maritieme wetenschappen

maritieme wetenschappen >> faculteit toegepaste economische wetenschappen >> master na masteropleiding | 2010-2011

Colofon Redactie Dienst studieinformatie en de faculteiten Vormgeving S. Houston Fotografie J. Crab Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma’s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie in deze brochure. Check daarom steeds www.ua.ac.be/tpr voor de laatste wijzigingen. |2

INHOUD Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

MARITIEME WETENSCHAPPEN - UNIVERSITEIT ANTWERPEN . . . . . . 7 Toelatingsvoorwaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Programma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Vakbeschrijvingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Studieadvies - en studentenbegeleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Nuttige websites. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Meer info?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

MARITIEME WETENSCHAPPEN - INTERUNIVERSITAIR Universiteit Antwerpen en Universiteit Gent . . . . . . . . . . . 23 Toelatingsvoorwaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Programma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Vakbeschrijvingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Studieadvies - en studentenbegeleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Nuttige websites. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Meer info?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

3|

|4

Voorwoord Het master na masterprogramma Maritieme Wetenschappen wordt aangeboden in twee varianten. Eén variant wordt uitsluitend gedoceerd aan de Universiteit Antwerpen. Een tweede variant wordt Interuniversitair aangeboden, in samenwerking tussen de ­Universiteit Antwerpen en de Universiteit Gent. Belangrijk om aan te geven is dat de opleidingen reeds heel lang bestaan en destijds niet zijn tot stand gekomen op vraag van de universiteit, maar op initiatief van de Vlaamse haven- en transportwereld. De bedrijven hebben de doorslaggevende inbreng gehad in de samenstelling van het curriculum. Ook nu nog worden zij geregeld geconsulteerd over het programma, o.m. via de Begeleidingsgroep, maar ook in de vele andere contacten. Desondanks is de opleiding Maritieme Wetenschappen geen beroepsopleiding, maar wil zij bijdragen tot een brede visievorming voor mensen die nadien topfuncties in de haven-, maritieme en transportwereld vertegenwoordigen. Het studieprogramma van de opleiding is gericht op personen die interesse ­vertonen in het maritieme transport. De Master na Master-opleiding streeft ernaar een ­wetenschappelijke en praktijkrelevante opleiding te bieden, met aandacht voor de drie grote pijlers van het maritieme gebeuren, namelijk de juridische, economische en ­technische pijler. De vraag naar dit soort kennis vanuit de markt primeert. Gezien het multidisciplinaire karakter van het maritieme transportgebeuren richten de masteropleidingen zich niet enkel tot juristen of economisten, maar bijvoorbeeld ook tot nautici en beleidsanalisten. Ook bij personen die reeds in het beroepsleven staan, bestaat vaak de noodzaak de maritieme horizon te verbreden. Het programma wil een stevige opleiding meegeven die een grote kans op ­tewerkstelling in de (maritieme) transportsector biedt. Het diploma van Master in de Maritieme ­Wetenschappen opent een ruime waaier van mogelijkheden, zoals transport­ verzekeringssector, scheepsagentuur, havenbedrijven, maritieme of multimodale ­transportbedrijven, overheid, beroeps- en belangenverenigingen, ... De opleidingen bieden een belangrijke toegevoegde waarde aan personen met een ­uitgesproken interesse voor de haven-, maritieme en transportwereld. De opleidingen zijn in die zin een belangrijke troef naar tewerkstelling in de maritieme sector, ongeacht of de student een loopbaan in de juridische dan wel economische, nautische of publieke sfeer ambieert. De Master na Master in de Martieme Wetenschappen profileert zich t.o.v. de andere, gelijkaardige academische opleidingen door een bewuste brede vorming in het domein van economie, recht en techniek te combineren met het aanbieden van een ruime waaier van keuzevakken en seminaries, die toelaten het programma op maat van de student in te richten, en die bovendien inspelen op recente ontwikkelingen in de sector. Hiermee 5|

sluiten de opleidingen ook heel nauw aan op de vragen naar kwalificaties die vanuit het relevante maritieme beroepenveld worden gesteld. De opleiding richt zich ook in eerste instantie op pas afgestudeerden, met Master­diploma of gelijkwaardig diploma, die in essentie een Nederlandstalige maritieme ­opleiding ­willen volgen. Vanuit de locale Belgische en Nederlandse havenwereld bestaat voor dit soort opleiding een uitgesproken vraag. In Antwerpen valt zowel de Antwerpse versie als de Interuniversitaire versie onder de hoede van het Departement Transport en Ruimtelijke Economie, dat één van de 10 ­departementen is binnen de Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen. Het Departement draagt de verantwoordelijkheid voor onderzoek en dienstverlening op het terrein van transport en ruimtelijke economie. Op het vlak van onderwijs is het ­departement verantwoordelijk voor de afstudeerrichting Transport en Logistiek, binnen het masterprogramma TEW-Handelsingenieur en voor de Master na Master-­opleidingen Maritieme Wetenschappen (Universiteit Antwerpen en Interuniversitair Universiteit Antwerpen – Universiteit Gent) en Zee- en Vervoerrecht. In Gent staat het Maritiem Instituut in voor de Interuniversitaire versie. Het zal geen verwondering wekken dat het onderzoek hoofdzakelijk een juridische en ook ­interdisciplinaire dimensie vertoont. Uiteenlopende nationale en internationale ­onderzoeksprojecten werden tijdens de afgelopen jaren tot een goed einde gebracht. De goede werking van de twee Master na Master-programma’s die in dit rapport ­worden behandeld, wordt gewaarborgd door de Departementsraad Transport en Ruimtelijke Economie in Antwerpen, de Vakgroepsraad van het Maritiem Instituut in Gent, de ­Interuniversitaire Stuurgroep voor de interuniversitaire afspraken, en de Begeleidingsgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de publieke en privé-actoren in de ­Vlaamse haven- en maritieme sector.

|6

MARITIEME WETENSCHAPPEN UNIVERSITEIT ANTWERPEN Toelatingsvoorwaarden De Master in de Maritieme Wetenschappen staat open voor de houders van: • Omgevormde opleidingen: »» een diploma van een masteropleiding (master na bachelor) (bv. Master in de ­Rechten, Master in de Nautische Wetenschappen, ...) • Opleidingen ‘vroegere structuur’: »» een diploma van een academische opleiding van de tweede cyclus (bv. Licentiaat in de Rechten, Licentiaat in de Economische Wetenschappen, ...) »» een diploma van de tweede cyclus van het hogeschoolonderwijs van twee cycli (bv. Nautische Wetenschappen, Handelswetenschappen, Industrieel ingenieur, ...) • Houders van een gelijkwaardig bevonden (buitenlands) diploma. In elk van de bovenstaande gevallen geldt dat de toelatingscommissie nagaat of de ­kandidaat voldoende basiscredits en/of basiscompetenties heeft verworven om ­inhoudelijk de opleiding zonder problemen aan te vatten. Daarbij wordt gekeken naar het aantal, de aard en de inhoud van de vakken die in voorafgaande opleidingen werden gevolgd.

Programma Het studieprogramma omvat 60 studiepunten. Elke student stelt zelf zijn studiepakket samen op basis van een aantal verplichte ­opleidingsonderdelen die worden aangevuld met keuzevakken en een masterproef. Indien men voorheen equivalente opleidingsonderdelen heeft afgelegd, kunnen de ­daarvoor verworven studiepunten ingebracht worden tot maximum 15 studiepunten. De in te dienen masterproef behoort tot de sfeer van transport. Raadpleeg de pagina van de Master in de Maritieme Wetenschappen via www.ua.ac.be/tpr, onder Education / Advanced Masters.

7|

VOLTIJDS PROGRAMMA Verplichte vakken

Sp

H

W

Grondige studie zee- en binnenscheepvaartrecht

5

60

-

Logistiek en Transport

3

30

-

Inleiding Internationaal Zeerecht

3

30

-

Logistiek en Expeditie

3

30

-

Maritieme en Haveneconomie

9

90

-

Vervoerbeleid

3

30

-

Land- en luchtvervoerrecht

3

30

-

Zee- en Transportrecht

4

30

-

Zee- en Transportverzekering

3

30

-

Luchtvervoer

3

30

-

Vastgoed en Locatie

3

30

-

Seminarie Havenproblemen

3

-

30

Seminarie Internationaal Zeerecht

3

-

30

Seminarie Maritieme Rechtspraktijk

3

-

30

Seminarie Maritieme Technologie

3

-

30

Seminarie Transportproblemen

3

-

30

Seminarie Vervoer Te Land

3

-

30

Seminarie Vervoerbeleid

3

-

30

Vervoer Te Land

3

30

-

15

-

-

Keuzevakken (minstens 15 Sp, waarvan tenminste 1 seminarie)

Masterproef Masterproef

Legende: Sp= Studiepunten - H= Jaaruren Hoorcollege - W= Jaaruren Werkcollege

|8

Vakbeschrijvingen GRONDIGE STUDIE ZEE- EN BINNENSCHEEPVAARTRECHT K. Bernauw Doelstellingen De student is goed vertrouwd met alle publiek- en privaatrechtelijke regelgeving ­relevant voor het vervoer (uitgezonderd zee- en binnenvaart) en kan eenvoudige ­juridische ­casussen oplossen aan de hand van zelfstandig onderzoek van juridische bronnen. Inhoud Studie van de internationale, Europese, Belgische, Vlaamse en lokale bronnen en de evolutie van het vervoerrecht; het statuut van transportmiddelen en transport­ infrastructuur, de marktordening, publiekrechtelijke regelgeving inbegrepen veiligheid, de vervoerovereenkomsten (inz. CMR, CIM, CIV en Verdrag van Montreal), transportverzekeringsrecht. HAVENECONOMIE G. ALLAERT Doelstellingen Vanuit een reeks concepten wordt aangetoond dat maritiem-industriële ontwikkeling toegevoegde waarde genereert: nationaal, regionaal, lokaal. Inhoud •

De geo-economie van een haven (niveaus voorland, achterland, koopmarkten, infrastructuur, sterkte zwakte) • Productiestructuur versus productmilieu van een MIDA (Maritime Industrial Development Area). • Methoden en technieken voor de evaluatie van een MIDA • Marketing en management van een MIDA. Toepassing van 1 t.e.m. 4 in Vlaanderen en vergelijkingen in het buitenland. Discussie in seminarie (paperdiscussie).

