Marktbewerkingsplannen Topsector Creatieve Industrie Een sterk en internationaal opererende creatieve industrie draagt in belangrijke mate bij aan de concurrentiekracht van de Nederlandse economie en heeft daarnaast positieve invloed op de aantrekkelijkheid van Nederland als vestigingslocatie. De Nederlandse creatieve industrie heeft internationaal een sterke reputatie mede vanwege het succes van iconen als: Bugaboo, Marcel Wanders, Viktor&Rolf, G-star en Rem Koolhaas. Tegelijkertijd kent de creatieve industrie een groot onbenut exportpotentieel. Dit wordt onder ander veroorzaakt door kleinschaligheid, onvoldoende organiserend vermogen en gebrekkige aansluiting op bestaand instrumentarium. Er is extra inzet nodig van de sector en de overheid om dit potentieel te benutten. Daarom heeft het Topteam creatieve industrie in april 2012 een internationaliseringsagenda opgesteld. Doel van deze agenda is dat in 2020 Nederlandse creatieve bedrijven het buitenland als vanzelfsprekende en aantrekkelijke afzetmarkt zien, en in staat zijn succesvol te concurreren op kansrijke buitenlandse markten. Voor de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse creatieve industrie is het verder van belang dat buitenlandse creatieve bedrijven en toptalent zich tijdelijk of langdurig in Nederland vestigen. De agenda van het topteam is opgebouwd langs een vijftal samen met de sector geïdentificeerde en uit de gezamenlijke ambitie voortvloeiende doelstellingen, die wat het topteam betreft prioriteit hebben. De doelstellingen en daarmee samenhangende acties zijn in beknopte vorm weergegeven in onderstaand overzicht. Voor een volledige beschrijving van deze acties wordt verwezen naar de internationaliseringagenda van het topteam. Doelstellingen 1. Versterking internationale ondernemersvaardigheden
Benodigde (gezamenlijke) acties De sector bestaat uit veel ZZP’ers en kleine MKB’ers met veelal onvoldoende kennis van internationaal ondernemen. Verhoogde aandacht in onderwijs voor internationaal ondernemen, stimuleren van internationale samenwerking, uitwisseling van docenten en studenten en inzet van alumninetwerken zijn belangrijke maatregelen om dit knelpunt weg te nemen. Hierbij wordt inhoudelijk aangesloten op de human capital agenda. Voor de uitvoering wordt samengewerkt met met o.a. AgNL, NUFFIC, en HBO Raad.
2. Versterken van strategische acquisitie van bedrijven, toonaangevende evenementen en toptalent
Talentvolle buitenlandse kenniswerkers en vestigingen van gerenommeerde buitenlandse creatieve bedrijven in Nederland maken internationalisering voor Nederlandse creatieve bedrijven eenvoudiger en brengen schaalvoordelen met zich mee. Bovendien is het imago van Nederland als vestigingsplaats hierbij gebaat. Ook de participatie aan internationale events en competities en het naar Nederland halen van dit soort evenementen is van groot belang. Nauwe samenwerking tussen NFIA en de sector zal primair zien op acquisitiebeleid; de sector behoort tot een van de NFIA target sectoren waarin op dit moment de focus ligt op gaming, mode en advertising. Voor verhoogde deelname aan evenementen geldt het bedrijfsleveninstrumentarium. Nader overleg met NFIA en het topteam moet volgen over de
inrichting van de vraagsturing. 3. Kennisontwikkeling over en exportbevordering naar buitenlandse markten
Creatieve bedrijven hebben vaak onvoldoende capaciteit en schaalgrootte om individueel te internationaliseren. Maar export en internationale samenwerking leveren nu juist goede kansen voor innovatie en groei. Om de buitenlandse handel te bevorderen pleit het topteam daarom voor collectieve initiatieven, publiekprivate samenwerking en stimuleringsprogramma’s gericht op crossovers met andere sectoren. Meer in het bijzonder pleit het topteam voor versterking van het postennetwerk, de mogelijkheid om strategische beurzen te organiseren en gerichte handelsmissies (zogeheten scripted handelsmissies), waarin veel aandacht wordt besteed aan matching. Op advies van het topteam wordt gewerkt aan een vervolg op het DutchDFA programma om samenwerking en handel met een aantal opkomende markten te bevorderen. Het Topteam heeft samen met de diverse departementen een institutioneel kader geschetst waarbinnen de resultaten en verbindende werking van het DDFA programma (2g@there) behouden blijven. Daarnaast wordt op verzoek van het topteam een inventarisatie/marktscan uitgevoerd door de posten in Brazilië, India, Turkije, Rusland en de Verenigde Staten (West). De uitkomst daarvan zal van invloed zijn op de internationaliseringsagenda en focuslanden.
