magazine Welkom in de Kringwinkel 128 prijzen op blz. 50! blz juni 2009

magazine juni 2009

maandblad, verschijnt niet in januari en in augustus - jaargang 42 nr. 5

Welkom in de Kringwinkel

blz. 30

128 prijzen op blz. 50! www.okra.be www.okrasport.be Afgiftekantoor 3200 Aarschot - Erkenningsnummer P106333 Tijdschriften - Toelating gesloten verpakking - 3200 Aarschot 1 - BC 1145

Beeld je in dat je morgen met pensioen gaat. Zou je dan… naar Cyprus gaan?

een cursus Photoshop volgen?

salsa dansen?

naar een breicafé trekken? als vrijwilliger aan de slag willen?

Al dat fraais en veel meer ligt in de OKRA-winkel voor je klaar. Jij geniet er al van. Vertel er ook over aan je buurvrouw, je ex-collega, je broer. Zeker als ze OKRA nog niet kennen.

n pe

kristelijk r es

c pe

tvol actie f

o

VOORWOORD

Kring Eindelijk mag ik nog eens genieten van een dag rust. Een wandeling onder een bijna zomerse zon zint me wel. Op de speelplaats staan kleuters na de middagpauze klaar richting klasje. “We maken een kringetje van jongens en van meisjes…” Een liedje zo oud als er kinderen zijn. Ik zong het zelf, onze dochters ook en wie weet binnenkort onze kleindochters. Ik stap verder en frunnik onbewust aan de trouwring van mijn moeder. Hij kreeg na haar dood een tweede leven. Net achter mijn trouwring zit hij. Ook mijn moeder en ik vormen een kring. We geven haar ouders en onze kinderen een hand. En overbruggen op die manier haar wereld en de mijne. Een paar nostalgisch ogende tuinstoelen lokken me ‘De tweede weg’ binnen. De kringloopwinkel. De geur van ontelbaar veel geleefde levens beneemt me even de adem. Maar al die spullen die op een tweede, derde of vierde kans wachten, overhalen me om te kijken, op te pakken, weer neer te zetten, te betasten, te keuren, de prijs te bestuderen, een van de medewerkers aan te spreken… Een jongeman koos net een matras uit. Tweepersoons. In mijn ogen het kopen niet waard. En weer begrijp ik dat wat je ziet ongelooflijk nauw samenhangt met de ogen waarmee je iets bekijkt. Wellicht denkt die man aan de heerlijke uren die hij binnenkort op de matras kan beleven. Of is het bed waar hij nu op slaapt er nog veel erger aan toe. Of - en dat is uiteraard het meest waarschijnlijke - kan hij zich geen nieuw exemplaar permitteren. En die tuinstoelen? Waarom heb ik er zin in? Natuurlijk… ze lijken als twee druppels water op de stoelen waar ik als kind in zat te lezen en te dollen. Thuis, op de koer. Ik laat de stoelen toch maar staan en zal er nog eens over nadenken. Zijn ze volgende week weg, tja dan moest dat zo zijn. De jonge vrouw aan de kassa wil er wel een briefje opplakken. ‘Verkocht’. “Voor een paar dagen kan dat wel.” En zo raken we aan de praat. Ze werkt hier deeltijds. Altijd beter dan niets. Tot voor kort verkocht ze merkkledij in een luxueuze boetiek. Maar dat kan niet meer. Ze heeft een serieuze depressie achter de rug. De eigenaar vond dat ze te lang wegbleef en dankte haar doodleuk af. Blij met de zinvolle baan in de kringloopwinkel laat ze terloops vallen dat ze niet veel meer verdient dan een uitkeringstrekker… Sofie kreeg hier dus ook een tweede kans, een tweede leven. Zoals de vazen die ze verkoopt, de kasten en het vaatwerk. Wie hier iets koopt, doet een koopje. Soms tik je een zeldzaam mooi stuk op de kop voor een prikje. Of vind je het schoteltje waar je al jaren naar op zoek bent. Jammer dat ook Sofie voor een prikje het beste van zichzelf moet geven. Zoals duizenden van haar collega’s. Zowel in de sector van de sociale tewerkstelling als in de ‘zachte’ sectoren. Luc in de strijkwinkel, Margot in het woonzorgcentrum, Karel in de instelling voor autistische kinderen. Wat zou ik hen graag een stem geven.

Lieve Demeester

3

ITEM

14

Ook jouw pensioen gaat omhoog! In 2009 gaan alle pensioenen omhoog. Niet allemaal tegelijk en niet allemaal even veel. Wanneer jij kan rekenen op een verhoging van je pensioen en hoeveel die zal bedragen, leggen we je piekfijn uit.