9|

INLEIDING TOT HET INTERNATIONAAL ZEERECHT E. SOMERS Doelstellingen De studenten moeten in staat zijn: van het verschaffen van basiskennis over het ­internationaal zeerecht en i.h.b. het ­opleiden tot zelfstandige probleemanalyse. Inhoud • • • •

algemene begrippen, rechtsbronnen en instellingen historische ontwikkeling de basislijn het statuut van de interne wateren (waterwegen en havens), m.i.v. het bijzonder ­statuut van de Schelde • het statuut van de territoriale zee en de aansluitende zone • het statuut van het continentaal plat • het statuut van de exclusieve economische zone • het statuut van de volle zee (m.i.v. registratie van schepen) • het statuut van de diepzeebodem • de bescherming van het mariene milieu. Deze onderwerpen worden besproken aan de hand van (o.a.) de zeerechtverdragen van Genève, het VN Zeerechtverdrag, bijzondere verdragen, een aantal praktijkgevallen en de interne Belgische regelingen. Deze cursus beoogt tevens een inzicht te geven in de internationaal publiek­rechtelijke aspecten van het gebruik van de zee en van haar natuurlijke rijkdommen. Komen aan bod: de juridische aspecten van de verschillende mariene rechtsgebieden (zoals ­interne wateren, territoriale zee, aansluitende zones, volle zee, continentaal plateau, diepzeebodem, internationale zeestraten en kanalen), de problematiek van de mariene ­verontreiniging en de visserij. LAND- EN LUCHTVERVOERRECHT R. DE WIT Doelstellingen De student is goed vertrouwd met alle publiek- en privaatrechtelijke regelgeving ­relevant voor het vervoer (uitgezonderd zee- en binnenvaart) en kan eenvoudige ­juridische c­asussen oplossen aan de hand van zelfstandig onderzoek van juridische bronnen. Inhoud Studie van de internationale, Europese, Belgische, Vlaamse en lokale bronnen en de evolutie van het vervoerrecht; het statuut van transportmiddelen en transport­ infrastructuur, de marktordening, publiekrechtelijke regelgeving inbegrepen veiligheid, de vervoerovereenkomsten (inz. CMR, CIM, CIV en Verdrag van Montreal), transportverzekeringsrecht. | 10

LOGISTIEK & EXPEDITIE E. VAN DE VOORDE Doelstellingen De studenten moeten in staat zijn: • de besturing van de goederenstroom van afgewerkte producten inzichtelijk uiteen te zetten; • het economisch apparaat toe te passen op deze besturing van goederenstromen. Inhoud De cursus wordt niet beperkt tot het louter vervoer van goederen, maar ook aspecten van productieplanning en voorraadbeheer worden meegenomen. Vandaar dat we bij het uitdiepen van de goederenstroom aan afgewerkte producten een onderscheid ­maken tussen drie subsystemen: het voorraadbeheer (o.a. het bepalen van de omvang van de stocks); de magazijnproblematiek (o.a. optimale keuze van een vestigingsplaats); het transportsysteem (o.a. de keuze van de modus, de keuze van eigen vervoer versus ­beroepsgoederenvervoer, de optimale routeplanning, intermodale aspecten, de rol van het expeditiebedrijf). Aspecten van interne logistiek en informatiestroombesturing ­komen slechts in tweede orde aan bod. Er wordt wel expliciet aandacht besteed aan het expeditiewezen. LOGISTIEK EN TRANSPORT E. VAN DE VOORDE Doelstellingen De student een inzicht bijbrengen in de problemen van transporteconomie en hem ­wapenen met de economische analyse terzake. Dit is de basis waarop inzichten van transporteconomie of van maritieme ­wetenschappen steunen. Deze cursus, ofwel een cursus transportbedrijfseconomie, is strikt nodig voor het vakgebied. Inhoud Logistiek, Just-in-time, Voorraden, Kostenberekening, Prijsberekening, Ritplanning, Wachttijden, Vervangingsinvesteringen LUCHTVERVOER P. ROOSENS, E. VAN DE VOORDE Inhoud Luchtvervoer wordt binnen de vervoersector steeds belangrijker, zowel voor ­passagiersals voor vrachtvervoer. De cursus luchtvervoer speelt daar op in. Alle aspecten van het luchtvaartgebeuren komen aan de orde, weliswaar steeds vanuit een economische ­invalshoek. Achtereenvolgens wordt ingegaan op de situering van de ­luchtvaartsector (marktstructuur, institutioneel kader,...), vraaganalyse (markt­segmentatie,...), 11 |

a­ anbodanalyse (kostenstructuur,...), evenwicht en prijszetting (overboeking, tariferings­mechanismen, yield management,...), de capaciteitsproblematiek (­carriers, ­luchthavens, luchtruim,...), hubs and spokes (feedertrafieken, opbouw logistiek ­systeem,...), ­luchtvervoer in transitie (deregulering versus herregulering, strategische samenwerkings­verbanden, luchtvaartmarketing,...). MARITIEME EN HAVENECONOMIE C. PEETERS, E. VAN DE VOORDE Doelstellingen Het verwerven van gedegen kennis met inzicht in de hedendaagse maritieme ­ontwikkelingen inclusief zeehavens op basis van transporteconomische, ruimtelijke en regionaal economische wetenschap. Een en ander wordt met behulp van relevante onderzoeksresultaten en praktische ­ervaringen ondersteund. Inhoud Van alle transportwijzen is maritiem transport de belangrijkste zeker gemeten op ­basis van de gepresteerde tonkilometer. Doch ook als “industrie” is deze transportmodus ­belangrijk genoeg om in combinatie met de zeehaveneconomie onderzocht te worden. Zeehavens zijn nodig als begin- en eindpunt in de (maritieme) transportketen, maar ­tegelijk zijn zij leverancier en klant van velerlei diensten, een en ander gaat gepaard met grote investeringen en de creatie van tewerkstelling en toegevoegde waarden. ­Dientengevolge wordt aandacht besteed aan: inzake maritieme economie: • kennis van de vele actoren die betrokken zijn: reders, makelaars, verladers, ­expediteurs, goederenbehandelaars, overheidsinstanties, enz. • kennis van de belangrijkste economische parameters van zeeschepen teneinde de problemen inzake scheepsmeting, draag- en laadvermogen, etc. te kunnen ­inschatten; • kennis van de belangrijkste eigenschappen en evoluties (specialisaties) op gebied van maritiem transport, incl. technologische veranderingen (cf. ro/ro, ­containerisatie, ...); kennis van de scheepsexploitatie zowel technisch (personeel, laden/lossen, ­stuwage, classificatie) als economisch (vrachtprijsbepaling, etc.). • kennis van de belangrijkste documenten zoals C/P, B/L en D/O; inzicht in ­belangrijke maritieme vraagstukken zoals: het voortdurend gebrek aan ­evenwicht tussen vraag en aanbod, de implicaties van de bestaande en toekomstige ­structuur van wereldzeehandel en wereldvloot, de soorten ver- en bevrachting, de belangrijkste scheepvaartpolitiek, de problematiek van de goedkope vlag, enz. inzake haveneconomie: • de complexiteit van de diverse havenfuncties; | 12

• • • • • •

het correct beoordelen van havenactiviteiten en statistieken; het uitbouwen van een coherent havenbeleid in regionale, nationale en ­internationale context; de inhoud van een modern havenbeheer en -uitbating; de overheidssteun inzake havenontwikkeling en het standpunt van de EU terzake; de bepaling en interpretatie van havencapaciteit in het kader van strategische ­havenplanning; het verwerven van een goed inzicht inzake havenmanagement; haveninfraen ­suprastructuren; haventerminals; haventarieven; havenindustrialisatie; ­havenarbeid; en havenconcurrentie.

SEMINARIE HAVENPROBLEMEN J. BLOMME Doelstellingen De cursus stelt zich tot doel de studenten op een activerende wijze inzicht te doen ­verkrijgen in de ontwikkeling die de zeehavens beïnvloeden en de problemen die zich nu en in de toekomst voordoen. Inhoud Er wordt een grondige studie gemaakt van een aantal havenrelevante onderwerpen die samen worden besproken. Er is ook onderzoek naar en een bespreking van ­recente ­ontwikkelingen in de zeehavens. Hierbij komt o.m. aan bod: het zeehaven­beleid in ­Vlaanderen en Europa, interferentie met vervoerbeleid, milieubeleid en ruimtelijke ­ordening, ontwikkelingen inzake infrastructuur en superstructuur-investeringen, ­beheersvormen, zeehaven-concurrentie, technologie en transporteconomie die invloed hebben op de zeehavenactiviteit. SEMINARIE INTERNATIONAAL ZEERECHT E. Somers Doelstellingen De studenten grondig vertrouwd maken met nieuwe internationale en Europese ­ontwikkelingen op maritiem gebied. Het seminarie bekwaamt de studenten in het helder analyseren van en rapporteren over nieuwe evoluties op het gebied van internationaal en Europees zeerecht. Inhoud Studenten bereiden een rapport voor van 10 tot 15 pagina’s en verzamelen achtergrond­ documentatie over een actueel thema, brengen mondeling verslag uit gedurende 20 ­minuten, waarna gedurende 30 minuten een discussie volgt. Voorbeeldthema’s die kunnen worden behandeld: Erika, Prestige, Tricolor, EMSA, ­rechtspraak verkeers­begeleidingstarieven, nationale wetten over verkeersbegeleiding, wrakkenconventie, statuut Eems, toetsing havenarbeidswetgeving aan EG-Verdrag. 13 |

SEMINARIE MARITIEME RECHTSPRAKTIJK R. De wit Doelstellingen De studenten vertrouwd maken met de praktische aspecten van de beoefening van het zeerecht op basis van theoretische kennis. Het seminarie bekwaamt de studenten in het daadwerkelijk toepassen van de verworven theoretische kennis over transportrecht en transporteconomie. Inhoud Programma van 7 sessies over maritieme rechtspraktijk met toelichting bij gesimuleerde dossiers + een 1-daags seminarie over een actueel thema Voorbeeldprogramma dat kan worden behandeld: • Sessie 1: Algemene inleiding tot de sessiethema’s (E. Van Hooydonk, hoofddocent ­Universiteit Antwerpen) • Sessie 2: Politie-optreden aan boord van vreemde schepen (J.-C. De Baere, ­ere­waterschout) • Sessie 3: Registratie en teboekstelling van schepen (G. Delatte, scheepshypotheek­ bewaarder) • Sessie 4: Administratie van de havenarbeid (G. Vankrunkelsven, directeur CEPA) • Sessie 5: Maritiem deskundigenonderzoek, i.h.b. bij aanvaring (Kapt. F. Oostra, ­deken Nautische Commissie bij de rechtbank van koophandel te Antwerpen) • Sessie 6: Beslag op zee- en binnenschepen (M. Huybrechts, advocaat en hoogleraar Universiteit Antwerpen en KULeuven, en W. Denhaerynck, advocaat) • Sessie 7: Afwikkeling van een cargoclaim (F. Stevens, advocaat) • Dagseminarie: Actuele problemen van Schelde- en Rijnrecht SEMINARIE MARITIEME TECHNOLOGIE T. NOTTEBOOM, T. VANELSLANDER Doelstellingen De student zonder voorkennis confronteren met de dynamiek van de maritieme wereld, zodanig dat inzicht verkregen wordt: • enerzijds in de belangrijkheid van maritieme investeringen en activiteiten, die onder technologische druk voortdurend aan verandering onderhevig zijn; • anderzijds in de gevolgen van het gebruik ervan of de implementatie van nieuwe technologieën. Inhoud Dit vak wordt in hoofdzaak opgebouwd rond actuele thema’s en evoluties die relevant zijn in de scheeps- en havenwereld. De rapporten Delta 2000-8 van Rotterdam, “Seatrade, Logistics and Transport” van de World Bank, geschreven door H.J. Peters, alsmede de jaarverslagen van de Haven en van | 14

Rotterdam, de Belgische Redersvereniging en Alfaport, de Vlaamse Havencommissie, etc. bevatten dergelijke nuttige achtergrondinformatie. Volgende topics komen aan bod: • evolutie in overslag- en opslaginfra- en superstructuur; • invloed van moderne bedrijfslogistiek en -informatica; • het gebruik van simulatiemodellen; veranderende scheepsbouw- en begeleidings­ technologieën; • problematiek van de maritieme toegankelijkheid; • marktevoluties in de maritieme industrie op gebied van scheepstypes, terminals en havenbeleid. SEMINARIE TRANSPORTPROBLEMEN C. PEETERS Doelstellingen • • • • •

Een nauwkeurig gedefinieerd vervoerprobleem grondig kunnen uitdiepen, ­vertrekkend van wetenschappelijke litteratuur. De inzichten van de wetenschappelijke literatuur voor het beleid leren evalueren. Over de verworven inzichten schriftelijk kunnen rapporteren. Mondeling de essentie van bevindingen leren presenteren. Opbouwende kritiek leren uitbrengen en ‘incasseren’.

