieuwegein) LogicaCMG (Den Haag) PEEK Traffic (Amersfoort) Transdyn Inc. (California)
land: Nederland Nederland Nederland Verenigde Staten
De 4 geselecteerde producten zijn beoordeeld op een aantal selectiecriteria. In onderstaande tabel 2.2 is de score voor elk van de producten weergegeven.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 18 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Moet bestand van systemen kunnen beheren Moet workflowmanagement kunnen doen Moet logboek van configuraties opbouwen Ontwikkelstatus doorlopen Installed base (aantal klanten) Flexibel uitbreidbaar (modulaire opbouw) Open structuur (goede im- en export) Toegepast in nat./reg. Verkeersmanagement
J N N J >3 N J J
J N J J > 2400 J J J
J N J J >2 J J J
4. DYNAC
2. IDWS
Selectiecriteria:
1. TEC Traffic Net
Productnaam:
3. TrafficBox
Tabel 2.2: Waardering van de geselecteerde producten:
J ?? J J > 150 J J J
Toelichting op functionaliteit van de producten 1. TEC Traffic Net van TEC Door de leverancier wordt het product als volgt beknopt omschreven: “Network infrastructure with central repository for management of traffic data collection systems, real time collection of traffic, distribution of traffic data and monitoring through web application. Initially developed for full service provision to the traffic industry. Currently used for traffic data collection and distribution.” Uit de bestudering blijkt dat databasemanagement voor verschillende soorten verkeerssystemen goed is verzorgd. Het product verzamelt en beheert real-time data van data collectie apparaten. Het configuratiebeheer past wel binnen het concept van dit product, maar maakt daar op dit moment nog geen deel van uit. De leverancier heeft aangegeven dat deze functionaliteit op relatief eenvoudige wijze aan het product kan worden toegevoegd. De open structuur biedt daarvoor de mogelijkheid, ondanks het feit dat dit product geen modulaire opbouw kent. Een tweede tekortkoming is dat in het huidige product geen logboek van configuraties wordt bijgehouden. Website: www.tectraffic.nl
2. IDWS van LogicaCMG IDWS staat voor Integrated DTM Workflow Solution. Het gaat hier om een van oorsprong Amerikaans product, dat is ontwikkeld volgens het TIBCO concept. In Nederland wordt dit product door LogicaCMG gevoerd. Functioneel bezit het product de volgende kenmerken: databasemanagement van in gebruik zijnde wegkantsystemen; configuratiemanagement voor wegkantsystemen waarbij integratie van nieuwe systemen mogelijk is; vervanging van componenten of onderdelen; configuraties in zowel hardware als software worden in een logboek bijgehouden.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 19 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
TIBCO wordt over de hele wereld gebruikt door meer dan 2000 klanten. Ook het voor verkeersmanagement ontwikkelde product IDSW is in het buitenland al veel gebruikt. Voorbeelden zijn o.a. Caltrans (California) en Deutsche Bahn. In Nederland is IDSW nog niet toegepast. Het feit dat er nog geen ervaringen met dit product zijn binnen de Nederlandse context is dan ook een nadeel. Gegeven het feit dat het product al in verschillende landen is toegepast schept vertrouwen voor de aanpassing van het pakket (openheid). Website: www.power.tibco.com
3. TrafficBox van Peek Traffic Door de leverancier wordt de functionaliteit als volgt samengevat: “This configuration tool is used to configure outstations based on TCP/IP protocols. Currently used for configuration of Motorway Traffic Management systems. This program allows reading a system configuration from a file into a database, modifying this configuration through a Graphical User Interface (add, modify, delete records) and exporting the database to a set of traffic box configuration files.” Hieruit blijkt dat de belangrijke componenten van database- en configuratiemanagement onderdeel uitmaken van het product. De component “workflowmanagement” ontbreekt nog en moet worden toegevoegd. Omdat dit product voor MTM is ontwikkeld en wordt gebruikt door Rijkswaterstaat past dit product binnen de bestaande productenrange. Kracht van het product is dat het een configuratie van software kan doorvoeren vanuit de verkeerscentrale. Ook wordt in een logboek de configuratie van hard- en software vastgelegd. Een beperking is dat de TrafficBox op dit moment alleen maar werkzaam is voor de binnen MTM gebruikte systemen (detector en onderstation, detectielussen en signaalgevers). Website: www.peektraffic.nl
4. DYNAC van Transdyn De korte productomschrijving zoals ontvangen van het Amerikaanse bedrijf Transdyn luidt: ”DYNACTM provides a real-time database that contains the current status of all field devices and a relational database that contains all configuration management data on the each device. All devices can be added via online database configuration programs. DYNACTM supports any commercial or open source relational database (Oracle, Sybase, PostgreSQL, SQL Server, etc).” Ook hier geldt dat data- en configuratiemanagement voor verkeerssystemen in het pakket zijn opgenomen. Uit de meegestuurde productomschrijving kon niet worden afgeleid of workflowmanagement voor de verkeersmanager integraal onderdeel uitmaakt van DYNAC. De leverancier Transdyn komt oorspronkelijk uit de energiesector en procesindustrie. De laatste 15 jaar is dit bedrijf actief in verkeersmanagement. Hoewel het bedrijf niet is vertegenwoordigd in Nederland heeft het wel Europese partners in onder meer Frankrijk, Duitsland en Engeland. Afgezien van de onzekerheid over workflowmanagement lijkt dit product verder aan alle functionele eisen en wensen te voldoen. Web-site: www.transdyn.com en www.powellind.com RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 20 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Conclusies Van de 4 beschreven producten voldoet alleen DYNAC aan de gestelde functionele eisen, met daarbij de kanttekening dat de mate van integratie van workflowmanagement verder moet worden onderzocht. Het product is op de Amerikaanse (ITS) leest geschoeid en zal moeten worden aangepast aan de Nederlandse situatie. De leverancier (Transdyn) heeft voor zover bekend nog geen Nederlandse ervaringen, maar opereert al wel met behulp van partners op de Europese markt. Ook IDWS lijkt een kansrijk product waarbij workflowmanagement zeker ontbreekt. Maar gegeven de openheid van dit pakket is toevoeging hiervan goed mogelijk. De andere twee producten Traffic Net en TrafficBox staan duidelijk wat verder af van het omschreven en gewenste product. Wanneer wordt overwogen om een product te ontwikkelen kunnen componenten uit de laatste twee producten worden gebruikt.
3.3
Systeem om verkeerskundig verwachtingsmodel vorm te geven binnen een BOSS2 We are looking for software packages that are able to make reliable short term predictions of traffic situations, based on the current traffic situations in combination with historical (traffic) data. This product could be made ready for use by the traffic manager, but another option is to make it available to the road manager in a different way, such as via the internet. Products from other sectors, as for example the water or energy business, could be possibly suitable to get this kind of functionalities.
Bovenstaande beschrijving heeft twee componenten in zich. Enerzijds zit hier ‘de voorspellende module’ in (tool for short term predictions), anderzijds betreft het ‘het ophangen van deze en andere modules in de omgeving van BOSS-achtige systemen’. Beide componenten zijn meegenomen in de voorselectie. In de expertmeeting met AVV-IBI kwam naar voren dat de tweede interpretatie het meest aansluit bij de behoefte, omdat kennis van verkeersmodellen voor de voorspellende module voldoende aanwezig is binnen AVV. Derhalve is in de eindbeoordeling prioriteit gegeven aan de ophanging van deze module in de omgeving van BOSS-achtige systemen. Naast bovengenoemde functionaliteit is als aanvullende wens geformuleerd dat het betreffende product integreerbaar moet zijn met de grafische weergave van de huidige systemen; het moet derhalve grafische informatie bevatten, die je in een grafische weergave kunt gebruiken. De producten zijn hier ook op getoetst. Met bovenstaande producteisen en –wensen in het achterhoofd zijn de diverse producten geanalyseerd en beoordeeld. Inleiding In dit productgebied zijn 23 producten aangeboden en geëvalueerd. Hiervan zijn 6 (combinaties van) producten als interessant en mogelijk kansrijk geselecteerd. Deze 6 geselecteerde producten (en bijbehorende leveranciers) zijn weergegeven in tabel 3.1. 2
Beslissings OnderSteunend Systeem
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 21 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Tabel 3.1: 6 geselecteerde producten voor productgebied 3
volg no.
product naam:
leverancier (plaats):
land:
1.
Short Term Traffic Prediction & Traffic Display IRVIN & MIXIC
HITT Traffic (Apeldoorn)
Nederland
TNO Traffic and Transport (Delft) LogicaCMG (Den Haag) DDG Gesellschaft für Verkehrsdaten mbH (Bonn) Transdyn (Pleasanton) GEWI GmbH (Bernburg)
Nederland
2. 3. 4. 5. 6.
Mobile Traffic Services Traffic Analysis System – Release 3 DYNAC software Traffic Info Center
Nederland Duitsland Verenigde Staten Duitsland
De 6 geselecteerde producten zijn beoordeeld op een aantal selectiecriteria. In onderstaande tabel 3.2 is de score voor elk van de producten weergegeven.
