Maritieme wetenschappen Master-na-masteropleiding

Maritieme wetenschappen Master-na-masteropleiding

2012

Inhoud Voorwoord ................................................................................................................................ 3 Maritieme wetenschappen - Universiteit Antwerpen ............................................................ 5 Toelatingsvoorwaarden..................................................................................................... 5 Programma......................................................................................................................... 5 Inhoudsbeschrijvingen van de opleidingsonderdelen....................................................... 7 Maritieme wetenschappen - interuniversitair........................................................................18 Toelatingsvoorwaarden....................................................................................................18 Programma........................................................................................................................19 Inhoudsbeschrijvingen van de opleidingsonderdelen......................................................21 Studiebegeleiding................................................................................................................... 34 Nuttige websites.................................................................................................................... 35 Meer info?............................................................................................................................... 37

Colofon Redactie Vormgeving Fotografie

Departement Communicatie, Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding en de faculteiten Departement Communicatie Jesse Willems

Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma’s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie in deze brochure.

Voorwoord Het master-na-masterprogramma maritieme wetenschappen wordt aangeboden in twee varianten. Eén variant wordt uitsluitend gedoceerd aan de Universiteit Antwerpen. Een tweede variant wordt interuniversitair aangeboden, in samenwerking tussen de ­Universiteit Antwerpen en de Universiteit Gent. Belangrijk om aan te geven is dat de opleidingen reeds heel lang bestaan en destijds niet zijn tot stand gekomen op vraag van de universiteit, maar op initiatief van de Vlaamse haven- en transportwereld. De bedrijven hebben de doorslaggevende inbreng gehad in de samenstelling van het curriculum. Ook nu nog worden zij geregeld geconsulteerd over het programma, o.m. via de Begeleidingsgroep, maar ook in de vele andere contacten. Desondanks is de opleiding maritieme wetenschappen geen beroepsopleiding, maar wil zij bijdragen tot een brede visievorming voor mensen die nadien topfuncties in de haven-, maritieme en transportwereld vertegenwoordigen. Het studieprogramma van de opleiding is gericht op personen die interesse ­vertonen in het maritieme transport. De master-na-masteropleiding streeft ernaar een w ­ etenschappelijke en praktijkrelevante opleiding te bieden, met aandacht voor de drie grote pijlers van het maritieme gebeuren, namelijk de juridische, economische en t­ echnische pijler. De vraag naar dit soort kennis vanuit de markt primeert. Gezien het multidisciplinaire karakter van het maritieme transportgebeuren richten de masteropleidingen zich niet enkel tot juristen of economisten, maar bijvoorbeeld ook tot nautici en beleidsanalisten. Ook bij personen die reeds in het beroepsleven staan, bestaat vaak de noodzaak de maritieme horizon te verbreden. Het programma wil een stevige opleiding meegeven die een grote kans op t­ ewerkstelling in de (maritieme) transportsector biedt. Het diploma van master in de maritieme wetenschappen opent een ruime waaier van mogelijkheden, zoals transport­verzekeringssector, scheepsagentuur, havenbedrijven, maritieme of multimodale t­ ransportbedrijven, overheid, beroeps- en belangenverenigingen, ... De opleidingen bieden een belangrijke toegevoegde waarde aan personen met een ­uitgesproken interesse voor de haven-, maritieme en transportwereld. De opleidingen zijn in die zin een belangrijke troef naar tewerkstelling in de maritieme sector, ongeacht of de student een loopbaan in de juridische dan wel economische, nautische of publieke sfeer ambieert. De master-na-master in de martieme wetenschappen profileert zich t.o.v. de andere, gelijkaardige academische opleidingen door een bewuste brede vorming in het domein van economie, recht en techniek te combineren met het aanbieden van een ruime waaier van keuzeopleidingsonderdelen en seminaries, die toelaten het programma op maat van de student in te richten, en die bovendien inspelen op recente ontwikkelingen in de sector. 3|

Hiermee sluiten de opleidingen ook heel nauw aan op de vragen naar kwalificaties die vanuit het relevante maritieme beroepenveld worden gesteld. De opleiding richt zich ook in eerste instantie op pas afgestudeerden, met master­diploma of gelijkwaardig diploma, die in essentie een Nederlandstalige maritieme ­opleiding ­willen volgen. Vanuit de lokale Belgische en Nederlandse havenwereld bestaat voor dit soort opleiding een uitgesproken vraag. In Antwerpen valt zowel de Antwerpse versie als de interuniversitaire versie onder de hoede van het Departement Transport en Ruimtelijke Economie, dat één van de 10 ­departementen is binnen de Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen. Het Departement draagt de verantwoordelijkheid voor onderzoek en dienstverlening op het terrein van transport en ruimtelijke economie. Op het vlak van onderwijs is het ­departement verantwoordelijk voor de afstudeerrichting transport en logistiek, binnen het masterprogramma handelsingenieur en voor de master-na-masteropleidingen maritieme wetenschappen (Universiteit Antwerpen en interuniversitair) en zee- en vervoerrecht. In Gent staat het Maritiem Instituut in voor de interuniversitaire versie. Het zal geen verwondering wekken dat het onderzoek hoofdzakelijk een juridische en ook i­ nterdisciplinaire dimensie vertoont. Uiteenlopende nationale en internationale o ­nderzoeksprojecten werden tijdens de afgelopen jaren tot een goed einde gebracht. De goede werking van de twee master-na-masterprogramma’s die in dit rapport worden behandeld, wordt gewaarborgd door de Departementsraad Transport en ­ Ruimtelijke Economie in Antwerpen, de Vakgroepsraad van het Maritiem Instituut in Gent, de I­nteruniversitaire Stuurgroep voor de interuniversitaire afspraken, en de Begeleidingsgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de publieke en privé-actoren in de ­Vlaamse haven- en maritieme sector.

|4

Maritieme Wetenschappen - Universiteit Antwerpen Toelatingsvoorwaarden De master in de maritieme wetenschappen staat open voor de houders van: • omgevormde opleidingen: »» een diploma van een masteropleiding (master na bachelor) (bv. master in de ­rechten, master in de nautische wetenschappen, ...) • opleidingen ‘vroegere structuur’: »» een diploma van een academische opleiding van de tweede cyclus (bv. licentiaat in de rechten, licentiaat in de economische wetenschappen, ...) »» een diploma van de tweede cyclus van het hogeschoolonderwijs van twee cycli (bv. nautische wetenschappen, handelswetenschappen, industrieel ingenieur, ...) • houders van een gelijkwaardig bevonden (buitenlands) diploma. In elk van de bovenstaande gevallen geldt dat de toelatingscommissie nagaat of de ­ kandidaat voldoende basiscredits en/of basiscompetenties heeft verworven om ­inhoudelijk de opleiding zonder problemen aan te vatten. Daarbij wordt gekeken naar het aantal, de aard en de inhoud van de opleidingsonderdelen die in voorafgaande opleidingen werden gevolgd.

Programma Het studieprogramma omvat 60 studiepunten. Elke student stelt zelf zijn studiepakket samen op basis van een aantal verplichte ­opleidingsonderdelen die worden aangevuld met keuzeopleidingsonderdelen en een masterproef. Indien men voorheen equivalente opleidingsonderdelen heeft afgelegd, kunnen de ­daarvoor verworven studiepunten ingebracht worden tot maximum 15 studiepunten. De in te dienen masterproef behoort tot de sfeer van transport. Raadpleeg de pagina van de master in de maritieme wetenschappen via www.ua.ac.be/tpr, onder Education / Advanced Masters.

5|

Voltijds Programma Programma Verplichte onderdelen Internationaal zeerecht Logistiek en transport Logistiek en expeditie Maritiem recht Maritiem- en transportverzekeringsrecht Maritieme en haveneconomie

sp.

Jaaruren Hoorcollege Werkcollege

Docent

3 3 3 3 3

30 30 30 30 30

-

E. Somers E. Van de Voorde E. Van de Voorde P. Van de Vijver K. Bernauw

9

90

-

E. Van de Voorde en C. Peeters R. De Wit C. Peeters

3 30 Transportrecht 3 30 Vervoerbeleid Keuzeonderdelen Voor minstens 15 studiepunten te kiezen uit onderstaande lijst, waarvan ten minste 1 seminarie 3 30 Luchttransport E. Van de Voorde, P. Roosens 3 30 Privaatrechtelijke vraagR. De Wit stukken inzake transport- en maritiem recht 3 30 Vastgoed en locatie A. Verhetsel 3 30 Seminarie havenproblemen J. Blomme 3 30 Seminarie maritieme R. De Wit rechtspraktijk T. ­Vanelslander 3 30 Seminarie maritieme technologie 30 Seminarie transportproblemen 3 C. Peeters 3 30 Seminarie vervoer te land C. Peeters 3 30 Seminarie vervoerbeleid C. Peeters 3 30 Vervoer te land T. Notteboom 15 Masterproef

|6

Inhoudsbeschrijvingen van de opleidingsonderdelen Internationaal Zeerecht E. Somers Doelstellingen De studenten moeten in staat zijn: van het verschaffen van basiskennis over het ­internationaal zeerecht en i.h.b. het ­opleiden tot zelfstandige probleemanalyse. Inhoud • algemene begrippen, rechtsbronnen en instellingen • historische ontwikkeling • de basislijn • het statuut van de interne wateren (waterwegen en havens), m.i.v. het bijzonder ­statuut van de Schelde • het statuut van de territoriale zee en de aansluitende zone • het statuut van het continentaal plat • het statuut van de exclusieve economische zone • het statuut van de volle zee (m.i.v. registratie van schepen) • het statuut van de diepzeebodem • de bescherming van het mariene milieu. Deze onderwerpen worden besproken aan de hand van (o.a.) de zeerechtverdragen van Genève, het VN Zeerechtverdrag, bijzondere verdragen, een aantal praktijkgevallen en de interne Belgische regelingen. Deze cursus beoogt tevens een inzicht te geven in de internationaal publiek­rechtelijke aspecten van het gebruik van de zee en van haar natuurlijke rijkdommen. Komen aan bod: de juridische aspecten van de verschillende mariene rechtsgebieden (zoals i­nterne wateren, territoriale zee, aansluitende zones, volle zee, continentaal plateau, diepzeebodem, internationale zeestraten en kanalen), de problematiek van de mariene ­verontreiniging en de visserij.

