Naam: Patrick van Beuningen / Marcel van Tiem. Plaats: Grave. Datum: 01-02-2006.
1
Index. Hoofdstuk1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7
Inleiding. Opdrachtomschrijving. Introductie. Organisatie. Aanleiding. Probleemstelling. Werkwijze.
Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 5 Blz. 9 Blz.10 Blz.10
Hoofdstuk2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
Vaste en variabele eisen. Functies. Werkwijze. Weegfactoren. Varianten keuze.
Blz. 12 Blz. 15 Blz. 16 Blz. 21 Blz. 22
Hoofdstuk3 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9
Haak. Verbindingsstrip. As. Borgstrip. Scharnierplaat. Bak. Ketting. Vulring. In klemming aan de wal. Assembly
Slotwoord.
Blz. 27 Blz. 28 Blz. 29 Blz. 30 Blz. 31 Blz. 32 Blz. 33 Blz. 34 Blz. 35 Blz. 36 Blz. 37
Bijlage: • • • •
Concept tekening in Inventor 9. Ansys autodesk rapport part3 (Haak). Tekening nr:1560-000-001 Blad 1van2 Voorstel afmeerhaak. Tekening nr:1560-000-001 Blad 2van2 afmeerhaak details / werktekening.
2
Hoofdtuk1. Het bedrijf. 1.1 Inleiding. Dit project is bedoeld als eindproject van de studie tot ACE Mechanical Engineer. Hier hebben Patrick en Marcel aan deelgenomen bij TEC CAD College te Nijmegen. Dit beschrijft het methodisch ontwerpproces van een afmeerinrichting.
1.2 Opdrachtomschrijving. Een afmeerinrichting bedenken voor een Veerpont varende op het IJ in Amsterdam.
1.3 Introductie. Marcel en Patrick zijn collega’s bij Scheepswerf Grave en zijn beide werkzaam op de tekenkamer. Patrick van Beuningen zie Figuur 1A is dit jaar 12½ jaar in dienst bij scheepswerf Grave.
Figuur 1A
Hij is daar begonnen als stagiaire na afronding van zijn opleiding is hij begonnen als bankwerker in de bankwerkerij. Dit heeft hij 4jaar gedaan. In de avonden heeft hij een aantal opleidingen gevolgd waaronder een opleiding scheepswerktuig bouwkundige in Rotterdam. Toen hij deze opleiding afgerond had kreeg hij een functie aangeboden op de tekenkamer. Hij vervult daar nu de functie van tekenaar/constructeur. 3
Marcel van Tiem zie Figuur 1B is dit jaar 5 jaar in dienst bij scheepswerf Grave.
Figuur 1B
Hij is begonnen op een werf in Druten als ijzerwerker/lasser. Zijn hoofdfunctie was daar het afbouwen van nieuwbouwschepen en het repareren van boegschroeven. Na 5jaar werkzaam geweest te zijn in Druten is hij begonnen bij Scheepswerf Grave op de spantenvloer Dit is het gedeelte van een werf waar de mallen en huiduitslagen werden gemaakt van de schepen. Dit gebeurde destijds nog op folie en de mallen werden op ware grootte uit getekend. Toen er een computer gestuurde snijtafel kwam verschoof het werk op de spanten vloer, naar de tekenkamer. Toen heeft ook Marcel een opleiding gevolgd in Rotterdam samen met Patrick en is ook hij doorgeschoven naar de tekenkamer. Zijn taak op tekenkamer is het maken van een bouwpakket van het schip en het maken van de bijbehorende constuctie tekeningen.
4
1.4 Organisatie.
Scheepswerf Grave b.v. is een organisatie die gespecialiseerd is in het maken van schepen met speciale eisen.Elk schip dat gecreëerd wordt is uniek. Dat zeggen meer scheepsbouwers, maar bij Scheepswerf Grave is dit echter zowel beleid als uitgangspunt.
De werf richt zich speciaal op klanten met bijzondere wensen en eisen. Dat vraagt om maatwerk in de meest gedetailleerde betekenis van het woord. Ook al kan het basis ontwerp van het schip nog zo standaard lijken.
Sind 1957 is Scheepswerf Grave actief in de nieuwbouw en reparatie van binnenvaart en kustvaartschepen. Als volstrekt onafhankelijke werf is in de loop der jaren een reputatie opgebouwd in het bedenken van ingenieuze oplossingen voor de complexe vragen en behoeftes van opdrachtgevers.
