DIt Is een bIjLage bIj DagbLaD De teLegraaf. De InhouD van Deze bIjLage vaLt nIet onDer De hoofDreDactIoneLe verantwoorDeLIjkheID
Corporate SoCial reSponSibility people, planet, profit
oktober 2011
Mobiliteit
Euro’s verdienen op de fiets
Personeel Duurzame inzetbaarheid onontkoombaar
Communicatie Duurzaamheid mag geen trucje zijn
Marga Hoek
‘Op het moment wordt je concurrentiepositie er niet beter op wanneer je duurzaam onderneemt’
Expertpanel
Cradle-to-cradle
Imago kan niet zonder inhoud
Luxe wc-papier zonder milieu-impact
kijk op www.okidruktdekosten.nl
2
e d ito r ia l
Meervoudige innovatie MVO en duurzaamheid zitten duidelijk in een versnelling. Het bedrijfsleven ziet er de voordelen van in. Tegelijkertijd staan ons volgens MVO Nederland directeur Willem Lageweg nog grote uitdagingen te wachten. Hij noemt vijf innovatiethema’s.
“Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en duurzaamheid zijn bezig met een onstuitbare opmars in het bedrijfsleven. Er is duidelijk sprake van een versnelling. MVO wordt steeds meer een vanzelfsprekend uitgangspunt voor zaken doen. Bedrijven die al wat langer met MVO aan de slag zijn blijken ten opzichte van hun branchegenoten vaak bovengemiddeld te presteren. Dat geldt niet in het minst in het MKB. MVO en innovatie zijn daar vaak synoniem. De ervaring leert dat hoe integraler een bedrijf met de P’s van People, Planet en Profit aan de slag gaat, hoe beter de resultaten zijn. Anders gezegd: bij MVO gaat het niet alleen om groene producten, energiebesparing of afvalbeperking. Sociale innovatie is minstens even belangrijk, zeker ook in tijden dat er harder moet worden geknokt voor omzet en kostenbeheersing. Bij sociale innovatie gaat het om slim samenwerken, om inspirerend leiderschap, om moderne arbeidsverhoudingen en om goede communicatie.
Willem Lageweg Directeur MVO Nederland
We weten allemaal dat wanneer alleen techneuten het voor het zeggen hebben, veel vernieuwingen vastlopen in onbegrip en onwil. Dat is ook bij MVO het geval. Juist bedrijven die hun mensen weten te stimuleren, die ruimte geven aan ondernemerschap en die een goede samenwerking en
communicatie bevorderen zijn echt succesvol. Dit besef dringt steeds meer door in het bedrijfsleven. Mooie voorbeelden van bedrijven waar MVO op een integrale en sociaal innovatieve manier wordt aangepakt zijn Alliander (netwerkbedrijf), Vebego (uitzend- en schoonmaakdiensten), installatiebedrijf Hoppenbrouwers, Greenfox (duurzame verlichting) en Van Houtum papier. Het gaat dus goed met MVO en duurzaamheid. Echter, we staan nog maar aan het begin van een lange ontwikkeling. Wie zich realiseert hoe
‘De ervaring leert dat hoe integraler een bedrijf met de P’s van People, Planet en Profit aan de slag gaat, hoe beter de resultaten zijn’ groot onze voetafdruk eigenlijk is, hoe ver we de draagkracht van de aarde nu al overschrijden en hoe groot de verschillen tussen rijk en arm nog zijn, beseft dat er nog heel veel veranderingen nodig zijn. Om de ingezette versnelling voort te zetten zijn er op vijf
terreinen ingrijpende innovaties nodig. Het gaat om te beginnen om innovatie op moreel/ethisch gebied. Dat betekent dat we zowel in het bedrijfsleven als maatschappelijk veel meer respect en erkenning voor de belangen van anderen moeten opbrengen. Daarnaast gaat het om technologische en om sociale innovatie. Sociale innovatie, dus beter samenwerken en anders leiding geven, is daarbij moeilijker dan technologische innovatie. Techniek is steeds minder het probleem. Voorts is institutionele innovatie van groot belang. Onze instellingen, zowel op publiek terrein (denk aan overheid en onderwijs) als in de private sector (denk aan banken en verzekeraars), zullen fors moeten vernieuwen. Tenslotte zullen de maatschappelijke kosten veel nadrukkelijker in de prijzen van producten moeten worden verwerkt. Ik noem dat systeeminnovatie. Grote woorden voor taaie en ingrijpende veranderprocessen. Burgers, bedrijven en overheden hebben hierin ieder hun eigen rol. Waar de private sector vooral verantwoordelijk is voor de morele, de technologische en de sociale kant, is de overheid aanspreekbaar op ingrijpende vernieuwingen op systeem- en institutioneel niveau. Zo heeft iedereen zijn uitdagingen en is maatschappelijk verantwoord ondernemen een verhaal waaraan we nog maar net begonnen zijn.”
05
08
10
14
04 Imago kan niet zonder inhoud 05 Duurzaamheid mag geen trucje zijn 06 Werken in een duurzame omgeving 08 Profielinterview: Marga Hoek
• ISO 26000 Handreiking voor maatschappelijke verantwoordelijkheid van organisaties (MVO) Meer informatie en bestellen: www.nen.nl/iso26000
• NPR 9026 Handleiding voor zelfverklaring NEN-ISO 26000* • Praktijkgids - De 100 meest gestelde vragen - MVO volgens ISO 26000 • Praktijkgids - De implementatie van MVO - Praktijkcases en tools voor ISO 26000*
10 Luxe WC-papier zonder milieu-impact 12 Euro's verdienen op de fiets 14 Duurzame inzetbaarheid onontkoombaar
Colofon
Over Smart Media
Project Manager: Mandy Smithson Productieleider: Hans Wihlborg Hoofdredacteur: Jerry Huinder,
[email protected] tekst: Mariëlle van Bussel, Laura Walburg, Pamela Wilhelmus Grafische vormgeving: Leon Mooijer Drukkerij: Drukkerij NoordHolland
Smart Media ontwikkelt, produceert en financiert themabijlagen die via landelijke, gerenommeerde kranten worden verspreid. Elke themabijlage wordt gemaakt door zorgvuldig samengestelde redactie teams. De grafische productie wordt verzorgd door creatieve vormgevers met gevoel voor de productie van moderne tijdschriften. Onze basisgedachte is een sterke onderwerpgerichtheid. Door zichtbaar te zijn in onze themabijlagen bereiken onze klanten het gehele verspreidingsterrein van de dragende krant. En selecteren ze automatisch de doelgroep die in de markt is voor de producten en diensten van het bedrijf. Smart Media is een jonge en dynamische onderneming met hoge doelstellingen. Wij ontwikkelen ons snel en onze planning is erop gericht een van de toonaangevende bedrijven van Europa in ons vakgebied te worden. Op dit moment zijn we vertegenwoordigd in Zweden, Noorwegen, Zwitserland en Nederland.
Voor meer informatie kunt u een e-mail sturen naar
[email protected] Smart Media Publishing Holland B.V. Sint Antoniesbreestraat 16, 1011 HB Amsterdam, The Netherlands. Tel +31 20 79 600 80, www.smartmediapublishing.com
Met ISO 26000 op weg naar erkenning voor MVO
Volg ons
Normalisatie: de wereld op één lijn
* Vanaf 2 november leverbaar
TogeT Toge T her for a susT sus Tainable fuT fu T ure! Registre er je vóór 15 decemb er 2011 op ww w.lyre co.nl met verm elding v an code CS R1310 en ontva ng een gratis MVO infOp akket !*
DIt Is een bIjLage bIj DagbLaD De teLegraaf. De InhouD van Deze bIjLage vaLt nIet onDer De hoofDreDactIoneLe verantwoorDeLIjkheID
Quantore kantoorartikelen Hét groene alternatief Het Quantore huismerk biedt een
milieuverantwoorde artikelen met
compleet assortiment kantoor
Sustainable Office keurmerk bevat?
artikelen van goede kwaliteit.
Daarom kiest u voor Quantore kan
Inmiddels zijn er meer dan 700
toorartikelen, exclusief beschikbaar
Quantore kantoorartikelen, uitste
bij uw kantoorspecialist. Vraag ook
kende producten tegen een scherpe
meteen naar milieucatalogus Het
prijs. Dat weet u natuurlijk al lang.
Groene Boek, een handig overzicht
Maar wist u ook dat het Quantore
van meer dan 2.500 kantoorartikelen
assortiment veel duurzame en
met een groene claim.
Kijk op www.quantore.com/verkooppunten voor een dealer bij u in de buurt.
*Uitsluitend geldig voor bedrijven.
5
4
actu e e l
e x p e rtpan e l
Imago kan niet zonder inhoud
‘Als je stelt dat duurzaamheid een integraal onderdeel is van je bedrijfsvoering, moet je er ook transparant over communiceren’
Het imago kan een onderneming maken of breken. Als je maatschappelijk verantwoord bezig bent, kan dat je imago en dus je marktpositie een enorme boost geven. Maar: “Als het imago de enige reden is om aan MVO te doen, dan is het een lege huls.” tekSt MAriëLLE VAN BuSSEL
Frank Janssen
Ingeborg boon, coördinator ISo 26000
Sible Schöne, programmadirecteur bij HIer klimaatcampagne
Een 100 procent elektrische vuilniswagen: het afval wordt in de afvalenergiecentrales omgezet in elektriciteit, waar het voertuig door wordt aangedreven. Hans Nooter, senior adviseur MVo bij Alliander
Hoe belangrijk is maatscHappelijk verantwoord ondernemen voor Het imago van een bedrijf?