Inhoud Om iedereen toe te laten vrij een onderwerp te kiezen uitgaande van zijn of haar ­persoonlijke interesse, uiteraard binnen het algemeen thema van het seminarie, staat het studenten vrij zelf een voorstel te doen voor het te behandelen onderwerp. ­Daarnaast wordt echter ook de mogelijkheid geboden te werken rond het algemeen thema, dat jaarlijks kan worden aangepast. SEMINARIE VERVOER TE LAND C. PEETERS Doelstellingen De doelstelling van dit seminarie is: inzicht verwerven in een transporteconomische ­problematiek inzake vervoer te land, een werkwijze aan te leren om zo efficiënt ­mogelijk een problematiek te analyseren en tot relevante beleidsconclusies te komen, eerste ­ervaring op te doen inzake veldonderzoek (vb. gesprekken met bedrijfsleiders en andere key-players) en schriftelijke en mondelinge rapportage. Inhoud Het Seminarie bestaat uit een groepswerk rond een beleidsrelevant onderwerp ­inzake ­vervoer te land. Vervoer te land betreft de sectoren wegvervoer, spoor­vervoer, ­binnenvaart en ondergronds vervoer. Zowel goederentransport als vervoer van ­personen (­publiek-privé) kunnen aan bod komen. Jaarlijks worden andere onderwerpen ­bestudeerd, in functie van actualiteit en beleidsrelevantie. 15 |

SEMINARIE VERVOERBELEID C. Peeters Doelstellingen Middels praktische oefeningen en gevalstudies worden de studenten in staat gesteld een aantal actuele transportproblemen te analyseren, zodanig dat er beleidsrelevante conclusies kunnen uit getrokken worden. Inhoud Na een beperkt aantal inleidende lessen houdt het seminarie in hoofdzaak een ­onderzoeksopdracht in, die tot doel heeft een belangrijke trend of uitdaging te ­analyseren, zoals die vandaag de dag binnen de vervoersector bestaat. In principe mogen de studenten zelf een onderwerp kiezen ter bestudering en ­rapportering. Zulks dient dan wel ter goedkeuring voorgelegd worden. Ten einde de ­studenten behulpzaam te zijn in het vinden van interessante onderwerpen volgt ­hieronder een potentiële lijst van beleidsrelevante “topics”. De onderzoeksopdracht houdt in dat studenten in kleine groepen van maximaal 4 ­personen zowel het opzoekwerk, de bewerking ervan, de voortgang en de rapportering voor hun rekening nemen. Uiteraard kan voor de oplossing van bepaalde problemen ­beroep gedaan worden op de betreffende professoren en assistenten. VASTGOED EN LOCATIE A. VERHETSEL Doelstellingen De cursus ruimtelijke economie: • presenteert de methode en resultaten van ruimtelijk economisch ­wetenschappelijk onderzoek. • bespreekt nieuwe evoluties binnen het vakgebied. • besteedt veel aandacht aan het toepassingsgerichte deel. Inhoud Na een schets van de actuele positie van de ruimtelijke economie, wordt in een ­werkcollege aandacht besteed aan GIS (Geografische Informatie Systemen) en hun bruikbaarheid voor de econoom. De lokalisatiefactoren uit de verschillende klassieke theorieën worden verder ­uitgediept. De industriële locatie en haar dynamiek wordt in het bijzonder bestudeerd voor de ­automobiel- en kledijnijverheid. De locatie en locatieverschuivingen in de tertiaire sector worden geconcretiseerd en toegepast via de studie van de detailhandel en de zakelijke dienstverlening. Het stadsgeografische gedeelte spitst zich toe op stedelijke ­concurrentie en netwerken tussen wereldsteden. Het bezoek aan de Londense city en de Docklands of aan de stedelijk economische zwaartepunten van Parijs leert de ruimtelijke | 16

dynamiek en problematiek in de verschillende wijken van een wereldstad te interpreteren. De regionaal economische verschillen in Europa en het Europese cohesiebeleid ter zake, dat het Vlaamse regionaal beleid en streekmanagement sterk stuurt, ronden de cursus af. VERVOER TE LAND T. NOTTEBOOM Doelstellingen De cursus laat studenten toe om zich eigen te maken met de techniek, de ­reglementering en het management van vervoer te land. Bovendien beoogt de cursus vaardigheden aan te scherpen inzake beleids- en managementbeslissingen inzake het vervoer per ­vrachtwagen, spoor, binnenschip of kustvaart. Inhoud Het vak Vervoer te Land beoogt de studenten kennis en vaardigheden bij te brengen inzake het vervoer per trein, binnenschip, vrachtwagen en kustschip. Het eerste deel van de cursus gaat dieper in op het vervoersaanbod, omvattende de infrastructuur, het vervoermaterieel, de organisatie van de markt en de aangeboden vervoerdiensten. Het achterlandvervoer vanuit zeehavens vormt een afzonderlijk onderdeel, evenals de ­vervoersvraag en de modale keuze. Het tweede deel van de cursus gaat dieper in op de vigerende reglementering voor de genoemde vervoersmodaliteiten zoals de toegang tot de markt, toegang tot het beroep, de transportdocumenten, aansprakelijkheids­regelingen, etc. Er wordt afzonderlijk aandacht besteed aan het transport en de ­behandeling van gevaarlijke goederen. VERVOERBELEID C. Peeters Doelstellingen • •

Analytisch inzicht in de vervoerpolitiek Beheersing van de economische analyse van vervoerpolitiek

Inhoud VERVOERPOLITIEK ALS ONDERDEEL VAN ALGEMEEN BELEID • Automatische keuze voor maatregelen in het vervoer • First best: uitsluitend directe maatregelen • Second best: indirecte maatregelen bij uitzondering AANREKENING VAN EXTERNE KOSTEN • Verantwoording van heffingen voor externe kosten • Samenstelling van de marginale externe kostprijs • Marginale congestiekosten • Marginale infrastructuurkosten 17 |

• • •

Marginale milieukosten Marginale ongevallenkosten ‘Second best’-oplossingen

ZEE- EN TRANSPORTRECHT E. VAN HOOYDONK Doelstellingen Verwerven van kennis, inzicht en vaardigheden in het domein van het zee- en transportrecht. Inhoud Studie van de algemene beginselen van het zee- en transportrecht. 1. Wat betreft het zeerecht: • definitie, bronnen en geschiedenis van het zeerecht; • basisbegrippen van publiek zeerecht (statuut van schepen, vaarwegen en ­opvarenden); • marktordening (Europese marktordening, scheepvaartconferences,­ havendiensten); • eigendom van schepen; • maritieme voorrechten en hypotheken; • aansprakelijkheid van de scheepseigenaar (LLMC-verdrag en toepassing in België); • bevrachtingsovereenkomsten; • de vervoerovereenkomst (inz. het cognossement); • tussenpersonen; • averij-grosse, aanvaring, hulpverlening; • procesrechtelijke aspecten (o.m. rechterlijke bevoegdheid, scheepsbeslag); 2. Wat betreft binnenvaart-, weg-, spoor- en luchtvervoer alsook multimodaal ­vervoer in hoofdzaak de vervoerovereenkomsten (Vervoerswet 1891, Binnen­bevrachtingswet, CMR, CIM-CIV, Verdrag van Warschau). ZEE- EN TRANSPORTVERZEKERING K. BERNAUW Doelstellingen Het verbreden van de kennis door de inwijding in de gespecialiseerde materie van het transportverzekeringswezen, -techniek, -reglementering, -contractenrecht en ­gebruiken, naar Belgisch recht maar ook op de relevantere toonaangevende Engelse (Londense) markt, een domein dat in het 2°cyclus onderwijs niet aan bod komt. De ­opleiding in de leergang moet o.m. toelaten te fungeren in het transportdepartement van een verzekeringsmaatschappij of –makelaar of in het juridisch departement van een vervoerbedrijf. | 18

Inhoud Achtereenvolgens worden behandeld: • De bronnen van de reglementering; • Het transportverzekeringswezen (inrichting, werking, betrokken personen); • De indeling der transportverzekeringen (cargo, casco, aansprakelijkheid); • De zeeverzekering - in België (zeeverzekeringswet en Antwerpse zeeverzekerings­ polis). in Groot-Brittannië (Marine Insurance Act en Institute Clauses); ­organisatie en werking van P& I Clubs; • De verzekering van de binnenscheepvaart - in België en in Nederland; • De verzekering van het wegvervoer (CMR-polis); • De luchtvaartverzekering; • De verzekering van het spoorvervoer.

Studieadvies - en studentenbegeleiding STUDIEADVIES EN STUDENTENBEGELEIDING Tijdens het academiejaar kan je bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding in eerste instantie terecht voor informatie en advies. Je kan daarbij niet alleen denken aan algemene informatie over opleidingen binnen en buiten de Universiteit Antwerpen, maar ook aan informatie over het leerkrediet, over het onderwijs- en examenreglement, enzovoort. Daarnaast kan je bij de dienst terecht met studiegebonden en ­persoonlijke problemen. Dit zowel onder de vorm van groepsactiviteiten als onder de vorm van ­individuele begeleiding, die beide volledig gratis worden aangeboden. Afspraken met de begeleiders van deze dienst kan je maken via het Studenten Informatie Punt (STIP). STUDIEKEUZE EN HERORIËNTERING Bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding kan je onder meer terecht voor ­advies omtrent je studiekeuze. Aan de hand van gesprekken en oefeningen kan je meer zicht krijgen op je persoonlijkheid, capaciteiten, interesses en de studierichtingen die daarbij passen. Ook bij twijfel aan je studiekeuze kan je bij de dienst terecht om je ­oorspronkelijke studiekeuze te herevalueren om vervolgens na te gaan welke stappen je kan ondernemen wanneer je wil stoppen of veranderen van studierichting. ALGEMENE STUDIEBEGELEIDING: STUDIEVAARDIGHEDEN EN STUDIEPLANNING Daarnaast organiseren Studentenbegeleiders elk semester trainingen over studie­ vaardigheden, o.a. de trainingen ‘effectief plannen en studeren’ en ‘uitstelgedrag’. Je kan er echter ook terecht voor individuele en digitale begeleiding rond deze topics. PSYCHOSOCIALE BEGELEIDING Ook wanneer je last hebt om je te concentreren, twijfelt aan je studiekeuze, kampt met examenangst of persoonlijke problemen ervaart zoals het afspringen van een ­relatie, ernstige ziekte in je onmiddellijke omgeving, ... kan je een afspraak maken met een 19 |