Verhalen over herinneringen

16

Gaston Durnez was kind in de jaren ’30 en ’40. Hoe hij deze moeilijke jaren beleefde, schreef hij neer in zijn boek Vroeger waren wij veel jonger. Maar ook in OKRA-magazine haalt hij herinneringen op aan zijn bewogen kindertijd.

Van geel naar zwart goud 46 Je denkt waarschijnlijk niet spontaan aan Charleroi als je een leuke daguitstap uitstippelt. Nochtans heeft deze streek heel wat moois te bieden. We tronen je mee naar een verrassend authentiek kasteel en het indrukwekkende mijnmuseum in Marcinelle.

juni 2009

inhoud

25

OKRA-magazine Ledenmagazine van de grootste beweging voor 55+. OKRA, trefpunt 55+: Open, Kristelijk, Respectvol en Actief. Je ledenmagazine zit boordevol OKRA-leven, niet te missen info, lifestyle, cultuur, ontspanning, ledenvoordelen… Vertel wat je ervan vindt aan Chris Van Riet 02 246 44 37, [email protected].

OKRA juni 2009

46

36

30

6

STANDPUNT Werk aan de winkel voor politici!

7

GEZONDHEID Drink dag en nacht

33

42 TENTOONSTELLING Cardijn blijft actueel

44 GEDICHT Waarheen daarheen

10 PRIKKERTJES

45 UITJES

12 OKRA-ZINGEVING

46 UIT

Wat als Jezus een vreemdelinge ontmoet?

14 INFO Ook jouw pensioen gaat omhoog!

16 ACTUEEL Verhalen over herinneringen

18 VRAAG EN AANBOD 20 ANDERS OUD

Van geel naar zwart goud

49 42 WINNAARS! 50 SPEEL EN WIN 52 HOREN, ZIEN EN… SCHRIJVEN Mijn fotogalerij

53 OKRA-LIDKAART = GELD WAARD!

Een blik op jouw mobiliteit

Louis leert schrijven op zijn 79ste

22 SAMEN HET LEVEN KLEUREN OKRA maakt werk van kleur

24 KLEUR HET LEVEN De grote finale

25 OVER WAT TELT ‘Ik mis Bert nog elke dag’

30 IN JE PORTEMONNEE Sociale economie in de Kringwinkel

33 MENU Meer dan kant-en-klaar

36 GROEN Het zachte groen van schaduwplanten

38 OKRA-SPORT Sportelen op de Senior Games

40 BOEKEN Rusland versus Amerika

In je volgende OKRA-magazine Een blik op jouw mobiliteit

STANDPUNT

Je kan er niet om heen. Op elke hoek van de straat, aan blinde muren, op gemeente- en kerkpleinen staan verkiezingsborden. Mannen en vrouwen, broederlijk naast elkaar. Alleen hun nummer en hun kleur verraden dat ze grondig van mening verschillen. En dat bleek de voorbije maanden maar al te duidelijk in de aanpak van de crisis.

Werk aan de winkel voor politici! De crisis wijst duidelijk op een doldraaiende eco-

maken waarover het echt gaat. We moeten hen

nomie. Aandeelhouders, bedrijfsleiders en beheer-

met aandrang vragen de vele memoranda die naar

ders willen steeds meer hebben. Ik weet wel, we

aanleiding van de verkiezingen zijn gemaakt gron-

mogen ze niet allemaal over dezelfde kam sche-

dig te lezen en vooral naast elkaar te leggen.

ren. Wie investeert in eerlijke en duurzame eco-

Zo

nomie, wie in elke werknemer een volwaardige

Welzijnszorg, de Gezinsbond, Zorgnet Vlaanderen

partner ziet en wie opbrengst en winst eerlijk ver-

en uiteraard ook OKRA in klare taal aan alle par-

deelt, moet zich niet geviseerd voelen. En we

tijen laten weten wat hun bekommernissen, vra-

begrijpen dat er ook ondernemingen het slachtof-

gen en eisen zijn voor de komende regering. Als de

fer zijn van de crisis zonder dat zij ervoor verant-

politici daaruit de grote en gemeenschappelijke

woordelijk zijn.

verzuchtingen distilleren, is een nieuw beleidspro-

hebben

onder

andere

ACW,

ACV,

CM,

gramma al voor een groot deel geschreven. De Als je enkele weken de media volgt, weet je niet

realisatie ervan zal dan niet enkel gedragen wor-

meer wat je leest, ziet en hoort. In 2008 verdien-

den door de meerderheid van de bevolking, het zal

den de toplui van de achttien grootste beursgeno-

hen ook ten goede komen. En dan zullen petities

teerde Belgische bedrijven samen 33,3 miljoen

voor betaalbare woonzorgcentra, betaalbare

euro, weliswaar 14,6 procent minder dan het jaar

thuiszorg, voldoende sociale woningen, recht

voordien. Een topman van een bankholding die in

op vakantie voor langdurig zieken en gehan-

hetzelfde jaar mocht vertrekken, streek 4,4 mil-

dicapten, welvaartsaanpassingen voor socia-

joen euro op inclusief opzegvergoeding en een

le uitkeringen overbodig worden.

speciale bonus van 1,8 miljoen voor de meerwaar-

Politici die dit helpen realiseren, mogen hun por-

de die hij creëerde. De grote baas van de grootste

tret het hele jaar op het kerkplein plaatsen.