4. Betere beïnvloeding en benutting Europese agenda en gelden
Europa biedt tal van kansen voor bijvoorbeeld onderzoek en innovatie en als opdrachtgever of launching customer. Deze kansen worden op nog onvoldoende benut door gebrek aan informatie en kennis en verenigde slagkracht om agenda- en beleidsvorming in Brussel te beïnvloeden. Het topteam pleit daarom voor een goede ontsluiting van informatie over EU-regelingen en een gecoördineerde Nederlandse inzet in de Europese dialoog. Het TKI CLICK zal hierbij een belangrijk rol gaan spelen.
5. Vergroten van inzicht in kansen van creatieve industrie in relatie tot ontwikkelingssamenwerking (OS)
Identificeren van kansen voor de creatieve industrie om bij te dragen aan het huidige OS beleid. Daarbij gaat aandacht onder andere uit naar een aantal van de zogeheten CIVETS-landen (Colombia, Indonesië, Vietnam, Egypte, Zuid-Afrika). Dat zijn landen waar in elk geval een grote vraag bestaat naar goede architectuur en goed design, en waar het aanbod uit dat land zelf relatief beperkt is. Vanuit de sector wordt Ghana genoemd als testmarkt. Ghana is politiek een stabiel land. Er is een grote Ghanese diaspora in Nederland. Er is een hoge economische groei en Ghana noemt zichzelf als Gateway to
West Africa. Het Topteam heeft aangegeven een seminar te willen wijden aan de markt voor creatieve producten in OS landen.
Sterke deelsectoren In de door het ministerie van EL&I uitgebrachte format voor marktbewerkingsplannen is ‘technologische samenwerking’ opgenomen als categorie. Technologische samenwerking is voor de creatieve industrie niet onbelangrijk, maar tegelijk een te beperkende afbakening. Daarom is voor de topsector Creatieve Industrie dit onderdeel verbreed tot ‘op innovatie gericht samenwerken’ op de terreinen: technologische, niet technologische innovatie, open innovatie; organisatorische innovatie e.d. Samenwerking met onderwijs en op het gebied van (uitwisseling) van internationale studenten en toptalent is er ook onder geschaard. Daarbij wordt als onderverdeling de indeling aangehouden die gebruikelijk is binnen CLICK, het Topconsortium voor Kennis en Innovatie van de creatieve industrie: BEAU CI NeXt Cultural Heritage Design GATHER Media & ICT Next Fashion
Architectuur en de gebouwde omgeving Business innovation (nieuwe verdienmodellen, vormen van samenwerken, opdrachtgeverschap etc.) Cultureel en digitaal erfgoed (monumenten, archieven, big data) Ontwerp, vormgeving en design (serious) Gaming ICT en Media (incl. muziek en film) Mode
Focuslanden In de Internationaliseringsagenda van het Topteam Creatieve Industrie zijn negen landen aangewezen waar de creatieve bedrijfstakken in het bijzonder aandacht voor vragen. Uiteraard is een brede sector als de creatieve industrie wereldwijd in veel meer landen actief. Ten behoeve van inzet van het Rijk maakt de creatieve industrie onderscheidt tussen drie groepen focuslanden: 1. Landen waar al een goed ontwikkelde handelsrelatie mee bestaat: België, Duitsland, Verenigd Koninkrijk en Verenigde Staten. 2. Landen waar programmatisch op wordt ingezet door de creatieve industrie (bijvoorbeeld via DutchDFA en opvolgend programma): China, India, Turkije. 3. Landen in verkenning. Het Topteam heeft een aanvraag tot verkenning door de posten gedaan voor deze landen. Concretere uitwerking van kansen en gewenste actie van het Rijk kan pas plaatsvinden als verkenningen door de diplomatieke posten zijn afgerond: Brazilië, Rusland. Op de volgende pagina’s worden per land de belangrijkste aandachtspunten, kansen en (gewenste) acties beschreven.