J2 J2 J J J J J 2
1
niet voor wegverkeer, maar voor luchtverkeer
2
verondersteld, niet 100% duidelijk op basis van verstrekte informatie
3
G=gedeeltelijk; niet voorspelling, wel koppeling historische met actuele data
4
G3 J J J J J J 2
4. Traffic Analysis System J4 J J4 J J J J 3
6. Traffic Info Center
J1 J J J J J N1 50
5. DYNAC software
Voorspelling verkeer korte termijn Grafische weergave Ontwikkelstatus doorlopen Makkelijk koppelbaar / modulair Duurzame leverancier Open structuur / open standards Toepasbaar voor nat./reg. verkeersman. Installed base
3. Mobile Traffic Services
Selectiecriteria:
2. IRVIN & MIXIC
Productnaam:
1. Short Term Traffic Prediction
Tabel 3.2: Waardering van de geselecteerde producten:
G3 J J J J J J >150
J J N J J J J ??
voorspellende module in laatste stadium van ontwikkeling
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 22 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Toelichting op functionaliteit van de producten 1. HITT Traffic - Short Term Traffic Prediction & Traffic Display Voor de luchtvaartsector wordt met dit product voorzien in de functionaliteit, zoals die hier gevraagd wordt voor de wegverkeersector. De tool “Short Term Traffic Prediction”, die onderdeel uitmaakt van het product “HITT A3000 (Advanced Surface Movement Guidance and Control Systems)” is een tool die de verkeersbewegingen (voor luchtverkeer) op korte termijn voorspelt, gebaseerd op actuele verkeersgegevens in combinatie met modellering van (vlieg)routes. Veiligheid en efficiency van de afhandeling van luchtverkeer op vliegvelden is de achterliggende doelstelling. Het (deel)product “Traffic Display” draagt zorg voor de presentatie van verkeersbewegingen op geografische kaarten. Website: www.hitttraffic.nl
2. TNO Traffic and Transport - IRVIN & MIXIC TNO beschikt over een ruime range aan producten, die raakvlakken hebben met de hier gevraagde functionaliteit. Binnen de productenrange IRVIN (Intelligent Road Vehicle Infrastructure Network) zitten verschillende producten, waaronder het product MIXIC (Microscopic Model for Simulation of Intelligent Cruise Control), die mogelijk interessant zijn. Zeker deze laatste tool lijkt in grote mate van detail voorspellende functionaliteit te hebben. In combinatie met andere tools van IRVIN zitten hier mogelijk interessante componenten in. Op basis van de verstrekte informatie is daar echter niet uitsluitend zicht op te geven. Website: www.vv.tno.nl
3. LogicaCMG - Mobile Traffic Services LogicaCMG heeft Mobile Traffic Services (MTS) ontwikkeld, een systeem dat verkeersinformatie genereert op basis van gsm-netwerkinformatie van automobilisten. Binnen het systeem zitten een drietal functionaliteiten: de Traffic Data Collector, de Traffic Flow Viewer en de Traffic Flow Analyser. Met de combinatie van deze is het product in staat analyses van historische data en actuele data in een grafisch display weer te geven, als ook visuele weergaves van (gemiddelde) rijsnelheden, events en reistijden op voorgedefinieerde routes. Dit product is onder meer operationeel in de Provincie Noord-Brabant. Het huidige product beschikt niet over een voorspellende functionaliteit. Website: www.logicacmg.nl/mts
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 23 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
4. DDG Gesellschaft für Verkehrsdaten mbH - Traffic Analysis System Release 3 DDG biedt een verkeersanalyse product aan, gericht op de verwerking van de verkeersdata en verspreiding van verkeersinformatie via zogeheten TMC diensten, op dit moment in gebruik in Duitsland. De operationeel zijnde Release 2 versie kan uitsluitend bestaande verkeerssituaties in beeld brengen. Release 3, in de laatste staat van ontwikkeling, zal ook een ‘short term forecast feature’ hebben, gebaseerd op ‘pre-warnings’. Met dit systeem beoogt men in geval van een ‘pre-warning’ met een bepaalde betrouwbaarheid (bijv. 75%) het ontstaan van een verkeersknelpunt te voorspellen voor een korte tijdhorizon (bijv. 15 minuten). De brondata vormen vaste en mobiele detector-systemen, zoals in gebruik door DDG in Duitsland. Website: www.ddg.de
5. Transdyn – DYNAC software DYNACTM software biedt een breed scala aan ATMS (Advanced Traffic Management Software) functionaliteiten. De software richt zich onder meer op de detectie van verkeersknelpunten, incidenten en stelt de gebruiker in staat vergelijkingen te maken tussen historische en actuele verkeersgegevens, bezit een grafische user interface en verleent ondersteuning in decision support systems, toegepast bijvoorbeeld in verkeerscentrales. In die zin lijkt dit product voor dit productgebied niet de volledige functionaliteit te hebben, maar wel vele aanknopingspunten die van interesse kunnen zijn. Website: www.transdyn.com
6. GEWI GmbH – Traffic Info Center Oorspronkelijk ontwikkeld voor Traffic Info Centers heeft GEWI software beschikbaar gericht op de keten van inzameling van verkeersdata tot verspreiding van verkeersinformatie, TIC Software genaamd. Deze software kent drie hoofdcomponenten: TIC Server, TIC Forecast en TIC Editor. Met de combinatie van deze functionaliteiten is dit product in staat de gevraagde functionaliteit te bieden, inclusief de forecasting. Kanttekening is dat dit product zoals zij aangeven nog in de ‘operational trial’ fase is. Sterk aan dit product oogt dat het gericht is op toepassingen, die sterk overeenkomen met de gewenste toepassing binnen AVV. Website: www.gewi.com RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 24 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Conclusies Na bespreking van de voorgeselecteerde producten in de expertmeeting is een drietal producten uit deze groep als kansrijk geïdentificeerd. Dit zijn: “Short Term Traffic Prediction & Traffic Display” (van HITT Traffic), “Traffic Analysis System – Release 3”(van DDG) en “Traffic Info Center” (van GEWI). Geen van de producten sluit volledig aan bij de producteisen en – wensen. De Short Term Traffic Prediction & Traffic Display van HITT Traffic beschikt weliswaar over alle functionele eisen, maar is specifiek ontwikkeld voor en toegepast in de luchtvaartsector. De beide andere producten lijken geschikt, maar zijn nog niet commercieel leverbaar (laatste fase van ontwikkeltraject). Wel bieden alle drie de producten de gewenste grafische weergave.
3.4
(Expert-)systeem om processcenario’s voor de wegverkeersleiders te automatiseren
Systems or software packages we are looking for should be able to assist traffic managers or –operators in decision making processes in the traffic management centre. The focus should be on decisions for taking measures related to transportation, specifically in complex situations with more decisions to be taken in parallel. Measures could affect traffic streams, various modes of traffic (road, rail, water) and emergency services. The system should assist the traffic manager in his decision making process. Possibly products from sectors such as air traffic, rail traffic or seaport management could be suitable. De steeds complexere verkeerssituatie, de grote verscheidenheid aan probleemsituaties en de grote diversiteit aan mogelijkheden (steeds meer maatregelen) om te managen maken het voor een verkeersmanager steeds lastiger om het verkeer te managen en keuzes te maken. Bijvoorbeeld in de situatie van een ernstig ongeval in de rechtertunnelbuis, waardoor deze moet worden afgesloten en verkeer moet worden omgeleid via een strook van de linkertunnelbuis. Welke stappen moeten nu systematisch, in welke volgorde, worden gezet?. Het gezochte systeem maakt onderdeel uit van het totale verkeersmanagementsysteem dat ondersteunt bij het maken van keuzes door de verkeersleider. Het gaat dan om de verkeerskundige afwegingen bij het nemen van maatregelen bij meerdere gelijktijdige ‘aanvragen’ (complexe situaties). Bruikbaarheid in real-time is een gewenste producteigenschap, die met name voor inzet in operationele processen een extra kwaliteit biedt. Met bovenstaande eisen en aanvullende wensen in het achterhoofd zijn de diverse producten geanalyseerd en beoordeeld.
Inleiding In dit productgebied zijn 26 producten aangeboden en geëvalueerd. Hiervan zijn 5 producten als geschikt of kansrijk geselecteerd. Deze 5 geselecteerde producten (en bijbehorende leveranciers) zijn weergegeven in tabel 4.1.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 25 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Tabel 4.1: 5 geselecteerde producten voor productgebied 4
volg no.
product naam:
leverancier (plaats):
Land:
1. 2.
Vessel Traffic Simulator Dynamic Traffic Management process support Testbed
HITT Traffic (Apeldoorn) LogicaCMG (Den Haag)
Nederland Nederland
LogicaCMG (Den Haag) / BIZZdesign (Enschede) LogicaCMG (Den Haag) / TIBCO (Palo Alto, California) GEWI GmbH (Bernburg)
Nederland
3. 4. 5.
Integrated DTM Workflow Solution Traffic Info Center
Nederland (USA) Duitsland
Vermeld moet worden dat de leverancier Technolution BV het product BOSS on-line heeft ingediend. Aangezien dit een product dat reeds specifiek in ontwikkeling is bij AVV, waarvoor deze uitvraag mede bedoeld is (het zoeken naar COTS-producten die wellicht bruikbaar zijn binnen BOSS) en mede gezien de status van het product (ontwikkelingsfase) is BOSS on-line niet verder beschouwd in de geselecteerde producten. De 5 geselecteerde producten zijn beoordeeld op een aantal selectiecriteria. In onderstaande tabel 4.2 is de score voor elk van de producten weergegeven.