studentenbegeleider voor een psychologische begeleiding. Dat kan op verschillende manieren, gaande van individuele gesprekken over het volgen van een training tot het bekomen van een gepaste doorverwijzing. Dit alles gebeurt steeds op vrijwillige basis. BEGELEIDING VAN STUDENTEN MET EEN FUNCTIEBEPERKING, TOPSPORT OF K ­ UNSTBEOEFENING: Studenten met functiebeperkingen (fysische handicap of chronische ziekte, leer­stoornis zoals dyslexie, AD(H)D, psychische problemen ...) of met bijzondere vragen omwille van sport op topniveau of kunstbeoefening kunnen via de dienst voor Studieadvies en ­Studentenbegeleiding bijzondere faciliteiten voor onderwijs en/of examens aanvragen. Dit is voorzien in het Onderwijs- en examenreglement van de Universiteit Antwerpen. Na het indienen van je aanvraag, word je uitgenodigd voor een intakegesprek met een studentenbegeleider. In onderling overleg worden de nodige afspraken gemaakt. Als je dossier helemaal in orde is en voorzien van de nodige attesten zal de dienst je dossier ter goedkeuring voorleggen aan de rector. AFSTUDEERBEGELEIDING Tot slot kan je bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding terecht voor ­begeleiding bij het afstuderen. Misschien kan je hulp gebruiken bij je zoektocht naar geschikte jobs, wil je weten welke jobs bij je passen, wil je weten welke studies je na het behalen van je diploma nog kan gaan doen, hoe je het solliciteren best aanpakt, … Met al deze vragen kan je op de dienst terecht voor een individuele begeleiding. Ook worden jaarlijks sollicitatietrainingen aangeboden en jobdagen georganiseerd met ­panelgesprekken, infosessies en bedrijvenstanden. Je kan hierover meer informatie ­krijgen op het STIP. Het aanbod aan individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding wordt ook in het ­begin van elk semester bekend gemaakt in alle mogelijke publicaties voor studenten. Je vindt ook heel wat informatie op de website www.ua.ac.be/studentenbegeleiding.

Nuttige websites WEBSITE MASTERS Op www.ua.ac.be/masters vind je uitgebreide informatie over alle masteropleidingen die de Universiteit Antwerpen inricht. Je kan vanuit deze URL ook doorklikken naar de ­website van een faculteit. INFOMOMENTEN VOOR TOEKOMSTIGE STUDENTEN Infodagen Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen informatiedagen voor leerlingen van het secundair onderwijs. Deze hebben plaats in maart en april. Naast een algemene en een | 20

specifiek studiegerichte infosessie kan je aan de infostanden de cursussen inkijken en een aantal brochures verkrijgen. Je krijgt de gelegenheid tot vragen stellen en ­desgewenst tot een persoonlijk gesprek. Vooraf inschrijven is niet nodig. De data en meer info vind je op www.ua.ac.be/infodagen. Infomarkt Twijfel je nog over je studiekeuze? Wil je nog graag een bevestiging van je keuze? Dan kan je terecht op de infomarkt in september. ’s Namiddags is er een infomarkt voor ­bachelor-, schakel, master- en master na masterprogramma’s. ’s Avonds is er een infomarkt ‘flexibel studeren en avondonderwijs’. Net als bij de infodagen in het voorjaar kan je aan de infostanden de cursussen inkijken en brochures verkrijgen. Je kan er ook terecht met je vragen en eventuele twijfels. Naast de medewerkers van de opleidingen zijn er ook studentenbegeleiders aanwezig. Vooraf inschrijven is niet nodig. De datum en meer info vind je op www.ua.ac.be/infodagen. INSCHRIJVEN Praktische informatie in verband met inschrijvingen vind je op: www.ua.ac.be/inschrijvingen HET STUDENTENPORTAAL Op het studentenportaal van de Universiteit Antwerpen www.ua.ac.be/studport vind je algemene informatie die voor alle studenten nuttig kan zijn: de academische kalender, de computer- en netwerkinfrastructuur, blackboard, beschikbare cursussen, ­financiering, huisvesting, sociale voorzieningen, eten en drinken op de campussen, studentenjobs, studentenclubs, sport, contactpersonen, studieloopbaanbegeleiding per faculteit, ­doctoreren, enz.. BIBLIOTHEEK De Universiteit Antwerpen heeft een uitgebreide collectie ter beschikking voor ­studenten en personeel. Op de Stadscampus is er een gloednieuwe bibliotheek voor de humane en sociale wetenschappen. Op de campus Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken zijn de bibliotheken voor de Exacte en Medische Wetenschappen gehuisvest. Meer info? Kijk dan op http://lib.ua.ac.be BEGIN ACADEMIEJAAR Het academiejaar 2010-2011 start op maandag 27 september 2010. Op www.ua.ac.be/onthaaldag kan je vanaf midden september actuele informatie over het begin van het academiejaar terugvinden. HOE DE CAMPUS TE BEREIKEN? De vier campussen zijn vlot bereikbaar met de fiets, de auto of het openbaar vervoer. Op www.ua.ac.be/route vind je duidelijke wegbeschrijvingen. 21 |

Meer info? OPLEIDINGSSECRETARIAAT Universiteit Antwerpen Departement transport en ruimtelijke economie Stadscampus Prinsstraat 13 2000 Antwerpen T +32 (0)3 265 40 44 [email protected] www.ua.ac.be/tpr DEPARTEMENT STUDENTGERICHTE DIENSTEN Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus Agora-gebouw, 1ste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen T +32 (0)3 265 48 72 Campus Drie Eiken Gebouw G Universiteitsplein 1 2610 Antwerpen (Wilrijk) T +32 (0)3 265 20 09 [email protected]

| 22

MARITIEME WETENSCHAPPEN - INTERUNIVERSITAIR Universiteit Antwerpen en Universiteit Gent Enkele jaren geleden werd door de Universiteit Gent en de Universiteit ­Antwerpen ­beslist samen te werken om een interuniversitaire aanvullende opleiding in de ­Maritieme ­Wetenschappen aan te bieden. Hiervoor werden de vakken uit de vroegere GGS ­Haven- en Maritieme Wetenschappen (Universiteit Gent) en de GAS Maritieme ­Wetenschappen (Universiteit Antwerpen) samengebracht. Met de interuniversitaire aanpak werd de ­uitgebreide ervaring inzake maritieme en transportwetenschappen van beide ­universiteiten met elkaar verbonden en werd het mogelijk nauwer aan te sluiten bij de noden van personen die hun maritieme horizonten wensen te verbreden. Vanaf het academiejaar 2004-2005 werd een nieuwe stap gezet in deze samenwerking door het gezamenlijk aanbieden van een interuniversitaire Master in de Maritieme ­Wetenschappen. De opleiding streeft ernaar een wetenschappelijke en praktijkrelevante opleiding te ­bieden, met aandacht voor de drie grote pijlers van het maritieme gebeuren, namelijk de juridische, economische en technische pijler.

Toelatingsvoorwaarden De student schrijft zich in aan de universiteit waar hij/zij het grootste aantal ­studie­punten kiest en legt daar ook de Masterproef af. Voor de opleiding geldt het ­normale ­inschrijvingsgeld van de universiteit. De Master in de Maritieme Wetenschappen staat open voor de houders van: • Omgevormde opleidingen: »» een diploma van een masteropleiding (master na bachelor) (bv. Master in de ­Rechten, Master in de Nautische Wetenschappen, ...) • Opleidingen ‘vroegere structuur’: »» een diploma van een academische opleiding van de tweede cyclus (bv. Licentiaat in de Rechten, Licentiaat in de Economische Wetenschappen, ...) »» een diploma van de tweede cyclus van het hogeschoolonderwijs van twee cycli (bv. Nautische Wetenschappen, Handelswetenschappen, Industrieel ingenieur, ...) • Houders van een gelijkwaardig bevonden (buitenlands) diploma.

23 |

In elk van de bovenstaande gevallen geldt dat de toelatingscommissie nagaat of de ­kandidaat voldoende basiscredits en/of basiscompetenties heeft verworven om ­inhoudelijk de opleiding zonder problemen aan te vatten. Daarbij wordt gekeken naar het aantal, de aard en de inhoud van de vakken die in voorafgaande opleidingen werden gevolgd. Voor de opleiding gelden de interuniversitaire examenreglementen voor inter­universitaire master na masteropleidingen en de masterproef.

Programma Het programma is opgebouwd uit clusters, waaruit de student telkens één opleidings­ onderdeel selecteert. De student moet een programma samenstellen van 60 studie­ punten, waarvan tenminste 12 studiepunten aan elke universiteit. Hij/zij heeft hierbij de keuze een opleidingsonderdeel aan de Universiteit Gent of de Universiteit ­Antwerpen te kiezen. De opleidingsonderdelen van één cluster bevatten gemeenschappelijke ­elementen, vanuit een ander gezichtspunt benaderd, maar te gelijkaardig om tweemaal gekozen te mogen worden. Binnen een cluster mag een student daarom maar éénmaal kiezen. Er zijn negen verplicht te volgen clusters. Voor de drie technische clusters bestaat er geen keuzemogelijkheid tussen de verschillende opleidingsonderdelen, voor de drie juridische clusters en de drie economische clusters kan de student een selectie maken uit verschillende opleidingsonderdelen per cluster. De student dient eveneens een masterproef af te leggen bestaande uit een schriftelijke proef die een onderwerp in de sfeer van het internationale, Europese, nationale of regionale transportgebeuren analyseert en waar mogelijk oplossingen formuleert. Het ontbrekende aantal studiepunten wordt door de student aangevuld met keuze­ vakken, waardoor ofwel nog één seminarie ofwel twee keuzevakken zullen moeten ­worden gekozen. STUDIEREIS EN STUDIEBEZOEKEN Jaarlijks wordt een unieke studiereis naar Londen georganiseerd door het Maritiem ­Instituut van de Universiteit Gent ten behoeve van de studenten die de inter­universitaire Master in de Maritieme Wetenschappen volgen. Hierbij wordt een bezoek gebracht aan verschillende belanghebbende maritieme ­organisaties en ondernemingen, zoals de International Maritime Organization (IMO), International Maritime Bureau (IMB), International Chamber of Shipping (ICS), ­International Shipping Federation (ISF), Lloyd’s of London, Lloyd’s Register, Det Norske ­Veritas (DNV), UK P&I Club, Maritime Museum in Greenwich e.a. | 24

In overleg met de studenten worden eveneens bedrijfsbezoeken georganiseerd, vb. de haven van Gent, de haven van Antwerpen, de haven van Zeebrugge, de marinebasis ­Zeebrugge, de transportafdeling van SIDMAR, Volvo, het Waterbouwkundig Laboratorium (Flanders Hydraulics), .. Raadpleeg de pagina van de interuniversitaire Master in de Maritieme Wetenschappen: www.ua.ac.be/tpr, onder Education / Advanced Masters Op deze webpagina wordt bijkomende nuttige en actuele informatie inzake het programma van de opleiding, deeltijds studeren, uurroosters, de valven, het examenreglement, data van de infosessies e.d.m. bekendgemaakt. VOLTIJDS PROGRAMMA Verplichte vakken

Sp

H

W

Haventechnologie

5

30

-

Scheepstechnologie

5

30

-

Havenplanning

5

30

-

Transport, logistiek en ruimte

4

30

-

Economische Techniek van het Maritiem Transport

4

30

-

Maritieme en Haveneconomie

9

90

-

Economisch gedeelte - cluster 4: 1 vak uit:

Economisch gedeelte – cluster 5: 1 vak uit: (als Maritieme en Haveneconomie in cluster 4: geen vak uit cluster 5 meer nodig) Haveneconomie