“Het imago speelt een grote rol, kijk naar de olievlek van BP of de ballen van Nike die door kinderen gemaakt werden. Maar het imago moet niet de enige reden zijn om aan MVO te doen. Het moet van binnenuit komen. Het gaat niet alleen om wat anderen ervan vinden, maar vooral wat een bedrijf er zelf van vindt. We hebben tenslotte maar één aarde. Als men alleen bezig is met het imago en niet met de inhoud, is het een lege huls.”
“Het imago is van belang, maar wél in combinatie met een redelijke prijs. Uit onderzoek is gebleken dat zestig procent van de Nederlanders MVO belangrijk vindt, maar dat ongeveer veertig procent van hen niet veel meer dan de oorspronkelijke prijs wil betalen. De drempel moet laag zijn om deze producten aan te schaffen. Daarnaast moet het verhaal wel deugen en moet er aantoonbare kwaliteit geleverd worden. Vooral organisaties die geen concreet product leveren, zoals de banken, zijn meer gebaat bij een positief imago.”
“MVO kan zeker een bijdrage leveren aan het imago van een bedrijf, maar het is geen garantie. Een imago is een door de buitenwereld waargenomen beeld dat meestal gebaseerd is op een deel van de werkelijkheid. Eén gebeurtenis kan in korte tijd tot grote afbreuk van een imago leiden. Met alleen maar greenwashing komt een bedrijf uiteindelijk in de problemen. Kwaliteit blijft het belangrijkste, MVO kan daarbij helpen. Als je het alleen doet voor het imago, begin er dan niet aan.”
Hoe voorkom je dat mvo gezien wordt als marketingtruc?
“Door te communiceren en transparant te zijn voorkom je argwaan. Wij hebben daarom een zelfverklaring ontwikkeld, die door het bedrijf zelf ingevuld wordt. Men geeft concreet aan wat er gedaan is aan MVO. Op die manier leg je verantwoording af die onderbouwd is. Op een digitaal platform worden alle zelfverklaringen verzameld, aan de hand waarvan stakeholders de dialoog kunnen aangaan. Zij zijn uiteindelijk de beoordelaars.”
“Keurmerken en logo’s maken het makkelijker voor de consument om de keuze voor een milieuverantwoord product te kopen. Als organisatie moet je aantonen dat deze auto of wasdroger inderdaad goed is voor het milieu. Onafhankelijke controle, door middel van certificaten, is daar een goed middel voor. Ook moet de MVO-werkwijze openbaar gemaakt worden.”
“Doe wat je zegt en laat dat zien, bijvoorbeeld door labels en keurmerken. MVO moet inhoud krijgen in de primaire processen en producten. Het is goed om in gesprek te gaan met stakeholders en vast te stellen waar de prioriteiten liggen en vervolgens duidelijk te zijn over je aanpak. Het werken aan de hand van internationale richtlijnen zoals ISO 26000 en GRI voor verslaglegging zijn hierbij behulpzaam en helpen te kortzichtige benaderingen voorkomen.”
“Het zelfreinigend vermogen doet zijn werk. Bij degene die het hardst roept dat hij maatschappelijk verantwoord bezig is, kun je je twijfels hebben. Een goed imago, mét inhoud, levert goede medewerkers op die willen blijven. Ook versterkt een bedrijf zijn positie ten opzichte van concurrenten en is er animo om samen te werken waardoor er innovatieve ideeën kunnen ontstaan.”
“Het marktaandeel stijgt aanzienlijk. Als Albert Heijn geen groene producten in de schappen legt, lopen de klanten naar de concurrent. Ook voor het werven en behouden van medewerkers is een positief imago van belang. Wie wil er op een feestje toegeven dat hij voor een bedrijf werkt dat bekend staat om zijn milieuvervuilende activiteiten of bijvoorbeeld kinderarbeid? Mensen vinden het leuk om voor een bedrijf mét MVO-beleid te werken.”
“Aantrekkelijk werkgeverschap. Wij merken dat mensen, voordat ze solliciteren, vragen naar ons MVO-beleid. Steeds meer mensen kiezen voor een bedrijf dat goed bezig is met MVO. Daarnaast levert het meer kans op op uitwisseling en samenwerking met andere partijen, wat kan leiden tot innovatie. Indirect draagt het dus bij aan meer omzet en meer winst.”
Duurzaamheid mag geen trucje zijn Als je als bedrijf over je duurzaamheidsbeleid communiceert, kun je dat maar beter goed doen. Consumenten worden kritischer en prikken steeds gemakkelijker door valse claims heen.
eeN VoorbeelD VAN eeN bedrijf dat duurzaamheid belangrijk vindt is afvalverwerker Van Gansewinkel. Het bedrijf communiceert daar ook duidelijk over. Zo is het duurzaamheidsverslag geïntegreerd in het jaarverslag. “Voor ons is duurzaamheid een integraal onderdeel van onze bedrijfsvoering. We leveren grondstoffen en onze businesscase is gebaseerd op grondstoffenschaarste. Dan moet je
tekSt LAurA WALBurg
goedkoop = duurkoop? wat levert een positief imago op?
11
Winnaar
Fors besparen op uw energiekosten! IsoBouw: Marktleider in duurzame isolatiesystemen
‘Als een bedrijf iets beweert op het vlak van duurzaamheid, dan moet dat controleerbaar zijn’
DAt zIet ook bArt bruGGeNwIrtH,
ook sturen op duurzaamheidsindicatoren”, vertelt Frank Janssen, directeur Corporate Communicatie. “We berichten daarom niet alleen over milieuzaken, maar ook over de ontwikkeling van medewerkers, sociaal beleid en veiligheid. Om echt geloofwaardig te zijn voor onze stakeholders laten we onze
directeur van B-open, dat bedrijven helpt om hun MVO-beleid op de juiste manier te communiceren. “Als een bedrijf iets beweert op het vlak van duurzaamheid, dan moet dat controleerbaar zijn. Het zijn misschien niet de consumenten in de winkel die meteen doorvragen, maar stakeholders, media en maatschappelijke organisaties doen dat wel. Op het
moment dat je iets beweert dat je niet hard kunt maken, val je als bedrijf door de mand en is de imagoschade heel groot.” Daarom adviseert Bruggenwirth bedrijven goed na te denken over wat ze communiceren. “Denk aan de thema’s die voor jou als bedrijf én voor de consument relevant zijn. Een goed voorbeeld is Verkade. Dat bedrijf koopt alle chocolade duurzaam in. Dat is iets dat klanten willen weten. Daarmee waren ze één van de eerste grote merken en op die manier onderscheiden ze zich.” eN Hoewel beDrIjVeN zichzelf niet moeten overschreeuwen op het gebied van duurzaamheid, schuilt er ook een gevaar in als ze juist te weinig communiceren. Nespresso bijvoorbeeld, dat onder vuur kwam te liggen van activisten omdat het de koffie niet FairTrade in zou kopen. Terwijl het bedrijf volgens Bruggenwirth een prima eigen programma heeft op het gebied van sustainability. “Nu wordt het bedrijf in de verdediging gedwongen door de negatieve publiciteit, die er ontstaat. Door hier pro-actief over te communiceren, zonder jezelf op de borst te kloppen, kan dit worden voorkomen.”
Dossier duurzaam is een initiatief van Intomart gfk, DDb en b-open. het onderzoek meet sinds 2008 de ontwikkeling in houding en perceptie van consumenten ten aanzien van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen en het imago van merken op dit gebied. In 2011 wordt er meer aandacht besteed aan duurzaamheid. gaf in 2010 22 procent van de consumenten aan duurzaam te leven, in 2011 is dat 26 procent. het aantal consumenten dat duurzaam ondernemen belangrijk vindt bij het doen van aankopen steeg van 25 naar 32 procent. Daarbij verwacht 6 op de 10 consumenten dat de aandacht voor duurzame aspecten bij aankopen de komende twee jaar alleen maar zal toenemen. toch staat eigenbelang bij de consument voorop. voor slechts 1 op de 6 consumenten zijn de duurzame aspecten van een product belangrijker dan de prijs-kwaliteitsverhouding. een derde van de consumenten ziet duurzaam ondernemen als een marketingtruc. ze houden niet van reclame waarin duurzame of maatschappelijk verantwoorde claims worden gedaan. ewout witte van Intomart gfk: “er lijkt een zekere polarisering op te treden. Duurzaamheid wordt steeds belangrijker, maar de cynici, de groep consumenten die niets van duurzaamheid moet hebben, haken steeds meer af.”
be good. not less bad. dare. create sustainable success.
www.isobouw.nl & www.zolderisoleren.nl Slimfix_Slimfix_Reno_262x130.indd 1
“Ik denk dat bedrijven proberen om hun MVO-beleid beter voor te doen dan het in werkelijkheid is”, vertelt Barbara Jansen, derdejaars student psychologie aan de Universiteit van Amsterdam. “Daarom ben ik extra kritisch op het moment dat bedrijven heel hard roepen wat ze allemaal voor het milieu doen. Vaak kijk ik dan ook nog wel even op hun website om te controleren of het wel klopt wat ze zeggen. Als ik het gevoel heb dat het niet klopt, dan koop ik iets anders.” Jansen staat hierin niet alleen. Steeds meer consumenten krijgen door dat wij-zijn-echt-duurzaam leuzen vaak slecht leuzen zijn en trappen er niet meer in. Bedrijven moeten de daad ook bij het woord voegen.
duurzaamheidsinformatie extern toetsen. Sinds 2007 rapporteren we volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative. In drie jaar tijd zijn we gegroeid van een C+-status naar een A+-status.” Volgens Janssen is het belangrijk om over duurzaamheid te communiceren: “Als je stelt dat duurzaamheid een integraal onderdeel is van je bedrijfsvoering, moet je er ook transparant over communiceren. Laten weten wat de verschillende duurzaamheidsinspanningen opgeleverd hebben, maar ook wat de dilemma’s zijn en wat niet goed is gegaan. Transparantie en geloofwaardigheid zijn hierbij sleutelbegrippen. Vandaar dat externe toetsing zo belangrijk is. We willen koste wat het kost de schijn van greenwashing voorkomen.”
dossier duurzaam 2011
06-10-11 14:04
6
m o g e lij k h e d e n 4 vragen aan
GISPEN, HET GROENSTE BEDRIJF VAN NEDERLAND
Dromen worden werkelijkheid … J IL JI N? W T WA WORDE ER LAT
Winnaar Telegraaf Top 100 Groene Bedrijven Award 2010
Gispen is inrichter van zo duurzaam mogelijke werkomgevingen. Voor optimale ondersteuning van haar opdrachtgevers heeft Gispen een breed pakket aan diensten samengesteld. Werkomgevingspecialisten van Gispen werken op basis van de inrichtingsfilosofie A Better Life At Work nauw samen met opdrachtgevers en partners, om de optimale werkomgeving te
EEN LUXE BUREAUSET ... met Re-solution
frank akiHary, managing director bij oki printing solutions ■
wat zijn de voordelen van
Het gebruik van led-tecHnologie?