J ?? J ?? ?? N1 >5
J2 ?? J ?? ?? J 1
Keuze ondersteuning verkeersleider in VC Doorgroei naar real-time systemen Ontwikkelstatus doorlopen Ontkoppelbare user interface Snelheid / rekentijd Toepasbaar voor nat./reg. verkeersman. Installed base 1
niet voor wegverkeer, product gericht op havenbesturing
2
verondersteld, niet 100% duidelijk op basis van verstrekte informatie
3
G=gedeeltelijk; meer in analyserende zin dan automatisch sturend
4
G3 ?? J ?? ?? J >2000
4. Integrated DTM Workflow Solution 5. Traffic Info Center
2. Dyn. Traf. Man. Process support
Selectiecriteria:
1. Vessel Traffic Simulator
Productnaam:
3. Testbed
Tabel 4.2: Waardering van de geselecteerde producten:
G3 J J ?? ?? J >2400
G3 ?? N4 ?? ?? J ??
in stadium van operational trial (laatste stadium van ontwikkeling)
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 26 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Toelichting op functionaliteit van de producten 1. HITT Traffic – Vessel Traffic Simulator Voor ‘port operations’ voorziet HITT Traffic in een product dat de gevraagde functionaliteit bezit, maar toegepast wordt in een andere sector. Het product “Vessel Traffic Simulator”, onderdeel uitmakend van het product “HITT V3000 (Vessel Traffic Management and Information Systems)” is in feite een totaal verkeersmanagement pakket, bestemd voor de ondersteuning van de taken van port operators. Veiligheid, efficiency en doorlooptijd van de afhandeling van schepen in de haven vormen de achterliggende doelstellingen van deze tool. Interessant aspect aan dit product is ook de toepassing van voorgedefinieerde scenario’s, die de operator tot zijn beschikking heeft. Website: www.hitttraffic.nl
2. LogicaCMG - Dynamic Traffic Management process support Dit product is naar zeggen van LogicaCMG een toolbox voor het ontwerp, modelleren, visualiseren, simuleren en analyseren van operationele processen op het gebied van dynamisch verkeersmanagement. Het bestaat uit drie componenten: modelling tools, een library van subprocessen en tools voor simulatie en post-processing. De ter beschikking productinformatie is beperkt, waardoor een nadere analyse niet mogelijk is. De enige gebruiker van het product is Rijkswaterstaat Oost-Nederland, gericht op training en procesontwerp. Website: n.v.t.
3. LogicaCMG / BIZZdesign - Testbed Het bedrijf BIZZdesign, partner van LogicaCMG, heeft het product Testbed, een product dat tot doel heeft het innoveren, analyseren, ontwerpen en realiseren van bedrijfsprocessen. Testbed staat letterlijk voor “virtuele testomgeving van bedrijfsprocessen”. Modellen worden gebouwd, waarmee inzicht verschaft wordt in processen, organisatie en ondersteunende systemen. Testbed is toegepast in vele sectoren (o.m. voor banken, verzekeringsbedrijven, industrie. Voor RWS Oost-Nederland heeft een specifieke toepassing plaatsgevonden door de DVM processen van een verkeersmanager van een verkeerscentrale door te lichten. Testbed is sterker gericht op het analyseren van processen dan het daadwerkelijk automatiseren van processen. Website: www.bizzdesign.nl Kanttekening: het heeft er sterke schijn van dat dit product (Testbed) en het voorgaande product (Dynamic Traffic Management process support) één en hetzelfde product is. Het ‘product’ Dynamic Traffic Management process support lijkt een specifieke toepassing te zijn van het product Testbed.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 27 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
4. LogicaCMG / TIBCO - Integrated DTM Workflow Solution (IDWS) Het Amerikaanse bedrijf TIBCO, partner The Technology Behind Real-Time Business van LogicaCMG, beschikt over een ruime Business Process Management range aan software gericht op business processen (zie ook afbeelding). Specifiek interessant hier is het product IDWS Business Optimization Business Integration (Integrated Dynamic Traffic Management Workflow Solution), dat gericht is op het assisteren van verkeersmanagers en – Enterprise Backbone operators in keuzeprocessen, van taakdefinitie van DVM taken tot operationalisatie. In de staat Californië zijn enkele toepassingen geweest. IDWS is een product dat niet zozeer processen automatiseert, maar zich meer richt op het analyseren en optimaliseren van processen. Interessant aspect is dat dit product reeds toepasbaar is voor real-time processen. C oordinating the e xecution of ta sks a nd activities.
Connecti ng people and syst em s.
§ Modeling
§ Execution § Anal ytics
§ EAI
§ B2B
§ Metadata
Giving people visibility, understanding and the ability to act.
§ Portal § BAM
§ Compl ex Event Processing
Enabling a flow § Monitoring of real-time information § Messaging acros s the enterpri se.
© 2 00 2 T IB CO S of twar e I nc. A l l Ri g hts Reser ved . Co nfi d ent ial an d P r opr ieta ry.
11
Websites: www.tibco.com en www.power.tibco.com
5. GEWI GmbH – Traffic Info Center Oorspronkelijk ontwikkeld voor Traffic Info Centers heeft GEWI software beschikbaar gericht op de keten van inzameling van verkeersdata tot verspreiding van verkeersinformatie, TIC Software genaamd. Deze software is, op basis van een modulaire architectuur, gericht op het tonen en managen van verkeersgerelateerde data. Het opstellen van scenario’s is één van de functionaliteiten. Kanttekening is dat dit product zoals zij aangeven nog in de ‘operational trial’ fase is. Sterk aan dit product oogt dat het gericht is op toepassingen, die sterk overeenkomen met de gewenste toepassing binnen AVV. Op basis van de beschikbaar gestelde informatie blijkt niet nadrukkelijk de geschiktheid van dit product, maar ons is bekend dat GEWI betrokken is geweest bij de verkeerscentrale van Hessen in Duitsland, waar men in de praktijk gebruik maakt van voorgedefinieerde scenario’s ten behoeve van de verkeersmanager. Website: www.gewi.com
Conclusies Na bespreking van de voorgeselecteerde producten in de expertmeeting kwamen drie van deze producten uit deze groep als meest interessant naar voren, te weten de “Vessel Traffic Simulator” van HITT Traffic, “TIBCO – IDWS” van LogicaCMG en het “Testbed” van LogicaCMG. Opgemerkt dient te worden dat men in de bijeenkomst niet eenstemmig was over deze voorkeuren, mede waardoor het ons inziens niet wenselijk is een nadere selectie te maken dan de voorselectie van 6 producten.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 28 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
3.5
Wegenkaart voor dynamische informatie For the use in various traffic management centres in the Netherlands we are looking for digital road maps. These maps should be able to reproduce both dynamic information, such as traffic streams, indications on the road signs and weather conditions, as well as static information, such as location and characteristics of roads, spatial presence of buildings and nature areas. One condition for the road map is the possibility to enter information from various (kind of) sources. Bovenstaande beschrijving is vrij algemeen. In principe gaat de behoefte een stuk verder. Gezocht wordt naar een real-time systeem om dynamische gebeurtenissen symbolisch te tonen op een kaart of schematische afbeelding. Daarbij is het gewenst dat de gebruiker de mogelijkheid heeft om bepaalde informatie ‘uit’ te zetten als deze niet belangrijk is. Bijv. wanneer een verkeersleider een DRIP wil aansturen, dan is het handig als alle andere informatie die andere soorten sensoren en actuatoren representeren, tijdelijk niet zichtbaar zijn. Ook is het wenselijk om snel te kunnen switchen tussen detailniveaus. Met deze aanvullende wensen in het achterhoofd zijn de diverse producten dan ook geanalyseerd en beoordeeld. Inleiding In dit productgebied zijn 10 producten aangeboden en geëvalueerd. Uiteindelijk zijn 5 producten3 als mogelijk geschikt en kansrijk geselecteerd. Omdat ook hier het aantal kansrijke producten beperkt was, zijn tevens de producten geselecteerd die componenten bevatten die mogelijke interessant zijn. De 5 geselecteerde producten zijn: Tabel 5.1: 6 geselecteerde producten voor productgebied 5
volg no. 1. 2. 3. 4. 5.
product naam: Traffic Display Multinet DYNACTM Traffic Info Center Views en JViews
leverancier (plaats): HITT Traffic (Apeldoorn) Teleatlas (Den Bosch) Transdyn (Pleasanton) GEWI (Bernburg) ILOG (Gentilly)
land: Nederland Nederland USA Duitsland Frankrijk
De 5 geselecteerde producten zijn beoordeeld op een aantal selectiecriteria. In tabel 5.2 is de score voor elk van de producten weergegeven.
3
De productinformatie van ILOG is pas na de expertmeeting binnengekomen en is dan ook niet besproken in de expertmeeting. RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 29 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
5. Views & JViews
4. Traffic Info Center
2. Multinet
Selectiecriteria:
1. Traffic Display
Productnaam:
3. DYNACTM
Tabel 5.2: Waardering van de geselecteerde producten:
Geschikt voor dynamische en stat. inform. J J J J J Vanuit verschillende bronnen voeden J J J J J 1 Real-time systeem obv actuele informatie G J J J J Ontwikkelstatus doorlopen J J J J J Snelheid (rekentijd) ?? ?? ?? ?? ?? Informatie op verschillende detailniveaus G3 J J J J Toegepast in nat./reg. verkeersmanagement N J J J J Installed base > 250 J2 >150 >60 J2 1 G=gedeeltelijk (near real time) 2 grote installed base, exacte aantallen zijn echter niet bekend 3 Het product kan informatie op verschillende detailniveaus geven, maar dit betreft vooralsnog geen verkeersinformatie.