5

30

-

Verkeerseconomie

5

45

-

Transportbedrijfseconomie

3

30

-

Logistiek en transport

3

30

-

4

45

-

Grondige studie zee- en binnenscheepvaartrecht

5

60

-

Zee- en Transportrecht

4

30

-

Law of the Sea

4

30

-

Inleiding Internationaal Zeerecht

4

30

-

4

45

-

Economisch gedeelte - cluster 6: 1 vak uit:

Juridisch gedeelte - cluster 7: 1 vak uit: Belgisch Zeerecht

Juridisch gedeelte - cluster 8: 1 vak uit:

Juridisch gedeelte - cluster 9: 1 vak uit: Maritime Transport Law

25 |

Land- en luchtvervoerrecht

4

30

-

15

-

-

Masterproef Masterproef

Keuzevakken (te kiezen zo dat totaal aantal studiepunten ­programma = 60) Logistiek en Expeditie

3

30

-

Luchtvervoer

3

30

-

Maritieme Geschillen

3

-

30

Maritieme Zekerheden

3

30

-

Seminarie Havenproblemen

6

-

30

Seminarie Internationaal Zeerecht

6

-

30

Seminarie Maritieme Rechtspraktijk

6

-

30

Seminarie Methoden en Technieken Ruimtelijke Analyse Haven- en Maritieme Ontwikkeling

6

-

30

Seminarie Transportproblemen

6

-

30

Seminarie Vervoerbeleid

3

-

30

Seminarie Vervoer Te Land

6

-

30

Transport Insurance Law

3

-

30

Vervoerbeleid

3

30

-

Vervoer Te Land

3

30

-

Zee- en Transportverzekering

3

30

-

Legende: Sp = studiepunten - H = Jaaruren Hoorcollege - W = Jaaruren Werkcollege

| 26

Vakbeschrijvingen BELGISCH ZEERECHT E. SOMERS Doelstellingen De student kennis en inzicht bijbrengen inzake de private rechtsregels die voor het ­zeeverkeer bestaan. De student aangeven welke nationale en internationale ­rechtsbronnen voor het zeerecht moeten worden aangewend, met bijzondere nadruk op de Belgische zeewet. De student aanleren hoe met deze rechtsbronnen te ­werken. ­Bijdragen aan de juridische basis van de masterstudent die een interdisciplinaire ­opleiding wil doorlopen. Inhoud Er wordt een overzicht gegeven van in hoofdzaak regels van privaatrechtelijke aard die binnen de Belgische rechtsorde van kracht zijn. Aldus wordt aandacht besteed aan het juridisch regime van het schip (individualiteit,rechtspersoonlijkheid, nationaliteit...), aan de maritieme voorrechten en hypotheken, aan het statuut van de kapitein, de ­aansprakelijkheid van de scheepseigenaar, de aanvaring en de problematiek van hulp en berging. ECONOMISCHE TECHNIEK VAN HET MARITIEM TRANSPORT G. VAN MEEL Doelstellingen De opleiding heeft een multidisciplinair karakter dat zich richt tot juristen, ­economisten en technici. De cursus tracht dan ook deze aspecten op een praktijk relevante ­manier met elkaar in combinatie te brengen. M.a.w. er is weinig theoretische voorkennis ­noodzakelijk, maar wel een zekere affiniteit voor het onderwerp. De masteropleiding wil een goede vooropleiding vormen die eengedegen kans op ­tewerkstelling in de maritieme transportsector biedt. De verschillende aspecten (­juridische, economische en technische aspecten) strekken ertoe de studenten een ­basiskennis te geven inzake scheeps- en haventechnologie, havenplanning, techniek van de maritieme handel enz.... Inhoud • • • • • • •

Algemene inleiding tot de functie van het maritiem transport Organisatie van het zeevervoer Technische aspecten van het zeevervoer Overzicht van de voornaamste goederensoorten die per zeeschip vervoerd worden Technische kenmerken van zeeschepen Vervoerovereenkomsten Bevrachtingsovereenkomsten 27 |

• • • • •

De scheepvaartmarkten Intervenianten in het maritiem vervoer De organisatie van de rederijen Internationale maritieme organisaties P & I Clubs en Salvage Associations

GRONDIGE STUDIE ZEE- EN BINNENSCHEEPVAARTRECHT K. Bernauw Doelstellingen De student is goed vertrouwd met alle publiek- en privaatrechtelijke regelgeving ­relevant voor het vervoer (uitgezonderd zee- en binnenvaart) en kan eenvoudige ­juridische ­casussen oplossen aan de hand van zelfstandig onderzoek van juridische bronnen. Inhoud Studie van de internationale, Europese, Belgische, Vlaamse en lokale bronnen en de evolutie van het vervoerrecht; het statuut van transportmiddelen en transport­ infrastructuur, de marktordening, publiekrechtelijke regelgeving inbegrepen veiligheid, de vervoerovereenkomsten (inz. CMR, CIM, CIV en Verdrag van Montreal), transportverzekeringsrecht. HAVENECONOMIE G. ALLAERT Doelstellingen Vanuit een reeks concepten wordt aangetoond dat maritiem-industriële ontwikkeling toegevoegde waarde genereert: nationaal, regionaal, lokaal. Inhoud •

De geo-economie van een haven (niveaus voorland, achterland, koopmarkten, infrastructuur, sterkte zwakte) • Productiestructuur versus productmilieu van een MIDA (Maritime Industrial Development Area). • Methoden en technieken voor de evaluatie van een MIDA • Marketing en management van een MIDA. Toepassing van 1 t.e.m. 4 in Vlaanderen en vergelijkingen in het buitenland. Discussie in seminarie (paperdiscussie).

| 28

HAVENPLANNING G. ALLAERT Doelstellingen Inzicht geven in de diverse criteria die met de planning van een haven te maken ­hebben: ruimtelijk en economisch. Aan de hand van een reeks voorbeelden van haven­ ontwikkeling maakt de student een reflectie naar een case studie. Inhoud • • • •

Situering planning, havenplanning (aspecten, invalshoeken, positiebepaling) Methodiek(en), planning van een haven Uitdieping criteria planning van een haven (macro- en microruimtelijk) Strategische havenplanning en havenmanagement. De rol van diverse partijen: de overheid en de privé-sector hierin. 1 t.e.m. 4: aan de hand van diverse voorbeelden in Vlaanderen. Confrontatie met buiten landse voorbeelden. Toepassing van 1 t.e.m. 4 in case studie (studiebezoek, rapport, seminarie). HAVENTECHNOLOGIE R. Verschoore Doelstellingen Het is de bedoeling aan de studenten enige vorming te geven, enerzijds over het ­materieel dat in de haven gebruikt wordt om goederen te transporteren of op te slaan, anderzijds over de constructie van de haven als bouwkundig project. Het bijbrengen van enkele begrippen van de techniek en de constructies die in een haven gebruikt worden. Inhoud • • • • • • •

Eigenschappen van goederen Mobiele transporttuigen: auto, trein, vorklift, stapelaar, kraan,... Vaste transporttuigen: bandconveyers, grijpers, pneumatisch ­schroeven,... Weegtechnologie Planning van de haven Waterwerken: kanalen, sluizen, kustverdediging, aanleginrichtingen,... Algemeen ontwerp van terminals

transport,

29 |

INLEIDING TOT HET INTERNATIONAAL ZEERECHT E. SOMERS Doelstellingen De studenten moeten in staat zijn: van het verschaffen van basiskennis over het internationaal zeerecht en i.h.b. het ­opleiden tot zelfstandige probleemanalyse. Inhoud • • • •

algemene begrippen, rechtsbronnen en instellingen historische ontwikkeling de basislijn het statuut van de interne wateren (waterwegen en havens), m.i.v. het bijzonder ­statuut van de Schelde • het statuut van de territoriale zee en de aansluitende zone • het statuut van het continentaal plat • het statuut van de exclusieve economische zone • het statuut van de volle zee (m.i.v. registratie van schepen) • het statuut van de diepzeebodem • de bescherming van het mariene milieu. Deze onderwerpen worden besproken aan de hand van (o.a.) de zeerechtverdragen van Genève, het VN Zeerechtverdrag, bijzondere verdragen, een aantal praktijkgevallen en de interne Belgische regelingen. Deze cursus beoogt tevens een inzicht te geven in de internationaal publiek­rechtelijke aspecten van het gebruik van de zee en van haar natuurlijke rijkdommen. Komen aan bod: de juridische aspecten van de verschillende mariene rechtsgebieden (zoals ­interne wateren, territoriale zee, aansluitende zones, volle zee, continentaal plateau, diepzeebodem, internationale zeestraten en kanalen), de problematiek van de mariene ­verontreiniging en de visserij. LAND- EN LUCHTVERVOERRECHT R. DE WIT Doelstellingen De student is goed vertrouwd met alle publiek- en privaatrechtelijke regelgeving ­relevant voor het vervoer (uitgezonderd zee- en binnenvaart) en kan eenvoudige ­juridische ­casussen oplossen aan de hand van zelfstandig onderzoek van juridische bronnen. Inhoud Studie van de internationale, Europese, Belgische, Vlaamse en lokale bronnen en de evolutie van het vervoerrecht; het statuut van transportmiddelen en transport­ infrastructuur, de marktordening, publiekrechtelijke regelgeving inbegrepen veiligheid,

| 30

de vervoerovereenkomsten (inz. CMR, CIM, CIV en Verdrag van Montreal), transportverzekeringsrecht. LAW OF THE SEA (ENGELSTALIG) E. SOMERS Doelstellingen De student inzicht bijbrengen inzake de internationale rechtsregels met betrekking tot het gebruik van de zee en haar natuurlijke hulpbronnen. Kennis bijbrengen van de ­internationale normen en regels ivm de verschillende activiteiten in het mariene ­milieu. De student aanleren om de ontwikkeling in internationale normen en regels op kritische wijze te evalueren zodat de relatie tussen het internationaal zeerecht en de ­economische, politieke en veiligheidsaspecten kan worden beoordeeld. Inhoud Het juridisch statuut van de verschillende zeegebieden (interne wateren, territoriale wateren, EEZ, volle zee, ...) wordt grondig bestudeerd. Daarnaast wordt een analyse gemaakt van een aantal functionele elementen, zoals visserij, mariene verontreiniging, scheepvaart, doorvaart door internationale zeestraten, ... LOGISTIEK & EXPEDITIE E. VAN DE VOORDE Doelstellingen De studenten moeten in staat zijn: • de besturing van de goederenstroom van afgewerkte producten inzichtelijk uiteen te zetten; • het economisch apparaat toe te passen op deze besturing van goederenstromen. Inhoud De cursus wordt niet beperkt tot het louter vervoer van goederen, maar ook aspecten van productieplanning en voorraadbeheer worden meegenomen. Vandaar dat we bij het uitdiepen van de goederenstroom aan afgewerkte producten een onderscheid ­maken tussen drie subsystemen: het voorraadbeheer (o.a. het bepalen van de omvang van de stocks); de magazijnproblematiek (o.a. optimale keuze van een vestigingsplaats); het transportsysteem (o.a. de keuze van de modus, de keuze van eigen vervoer versus ­beroepsgoederenvervoer, de optimale routeplanning, intermodale aspecten, de rol van het expeditiebedrijf). Aspecten van interne logistiek en informatiestroombesturing ­komen slechts in tweede orde aan bod. Er wordt wel expliciet aandacht besteed aan het expeditiewezen.