1. Landen waar een goed ontwikkelde handelsrelatie mee bestaat België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten zijn focuslanden waar de creatieve industrie al een redelijke tot goed ontwikkelde handelsrelatie mee heeft. Het zijn desalniettemin landen die vaak een handelscultuur hebben die sterk verschilt van de Nederlandse, en waar blijvende inspanning nodig is om de positie van de Nederlandse creatieve industrie te versterken.
België Gewenste ondersteuning door de overheid A. Handelsbevordering (afzet goederen en diensten) Alle creatieve sectoren België mag dan de naaste buur van Nederland zijn, maar kent grote cultuurverschillen in zaken doen. Verschillende creatieve disciplines geven aan dat het overbruggen van die verschillen een blijvend punt van aandacht is. Nadrukkelijker samenwerking met onder meer de Nederlandse Kamer van Koophandel voor België en Luxemburg kan helpen om drempels te slechten. Naast bevordering van cultureel ondernemerschap, kunnen culturele en economische diplomatie in België goed hand in hand gaan. Dit wordt gedaan door a) het verbinden van culturele evenementen (zoals tentoonstellingen en concerten) aan netwerkbijeenkomsten en handelspromotie, b) door een geïntegreerde organisatie van activiteiten die zowel een culturele als economische component hebben. De promotie van de creatieve industrie in België en het aangaan van samenwerkingsverbanden zijn hiertoe bij uitstek geschikt. Specifieke kansen voor: Architectuur Design Gaming Mode
Na achtereenvolgende themajaren op design, architectuur en mode zal focus nu liggen op gaming, een in België nog beginnende sector waar kansen lijken te liggen.
Public Diplomacy activiteit gamesindustrie en kennisuitwisseling onderwijsinstellingen, met eventuele uitbreiding naar applicatie- en animatie-industrie.
Daarnaast zal follow-up worden gegeven aan het themajaar 2010 Benelux architecture, omdat de bouwsector in België redelijk stabiel blijft en Nederlandse bedrijven o.a. in ’groene architectuur’ wat te bieden hebben.
Architectuur: follow-up themajaar Benelux architecture, door onder andere een activiteit rond het thema green architecture te organiseren.
B. Strategische acquisitie C. Op innovatie gericht samenwerken Meest kansrijk voor: Cultural Heritage Next Fashion
Joint Programming Initiative Cultural Heritage and Global Change – Joint Heritage European Hoogtechnologische textielmaterialen (i.s.m. Universiteit van Gent)
Duitsland Gewenste ondersteuning door de overheid A. Handelsbevordering (afzet goederen en diensten) Alle creatieve sectoren Duitsland is een belangrijk prioriteitsland voor de creatieve industrie, maar niet het gemakkelijkste. Verschillende ontwerpdisciplines hebben geconstateerd dat na diverse marktbewerkingsactiviteiten (in uiteenlopende deelstaten) de exportresultaten beperkt zijn gebleven. Op het gebied van design is de concurrentie in Duitsland groot. Gezamenlijk optrekken en een grote mate van onderlinge afstemming bij internationale activiteiten is van groot belang – ook over sectorale grenzen heen. Duitsland is een grote speler op het gebied van creatieve industrie. Er liggen voor Nederlandse bedrijven veel kansen omdat de Nederlandse sectoren op bepaalde terreinen voorlopen – in het bijzonder daar waar het gaat om experimentele ontwikkeling met grote inbreng van (eind)gebruikers: open source, open design, open data. Ook liggen er kansen op gebied van gaming. De cross-overs met de HTSM sector worden ook genoemd als belangrijke kansgebieden, zoals mode (3d printers), verpakkingsdesign, duurzame mode maar ook automotive. Verder wordt design en gezondheidseconomie als groeigebied aangestipt. De regionale focus ligt hierbij naast het logische NRW ook op BadenWürtenburg en Beieren vanwege de link die daar al gelegd wordt met de maakindustrie. Daarnaast is er ook in Hamburg een goede markt voor de creatieve industrie. Er worden verscheidene projecten georganiseerd vanuit NBSO’s, zo is er een mediaproject en een materialproject in de maak. Specifieke kansen voor: Mode