Inzake minimale diepgang, efficiënte voortstuwing, optimaal ruimtegebruik en het toepassen van allerlei innovatieve ideeën en specifieke details. Naast haar kennis en vakmanschap staat Scheepswerf Grave bekend om de grote betrokkenheid en samenwerking met de opdrachtgever.
Direct en gemakkelijk contact staan hoog in het vaandel. Zij zijn mede mogelijk door de gemoedelijke instelling en de korte lijnen in de overleg structuur. Dit resulteert in scheepsbouw waar een prima evenwicht is in kwaliteit en rentabiliteit. Op de volgende pagina ziet u een aantal foto’s van de door Scheepswerf Grave gebouwde schepen.
5
6
In Tabel 1. staat het organigram waarin u kunt zien hoe de organisatie structuur is opgebouwd bij Scheepswerf Grave. Hierin is duidelijk te zien welke positie Marcel en Patrick beoefenen binnen de organisatie. Zij vallen onder de groep Ontwerp en engineering. Aan het hoofd van de afdeling zit de heer Opstheeg met de functie hoofd tekenkamer. Daarna komt aan de scheepsbouwkant de heer Clappers. Zijn functie is scheepsbouwkundig constructeur. Dat houdt in dat hij de berekeningen maakt van het ontwerp. Vaak maakt hij zelf ook ontwerpen. Onder de heer Clappers valt Marcel zijn functie is het maken van eenvoudige sterkte berekeningen en het maken van constructie tekeningen en de daarbij behorende snijcodes. In het andere kolommetje aan de rechter zijde ziet u de heer de Ridder hij is werktuigbouwkundig constructeur. Hij maakt samen met Patrick de indelingen van de machinekamers en alle werktuigbouwkundige dingen daar omheen zoals bijvoorbeeld de leidingloop van het sanitair. Daarna komt Patrick zijn functie is tekenaar/constructeur zowel aan de scheepsbouwkant als aan de werktuigbouwkundige kant. Aan de scheepsbouwkant doet hij dezelfde functies als Marcel. De Ridder.
Opstheegh.
Clappers.
7
Tabel 1
D ire c te u r R o b e rt v a n K e s s e l 70% Systeem beheer Jan van der Leest 5%
M a r k e tin g & V e r k o o pO n tw e r p & E n gin e e r i n g ( 5 werknemers )
Robert van Kessel 30%
H o o fd Tekenkam er H arry O psteegh (90%)
P rojecten ( 5 w e rknem e rs )
Projectm a n a g e r N i e u w b o u wProjectmanager Reparatie Jan v/d Leest W ilfried v/d Drift 95 % M arco M o oy
Scheepsbouwk. Constructeur W erktuigbouwk. C o n structeur B a s C lappers (90%) Jean de Ridder (90%)
Scheepsbouwkundig Tekenaar / Constructeur M a rcel van Tiem
P r o d u c tie ( 4 5 w e rknem e rs )
W erktuigbouwkundig T e k e naar / Constructeur Patrick van Beuningen
M eewerkend Voorm an Johan Ariens
T e a m 9. M edewerkers (+/- 1)
Productiem anager R e inier M oll
M agazijnbeheerder Fred Reim er
M e e w e r k e n d V o o r m an Voorbereiding Arno den Brok N ico Migchielsen (90%)
M eeewerkend voorm an Sectie - en Aanbouw Theo Thoonsen T inie T h ijssen
T e a m 1. IJzerwerkers (+/- 4) T e a m 2. IJzerwerkers (+/- 4)
Team 3. IJzerwerkers (+/- 4) Team 4. IJzerwerkers (+/- 4)
M eewerkend Electra Tonnie van Team 8 . ( +
M eewerkend Bankwerk Louis Vos (9 Team 7 . ( +
M eewerkend V Lassers Jan Rutten Jan de Hoog (
T e a m 5. Lassers (+/-
1.5 Aanleiding Scheepswerf Grave heeft in de loop der jaren een aantal veerponten ontworpen voor het gemeentelijk vervoerbedrijf Amsterdam ook wel GVB genoemd. Zie figuur 1D. Van deze veerponten zijn destijds 2 nieuwe gebouwd en 3 oude schepen hebben een refit gekregen. Deze refit hield in dat de bestaande casco’s grotedeels gerenoveerd werden. De bovenbouw werd gesloopt en kreeg een nieuw uiterlijk. Tevens werden de machine kamers opnieuw ingericht met nieuwe apparatuur. Dit deel van Amsterdam heeft geen bruggen, daarom is het openbaarvervoer over water gratis voor fietsers en voetgangers. De gemiddelde vaartijd bedraagd ca 7minuten. Nadat deze veerponten een aantal maanden in de vaart waren kwam de gemeente met de vraag of Scheepswerf Grave een afmeerinrichting kon bedenken. Hier zijn Patrick en Marcel over na gaan denken.