31 |

LOGISTIEK EN TRANSPORT E. Van de Voorde Doelstellingen De student een inzicht bijbrengen in de problemen van transporteconomie en hem ­wapenen met de economische analyse terzake... Dit is de basis waarop inzichten van transporteconomie of van maritieme ­wetenschappen steunen. Deze cursus, ofwel een cursus transportbedrijfseconomie, is strikt nodig voor het vakgebied. Inhoud Logistiek, Just-in-time, Voorraden, Kostenberekening, Prijsberekening, Ritplanning, Wachttijden, Vervangingsinvesteringen. LUCHTVERVOER P. ROOSENS, E. VAN DE VOORDE Inhoud Luchtvervoer wordt binnen de vervoersector steeds belangrijker, zowel voor ­passagiers- als voor vrachtvervoer. De cursus luchtvervoer speelt daar op in. Alle aspecten van het luchtvaartgebeuren komen aan de orde, weliswaar steeds vanuit een economische ­invalshoek. Achtereenvolgens wordt ingegaan op de situering van de ­luchtvaartsector (marktstructuur, institutioneel kader,...), vraaganalyse (markt­ segmentatie,...), ­aanbodanalyse (kostenstructuur,...), evenwicht en prijszetting (overboeking, ­tariferingsmechanismen, yield management,...), de capaciteitsproblematiek (­carriers, luchthavens, luchtruim,...), hubs and spokes (feedertrafieken, opbouw logistiek ­systeem,...), luchtvervoer in transitie (deregulering versus herregulering, strategische samenwerkingsverbanden, luchtvaartmarketing. MARITIEME EN HAVENECONOMIE C. PEETERS, E. VAN DE VOORDE Doelstellingen Het verwerven van gedegen kennis met inzicht in de hedendaagse maritieme ­ontwikkelingen inclusief zeehavens op basis van transporteconomische, ruimtelijke en regionaal economische wetenschap. Een en ander wordt met behulp van relevante onderzoeksresultaten en praktische ­ervaringen ondersteund. Inhoud Van alle transportwijzen is maritiem transportde belangrijkste zeker gemeten op ­basis van de gepresteerde tonkilometer. Doch ook als “industrie” is deze transportmodus ­belangrijk genoeg om in combinatie met de zeehaveneconomie onderzocht te worden. | 32

Zeehavenszijn nodig als begin- en eindpunt in de (maritieme) transportketen, maar ­tegelijk zijn zij leverancier en klant van velerlei diensten, een en ander gaat gepaard met grote investeringen en de creatie van tewerkstelling en toegevoegde waarden. ­Dientengevolge wordt aandacht besteed aan: 1. inzake haveneconomie: • de complexiteit van de diverse havenfuncties; • het correct beoordelen van havenactiviteiten en statistieken; • het uitbouwen van een coherent havenbeleid in regionale, nationale en­ internationale context; • de inhoud van een modern havenbeheer en -uitbating; • de overheidssteun inzake havenontwikkeling en het standpunt van de EU terzake; • de bepaling en interpretatie van havencapaciteit in het kader van ­strategische­ havenplanning; • het verwerven van een goed inzicht inzake havenmanagement; haveninfra en ­suprastructuren; haventerminals; haventarieven; havenindustrialisatie; haven­arbeid; en havenconcurrentie. 2. inzake maritieme economie: • kennis van de vele actoren die betrokken zijn: reders, makelaars, verladers,­ expediteurs, goederenbehandelaars, overheidsinstanties, enz. • kennis van de belangrijkste economische parameters van zeeschepen teneinde de problemen inzake scheepsmeting, draag- en laadvermogen, ect. te kunnen­ inschatten; • kennis van de belangrijkste eigenschap-pen en evoluties (specialisaties) op ­gebied van maritiem transport, incl. technologische veranderingen (cf. ro/ro, contai­nerisatie, ...); • kennis van de scheepsexploitatie zowel technisch (personeel, laden/lossen, stuwage, classificatie) als economisch (vrachtprijsbepa-ling, etc.). • kennis van de belangrijkste documenten zoals C/P, B/L en D/O; • inzicht in belangrijke maritieme vraagstukken zoals: het voortdurend gebrek aan evenwicht tussen vraag en aanbod, de implicaties van de bestaande en toekomstige structuur van wereldzeehandel en wereldvloot, de soorten ver en bevrachting, de belangrijkste scheepvaartpolitiek, de problematiek van de goedkope vlag, enz.

33 |

MARITIEME GESCHILLEN P. TAELMAN Doelstelling Het verstrekken van een diepgaand inzicht in de regelen die de geschil­beslechting in ­maritieme aangelegenheden beheersen, met nadruk op de eigenheid en het ­internationaal karakter van deze rechtsregels. Het verwerven van inzicht in en het ontwikkelen van vaardigheden m.b.t. de regelen van geschillenbeslechting eigen aan het maritiem recht. Inhoud Na een introductie op het Belgisch privaatrechtelijk procesrecht, met klemtoon op de (­internationale) bevoegdheidsregels en het beslagrecht, vormt de studie van de ­eigenheid van maritieme geschillen en de maritieme geschillenbeslechting het ­voorwerp van dit opleidingsonderdeel. Aandacht gaat in het bijzonder naar de wijze van ­procesvoering, de perikelen inzake (bewarend en uitvoerend) beslag op schepen, de bevoegdheids­problematiek. Dit alles wordt benaderd vanuit de eigenheid van de ­maritieme ­geschillenbeslechting. MARITIEME ZEKERHEDEN C. ENGELS Doelstellingen Een inleiding tot het zakenrechtelijk statuut van de goederen die behoren tot de ­maritieme sfeer, dit te land en ter zee,, de publiciteit van het scheepshypotheekkantoor, en een inleiding tot de voornaamste maritieme zekerheden, zoals het retentierecht, de warrant, het cognossement, het voorrecht en de hypotheek. De maritieme zekerheden is een onderdeel van het maritiem recht, waardoor in het ­kader van het privaatrecht, in het bijzonder het handelsrecht, aangeduid wordt waarop en op welke wijze de schuldeiser zich kan verhalen op de goederen van zijn schuldenaar om bij voorrang uitbetaald te worden, indien de schuldenaar zijn verbintenis niet nakomt. Inhoud Deel 1: de goederen i.v.m. het maritieme, het schip als goed, de publiciteit i.v.m. het zeeen binnenschip m.b.t. de zakelijke rechte en zekerheden.

| 34

MARITIME TRANSPORT LAW (ENGELSTALIG) K. BERNAUW Doelstelling Kennis overdragen van de belangrijkste juridische aspecten verbonden aan het ­vervoer over zee. Inzicht geven in het opmaken, gebruiken en interpreteren van de meest ­voorkomende maritieme vervoerdocumenten alsmede de juridische regelen inzake het maritiem vervoer. Een grondige basis meegeven die de student moet toelaten om in het kader van een multidisciplinaire opleiding de juridische aspecten te beoordelen. Inhoud In eerste instantie worden de juridische aspecten van de vervoerovereenkomst ­bestudeerd met inbegrip van het multimodaal vervoer. Vervolgens wordt aandacht ­besteed aan de bevrachtingsovereenkomst als vervoercontract. Meer in het ­bijzonder wordt ­ingegaan op de charterpartij, het cognossement en gelijkaardige vervoer­ documenten. Op ­grondige wijze wordt vervolgens de aansprakelijkheid van de maritieme vervoerder in het kader van de Hague-Visby Rules en de regels van Hamburg aangesneden. Het geheel wordt afgesloten met een analyse van de rechtsfiguur van de averij-grosse. SCHEEPSTECHNOLOGIE M. VANTORRE Doelstellingen Het verstrekken van een globaal overzicht van de technologische aspecten van een schip, i.h.b. voor studenten met een niet-technische vooropleiding. Het opleidingsonderdeel behoort tot de technische pijler van de masteropleiding, die ertoe strekt de studenten een basiskennis inzake scheeps- en haventechnologie en ­havenplanning te bezorgen. Inhoud In het bijzonder worden volgende onderwerpen behandeld: • Terminologie van de scheepsstructuur (bestanddelen; afmetingen met inbegrip van netto- en bruto-tonnage; uitwatering; vorm; indeling; constructie-onderdelen) • Hydrostatica van het schip (lijnentekeningen, hydrostatische krommen; stabiliteit: fysische achtergrond, reglementering en praktische gegevens; dwarse en langse ­helling; waterdichte compartimentering en lekrekening; stranden en dokken) • Hydrodynamica van het schip (vaartweerstand; propulsie: voortstuwings­machine, schroefpropeller, andere vormen van propulsie; sturen en manoeuvreren: ­koersbestendigheid, stuurinrichting (roer, boegschroef), manoeuvreerbaarheid, manoeuvreerproeven, invloed van beperkte vaarwateren, manoeuvreer­simulatie; gedrag van een schip in golven: principes, voorzieningen voor demping van de ­slingerbeweging, anker- en meergerei) 35 |

•

Scheepstypes (tankers, bulkcarriers, general cargo, containerschepen, roro-­schepen, sleepboten, binnenschepen).

SEMINARIE HAVENPROBLEMEN J. BLOMME Doelstellingen De cursus stelt zich tot doel de studenten op een activerende wijze inzicht te doen ­verkrijgen in de ontwikkeling die de zeehavens beïnvloeden en de problemen die zich nu en in de toekomst voordoen. Inhoud Er wordt een grondige studie gemaakt van een aantal havenrelevante onderwerpen die samen worden besproken. Er is ook onderzoek naar en een bespreking van ­recente ­ontwikkelingen in de zeehavens. Hierbij komt o.m. aan bod: het zeehaven­beleid in ­Vlaanderen en Europa, interferentie met vervoerbeleid, milieubeleid en ruimtelijke ­ordening, ontwikkelingen inzake infrastructuur en superstructuur-investeringen, ­beheersvormen, zeehaven-concurrentie, technologie en transporteconomie die invloed hebben op de zeehavenactiviteit. SEMINARIE INTERNATIONAAL ZEERECHT E. Somers Doelstellingen De studenten grondig vertrouwd maken met nieuwe internationale en Europese ­ontwikkelingen op maritiem gebied. Het seminarie bekwaamt de studenten in het helder analyseren van en rapporteren over nieuwe evoluties op het gebied van internationaal en Europees zeerecht. Inhoud Studenten bereiden een rapport voor van 10 ot 15 pagina’s en verzamelen achtergronddocumentatie over een actueel thema, brengen mondeling verslag uit gedurende 20 ­minuten, waarna gedurende 30 minuten een discussie volgt. Voorbeeldthema’s die kunnen worden behandeld: Erika, Prestige, Tricolor, EMSA, ­rechtspraak verkeersbegeleidingstarieven, nationale wetten over verkeersbegeleiding, wrakkenconventie, statuut Eems, toetsing havenarbeidswetgeving aan EG-Verdrag.