Concrete acties die de overheid kan nemen of ondersteunen: 1. Imago. MODINT heeft samen met de Nederlandse Ambassade in Berlijn, het consulaat in Dusseldorf en met de FDCI een aantal doorlopende acties uitgezet om het imago van de Nederlandse mode in Duitsland te versterken. Er is een basis gelegd door DDFA dat Duitsland als focusland had. Denk aan artikelen die in de Duitse pers zijn verschenen over de Dutch Denim Diner. De overheid heeft toegezegd steun te willen verlenen aan het verder uitbouwen van deze basis. Cruciaal is hier het ontwikkelen van sterke contacten met de Duitse pers. Het Consulaat Generaal in Düsseldorf en de Nederlandse Ambassade in Berlijn kunnen een belangrijke rol spelen in het ontwikkelen van deze contacten. Nederland is relatief sterk in casual – chique, en het ‘verhaal’ van Nederland als jeansland slaat aan. 2. Tweejaarlijkse netwerkbijeenkomst. Dit zou het ‘centerpiece’ kunnen worden van de samenwerking. MODINT zorgt voor bezoekers (haar leden) en een deel van de sprekers en de Ambassade en het Consulaat helpen actief met het vinden van de juiste sprekers, maar vooral ook met het werven van een deel van de bezoekers onder Duitse handelsintermediairs. Het informele deel van de bijeenkomst kan dan heel goed als netwerkbijeenkomst fungeren waarbij Nederlandse bedrijven Duitse zakenpartners kunnen ontmoeten. 3. Ondersteuning bij advies. MODINT wil haar leden graag helpen ondersteunen door ze in contact te kunnen brengen met de juiste potentiele zakenpartners, maar ook door ze gerichte, waardevolle informatie over de Duitse markt te kunnen geven. MODINT heeft hiervoor partners nodig met specifieke kennis van de Duitse markt. Het Consulaat en de Ambassade kunnen MODINT helpen door mee te helpen zoeken naar de juiste experts en door een platform te bieden om de experts met MODINT in contact te brengen.
B. Strategische acquisitie Alle creatieve sectoren
Diverse beurzen zijn interessant. Zo is bijvoorbeeld de Frankfurter Buchmesse ook een platform voor e-books, serious gaming en design. Partnering country zijn biedt kansen maar zijn tevens kosten aan verbonden. C. Op innovatie gericht samenwerken Meest kansrijk voor: BEAU CI NeXt GATHER
Next Fashion
Samenwerking tav (landschaps) architectuur, mode, industrieel ontwerpen Strategische samenwerking met Duitsland/Ruhrgebied: European Centre for Creative Economy Samenwerking industrie/onderzoek serious gaming Transport en Veiligheid. Exportpromotie via DGA (Dutch Game Association) op de Frankfurter Buchmesse en Learntec in Karlsruhe Exportpromotie via DGA (Dutch Game Association) op beurzen in San Francisco. Strategische samenwerking met NRW: Textielslab – ex TNO met Bulletproof
Verenigd Koninkrijk Gewenste ondersteuning door de overheid A. Handelsbevordering (afzet goederen en diensten) Meest kansrijk voor: Kansen liggen rond audiovisueel/ televisie in het VK. Zowel rond London als in Audiovisueel Manchester, waar BBC een deel van haar productie heeft geplaatst. Rond deze grote producties liggen er veel kansen rond post-productie. Ook voor grote productie bedrijven zoals EndeMol liggen hier kansen. Ondersteuning ligt vooral op MKB. Gaming Nederland heeft een sterke gamesindustrie, met een belangrijke succescomponent bij serieus gaming, voor bijvoorbeeld overheidsvoorlichting. Gaming bestaat hoofdzakelijk uit kleine bedrijfjes. Een groot deel van deze bedrijven is door verschillende missies afgelopen jaren, goed aangesloten op netwerk van Ambassade en NBSO. Die banden kunnen verder verstevigd worden, en moeten op zijn minst in stand worden gehouden. B. Strategische acquisitie C. Op innovatie gericht samenwerken Meest kansrijk voor: BEAU CI NeXt Cultural Heritage GATHER Next Fashion
(landschaps)architectuur, mode, industrieel ontwerp British Council’s Creative and Cultural Economy programme: programma voor creatief ondernemerschap Continuous Access To Cultural Heritage (CATCH) JPI Cultural Heritage and Global Change – Joint Heritage European Programme Industrie/onderzoek entertainment gaming Wardrobe research netwerk (Manchester)
Verenigde Staten Gewenste ondersteuning door de overheid A. Handelsbevordering (afzet goederen en diensten) Alle creatieve sectoren
Specifiek voor: Architectuur Gaming Mode (Nieuwe) media & ICT B. Strategische acquisitie Alle creatieve sectoren
Marktverkenning creatieve industrie VS door postennetwerk op verzoek van het Topteam (gereed: 2013); Vraagbeantwoording en advisering aan bedrijven; Matchmaking; Organisatie van missies en evenementen. Bijv. Holland in the Valley Start up Bootcamp (Silicon Valley). Aansluiting bij de vele toonaangevende beurzen/awards die in de VS gehouden worden, w.o. de Game Developers Convention (GDC), Dutch Design Week-California College of Arts, Burning Man, Holland Dance Festival Miami; Stimuleren publiek-private samenwerking, bijv. via PIB (Partners for International Business), AgentschapNL. Voorbeeld: Go Dutch consortium (duurzame stedelijke (her)ontwikkeling, architectuur) Aansluiting bij communicatie (Holland Branding).