Figuur1D
9
1.6 Probleemstelling. Voor het aan en afmeren van een schip worden normaal gesproken touw-trossen gebruikt dit kost extra personeel aan boord doordat iemand trossen om de bolders heen moet gooien. Tevens is kan dit ook gevaarlijk zijn voor de mensen die dit moeten doen omdat de criminaliteit in dit gedeelte van Amsterdam groot is.
1.7 Werkwijze. Als eerste is in Amsterdam de situatie bekeken en is er overleg geweest met het personeel aan boord van de veren. Over de problematiek die er heerst tijdens het aan en afmeren bij de diverse pontons. Zie foto’s van aan en afmeer situaties.
Situatie: IJ-plein.
10
Daarna hebben ze met de methodische ontwerp methode (zie hoofdstuk 2) de stappen op een rij gezet. Uiteindelijk zijn ze uitgekomen op een haak die gemonteerd zit op de bestaande klep van de veerponten. De constructie is zo ontworpen dat er nauwelijks aanpassingen nodig waren, aan het bestaande casco. Hierdoor hoefde er niet al te grote ingrepen toegepast te worden. Een kleine verandering aan de constructie van de veerpont en een kleine toevoeging aan de pontons was voldoende. De haak die is toegepast houdt het schip op zijn plek, zonder dat de kapitein zijn voorstuwing hoeft te gebruiken.
11
Hoofdstuk2 Methodisch Ontwerp proces
2.1 Vaste en variabele eisen.
Voordat er een definitief ontwerp gemaakt kon worden moeten eerst de eisen van de rederij vaststelt vastgelegd en besproken worden. Na dit gesprek zijn er nog een aantal dingen bedacht en onderverdeeld in de volgende categorieën. Deze categorieën zijn de volgende;
1. Vaste eisen. 2. Variabele eisen. 3. Wensen.
De eisen zoals hierboven vernoemd zijn in tabel 2A opgenomen. Uit deze tabel zijn variabele eisen gefilterd en met deze variabele eisen is er een enquête gehouden. Voor de gebruikseisen is er een kleine enquête gehouden bij de rederij. Voor de fabrieksmatige eisen is er een enquête gehouden bij het personeel van Scheepswerf Grave. Deze scheiding tussen een enquête met de rederij en de fabriek is bewust gemaakt, doordat voor iemand in de werkplaats andere eisen belangrijk zijn dan voor de mensen van een rederij.
12
GEBRUIKS EISEN WENS
VARIABELE EIS
VASTE EIS
Tabel 2A
Voldoet aan S.I. Bedrijfszeker Weinig onderhoud Lage kosten Breed inzetbaar Net uiterlijk Energie besparend Trekkracht Gemakkelijk te vervangen delen Veiligheid (EC) Niet corrosief Omvang/ruimte Motor moet uit kunnen Moet binnen het gestelde budget blijven Vandaal bestendig Bediening vanuit stuurhut Zo snel mogelijk
13
WENS
VARIABELE EIS
VASTE EIS
FABRIEKSMATIGE EISEN
CNC mogelijk Standaard koopdelen toepasbaar Leveranciers “bekend” Serieproductie Gereedschap aanwezig Organisatorisch haalbaar Intern te construeren Uit te besteden Sluit aan op bestaande casco Zo eenvoudig mogelijk Weinig onderdelen Lage kosten Milieuvriendelijk
Makkelijk te monteren op bestaande casco Snelle montage (veerponten niet te lang buiten bedrijf) Ter plaatse te monteren
14
In tabel 2B is duidelijk welke eisen de mensen belangrijk vinden. Deze gegevens zijn verzameld door de enquête.