Eerst diende het hout van deze tafel als steiger, daarna als beursstand en nu als C2C tafel op het kantoor van de World Society for the Protection of Animals.
werken in een duurzame omgeving Duurzaamheid mag dan een trend zijn, op de werkvloer kan het allemaal nog een stuk duurzamer. Van een groen kantoor tot efficiënt vergaderen op locatie, recycling van grondstoffen en biologische lunches. Wat zijn de opties? tekSt LAurA WALBurg
in kleine dingen. In de congreszaal hangt een bordje met de vraag of het licht per se aan moet, al het eten en drinken is biologisch en overal hangen spaarlampen. “Veel van onze gasten komen hier omdat zij iets met duurzaamheid doen. Ze presenteren bijvoorbeeld hun duurzaamheidsbeleid. Maar vaak komen ze daarna terug voor zaken die niets met duurzaamheid te maken hebben. Gewoon omdat ze het een prettige omgeving vinden om zaken te doen.” is natuurlijk een goed begin, maar uiteindelijk gaat het om de plek waar je elke dag werkzaam bent. Gelukkig is een andere trend op het gebied van een duurzame werkomgeving dan ook het groene kantoor. Zo wordt er in de bouw van nieuwe kantoren steeds meer aandacht besteed aan het gebruik van duurzame materialen, gebruik van afvalwater, warmte- en koudeopslag en het gebruik van eigen energieopwekking. En ook de inrichting van het kantoor kan groen.
eeN GroeN coNGreSceNtruM
Stel je organiseert een congres of vergadering op locatie en je wilt dat een beetje duurzaam doen. Goede kans dat je dan al snel uitkomt bij Antropia in Driebergen. Al bij binnenkomst heb je door dat dit geen standaard vergaderlocatie is. Het congrescentrum is gelegen op een landgoed, en wie kijkt naar het park ziet bijvoorbeeld de brandnetels welig tieren in de tuin. “Dat is een bewuste keuze”, zegt Waronne Elbers, bedrijfsleidster bij Antropia. “In het ecosysteem hebben brandnetels ook hun eigen plek, dus die horen wat ons betreft gewoon op een landgoed.” DuurzAAMHeID IS DoorGeVoerD in de hele bedrijfsvoering van het congrescentrum. Zo zijn er afspraken gemaakt
SeNSID INterIeurAcHItecteN
ontwerpt duurzame interieurs voor kantoren, winkels, hotels, restaurants, zorgsector en onderwijs. Het inrichten van een duurzaam kantoor hoeft volgens Sensid niet per se duurder te zijn dan normaal. Door creatief
omgaan met beschikbare middelen kom je een heel eind. Een voorbeeld is om optimaal gebruik te maken van daglicht en frisse lucht. Zo gaat er minder energie verloren aan verlichting of airconditioning. Ook wordt er
‘Er is niet één sluitende definitie van duurzaam, maar juist heel veel verschillende’ door Sensid op gelet dat er duurzame materialen worden gebruikt, en dat deze op een duurzame manier tot stand komen. Sommige materialen lijken wel duurzaam, maar zijn het niet. Bijvoorbeeld eikenhout uit Frankrijk. Dat wordt weliswaar in Frankrijk gekapt, maar vervolgens wordt het verscheept naar China en daar bewerkt. Dat hout is een stuk minder duurzaam dan het lijkt. oM Het Af te MAkeN, kunnen ook de kantoorbenodigdheden groen. Keuze genoeg. Zo heeft Lyreco een groene catalogus waar zo’n vierduizend duurzame kantoorbenodigdheden instaan. Volgens Geert Schoenmaekers, managing director bij Lyreco is het
‘Veel van onze gasten komen hier omdat zij iets met duurzaamheid doen’ met leveranciers dat die maar één keer in de week komen bezorgen. En wordt er gewerkt met één hoofdleverancier die vrijwel alles levert. “Op die manier komen er zo min mogelijk vrachtwagens bij ons langs, dat scheelt in CO2 uitstoot.” Maar duurzaamheid zit ook
De Wibble: een spectaculaire materiaalinnovatie. Sensid ontwierp dit cradle-to-cradle wiebelmeubeltje van een nieuw C2C laminaat.
“Printers met LeD-technologie gebruiken vijftig procent minder energie dan bijvoorbeeld laserprinters, waardoor ze ook minder warmte genereren en minder ruimte nodig hebben om af te koelen. De machines zijn daarom 35 procent compacter. omdat een LeD-printer geen bewegende koppen heeft, is er minder uitval en dus is hij betrouwbaarder. De servicekosten zijn daardoor laag.“ ■
nog niet zo gemakkelijk om duurzame artikelen te vinden: “Er is niet één sluitende definitie van duurzaam. Er zijn heel veel verschillende definities van. We proberen zo goed mogelijk definities zoals die worden gegeven door overheden zoals bijvoorbeeld Agentschap NL te volgen, maar duurzaamheid is een onderwerp dat zich steeds ontwikkelt.” Want duurzaamheid gaat verder dan de materialen die in producten worden gebruikt. “Het is een geïntegreerde aanpak, je moet het hele plaatje overzien. Een groot deel van de kantoorartikelen komt uit Azië. Dus dan moet je ook kunnen garanderen dat er geen gebruik is gemaakt van kinderarbeid.” lyreco Voert DuurzAAMHeID in de gehele bedrijfsvoering door. De catalogus wordt bijvoorbeeld ook niet uitgeprint, maar is alleen online te raadplegen. Lyreco let ook goed op de eigen CO2-uitstoot. “Als wij een order leveren en we kunnen niet 100 procent in een keer bezorgen, betekent dat dat we twee keer moeten rijden. Wij belasten dus het milieu als onze service niet goed is. Daarom streven wij ernaar om zoveel mogelijk leveringen in een keer helemaal te bezorgen.” De impact van die maatregel illustreert Schoenmaekers met een voorbeeld. “Wij bezorgen nu meer dan 99 procent van de orders in een keer. Als daar een procent vanaf gaat, dan betekent dat dat onze vrachtwagens anderhalf miljoen kilometer meer rijden.” En dat betekent een hele hoop extra uitstoot, een no-go voor Lyreco. Daarom adviseren ze klanten om duurzamer te worden. Door ze erop te wijzen hoe ze geld en energie kunnen besparen. “Als een klant vaak een kleine order plaatst, zeggen wij hem hoe hij gemakkelijker en goedkoper uit is door grotere bestellingen te doen. Dat is een win-win situatie. Want wij rijden minder, en stoten minder CO2 uit, en hij is kostenefficiënter bezig.”
in Het kader van een duur-
zame werkomgeving is led-
bureau-accessoires
Gispen Lifecycle is een nieuwe service die gericht is op het verantwoord omgaan met producten en materialen die niet meer nodig zijn. Gispen zorgt voor retourname en zoveel mogelijk hergebruik. Duurzaam, zonder dat het organisaties belast en inzichtelijk gemaakt door middel van een verwijderingsrapport. ● ● ●
Gispen MVOptimise: het maatschappelijk verantwoord optimaliseren van de werkomgeving zonder aan algehele vervanging te denken Gispen GreenTop: 95 % hernieuwbare groene grondstoffen, vlas en bamboe Gispen Second Life: retourname, recycling van gebruikt meubilair en verkoop van showroommodellen
■
Hoe ziet volgens oki een
duurzame werkomgeving eruit?
“wij recyclen al onze verbruiksmaterialen zoals plastic, papier en toner. we stimuleren de klanten om al het restmateriaal terug te sturen, zodat wij het kunnen scheiden en hergebruiken. Daarnaast participeren we in het recyclingprogramma van de stichting ‘Ict-Milieu’ en hebben we eko-certificaten ontwikkeld voor al onze producten. okI is een japans bedrijf dat het milieu altijd al hoog op de agenda had staan. De ramp in fukushima afgelopen jaar heeft het belang van een goed leefmilieu verder benadrukt.” ■
Tijdschriftencassette
Bureau-accessoires voor die zijn vervaardigd van een ‘groen’ kantoor! 100% gerecycled polystyreen. Door het hergeRe-solution (Recycled So- bruik van polystyreen uit lution) van Jalema bestaat consumentenafval sparen uit een aantal producten we schaarse grondstoffen
Brievenbakje/ memokubus
Office box
en onvervangbare hulpbronnen. Doordat de producten in Nederland vervaardigd zijn, bieden ze niet alleen een uitstekende kwali-
teit, maar nog een extra milieuvoordeel: kortere transportlijnen, dus minder CO2-uitstoot.