Geen van de leveranciers geeft in haar questionnaire en productinformatie gegevens over de rekentijd. Toelichting op functionaliteit van de producten 1. HITT– Traffic Display (A3000/V3000) Voor de luchtvaart- en havensector wordt met dit product voorzien in een functionaliteit, die mogelijkheden biedt voor de wegverkeersector: de Traffic Display. De tools “Short Term Traffic Prediction” (HITT A3000) en “Vessel Traffic Control Systems” (HITT V3000) maken beide gebruik van deze Traffic Display. Het (deel)product “Traffic Display” draagt zorg voor de presentatie van verkeersbewegingen op geografische kaarten. Het product is ontwikkeld voor de luchtvaart- en havensector en wordt tot nu toe ook alleen daar toegepast. Het is product is tailor-made. Hoewel het niet volledig voldoet aan de productwensen bevat het dusdanige parallellen met de wegverkeerssector dat het toch interessant is om nader te bekijken. Website: www.hitt.nl
2. Multinet van TeleAtlas Multinet is een weerspiegeling van de inhoud die zich in de TeleAtlas databank bevindt, gepresenteerd in verschillende formaten (o.a. GDF AS, GDF AR, ESRI shapefile). TeleAtlas levert onder meer digitale kaarten die gebruikt worden in toepassingen om real-time verkeersinformatie op te vragen en voor het beheer van het wegennet.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 30 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
TeleAtlas geeft in haar productpresentatie onvoldoende informatie over de mogelijkheden voor toepassingen in regionaal en nationaal verkeersmanagement. De informatie is vooral gericht op navigatiesystemen en het bieden van verkeersinformatie. Echter TeleAtlas is een voor AVV bekende marktpartij van digitale kaarten en voldoet aan alle functionele eisen die gesteld zijn en is daarom interessant voor dit productgebied. Website: www.teleatlas.com 3. DYNACTM van Transdyn DYNACTM is een SCADA systeem, dat een redelijke installed base heeft in de Amerikaanse markt (meer dan 150) en reeds is aangepast voor gebruik in (Amerikaanse) ITS toepassingen. Hierbij biedt Transdyn GIS-achtige functionaliteiten in de vorm van een additioneel product van een third-party leverancier (ESRI product). Voor deze productgroep biedt Transdyn, zoals ze het zelf verwoorden het volgende: de DYNACTM software voorziet in complete grafische editing mogelijkheden voor het maken van statische displays met dynamische informatie. De statische informatie bestaat uit scalable vector graphics, TrueType fonts, gif/jpeg images en SVG. De dynamische informatie (real-time) kan op diverse manieren worden weergegeven voor een object. De verkeersobjecten worden als een icoon weergegeven dat, wanneer geselecteerd, het bijbehorende control panel weergeeft. Website: www.transdyn.com
4. Traffic Info Center van GEWI Oorspronkelijk ontwikkeld voor Traffic Info Centers heeft GEWI software beschikbaar gericht op de keten van inzameling van verkeersdata tot verspreiding van verkeersinformatie, TIC Software genaamd. Deze software kent drie hoofdcomponenten: TIC Server, TIC Forecast en TIC Editor. De TIC Server GeoCoder en TIC Editor Map zijn ontwikkeld om samen te gebruiken en de bestaande TIC applicaties aan te vullen. De TIC Server GeoCoder linkt real-time verkeersgegevens en incident informatie direct aan de relevante locatie op een NAVTECH-kaart. De TIC Editor Map voorziet vervolgens in een visuele display van de NAVTECH-kaart waarop de relevante verkeersinformatie is weergegeven. De TIC Software kan vanuit meerdere bronnen gevoed worden en is modulair opgebouwd. Op dit moment zijn meer dan 40 TIC Servers en 100 TIC Editors geinstalleerd, met name in Europa. Het systeem draait onder meer in TCC Rüsselsheim (Hessen). Verder is GEWI bekend van RDS-TMC. Website: www.gewi.com
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 31 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
5. ILOG Views & Jviews ILOG Views is een set van C++ grafische software bibliotheken. Add-ons geven de mogelijkheid om grafieken en kaarten te presenteren. ILOG Jviews is de equivalente bibliotheek voor Java. ILOG Jviews is onder meer gebruikt voor de implementatie van de VANESSA presentatielaag. Het is dan ook een bekend product voor AVV. Websites: www.ilog.com/products/views/ en www.ilog.com/products/jviews/ Conclusie Vier van de vijf producten passen binnen het omschreven zoekgebied en de gezochte functionele eisen en productwensen. Echter de verdergaande beschrijving zoals AVV-IBI die voor ogen heeft is niet bij al die vier producten terug te vinden. De verkregen productinformatie biedt hier echter nog onvoldoende inzicht in. De producten van ILOG, Transdyn, GEWI en TeleAtlas lijken wel de benodigde elementen in zich te hebben, waarbij voor AVV met name Transdyn en GEWI de meest interessante, nieuwe, producten zijn.
3.6
Standaarden Gedurende de uitvoering van deze verkenning is door AVV de vraag gesteld om op basis van de aangeleverde producten inzicht te geven in de gehanteerde standaarden. De achtergrond van de vraag is of er zich op de internationale markt voor ITS een ontwikkeling aftekent in een bepaalde richting. Deze vraag hebben wij op de volgende wijze beantwoord. Allereerst is een selectie gemaakt van alle geschikte en kansrijke producten. De niet-geschikte producten zijn in deze analyse buiten beschouwing gelaten. Vervolgens is voor elk van de vijf onderscheiden producten op een rijtje gezet welke standaarden zoal gehanteerd worden. Daarbij hebben we ons gebaseerd op de gegevens zoals die via het enquêteformulier door de leverancier zijn aangeleverd. Uit de beantwoording wordt duidelijk dat een aantal leveranciers bij de beantwoording van de vraag naar “toegepaste standaards” de programmeertaal hebben ingevuld. Het resultaat van de analyse is in onderstaande tabel per productgroep weergegeven. Tabel 6.1: Gehanteerde standaards per onderscheiden productgroep Productgroep Gehanteerde standaards 1. Overall beheerssysteem voor onderhoud FTP, XML, ITIL, SNMP, SQL, IVERA 2. Systeem voor configuratiemanagement GPRS, TCP/IP, XML, J2EE, ProgreSQL, SQL 3. Verkeerskundig verwachtingsmodel TCP/IP, HLA, MARS, JADE, Datex 4. Expertsysteem processcenario’s TCP/IP, J2EE, XML, JAVA, Datex 5. Wegenkaart voor dynamische info TCP/IP, GDF, J2EE, SVG De eerste conclusie is dat er ten aanzien van het gebruik van standaards geen eenduidigheid te ontdekken valt. Wel is het opvallend dat veel leveranciers aangeven gebruiken te maken van
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 32 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
open standaards. Daarbij valt op dat bij een aantal producten meerdere standaards van toepassing kunnen zijn. Een twee conclusie is dat een groot aantal van de geselecteerde kansrijke producten gebruik maakt van web-based standaards. Bij alle 5 productgroepen zijn meerdere producten die gebruik maken van het voor internet geschikte TCP/IP en/of XML-protocol. Tot slot was het opvallend dat maar een beperkt aantal van de geselecteerd producten voldeed aan gestandaardiseerde architectuur voor verkeersbeheersing zoals AVB in Nederland, Karen in Europa en ITS in de Verenigde Staten en Canada. Ongeveer 1 op de 4 producten is ontwikkeld binnen een van deze drie richtlijnen.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 33 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
4
CONCLUSIES EN VERVOLG
4.1
Inhoudelijke conclusies Respons: hoe verder des te lager De medewerking was in Nederland goed te noemen met een respons van 59%. Er zijn ook enkele bedrijven die producten hebben ingestuurd die duidelijk buiten de scope van de 5 productgebieden vielen. Maar waarschijnlijk vonden deze bedrijven het toch belangrijk om door het insturen van hun producten onder de aandacht van Rijkswaterstaat en AVV te komen. Ook de Europese bedrijven gaven met een respons van 41% aan dat zij geschikte producten hebben die zij graag onder aandacht van het Nederlandse Ministerie van Verkeer en Waterstaat willen plaatsen. De respons vanuit Amerika/Canada was relatief laag met 7%. Dit heeft deels met de beperkte responstijd te maken, maar ook zeer zeker met de beperkte belangstelling voor de (in omvang beperkte) Nederlandse markt. Overigens zijn na de vastgestelde uiterste inzendingdatum nog een aantal ingevulde vragenlijsten ontvangen. Waren deze meegenomen in het onderzoek, dan zou de respons voor Amerika en Canada op 14% zijn uitgekomen. 90 producten beoordeeld Ondanks de gelimiteerde respons tijd zijn door de markt 90 producten aangeboden die naar inschatting van de bedrijven pasten binnen de 5 gedefinieerde zoekgebieden. Omdat een aantal van de aangeboden producten betrekking heeft op meerdere productgebieden zijn in totaal 142 producten beoordeeld op geschiktheid. Dit grote aantal ingestuurde producten zegt iets over het belang wat de bedrijven aan deze marktverkenning hechten. Tevens geeft dit aan dat de markt duidelijk aanwezig is en een rol wil spelen in verdere productontwikkeling. De markt, tenzij…. blijkt dan ook geen loze kreet maar wordt door het bedrijfsleven opgepakt. 21 producten geselecteerd Na selectie van het totaal aan aangeboden producten vanuit de vijf invalshoeken (lees: productgroepen) zijn 21 producten als geschikt of kansrijk geïdentificeerd. Een aantal producten is voor meerdere productgroepen als geschikt of kansrijk geselecteerd (Dynac van Transdyn, Traffic Info Center van GEWI en Short Term Traffic Prediction & Traffic Display van HITT Traffic). Het totaal komt daardoor op 26 geschikte of kansrijke producten. Dit aantal geeft aan dat er vanuit de markt aanknopingspunten zijn om te komen tot de gewenste producten. Voor sommige productgebieden zijn slechts bruikbare componenten of basisproducten beschikbaar die verder moeten worden ontwikkeld. Voor een aantal productgroepen zijn producten aangereikt die volgens hun omschrijving al dicht bij het gewenste eindproduct komen. Van de 21 producten maar enkele “in de roos” Van de 21 geselecteerde producten zijn er maar enkele die goed passen op de productomschrijving. De producten die goed passen bij de productomschrijving zijn: – Dynac van Transdyn – Short Term Traffic Prediction & Traffic Display van HITT Traffic – Traffic Info Center van GEWI RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 34 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