Belgische brouwerij ontvangt als alles goed gaat met zijn bedrijf in 2013 een extraatje van 3,2 mil-

Jan Vandecasteele

joen euro in de vorm van aandelenopties. In 2007

Algemeen secretaris

werden in ons land voor om en bij de honderd miljoen boetes niet geïnd. De ministeries van Financiën en Justitie ruziën over wie de boetes voortaan kan innen. Het is dus nog niet zeker waar het geld van topgangsters die hun gevangenisstraf kunnen afkopen terecht zal komen. Alles kan en alles mag. Er is geen lijn meer in

Zo hebben onder andere ACW, ACV, CM,

de controle, de sanctionering en de regelge-

Welzijnszorg, de Gezinsbond, Zorgnet Vlaanderen

ving. Deze normvervaging werd voor het eerst

en uiteraard ook OKRA in klare taal aan alle par-

heel duidelijk toen de fiscale amnestie werd goed-

tijen laten weten wat hun bekommernissen,

gekeurd.

vragen en eisen zijn voor de komende regering. Als de politici daaruit de grote en gemeenschap-

Zou er nog werk aan de winkel zijn? Zeker, we

pelijke verzuchtingen distilleren, is een nieuw

mogen de moed niet verliezen. Samen met de

beleidsprogramma

andere spelers uit het middenveld moeten we

geschreven.

aan de beleidsverantwoordelijken duidelijk

6 OKRA juni 2009

al

voor

een

groot

deel

GEZONDHEID

Drink dag en nacht! Twee liter water, twee glazen melk en twee sneetjes kaas per dag. Dat is het makkelijke en goedkope recept om nooit geconfronteerd te worden met nierstenen. En je bespaart jezelf een hoop problemen en pijn. Hevige uitstralende pijn in de

voor bij mannen dan bij vrou-

stenen. Hoe minder we drinken,

rug ter hoogte van de nieren,

wen. Vooral jonge en iets oude-

hoe geconcentreerder onze urine

pijn bij het plassen, bloed in de

re mannen lijden aan de kwaal.

is en hoe makkelijker nierstenen

urine, misselijkheid en braken

Toch zijn nierstenen niet leef-

zich vormen. De opstapeling van

zijn ernstige aanwijzingen voor

tijdsgebonden.

urine en de verwijding van de

nierstenen. Vijf tot tien procent

urinewegen boven de steen ver-

van de bevolking heeft er wel

Calcium en…

eens

Nierstenen

Onvoldoende vochtopname is de

langs de zijde waar de niersteen

komen twee tot drie keer meer

voornaamste oorzaak van nier-

zit. Deze pijn straalt meestal uit

last

van.

oorzaken hevige pijn in de rug

naar de flank en de geslachtsorganen. Omdat de meeste nierstenen calcium bevatten, dacht men vroeger dat een teveel aan deze stof de nierstenen veroorzaakte. Daarom

schreven

artsen

de

patiënt een calciumarm dieet voor. Ondertussen is deze hypothese

achterhaald.

Heel

wat

andere factoren die niets met calciumrijke voedingsproducten te maken hebben, kunnen de uitscheiding van calcium via de urine beïnvloeden. Vooral een hoge aanbreng van zout, eiwitten en koolhydraten en overdreven reserves van calcitriol hebben een invloed. Calcitriol is een nierhormoon dat de opname van calcium door de nieren regelt.

… oxaalzuur Zelfs wanneer er veel calcium in de urine zit, leidt dat niet noodzakelijk tot het ontstaan van een

niersteen.

Urine

bevat

immers ook een stof die de aanmaak van nierstenen tegengaat, namelijk citroenzuur. Die stof is onder andere aanwezig in citrusvruchten.

7

GEZONDHEID

De meeste nierstenen zijn kleiner dan 4 mm en worden spontaan afgevoerd.

Recente onderzoeken wijzen uit

mogelijk oxaalzuurrijke voeding

niets te maken met de pijn die

dat calciumrijke voeding de vor-

te consumeren.

hij

kan

veroorzaken.