Andere groene lijnen van Jalema zijn: Secolor mappen (C2C), Infinio mappen (C2C) en Atlanta bedrijfsformulieren (FSC).
Meer informatie: www.gispen.nl
tecHnologie dus onmisbaar?
“jazeker. De printplaten bevatten geen lood en het energieverbruik is laag omdat de machines een deep sleepmode hebben. bij langdurige stilstand valt de printer nog verder terug dan de slaapstand. Pas als hij een paar pagina’s geprint heeft – met een laag energieverbruik – schakelt hij weer over naar maximaal energiegebruik.”
Bureauladenset
Dr. Poelsstraat 11, Reuver T (077) 476 76 76,
[email protected] www.jalema.com
Duurzaamheid die er toe doet
Hoe staat Het met
duurzaamHeid in de wereld van kantoorartikelen?
“In nederland zie je steeds meer bedrijven die klanten willen informeren over duurzame producten. Ik hoop dat we dat vast kunnen houden, omdat het te vaak gebeurt dat er halverwege een proces wordt afgehaakt. Duurzaamheid moet een wezenlijk onderdeel worden van de bedrijfsvoering. we staan nog maar aan het begin en dus moeten er maatregelen genomen worden om dat te effectueren. grote bedrijven moeten beweging gaan veroorzaken, zodat het een onderdeel wordt van de corporate strategy, van tekentafel tot uitvoering.”
Deerns is het grootste onafhankelijke adviesbureau in Nederland als het gaat om het ontwerpen van duurzame installatietechniek, energieconcepten en bouwfysica in en rondom de gebouwde omgeving. Met veertien vestigingen in Europa, Dubai en de Verenigde Staten is Deerns een toonaangevend internationaal bureau. Bijdragen aan een duurzame leef- en werkomgeving is onderdeel van onze missie. Dat doen we door de ontwikkeling van efficiënte, innovatieve en energiebesparende gebouwconcepten. Maar ook via partnerships met organisaties die zich - net als Deerns - inzetten voor échte verduurzaming binnen onze sector, economie en samenleving.
11_Deerns_Adv_Duurzaamheid_Telegraaf_Bijlage_262x191.indd 1
06-10-11 17:09
9
8
i nt e r vi ew
De winstgevendheid van duurzaamheid Duurzaam ondernemen is economisch van buitengewoon groot belang. CEO’s van tientallen bedrijven verenigden zich in De groene Zaak ten behoeve van de lobby voor duurzaam ondernemen. We spraken met directeur Marga Hoek.
Zie het als een huis: als je wil veranderen kun je nieuwe gordijnen ophangen en een likje verf geven, maar het hele huis moet op de schop. Je komt er niet met aanpassingen van bestaande regels. De basis moet anders.”
tekSt PAMELA WiLHELMuS
dat is dan de bv nederland, maar Hoe
‘De crisis waar we nu inzitten, is een integrale crisis. Hij uit zich financieel, maar het hele leven moet op de schop’
zit Het in Het bedrijfsleven?
Duurzaamheid, het is een hot issue vandaag de dag. Uit bittere noodzaak, maar ook omdat het innovatieve kansen biedt die immens zijn. Dat is in elk geval de visie van werkgeversorganisatie De Groene Zaak. De Groene Zaak ontstond begin 2010 toen een aantal ondernemers in gesprek ging over duurzaam ondernemen. Het waren de CEO’s van zeven verschillende bedrijven die duurzaamheid al tot beleid hadden geformuleerd in hun organisatie. Marga Hoek, destijds directeur innovatie, MVO & Marketing bij bouwbedrijf BAM, voert de club aan. En dat doet ze met verve. Ruim anderhalf jaar is De Groene Zaak bezig, en inmiddels hebben meer dan honderd bedrijven zich aangesloten. wat was Het idee van de werkgevers acHter de groene zaak?
“Deze werkgevers hadden vanuit innovatieve gedachten volop geïnvesteerd in duurzaam ondernemen. Het moment was gekomen om duurzaam ondernemen op te schalen en uit te rollen, en vervolgens liepen ze stuk voor stuk tegen belemmerende regels aan. De ondernemers van De Groene Zaak hebben inmiddels in hun onderneming een transitie naar duurzaamheid doorgevoerd. Voor ons overheidsbeleid geldt dat nog maar in beperkte mate, die transitie moet dus nu volgen. Dat groen de norm wordt voor ons overheidsbeleid is cruciaal, want op het moment wordt je concurrentiepositie er niet beter op wanneer je duurzaam onderneemt.” wat voor regelgeving belemmert duurzaam ondernemen?
“Om een voorbeeld te noemen: we blijken te subsidiëren op fossiele energie. Hoe meer
energie je gebruikt als bedrijf, hoe goedkoper het is. Dus waarom zou je investeren in energiebesparing? Onderzoeksbureaus Ecofys en CE Delft hebben pas aangetoond dat door het afbouwen van de 5,8 miljard euro overheidssteun aan fossiel opgewekte energie een situatie ontstaat waarin hernieuwbare energie concurrerend is met fossiel, wat weer leidt tot concurrentievoordelen voor de Nederlandse economie. Een ander voorbeeld: de milieuschade die gepaard gaat met het winnen van grondstoffen is vaak niet in de prijs opgenomen. Oftewel, je kunt zoveel vervuilen als je wil, het kost je niets. Maar die kosten moeten we uitein-
‘Oftewel, je kunt zoveel vervuilen als je wilt, het kost je niets’
“Van oudsher had de overheid een rol in maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zij begonnen die discussie. Maar het bedrijfsleven kijkt ook aan tegen een toekomst van grondstoffen die opraken en een energiehuishouding die niet meer toereikend is. Ze moeten dus wel innoveren om op de lange termijn een goede concurrentiepositie te behouden. De slagkracht van het bedrijfsleven is natuurlijk veel groter dan die van de overheid. Het heette zo te zijn dat het bedrijfsleven achterliep. Maar het bedrijfsleven is al aan het verduurzamen geslagen, en verduurzaamt steeds sneller, gesterkt door de oprichting van De Groene Zaak. De overheid blijft stilstaan. En zo komen overheid en bedrijfsleven steeds verder uit elkaar te liggen.”
delijk wel met ze allen betalen. Duurzame producenten die uitgaan van de daadwerkelijke kosten van een product hebben in feite dus last van oneerlijke concurrentie. Je zou veel minder op arbeid moeten belasten, maar meer op grondstoffen en vervuiling. De regering zal zich moeten realiseren dat als ze een duurzame economie wil, er een omslag nodig is. En dat optimalisatie van de bestaande wet- en regelgeving niet volstaat.” dat realiseren ze zicH momenteel niet?
wat is de rol van de groene zaak?
“Nou, de wet en regelgeving, het nationale beleid, het inkoopgedrag van de overheid en houding zijn natuurlijk allemaal ontstaan in het pre-duurzaamheidstijdperk. Dus duurzaamheid is geen uitgangspunt.
De concurrentiepositie van duurzaam ondernemen verbeteren, en zo de verduurzaming van de economie versnellen. Om de concurrentiepositie van duurzame ondernemingen te versterken is een stabiel
werkgelegenheid en welvaart. Mijn overtuiging is dat zolang je de groene economie tegenhoudt door de basis niet te veranderen, je in de crisis blijft zitten.”
zijn er nog specifieke gebeiden waar
“Buitengewoon slecht. We dalen op Europese rankings en staan nu vaak tussen landen als Litouwen en Polen. Terwijl het Nederlandse bedrijfsleven er heel goed voor staat als het om duurzaamheid gaat. Nederland is een innovatief land. Wanneer je innoveert op heel veel gebieden waar duurzaamheid van belang is, trek je activiteit naar Nederland. Nederland is een hub, de nieuwe activiteiten die de recycling van grondstoffen met zich meebrengt biedt enorme kansen voor de BV Nederland. Die kansen moeten we verzilveren.”
Hoe gaat de samenwerking met de overHeid?
“De decentrale overheden zijn vooruitstrevender dan de landelijke. Gemeentes en provincies doen zelf een lobby. Op een congres dat we onlangs organiseerden kwamen er wat best practices van lagere overheden aan bod waar de landelijke overheid verrast door was. Ze weten het niet eens. We verwachten veel van de samenwerking met decentrale overheden. Landelijk is er nog veel terrein te winnen.” Hoe doet Het nederland Het in vergelijking met andere landen?
jullie je op ricHten?
“Op heel veel gebieden is duurzaamheid van belang. In feite zou elke innovatie duurzaam moeten zijn. De thema’s zijn energie, grondstoffen, mobiliteit, financiën, inkoop en aanbesteding en de gebouwde omgeving. De Groene Zaak stuurt bijvoorbeeld op circulaire economie, en heeft als doelstelling het introduceren van Design for Recycling als algemene industriestandaard. Producten die oneindig recyclebaar zijn. Einddoel is een transitie naar een cyclisch economisch systeem dat is gebaseerd op een gesloten kringloop, in plaats van een systeem waarbij producten na gebruik op de afvalberg belanden. Maar in de praktijk zijn er nog teveel barrières die een circulaire economie in de weg staan. Het is aan het duurzame bedrijfsleven en de overheid samen om deze barrières zo snel mogelijk weg te nemen. En dat is ook hoognodig. De crisis waar we nu inzitten, is een integrale crisis. Hij uit zich financieel, maar het hele leven moet op de schop. Dat wil zeggen: de uitganspunten voor onze samenleving zijn niet langer relevant. We kunnen niet meer de oude economie nieuw leven inblazen. Door verduurzaming van de economie creëer je
maar de overHeid doet tocH wel iets?