– –
Traffic Analysis System van DDG ILOG Views&Jviews
Daarnaast zijn er een aantal producten die niet zozeer passen bij de productomschrijving, maar qua functionaliteit wel als basis of onderdeel kunnen dienen voor verdere ontwikkeling. Voorbeelden hiervan zijn Quism van QPIT, Marad van Marsoft en de Kwaliteitscentrale van IT&T, IDWS van TIBCO/LogicaCMG, Testbed van LogicaCMG/BIZZdesign , Vessel Traffic Simulator van HITT Traffic en Multinet van Teleatlas. Nederlandse bedrijven nog vaak reactief Hoewel dit aspect geen expliciet onderdeel van studie was kan toch een voorzichtige conclusie worden getrokken. De Nederlandse leveranciers van producten voor verkeersmanagement hebben jarenlang reactief gewerkt. Omdat er in Nederland maar één of enkele afnemers waren was het voor een leverancier commercieel riskant om ongevraagd en zonder afnamegarantie een product te ontwikkelen. Nu via een marktverkenning wordt gevraagd naar producten voor nieuwe wensen van Rijkswaterstaat blijkt geen van de Nederlandse bedrijven deze kant en klaar beschikbaar te hebben. De geschikte producten komen uit of via buitenlandse bedrijven die voor hun (nationale) overheid al een product voor deze behoefte hebben ontwikkeld. Productontwikkeling: AVV als stimulator Het lijkt erop dat leveranciers in het verleden hebben gewacht met ontwikkeling van nieuwe producten totdat de behoefte bij Rijkswaterstaat (of AVV) onmiskenbaar was aangetoond. Rijkswaterstaat betaalde in die gevallen waarschijnlijk een substantieel deel van de ontwikkelkosten. Een aantal bedrijven hebben bij het inzenden van hun producten al geconstateerd dat er een gat zit tussen hun beschikbare product en het omschreven productgebied. Tevens geven zij aan dat ze bereid zijn om (een deel) van het gat op eigen kosten te dichten. Dit betekent dat AVV niet als volledige financier hoeft op te treden, maar veel meer als initiator ter stimulering van de gewenste marktontwikkeling. Deze stimulering kan bijvoorbeeld bestaan uit het opstarten van pilots. Verrassende producten uit andere branches In de vragenlijst is heel nadrukkelijk aangegeven dat we ook op zoek zijn naar goede producten die ontwikkeld zijn voor een ander branche. Ook in de selectie van bedrijven voor het toesturen van de questionnaire is duidelijk breder dan de verkeersmanagement wereld gezocht. Dit heeft ertoe geleid dat er een aantal verrassende producten als kansrijk zijn aangemerkt. Een drietal van deze producten zijn: In productgroep 1 : Marad van Marasoft (ontwikkeld voor de scheepvaart); In productgroep 2 en 4 : IDWS via LogicaCMG (ontwikkeld voor het bankwezen); In productgroep 3, 4 en 5 : Vessel Traffic Simulator van HITT Traffic (ontwikkeld voor luchten scheepvaartsector) Hoewel de werkelijk waarde van de geïdentificeerde producten nog moet worden vastgesteld geeft het wel aan dat het waardevol is gebleken om de marktverkenning breed in te steken. Een aantal leveranciers springen eruit Hoewel het totaal aan ingestuurde producten vanuit 5 invalshoeken is beoordeeld is een aantal bedrijven bij meerdere productgroepen als kansrijk zijn aangemerkt. Gegeven de beperkte RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 35 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
inhoudelijke diepgang van deze verkenning zou het kunnen zijn dat de bedrijven bij de beantwoording van de vragen “naar de gewenste antwoorden” hebben toegeschreven. Vooral Amerikaanse bedrijven hebben de natuurlijke neiging om hun product beter af te schilderen dat het in werkelijkheid is. Via het checken van de informatie die via internet beschikbaar was heeft een beperkte toetsing plaatsgevonden. Voorbeelden van bedrijven die vaker dan één keer voorkomen zijn: • Transdyn Ltd (met het product DYNAC) • GEWI GmbH (met het product Traffic Info Center) • LogicaCMG (met de aan elkaar verwante producten TIBCO/IDSW en Testbed) Meerwaarde van ITS marktverkenning Uiteraard is het aan de opdrachtgever om te beoordelen wat de meerwaarde van deze COTSstudie is geweest. Naar onze mening heeft een marktverkenning van beperkte omvang toch een grote serie aan direct (7) en indirect (19) inzetbare producten opgeleverd. Een tweede meerwaarde van deze studie is dat naast de direct betrokkenen uit de expertgroep ook anderen (Rijkswaterstaat, leveranciers) kunnen ontdekken dat het nieuwe motto Markt, tenzij geen loze kreet hoeft te zijn.
4.2
Aanbevelingen voor vervolg Na marktverkenning meer diepgang in beoordeling De beoordeling van de ingestuurde producten is uitgevoerd aan de hand van de door de leverancier aangeleverde informatie. Op twee manieren heeft enige toetsing plaatsgevonden. Ten eerste is aan de hand van internet de aangeleverde informatie geverifieerd. Ten tweede zijn de producten tijdens de expertmeeting besproken waardoor een zekere mate van toetsing door de experts is uitgevoerd. Voor een degelijke beoordeling is het van belang dat volgend op de marktverkenning een verdiepingsslag plaatsvindt. Productpresentatie én veldbezoek De beste manier om dit te doen is door een bedrijfsbezoek gekoppeld aan een productpresentatie. Omdat het in deze verkenning om commercieel beschikbare en uitgeleverde producten gaat is het ook mogelijk om het product al in werking te zien. Het verdient aanbeveling om voor de geselecteerde producten ook te kijken hoe ze in de praktijk werken en te praten met de gebruikers van deze producten. Kansrijke leveranciers Hoewel de nadruk in deze marktverkenning op kansrijke producten ligt zijn er een aantal leveranciers naar voren gekomen die kansrijke producten hebben voor meerdere productgroepen. Het verdient aanbeveling dat deze bedrijven niet productmatig worden benaderd, maar dat een nadere kennismaking met het bedrijf plaatsvindt waarbij de laatste ontwikkelingen worden getoond. Aanpassen of nieuw ontwikkelen In de beoordeling van de producten is nadrukkelijk gevraagd naar aspecten als openheid van het systeem en het hanteren van een modulaire opbouw. De antwoorden op deze vragen geven enig RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 36 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
houvast bij het maken van de inschatting hoe groot de inspanning is om het product geschikt te maken voor toepassing in de Nederlandse context. Het zou zo kunnen zijn dat het opnieuw ontwikkelen uiteindelijk goedkoper blijkt dan aan te sluiten bij een bestaand product dat fors moet worden gemodificeerd. Marktverkenning als signaal naar de (Nederlandse) Markt Met het uitvoeren is een duidelijk signaal afgegeven aan de markt. Dit signaal is waarschijnlijk het best opgepakt en begrepen door de Nederlandse leveranciers. Ook zij zien dat het Ministerie van Verkeer en Waterstaat werk maakt van het motto markt, tenzij. Samen met ontwikkelingen als de tender “ICT en Bereikbaarheid” in Haaglanden wordt de markt geprikkeld om niet langer reactief, maar veel meer pro-actief te zijn. Daarbij is het belangrijk dat de verkenning voor in ieder geval één of meerdere producten leidt tot concrete aankoop (of stimulering in ontwikkeling) van Rijkswaterstaat of AVV. Deze concrete gevolgactie zal nadrukkelijk in het voetlicht moeten worden geplaatst, waarbij bij voorkeur de koppeling met deze marktverkenning wordt gelegd. Het effect hiervan is dat “de markt” ziet dat “de overheid” ruimte geeft aan de markt en dat men bij een eventuele volgende marktverkenningen het belang van deelname zal onderkennen.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 37 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
5