7|

Logistiek & Expeditie E. Van de Voorde Doelstellingen De studenten moeten in staat zijn: • de besturing van de goederenstroom van afgewerkte producten inzichtelijk uiteen te zetten; • het economisch apparaat toe te passen op deze besturing van goederenstromen. Inhoud Deze cursus behandelt de logistiek zowel op bedrijfs- als macro-economisch niveau. Op bedrijfseconomisch niveau wordt de logistiek bekeken vanuit een integrale ketenbenadering (supply chain management). Hierbij worden diverse onderwerpen zoals fysieke distributie, voorraadbeheer, voorspelling en opslag- en handlingssystemen beschouwd. De stap naar het macro-economisch niveau wordt gezet door de keuze van de vestigingsplaats van bedrijven te analyseren. Hierbij komen de belangrijke trends aan bod die zich manifesteren in de geglobaliseerde logistiek en expeditiewereld. Ook de onderscheidende rol van Vlaanderen als een logistieke topregio in Europa is in dit opzicht belangrijk. Innovatieve logistieke concepten, inzonderheid deze in verband met uitbesteding, partnerships en toegevoegde waarde logistiek worden uitgebreid behandeld.

Logistiek en Transport E. Van de Voorde Doelstellingen • Analytisch inzicht in logistiek en transport • Beheersing van de generieke wetmatigheden en onderzoeksmethoden • Parate kennis van logistiek en transport, op managementniveau Inhoud 1. Vervoer in de logistieke keten 2. Just in time levering en nulvoorraad 3. Optimalisatie van partijgrootte in het vervoer 4. Keuze tussen vervoermodi 5. Kostenberekening in vervoerbedrijven 6. Wachttijd in vervoerbedrijven 7. Ritplanning 8. Prijsberekening in vervoerbedrijven 9. Investeringen in voertuigen

|8

Luchttransport P. Roosens, E. Van de Voorde Doelstellingen Economisch inzicht in de sector van het luchtvervoer. Economische oplossingen kunnen ontwikkelen voor specifieke problemen in het luchtvervoer. Inhoud Institutionele organisatie van de sector. Vraag en aanbod: marktsegmentatie, kostenstructuur,... Prijsvorming: yield management, overboekingen,... Infrastructuur. Marketing en financiering. Speciale problemen: congestie, milieuproblematiek.

Maritiem Recht P. Van de Vijver Doelstellingen • De student ontwikkelt het vermogen concrete complexe maritieme situaties te analyseren • De student ontwikkelt het vermogen ondernemend te handelen inallerlei maritieme situaties m.i.v. nood- en crisissituaties (cf. zin voor initiatief,ondernemingszin in kritieke situaties …) • De student ontwikkelt het vermogen om - op basis van voldoende inzicht in bedrijfsorganisatorische aspecten - optimaal te kunnen samenwerken met zowel rechtstreekse medewerkers als met de bedrijfsleiding • De student ontwikkelt het vermogen in te staan voor het dagelijks bestuur en de veilige en economisch verantwoorde uitbating van het schip • De student ontwikkelt het vermogen tot interdisciplinair denken, wat leidt tot een grote inzetbaarheid Wetenschappelijk disciplinaire competenties • De student verwerft een gevorderd begrip van en inzicht in de wetenschappelijk-disciplinaire kennis eigen aan het domein van de nautischewetenschappen • De student beheerst de nodige vaardigheden en inzichten voor het zelfstandig verrichten van wetenschappelijk onderzoek in het domein van de nautische wetenschappen (de zelfstandige aanwending van wetenschappelijke kennis op het niveau van een beginnend onderzoeker) Inhoud • Inleiding • Maritieme verkopen (Incoterms) • Documentair krediet (UCP 600) • Schepen - zakelijke rechten - publiciteit • Registratie zeeschepen • Scheepseigenaars - aansprakelijkheid - beperking van aansprakelijkheid • Kapitein - aansprakelijkheid 9|

• • • • • • • • • • •

Cognossement - art. 91 Zeewet (Conline B/L) Charterovereenkomst Averij-grosse Maritieme verzekeringen Aanvaring Hulp en berging Scheepsagent Commissionairexpediteur Goederenbehandelaar Verjaring Bewarend beslag op zeeschepen

Maritiem- en transportverzekeringsrecht K. Bernauw Doelstellingen Grondige kennis van en inzicht in alle courante aspecten van de zee- en transportverzekering. Vertrouwdheid met het volledige kader van de discipline, die efficiënte verdere zelfstudie en probleemoplossende analyse van nieuwe vraagstukken toelaat. Orientatie in en zicht op de werking van de concrete transportverzekeringsmarkt. Inhoud Achtereenvolgens worden behandeld: • De bronnen van de reglementering; • Het transportverzekeringswezen (inrichting, werking, betrokken (tussen)personen); • De indeling der transportverzekeringen (cargo, casco, aansprakelijkheid); • De zeeverzekering • in België (zeeverzekeringswet, goederenverzekeringspolis van Antwerpen en Antwerpse zeeverzekeringspolis) • in Groot-Brittannië (Marine Insurance Act en Institute Clauses); organisatie en werking van P& I Clubs, van Lloyds of London. • De verzekering van de binnenscheepvaart - in België en in Nederland; • De verzekering van het wegvervoer (CMR-polis); • De luchtvaartverzekering; • De verzekering van het spoorvervoer.

|10

Maritieme en Haveneconomie C. Peeters, E. Van de Voorde Doelstellingen Het verwerven van gedegen kennis met inzicht in de hedendaagse maritieme ­ontwikkelingen inclusief zeehavens op basis van transporteconomische, ruimtelijke en regionaal economische wetenschap. Een en ander wordt met behulp van relevante onderzoeksresultaten en praktische ­ervaringen ondersteund. Inhoud Van alle transportwijzen is maritiem transport de belangrijkste zeker gemeten op ­basis van de gepresteerde tonkilometer. Doch ook als “industrie” is deze transportmodus ­belangrijk genoeg om in combinatie met de zeehaveneconomie onderzocht te worden. Zeehavens zijn nodig als begin- en eindpunt in de (maritieme) transportketen, maar ­tegelijk zijn zij leverancier en klant van velerlei diensten, een en ander gaat gepaard met grote investeringen en de creatie van tewerkstelling en toegevoegde waarden. ­ ientengevolge wordt aandacht besteed aan: D inzake maritieme economie: • kennis van de vele actoren die betrokken zijn: reders, makelaars, verladers, e­ xpediteurs, goederenbehandelaars, overheidsinstanties, enz. • kennis van de belangrijkste economische parameters van zeeschepen teneinde de problemen inzake scheepsmeting, draag- en laadvermogen, etc. te kunnen ­inschatten; • kennis van de belangrijkste eigenschappen en evoluties (specialisaties) op gebied van maritiem transport, incl. technologische veranderingen (cf. ro/ro, c­ ontainerisatie, ...); kennis van de scheepsexploitatie zowel technisch (personeel, laden/lossen, s­ tuwage, classificatie) als economisch (vrachtprijsbepaling, etc.). • kennis van de belangrijkste documenten zoals C/P, B/L en D/O; inzicht in ­belangrijke maritieme vraagstukken zoals: het voortdurend gebrek aan ­evenwicht tussen vraag en aanbod, de implicaties van de bestaande en toekomstige s­ tructuur van wereldzeehandel en wereldvloot, de soorten ver- en bevrachting, de belangrijkste scheepvaartpolitiek, de problematiek van de goedkope vlag, enz. inzake haveneconomie: • de complexiteit van de diverse havenfuncties; • het correct beoordelen van havenactiviteiten en statistieken; • het uitbouwen van een coherent havenbeleid in regionale, nationale en ­internationale context; • de inhoud van een modern havenbeheer en -uitbating; • de overheidssteun inzake havenontwikkeling en het standpunt van de EU terzake; • de bepaling en interpretatie van havencapaciteit in het kader van strategische ­havenplanning; • het verwerven van een goed inzicht inzake havenmanagement; haveninfra- en ­suprastructuren; haventerminals; haventarieven; havenindustrialisatie; ­havenarbeid; en havenconcurrentie. 11|