“In dit stadium gaat er heel veel energie naar het aanpassen van oude systemen. De inspanning van de overheid is op sommige punten effectief, maar het kan veel beter. De huidige houding is nog steeds die van de laagste prijzen, een korte termijn houding. Ik snap het wel, er vindt een belangenverschuiving plaats, dus stuit je op weerstand. En daarom gaat het zo langzaam. Maar het moreel verschuift in de hele samenleving. Steeds meer bedrijven, consumenten en burgers verduurzamen, het tempo moet alleen wel omhoog voor het behoud van onze welvaart en de planeet. De overheid moet deze omslag faciliteren.”
investeringsklimaat van groot belang. Regelingen nu komen en gaan. Is er net een nieuwe regel ter bevordering van duurzaamheid, wordt die weer afgeschaft. Dan kun je nog beter helemaal geen regels hebben, want zo creëer je het idee dat niets zeker is. Als je in een organisatie een veranderingsproces doorvoert is het eerste wat je doet de koplopergroep mobiliseren. Zorgen dat zij kunnen gaan, en dan volgt de rest vanzelf. Op het niveau van de BV Nederland werkt dat precies zo. Toen verduurzamende ondernemingen tegen dezelfde belemmeringen opliepen, besloten ze om de krachten te bundelen om verduurzaming op de agenda te krijgen. En doordat de krachten zijn gebundeld, zijn we nu wel gesprekspartner voor de bewindslieden. Dat was tot voor kort niet zo.”
Marga Hoek: “De inspanning van de overheid is op sommige punten effectief, maar het kan veel beter.”
http://i.istockimg.com/ file_thumbview_approve/10894775/2/ stock-photo10894775-obsoletecomputer-equipment. jpg
smart facts curriculum vitae Marga hoek is een van de initiatiefnemers en sinds februari 2010 directeur van De groene zaak. eerder was ze directeur Innovatie, Mvo & Marketing bij baM woningbouw, directeur van het projectmanagementbureau van de gemeente haarlemmermeer en algemeen directeur van bouwonderneming/ projectontwikkelaar thunnissen groep bv in heemstede.
congres ‘de winst van Het tekort’ De groene zaak fungeert ook als kennisplatform over duurzaam ondernemen. om kennis te vergroten organiseren ze regelmatig workshops en congressen. vandaag, 13 oktober is het congres ‘De winst van het tekort’ georganiseerd, een congres over circulaire economie en de winst die hiermee te behalen is. we hebben het dan over een economie waarin afval niet langer wordt verbrand of gestort maar de voeding vormt voor nieuwe producten. Dit zal een bron zijn voor het scheppen van werkgelegenheid en een boost leveren voor de economie. Innovatieve ondernemingen tonen aan dat hun marktaandeel en hun continuïteit nu al toeneemt door hier actief op in te spelen. op het congres wordt de essentie van deze omslag besproken: wat is er al mogelijk, hoe komen we tot versnelling van verduurzaming en in welke randvoorwaarden moeten beleidsmakers voorzien? sprekers zijn onder meer stef kranendijk (ceo Desso), frans beckers (Directeur Materials, concepts & Infrastructure van gansewinkel) en Paul zuidema (director of sales western europe ahrend, bestuurslid De groene zaak).
advertorial
OPTIMISME. Probeer het ook eens.
VOOR INTELLIGENTE OPTIMISTEN
gebouw
Neem nu een proefabonnement op het optimistische opinieblad Ode voor € 10,- en ontvang 3 nummers boordevol inspiratie. Het proefabonnement stopt automatisch na 3 nummers. Ode verschijnt 10 keer per jaar.
Ode is een internationaal opinietijdschrift met een optimistische kijk op de wereld. Ode gaat over mensen met verrassende ideeën en een originele visie en beschrijft creatieve oplossingen voor schijnbaar onoplosbare problemen.
gebruik
gebied
Terugkerende thema’s zijn leiderschap, duurzaamheid en zingeving. Zo schrijft Ode over de voordelen van thuiswerken, maken we portretten van ondernemers die een succesvolle carrière achter zich laten en een duurzaam bedrijf opzetten. Onderzoeken we hoe spiritualiteit leiderschap kan ondersteunen of hoe het onbewuste ons denken en doen bepaalt. Met iedere maand een column van Harry Starren (directeur De Baak) en Lisette Thooft (auteur).
Met de ondergrondse afvalpersen van Sidcon Tot 90% minder verkeer in uw stad Voorkomt zwerfafval
Ode schrijft al ruim 16 jaar over de initiatieven die de wereld beter, mooier en duurzamer maken.
Meer ruimte in uw stad
Ga naar meld u aan. Ga naar www.ode.nl/detelegraaf www.ode.nl/csr en meld en u aan. Ode ad in De Telegraaf.indd 1
Zie onze website www.sidcon.nl
10/6/11 11:12:31 AM
Advertentie revolutionair CONTOUR variant 2 157 130.indd 1
5-10-2011 15:19:29 20112765-3 SID Advertentie CSR.indd 1
28-09-11 13:45
10
ARN:
u i t dag i n g
ADVERTORIAL
De ambitie
‘Het mooie aan de cradle-to-cradle filosofie is dat het ecologie combineert met economie’ Henk van Houtum
de grondstoffen is omgaan –, een keurmerk waaruit blijkt dat het wc-papier CO2 neutraal is geproduceerd en tenslotte een cradle-to-cradle keurmerk. DAt crADle–to - crADle keurMerk
betekent dat het wc-papier is gemaakt volgens het cradle-to-cradle principe dat afval voedsel is, niet voor mensen, maar voor de kringloop. Daarmee wordt bedoeld dat alle gebruikte materialen en stoffen die gebruikt zijn bij de productie van het papier, na
tekSt LAurA WALBurg
Wie aan milieuvriendelijk wc-papier denkt, ziet meteen een keiharde rol lichtgrijs papier voor zich. Dat dan wel heel goed voor het milieu is, maar niet echt hoog scoort op de factor comfort. Dat moet anno 2011 anders kunnen. Hagelwit, superzacht papier in een luxe zwarte verpakking én milieuvriendelijk. Zie hier het wc-papier Satino Black van papierfabriek Van Houtum. Pas als je beter kijkt zie je dat er allerlei keurmerken op staan die de milieuvriendelijkheid van het product verraden. Zo heeft het product een EU Ecolabel – een FSC keurmerk waaruit blijkt dat er verantwoord met
verzorgt bij bedrijven, van het papier tot de zeep en de dispensers. “Zo gebruiken we al heel lang gerecycled papier voor ons wc-papier. Maar we kwamen in aanraking met het gedachtegoed van cradle-to-cradle, en wilden we daarmee iets gaan doen. We hebben ons bedrijf laten doorlichten door een adviseur.”
‘We hebben er bewust voor gekozen om er een luxe rol van te maken’
Het beDrIjf VolDeeD weliswaar aan alle wettelijke normen en standaarden, maar de impact op het milieu van de chemicaliën die ze gebruikten om het toiletpapier te bleken was toch een stuk groter dan gedacht. Van Houtum ging op zoek naar vervangende producten om wc-papier te ontwikkelen dat geen schadelijke impact heeft op het milieu. Dat werd Satino Black. Het bedrijf zette Satino Black in als de toplijn van Satino, nog boven de premiumlijn.
gebruik nuttig en zonder kwaliteitsverlies kunnen worden hergebruikt in een ander product. “Wij hebben eigenlijk altijd al een heel bewust MVO-beleid gevoerd”, vertelt Henk van Houtum, directeur van het bedrijf, dat totale inrichtingen voor toiletten
“we HebbeN er bewuSt voor gekozen om er een luxe rol van te maken. Want mensen willen best duurzaam inkopen, maar dan willen ze niet inleveren op comfort. De rol is duurder omdat het productieproces duurder is. Dan kun je het niet maken om het papier kwalitatief minder goed
te maken dan onze andere papiersoorten.” Van Houtum kwam erachter dat marketing een belangrijk onderdeel is bij het aan de man brengen van het cradle-to-cradle papier. Bedrijven die daarom overstappen op Satino Black krijgen in de toiletruimte
‘Wij hebben nu ook cradle-to-cradle zeep’ een tegel te hangen waarop wordt uitgelegd wat nou precies de kenmerken zijn van het papier en aan welke voorwaarden het allemaal voldoet. “Op die manier creëer je ook voor klanten een meerwaarde. Omdat zij kunnen laten zien dat ze op het gebied van hun toiletinrichting goed bezig zijn.” VAN HoutuM StoPt NIet bij het papier. Het bedrijf levert totale inrichtingen voor toiletten, en daarom wordt ook gekeken naar bijvoorbeeld de zeepdispensers. “Wij hebben nu ook een lijn met cradle-to-cradle zeep en Satino Black dispensers die zijn
gemaakt van gerecycled plastic. Het probleem daarmee is dat gerecycled plastic in wit niet zo mooi is, omdat je altijd stukjes blijft zien. Daarom hebben wij in het kader van de Satino Black de dispensers zwart gemaakt. En we zien dat klanten juist graag de dispensers willen omdat ze het mooi design vinden. Dat het gerecycled plastic is, is mooi meegenomen.”
filosofie diep doordrongen in het bedrijf. Zo heeft Van Houtum als doelstelling om binnen tien jaar helemaal CO2 neutraal te produceren, en wil het bedrijf positief bijdragen aan een schonere wereld. Een ambitie is bijvoorbeeld om wc-papier te ontwikkelen dat wanneer het is doorgespoeld ook het riool reinigt. “Het mooie aan de cradle-to-cradle filosofie is dat het ecologie combineert met economie. Het predikt niet dat mensen minder moeten consumeren, wat slecht is voor onze business. Maar dat de producten die geconsumeerd worden, kunnen worden hergebruikt, en dat we de natuurlijke hulpbronnen niet uitputten. Dan mogen mensen zoveel consumeren als ze willen.”