AANBEVELINGEN VOOR MARKTVERKENNINGEN IN DE TOEKOMST Marktverkenning 2005: beperkte scope De marktverkenning is in korte tijd uitgevoerd en specifiek gericht op bepaalde productgroepen. Het onderzoek is duidelijk minder breed uitgevoerd dan de MATCH marktverkenning in 2002. Echter ook bij deze minder breed ingestoken marktverkenning moesten in korte tijd wereldwijd veel bedrijven benaderd worden. Daarom is in deze marktverkenning gebruik gemaakt van een uniforme questionnaire voor de 5 productgebieden. Achteraf bleek de uniforme questionnaire niet helemaal aan te sluiten bij de specifieke functionele eisen en productwensen per productgebied. Hierdoor was het bij de analyse door gebrek aan informatie vaak lastig om eenduidig vast te stellen of een product aan de functionele eisen voldeed. De questionnaire alleen bood hiervoor te weinig informatie en dus moest hiervoor (indien beschikbaar) de aanvullende productinformatie worden doorgenomen dan wel aanvullende informatie worden opgevraagd. Het gevolg hiervan is dat de informatie zoals aangeleverd door de verschillende bedrijven niet (of nauwelijks) kon worden geverifieerd. Belangrijk is om in een volgende marktverkenning de questionnaire goed aan te laten sluiten bij de functionele eisen, bij voorkeur per productgebied specifiek. Dit betekent in de praktijk dat voor elk van de productgroepen de selectiecriteria moeten worden vastgesteld alvorens de questionnaire wordt vrijgegeven voor verzending. Timing is belangrijk Deze marktverkenning is in oktober 2004 opgestart. Doelstelling was om de questionnaires in de eerste week van november te versturen met 15 december 2005 als deadline voor het retourneren. Als gevolg van een nadere specificatie van de productomschrijvingen zijn de questionnaires pas in de tweede week van november verstuurd. Hoewel de buitenlandse vragenlijsten met “priority mail” zijn verstuurd, zijn veel bedrijven pas in de drukke decembermaand aan het invullen en beantwoorden van de vragenlijst toegekomen. Dit was merkbaar omdat veel reacties pas vlak voor 15 december binnenkwamen. Verder bleek dat de responstijd van 5-6 weken voor de buitenlandse bedrijven aan de korte kant was. Het werken met een responstijd van twee maanden biedt tevens de mogelijkheid om bedrijven, die niet in de eerste verzending zijn meegenomen in een tweede mailing te betrekken, waarbij nog een acceptabele looptijd van 5 tot 6 weken over is. Onze aanbeveling voor een volgende marktverkenning is dat getracht wordt om buiten de voor bedrijven vaak drukke decembermaand te blijven. Daarnaast moet vooral voor de buitenlandse bedrijven worden gewerkt met een responstijd van 8 weken. Per post of mail In deze verkenning is heel bewust gekozen voor verzending per post én e-mail. De conclusie uit de respons is dat dit door de bedrijven wordt gewaardeerd. Door de verschillende bedrijven is van beide communicatiemiddelen gebruik gemaakt. De Nederlandse bedrijven kiezen nog regelmatig voor de traditionele post in hun beantwoording. De buitenlandse bedrijven hebben bijna unaniem voor de digitale weg gekozen en hun bijdrage verzonden aan de speciaal voor dit project geopende account:
[email protected]. Duidelijk is wel dat de digitale snelweg aan belang heeft gewonnen in vergelijking met de verkenning uit 2002.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 38 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Duidelijke motivatie is van groot belang Er is in de marktverkenning voor gekozen om aan elk bedrijf twee documenten te versturen. Ten eerste een toelichtende brief waarin het belang van dit onderzoek voor zowel het ministerie als de toeleverende bedrijven werd onderschreven. Deze brief werd vergezeld met de genoemde questionnaire. Uit de telefonisch contacten (nabellen) bleek dat het doel van dit onderzoek voor de bedrijven helder was. Sommige contactpersonen herinnerden zich de verkenning van 2 jaar geleden nog. Het doel van het onderzoek (en belang voor de bedrijven) was helder en geen reden om niet te reageren. De twee belangrijkste redenen om niet te reageren waren dat men: 1. geen commercieel leverbaar product binnen een van de 5 productgroepen had; en 2. geen behoefte had aan en belang bij export van producten naar Nederland. Nabellen bleek noodzakelijk Vanwege het korte tijdsbestek en de ongunstige periode van het onderzoek (maand december) is ervoor gekozen alle bedrijven na te bellen in plaats van steekproefsgewijs nabellen. Dit heeft meer tijd gekost, maar zeker ook een substantieel hogere respons opgeleverd. Met name het nabellen van de bedrijven buiten Nederland is zinvol geweest; veel brieven bleken niet bij de juiste persoon terecht te zijn gekomen. Ook kon op deze manier direct worden gevraagd naar de reden indien het bedrijf niet van plan was de questionnaire terug te sturen. Tevens konden eventuele vragen van de kant van de geadresseerden hierdoor beantwoord worden. Andere benadering voor Verenigde Staten In de marktverkenning is zoals gezegd wereldwijd gekeken naar producten “off the shelf”. Uit de respons en het nabellen van bedrijven is echter gebleken dat buiten Europa, en dan met name voor de USA, een andere aanpak vereist is. Veel Amerikaanse bedrijven gaven aan niet te reageren op toegestuurde brieven, zonder voorafgaande voorbereiding of kennisgeving van het gevraagde. Ze krijgen zo veel van dergelijke verzoeken per post, dat deze niet met hoge prioriteit behandeld worden. Veel bedrijven namen de brief dan ook pas in behandeling nadat er telefonisch contact met ze was geweest. Vanwege de grote noodzaak van een telefonische toelichting en het tijdverschil met Nederland is ervoor gekozen om de telefonische benadering vanuit de Verenigde Staten (New York) te doen. De telefonische benadering is onder regie van DHV door een senior ITS adviseur van zusterorganisatie Delcan uitgevoerd. Om de productomschrijving beter te laten aansluiten bij de Amerikaanse context zijn de 5 productomschrijvingen nog “veramerikaniseerd”. Overigens geeft de lage respons van 10% aan dat de benadering van Amerikaanse bedrijven nog moet worden geïntensifieerd. De aanbeveling die we hierbij hebben is dat de te benaderen contactpersoon eerst telefonisch op de hoogte wordt gebracht van de voorgenomen marktverkenning alvorens de questionnaire wordt toegestuurd. Lage respons uit Amerika: is Nederland te klein als afzetmarkt? Tijdens de expertmeeting kwam aan de orde of Rijkswaterstaat wel geïnteresseerd was in producten van bedrijven buiten Europa. Dit met het oog op beheer en onderhoud van de producten. Anderzijds gaven Amerikaanse en Canadese bedrijven ook vaak aan niet geïnteresseerd te zijn in de Nederlandse of zelfs Europese markt. Indien er wel interesse was, werd er meestal al doorverwezen naar een vestiging of vertegenwoordiging van het bedrijf in een Europees land. De vraag is dan ook hoeveel energie er gestoken moet worden in de benadering van Amerikaanse en Canadese bedrijven. Wellicht is een andere benadering van deze markt (bijvoorbeeld via de kant van afnemers zoals verkeerscentrales) effectiever.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 39 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Interpretatieverschillen voorkom je nooit helemaal De weliswaar uniform opgestelde questionnaire werd door bedrijven verschillend ingevuld. Met name de vragen ‘Installed Base’ en “Architecture compliance’ zijn door bedrijven verschillend geïnterpreteerd. Overigens blijf je deze interpretatieverschillen altijd houden bij een internationale marktverkenning waarbij je voor één voertaal (engels) kiest. Een aantal vragen over de invulling van de questionnaire zijn overigens voor een deel al bij het telefonisch nabellen beantwoord. Nieuwe benadering: via de eindgebruikers In deze marktverkenning is de aandacht volledig op de aanbiedende marktpartijen gericht geweest. Zoals eerder aangegeven is hier breed gekeken en zijn ook bedrijven die actief zijn in andere branches meegenomen in de verkenning. In deze verkenning is geen aandacht geschonken aan de eindgebruikers van de verschillende producten zoals omschreven in de 5 productomschrijvingen. Een alternatieve benadering (die mogelijk bij een herhaling van het COTS-onderzoek kan worden toegevoegd) is dat in de fase van het verzamelen van relevante leveranciers een rondje langs verschillende eindgebruikers wordt gemaakt. Daarbij denken wij aan centrale overheden en TCC’s van die landen die voorop lopen op het gebied van ITS. Concreet denken wij daarbij aan Duitsland, Engeland, Frankrijk, Zweden, Verenigde Staten en Canada. Op die manier wordt ervoor gezorgd dat de belangrijke spelers uit die landen worden meegenomen in de verkenning. Tevens kan het motiverend werken voor betreffende bedrijven wanneer zij weten dat ze door hun eigen nationale overheid zijn aanbevolen. Mogelijk kan daarmee naast de verbetering van de kwaliteit van het adressenbestand ook de respons nog worden verbeterd. De markt: verzoek om terugkoppeling resultaat marktverkenning Tijdens de uitvoering van de marktverkenning heeft DHV veelvuldig het verzoek gekregen om een terugkoppeling van het resultaat van de marktverkenning. Vooral bedrijven die 2 jaar geleden ook hun bijdrage hebben geleverd willen graag zien op welke wijze hun inspanning resultaat oplevert. Deze terugkoppeling zou op twee manieren kunnen worden vormgegeven. Ten eerste bevelen wij aan dat alle in de verkenning betrokken bedrijven een terugmelding krijgen waarin beknopt wordt toegelicht wat het resultaat van de verkenning is geweest en hoe Rijkswaterstaat het resultaat gaat gebruiken. Ten tweede is het van belang dat een aantal producten die als kansrijk zijn aangemerkt ook daadwerkelijk nader worden bestudeerd en eventueel tot wordt overgegaan tot het neerzetten van een testomgeving of demonstratie. Het is van belang dat vooral de bedrijven in Nederland kunnen zien dat de verkenning uiteindelijk wordt vertaald in de werkelijke verdere ontwikkeling van COTS-producten.