Minder Niet F=Fabricage Belangrijk belangrijk belangrijk G=Gebruik
Eis
5 4 3
Bedrijfszeker Weinig onderhoud Breed inzetbaar Energie Veiligheid Omvang/ruimte Vandaal bestendig CNC mogelijk Standaard koopdelen toepasbaar Zo eenvoudig mogelijk Weinig onderdelen
5 1 4 1 3 6 4
Makkelijk te monteren op bestaande casco
5
1 1 2 2 1 3 2 1 3
1 1 4 2 4
2 1 6
Milieuvriendelijk
G G G G G G G F F F F F F
Tabel 2B
2.2 Functies. Het ontwerp voor de aanmeer inrichting, moet aan bepaalde eisen voldoen om goed te kunnen functioneren voor de rederij. De aanmeerinrichting moet bijvoorbeeld voldoende sterk zijn om het schip vast op zijn plek te houden.Deze hoofdfunctie kun je opdelen in 2 deelfuncties. 1. Vasthouden:
Hierbij moet de aanmeerinrichting het schip aan de kade houden zonder dat daar mensen handen aan te pas komen.
2. Loslaten:
Bij het loslaten moet de aanmeerinrichting zonder problemen de kade loslaten, ook dit moet geschieden zonder dat hier mensen handen aan te pas komen.
15
2.3 Werkwijze. Om een goed ontwerp te kunnen maken moet er een onderzoek gedaan worden naar de verschillende manieren waarop een ontwerp samengesteld kan worden. De verschillende manieren ofwel varianten moeten voldoende energie leveren om het schip op zijn plaats te houden. Er moet gekeken worden naar de soort van bediening, er moet een materiaal gevonden worden dat sterk genoeg is om het schip op zijn plaats te houden. Ook moet er gekeken worden naar de soort van energie. Dit kan bijvoorbeeld doormiddel van Hydrauliek pneumatiek Elektriciteit of doormiddel van de bestaande klep te gebruiken die op het voetveer gemonteerd zit. Ook de energie die geleverd moet worden bij het loslaten kan op deze manieren plaats vinden.
Door de onderdelen te combineren ontstaan er verschillende varianten van de aanmeerinrichting. Deze verschillende werkwijzen ofwel varianten zijn in tabel 2C in een morfologisch overzicht weergegeven.
Functie Vasthouden
Werkwijze Magneet
Touw
Haak
Loskoppelen Elektrisch Hydraulisch Bestaande klep
Variant
A B C D
Veerstoep
Voortstuwing
Magneet+Elektrisch Haak+Hydraulisch Haak+Bestaande klep Veerstoep+Voortstuwing
Tabel 2C
16
Variant A uit Tabel 2C
17
Variant B uit Tabel 2C
18
Variant C uit Tabel 2C
19
Variant D uit Tabel 2C
20
2.4 Weegfactoren. Om tot een goed vergelijk te komen hebben is er een weegfactor opgesteld. Deze laat zien wat de onderlinge belangrijkheid is van een bepaalde eis. Deze weegfactor varieert van 0 tot en met 2 deze weegfactoren is vermenigvuldigd met de waarden uit tabel 2c. Waarbij een 2 wordt toegekend aan de rij belangrijk, een 1 aan de rij minder belangrijk en een 0 aan de rij niet belangrijk de uitwerking hiervan zie je in tabel 2d
Tabel 2D Verkorte benaming a b c d e f g h i j k l m
Eisen Bedrijfszeker Weinig onderhoud Breed inzetbaar Energie Veiligheid Omvang/ruimte Vandaal bestendig CNC mogelijk Standaard koopdelen toepasbaar Zo eenvoudig mogelijk Weinig onderdelen
Makkelijk te monteren op bestaande casco Milieuvriendelijk
Weegfactoren 11 9 8 2 11 5 10 3 9 12 10 11 0
21
2.5 Varianten keuze. Nu alle alternatieven zijn verzameld kan er worden begonnen met het maken van een keuzetabel om een juiste keuze te maken in de gestelde variabele eisen. Wensen worden niet meegenomen in deze tabel, omdat dat niet noodzakelijke eigenschappen van een product zijn. Als er wel aan de wensen voldaan wordt kan dit wel meehelpen in een hogere waardering. Vaste eisen worden ook niet meegenomen doordat, als er aan een vaste eis niet voldaan wordt het ontwerp nutteloos is. Daardoor zien we dus dat alternatief D af valt doordat, deze niet voldoet aan de vaste eis (motor moet uit kunnen). In tabel 2e staat een keuzetabel uitgewerkt hierin zijn dus 3 varianten meegenomen.