Focus: New York, Illinois, Californië, Florida, Washington DC Focus: Californië, Texas, New York. Exportpromotie via DGA (Dutch Game Association) op beurs in San Francisco (Game Developers Conference Expo) Focus: New York, Florida, Californië Focus: New York, Californië Steun aan Amerikaanse bedrijven uit de creatieve industrie bij de opzet dan wel uitbreiding van hun internationale activiteiten in NL, bijv. Europees hoofdkantoor (afgestemd op de ‘wishlist’ opgesteld door de creatieve industrie zelf – zie het adviesrapport van het Topteam Creatieve Industrie: Creatieve Industrie in Topvorm uit 2011) Lead-generation Informatieverschaffing Begeleiding Netwerken
Specifiek voor: Mode (Nieuwe) media & ICT
Focus: New York, Californië, Georgia Focus: New York, Californië C. Op innovatie gericht samenwerken Alle CLICK-netwerken Ondersteuning overheid (t.b.v. alle kansrijke kennisgebieden): Vraagbeantwoording en advisering aan kennisinstellingen; Scouting van R&D trends en ontwikkelingen; Organisatie van missies en evenementen. Bijv. Holland in the Valley Start up Bootcamp (Silicon Valley); Aansluiting bij communicatie (Holland Branding). Rapportage en informatieverstrekking (bijv. artikelen); Netwerken Specifiek voor: Cultural Heritage GATHER
Focus: Washington DC: National Science Foundation, is deelgenoot van CATCHprogramma (Continuous Access To Cultural Heritage). Focus: Californië, New York. Nederland heeft een goede naam in Sillicon Valley. Sterke kansen in gaming voor gezondheid (niet zozeer vergrijzing maar veteranen, obesitas, diabetes), de onderwijskloof moet gedicht worden. Gaming
Media & ICT
neerzetten als kans/oplossing, niet als oorzaak. - Brain/cognitive/neuro games - MIT Labs: 1-op-1 samenwerking Aantrekken en behouden van internationaal toptalent Focus: Californië
2. Landen waar programmatisch op wordt ingezet China, India en Turkije zijn landen die de afgelopen jaren in het kader van het DutchDFA programma al focuslanden waren voor een groot deel van de creatieve sector. Ook voor veel niet in DutchDFA betrokken creatieve disciplines staan deze landen al langer op het netvlies. Het zijn echter landen waar verdere verkenning van markten en kansen van belang is, wil de creatieve industrie deze buitenlandse markten op grote(re) schaal kunnen betreden.
China Gewenste ondersteuning door de overheid A. Handelsbevordering (afzet goederen en diensten) Alle creatieve sectoren
Specifiek voor: Architectuur Gaming
Film
B. Strategische acquisitie Meest kansrijk voor: Architectuur (inclusief integrale duurzame urbane planning) Design Gaming Reclame Uitgeverijen
Ontwikkelen van een gebundelde campagne NL creatieve industrie in China (events, vakbladen, gastsprekers, nieuwe media, free publicity). Doorgaan met het organiseren van missies en tentoonstellingen aanhakende bij bestaande design evenementen en manifestaties: Promotie en deelname Nederlandse bedrijfsleven bij een aantal belangrijke evenementen in Peking, Shanghai, Guangzhou en Hong Kong, zoals de Beijing Design Week (Amsterdam co-host i.h.k.v. stedenband Beijing) en Canton Fairs). Inzetten tentoonstelling ‘Dutch Design on the Move’ in West-China en NBSO-steden. Voortbouwen op relaties, resultaten en zichtbaarheid creatieve sector in het verlengde van het DDFA programma. Het bestaan van een contactennetwerk is de basis voor verdere internationalisering van veel creatieve disciplines. De partners in Nederland (o.a. BNO, NAI, Premsela, Dutch DFA) informeren over actuele handelskansen, tenders, beurzen en handelsmissies. Samenwerking van de posten (EA/PCZ/NFIA). Bekendheid geven aan succesverhalen. Matchen van Nederlandse architecten met Chinese projectontwikkelaars. Toetsen specifieke kansen in de gamesindustrie (inclusief ontwerp en branding). Organiseren seminar over gaming en begeleiden van een gamesmissie. Continueren van organisatie van Nederlandse filmactiviteiten in China i.s.m. partners als het Ullens Centre in Peking.
