Marc Saverys, CMB-topman
8
kaft
CMB en de Red Star Line delen hetzelfde verhaal
2012 was een annus horribilis voor de scheepvaart. Ook de winstcijfers van de Antwerpse bulkrederij Bocimar halveerden. CMB-topman Marc Saverys heeft er geen moeite mee om dit toe te geven. ‘Maar we hebben al ergere stormen overleefd’, zegt hij onverstoorbaar. De man die samen met zijn broer Nicolas van gastankrederij Exmar meer dan 150 jaar Antwerpse scheepvaarttraditie belichaamt, slaagt er nog steeds in om zichzelf met grote regelmaat heruit te vinden. Als scheepsbouwer, als reder, dan als luchtvaartondernemer en tegenwoordig is hij ook een van de drijvende krachten achter het nieuwe Antwerpse Red Star Line-museum. Tekst: Pieter Leuridan | beelden: Wim Kempenaers
Het is bekend dat Marc Saverys erg zuinig is met interviews. Maar wanneer hij zich dan toch laat overhalen om met een journalist aan tafel te zitten, gaat hij geen enkele vraag uit de weg. Bovendien heeft de actualiteit ons die dag de gedroomde binnenkomer bezorgd: de idee om in de Antwerpse haven zeppelins in te schakelen voor het containertransport. ‘Ik veronderstel dat dit als een boutade is bedoeld?’, vraagt hij met een mengeling van spot en vertwijfeling in zijn stem. Wanneer we hem verzekeren dat het de Vlaamse politici bittere ernst is, windt hij er geen doekjes om: ‘Daarmee bevestigen ze nogmaals hoe ongelooflijk zwak ze hier de afgelopen tien, twintig jaar zijn geweest in ONDERNEMERS. juni 2013
het bedenken van een algemeen mobiliteitsplan. Er is al die tijd niets gebeurd, waardoor Antwerpen vandaag helemaal vaststaat. De situatie is zo erg dat ze nu met de wildste oplossingen komen. Maar dit soort losse flodder helpt ons geen meter vooruit.’ Marc Saverys heeft nochtans de reputatie een positivist te zijn. Zelfs in de donkerste dagen van de crisis was hij een van de weinige reders die halsstarrig bleef volhouden dat er licht was aan het einde van de tunnel. En daar blijft hij bij. ‘Het is geen probleem van te weinig vracht, maar van te veel schepen’, luidt zijn analyse. ‘Voor de crisis hebben we vijf uitzonderlijke jaren 9
beleefd, die tot excessen hebben geleid. Met speculatief geld van Wall Street en de Londense City is er in de sector van de droge bulk en de tankertransporten een enorme bubble gecreëerd die uiteindelijk als een zeppelin (sic) is ontploft. Heel wat maatschappijen zijn failliet gegaan, maar die schepen zijn wel blijven bestaan. Die overcapaciteit zorgt er nu voor dat die crisis wat langer blijft aanslepen. Maar de trafiekcijfers wijzen duidelijk in de richting van een herstel. In 2004 voerde China voor 300 miljoen ton aan grondstoffen in. Het was het begin van de grote hausseperiode waarin schepen tot 70.000 dollar per dag verdienden. In 2012 was het volume naar China al verviervoudigd tot 1,2 miljard ton. En in 2013 zal het nog verder stijgen, maar de tarieven zijn gekelderd tot amper 7.000 dollar per dag. Dat bewijst dat er een te groot aanbod is aan schepen en ook aan scheepswerven. Wie niet sterk genoeg is of onvoldoende reserves heeft aangelegd, gaat er uit. Voor de CMB-groep wordt 2013 zeker geen goed jaar, maar ik heb er vertrouwen in dat we het jaar met positieve cijfers zullen kunnen afsluiten. We hebben een relatief sterke balans, een lage schuldgraad en gelukkig ook nog enkele lopende contracten aan zeer goede tarieven. Bovendien kunnen we rekenen op een aantal bevrachters die trouw hun engagementen naleven. En in onze stiel moet je altijd een beetje optimist zijn. Een crisis biedt ook een aantal kansen. De scherpe daling van de scheepswaarden bijvoorbeeld kan interessant zijn voor wie de voorbije jaren wat cash heeft opzijgelegd. En we moeten afleren om alles door een Europese, pessimistische bril te bekijken. Europa is de zieke man van de wereldeconomie. Maar als je in Amerika, in Azië of zelfs in Afrika de kranten leest, krijg je een heel andere kijk op de wereld. Daarom reis ik ook zo graag.’ Steviaplantages Je zou het de man misschien niet meteen nageven, maar eigenlijk heeft Marc Saverys een vrij onrustige natuur; zeker als ondernemer. In de periferie van de scheepvaart is hij altijd op zoek naar nieuwe opportuniteiten in de markt. Zo was hij indertijd met de holding Almabo actief in finance, verzekeringen, immobiliën en IT. Met zijn stichting Durabilis investeert hij in duurzame Peruaanse steviaplantages. Maar bovenal steunt de Compagnie Maritime Belge naast Bocimar op een erg rendabele luchtvaartpoot. De ASL Aviation Group is gespecialiseerd in subcontracting voor cargo- en passagiersmaatschappijen en is momenteel de sterkhouder van de CMB-groep. ‘Hoe ik daar ben ingerold? Toeval! ASL is ontstaan vanuit Safair, een onderdeel van de Zuid-Afrikaanse rederij Safmarine. Safmarine was een heel goeie partner van ons in de lijnvaart. Op een bepaald moment wilde Safair een Ierse maatschappij overnemen, maar om een Europees Air Operator Certificate te bekomen, hadden ze een Europese partner nodig. Als een soort vriendendienst, hebben we er toen mee ingestemd om aandeelhouder te worden. Een paar jaar later werd Safmarine ontbonden en kregen wij het aanbod, of beter de vraag, om hoofdaandeelhouder te worden van de luchtvaartpoot. ONDERNEMERS. juni 2013
Wij zijn toen bij Petercam gaan aankloppen om dat via hun private equity fonds mee te financieren. En die structuur houdt tot op vandaag stand.’ Intussen nam de dienstenverstrekker een Franse en een Zuid-Afrikaanse maatschappij over en heeft ze al tachtig vliegtuigen en bijna zeshonderd piloten in dienst. ‘Wij verhuren toestellen met bemanning aan de grote touroperators. Vooral in Frankrijk. En in Frankrijk en Zuid-Afrika zijn we heel actief in het cargotransport.’
‘Voor de CMB-groep wordt 2013 zeker geen goed jaar, maar ik heb er vertrouwen in dat we het jaar met positieve cijfers zullen kunnen afsluiten.’
Marc Saverys, CMB-topman
11
Of het nu om een rederij, een restaurant of een luchtvaartmaatschappij gaat, in zakendoen gelden altijd dezelfde wetten, zegt Marc Saverys. ‘Kosten onder controle houden, je gezond verstand volgen en zorgen dat je rendement haalt, dat is de basis. In de luchtvaart is vooral dat laatste heel belangrijk. Een vliegtuig is duur, dus elk uur dat het aan de grond staat, verlies je geld. Daarom hebben wij een systeem ontwikkeld waarmee we onze toestellen in minder dan een halfuur kunnen ombouwen van cargo- naar passagierstoestel. Zo vliegen we ’s nachts vanuit Roissy met poststukken naar alle uithoeken van Frankrijk. ’s Ochtends wordt in datzelfde toestel een kant en klaar plateau met stoelen geschoven, om dan de hele dag met toeristen naar Malaga, Faro of de Turkse Rivièra te vliegen. Dat klinkt spectaculair maar uiteindelijk gaat het om een heel simpel mechanisch procedé. Maar het klopt natuurlijk wel dat ik nog elke dag bijleer over die sector. Vandaar dat we ook het management mee hebben overgenomen. Met de Zuid-Afrikaanse en Franse acquisities is er nog knowhow bijgekomen. Op dat vlak zijn we goed gewapend voor de toekomst’. Scheepvaart in het hart Maar Marc Saverys blikt ook graag terug. In het hoofdkwartier aan de Gerlachekaai herinneren schaalmodellen en oude affiches aan de rijke traditie van de groep. ‘In de jaren twintig van vorige eeuw baatte
de Compagnie Maritime Belge hier vanuit Antwerpen de Congolijn uit. Terwijl de Red Star Line (RSL) de emigranten naar New York bracht. Met een zekere trots, stel ik vast dat de RSL in 1934 is gestopt en dat wij nog altijd bestaan. ‘ En dat schept duidelijk een band, want de CMB-topman moest niet lang nadenken toen de Antwerpse schepen Philip Heylen hem vijf jaar geleden vroeg om hoofdsponsor te worden van het nieuwe Red Star Line-museum. ‘We voelden ons meteen aangesproken door de passie en het vuur waarmee Philip Heylen het project aanbracht. En hij kwam natuurlijk ook op het juiste moment, in de volle scheepvaarteuforie van 2006 en 2007.