Privaatrechtelijke vraagstukken inzake transport- en maritiem recht R. De Wit Doelstellingen Aan de hand van een aantal specifieke problemen van transportrecht dient de student zich een probleemoplossend denken eigen te maken. De bronnen moeten op een constructieve wijze kunnen worden gehanteerd, om via opzoeking en assimilatie concrete problemen te kunnen aanpakken. Inhoud In deze cursus wordt voortgebouwd op de algemene structuur, die in de inleidende cursussen over transportrecht en maritiem recht werd aangeboden. Op het privaatrechtelijke vlak wordt aandacht besteed aan een aantal courante, dan wel actuele problemen die in het strikt juridische luik van het vervoer van goederen en personen rijzen. Er wordt gewerkt rond specifieke onderwerpen, o.m.: • IPR-aspecten van het transport, o.m. het op een vervoersovereenkomst toepasselijke recht (Verordening Rome I), de in het transport toepasselijke regels van rechtsmacht of internationale bevoegdheid (Verordening Brussel I), en hun verhouding tot de dwingend toepasselijke internationale transportverdragen; • de specifieke problemen in het Belgische procesrecht; • enkele specifieke problemen betreffende het zeevervoersrecht, zoals het statuut van de zeevrachtbrief (sea waybill) in vergelijking met het klassieke cognossement, het vervoer aan dek van goederen, de toepassing van specifieke begrippen zoals zeewaardigheid en zeefortuin, en de mogelijke toekomstige regelgeving, zoals de Regels van Rotterdam; • specifieke problemen van wegvervoer, zoals het vraagstuk van de omvang van de schadevergoeding onder gelding van art. 23 CMR, met bijzondere aandacht voor de douane- en gerelateerde kosten; • specifieke problemen van spoorvervoer, zoals het toepassingsgebied van de COTIF in zijn versie van 1999.

|12

Seminarie Havenproblemen J. Blomme Doelstellingen De cursus stelt zich tot doel de studenten op een activerende wijze inzicht te doen ­verkrijgen in de ontwikkeling die de zeehavens beïnvloeden en de problemen die zich nu en in de toekomst voordoen. Inhoud Er wordt een grondige studie gemaakt van een aantal havenrelevante onderwerpen die samen worden besproken. Er is ook onderzoek naar en een bespreking van ­recente ­ontwikkelingen in de zeehavens. Hierbij komt o.m. aan bod: het zeehaven­ beleid in V ­laanderen en Europa, interferentie met vervoerbeleid, milieubeleid en ruimtelijke o ­ rdening, ontwikkelingen inzake infrastructuur en superstructuur-investeringen, ­beheersvormen, zeehaven-concurrentie, technologie en transporteconomie die invloed hebben op de zeehavenactiviteit.

Seminarie Maritieme Rechtspraktijk R. De wit Doelstellingen Algemeen inzicht in de dagelijkse praktijk van de transportindustrie, op basis van de eigen theoretische kennis van transporteconomie en transportrecht. Inhoud De lezingenreeks “Maritieme rechtspraktijk” heeft tot doel om de toehoorders een algemeen overzicht te geven van de praktische aspecten van de beoefening van het transport- en zeerecht, en de toepassing in dat verband van ermee verwante rechtstakken. De onderscheiden lezingen worden gegeven door mensen die in de dagelijkse maritieme en transportpraktijk staan. De lezingen duren telkens twee uur. De inhoud van de lezingenreeks wordt jaarlijks aangepast aan de actualiteit, maar de bedoeling is om inzicht te verschaffen in een aantal strikt juridische aspecten, zoals het beslagrecht, het procesrecht, het publiekrecht, het contractenrecht en het internationaal privaatrecht. Nauw verwante materies, zoals het internationale kooprecht, komen eveneens aan bod. Tevens worden algemenere blikken geworpen op transportgerelateerde sectoren, zoals de expeditie, de luchtvaart, de praktijk van bevrachting (chartering), enz. Het programma bestaat uit minstens 10 voordrachten, waarbij de hierboven aangehaalde onderwerpen aan bod komen. Indien daartoe gelegenheid bestaat, wordt ook toegang aangeboden tot activiteiten buiten de universiteit, zoals de voordrachten georganiseerd door de Belgische Vereniging voor Zeerecht. Een vast programma kan derhalve niet worden weergegeven.

13|

Seminarie Maritieme technologie T. Vanelslander Doelstellingen De student zonder voorkennis confronteren met de dynamiek van de maritieme wereld, zodanig dat inzicht verkregen wordt: • enerzijds in de belangrijkheid van maritieme investeringen en activiteiten, die onder technologische druk voortdurend aan verandering onderhevig zijn; • anderzijds in de gevolgen van het gebruik ervan of de implementatie van nieuwe technologieën. Inhoud Dit opleidingsonderdeel wordt in hoofdzaak opgebouwd rond actuele thema’s en evoluties die relevant zijn in de scheeps- en havenwereld. De rapporten Delta 2000-8 van Rotterdam, “Seatrade, Logistics and Transport” van de World Bank, geschreven door H.J. Peters, alsmede de jaarverslagen van de Haven en van Rotterdam, de Belgische Redersvereniging en Alfaport, de Vlaamse Havencommissie, etc. bevatten dergelijke nuttige achtergrondinformatie. Volgende topics komen aan bod: • evolutie in overslag- en opslaginfra- en superstructuur; • invloed van moderne bedrijfslogistiek en -informatica; • het gebruik van simulatiemodellen; veranderende scheepsbouw- en begeleidings­technologieën; • problematiek van de maritieme toegankelijkheid; • marktevoluties in de maritieme industrie op gebied van scheepstypes, terminals en havenbeleid.

Seminarie Transportproblemen C. Peeters Doelstellingen • Een nauwkeurig gedefinieerd vervoerprobleem grondig kunnen uitdiepen, v­ ertrekkend van wetenschappelijke litteratuur. • De inzichten van de wetenschappelijke literatuur voor het beleid leren evalueren. • Over de verworven inzichten schriftelijk kunnen rapporteren. • Mondeling de essentie van bevindingen leren presenteren. • Opbouwende kritiek leren uitbrengen en ‘incasseren’. Inhoud Om iedereen toe te laten vrij een onderwerp te kiezen uitgaande van zijn of haar ­persoonlijke interesse, uiteraard binnen het algemeen thema van het seminarie, staat het studenten vrij zelf een voorstel te doen voor het te behandelen onderwerp. D ­ aarnaast wordt echter ook de mogelijkheid geboden te werken rond het algemeen thema, dat jaarlijks kan worden aangepast. |14

Seminarie Vervoer te Land C. Peeters Doelstellingen De doelstelling van dit seminarie is: inzicht verwerven in een transporteconomische ­problematiek inzake vervoer te land, een werkwijze aan te leren om zo efficiënt ­mogelijk een problematiek te analyseren en tot relevante beleidsconclusies te komen, eerste ­ervaring op te doen inzake veldonderzoek (vb. gesprekken met bedrijfsleiders en andere key-players) en schriftelijke en mondelinge rapportage. Inhoud Het seminarie bestaat uit een groepswerk rond een beleidsrelevant onderwerp ­inzake ­vervoer te land. Vervoer te land betreft de sectoren wegvervoer, spoor­vervoer, ­binnenvaart en ondergronds vervoer. Zowel goederentransport als vervoer van p ­ ersonen (­publiek-privé) kunnen aan bod komen. Jaarlijks worden andere onderwerpen ­bestudeerd, in functie van actualiteit en beleidsrelevantie.

Seminarie Vervoerbeleid C. Peeters Doelstellingen Middels praktische oefeningen en gevalstudies worden de studenten in staat gesteld een aantal actuele transportproblemen te analyseren, zodanig dat er beleidsrelevante conclusies kunnen uit getrokken worden. Inhoud Na een beperkt aantal inleidende lessen houdt het seminarie in hoofdzaak een ­onderzoeksopdracht in, die tot doel heeft een belangrijke trend of uitdaging te ­analyseren, zoals die vandaag de dag binnen de vervoersector bestaat. In principe mogen de studenten zelf een onderwerp kiezen ter bestudering en r­ apportering. Zulks dient dan wel ter goedkeuring voorgelegd worden. Ten einde de ­ studenten behulpzaam te zijn in het vinden van interessante onderwerpen volgt ­hieronder een potentiële lijst van beleidsrelevante “topics”. De onderzoeksopdracht houdt in dat studenten in kleine groepen van maximaal 4 ­personen zowel het opzoekwerk, de bewerking ervan, de voortgang en de rapportering voor hun rekening nemen. Uiteraard kan voor de oplossing van bepaalde problemen ­beroep gedaan worden op de betreffende professoren en assistenten.