| 36

SEMINARIE MARITIEME RECHTSPRAKTIJK R. De Wit Doelstellingen De studenten vertrouwd maken met de praktische aspecten van de beoefening van het zeerecht op basis van theoretische kennis. Het seminarie bekwaamt de studenten in het daadwerkelijk toepassen van de verworven theoretische kennis over transportrecht en transporteconomie. Inhoud Programma van 7 sessies over maritieme rechtspraktijk met toelichting bij gesimuleerde dossiers + een 1-daags seminarie over een actueel thema Voorbeeldprogramma dat kan worden behandeld: • Sessie 1: Algemene inleiding tot de sessiethema’s (E. Van Hooydonk, hoofddocent ­Universiteit Antwerpen) • Sessie 2: Politie-optreden aan boord van vreemde schepen (J.-C. De Baere, ere­ waterschout) • Sessie 3: Registratie en teboekstelling van schepen (G. Delatte, scheepshypotheek­ bewaarder) • Sessie 4: Administratie van de havenarbeid (G. Vankrunkelsven, directeur CEPA) • Sessie 5: Maritiem deskundigenonderzoek, i.h.b. bij aanvaring (Kapt. F. Oostra, ­deken Nautische Commissie bij de rechtbank van koophandel te Antwerpen) • Sessie 6: Beslag op zee- en binnenschepen (M. Huybrechts, advocaat en hoogleraar Universiteit Antwerpen en KUL, en W. Denhaerynck, advocaat) • Sessie 7: Afwikkeling van een cargoclaim (F. Stevens, advocaat) • Dagseminarie: Actuele problemen van Schelde- en Rijnrecht. SEMINARIE METHODEN EN TECHNIEKEN VAN RUIMTELIJKE ANALYSE VAN HAVEN- EN MARITIEME ONTWIKKELING G. ALLAERT Doelstellingen Aan de hand van case-studies vertrouwd geraken met de brede waaier van methoden en technieken van ruimtelijke analyse (kwantitatief en kwalitatief) en dit in het perspectief van de creatie van duurzame ruimtelijke ontwikkeling in havengebieden en maritieme milieus. Inhoud In seminarievorm: • De diverse aspecten van ruimtelijke analyse • Aanpak van ruimtelijke analyse in de strategische havenplannen (streefbeelden, verzoening ecologie/economie, duurzame ruimtelijke ontwikkeling, ruimtelijke ­kwaliteit) 37 |

•

Van ruimtelijke analyse (RUA) naar ruimtelijk management (RUMA): voorbeelden van kustzone management Ruimtelijk effect rapportering/impactanalyse van nieuwe ontwikkelingen in maritieme havenmilieus (windmolenparken, berging afvalstort op zee/land e.a.). SEMINARIE TRANSPORTPROBLEMEN C. PEETERS Doelstellingen • • • • •

Een nauwkeurig gedefinieerd vervoerprobleem grondig kunnen uitdiepen, ­vertrekkend van wetenschappelijke litteratuur. De inzichten van de wetenschappelijke literatuur voor het beleid leren evalueren. Over de verworven inzichten schriftelijk kunnen rapporteren. Mondeling de essentie van bevindingen leren presenteren. Opbouwende kritiek leren uitbrengen en ‘incasseren’.

Inhoud Om iedereen toe te laten vrij een onderwerp te kiezen uitgaande van zijn of haar ­persoonlijke interesse, uiteraard binnen het algemeen thema van het seminarie, staat het studenten vrij zelf een voorstel te doen voor het te behandelen onderwerp. ­Daarnaast wordt echter ook de mogelijkheid geboden te werken rond het algemeen thema, dat jaarlijks kan worden aangepast. SEMINARIE VERVOERBELEID C. Peeters Doelstellingen Middels praktische oefeningen en gevalstudies worden de studenten in staat gesteld een aantal actuele transportproblemen te analyseren, zodanig dat er beleidsrelevante conclusies kunnen uit getrokken worden. Inhoud Na een beperkt aantal inleidende lessen houdt het seminarie in hoofdzaak een ­onderzoeksopdracht in, die tot doel heeft een belangrijke trend of uitdaging te ­analyseren, zoals die vandaag de dag binnen de vervoersector bestaat. In principe mogen de studenten zelf een onderwerp kiezen ter bestudering en ­rapportering. Zulks dient dan wel ter goedkeuring voorgelegd worden. Ten einde de ­studenten behulpzaam te zijn in het vinden van interessante onderwerpen volgt ­hieronder een ­potentiële lijst van beleidsrelevante “topics”. De onderzoeksopdracht houdt in dat studenten in kleine groepen van maximaal 4 ­personen zowel het opzoekwerk, de bewerking ervan, de voortgang en de rapportering voor hun rekening nemen. Uiteraard kan voor de oplossing van bepaalde problemen ­beroep gedaan worden op de betreffende professoren en assistenten. | 38

SEMINARIE VERVOER TE LAND C. PEETERS Doelstellingen Inzicht verwerven in een transporteconomische problematiek inzake vervoer te land, een werkwijze aan te leren om zo efficiënt mogelijk een problematiek te analyseren en tot relevante beleidsconclusies te komen, eerste ervaring op te doen inzake veld­ onderzoek (vb. gesprekken met bedrijfsleiders en andere key-players) en schriftelijke en ­mondelinge rapportage. Inhoud Het Seminarie bestaat uit een groepswerk rond een beleidsrelevant onderwerp ­inzake ­vervoer te land. Vervoer te land betreft de sectoren wegvervoer, spoorvervoer, ­binnenvaart en ondergronds vervoer. Zowel goederentransport als vervoer van ­personen (­publiek-privé) kunnen aan bod komen. Jaarlijks worden andere onderwerpen ­bestudeerd, in functie van actualiteit en beleidsrelevantie. TRANSPORT, LOGISTIEK EN RUIMTE F. WITLOX Doelstellingen De student wordt vertrouwd gemaakt met het brede domein van de maritieme ­economische geografie. Naast het aanreiken van basisbegrippen uit de haven- en transport­economie, economische geografie wordt de relatie gelegd naar de interactie tussen economische verschijnselen met de maritieme ruimte. Inhoud Naast een algemene introductie in de economische geografie (begrippenkader, ­locatie- theoretisch onderzoek en transportgeografie) wordt de nadruk gelegd op de ­confrontatie van economische verschijnselen met de maritieme ruimte. België wordt vanuit maritiem-geografisch perspectief gekaderd (maritieme toegankelijkheid, statuut van de Schelde, belang van verkeersverbindingen, etc.). Daarnaast wordt een situatieschets gegeven van de geografie van de havens in Europa (Benelux, Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, Italië, en Spanje).

39 |

TRANSPORT INSURANCE LAW (ENGELSTALIG) K. BERNAUW Doelstellingen Het verbreden van de kennis door de inwijding in de gespecialiseerde materie van het transportverzekeringswezen, -techniek, -reglementering, -contractenrecht en ­gebruiken, naar Belgisch recht maar ook op de relevantere toonaangevende Engelse (Londense) markt, een domein dat in het 2°cyclus onderwijs niet aan bod komt. De ­opleiding in de leergang moet o.m. toelaten te fungeren in het transportdepartement van een verzekeringsmaatschappij of –makelaar of in het juridisch departement van een vervoerbedrijf. Inhoud Achtereenvolgens worden behandeld: • De bronnen van de reglementering; • Het transportverzekeringswezen (inrichting, werking, betrokken personen); • De indeling der transportverzekeringen (cargo, casco, aansprakelijkheid); • De zeeverzekering - in België (zeeverzekeringswet en Antwerpse zeeverzekerings­ polis). in Groot-Brittannië (Marine Insurance Act en Institute Clauses); ­organisatie en werking van P& I Clubs; • De verzekering van de binnenscheepvaart - in België en in Nederland; • De verzekering van het wegvervoer (CMR-polis); • De luchtvaartverzekering; • De verzekering van het spoorvervoer. TRANSPORTBEDRIJFSECONOMIE N. Doelstellingen De studenten moeten leren de economisch logistieke analyses maken voor beslissingen in transportondernemingen en in de transportafdelingen van bedrijven. De doelstellingen worden nagestreefd door een heldere en diepgaande analyse van de leerstof, zodat studenten bruikbare kennis en inzichten opdoen. Inhoud Kostenberekening in vervoerbedrijven. Wachttijd in vervoerbedrijven. Ritplanning: kortste-padmethoden, rondritmethoden, toewijzing van oorsprongen aan bestemmingen. Prijsberekening in vervoerbedrijven. Investering in voertuigen: optimaal voertuigenpark, optimale gebruiksduur. Logistieke kosten: concept bedrijfslogistiek, transportkosten, kosten van goederen­ behandeling, voorraadkosten, kosten van voorraadtekort, verpakkingskosten, kosten van orderbehandeling en administratie, instelkosten, kosten van klantenservice, kosten van vestigingsplaats, just-in-time levering en nulvoorraad. | 40

Vervoerbeslissingen uit logistiek standpunt: optimale partijgrootte, regel van de ­vierkantswortel, optimale partijgrootte in de binnenvaart, optimale partijgrootte in het wegvervoer, keuze tussen vervoermodi. VERKEERSECONOMIE E. VAN DE VOORDE Situering De cursus Verkeerseconomie is opgevat als een toepassing van het economisch instrumentarium op de vervoersector in al zijn aspecten. De studenten worden vertrouwd gemaakt met het leren oplossen van problemen die zich kunnen stellen, gaande van prijszetting over beïnvloeding van de modale keuze naar alle mogelijke vormen van vervoerpolitiek. Inhoud Inhoudelijk onderscheiden we een viertal blokken: • Overzicht van de Belgische vervoersector (het verkeers- en vervoersysteem; de ­economische betekenis van de vervoersector; de organisatie van het vervoer in ­België; de reglementering in de vervoersector) • Vraag- en aanbodanalyse (de vraag naar vervoer; het vervoeraanbod; evenwichtsvorming en marktstructuur) • Vervoerpolitiek (vervoerpolitiek als onderdeel van algemeen beleid; aanrekening van externe kosten; heffingstechnieken en aanverwante maatregelen; prijsbeleid; infrastructuurbeleid) • Advanced topics (haveneconomie; maritieme economie; luchtvaarteconomie; ­logistiek). VERVOER TE LAND T. NOTTEBOOM Doelstellingen De cursus laat studenten toe om zich eigen te maken met de techniek, de reglementering en het management van vervoer te land. Bovendien beoogt de cursus vaardigheden aan te scherpen inzake beleids- en managementbeslissingen inzake het vervoer per ­vrachtwagen, spoor, binnenschip of kustvaart. Inhoud Het vak Vervoer te Land beoogt de studenten kennis en vaardigheden bij te brengen inzake het vervoer per trein, binnenschip, vrachtwagen en kustschip. Het eerste deel van de cursus gaat dieper in op het vervoersaanbod, omvattende de infrastructuur, het vervoermaterieel, de organisatie van de markt en de aangeboden vervoerdiensten. Het achterlandvervoer vanuit zeehavens vormt een afzonderlijk onderdeel, evenals de ­vervoersvraag en de modale keuze. Het tweede deel van de cursus gaat dieper in op de ­vigerende reglementering voor de genoemde vervoersmodaliteiten zoals de toegang 41 |

tot de markt, toegang tot het beroep, de transportdocumenten, aansprakelijkheids­ regelingen, etc.. Er wordt afzonderlijk aandacht besteed aan het transport en de ­behandeling van gevaarlijke goederen. VERVOERBELEID C. Peeters Doelstellingen • •

Analytisch inzicht in de vervoerpolitiek Beheersing van de economische analyse van vervoerpolitiek