Kleine

steentjes kunnen heel pijnlijk

ming van nierstenen zelfs kan afremmen. Hoe kan dat? Calcium

Ook een overdreven hoeveelheid

zijn en in sommige gevallen heb

vormt in de nieren een verbin-

urinezuur kan leiden tot de vor-

je van grote stenen weinig last.

ding met oxaalzuur, ook een stof

ming van nierstenen. Dit urine-

die het ontstaan van nierstenen

zuur is afkomstig van de purines

Bij nierkolieken zijn de urinewe-

in de hand werkt. Als we pro-

aanwezig in een aantal eiwitrijke

gen geblokkeerd. Dit wil zeggen

ducten eten die veel oxaalzuur

voedingsmiddelen zoals vlees,

dat de urineafvoer afgeremd

bevatten maar te weinig calci-

zeevruchten, linzen en gevogel-

wordt. Het nierbekken is volledig

umrijke voedingsmiddelen, kan

te. Anderzijds zijn er ook men-

gevuld met urine die het weefsel

dit

sen die van nature te veel urine-

wegdrukt. Als dit te lang duurt,

zuur aanmaken.

kan

nierstenen

veroorzaken.

Voedingsmiddelen

als

thee,

cola, witte wijn, rabarber, aardbeien,

frambozen,

tomaten,

de

nier

onherstelbaar

beschadigd raken. Heb je koorts,

Pijnlijk

verwittig dan onmiddellijk een

chocolade, noten, bieten en spi-

De meeste nierstenen zijn klei-

dokter want dan kan je een

nazie bevatten veel oxaalzuur.

ner dan 4 mm en worden spon-

etternier krijgen. Nierkolieken

Het is dus aan te raden zowel

taan afgevoerd. Daarom vol-

zijn vrij pijnlijk. De pijn straalt

oxaalzuurrijke als calciumrijke

staan pijnstillers en veel drinken

meestal uit naar de geslachtsor-

voeding te consumeren. Calcium

meestal.

nierstenen

ganen. Bij nierkolieken kan je

voert het teveel aan oxaalzuur

moeten verbrijzeld worden met

niet stilzitten en rol je vaak over

af via de urine en vermindert zo

een

de grond van de pijn.

de kans op nierstenen. Artsen

verwijderd worden met een kijk-

raden de meeste niersteenpa-

operatie. De grootte van de

Weg met die steen

tiënten echter aan zo weinig

steen heeft echter weinig of

Via een echografie, radiografie

Grotere

niersteenverbrijzelaar

of

Tips om nierstenen te voorkomen ■

Drink minstens twee liter per dag.

■

Beperk het gebruik van zout.

■

Beperk eiwitrijke voeding als vlees, vis, eieren, granen en noten.

■

Vermijd oxaalzuurrijke voeding: spinazie, rabarber, bieten, asperges, noten, chocolade, thee, aardbeien en tarwezemelen.

■

Verbruik 900 tot 1 200 mg calcium per dag of twee tot vier glazen melk (of yoghurt, karnemelk, chocolademelk, enz.) en een tot twee sneetjes kaas.

Met een zout- en eiwitarm dieet voorkom je meteen allerlei hart- en vaatziekten. Een hoge calciuminname behoedt je tegelijk voor botontkalking of osteoporose. Je hebt dus meer dan een reden om je voeding aan te passen.

8 OKRA juni 2009

PUBLIREPORTAGE

Rug in de prak, stekende schouders, knieën in puin… Maken uw gewrichten u het leven zuur?

Doe wat!

Wist u dat bijna één op de twee mensen na hun 45e last krijgen van gewrichtsproblemen die in de loop der jaren kunnen verergeren? De heupen, de rug, de schouders, de handen… iedere dagelijkse beweging, zelfs de meest simpele, kan pijnlijk worden.

of CT-scan wordt een diagnose gesteld. Vervolgens kan de steen weggehaald worden op verschillende manieren. ■

Endoscopische verwijdering van een steen in de urineleider: de arts brengt een buisje met een cameraoog in de urineleiders en neemt met een minuscuul grijptangetje de steen weg.

■

Endoscopische laserbehandeling van een steen in de urineleider: de arts verpulvert de steen via een endoscopie tot kleine stukjes die via de urine

■

langs de normale weg uitgescheiden worden.

Kalmerende, beschermende eigenschappen

Endoscopische laserbehandeling van een steen

Hebt u alles al geprobeerd om de pijn te verlichten en zonder veel resultaat? Wist u dat dit soort aandoeningen bij de bewoners van Noord-Europa niet voorkomt? Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat de consumptie van vette vis een zeer weldadig effect heeft op de gewrichten. Dit is te danken aan de hoge concentratie natuurlijke bestanddelen met kalmerende en beschermende eigenschappen voor het kraakbeen.

in de nieren: grotere stenen kunnen niet via de urineleider afgevoerd worden. Hier maakt de arts een insnijding van ongeveer 4 mm in de rug langs waar hij de niersteen verwijdert. ■

Niersteenverbrijzelaar: dit is een apparaat met een zender dat tegen de rug wordt geplaatst en gerichte schokgolven geeft. Die verbrokkelen de steen. Meestal volstaat één behandeling maar bij grotere stenen van 2 cm en meer zijn soms meerdere behandelingen nodig.