15|

Vastgoed en Locatie A. Verhetsel Doelstellingen De cursus ruimtelijke economie: • presenteert de methode en resultaten van ruimtelijk, economisch, wetenschappelijk onderzoek. • bespreekt nieuwe evoluties binnen het vakgebied. • besteedt veel aandacht aan het toepassingsgerichte deel. Inhoud Na een schets van de actuele positie van de ruimtelijke economie, wordt in een ­werkcollege aandacht besteed aan GIS (Geografische Informatie Systemen) en hun bruikbaarheid voor de econoom. De lokalisatiefactoren uit de verschillende klassieke theorieën worden verder ­uitgediept. De industriële locatie en haar dynamiek wordt in het bijzonder bestudeerd voor de ­automobiel- en kledijnijverheid. De locatie en locatieverschuivingen in de tertiaire sector worden geconcretiseerd en toegepast via de studie van de detailhandel en de zakelijke dienstverlening. Het stadsgeografische gedeelte spitst zich toe op stedelijke ­concurrentie en netwerken tussen wereldsteden. Het bezoek aan de Londense city en de Docklands of aan de stedelijk economische zwaartepunten van Parijs leert de ruimtelijke dynamiek en problematiek in de verschillende wijken van een wereldstad te interpreteren. De regionaal economische verschillen in Europa en het Europese cohesiebeleid ter zake, dat het Vlaamse regionaal beleid en streekmanagement sterk stuurt, ronden de cursus af.

Vervoer te Land T. Notteboom Doelstellingen De cursus laat studenten toe om zich eigen te maken met de techniek, de ­reglementering en het management van vervoer te land. Bovendien beoogt de cursus vaardigheden aan te scherpen inzake beleids- en managementbeslissingen inzake het vervoer per ­vrachtwagen, spoor, binnenschip of kustvaart. Inhoud Het opleidingsonderdeel Vervoer te Land beoogt de studenten kennis en vaardigheden bij te brengen inzake het vervoer per trein, binnenschip, vrachtwagen en kustschip. Het eerste deel van de cursus gaat dieper in op het vervoersaanbod, omvattende de infrastructuur, het vervoermaterieel, de organisatie van de markt en de aangeboden vervoerdiensten. Het achterlandvervoer vanuit zeehavens vormt een afzonderlijk onderdeel, evenals de ­vervoersvraag en de modale keuze. Het tweede deel van de cursus gaat dieper in op de vigerende reglementering voor de genoemde vervoersmodaliteiten zoals de toegang tot de

|16

markt, toegang tot het beroep, de transportdocumenten, aansprakelijkheids­regelingen, etc. Er wordt afzonderlijk aandacht besteed aan het transport en de b ­ ehandeling van gevaarlijke goederen.

Vervoerbeleid C. Peeters Doelstellingen • Analytisch inzicht in de vervoerpolitiek • Beheersing van de economische analyse van vervoerpolitiek Inhoud VERVOERPOLITIEK ALS ONDERDEEL VAN ALGEMEEN BELEID • Automatische keuze voor maatregelen in het vervoer • First best: uitsluitend directe maatregelen • Second best: indirecte maatregelen bij uitzondering AANREKENING VAN EXTERNE KOSTEN • Verantwoording van heffingen voor externe kosten • Samenstelling van de marginale externe kostprijs • Marginale congestiekosten • Marginale infrastructuurkosten • Marginale milieukosten • Marginale ongevallenkosten • ‘Second best’-oplossingen EUROPEES VERVOERBELEID • Trans-Europese Transport Netwerk • Harmonisering en deregulering in het Europese vervoerbeleid (spoor, binnenvaart, intermodaal, etc..)

17|

Maritieme Wetenschappen - interuniversitair Universiteit Antwerpen en Universiteit Gent Enkele jaren geleden werd door de Universiteit Gent en de Universiteit A ­ ntwerpen ­beslist samen te werken om een interuniversitaire aanvullende opleiding in de m ­ aritieme wetenschappen aan te bieden. Hiervoor werden de opleidingsonderdelen uit de vroegere GGS ­Haven- en Maritieme Wetenschappen (Universiteit Gent) en de GAS Maritieme Wetenschappen (Universiteit Antwerpen) samengebracht. Met de interuniversitaire ­ aanpak werd de ­uitgebreide ervaring inzake maritieme en transportwetenschappen van beide ­universiteiten met elkaar verbonden en werd het mogelijk nauwer aan te sluiten bij de noden van personen die hun maritieme horizonten wensen te verbreden. Vanaf het academiejaar 2004-2005 werd een nieuwe stap gezet in deze samenwerking door het gezamenlijk aanbieden van een interuniversitaire master in de maritieme wetenschappen. De opleiding streeft ernaar een wetenschappelijke en praktijkrelevante opleiding te ­bieden, met aandacht voor de drie grote pijlers van het maritieme gebeuren, namelijk de juridische, economische en technische pijler.

Toelatingsvoorwaarden De student schrijft zich in aan de universiteit waar hij/zij het grootste aantal ­studie­punten kiest en legt daar ook de masterproef af. Voor de opleiding geldt het ­ normale ­inschrijvingsgeld van de universiteit. De master in de maritieme wetenschappen staat open voor de houders van: • omgevormde opleidingen: »» een diploma van een masteropleiding (master-na-bachelor) (bv. master in de ­rechten, master in de nautische wetenschappen, ...) • opleidingen ‘vroegere structuur’: »» een diploma van een academische opleiding van de tweede cyclus (bv. licentiaat in de rechten, licentiaat in de economische wetenschappen, ...) »» een diploma van de tweede cyclus van het hogeschoolonderwijs van twee cycli (bv. nautische wetenschappen, handelswetenschappen, industrieel ingenieur, ...) • houders van een gelijkwaardig bevonden (buitenlands) diploma. In elk van de bovenstaande gevallen geldt dat de toelatingscommissie nagaat of de ­ kandidaat voldoende basiscredits en/of basiscompetenties heeft verworven om ­inhoudelijk de opleiding zonder problemen aan te vatten. Daarbij wordt gekeken naar het aantal, de aard en de inhoud van de opleidingsonderdelen die in voorafgaande opleidingen werden gevolgd. Voor de opleiding gelden de interuniversitaire examenreglementen voor inter­universitaire master na masteropleidingen en de masterproef. |18

Programma Het programma is opgebouwd uit clusters, waaruit de student telkens één opleidings­ onderdeel selecteert. De student moet een programma samenstellen van 60 studie­punten, waarvan tenminste 12 studiepunten aan elke universiteit. Hij/zij heeft hierbij de keuze een opleidingsonderdeel aan de Universiteit Gent of de Universiteit A ­ ntwerpen te kiezen. De opleidingsonderdelen van één cluster bevatten gemeenschappelijke ­elementen, vanuit een ander gezichtspunt benaderd, maar te gelijkaardig om tweemaal gekozen te mogen worden. Binnen een cluster mag een student daarom maar éénmaal kiezen. Er zijn negen verplicht te volgen clusters. Voor de drie technische clusters bestaat er geen keuzemogelijkheid tussen de verschillende opleidingsonderdelen, voor de drie juridische clusters en de drie economische clusters kan de student een selectie maken uit verschillende opleidingsonderdelen per cluster. De student dient eveneens een masterproef af te leggen bestaande uit een schriftelijke proef die een onderwerp in de sfeer van het internationale, Europese, nationale of regionale transportgebeuren analyseert en waar mogelijk oplossingen formuleert. Het ontbrekende aantal studiepunten wordt door de student aangevuld met keuze­opleidingsonderdelen, waardoor ofwel nog één seminarie ofwel twee keuzeopleidingsonderdelen zullen moeten ­worden gekozen. Studiereis en studiebezoeken Jaarlijks wordt een unieke studiereis naar Londen georganiseerd door het Maritiem ­Instituut van de Universiteit Gent ten behoeve van de studenten die de inter­universitaire master in de maritieme wetenschappen volgen. Hierbij wordt een bezoek gebracht aan verschillende belanghebbende maritieme ­organisaties en ondernemingen, zoals de International Maritime Organization (IMO), International Maritime Bureau (IMB), International Chamber of Shipping (ICS), ­International Shipping Federation (ISF), Lloyd’s of London, Lloyd’s Register, Det Norske ­Veritas (DNV), UK P&I Club, Maritime Museum in Greenwich e.a. In overleg met de studenten worden eveneens bedrijfsbezoeken georganiseerd, vb. de haven van Gent, de haven van Antwerpen, de haven van Zeebrugge, de marinebasis ­Zeebrugge, de transportafdeling van SIDMAR, Volvo, het Waterbouwkundig Laboratorium (Flanders Hydraulics), .. Raadpleeg de pagina van de interuniversitaire master in de maritieme wetenschappen: www.ua.ac.be/tpr, onder Education / Advanced Masters. Op deze webpagina wordt bijkomende nuttige en actuele informatie inzake het programma van de opleiding, deeltijds studeren, uurroosters, de valven, het examenreglement, data van de infosessies e.d.m. bekendgemaakt. 19|

Voltijds programma Programma (A= Antwerpen, G = Gent) Verplichte onderdelen Haventechnologie (G)

sp.