Versterken van strategische acquisitie van bedrijven, evenementen en talent. Er zijn ook grote kansen. Buitenlandse architecten hebben bijvoorbeeld groot voordeel t.o.v. Chinese concurrenten, en China’s rol in de Chinese modeindustrie verschuift van producent naar grote consument. Onder de aandacht brengen van Nederlandse creatieve bedrijven en sterktes bij relevante Chinese bedrijven, gericht op het aantrekken van Chinese investeringen (o.a. LED-fabrikanten en andere maakindustrie).
C. Op innovatie gericht samenwerken Meest kansrijk voor: Creatieve industrie “focus area”: van “Made in China” naar “Created in China” BEAU Dutch Design School in China CI NeXt Vooral kansen voor serious gaming in onderwijs. Design Creatief onderwijs als exportproduct GATHER Media & ICT
India Gewenste ondersteuning door de overheid A. Handelsbevordering (afzet goederen en diensten) Alle creatieve sectoren Alle aspecten van economische diplomatie kunnen worden ingezet (i.e. Holland Branding, aanpakken van handelsbelemmeringen, inkomende en uitgaande bezoeken, onderzoeken, initiëren overheidssamenwerking, inzet vakattachés, inzet). Specifiek voor: Architectuur (ook het snijvlak met urban development. Steden: Mumbai, Delhi en Tier 2 en 3 steden)
In het bijzonder lijkt er een rol weggelegd voor de overheid in het voorlichten en desgewenst begeleiden van Nederlandse bedrijven die de Indiase markt willen betreden (b.v. tijdens missies) en van Indiase en Nederlandse bedrijven die willen samenwerken. Er is slechts schoorvoetend sprake van Indiase marktverkenning en -bewerking van Nederlandse ontwerpers. Succesverhalen en permanente aanwezigheid in India zijn voorwaarden voor succesvolle export.
Design (i.h.b. complex/technical product design, mobility, service design, moving graphics, public space furniture, packaging design, retail design, niche hospitality & sustainable design, cultural heritage design) Steden: Delhi, Mumbai, Pune, Ahmedabad, Hyderabad en Bangalore
Daarnaast kunnen diplomatie en attachés een belangrijke rol spelen bij het verder zichtbaar maken van Nederlandse kampioenen in India. MODINT heeft bijvoorbeeld via Indigo Embassy en Dutch Fashion Here and Now (beide in het kader van DutchDFA) een hoop publiciteit kunnen genereren met Nederlandse kopstukken met een eigen label.
Filmindustrie (audiovisueel) (NB kansen moeten nog verder worden geïnventariseerd) Stad: Mumbai Gaming (Steden: Pune, Hyderabad en Bangalore)
Verder heeft het platform DDFA een workspace in Mumbai geopend. In deze werkplek kunnen Nlse designers en designbedrijven, die in India willen starten, terecht. Doel is om een knooppunt te maken voor de creatieve industrie waar alle kennis, ervaringen en activiteiten een kritische massa kunnen vormen. Indiase ontwerpers en architecten kunnen er informatie krijgen die hen op weg helpt om contact te leggen met de Nederlandse design-, fashion- en architectuurwereld. Designers en designbedrijven kunnen in de workspace bovendien werkruimte afhuren of evenementen organiseren (zoals workshops, seminars en matchmaking). In 2012 zal een beslissing genomen worden over de voortzetting van de overheidsfinanciering van de workspace. Met betrekking tot ontwerp geeft de subsector aan als het meest veelbelovende marktbewerkingsmodel een PIB te zien met een consortium van 5,6 NL designbureaus die ieder op basis van synergetische competenties samenwerkt met een Indiaas ontwerpbureau.