DESSO AirMaster® Goed voor het milieu en het binnenklimaat
Alonzo Mourning zevenvoudig NBA All Star en astma-patiënt
8x
Minder fijnstof in de lucht dan bij harde vloeren*
Kortom, uw afval draagt bij aan het bewust omgaan met primaire grondstoffen en fossiele brandstoffen. Winst voor het milieu. Dat is betrouwbaar en duurzaam afvalmanagement met SITA.
SITA.nl 0900-8444
BetrouwBaar en duurzaam afvalmanagement
ARN realiseert al bijna een recyclingprestatie van 95% van iedere auto; mede mogelijk gemaakt door de verwijderingsbijdrage. Om tot hoogwaardigere verwerking van materialen uit auto’s te komen is in 2011 de PST-fabriek geopend. In deze fabriek wordt het laatste restant van de auto – het shredderafval – gescheiden en opgewerkt tot weer bruikbare materialen. Zo wordt een deel van de plastics weer gebruikt in nieuwe auto’s. Door de efficiënte en spaarzame omgang met grondstoffen kan er aan een betere leefomgeving worden gewerkt. ARN gebruikt haar expertise om bedarijven en overheden hierin te begeleiden en te adviseren. Twee concrete voorbeelden: Ook duurzaam ondernemen en besparen? Neem contact op één van onze adviseurs. Tijdens kantooruren kunt u ons direct bellen; 020 6613181 of kijk op onze website: www.arn.nl
Erkend Duurzaam Plus ARN biedt samen met de BOVAG drie scans aan. De meest volledige - Erkend Duurzaam Plus - combineert alle aspecten van duurzaam ondernemen voor autobedrijven. De scan geeft de ondernemer een duidelijk beeld waar duurzame verbeteringen mogelijk zijn.
Ecotest ARN heeft samen met FFact de Ecotest ontwikkeld. De Ecotest is een dynamisch model dat aan de hand van praktijkgegevens inzicht geeft in duurzaamheid. Het model maakt inzichtelijk welke beleidskeuzes te maken voor optimale winst op het gebied van recycling, ecologie en economie.
Samen verantwoord hout tot norm maken De Koninklijke Vereniging van Nederlandse Houtondernemingen (VVNH) voert als partner van MVO Nederland al jaren een actief duurzaamheidsbeleid. Uitgangspunt is het gebruik van verantwoord hout in Nederland tot norm te maken. Dit is met forse ambities vastgelegd in het actieplan ‘Bewust met hout’: in 2015 is 85% van het hout, dat VVNH leden importeren, aantoonbaar afkomstig uit duurzaam beheerde bossen (FSC, PEFC). De VVNH ondersteunt en stimuleert haar achterban actief om de overstap naar verantwoord hout te maken. En niet zonder resultaat. In 2010 was 71% van de VVNH import van duurzame herkomst. De rapportage inclusief individuele resultaten van VVNH leden zijn te vinden op www.vvnh.nl Om het aanbod te continueren, is het belangrijk dat de vraag naar verantwoord hout toeneemt. De VVNH zoekt met de campagne ‘Bewust met hout’ nauwe samenwerking met alle schakels in de keten.
Alleen wanneer we allemaal overstappen op verantwoord hout, stimuleren we boseigenaren wereldwijd om hun bossen duurzaam te beheren. Daarmee kunnen we eeuwig gebruikmaken van de hernieuwbare en milieuvriendelijke grondstof hout! Bent u al bewust met hout?
Koop verantwoord hout (FSC, PEFC). Op www.houtdatabase.nl vindt u gecertificeerde leveranciers en producten. Heeft u vragen over het gebruik van verantwoord hout? Bel de Helpdesk Gecertificeerd Hout via 036 5329821 Doe mee aan ‘Bewust met hout’. Kijk op www.bewustmethout.nl voor alle activiteiten. Doe de test op www.bewustmethout.nl/check en ontvang tips op maat over het gebruik van verantwoord hout.
DESSO AirMaster® is het tapijt dat de lucht zuivert van fijnstof. Het helpt mensen vrijer te ademen en beter te presteren. Het wordt gemaakt van pure materialen die eindeloos veilig te hergebruiken zijn. Oud tapijt wordt nieuw tapijt. Desso is een 100% Cradle to Cradle® bedrijf.
Koninklijke Vereniging van Nederlandse Houtondernemingen Desso BV | T 0416 68 41 30 | www.desso.com
* Gebaseerd op testen van GUI, waarbij DESSO AirMaster® werd vergeleken met een standaard harde PVC-vloer.
Want afval is ook nuttig. Door het slim in te zamelen en duurzaam te verwerken doet het dienst als nieuwe grondstof of bouwstof. Ook zetten we uw afval in voor het opwekken van energie.
INMIDDelS IS De crADle-to - crADle
The Floor is Yours
‘Kies voor DESSO Airmaster® tapijt op kantoor en adem schonere lucht in. Surprising, isn’t it?’
geef je AfvAl UIT HAnDen Binnen elk bedrijf en bij elk gezin blijft er iets over aan het eind van de dag. Het afval. U hebt het niet meer nodig, maar wij maken er werk van.
luxe wc-papier zonder milieu-impact WC-papier dat op geen enkele manier impact heeft op het milieu. Dat wilde papierproducent Van Houtum maken. Ze gingen aan de slag met het gedachtegoed van cradleto-cradle en kwamen met Satino Black.
In 1995 werd Auto Recycling Nederland opgericht met als doel om een oplossing te bieden voor het afval afkomstig van autowrakken. Inmiddels is ARN uitgegroeid tot expertisecentrum. Volgens ARN zal duurzaamheid over enkele jaren een geïntegreerd onderdeel uitmaken van beleid binnen alle geledingen van de mobiliteitsbranche.
www.vvnh.nl -
[email protected] - 036 5321020
12
advertorial
i n s p i r ati e
‘Zoetermeer heeft 120 duizend inwoners, dus bij het zoeken naar nieuwe medewerkers moeten er voldoende kandidaten te vinden zijn’
tekSt MAriëLLE VAN BuSSEL
Elke dag fietst ze vanuit Rotterdam naar Zoetermeer. Achttien kilometer heen, achttien terug. Als ze op haar werk komt, registreert ze haar fietstocht in het interne computersysteem. ‘Even de fiets invullen’, zo heet het in de wandelgangen. Ondertussen wordt ze ook nog beloond, negentien eurocent per gefietste kilometer. Janine Kooy werkt als apothekersassistente bij Weleda Benelux, het bedrijf dat bekendheid geniet dankzij de natuurlijke verzorgingsproducten. De slogan: ‘Weleda, goed voor jou, goed voor de wereld’, probeert het bedrijf dan ook op allerlei terreinen waar te maken. Klimaatneutraal, dierproefvrij, en groene energie, om maar een paar voorbeelden te noemen. staat hoog op de agenda. Met succes, want in 2010 won Weleda een Innovatietrofee van werkgeversorganisatie AWVN. De fietskilometers van Janine Kooy passen perfect in het mobiliteitsplan waarin staat beschreven hoe het woonwerkverkeer er ideaal gezien moet uitzien. “In 2009 hebben we regels en doelstellingen geformuleerd om het woonwerkverkeer per auto te verminderen en het fietsgebruik te stimuleren”, vertelt algemeen directeur Hans Nijnens. “Er werd behoorlijk met de auto gereisd, wat niet vreemd is, omdat ons bedrijf slecht bereikbaar is met het openbaar vervoer. Slechts één paar keer per dag komt er een bus langs, en het treinstation is ver weg.” Toch vond Nijnens dat er een verbeteringsslag gemaakt moest en kon worden. Zo werd het personeels-
beleid aangepast. Driekwart van alle nieuwe medewerkers moest binnen vijftien kilometer van het bedrijf wonen, of bereid zijn om dat binnen twee jaar te doen. Nijnens: “Zoetermeer heeft 120 duizend inwoners, dus bij het zoeken naar nieuwe medewerkers moeten er voldoende kandidaten te vinden zijn. Je hebt niet goed gezocht als je hier niemand kunt vinden.” de negentig medewerkers binnen een straal van twintig kilometer wonen en 35 binnen een straal van tien kilometer. Terwijl er in 1995, toen Weleda verhuisde van Den Haag naar Zoetermeer, slechts twee mensen in Zoetermeer woonden. “Met de normale doorstroom van medewerkers neemt het aantal mensen dat dichtbij woont elk jaar aanzienlijk Het reSultAAt IS DAt 32 VAN
toe.” Daarnaast worden alle fietsers – ook degenen die binnen tien kilometer wonen – beloond met een kilometervergoeding van negentien eurocent. Waar bij andere bedrijven de fietsers vaak een reiskostenvergoeding mislopen, wil Weleda dit juist belonen. Voor Janine Kooy was dit niet de reden om te gaan fietsen, maar wel een
‘Als Weleda geen fietsenplan had gehad, had ik geen elektrische fiets aangeschaft’
vervoer was de eerste reden om de fiets eens te proberen, ook al leek het me wel erg ver. Maar in de loop der tijd fietste ik steeds vaker, en sinds ik een elektrische fiets heb aangeschaft in de herfst van 2010, heb ik de bus nooit meer genomen. Het levert me beweging en frisse lucht op.” Ook de aanschaf van een elektrische fiets wordt – net zoals een gewone fiets – gefaciliteerd door de werkgever. Kooy ontving de vaste vergoeding van 750 euro, met daarbij 82 euro te besteden aan accessoires of een servicebeurt. “Als Weleda geen fietsenplan had gehad, had ik geen elektrische fiets aangeschaft”, aldus Kooy. “Al deze regelingen maken het erg aantrekkelijk.” dat zestig procent van de woonwerkkilometers van mensen die binnen een
Het beDrIjf Streeft erNAAr
mooie bijkomstigheid. “De slechte bereikbaarheid met het openbaar
“we helpen bij het formuleren van een strategie, ondersteunen het implementeren daarvan, maken de doelstellingen waar en zorgen er uiteindelijk ook voor dat de resultaten terugkomen in de indexen die daarvoor bestemd zijn, zoals de Dow jones sustainability-index.” als voorbeeld noemt hij Dhv’s assistentie aan kPn waar allerlei manieren worden gevonden om duurzaamheid voortvarend in te voeren.