6

Jaaruren Hoor Werk college college 30

-

Docent

P. De Baets en J. De Rouck M. Vantorre G. Allaert

6 30 Scheepstechnologie (G) 6 30 Havenplanning (G) Economisch gedeelte – cluster 4: 1 onderdeel uit: 5 45 Transporteconomie (G) E. Van de Voorde Economisch gedeelte – cluster 5: 1 onderdeel uit: (als Maritieme en Haveneconomie in cluster 4: geen onderdeel uit cluster 5 meer nodig) 4 30 Economische techniek van het P. Verhoeven maritiem transport (G) 4 30 Transport, logistiek en ruimte (G) F. Witlox Economisch gedeelte – cluster 6: 1 onderdeel uit: 3 30 Transportbedrijfseconomie (G) N. 3 30 Logistiek en expeditie (A) E. Van de Voorde Juridisch gedeelte – cluster 7: 1 onderdeel uit: 4 45 Belgisch zeerecht (G) E. Somers 3 30 Privaatrechtelijke vraagstukken R. De Wit inzake transport- en maritiem recht 3 30 Maritiem recht (A) P. Van de Vijver Juridisch gedeelte – cluster 8: 1 onderdeel uit: 4 30 Law of the sea (G) E. Somers 3 30 Internationaal zeerecht (A) E. Somers Juridisch gedeelte – cluster 9: 1 onderdeel uit: 4 45 Maritime transport law (G) K. Bernauw 3 30 Transportrecht (A) R. De Wit Masterproef 15 Keuzeonderdelen (te kiezen zo dat totaal aantal studiepunten programma = 60) 3 30 Luchttransport (A) E. Van de Voorde, P. Roosens 3 30 Maritieme geschillen (G) P. Taelman 3 30 Maritiem zakenrecht en zekerheidsC. Engels recht (G) 3 30 Seminarie havenproblemen (A) J. Blomme 3 30 Seminarie maritieme rechtspraktijk R. De Wit (A) |20

Seminarie methoden en technieken ruimtelijke analyse haven- en maritieme ontwikkeling (G) Seminarie transportproblemen (A) Seminarie vervoerbeleid Seminarie vervoer te land (A) Transport insurance law (G) Vervoerbeleid (A) Vervoer te land (A) Zee- en transporverzekeringsrecht (A)

3

-

30

G. Allaert

3 3 3 3 3 3 3

30 30 30

30 30 30 30 -

C. Peeters C. Peeters C. Peeters K. Bernauw C. Peeters T. Notteboom K. Bernauw

Inhoudsbeschrijvingen van de opleidingsonderdelen Belgisch Zeerecht E. Somers Doelstellingen De student kennis en inzicht bijbrengen inzake de private rechtsregels die voor het ­zeeverkeer bestaan. De student aangeven welke nationale en internationale r­ echtsbronnen voor het zeerecht moeten worden aangewend, met bijzondere nadruk op de Belgische zeewet. De student aanleren hoe met deze rechtsbronnen te ­werken. ­Bijdragen aan de juridische basis van de masterstudent die een interdisciplinaire ­opleiding wil doorlopen. Inhoud Er wordt een overzicht gegeven van in hoofdzaak regels van privaatrechtelijke aard die binnen de Belgische rechtsorde van kracht zijn. Aldus wordt aandacht besteed aan het juridisch regime van het schip (individualiteit,rechtspersoonlijkheid, nationaliteit...), aan de maritieme voorrechten en hypotheken, aan het statuut van de kapitein, de ­aansprakelijkheid van de scheepseigenaar, de aanvaring en de problematiek van hulp en berging.

Economische Techniek van het Maritiem Transport P. Verhoeven Doelstellingen De opleiding heeft een multidisciplinair karakter dat zich richt tot juristen, e­ conomisten en technici. De cursus tracht dan ook deze aspecten op een praktijk relevante ­manier met elkaar in combinatie te brengen. M.a.w. er is weinig theoretische voorkennis ­noodzakelijk, maar wel een zekere affiniteit voor het onderwerp. De masteropleiding wil een goede vooropleiding vormen die eengedegen kans op tewerkstelling in de maritieme transportsector biedt. De verschillende aspecten ­ (­juridische, economische en technische aspecten) strekken ertoe de studenten een ­basiskennis te geven inzake scheeps- en haventechnologie, havenplanning, techniek van de maritieme handel enz.... 21|

Inhoud • Algemene inleiding tot de functie van het maritiem transport • Organisatie van het zeevervoer • Technische aspecten van het zeevervoer • Overzicht van de voornaamste goederensoorten die per zeeschip vervoerd worden • Technische kenmerken van zeeschepen • Vervoerovereenkomsten • Bevrachtingsovereenkomsten • De scheepvaartmarkten • Intervenianten in het maritiem vervoer • De organisatie van de rederijen • Internationale maritieme organisaties • P & I Clubs en Salvage Associations

Havenplanning G. Allaert Doelstellingen Inzicht geven in de diverse criteria die met de planning van een haven te maken ­hebben: ruimtelijk en economisch. Aan de hand van een reeks voorbeelden van haven­ontwikkeling maakt de student een reflectie naar een case studie. Inhoud • Situering planning, havenplanning (aspecten, invalshoeken, positiebepaling) • Methodiek(en), planning van een haven • Uitdieping criteria planning van een haven (macro- en microruimtelijk) • Strategische havenplanning en havenmanagement. De rol van diverse partijen: de overheid en de privé-sector hierin. 1 t.e.m. 4: aan de hand van diverse voorbeelden in Vlaanderen. Confrontatie met buiten landse voorbeelden. Toepassing van 1 t.e.m. 4 in case studie (studiebezoek, rapport, seminarie).

Haventechnologie P. de Baets Doelstellingen Het is de bedoeling aan de studenten enige vorming te geven, enerzijds over het ­materieel dat in de haven gebruikt wordt om goederen te transporteren of op te slaan, anderzijds over de constructie van de haven als bouwkundig project. Het bijbrengen van enkele begrippen van de techniek en de constructies die in een haven gebruikt worden.

|22

Inhoud • Eigenschappen van goederen • Mobiele transporttuigen: auto, trein, vorklift, stapelaar, kraan,... • Vaste transporttuigen: bandconveyers, grijpers, pneumatisch transport, ­schroeven,... • Weegtechnologie • Planning van de haven • Waterwerken: kanalen, sluizen, kustverdediging, aanleginrichtingen,... • Algemeen ontwerp van terminals

Internationaal Zeerecht E. Somers Doelstellingen De studenten moeten in staat zijn: van het verschaffen van basiskennis over het internationaal zeerecht en i.h.b. het ­opleiden tot zelfstandige probleemanalyse. Inhoud • algemene begrippen, rechtsbronnen en instellingen • historische ontwikkeling • de basislijn • het statuut van de interne wateren (waterwegen en havens), m.i.v. het bijzonder ­statuut van de Schelde • het statuut van de territoriale zee en de aansluitende zone • het statuut van het continentaal plat • het statuut van de exclusieve economische zone • het statuut van de volle zee (m.i.v. registratie van schepen) • het statuut van de diepzeebodem • de bescherming van het mariene milieu. Deze onderwerpen worden besproken aan de hand van (o.a.) de zeerechtverdragen van Genève, het VN Zeerechtverdrag, bijzondere verdragen, een aantal praktijkgevallen en de interne Belgische regelingen. Deze cursus beoogt tevens een inzicht te geven in de internationaal publiek­rechtelijke aspecten van het gebruik van de zee en van haar natuurlijke rijkdommen. Komen aan bod: de juridische aspecten van de verschillende mariene rechtsgebieden (zoals i­nterne wateren, territoriale zee, aansluitende zones, volle zee, continentaal plateau, diepzeebodem, internationale zeestraten en kanalen), de problematiek van de mariene ­verontreiniging en de visserij.

23|

Logistiek & Expeditie E. Van de Voorde Doelstellingen De studenten moeten in staat zijn: • de besturing van de goederenstroom van afgewerkte producten inzichtelijk uiteen te zetten; • het economisch apparaat toe te passen op deze besturing van goederenstromen. Inhoud Deze cursus behandelt de logistiek zowel op bedrijfs- als macro-economisch niveau. Op bedrijfseconomisch niveau wordt de logistiek bekeken vanuit een integrale ketenbenadering (supply chain management). Hierbij worden diverse onderwerpen zoals fysieke distributie, voorraadbeheer, voorspelling en opslag- en handlingssystemen beschouwd. De stap naar het macro-economisch niveau wordt gezet door de keuze van de vestigingsplaats van bedrijven te analyseren. Hierbij komen de belangrijke trends aan bod die zich manifesteren in de geglobaliseerde logistiek en expeditiewereld. Ook de onderscheidende rol van Vlaanderen als een logistieke topregio in Europa is in dit opzicht belangrijk. Innovatieve logistieke concepten, inzonderheid deze in verband met uitbesteding, partnerships en toegevoegde waarde logistiek worden uitgebreid behandeld.

Logistiek en Transport E. Van de Voorde Doelstellingen • Analytisch inzicht in logistiek en transport • Beheersing van de generieke wetmatigheden en onderzoeksmethoden • Parate kennis van logistiek en transport, op managementniveau Inhoud 1. Vervoer in de logistieke keten 2. Just in time levering en nulvoorraad 3. Optimalisatie van partijgrootte in het vervoer 4. Keuze tussen vervoermodi 5. Kostenberekening in vervoerbedrijven 6. Wachttijd in vervoerbedrijven 7. Ritplanning 8. Prijsberekening in vervoerbedrijven 9. Investeringen in voertuigen

|24

Luchtvervoer P. Roosens, E. Van de Voorde Doelstellingen: Economisch inzicht in de sector van het luchtvervoer. Economische oplossingen kunnen ontwikkelen voor specifieke problemen in het luchtvervoer. Inhoud Institutionele organisatie van de sector. Vraag en aanbod: marktsegmentatie, kostenstructuur,... Prijsvorming: yield management, overboekingen,... Infrastructuur. Marketing en financiering. Speciale problemen: congestie, milieuproblematiek.