‘’s Nachts vliegen we vanuit Roissy met poststukken naar alle uithoeken van Frankrijk. ’s Ochtends wordt in datzelfde toestel een plateau met stoelen geschoven, om dan de hele dag met toeristen naar Malaga of Faro te vliegen.’ Na ons gezamenlijk bezoek aan Ellis Island waar een soort spiegelmuseum staat dat het verhaal van de immigratie vertelt, terwijl ons RSL-museum de
Marc Saverys, CMB-topman
ONDERNEMERS. juni 2013
13
geschiedenis van de emigratie behandelt, waren we helemaal overtuigd. En ik heb er nog geen moment spijt van gehad. Ik draag de scheepvaart in mijn hart. Ik heb me bijvoorbeeld ook altijd sterk geïnteresseerd voor de Antwerpse kunstenaar Eugène van Mieghem die over emigratie schilderde. Voor mij vielen alle puzzelstukjes samen. Naarmate ik het project zie groeien, word ik nog enthousiaster. Ik kijk erg uit naar 27 september wanneer het Red Star Line Museum opengaat. De aannemers zijn verwittigd, het móét klaar zijn’ zegt hij streng. Marc Saverys is ervan overtuigd dat het museum een enorme stimulans kan worden voor de internationale uitstraling van Antwerpen. ‘Vandaag leven er plusminus 30 miljoen Amerikanen die rechtstreeks afstammen van voorouders die vanuit Antwerpen vertrokken zijn. Amerikanen zijn gefascineerd, sommigen zelfs geobsedeerd, door hun roots. Als we dat op een intelligente manier combineren met het cruisetoerisme en het nieuwe MAS-museum, ligt daar volgens mij een enorm potentieel. Ik vind trouwens dat er de voorbije jaren heel veel is gedaan om de stad te promoten. Niet alleen in Antwerpen, ook andere Vlaamse steden zijn erg goed bezig op dat vlak. Ondernemers zijn normaal altijd de eersten om kritiek te geven op de overheid, maar als het goed is, mag het ook eens worden gezegd. Antwerpen heeft natuurlijk zijn haven. Dat is een internationaal uithangbord. In Singapore en China weten ze niet altijd waar België ligt, maar Antwerpen kennen ze wel. ’
‘De dag dat ze de recepten van de Franse president Hollande hier zouden invoeren, gaan we hier niet blijven.’ Vindt hij als geboren Gentenaar dan niet dat de drie Vlaamse havens zich beter als één pakket aan de wereld zouden verkopen? ‘Over die samenwerking ga ik hier geen politieke uitspraken doen. Maar ik kan u wel zeggen dat de meeste grote rederijen die ons land aandoen, al met Antwerpen, Gent en Zeebrugge samenwerken. De privé heeft echt niet gewacht tot die drie met elkaar wilden praten. Al zijn de politieke relaties tussen de Vlaamse havens toch wel fel verbeterd tegenover tien jaar geleden. Toen ik nog bestuurder was van Hessenatie was de competitie veel harder.’ Maar intussen wordt de internationale competitie tussen de grote havens wel op het scherp van de snee gestreden. Vandaar de idee van Routeplan 2020 om Antwerpen uit te bouwen als een maritieme stadstaat waar naast de pure scheepvaartactiviteit ook maritieme verzekeraars en investeerders activiteiten ontplooien. Op die manier zouden we nog meer grote rederijen kunnen aantrekken. ‘Een goed plan’, vindt Marc Saverys. ‘Al onze hoofdkwartieren zitten hier in Antwerpen, hoewel het waarschijnlijk tien jaar geleden is dat er nog een ONDERNEMERS. juni 2013
Marc Saverys, CMB-topman
schip van Euronav of CMB België is binnengevaren. Maar zolang ik mij hier goed voel en de economische en fiscale context gunstig blijft om mijn beroepsactiviteiten uit te oefenen, heb ik geen verhuisplannen. De dag dat ze de recepten van de Franse president Hollande zouden invoeren, wordt dat een ander verhaal. Dan gaan we hier niet blijven.’ Eén telg van de familie, zus Virginie Saverys, is al uitgeweken naar Italië. Zij het dan om ginder een wijngaard uit te baten. Met succes trouwens. Avignonesi is een van de topnamen in Toscane. Begint het dan nooit eens te jeuken bij de zakenman Marc Saverys als hij op bezoek gaat? ‘Ik ben een wijnliefhebber en een grote fan van de wijnen van mijn zus. Maar behalve als verbruiker heb ik geen ambities op dat vlak. Ik ben al met genoeg andere zaken bezig en er zijn ook maar 24 uren in een dag. Als ik die dag met een goed glas kan afsluiten, ben ik meer dan tevreden.’ 15