Inhoud VERVOERPOLITIEK ALS ONDERDEEL VAN ALGEMEEN BELEID • Automatische keuze voor maatregelen in het vervoer • First best: uitsluitend directe maatregelen • Second best: indirecte maatregelen bij uitzondering AANREKENING VAN EXTERNE KOSTEN • Verantwoording van heffingen voor externe kosten • Samenstelling van de marginale externe kostprijs • Marginale congestiekosten • Marginale infrastructuurkosten • Marginale milieukosten • Marginale ongevallenkosten • ‘Second best’-oplossingen

| 42

ZEE- EN TRANSPORTRECHT E. VAN HOOYDONK Doelstellingen Verwerven van kennis, inzicht en vaardigheden in het domein van het zee- en transportrecht. Inhoud Studie van de algemene beginselen van het zee- en transportrecht. 1. Wat betreft het zeerecht: • definitie, bronnen en geschiedenis van het zeerecht; • basisbegrippen van publiek zeerecht (statuut van schepen, vaarwegen en opvarenden); • marktordening (Europese marktordening, scheepvaartconferences, haven diensten); • eigendom van schepen; • maritieme voorrechten en hypotheken; • aansprakelijkheid van de scheepseigenaar (LLMC-verdrag en toepassing in België); • bevrachtingsovereenkomsten; • de vervoerovereenkomst (inz. het cognossement); • tussenpersonen; • averij-grosse, aanvaring, hulpverlening; • procesrechtelijke aspecten (o.m. rechterlijke bevoegdheid, scheepsbeslag); 2. Wat betreft binnenvaart-, weg-, spoor- en luchtvervoer alsook multimodaal ­vervoer: in hoofdzaak de vervoerovereenkomsten (Vervoerswet 1891, Binnen­bevrachtingswet, CMR, CIM-CIV, Verdrag van Warschau).

43 |

ZEE- EN TRANSPORTVERZEKERING K. BERNAUW Doelstellingen Het verbreden van de kennis door de inwijding in de gespecialiseerde materie van het transportverzekeringswezen, -techniek, -reglementering, -contractenrecht en ­gebruiken, naar Belgisch recht maar ook op de relevantere toonaangevende Engelse (Londense) markt, een domein dat in het 2°cyclus onderwijs niet aan bod komt. De ­opleiding in de leergang moet o.m. toelaten te fungeren in het transportdepartement van een verzekeringsmaatschappij of –makelaar of in het juridisch departement van een vervoerbedrijf. Inhoud Achtereenvolgens worden behandeld: • De bronnen van de reglementering; • Het transportverzekeringswezen (inrichting, werking, betrokken personen); • De indeling der transportverzekeringen (cargo, casco, aansprakelijkheid); • De zeeverzekering - in België (zeeverzekeringswet en Antwerpse zeeverzekerings­ polis). in Groot-Brittannië (Marine Insurance Act en Institute Clauses); ­organisatie en werking van P& I Clubs; • De verzekering van de binnenscheepvaart - in België en in Nederland; • De verzekering van het wegvervoer (CMR-polis); • De luchtvaartverzekering; • De verzekering van het spoorvervoer.

| 44

Studieadvies - en studentenbegeleiding STUDIEADVIES EN STUDENTENBEGELEIDING Tijdens het academiejaar kan je bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding in eerste instantie terecht voor informatie en advies. Je kan daarbij niet alleen denken aan algemene informatie over opleidingen binnen en buiten de Universiteit Antwerpen, maar ook aan informatie over het leerkrediet, over het onderwijs- en examenreglement, enzovoort. Daarnaast kan je bij de dienst terecht met studiegebonden en ­persoonlijke problemen. Dit zowel onder de vorm van groepsactiviteiten als onder de vorm van ­individuele begeleiding, die beide volledig gratis worden aangeboden. Afspraken met de begeleiders van deze dienst kan je maken via het Studenten Informatie Punt (STIP). STUDIEKEUZE EN HERORIËNTERING Bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding kan je onder meer terecht voor ­advies omtrent je studiekeuze. Aan de hand van gesprekken en oefeningen kan je meer zicht krijgen op je persoonlijkheid, capaciteiten, interesses en de studierichtingen die daarbij passen. Ook bij twijfel aan je studiekeuze kan je bij de dienst terecht om je ­oorspronkelijke studiekeuze te herevalueren om vervolgens na te gaan welke stappen je kan ondernemen wanneer je wil stoppen of veranderen van studierichting. ALGEMENE STUDIEBEGELEIDING: STUDIEVAARDIGHEDEN EN STUDIEPLANNING Daarnaast organiseren Studentenbegeleiders elk semester trainingen over studie­ vaardigheden, o.a. de trainingen ‘effectief plannen en studeren’ en ‘uitstelgedrag’. Je kan er echter ook terecht voor individuele en digitale begeleiding rond deze topics. PSYCHOSOCIALE BEGELEIDING Ook wanneer je last hebt om je te concentreren, twijfelt aan je studiekeuze, kampt met examenangst of persoonlijke problemen ervaart zoals het afspringen van een ­relatie, ernstige ziekte in je onmiddellijke omgeving, ... kan je een afspraak maken met een studentenbegeleider voor een psychologische begeleiding. Dat kan op verschillende manieren, gaande van individuele gesprekken over het volgen van een training tot het bekomen van een gepaste doorverwijzing. Dit alles gebeurt steeds op vrijwillige basis. BEGELEIDING VAN STUDENTEN MET EEN FUNCTIEBEPERKING, TOPSPORT OF K ­ UNSTBEOEFENING: Studenten met functiebeperkingen (fysische handicap of chronische ziekte, leer­stoornis zoals dyslexie, AD(H)D, psychische problemen ...) of met bijzondere vragen omwille van sport op topniveau of kunstbeoefening kunnen via de dienst voor Studieadvies en ­Studentenbegeleiding bijzondere faciliteiten voor onderwijs en/of examens aanvragen. Dit is voorzien in het Onderwijs- en examenreglement van de Universiteit Antwerpen.

45 |

Na het indienen van je aanvraag, word je uitgenodigd voor een intakegesprek met een studentenbegeleider. In onderling overleg worden de nodige afspraken gemaakt. Als je dossier helemaal in orde is en voorzien van de nodige attesten zal de dienst je dossier ter goedkeuring voorleggen aan de rector. AFSTUDEERBEGELEIDING Tot slot kan je bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding terecht voor ­begeleiding bij het afstuderen. Misschien kan je hulp gebruiken bij je zoektocht naar geschikte jobs, wil je weten welke jobs bij je passen, wil je weten welke studies je na het behalen van je diploma nog kan gaan doen, hoe je het solliciteren best aanpakt, … Met al deze vragen kan je op de dienst terecht voor een individuele begeleiding. Ook worden jaarlijks sollicitatietrainingen aangeboden en jobdagen georganiseerd met ­panelgesprekken, infosessies en bedrijvenstanden. Je kan hierover meer informatie ­krijgen op het STIP. Het aanbod aan individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding wordt ook in het ­begin van elk semester bekend gemaakt in alle mogelijke publicaties voor studenten. Je vindt ook heel wat informatie op de website www.ua.ac.be/studentenbegeleiding.

Nuttige websites WEBSITE MASTERS Op www.ua.ac.be/masters vind je uitgebreide informatie over alle masteropleidingen die de Universiteit Antwerpen inricht. Je kan vanuit deze URL ook doorklikken naar de ­website van een faculteit. INFOMOMENTEN VOOR TOEKOMSTIGE STUDENTEN Infodagen Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen informatiedagen voor leerlingen van het secundair onderwijs. Deze hebben plaats in maart en april. Naast een algemene en een specifiek studiegerichte infosessie kan je aan de infostanden de cursussen inkijken en een aantal brochures verkrijgen. Je krijgt de gelegenheid tot vragen stellen en ­desgewenst tot een persoonlijk gesprek. Vooraf inschrijven is niet nodig. De data en meer info vind je op www.ua.ac.be/infodagen. Infomarkt Twijfel je nog over je studiekeuze? Wil je nog graag een bevestiging van je keuze? Dan kan je terecht op de infomarkt in september. ’s Namiddags is er een infomarkt voor ­bachelor-, schakel, master- en master na masterprogramma’s. ’s Avonds is er een infomarkt ‘flexibel studeren en avondonderwijs’. Net als bij de infodagen in het voorjaar kan je aan de infostanden de cursussen inkijken en brochures verkrijgen. Je kan er ook terecht met je vragen en eventuele twijfels. Naast de medewerkers van de opleidingen | 46

zijn er ook studentenbegeleiders aanwezig. Vooraf inschrijven is niet nodig. De datum en meer info vind je op www.ua.ac.be/infodagen. INSCHRIJVEN Praktische informatie in verband met inschrijvingen vind je op: www.ua.ac.be/inschrijvingen HET STUDENTENPORTAAL Op het studentenportaal van de Universiteit Antwerpen www.ua.ac.be/studport vind je algemene informatie die voor alle studenten nuttig kan zijn: de academische kalender, de computer- en netwerkinfrastructuur, blackboard, beschikbare cursussen, ­financiering, huisvesting, sociale voorzieningen, eten en drinken op de campussen, studentenjobs, studentenclubs, sport, contactpersonen, studieloopbaanbegeleiding per faculteit, ­doctoreren, enz.. BIBLIOTHEEK De Universiteit Antwerpen heeft een uitgebreide collectie ter beschikking voor ­studenten en personeel. Op de Stadscampus is er een gloednieuwe bibliotheek voor de humane en sociale wetenschappen. Op de campus Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken zijn de bibliotheken voor de Exacte en Medische Wetenschappen gehuisvest. Meer info? Kijk dan op http://lib.ua.ac.be BEGIN ACADEMIEJAAR Het academiejaar 2010-2011 start op maandag 27 september 2010. Op www.ua.ac.be/onthaaldag kan je vanaf midden september actuele informatie over het begin van het academiejaar terugvinden. HOE DE UNIVERSITEIT ANTWERPEN TE BEREIKEN? De vier campussen zijn vlot bereikbaar met de fiets, de auto of het openbaar vervoer. Op www.ua.ac.be/route vind je duidelijke wegbeschrijvingen. HOE DE UNIVERSITEIT GENT TE BEREIKEN? Via www.ugent.be > Over Universiteit Gent > Contactinformatie > Plattegronden ­universitaire sites > Site Voldersstraat vind je een plan van de Site Voldersstraat.

47 |

Meer info? OPLEIDINGSSECRETARIAAT Universiteit Antwerpen Departement transport en ruimtelijke economie Stadscampus Prinsstraat 13 2000 Antwerpen T +32 (0)3 265 40 44 [email protected] www.ua.ac.be/tpr Universiteit Gent Ruben Hemelsoen Universiteitstraat 4 9000 Gent T +32 (0)9 264 67 30 [email protected] OPLEIDINGSVERANTWOORDELIJKEN Dr. Thierry Vanelslander (Universiteit Antwerpen) Prof. dr. Eduard Somers (Universiteit Gent) DEPARTEMENT STUDENTGERICHTE DIENSTEN Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus Agora-gebouw, 1ste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen T +32 (0)3 265 48 72 Campus Drie Eiken Gebouw G Universiteitsplein 1 2610 Antwerpen (Wilrijk) T +32 (0)3 265 20 09 [email protected] Universiteit Gent Luc Van Wiemeersch T +32 (0)9 264 67 78 [email protected] | 48