Maritieme en Haveneconomie C. Peeters, E. Van de Voorde Doelstellingen Het verwerven van gedegen kennis met inzicht in de hedendaagse maritieme ­ontwikkelingen inclusief zeehavens op basis van transporteconomische, ruimtelijke en regionaal economische wetenschap. Een en ander wordt met behulp van relevante onderzoeksresultaten en praktische ­ervaringen ondersteund. Inhoud Van alle transportwijzen is maritiem transportde belangrijkste zeker gemeten op b ­ asis van de gepresteerde tonkilometer. Doch ook als “industrie” is deze transportmodus ­belangrijk genoeg om in combinatie met de zeehaveneconomie onderzocht te worden. Zeehavenszijn nodig als begin- en eindpunt in de (maritieme) transportketen, maar ­tegelijk zijn zij leverancier en klant van velerlei diensten, een en ander gaat gepaard met grote investeringen en de creatie van tewerkstelling en toegevoegde waarden. ­Dientengevolge wordt aandacht besteed aan: 1. inzake haveneconomie: • de complexiteit van de diverse havenfuncties; • het correct beoordelen van havenactiviteiten en statistieken; • het uitbouwen van een coherent havenbeleid in regionale, nationale en­ internationale context; • de inhoud van een modern havenbeheer en -uitbating; • de overheidssteun inzake havenontwikkeling en het standpunt van de EU terzake; • de bepaling en interpretatie van havencapaciteit in het kader van s­trategische­ havenplanning; • het verwerven van een goed inzicht inzake havenmanagement; haveninfraen s­ uprastructuren; haventerminals; haventarieven; havenindustrialisatie; haven­arbeid; en havenconcurrentie. 25|

2. inzake maritieme economie: • kennis van de vele actoren die betrokken zijn: reders, makelaars, verladers,­ expediteurs, goederenbehandelaars, overheidsinstanties, enz. • kennis van de belangrijkste economische parameters van zeeschepen teneinde de problemen inzake scheepsmeting, draag- en laadvermogen, ect. te kunnen­ inschatten; • kennis van de belangrijkste eigenschap-pen en evoluties (specialisaties) op ­gebied van maritiem transport, incl. technologische veranderingen (cf. ro/ro, contai­nerisatie, ...); • kennis van de scheepsexploitatie zowel technisch (personeel, laden/lossen, stuwage, classificatie) als economisch (vrachtprijsbepa-ling, etc.). • kennis van de belangrijkste documenten zoals C/P, B/L en D/O; • inzicht in belangrijke maritieme vraagstukken zoals: het voortdurend gebrek aan evenwicht tussen vraag en aanbod, de implicaties van de bestaande en toekomstige structuur van wereldzeehandel en wereldvloot, de soorten veren bevrachting, de belangrijkste scheepvaartpolitiek, de problematiek van de goedkope vlag, enz.

Maritieme Geschillen P. Taelman Doelstelling Het verstrekken van een diepgaand inzicht in de regelen die de geschil­beslechting in ­maritieme aangelegenheden beheersen, met nadruk op de eigenheid en het i­ nternationaal karakter van deze rechtsregels. Het verwerven van inzicht in en het ontwikkelen van vaardigheden m.b.t. de regelen van geschillenbeslechting eigen aan het maritiem recht. Inhoud Na een introductie op het Belgisch privaatrechtelijk procesrecht, met klemtoon op de (­internationale) bevoegdheidsregels en het beslagrecht, vormt de studie van de ­eigenheid van maritieme geschillen en de maritieme geschillenbeslechting het v­ oorwerp van dit opleidingsonderdeel. Aandacht gaat in het bijzonder naar de wijze van ­procesvoering, de perikelen inzake (bewarend en uitvoerend) beslag op schepen, de bevoegdheids­ problematiek. Dit alles wordt benaderd vanuit de eigenheid van de m ­ aritieme ­geschillenbeslechting.

|26

Maritiem zakenrecht en zekerheidsrecht C. Engels Doelstellingen Algemene beschrijving van de doelstellingen: een inleiding tot het zakenrechtelijk statuut van de goederen die behoren tot de maritieme sfeer, dit te land en ter zee, de publiciteit op het scheepshypotheekkantoor, en een inleiding tot de voornaamste maritieme zekerheidsrechten, zoals het retentierecht, de warrant, het cognossement, het voorrecht en de hypotheek. De verhouding en de bijdrage tot de doelstelling van de opleiding: het maritieme zekerheidsrecht is een onderdeel van het maritieme recht, waardoor in het kader van het privaatrecht, in het bijzonder het handelsrecht, aangeduid wordt waarop en op welke wijze de schuldeiser, indien zijn schuldenaar zijn verbintenis niet nakomt, zich kan verhalen op de goederen van zijn schuldenaar om bij voorrang uitbetaald te worden. Inhoud Deel 1: de goederen i.v.m. het maritieme, het schip als goed, de publiciteit i.v.m. het zee- en binnenschip m.b.t. de zakelijke rechte en zekerheden. Deel 2: de maritieme zekerheidsrechten: retentierecht, warrant, cognossement, voorrechten en hypotheken.

Maritime Transport Law (Engelstalig) K. Bernauw Doelstelling De student inwijden en vertrouwd maken met de discipline van het zeevervoerrecht (overeenkomst) , die in de algemene opleiding slechts summier aan bod komt. Verbanden leggen met de verwante disciplines (handelsrecht, verzekeringsrecht, financieel recht). Een basis verschaffen voor meer gespecialiseerde studie en/of onderzoek in de materie van de vervoerovereenkomst. Inhoud Zowel het vervoer over zee van personen als van goederen wordt behandeld. In de mate dat een maritiem segment daarin begrepen is, komt ook het multimodaal vervoer aan bod. Inzake goederenvervoer worden de 2 juridische kaders bestudeerd, nl. de bevrachtgingsovereenkomst onder charter partij en de vervoerovereenkomst onder cognossement (Hague-Visby Rules). Aandacht wordt ook besteed aan de in de ververvoerrichting traditioneel : • onderscheiden tussenkomende partijen • aangewende documenten • toegepaste bedingen Ten slotte worden ook de beginselen van de averij-grosse figuur (York-Antwerp Rules) en van de zeeverzekering aangeraakt. 27|

Scheepstechnologie M. Vantorre Doelstellingen Het verstrekken van een globaal overzicht van de technologische aspecten van een schip, i.h.b. voor studenten met een niet-technische vooropleiding. Het opleidingsonderdeel behoort tot de technische pijler van de masteropleiding, die ertoe strekt de studenten een basiskennis inzake scheeps- en haventechnologie en ­havenplanning te bezorgen. Inhoud In het bijzonder worden volgende onderwerpen behandeld: • Terminologie van de scheepsstructuur (bestanddelen; afmetingen met inbegrip van netto- en bruto-tonnage; uitwatering; vorm; indeling; constructie-onderdelen) • Hydrostatica van het schip (lijnentekeningen, hydrostatische krommen; stabiliteit: fysische achtergrond, reglementering en praktische gegevens; dwarse en langse ­helling; waterdichte compartimentering en lekrekening; stranden en dokken) • Hydrodynamica van het schip (vaartweerstand; propulsie: voortstuwings­ machine, schroefpropeller, andere vormen van propulsie; sturen en manoeuvreren: koersbestendigheid, stuurinrichting (roer, boegschroef), manoeuvreerbaarheid, ­ manoeuvreerproeven, invloed van beperkte vaarwateren, manoeuvreer­ simulatie; gedrag van een schip in golven: principes, voorzieningen voor demping van de ­slingerbeweging, anker- en meergerei) • Scheepstypes (tankers, bulkcarriers, general cargo, containerschepen, roro-­schepen, sleepboten, binnenschepen).