Wat zullen we drinken? Het meest probate middel om nierstenen te voorkomen, is veel drinken. Water is daarbij het meest aanbevolen. Het maakt niet uit of het kraantjeswater, mineraal water, plat of bruisend water is. Je drinkt voldoende wanneer je uitgescheiden urine helder gekleurd is. De urine mag vooral niet donker zijn. Wacht niet tot je dorst hebt om te drinken. Dorst is immers een signaal waarmee je lichaam aangeeft dat het vocht te kort komt. Wanneer je

Met Phytalgic voelt u zich in 3 weken beter! Op basis van deze onderzoeken heeft het researchcentrum van Phythea Phytalgic samengesteld, een product met natuurlijke bestanddelen ter versoepeling van verouderende gewrichten. Dit supplement bevat dus een groot percentage wilde visolie dat samen met zink en brandnetel zowel een kalmerend als een beschermende werking heeft. De verbetering is over het algemeen merkbaar na 3 weken gebruik van 3 capsules per dag. Vanwege de perfecte verdraagbaarheid kunt u Phytalgic bij ernstige gewrichtsproblemen gedurende een lange periode gebruiken. Wanneer u 3 capsules per dag inneemt, zult u na een gebruik van ca. 3 weken de eerste effecten bemerken.

slechts drie- à viermaal per dag moet plassen, drink je te weinig. Belangrijk is ook de vochtopname te spreiden over dag en nacht. Wanneer je ’s nachts moet opstaan om te plassen, kan je meteen ook een glaasje water drinken. Zo blijft de doorstroming van de nieren verzekerd. Tekst Chris Van Riet

Onze mening: een uitstekend product dat de beloften waar maakt: gewrichten die geleidelijk aan soepeler worden, blijvende verlichting, een levenscomfort hervonden in slechts enkele weken tijd! Phytalgic van Phythea - Te koop bij uw apotheek CNK: 2399-202 en NUT/PL-code: 968/1 Ongeveer 16,80€ per doos

9

PRIKKERTJES

Prikkertjes 1

Zingen zit in jou Zingen zit in onze genen. Kinderen bloeien

2

Kook met seizoensgroenten Gezonde voeding, voldoende lichaamsbewe-

open bij ritmes en klanken, voor oudere mensen is

ging en een goed gewicht kunnen heel wat kanker-

zingen ontspannend en sociaal. Voor velen bete-

gevallen voorkomen. Met het nieuwe boekje

kent zingen: onthaasten, plezier maken, cultuur

Belgische seizoensgroenten met tips en trucs wil

beleven.

de Stichting tegen Kanker ons alvast helpen een

Om het zingen meer klank te geven, stelde OKRA

gezondere leefstijl te hanteren. In dit boekje vind

een tijdloos liedboek samen. Ik zing wanneer … 68

je talrijke heerlijke en gezonde streekgerechten.

liederen voor 55+ is een verzameling van bekende

De nadruk ligt steeds op seizoensgroenten en -fruit.

en minder bekende liederen, uniek om in huis te

Op basis van weekplannen komt elk seizoen aan

hebben of om cadeau te geven. De laatste exem-

bod met de typische producten, af en toe een

plaren bieden we aan tegen de promoprijs van

feestmaaltijd en gezonde varianten van Belgische

12 euro in de plaats van 15 euro (incl. verzending).

streekgerechten. Ieder recept bevat tips voor snelle, budgetvriendelijke variaties en ideeën om

Interesse? Stuur deze bon naar OKRA-magazine,

restjes tot een heerlijk menu om te toveren.

Joke Callens, Liedboek, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Liedboek. Het boek wordt bezorgd samen met een overschrijvingsformulier.

1 Naam en voornaam:

2 Je kan Belgische seizoensgroenten met tips en trucs gratis bestellen bij de Stichting tegen Kanker via www.kanker.be (Publicaties,

Straat en nr.: Postnr.: Telefoon: E-mail:

✂ 10 OKRA juni 2009

levenswijze en kanker), [email protected] of Woonplaats:

02 733 68 68.