MAAr ook DuurzAMe MobIlIteIt
duurzaamHeid integreren “grote, beursgenoteerde ondernemingen geven steeds meer actief vorm aan duurzaam ondernemen. willen ze zichzelf niet uit de markt prijzen, dan moeten ze duurzaamheid integreren in hun bedrijfsstrategie.” Dit vindt rob van tilburg, leading professional bij Dhv, een internationaal advies- en ingenieursbureau dat zich richt op innovatie en duurzaamheid. “steeds meer bedrijven spreken elkaar zelfs commercieel aan op dit onderwerp. ze gunnen elkaar voordeel bij orders als er aan duurzaamheid wordt gewerkt.” van tilburg is bij Dhv verantwoordelijk voor het team ‘Duurzaam ondernemen’. wereldwijd houden vijfduizend Dhv-professionals zich bezig met het verduurzamen van fysieke leef- en werkomgevingen, variërend van infrastructuur tot landschapsontwikkeling en watervraagstukken. van tilburg was en is onder meer betrokken bij het ontwikkelen van duurzaamheidsstrategieën bij ondernemingen als ahold, kPn, tnt, Ing en bavaria.
van tilburg signaleert dat het duurzaam ondernemen de laatste vijf jaar duidelijk een vlucht neemt. “In de jaren negentig richtten bedrijven zich op duurzaam ondernemen vanuit defensief oogpunt. Maatschappelijke organisaties rammelden aan de poort, de onderneming zelf wilde reputatieschade voorkomen. nu is het écht een strategisch management-issue. bedrijven beseffen steeds meer dat de toekomst van een onderneming bestendiger is als er duurzamer gewerkt wordt. Iedereen weet dat de energieprijzen omhoog gaan en dat de co2-uitstoot belast gaat worden. als je nu maatregelen neemt, ben je de winnaar van de toekomst.” en dus ziet van tilburg trends die vooral gericht zijn op de consument. “ondernemingen zoals albert heijn en hema roepen labels en keurmerken in het leven, zodat klanten makkelijker kunnen kiezen voor een duurzaam product. tegelijkertijd zoekt men naar de maatschappelijke meerwaarde door onderwerpen als arbeidsparticipatie aan te pakken. ook gaat men partnerships aan met maatschappelijke organisaties. zo werkt tnt al jaren samen met het wereldvoedselprogramma. bedrijven gaan steeds meer de verbinding aan met de samenleving. omdat ze zelf inzien dat het noodzakelijk is.”
Uitdaging voor ondernemers “Bedrijven kunnen niet afwachten tot gemeentes laadpalen gaan plaatsen. ik daag ondernemers uit om zich af te vragen: als morgen een klant bij mij op bezoek komt met een elektrische auto, kan deze dan hier worden opgeladen? een modern bedrijf heeft een laadpaal als service voor bezoekers en eigen personeel.” Het is een race tegen de klok: de aanleg van een landelijk netwerk van oplaadpunten voor elektrische auto’s.
euro’s verdienen op de fiets Fietsen in plaats van de auto uit de garage halen, thuiswerken als het mogelijk is, en zoveel mogelijk medewerkers aannemen uit Zoetermeer. Het is de duurzame mobiliteitsstrategie van Weleda Benelux. “Het hoort bij de identiteit van de onderneming.”
Concrete actie in MVO beleid de elektrische auto past uitstekend als hele concrete maatregel in het Mvo-beleid. Bij steeds meer bedrijven begint de elektrische toekomst vandaag door laadpalen neer te zetten en in het wagenpark elektrische auto’s op te nemen. Ondernemingen profiteren zo direct van minder uitstoot en gunstige belastingvoordelen. Je kunt laadpalen nu zelfs in je eigen huisstijl krijgen.
straal van tien kilometer wonen gefietst worden. Nijnens schat dat percentage nu op 55 procent. Wat te doen met de werknemers die verder weg wonen en toch de auto uit de garage halen? “Als ze na twee jaar niet dichterbij wonen of een andere manier van vervoer hebben gekozen, gaat de autokilometervergoeding terug naar onder het wettelijke bedrag. Maar die situatie heeft zich nog maar één keer voor gedaan.” op slot zit, is het in ieder geval niet erg makkelijk om te verhuizen, ook al zou een werknemer dat willen. Nijnens beseft dat maar al te goed en stuurt dan ook aan op alternatieven. Niet alleen stimuleert hij alle vormen van vervoer die het milieu minder belasten, zoals de ov-jaarkaart, de elektrische scooter en de carpoolregeling waarbij ook de meerijder een kilometervergoeding krijgt, maar ook het thuiswerken. “Medewerkers die een fulltime baan hebben en aangewezen zijn op de auto, stimuleren we om een of twee dagen thuis te werken. Mits de functie dat natuurlijk toelaat. Dat geldt voor een derde van de banen, vooral op de marketing- en salesafdelingen.”
Met De HuIzeNMArkt DIe
en de communicatie zorgen ervoor dat het mobiliteitsplan een actueel onderwerp is onder de werknemers. Weleda stopt er dan ook veel tijd en energie in – om de werknemers zich bewust te laten worden van de voordelen van milieuvriendelijk reizen. “We nemen de tijd om hier een gesprek over aan te gaan, om de medewerker de voordelen te laten zien. We moeten blijven communiceren en aangeven dat het hoort bij de identiteit van de onderneming.” Maar: “Het is gewoon geworden voor de medewerkers, maar nog niet heel gewoon. Kennisoverdracht, inzicht en voorbeeldgedrag moeten ervoor zorgen dat er nog meer mensen gaan fietsen.” Het INterNe reGIStrAtIeSySteeM
oVer VoorbeelDGeDrAG GeSProkeN ,
hoe verplaatst de directeur zich die op vijf kilometer van het bedrijf woont? “Deels met de fiets, deels met een hybride auto. Tja, ik kan moeilijk door heel Nederland en België gaan fietsen.”
alle automakers komen met deze innovatieve voertuigen. is het netwerk van laadpalen om accu’s op te laden klaar voordat de stille vierwielers in grote aantallen gaan rijden? Klaar voor de toekomst “onze Chargepoint oplaadpunten zijn klaar voor deze toekomst van elektrisch rijden. Bovendien sluiten
“Samen met onze opdrachtgevers zoals E-laad, gemeentes, parkeergarages en hotelketens werken we iedere dag keihard aan de aanleg van nieuwe laadpalen. Het bedrijfsleven is nu aan zet.”
ze aan bij de interoperabiliteit. dit betekent dat gebruikers uit andere regio’s met hun eigen pasje bij deze laadpalen terecht kunnen. We maken elektrisch rijden makkelijk en herkenbaar. Zoals bij iedere innovatie is gebruiksgemak uiteindelijk doorslaggevend in de acceptatie.”, aldus Brouwer. Chargepoint levert geavanceerde laadoplossingen in diverse europese landen, zoals duitsland en ierland. autoverkeer is nu eenmaal grensoverschrijdend.vanuit apeldoorn wordt de europese organisatie aangestuurd.
Zo zorgen we ervoor dat de slimme Chargepoint oplaadpunten nu al geschikt zijn voor de auto’s die later dit jaar uitkomen.” www.chargepoint.nl twitter: @Chargepoint
“We werken samen met autoproducenten om onze laadtechniek aan te passen op hun nieuwste modellen.
robert-Jan Brouwer, oprichter van Chargepoint.
AdvertoriAl
“Controle over zakelijke mobiliteit” Go About Corporate is een applicatie die medewerkers de mogelijkheid biedt om hun reis(tijd) vanuit hun Outlookagenda te plannen en aangeboden reisalternatieven te vergelijken. Carel Bal, algemeen directeur van leasemaatschappij en pilot partner ALD Automotive vertelt hoe dit initiatief binnen zijn organisatie bijdraagt aan duurzame mobiliteit. Wat is Go About Corporate? “Naast de handige outlook plugin biedt Go About Corporate voor organisaties een dashboard voor mobiliteitsmanagement. de organisatie krijgt zo een overzicht van de reisalternatieven die medewerkers kunnen kiezen en in welke mate
deze gebruikt worden. ook wordt een overzicht gegeven van de totale Co2uitstoot, kosten en reistijd van de organisatie. Zo kunnen er betere en onderbouwde beslissingen worden genomen over het te voeren mobiliteitsbeleid.”
About geeft snel een eenvoudig overzicht van de reisalternatieven en maakt een vergelijking op basis van uitstoot, kosten en reistijd zeer eenvoudig.”
Zelf Go About eens proberen?