Seminarie Havenproblemen J. Blomme Doelstellingen De cursus stelt zich tot doel de studenten op een activerende wijze inzicht te doen ­verkrijgen in de ontwikkeling die de zeehavens beïnvloeden en de problemen die zich nu en in de toekomst voordoen. Inhoud Er wordt een grondige studie gemaakt van een aantal havenrelevante onderwerpen die samen worden besproken. Er is ook onderzoek naar en een bespreking van ­recente ­ontwikkelingen in de zeehavens. Hierbij komt o.m. aan bod: het zeehaven­ beleid in V ­laanderen en Europa, interferentie met vervoerbeleid, milieubeleid en ruimtelijke o ­ rdening, ontwikkelingen inzake infrastructuur en superstructuur-investeringen, ­beheersvormen, zeehaven-concurrentie, technologie en transporteconomie die invloed hebben op de zeehavenactiviteit.

|28

Seminarie Maritieme Rechtspraktijk R. De Wit Doelstellingen Algemeen inzicht in de dagelijkse praktijk van de transportindustrie, op basis van de eigen theoretische kennis van transporteconomie en transportrecht. Inhoud De lezingenreeks “Maritieme rechtspraktijk” heeft tot doel om de toehoorders een algemeen overzicht te geven van de praktische aspecten van de beoefening van het transport- en zeerecht, en de toepassing in dat verband van ermee verwante rechtstakken. De onderscheiden lezingen worden gegeven door mensen die in de dagelijkse maritieme en transportpraktijk staan. De lezingen duren telkens twee uur. De inhoud van de lezingenreeks wordt jaarlijks aangepast aan de actualiteit, maar de bedoeling is om inzicht te verschaffen in een aantal strikt juridische aspecten, zoals het beslagrecht, het procesrecht, het publiekrecht, het contractenrecht en het internationaal privaatrecht. Nauw verwante materies, zoals het internationale kooprecht, komen eveneens aan bod. Tevens worden algemenere blikken geworpen op transportgerelateerde sectoren, zoals de expeditie, de luchtvaart, de praktijk van bevrachting (chartering), enz. Het programma bestaat uit minstens 10 voordrachten, waarbij de hierboven aangehaalde onderwerpen aan bod komen. Indien daartoe gelegenheid bestaat, wordt ook toegang aangeboden tot activiteiten buiten de universiteit, zoals de voordrachten georganiseerd door de Belgische Vereniging voor Zeerecht. Een vast programma kan derhalve niet worden weergegeven.

Seminarie Methoden en Technieken van Ruimtelijke Analyse van Havenen Maritieme Ontwikkeling G. Allaert Doelstellingen Aan de hand van case-studies vertrouwd geraken met de brede waaier van methoden en technieken van ruimtelijke analyse (kwantitatief en kwalitatief) en dit in het perspectief van de creatie van duurzame ruimtelijke ontwikkeling in havengebieden en maritieme milieus. Inhoud In seminarievorm: • De diverse aspecten van ruimtelijke analyse • Aanpak van ruimtelijke analyse in de strategische havenplannen (streefbeelden, verzoening ecologie/economie, duurzame ruimtelijke ontwikkeling, ruimtelijke k­ waliteit) • Van ruimtelijke analyse (RUA) naar ruimtelijk management (RUMA): voorbeelden van kustzone management Ruimtelijk effect rapportering/impactanalyse van nieuwe ontwikkelingen in maritieme havenmilieus (windmolenparken, berging afvalstort op zee/land e.a.). 29|

Seminarie Transportproblemen C. Peeters Doelstellingen • Een nauwkeurig gedefinieerd vervoerprobleem grondig kunnen uitdiepen, v­ ertrekkend van wetenschappelijke litteratuur. • De inzichten van de wetenschappelijke literatuur voor het beleid leren evalueren. • Over de verworven inzichten schriftelijk kunnen rapporteren. • Mondeling de essentie van bevindingen leren presenteren. • Opbouwende kritiek leren uitbrengen en ‘incasseren’. Inhoud Om iedereen toe te laten vrij een onderwerp te kiezen uitgaande van zijn of haar ­persoonlijke interesse, uiteraard binnen het algemeen thema van het seminarie, staat het studenten vrij zelf een voorstel te doen voor het te behandelen onderwerp. D ­ aarnaast wordt echter ook de mogelijkheid geboden te werken rond het algemeen thema, dat jaarlijks kan worden aangepast.

Seminarie Vervoerbeleid C. Peeters Doelstellingen Middels praktische oefeningen en gevalstudies worden de studenten in staat gesteld een aantal actuele transportproblemen te analyseren, zodanig dat er beleidsrelevante conclusies kunnen uit getrokken worden. Inhoud Na een beperkt aantal inleidende lessen houdt het seminarie in hoofdzaak een ­onderzoeksopdracht in, die tot doel heeft een belangrijke trend of uitdaging te ­analyseren, zoals die vandaag de dag binnen de vervoersector bestaat. In principe mogen de studenten zelf een onderwerp kiezen ter bestudering en r­ apportering. Zulks dient dan wel ter goedkeuring voorgelegd worden. Ten einde de ­ studenten behulpzaam te zijn in het vinden van interessante onderwerpen volgt ­hieronder een ­potentiële lijst van beleidsrelevante “topics”. De onderzoeksopdracht houdt in dat studenten in kleine groepen van maximaal 4p ­ ersonen zowel het opzoekwerk, de bewerking ervan, de voortgang en de rapportering voor hun rekening nemen. Uiteraard kan voor de oplossing van bepaalde problemen ­beroep gedaan worden op de betreffende professoren en assistenten.

|30

Seminarie Vervoer te Land C. Peeters Doelstellingen Inzicht verwerven in een transporteconomische problematiek inzake vervoer te land, een werkwijze aan te leren om zo efficiënt mogelijk een problematiek te analyseren en tot relevante beleidsconclusies te komen, eerste ervaring op te doen inzake veld­onderzoek (vb. gesprekken met bedrijfsleiders en andere key-players) en schriftelijke en ­mondelinge rapportage. Inhoud Het seminarie bestaat uit een groepswerk rond een beleidsrelevant onderwerp ­inzake ­vervoer te land. Vervoer te land betreft de sectoren wegvervoer, spoorvervoer, b ­ innenvaart en ondergronds vervoer. Zowel goederentransport als vervoer van p ­ ersonen (­publiek-privé) kunnen aan bod komen. Jaarlijks worden andere onderwerpen ­bestudeerd, in functie van actualiteit en beleidsrelevantie.

Transport, logistiek en ruimte F. Witlox Doelstellingen Het betreft een algemeen vormend opleidingsonderdeel waarin de ruimtelijk en economische wisselwerking tussen transport en logistiek centraal staat. Het opleidingsonderdeel wil elkeen, die een betere (en grondigere) kennis van het brede domein “mobiliteit” ambieert, aanspreken. Dit opleidingsonderdeel sluit aan bij de volgende competenties van de opleiding master in de geografie: 1.2, 1.3, 1.4, 1.6, 1.8, 1.10, 2.1, 2.5, 2.6, 5.1, 5.3. Inhoud De cursus bestaat uit vijf onderdelen (in totaal 12 hoofdstukken). Deel I betreft het “Begrippenkader”. Hierin wordt stilgestaan bij “verkeer en vervoer” (hfdst 1) en “het transportsysteem” (hfdst 2). Deel II gaat over “vraag, aanbod en markt”. Er wordt aandacht besteed aan “de vraag naar vervoer verklaard en gemodelleerd” (hfdst 3), “het aanbod aan vervoer: kostenzijde” (hfdst 4), en “marktstuctuur” (hfdst 5). Deel III focust op “transport & ruimte”, met aandacht voor “bereikbaarheid” (hfdst 6) en “transport en landgebruik” (hfdst 7). Deel IV stelt “logistiek en ruimte” centraal, met “logistieke ruimte, ruimte voor logistiek” (hfdst 8) en “stedelijke distributie” (hfdst 9). Ten slotte gaat deel V in “mobiliteitsbeleid”. Daarin wordt aandacht besteed aan “instrumenten voor een vervoersbeleid” (hfdst 10), “multimodaal vervoer (hfdst 11) en “duurzaam vervoer (milieu en energie)” (hfdst 12).

31|

Transportbedrijfseconomie N. Doelstellingen De studenten moeten leren de economisch logistieke analyses maken voor beslissingen in transportondernemingen en in de transportafdelingen van bedrijven. De doelstellingen worden nagestreefd door een heldere en diepgaande analyse van de leerstof, zodat studenten bruikbare kennis en inzichten opdoen. Inhoud Kostenberekening in vervoerbedrijven. Wachttijd in vervoerbedrijven. Ritplanning: kortste-padmethoden, rondritmethoden, toewijzing van oorsprongen aan bestemmingen. Prijsberekening in vervoerbedrijven. Investering in voertuigen: optimaal voertuigenpark, optimale gebruiksduur. Logistieke kosten: concept bedrijfslogistiek, transportkosten, kosten van goederen­ behandeling, voorraadkosten, kosten van voorraadtekort, verpakkingskosten, kosten van orderbehandeling en administratie, instelkosten, kosten van klantenservice, kosten van vestigingsplaats, just-in-time levering en nulvoorraad. Vervoerbeslissingen uit logistiek standpunt: optimale partijgrootte, regel van de ­vierkantswortel, optimale partijgrootte in de binnenvaart, optimale partijgrootte in het wegvervoer, keuze tussen vervoermodi.