Mode (Steden: Delhi, Mumbai en Bangalore) B. Strategische acquisitie
Inkomende scripted missies van het Indiase designopdrachtgevende bedrijfsleven naar Nederland halen. Vervolgens uitgaande scripted missies van Nederlandse ontwerpbureaus via PIB consortia in contact brengen met het Indiase opdrachtgevende bedrijfsleven.
C. Op innovatie gericht samenwerken Meest kansrijk voor: De Indiase autoriteiten hebben voor de periode 2012-2017 een omvangrijk Design budget (honderden miljoenen euro’s) vrijgemaakt voor de versterking van GATHER innovatiecapaciteit. Gezien de in de afgelopen jaren gecreëerde goede, unieke Media & ICT uitgangspositie van Nederland, met onder andere een Design Workspace in Mumbai en unieke relatie met de National Innovation Council, biedt dat ook kansen voor de nabije toekomst, in het bijzonder v.w.b. design.
De overheid kan gunstige voorwaarden scheppen voor intensieve(re) samenwerking tussen bedrijven en instellingen. Dit gebeurt nu bijvoorbeeld al d.m.v. een G2G-samenwerking op het gebied van design-onderwijs. In het kader van de Indiase Innovation Council heeft met de TU Delft, faculteit Industrial Design Engineering samen met een aantal opleidingen een uitvoerig rapport uitgebracht om het Indiase design onderwijs te verbeteren. Dit project moet weer in beweging gebracht worden. Betrokkenheid op het onderwijs in India is een belangrijke strategie om de positie van de Nederlandse creatieve disciplines te versterken.
Overheid als launching customer heel belangrijk. Sector nog klein, wel groot potentieel. Aanstellen van een Indiase champion/ambassadeur voor de Nederlandse creatieve industrie (bijv. de huidige voorzitter van het India Design Forum, mw. Rajhree Pathy). Verzoek aan Nederland te helpen met aanpak monodisciplinair onderwijs en onderwijs op afstand (ivm lerarentekort). Niet alleen tbv onderwijs voor creatieven, maar ook kans voor serious gaming en ICT, bijvoorbeeld opleiding bouwvakkers via televised education. Voorbeeld van interdisciplinaire kansen: Studio Dunbar gevraagd voor “redesign” van een stad. Gericht aantrekken kenniswerkers voor Nederlandse gamingsector.
Turkije Gewenste ondersteuning door de overheid A. Handelsbevordering (afzet goederen en diensten) Meest kansrijk voor: Op verzoek van het Topteam wordt een marktverkenning uitgevoerd. Tijdens de afgelopen handelsmissie is, in het kader van het DDFA programma, een workspace geopend voor creatieve ondernemers. In zijn algemeenheid geven sector en DutchDFA aan dat internationalisering in Turkije van het bedrijfsleven nog vraagt om verdere kennismaking met, en verdieping in de Turkse (ondernemers)cultuur. Architectuur
In mei is er tijdens de missie een delegatie meegegaan uit creatieve sector. Grotendeels architecten. Veld is hier nog erg onontgonnen. Het is voornamelijk zaak te zoeken naar Turkse partners. Zonder partners is het niet mogelijk Turkse aanbestedingen te winnen. Voornamelijk branding is belangrijk. Nederland zet hier in op gezamenlijke branding voor de sector.
Mode
Er vindt veel productie plaats in Turkije, dus inzet op mode is grote kans voor Nederlandse ontwerpers. Er wordt hier na verwerking van de marktverkenning verder gekeken. Branding van Nederland als voorloper in (mode-)design zal ook in deze sector belangrijk zijn. Duidelijk is dat internationalisering breder moet worden getrokken dan alleen pure export. Veel Nederlandse bedrijven laten kleding in Turkije vervaardigen en zitten zo dicht op de Turkse markt. De juiste contacten kunnen de export stimuleren en kunnen hoogwaardige activiteiten in Nederland of in Turkije ondersteunen, waar zowel Nederlandse als Turkse ondernemers voor zijn uitgenodigd de opbouw van dit netwerk ondersteunen. De handelsmissie van onder andere Amsterdam van oktober 2012 naar Istanbul was hiervan een goed voorbeeld.