Waarom doet ALD Automotive mee als pilot partner? “Als leasemaatschappij proberen wij graag zelf nieuwe oplossingen uit die we mogelijk later aan onze klanten kunnen aanbieden. Go About is zo’n innovatieve oplossing die we als eerste wilden testen. de applicatie vormt een goede combinatie met mobiliteitsoplossingen die Ald Automotive al aanbiedt zoals ‘7 Wheel lease’ en de producten die we momenteel aan het ontwikkelen zijn, gericht op de mobiliteit van de toekomst. daarnaast geeft het ons een nog beter inzicht in reisalternatieven en de mobiliteit van onze eigen organisatie.” Hoe draagt Go About bij aan duurzame mobiliteit? “Maatschappelijk verantwoord ondernemen vormt de komende tijd één van de belangrijkste speerpunten van het mobiliteitsbeleid in Nederland. daarbij hoort slim reizen. dit houdt in dat medewerkers zelf kiezen welk reisalternatief het beste past bij hun reis. de werkgever wil hiervoor wel een flexibel aanbod creëren. en daarbij moet ervoor gezorgd worden dat de medewerker kan kiezen voor duurzame oplossingen. Go
download de gratis outlook plugin via www.goabout.nl. Meer weten over Go About in uw organisatie? Stuur een e-mail naar Jacco lammers:
[email protected] of kijk op de website. Meer weten over de vernieuwende, duurzame leaseoplossingen van Ald Automotive? Neem contact op via +31 (0)20 658 70 00 of kijk op www.aldautomotive.nl
14
to e ko m st
‘Mensen worden steeds belangrijker, mensen maken het verschil’ Martijn de Wildt
Duurzame inzetbaarheid onontkoombaar Werknemers moeten zich gewaardeerd en gehoord voelen. Vooral de relatie tussen werkgever en werknemer speelt daar een grote rol bij. Het is één van de aspecten van duurzame inzetbaarheid van personeel. “We hebben een enorm onderbenut kapitaal in Nederland.” tekSt MAriëLLE VAN BuSSEL
“Mensen worden steeds belangrijker, mensen maken het verschil. Iedereen moet gedurende elke leeftijdsfase prettig en productief kunnen blijven werken. Er wordt al veel over duurzame inzetbaarheid gesproken, maar er wordt nog te weinig gedaan.” Aan het woord is Martijn de Wildt, eigenaar van Qidos, een HR-adviesbureau dat zich toelegt op Het Nieuwe Werken. vooral de vijftigplussers min of meer vergeten worden. “Er wordt weinig gedaan met mensen die het einde van hun loopbaan naderen. Hoe wordt de kennis overgedragen? Wil iemand
De wIlDt coNStAteert DAt
misschien nog doorwerken? Wellicht parttime?” Terwijl volgens De Wildt juist het gesprek aangaan vruchten afwerpt. Een werknemer die in gedachten al met pensioen is, blijkt na vragen en doorvragen toch nog heel veel passie te hebben voor zijn werk. “Die passie wordt er vaak niet uitgehaald door de werkgever. We hebben een enorm onderbenut kapitaal in Nederland.” eeN GoeD GeSPrek IS VolGeNS
De Wildt hét kernbegrip bij duurzame inzetbaarheid. Een dialoog tussen leidinggevende en werknemer, waar verwachtingen, mogelijkheden, ambities en talenten open en bloot besproken worden. “We moeten het over de positieve kanten van iemand hebben. Het gaat te vaak over negatieve begrippen als verzuim en risico op uitval, terwijl dat maar geldt voor tien procent van de werknemers. Een leidinggevende moet ervoor zorgen dat zijn werknemers tot bloei komen. Er wordt te weinig aandacht aan besteed, terwijl mensen ons belangrijkste kapitaal zijn.” ook rIeN SMIt, beleIDSADVISeur
arbeidsmarkt en onderwijs, bij werkgeversorganisatie FME-CWM, vindt dat bedrijven moeten inzien dat
ze zuinig moeten zijn op de medewerkers die ze hebben. “Met de toenemende krapte op de arbeidsmarkt en de stijging van de AOWleeftijd moet een bedrijf goed zorgen voor zijn werknemers, zodat ze zo lang en productief mogelijk kunnen blijven werken. Dan gaat het dus over duur-
‘Werknemers duiken te snel in de slachtofferrol’ zame inzetbaarheid. Bedrijven zijn nog niet gewend aan een ouder wordende populatie. In een werknemer van 55 wordt niet meer geïnvesteerd, omdat hij over zeven jaar toch weg is.” Hoe eeN werkGeVer coNcreet iets kan doen om zijn medewerkers te behouden? Maatwerk, vindt zowel De Wildt als Smit. “Met individuele arrangementen kun je inspelen op de levensfase waarin een werknemer zich bevindt”, aldus Smit. “Mensen die kinderen krijgen en daar aandacht aan willen besteden, moeten in die periode korter kunnen werken. Of als iemand ouder wordt, moet er gekeken worden
naar zijn belastbaarheid. Een personeelsbeleid dat levensfasebewust is in plaats van leeftijdsbewust.” “Geef elke MeDewerker een rugzak met een persoonlijk budget”, oppert De Wildt, die deze trend ook steeds vaker ziet. “Zodat hij of zij zelf kan kiezen voor bijvoorbeeld een opleiding of bijscholing. Ik zie helaas nog te vaak dat zowel de werkgever als de werknemer niet goed weet wat hiermee te doen.” naar alternatieven. “We hebben ooit bedacht dat een stratenmaker altijd een stratenmaker blijft. Maar een stratenmaker kan niet tot zijn 65ste straten blijven maken. Als je tijdens je loopbaan spaart, bijvoorbeeld met behulp van je werkgever, kun je later een opleiding volgen voor een baan die minder fysiek belastend is. Mensen duiken te snel in de slachtofferrol, terwijl er nog heel veel mogelijk is.” Waar De Wildt maar mee wil zeggen dat niet alleen de werkgever verantwoordelijk is, maar ook de werknemer zelf. “Werknemers hebben te vaak de houding dat de werkgever alles regelt, tot en met het vakantiepark in de zomervakantie. Als je het over duurzame inzetbaarheid hebt, moet de werkgever zorgen voor emancipatie ook Moet er GekekeN worDeN
van de werknemer, en de werknemer moet dat op zijn beurt oppakken.” “betrokkeNHeID, VertrouweN en maatwerk, daar draait het om”, zegt Rien Smit. Concreet? “Tevredenheidsonderzoeken die ook teruggekoppeld worden, functioneringsgesprekken waar eerlijk gezegd kan worden dat het werk te zwaar is, de werknemer die zich gehoord en gewaardeerd voelt. We moeten toe naar een duurzaam productieve medewerker. Iemand die geschoold is, competent, gezond en tevreden. Dat bereik je met bijvoorbeeld vitaliteitsbeleid en arbeidsvoorwaardelijke arrangementen. Veel bedrijven doen daar al iets mee, maar er is nog te weinig samenhang.” wAAr De GrootSte wINSt nog te behalen is? Smit: “In de individuele benadering.” De Wildt: “Een nieuw paradigma met als kernbegrip flexibiliteit. Nu wordt er gedacht in het stramien van het volgen van een opleiding, het zo kort mogelijk werken om zo snel mogelijk met pensioen te gaan. Je moet het kantelen: je kunt je hele leven opleidingen volgen, afgewisseld met werken of met periodes van inactiviteit. Dat is een cultuuromslag, maar wel noodzakelijk.”
groen blaadje nodig? Vitae, het netwerk van de Nieuwe Professional, heeft een bijzondere kijk op duurzame bedrijfsvoering. We dragen het uit in de dagelijkse praktijk van onze professionals, zonder het als strategisch speerpunt op de agenda te zetten. Nieuwe Professionals willen namelijk
aDvertorIaL
leren en toevoegen vanuit eigen verantwoordelijkheid. Werk is dan dé plek om duurzaam
‘All in’ duurzaamheidskeurmerk voor bestaande gebouwen
het verschil te maken. Ons gedachtegoed hierover delen wij graag in ons groene blaadje, ons e-book. Download het gratis via vitae.nl/groenblaadje.
De mogelijkheden om woningen en kantoren duurzaam te bouwen
Onze eigen groene blaadjes
zijn legio. Van zonnecellen op het dak, het gebruiken van regenwater
We hebben onze interim professionals uitgedaagd op duurzaam vakman-
tot het opslaan van warmte, het kan allemaal. De grootste milieu-
schap. En zijn trots op onze eigen ‘groene blaadjes’: de Groene Secretares-
winst is echter te behalen als ook de bestaande gebouwen duurzaam
ses en de Groene Financials. Heb jij een ‘groen blaadje’ nodig die jou helpt
worden gemaakt. Om dit te kunnen meten heeft DGBC een ‘all in’
bij een duurzame bedrijfsvoering in de dagelijkse praktijk? Kijk dan voor
duurzaamheidskeurmerk voor bestaande gebouwen gelanceerd:
meer info op vitae.nl/groenblaadje.
BREEAM-NL Bestaande Bouw en Gebruik. Dit keurmerk van DGBC beoordeelt
wil een bijdrage leveren aan een
wegen te vinden deze prestaties te
niet alleen het gebouw zelf maar ook
duurzame samenleving. Dit geldt niet
verbeteren Daarmee wil de ANWB
het beheer en gebruik ervan, daarom
alleen voor onze producten maar ook
uitstralen dat zij duurzaamheid serieus
is het extra relevant voor gebouwbe-
voor onze gebouwen. Het BREEAM-
neemt, voor haarzelf maar ook voor
heerders. Een van de eerste bedrijven
NL keurmerk is een uitstekende tool
haar leden”.
met het keurmerk is ANWB.
om gestructureerd vast te stellen
Erik de Jonge, Manager Business
hoe onze gebouwen en het gebruik
Services at ANWB BV: “De ANWB
daarvan presteren op dit gebied en
www.dgbc.nl
Erik de Jonge Manager Business Services at ANWB BV