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 40 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
6
COLOFON
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271 Opdrachtgever Project Dossier Omvang rapport Auteur Bijdrage Projectleider Projectmanager Datum Naam/Paraaf
: : : : : : : : : :
Rijkswaterstaat Adviesdienst Verkeer en Vervoer Marktverkenning ITS W3069-01.001 41 pagina's ing. S.J.A. van Lieshout, ing. P.G.Prins ir. J.P.G. Coopmans ing. S.J.A. van Lieshout ing. P.G. Prins 28 februari 2005
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
28 februari 2005, versie 1
- 41 -
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
BIJLAGE 1
Lijst van aangeschreven leveranciers
Firma naam ABB BV ACISA Advanced Traffic Products Inc. AGMI BV Alpha-American Programmable Signs Applied Traffic ARS Traffic & Transport ATH Techniek BV Atos Origin Nederland BV Barco NV BEI Technologies Inc Beratec GmbH BI Technologies ECD BRIMOS Cegelec BV Cimsolutions BV CityTec Cofiroute Compuware BV Comroad AG CSC Computer Sciences BV Dambach Werke GmbH Data Display DCI Electronics vof Delphi/Delco Electronics Europe DMJM + Harris eNGENUITY Technologies UK European Space Operations Eurotech SPA Futurit Gallium Software Inc Park Centre Gesig Getronics Networks & Services B.V. Golden River Traffic Ltd Grupa ETRA Technical Department GTI Infratechniek BV Harris Corporation Highway Information Systems HITT bv HVL Elektrotechniek bv IBM Nederland NV
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
Rotterdam Barcelona Everett, WA Tegelen San Diego, CA Coversham Den Haag Amsterdam-Zuidoost Utrecht Kortrijk San Francisco, CA Trappenkamp CA Hattem Moerdijk Vianen Den Haag Sèvres cedex Amsterdam Unterschleissheim Bunnik Kuppenheim Hendrik-Ido-Ambacht Kapelle Troy, Michigan Pampona Beach, Florida Newbury Berkshire Darmstadt Amaro (Udine) Neutal Den Haag Wien Nieuwegein Oxfordshire Valencia Oud-Beijerland Melbourne, Florida Durham, NC Apeldoorn Eindhoven Amsterdam
Land Nederland Spain USA Nederland USA United Kingdom Nederland Nederland Nederland Belgium USA Germany USA Nederland Nederland Nederland Nederland France Nederland Germany Nederland Germany Nederland Nederland USA USA United Kingdom Germany Italy Austria Nederland Austria Nederland United Kingdom Spain Nederland USA USA Nederland Nederland Nederland
bijlage 1
-1-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Firma naam ILOG SA Imtech Incaa Computers BV Infra Engineering BV Ingenieria de Sistemas Arstecne Inrets Integral Systems Inc Inter Video Communicatie BV International Road Dynamics Irvine Sensors Corporation IT&T tsc BV Iteris Inc. ITS InterTrafficSystems Kapsch TrafficCom Kingfisher ICT Services Castellum D Logica CMG Look Software Inc MapQuest Marasoft Mizar Automazione Mobility Technologies Moeller Electric NV MVA Ltd Navteq Naztec Inc. Northwest Signal Supply Inc Novax Industries Corporation Open Roads Consulting Inc Orbital TMS Peek Traffic BV PriceWaterhouseCoopers NV Progressive Traffic Products Prorail PTV - Planung Transport und Verkehr QPIT BV Robert Bosch Scientex Corporation Serco Facilities Management BV SES France SICE Siemens Siemens Nederland NV Simtech Engineering BV SmarTek Systems
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
Gentilly Cedex Amersfoort Apeldoorn Amersfoort Barcelona Arcueil Lanham, Maryland Duiven Saskatoon SK Costa Mesa, CA Arnhem Anaheim, CA Gouda Wien Den Haag Den Haag Mohnton, Pennsylvania Mountville, Pennsylvania Urk Torino Wayne, Pennsylvania Zaltbommel Surrey Veldhoven Sugar Land, Texas Tualatin, OR NW Westminster Chesapeake, VA Columbia, MD Amersfoort Den Haag Graham, Washington Utrecht Karlsruhe Rotterdam Hoofddorp Alexandria, VA Katwijk Gomiécourt Madrid Arcadia, CA Den Haag Rotterdam Woodbridge, VA
Land France Nederland Nederland Nederland Spain France USA Nederland Canada USA Nederland USA Nederland Austria Nederland Nederland USA USA Nederland Italy USA Nederland United Kingdom Nederland USA USA Canada USA USA Nederland Nederland USA Nederland Germany Nederland Nederland USA Nederland France Spain USA Nederland Nederland USA
bijlage 1
-2-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Firma naam TDI Traffic Development en Innovation BV TEC Traffic Systems Technolution Tegaron Telematics GmbH = T-traffic Tele atlas Telvent Thales Nederland BV TNO Traffic and Transport TPA Traffic 2000 Trafficcast Trafficmaster Traficon NV Transdyn Controls Inc. Trinité Automatisering TriOpSys BV Tyco Integrated Systems U.S. Traffic Corporation /IDC Verenigde VTN Bedrijven VIA Advies VIALIS VMS Limited
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
Oosterhout Nieuwegein Gouda Bonn 's-Hertogenbosch Madrid Hengelo (OV) Delft Arnhem Dedemsvaart Madison, WI Bedfordshire Heule (Kortrijk) Duluth, GA Mijdrecht Maarssen Cambridge Santa Fe Springs, CA Culemborg Vught Zeist Hebburn
Land Nederland Nederland Nederland Germany Nederland Spain Nederland Nederland Nederland Nederland USA United Kingdom Belgium USA Nederland Nederland United Kingdom USA Nederland Nederland Nederland United Kingdom
bijlage 1
-3-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
BIJLAGE 2
Questionnaires
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
bijlage 2
-1-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
BIJLAGE 3
Functionele eisen en productwensen
Productgebied 1: Overall beheerssysteem voor onderhoud van DVM-systemen Vereiste functionaliteit (conform oorspronkelijke opdracht): Het gaat om een softwarepakket wat kan worden gebruikt in het beheer van dynamische verkeersmanagement systemen van Rijkswaterstaat. Dit softwarepakket kan geschikt zijn voor het plannen en monitoren van het beheer en onderhoud van wegkantsystemen. Daarnaast kan het pakket worden gebruikt voor het plannen en begroten van een meerjaren planning. Aanvullende functionaliteiteisen (toegevoegd na interviewronde): Grafisch georiënteerd; het moet integreerbaar zijn met de grafische weergave van de huidige systemen; het moet grafische informatie bevatten, die je in een grafische weergave kunt gebruiken Producteis (harde voorwaarde): Productstatus: moet ontwikkelingsfase hebben doorlopen en commercieel leverbaar zijn. Aanvullende productwensen: Makkelijk te koppelen en flexibel uitbreidbaar; centraal en decentraal benaderbaar; in de praktijk betekent dit vaak een modulaire opbouw met een open systeem [productintegratie] Installed base [product ondersteuning] Open structuur (goede im- en export); web-based [product interface] Moet toepasbaar voor regionaal en nationaal verkeersmanagement zijn of gemaakt kunnen worden (niet gericht op stedelijk verkeer) Prijs (niet gevraagd en bovendien niet ‘eenvoudig’ te beoordelen)
Productgebied 2: Systeem voor configuratie management van DVM-systemen Vereiste functionaliteit: Het gaat om een softwarepakket voor het configuratiebeheer van de wegkantsystemen. De functionaliteit van het beoogde pakket is tweeledig. Aan de ene kant moet het bestand van gebruikte systemen worden beheerd (databasemanagement). Daarnaast moet in geval van vervanging of uitbreiding van het areaal door het systeem worden aangegeven welke stappen moeten worden doorlopen om het nieuwe onderdeel te integreren in het systeem (workflowmanagement). Aanvullende functionaliteiteisen: Het moet een logboek van configuraties kunnen opbouwen Producteis: Productstatus: moet ontwikkelingsfase hebben doorlopen en commercieel leverbaar zijn
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
bijlage 3
-1-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Aanvullende productwensen: Makkelijk te koppelen en flexibel uitbreidbaar; in de praktijk betekent dit vaak een modulaire opbouw met een open systeem [productintegratie] Open structuur (in- en uitvoer formats: Xml / asci-bestanden) [product interface] Moet toepasbaar voor regionaal en nationaal verkeersmanagement zijn of gemaakt kunnen worden (niet gericht op stedelijk verkeer)
Productgebied 3: Systeem om verkeerskundig model vorm te geven binnen een beslissingsondersteunend systeem Vereiste functionaliteit: We zoeken naar een software pakket dat op basis van het huidige verkeersbeeld in combinatie met historische (verkeers-)gegevens een (enigszins) betrouwbare voorspelling kan doen van het verkeersbeeld op de korte termijn. Dit product kan worden gebruikt door de verkeersmanager maar ook (via internet) ter beschikking worden gesteld aan de wegbeheerder. Aanvullende functionaliteiteisen: Grafische weergaven wegenkaart; het moet integreerbaar zijn met de grafische weergave van de huidige systemen; het moet grafische informatie bevatten, die je in een grafische weergave kunt gebruiken Producteis: Productstatus: moet ontwikkelingsfase hebben doorlopen en commercieel leverbaar zijn Aanvullende productwensen: Makkelijk te koppelen en flexibel uitbreidbaar; in de praktijk betekent dit vaak een modulaire opbouw met een open systeem [productintegratie] Duurzame leverancier [product ondersteuning] Open structuur; ontkoppelbare user interface [product interface] Moet toepasbaar voor regionaal en nationaal verkeersmanagement zijn of gemaakt kunnen worden (niet gericht op stedelijk verkeer)
Productgebied 4: (Expert)systeem om processcenario’s voor de wegverkeersleiders te automatiseren Vereiste functionaliteit: Het systeem waarnaar we op zoek gaan maakt onderdeel uit van het totale verkeersmanagementsysteem dat ondersteunt bij het maken van keuzes door de verkeersleider in de verkeerscentrale. Het gaat dan om de verkeerskundige afwegingen bij het nemen van maatregelen bij meerdere gelijktijdige ‘aanvragen’ (complexe situaties). Dit systeem helpt de verkeersleider in het maken van de juiste keuzes/beslissingen bij verkeerskundig complexe situaties met meerdere aanvragen (vervoerstromen, modaliteiten en hulpdiensten).