Tabel 2E KEUZE TABEL Eisen A a b c d e f g h i j k l m Totaal Totaal%
Varianten B C 2 3 2 3 4 4 2 2 2 4 3 3 2 4 4 4 3 2 1 1 3 2 3 2 1 1 32 35 62 67
Ideaal 3 4 4 3 4 3 4 4 2 4 4 4 2 45 87
4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 52 100
22
De gegevens die in tabel 2E gebruikt zijn komen in tabel 2Fterug. Het verschil tussen tabel 2E en 2F is dat bij 2F ook de weegfactor tabel 2D meegenomen is, deze weegfactor is vermenigvuldigd met de diverse varianten.
Tabel 2F
KEUZE TABEL MET WEEGFACTOR Eisen
Weeg factor A
a b c d e f g h i j k l m Totaal Totaal%
11 9 8 2 11 5 10 3 9 12 10 11 0
2 2 4 2 2 3 2 4 3 1 3 3 1 32 62
Varianten B C 3 3 4 2 4 3 4 4 2 1 2 2 1 35 67
Ideaal 3 4 4 3 4 3 4 4 2 4 4 4 2 45 87
4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 52 100
A
B
C
22 18 32 4 22 15 20 12 27 12 30 33 0 247 63
33 27 32 4 44 15 40 12 18 12 20 22 0 279 71
33 36 32 6 44 15 40 12 18 48 40 44 0 368 94
Ideaal 44 36 32 6 44 20 40 12 27 48 40 44 0 393 100
23
De grafiek zoals afgebeeld laat de resultaten zien uit tabel 2F
1 0 0 9 0 8 0 7 0 6 0 5 0 4 0 3 0 2 0 1 0 0 A
B
C
24
In tabel 2G zijn de gebruiksmatige eisen opgenomen.
A a b c d e f g Toataal Totaal in%
Gebruigsmatige eisen B C Ideaal 2 3 3 4 2 3 4 4 4 4 4 4 2 2 3 4 2 4 4 4 3 3 3 4 2 4 4 4 17 23 25 28 61 82 89 100
Tabel 2G
In tabel 2H zijn de fabrieksmatige eisen opgenomen.
A h i j k l m Toataal Totaal in%
Fabrieksmatige eisen B C Ideaal 4 4 4 4 3 2 2 4 1 1 4 4 3 2 4 4 3 2 4 4 1 1 2 4 15 12 20 24 63 50 83 100
Tabel 2H
25
Tabel 2I
In tabel 2I zijn de gegevens opgenomen uit tabel 2G en 2H. In tabel 2I is duidelijk te zien dat variant C het beste resultaat geeft. Daardoor hebben we gekozen voor variant C.
26
Hoofdstuk3 3.1 Vormgeving.
3.0 Haak. De 3 haken die aan de afmeerinrichting gemonteerd zitten hebben meerdere functies De eerste functie is het vasthouden aan de kade. De tweede functie is dat de haak zo sterk moet zijn dat hij niet breekt of vervormt tijdens het aan en afmeren.De haak is niet massief gemaakt zodat hij gemakkelijk ter plaatse gemonteerd kan worden. De vorm van de haak is zo ontworpen zodat hij bij het aanmeren mooi in de inklemming op de kade valt. De sterkte van de haak is berekend met Inventor eindige elementen methode. Een uitwerking van deze berekening vindt u in de bijlage.
27
3.1 Verbindingsstrip. De verbindingsstrip heeft als functie dat hij de 3 haken op de plek houdt, ook heeft hij als functie het geleiden over de inklemming op de kade.
28
3.2 As. De pen heeft ook meerdere functies Functie 1 is het smeren van de haken. In de as zijn gaatjes geboord die fungeren als smeer kanalen. Aan de zijkant van de as zie je dat er schroefdraad in getapt zit. Dit is gedaan om een smeernippel op te bevestigen zodat je er een vetspuit op aan kunt sluiten. De sleuven die in de pen gefreesd zijn is bedoeld voor de borging van de as.