Epitact® Adviseur

RECLAME

®

Vraag advies aan uw voetkundige

BESCHIKBAAR IN DE APOTHEEK

PIJNLIJKE VOETZOOL, EELTKNOBBELTJES... VOETZOOLKUSSENTJES MET EPITHELIUM 26®

OP TELEV IS

IE

Het vetkussentje aan de voorkant van de voetzool draagt normaal gesproken zorg voor het verdelen van de druk maar het slijt langzamerhand wat af waardoor pijn, verhitting en eeltknobbeltjes kunnen ontstaan. Om deze pijnen te verlichten, heeft Epitact® voetzoolkussentjes ontworpen met een gepatenteerde silicone gel : Epithelium 26® onder de middelvoet die als ware het vetkussentje van de voetzool vervangt. De kussentjes kunnen in de wasmachine gereinigd worden, gaan lang mee en zijn beschikbaar in alle maten, u kunt ze onzichtbaar in uw normale schoenen dragen.

GEZIEN

Verklaringen van tevreden klanten:

“Ik ben echt bijzonder blij met de kussentjes die ik nu een jaar draag, ik doe ze iedere dag in mijn schoenen, sla geen dag over want ik kon gewoon niet meer uit de benen”. Mevrouw B.G. “Sinds ik de Epithelium 26® kussentjes gebruik, is mijn leven volledig veranderd, ik loop beter, ik strompel niet meer vanwege de likdoorns voraan onder mijn voeten”. Mevrouw O.L. “Ik profiteer van deze brief om u te feliciteren met de kwaliteit van uw producten” enzovoort… 1 paar kussentjes Indicatieve prijs S 2373-025 - M 2373-678 - L 2373-686 %32.35

LIKDOORNS, EKSTEROGEN ®

®

DIGITUBES met EPITHELIUM 26

Om likdoorns te verlichten, heeft Epitact® de Digitube® ontworpen met 1 mm Epithelium 26®. In tegenstelling tot wegwerppleisters, voorkomt deze bijzonder dunne, wasbare en herbruikbare bescherming druk en wrijving.

Dankzij Epithelium 26® zijn de pijnlijke rode zones verdwenen. Epithelium 26® is een gepatenteerde silicone gel en vormt een ware vervanging van het vetkussentje onder de voetzool. Dit materiaal is ideaal om druk en wrijving te verlichten. Zonder E26®

Met E26®

- 001

1 Digitube® (1 x 10 cm) Indicatieve prijs Kleine tenen Code pharma : 2373-082 %7.60 Middelgrote tenen Code pharma : 2373-710 %7.60 Grote tenen Code pharma: 2373-728 %7.60

HALLUX VALGUS “EELTKNOBBEL”

HV BESCHERMING met EPITHELIUM 26® U hebt een pijnlijke eeltknobbel op de voet. Epitact® heeft een bescherming ontwikkeld met een Epithelium 26® plaatje om wrijving te voorkomen. Deze gepatenteerde bescherming kan in de wasmachine gereinigd worden, is heel dun en onzichtbaar en past in iedere schoen. 1 enkelvoudig HV bescherming S 2373-033 - M 2373-694 - L 2373-702

Indicatieve prijs

%20.20

PULPAIRE LIKDOORNS, INGEGROEIDE NAGELS TEENBESCHERMERS met EPITHELIUM 26®

U hebt een pijnlijke ingegroeide nagel of een likdoorn op het uiteinde van uw teen. Epitact® heeft een teenbeschermer ontwikkeld met 1 mm Epithelium 26® tussen 2 stoflaagjes om zijn stevigheid veilig te stellen. Deze bijzonder dunne, wasbare en herbruikbare bescherming voorkomt aldus druk en wrijving. 1 teenbeschermer Indicatieve prijs Kleine tenen Code pharma : 2373-090 %7,60 Middelgrote tenen Code pharma : 2373-736 %7,60 Grote tenen Code pharma : 2373-744 %7,60

EIS DE EPITACT® KWALITEIT ! EPITACT® ontwikkelt nu al tien jaar lang met Franse voetkundigen medische toepassingen om pijnlijke voetzolen te verlichten. Het assortiment van EPITACT® is samengesteld uit meer dan 30 gespecialiseerde producten, vervaardigd in Frankrijk, wat ons in staat stelt de traceerbaarheid, een optimale kwaliteit en een onberispelijke doeltreffendheid te garanderen.