B. Strategische acquisitie C. Op innovatie gericht samenwerken Meest kansrijk voor: - JPI Cultural Heritage and Global Change – Joint Heritage European Programme Cultural heritage
3. Landen in verkennende fase Brazilië en Rusland zijn landen waar de creatieve industrie als topsector ambitie heeft om markten te veroveren, strategisch te acquireren en samenwerking te zoeken voor innovatie. Het ligt in de lijn der verwachting dat op deze landen de komende jaren programmatisch zal worden ingezet door verschillende creatieve sectoren. Vooralsnog zijn de landen voor een groot deel van de creatieve industrie echter grote onbekenden. Het topteam Creatieve Industrie heeft de posten in de landen gevraagd om een verkenning op te stellen (een vraag die overigens ook in India, Turkije en de VS is uitgezet). Op basis van die verkenningen kan de concrete actie voor de komende jaren verder worden aangescherpt.
Brazilië Gewenste ondersteuning door de overheid A. Handelsbevordering (afzet goederen en diensten) Meest kansrijk voor: Voor Brazilië ligt het belang van de creatieve sector niet alleen in het genereren van werkgelegenheid, maar ook in het vermogen om andere sectoren positief te Architectuur beïnvloeden en daarbij innovatie, modernisering, duurzaamheid en verbetering Design van het concurrentievermogen te stimuleren. Vooral in metropolen als São Paulo en Rio de Janeiro is de belangstelling voor buitenlandse invloeden groeiende. De beste kansen voor Nederlandse aanbieders liggen in design en architectuur. Op verzoek van het Topteam wordt een marktverkenning uitgevoerd. -
-
-
B. Strategische acquisitie C. Op innovatie gericht samenwerken
Voortbouwen op de spin-off van de handelsmissie die plaatsvindt in nov. 2012 en deze waar mogelijk samen met bedrijfsleven en culturele instellingen/kunstenaars omzetten in activiteiten voor marktverruiming die tot concrete contracten/culturele projecten zouden moeten leiden. Nederlandse presentie (met focus op architectuur, vormgeving/design, mode en gaming) stimuleren bij relevante fora (o.a. Architectuurbiënnale) en media (geschreven en TV), waarbij ingezet zal worden op clustering van bedrijven, artiesten en kunstenaars waardoor de zichtbaarheid vergroot kan worden. Ter verwezenlijking van de aanschrijving en i.v.m. de beheerslast zullen de culturele/PD middelen ingezet worden op een beperkt aantal highimpact activiteiten, die de profilering van Nederlandse sector in Brazilië vergroten en waar mogelijk economische kansen genereren.
Russische Federatie Gewenste ondersteuning door de overheid A. Handelsbevordering (afzet goederen en diensten) Meest kansrijk voor: Alle aspecten van economische diplomatie kunnen worden ingezet (i.e. Holland Branding, aanpakken van handelsbelemmeringen, inkomende en uitgaande Architectuur bezoeken, onderzoeken, initiëren overheidssamenwerking, inzet vakattachés, Design (lifestyle) inzet instrumentarium). Mode Op verzoek van het Topteam wordt een marktverkenning uitgevoerd door het netwerk Rusland.
B. Strategische acquisitie C. Op innovatie gericht samenwerken
De posten in Moskou en Sint Petersburg dragen al bij aan de uitvoering van de internationale promotie agenda van het nieuwe sectorinstituut voor architectuur, vormgeving en e-cultuur (de fusie van Premsela, Nai en het Virtueel platform) voor het versterken van de positie van de creatieve disciplines in het buitenland (o.a. het DDFA programma op Rusland in 2013). Door de posten zijn op deze gebieden al vele activiteiten ontplooid, waarbij vooral is ingezet op de gebieden architectuur, mode, design en lifestyle en de grote festivals voor vormgeving en architectuur in Moskou. Door CG Sint Petersburg wordt jaarlijks een programma georganiseerd getiteld “Venster op Nederland.” Dit heeft een brede insteek en omvat vele activiteiten, waarvan creatieve sectoren als architectuur, design en mode ieder jaar deel uitmaken. Dit programma, dat al sinds 1996 bestaat, kan een nuttig instrument zijn voor de topsector. In 2013 wordt een bilateraal Nederland-Ruslandjaar georganiseerd. In het kader hiervan zijn diverse bezoeken van bewindspersonen over en weer voorzien en wordt zwaarder ingezet op communicatie en Holland Branding. De topsector Creatieve Industrie kan, als brug tussen het economische en het culturele programma, bij uitstek van dit bilaterale jaar profiteren.