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
bijlage 3
-2-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
Aanvullende functionaliteiteisen: Doorgroei naar real-time systemen Producteis: Productstatus: moet ontwikkelingsfase hebben doorlopen en commercieel leverbaar zijn Aanvullende productwensen: Snelheid (rekentijd) [product performance] Ontkoppelbare user interface; onderscheid naar expert- en eindgebruikers [product interface] Moet toepasbaar voor regionaal en nationaal verkeersmanagement zijn of gemaakt kunnen worden (niet gericht op stedelijk verkeer)
Productgebied 5: Wegenkaart voor dynamische informatie Vereiste functionaliteit: Voor gebruik in verschillende verkeerscentrales in Nederland zijn wij op zoek naar een digitale wegenkaart. Deze kaart moet geschikt zijn voor de weergave van dynamische informatie (verkeersstromen, stand signaalgevers, weersituatie) en statische informatie (vooral ruimtelijke informatie zoals wegen, bebouwing, natuur, etc.). Deze kaart moet kunnen worden gevoed vanuit verschillende (soorten) bronnen. Aanvullende functionaliteiteisen: Real-time systeem op basis van actuele informatie Producteis: Productstatus: moet ontwikkelingsfase hebben doorlopen en commercieel leverbaar zijn Aanvullende productwensen: Snelheid (rekentijd) [product performance] Informatie (thematische kaarten) op verschillende detailniveaus; makkelijk switchen tussen detailniveaus [product interface] Moet toepasbaar voor regionaal en nationaal verkeersmanagement zijn of gemaakt kunnen worden (niet gericht op stedelijk verkeer)
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
bijlage 3
-3-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
BIJLAGE 4
ID 1. 1-1 2. 2-1 3. 2-2 4. 2-3 5. 3-1 6. 4-1 7. 5-1 8. 5-2 9. 5-3 10. 5-4 11. 6-1 12. 6-2 13. 6-3 14. 6-4 15. 6-5 16. 7-1 17. 7-2 18. 7-3 19. 7-4 20. 8-1 21. 8-2 22. 9-1 23. 9-2 24. 9-3 25. 9-4 26. 9-5 27. 10-1 28. 11-1 29. 11-2 30. 11-3 31. 11-4 32. 12-1 33. 13-1 34. 13-2 35. 13-3
Longlist van producten
Organisatie product TEC Traffic Systems BV TEC Traffic Net HITT Traffic Short Term Traffic Prediction HITT Traffic Traffic Display HITT Traffic Vessel Traffic Simulator Tele Atlas Multinet CSC Computer Sciences BV CSC TrajectControleSysteem (CTCS) TPA Mantrac TPA Itrac TPA Dtrac TPA CI IBM Nederland NV IBM Tivoli Universal Agent IBM Nederland NV WebSphere Portal IBM Nederland NV DB2 UDB Enterprise Edition IBM Nederland NV DB2 Intelligent Miner IBM Nederland NV DB2 Alphablox Trinité Automatisering BV DSS Trinité Automatisering BV PDA Trinité Automatisering BV ODA Trinité Automatisering BV TriniVision Technolution BV BOSS on-line Technolution BV XGC TNO Traffic and Transport IRVIN TNO Traffic and Transport ITS modeller TNO Traffic and Transport MIXIC TNO Traffic and Transport INDY TNO Traffic and Transport ARGOS-SDK IT&T tsc BV kwaliteitscentrale ARS T&TT geen specifieke naam ARS geen specifieke naam ARS geen specifieke naam ARS geen specifieke naam Traffic 2000 BV (Ortana Elektronik Yazilim Taahhüt Sanayi) ITS, PI, CCTV systems Logica CMG Mobile Traffic Services Logica CMG Dynamic Traffic Management process support Logica CMG Testbed
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
bijlage 4
-1-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
ID Organisatie product 36. 13-4 Logica CMG Integrated DTM Workflow Solution (IDWS) 37. 14-1 Traffic Development and Innovation BV Video Detection Systems 38. 14-2 Traffic Development and Innovation BV Led-zeled signs 39. 15-1 VIA-advies ARLI 40. 15-2 VIA-advies Via Servey 41. 15-3 VIA-advies ViaStat-Online Alternatieve route informatie systeem 42. 15-4 VIA-advies ViaStat-Online AVOC 43. 15-5 VIA-advies ViaStat-Online Bewegwijzeringsmodule 44. 15-6 VIA-advies ViaStat-Online DV metert 45. 15-7 VIA-advies ViaStat-Online Handhaving 46. 15-8 VIA-advies ViaStat-Online Klachtenmonitor 47. 15-9 VIA-advies ViaStat-Online RWS analyse hoofdwegennet 48. 15-10 VIA-advies ViaStat RWS module 49. 15-11 VIA-advies ViaStat-Online Schade registratie 50. 15-12 VIA-advies ViaStat-Online Verkeersbordenbeheer 51. 16-1 Peek Traffic BV TrafficBox configuration tool 52. 16-2 Peek Traffic Highway Management System (HMS) 53. 17-1 DDG Gesellschaft für Verkehrsdaten MBH Traffic Analysis System Release 3 54. 18-1 Transdyn Inc Dynac 55. 19-1 Golden River Traffic Marcsman Range 56. 20-1 Tyco Integrated Systems BV Tyco video traffic camera 57. 21-1 Traficon VIP/D 58. 21-2 Traficon T-Port 59. 21-3 Traficon VIP/I 60. 22-1 Telvent Interurban Software Odissey 61. 22-2 Telvent Tunnel Safety Software Sicotie 62. 22-3 Telvent Itaca, Adaptative Urban Traffic System in real time 63. 22-4 Telvent SmartTOLL 64. 22-5 Telvent Data Collection Station ERTDY 65. 22-6 Telvent Data Collection Station EDTY 66. 22-7 Telvent Universal Remote Station ERU 67. 22-8 Telvent Emergency Telephone Post 68. 22-9 Telvent Local Controller RMY 69. 22-10 Telvent Master Controller CMY 70. 22-11 Telvent Fare Indicator 71. 22-12 Telvent AVCDU System 72. 22-13 Telvent Automatic Ticket Issuing Machine 73. 22-14 Telvent Toll Automatic Barrier 74. 22-15 Telvent ViDi Digital Video System 75. 22-16 Telvent Toll Manual Machine 76. 22-17 Telvent ETC Antenna/RSE RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
bijlage 4
-2-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
ID Organisatie 77. 22-18 Telvent 78. 23-1 GEWI 79. 23-2 GEWI 80. 23-3 GEWI 81. 24-1 Barco 82. 25-1 SICE 83. 26-1 The Scientex Corporation 84. 27-1 Variable Message Signs Ltd 85. 28-1 ILOG 86. 28-2 ILOG 87. 28-3 ILOG 88. 28-4 ILOG 89. 29-1 Marasoft 90. 30-1 Qpit
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
product ETC OBE TIC (Traffic Info Center) TIC (Traffic Info Center) TIC (Traffic Info Center) Apollo SAGA (Automation systems and management of faults) ADAPTIR TRAMS ILOG Views 5,0 ILOG Jviews 6,0 ILOG Jrules 5,0 ILOG Rules for .Net 1.0 Marad Quism
bijlage 4
-3-
DHV Ruimte en Mobiliteit BV
BIJLAGE 5
Deelnemers expertsessie
Pieter Blokland Joost Bouchier Kinfai Chan Arjen den Hollander Douwe Leguit Pim Meij Pieter Miltenburg Gerard Mol Wim Ravenschot Inge Schipper Jan Vis
AVV-IBB AVV-IBB AVV-IBI AGI AVV-IBI AVV-IBI AVV-IBI AVV-IBI AVV-IBI AVV-IBI AVV-IBI
Facilitators: Frans op de Beek Joep Coopmans Suzanne van Lieshout Pieter Prins
DHV DHV DHV DHV
RWS Adviesdienst Verkeer en Vervoer/Marktverkenning ITS SvL/MVSE20050271
bijlage 5
-1-