&

INNOVERING FABRICATIE

MILLET INNOVATION - ZA Champgrand - BP 64 - 26270 LORIOL - RCS Romans 418 397 055 00025 1, Rue du Progrès - 1400 Nivelles - T: 067843591 - F: 067841092 - [email protected]

www.epitact.com

OKRA-ZINGEVING

Wat als Jezus een vreemdelinge ontmoet? Ook in de Bijbel is het jaarthema van OKRA ‘Kleur het leven’ niet ver weg. We zoomen in op een verrassende passage over solidariteit en anders-zijn. ‘En weer vertrok Jezus. Hij week uit naar het gebied van Tyrus en Sidon. Plotseling klonk de roep van een Kanaänitische vrouw die uit die streek afkomstig was: ‘Heb medelijden met mij, Heer, Zoon van David! Mijn dochter wordt vreselijk gekweld door een demon.’ Maar hij keurde haar geen woord waardig. Zijn leerlingen kwamen naar hem toe en vroegen hem dringend: ‘Stuur haar toch weg, anders blijft ze maar achter ons aan schreeuwen.’ Hij antwoordde: ‘Ik ben alleen gezonden naar de verloren schapen van het volk Israël.’ Maar zij kwam dichterbij, wierp zich voor hem neer en zei: ‘Heer, help mij.’ Hij antwoordde: ‘Het is niet goed om de kinderen hun brood af te nemen en het aan de honden te voeren.’ Ze zei: ‘Zeker, Heer, maar de honden eten toch de kruimels op die van de tafel van hun baas vallen.’ Toen antwoordde Jezus haar: ‘U hebt een groot geloof! Wat u verlangt, zal ook gebeuren.’ En vanaf dat moment was haar dochter genezen.’ (Matteüs 15, 21-28). Jezus wijkt uit naar Tyrus en Sidon. Dat is heidens gebied. Een Kanaänitische vrouw vraagt hem om haar dochter te genezen. Aanvankelijk antwoordt Jezus niet. “Stuur die vrouw toch weg”, zeggen zijn leerlingen. Jezus beaamt dit en zegt dat hij alleen gezonden is tot de verloren schapen van het volk Israël. De Kanaänitische vrouw en haar dochter horen daar niet bij. Maar de vrouw blijft aandringen, werpt zich voor Jezus neer en vraagt: “Help mij toch!” Jezus antwoordt dat het niet goed is om de kinderen hun brood af te nemen en het aan de honden te geven. Zijn reactie is dus opnieuw afwijzend tegenover deze vrouw van over de grens.

Niveau De Kanaänitische antwoordt met een ander beeld. “De honden eten toch de kruimels op die van de tafel van hun baas vallen.” Handig verandert ze zo een aantal aspecten van Jezus’ redenering. Dat hij de Joden prioriteit geeft, accepteert ze. De vrouw situeert de hondjes immers uitdrukkelijk onder de tafel van hun baas. Maar dat neemt niet weg dat ze daar toch de kruimels mogen opeten die van de tafel vallen. Met andere woorden: de vrouw zegt dat er hoogstens een niveauverschil is tussen Jezus en haar, een kwestie van ‘op’ of ‘onder’ de tafel.

12 OKRA juni 2009

Iedereen gelijk

van Jezus in dit verhaal vertolkt waarschijnlijk de

Jezus erkent haar gelijk. Hij bekeert zich. Hij keert

mening van velen in die joods-christelijke gemeen-

zich helemaal om, weg van zijn eigen volk naar

te. De lezers van Matteüs moesten in het reine

deze vreemde vrouw die hulp nodig heeft. Dankzij

komen met het feit dat de christelijke gemeen-

het aandringen van deze vrouw kijkt hij over de

schap rond de jaren 70-80 meer en meer een

grenzen heen. Hij verlegt een grens in zichzelf in

gemengde gemeenschap werd waartoe ook niet-

het besef van zijn roeping. Nu spreekt hij haar voor

joden gingen behoren: vreemdelingen, ex-heide-

het eerst ook rechtstreeks aan. “Vrouw, u hebt een

nen, Grieken en Samaritanen. Met dit verhaal

groot geloof! Wat u verlangt, zal ook gebeuren.” Zo

probeert Matteüs hen tot andere inzichten te bren-

overschrijdt hij definitief de grens tussen Israël en

gen. Het voorbeeld van Jezus moet hun ogen ope-

de andere volkeren. Voortaan bestaan er voor hem

nen. Jezus had met die ‘vreemde eend in de bijt’

geen eersten en laatsten meer, geen witten of

aanvankelijk ook moeite. Ook hij heeft geaarzeld

zwarten, geen autochtonen of allochtonen, geen

maar uiteindelijk zag hij in dat allochtonen even en

mensen met of zonder papieren maar enkel men-

zelfs nog meer gelovig kunnen zijn dan autochto-

sen, allemaal en op hun manier kinderen van

nen. Matteüs hoopt dat ook zijn lezers de stap naar

God.

de anderen zullen aandurven. Hij wil dat zij niet bij hun theoretische bezwaren blijven stilstaan maar

Geloof

de durf en de moed hebben de ontmoeting met de

Matteüs wil met dit verhaal vooral het leer- en

vreemdelingen aan te gaan en hen als medemens

bekeringsproces van Jezus in de verf zetten. De

te ontmoeten en met hen in dialoog te treden. Dan

genezing van de dochter van de vreemde vrouw

zullen ook zij overtuigd worden en gaan inzien dat

wordt immers niet geaccentueerd. Zo wil hij zijn

deze vreemden geen gevaar maar juist een ver-

joods-christelijke gemeente de ogen openen. Meer

rijking kunnen betekenen.