29
3.3 Borgstrip.
De borgstrip is er voor bedoeld dat de pen in alle richtingen op zijn plek gehouden wordt. De as had ook gelast kunnen worden maar nu er borgplaten toegepast zijn is het gemakkelijker om achteraf onderdelen te vervangen. Ook is dit gedaan omdat het ter plaatse gemonteerd/gedemonteerd moet worden. Als de as gelast zou zijn zou het geheel vrij zwaar worden. Waardoor je een kraan in moet huren om het geheel te plaatsen.
30
3.4 Scharnierplaat.
De scharnierplaat is de plaat die er voor zorgt dat de as op zijn plek blijft zitten, tevens wordt hier de borgstrip in bevestigd met bouten. De scharnierplaat wordt in de werkplaats al aan de bak gelast.
31
3.5 Bak.
De bak is als basis om alle delen aan te bevestigen. Deze bak wordt in de bestaande constructie van het schip gelast. Dit voorkomt constructie fouten en veel denk werk voor de monteurs. Daarom is de vorm van de bak is zo eenvoudig mogelijk gehouden.
32
3.6 Klep bevestiging.
Aan de bestaande klep hebben we een oog bedacht aan dit oog wordt een harpsluiting bevestigd waarin de ketting bevestigd wordt.
3.7 Ketting.
De ketting is ervoor bedoeld om het geheel te laten bewegen. Deze is dmv bevestigingsoog/harpsluiting aan de klep gemonteerd aan de andere zijde zit de ketting gemonteerd aan de haak idem met oog en harpsluiting. Wanneer de veerpont aan gaat meren laat hij de klep zakken, waardoor ook de ketting mee zakt en de haak dus in beweging zal komen. Bij het weg varen word de klep opgehaald met als gevolg dat de ketting aanspant,en de haak in dezelfde richting zal bewegen als de klep.
33
3.8 Vulring.
De vulring wordt gebruikt om de speling die tussen de scharnierplaat en de haak zit op te vangen. De ring zit er ook tussen om minder wrijving te veroorzaken want als er geen speling zou zitten tussen de scharnierplaat en de haak zouden er twee grote oppervlakken langs elkaar schuren.
`
34
3.9 Inklemming aan de wal.
Achter dit profiel moet de haak zichzelf vastklemmen dit gebeurt vrijwel automatisch. Doordat de klep op de kade zakt en de haak achter dit profiel zakt. Als het schip weg wil, zal hij tegen de kade aanvaren en de klep weer optillen. De vorm van het profiel hieronder was zeer moeilijk te bedenken ook al ziet het er zo eenvoudig uit. Dit komt doordat de situatie op alle plekken anders is, deze situaties kunt u vinden in de bijlage. Tekening nummer 1560-000-001 blad 1van2. Deze eenvoud scheelt erg veel productie uren.
.
35
3.10
Assembly.
Hieronder bevindt zich het ontwerp. Deze samenstelling (assmbly) is de basis geweest voor het definitieve ontwerp.
36
Slotwoord :
Op deze plaats willen wij de medewerkers van het TEC-CAD College, en mede werkers van Scheepswerf Grave b.v. bedanken voor hun ondersteuning gedurende het project. Wij zijn ook zeker van mening dat het Inventor 9 een bijdrage heeft geleverd van het ontwerp, en het tot stand komen van de uiteindelijke opdracht. Het enige nadeel ondervonden we dat we het geheel voor de productie uit moesten tekenen in Auto-cad dit d.m.v. licentie beperkingen. Door de weergave in een 3D omgeving neer te leggen verduidelijkt het verhaal van ontwerper naar de klant. Dit geldt zeker als iemand zich moeilijk in kan leven in een technische omgeving. Ook kunnen er gemakkelijk directe veranderingen en ontwerp variaties doorgevoerd worden in overleg en dus in bijzijn van de klant. Mede dankzij de expertise van de bemanning en gebruikers uit de praktijk die een aantal wijzigingen, aanvullingen en correcties hebben voorgesteld. Wij zijn dan ook van mening dat we tot een ontwerp zijn gekomen, waarin een ieder zich kan vinden. P.v.Beuningen. M.v.Tiem.
37