Transporteconomie E. Van de Voorde Situering De cursus ‘transporteconomie’ is opgevat als een toepassing van het economisch instrumentarium in al zijn aspecten. De studenten worden vertrouwd gemaakt met het leren oplossen van alle soorten transportproblemen die zich kunnen stellen, gaande van prijszetting over beïnvloeding van de modale keuze naar alle mogelijke vormen van politiek op het vlak van transport en logistiek. Inhoud We onderscheiden een viertal blokken: • overzicht van de Europese transportsector (het verkeers- en vervoersysteem; de economische betekenis van de vervoersector; de organisatie van het vervoer in België;de reglementering in de vervoersector). • Vraag- en aanbodanalyse (de vraag naar vervoer; het vervoeraanbod; evenwichtsvorming en marktstructuur) • vervoerpolitiek (vervoerpolitiek als onderdeel van algemeen beleid; aanrekening van externe kosten; heffingstechnieken en aanverwante maatregelen; prijsbeleid; infrastructuurbeleid) • Specifieke toepassingen (haveneconomie; maritieme economie; luchtvaarteconomie; logistiek). |32

Vervoer te Land T. Notteboom Doelstellingen De cursus laat studenten toe om zich eigen te maken met de techniek, de reglementering en het management van vervoer te land. Bovendien beoogt de cursus vaardigheden aan te scherpen inzake beleids- en managementbeslissingen inzake het vervoer per ­vrachtwagen, spoor, binnenschip of kustvaart. Inhoud Het opleidingsonderdeel vervoer te land beoogt de studenten kennis en vaardigheden bij te brengen inzake het vervoer per trein, binnenschip, vrachtwagen en kustschip. Het eerste deel van de cursus gaat dieper in op het vervoersaanbod, omvattende de infrastructuur, het vervoermaterieel, de organisatie van de markt en de aangeboden vervoerdiensten. Het achterlandvervoer vanuit zeehavens vormt een afzonderlijk onderdeel, evenals de ­vervoersvraag en de modale keuze. Het tweede deel van de cursus gaat dieper in op de ­vigerende reglementering voor de genoemde vervoersmodaliteiten zoals de toegang tot de markt, toegang tot het beroep, de transportdocumenten, aansprakelijkheids­regelingen, etc.. Er wordt afzonderlijk aandacht besteed aan het transport en de ­behandeling van gevaarlijke goederen.

Vervoerbeleid C. Peeters Doelstellingen • Analytisch inzicht in de vervoerpolitiek • Beheersing van de economische analyse van vervoerpolitiek Inhoud VERVOERPOLITIEK ALS ONDERDEEL VAN ALGEMEEN BELEID • Automatische keuze voor maatregelen in het vervoer • First best: uitsluitend directe maatregelen • Second best: indirecte maatregelen bij uitzondering AANREKENING VAN EXTERNE KOSTEN • Verantwoording van heffingen voor externe kosten • Samenstelling van de marginale externe kostprijs • Marginale congestiekosten • Marginale infrastructuurkosten • Marginale milieukosten • Marginale ongevallenkosten • ‘Second best’-oplossingen EUROPEES VERVOERBELEID • Trans-Europese Transport Netwerk • Harmonisering en deregulering in het Europese vervoerbeleid (spoor, binnenvaart, intermodaal, etc..) 33|

Studiebegeleiding Studieadvies en studentenbegeleiding De Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding helpt je vanaf het moment dat je voor het eerst inschrijft tot aan het moment waarop je je diploma ontvangt. Je kan op elke campus terecht bij een studentenbegeleider, na afspraak via het Studenten Informatie Punt (T +32 3 265 48 72). Onze dienst voorziet begeleiding op volgende domeinen: Informatie en advies over studeren in het hoger onderwijs Dit kan handelen over studierichtingen binnen en buiten de Universiteit Antwerpen, maar ook over het leerkrediet, het onderwijs- en examen­reglement, enz. Begeleiding bij het maken van je studiekeuze, twijfels over je studierichting Weten wat je wilt, is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Samen met een studenten­ begeleider kan je aan de hand van gesprekken en oefeningen meer zicht krijgen op je persoonlijkheid, capaciteiten, interesses en de studierichtingen die daarbij passen, al dan niet in het kader van heroriëntering. Begeleiding omtrent studievaardigheden, studieplanning en uitstelgedrag Een studentenbegeleider kan je studievaardigheden helpen aanscherpen (hoe verwerk je grote hoeveelheden leerstof, hoe maak je een schema, hoe maak je goede nota’s) en je helpen bij het maken van realistische planningen en oefeningen om je uitstelgedrag tegen te gaan. Psychologische begeleiding en psychotherapie Wanneer je geconfronteerd wordt met persoonlijke problemen die je studies belemmeren (faalangst, rouwverwerking, relatieproblemen, …), kan je terecht bij een studentenbegeleider die samen met jou nagaat welke hulp je het best kan gebruiken. Dit kan gaan over een kortere begeleiding, het volgen van een training, het volgen van een langdurige psychotherapie of een gepaste doorverwijzing. Alles gebeurt steeds op vrijwillige basis. Begeleiding van studenten met een functiebeperking, topsport of kunstbeoefening Als student met een functiebeperking (fysische handicap of chronische ziekte, leerprobleem, concentratieprobleem, stoornis binnen het autismespectrum of psychisch probleem ...), sport- of kunstbeoefening kan je bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. Hiervoor is een attest vereist. Meer info: www.ua.ac.be/bijzonderefaciliteiten of in de folder ‘Studeren met een functiebeperking, topsport- of kunstbeoefening’.

|34

Afstudeerbegeleiding en beroepskeuze Tot slot kan je bij ons terecht voor hulp bij je zoektocht naar jobs passend bij je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses, voor informatie over verdere studies na het behalen van een diploma, sollicitatietips, enz. Het aanbod groepsgerichte begeleiding en trainingen wordt elk semester bekend gemaakt via affiches, folders, brochures, op Blackboard en via mail. Kijk ook zeker op www.ua.ac.be/studentenbegeleiding.

Nuttige websites masteropleidingen Op www.ua.ac.be/studiekiezer vind je uitgebreide informatie over alle masteropleidingen die de Universiteit Antwerpen inricht. Je kan vanuit deze url ook doorklikken naar de ­website van een faculteit.

toekomstige studenten Open campusdagen Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen informatiedagen voor leerlingen van het secundair onderwijs. Deze hebben plaats in maart en april. Naast een algemene en een specifiek studiegerichte infosessie kan je aan de infostanden cursussen inkijken en een aantal brochures verkrijgen. Je krijgt de gelegenheid tot vragen stellen en desgewenst tot een persoonlijk gesprek. Vooraf inschrijven is niet nodig. Meer info op www.ua.ac.be/infodagen. Infomarkt Twijfel je nog over je studiekeuze? Wil je nog graag een bevestiging van je keuze? Dan kan je terecht op de infomarkt in september. Bachelor-, schakel, master- en master-na-masterprogramma’s komen aan bod, alsook “flexibel studeren en avondonderwijs”. Aan de infostanden kan je cursussen inkijken, brochures verkrijgen en bijkomende vragen stellen aan de medewerkers van de opleidingen en studentenbegeleiders. Vooraf inschrijven is niet nodig. Meer info op www.ua.ac.be/infodagen.

Inschrijven Praktische informatie in verband met inschrijvingen vind je op: www.ua.ac.be/inschrijven.

Studentenportaal Op het studentenportaal https://blackboard.ua.ac.be vind je algemene informatie die voor jou als student nuttig kan zijn: de academische kalender, de computer- en netwerkinfrastructuur, blackboard, beschikbare cursussen, financiering, huisvesting, sociale voorzieningen, eten en drinken op de campussen, studentenjobs, studentenclubs, sport, contactpersonen studieloopbaanbegeleiding per faculteit, ­doctoreren, enz.. 35|

Bibliotheek De Universiteit Antwerpen heeft een uitgebreide collectie boeken ter beschikking voor studenten en personeel. Op de Stadscampus bevindt zich een gloednieuwe bibiliotheek voor de humane en sociale wetenschappen. Op de Campus Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken zijn de bibliotheken voor de exacte en medische wetenschappen gehuisvest. Meer info op http://lib.ua.ac.be.

Begin academiejaar Het academiejaar 2012-2013 start op maandag 24 september 2012.

wegbeschrijving naar de vier campussen van de Universiteit Antwerpen Op www.ua.ac.be/route kan je de wegbeschrijving naar de verschillende campussen terugvinden. De vier campussen zijn Campus Drie Eiken, Stadscampus, Campus Groenenborger en Campus Middelheim.

Hoe de Universiteit Gent te bereiken? Via www.ugent.be > Over Universiteit Gent > Contactinformatie > Plattegronden ­universitaire sites > Site Voldersstraat vind je een plan van de Site Voldersstraat.

|36

Meer info? Departement Transport en Ruimtelijke Economie Universiteit Antwerpen Departement Transport en Ruimtelijke Economie Stadscampus Prinsstraat 13 2000 Antwerpen T +32 3 265 40 44 [email protected] www.ua.ac.be/tpr Universiteit Gent Ruben Hemelsoen Universiteitstraat 4 9000 Gent T +32 9 264 67 30 [email protected] Opleidingsverantwoordelijken Dr. Thierry Vanelslander (Universiteit Antwerpen) Prof. dr. Eduard Somers (Universiteit Gent) Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus - Gebouw E (Agora), 1ste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen T +32 3 265 48 72 [email protected]

37|

Notities

|38

Notities

39|

Notities

|40

Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus - Gebouw E (Agora) Grote Kauwenberg 2, 2000 Antwerpen T +32 3 265 48 72, [email protected] www.ua.ac.be/studiekiezer

De Universiteit Antwerpen behoort tot de Associatie Universiteit en Hogescholen Antwerpen.