dan de genezingskracht van Jezus staat het grote geloof van deze vreemde vrouw centraal. Daardoor

In het Matteüsevangelie zorgt dit verhaal voor een

geeft Jezus zich gewonnen. Het raakt hem zo diep

keerpunt, een radicale ommekeer. De horizon

dat hij over zijn aanvankelijke theoretische bezwa-

wordt plots ruimer. Dankzij de Kanaänitische

ren heenstapt en zijn grenzen verlegt.

vrouw die Jezus zonder schroom terechtwijst is het evangelie niet alleen goed nieuws voor Israël maar

Vreemdelingen in de gemeenschap

voor alle volkeren. De vrouw doet Jezus grenzen

We moeten dit verhaal ook plaatsen in de kerkge-

verspreiden in een multiculturele en multireligieu-

meenschap van Matteüs. Blijkbaar bestond daar

ze maatschappij. Niet voor niets eindigt het

veel tegenstand toen ze met een toeloop van hei-

Matteüsevangelie met de oproep: ‘Ga dus op weg

denen geconfronteerd werd. De dubbele afwijzing

en maak alle volken tot mijn leerlingen’ (28,19).

overschrijden. Het christendom kan zich vanaf dan

Tekst Sylvester Lamberigts

13

INFO

Ook jouw pensioen gaat omhoog! In 2009 gaan alle pensioenen omhoog. Dat is het resultaat van sociaal overleg en bijkomende overheidstussenkomsten. Zo deden de sociale partners in het kader van het Generatiepact een voorstel van welvaartsaanpassing. Om de koopkracht van gepensioneerden te verbeteren, voorzag de regering dan extra budget in haar relanceplan. We overlopen de belangrijkste maatregelen.

De Rijksdienst voor Pensioenen

■

1 255,69 euro

gepensioneerden met meer uit-

■

1 004,87 euro (alleenstaande)

leg over de pensioensverhoging

■

989,07 euro (overlevingspensioen).

zond onlangs een brief naar alle

(gezinspensioen)

waarop ze recht hebben.

Geniet je een werknemerspensioen? Wanneer je recht hebt op een

Werknemersregeling

Juni 2009

■

Pensioen ingegaan tussen 1994-2008

+ 1,5 procent

■

Pensioen ingegaan voor 1994

+ 2 procent

■

Minimumpensioen

+ 3 procent

werknemerspensioen, kan je een van deze verhogingen genieten:

Geniet je een pensioen voor zelfstandigen?

■ Als je pensioen inging tussen

Wanneer je recht hebt op een

ledige loopbaan). Je pensioen

1994 en 2008 zal het maande-

zelfstandigenpensioen, kan je

zal ook met 3 procent worden

lijks

een van de deze verhogingen

verhoogd in augustus 2009.

genieten:

Deze maatregelen zijn niet

bruto

bedrag

van

je

pensioen in juni 2009 met 1,5 procent worden verhoogd. ■ Als je pensioen inging voor 1994,

zal

het

cumuleerbaar met de verho■ Als je pensioen inging voor

ging van 1,5 procent van het

maandelijks

1 januari 2009 zal het maan-

zelfstandigenpensioen.

bruto bedrag van je pensioen

delijks bruto bedrag van je

nieuwe bruto maandbedragen

in juni 2009 met 2 procent

pensioen in augustus 2009

op 1 augustus 2009 (volledige

worden verhoogd. Het gaat

met 1,5 procent stijgen.

loopbaan):

om de oudste pensioenen.

■ Als je een gewaarborgd mini-

■

1 213,43 euro

pensioen met 20 euro opge-

■

920,62 (alleenstaande)

trokken in mei 2009 (bij vol-

■

920,62

■ Als je een gewaarborgd mini-

mumpensioen geniet, werd je

mumpensioen geniet, zal dit bedrag in juni 2009 met 3 procent worden verhoogd. Deze

(gezinspensioen)

(overlevingspensioen)

toename is niet cumuleerbaar met de maatregelen hierboven

Zelfstandigenregeling

Mei 2009

vermeld voor werknemerspen-

Minimumpensioen

+ 20 euro + 3 procent (volledige loopbaan)

sioenen.

De

nieuwe

bruto

maandbedragen op 1 juni 2009 (volledige loopbaan):

14 OKRA juni 2009

Pensioen ingegaan voor 1 januari 2009

Augustus 2009

+ 1,5 procent

De

Ging je pensioen in 2004 in? Als je pensioen als zelfstandige of werknemer inging in 2004 zal het bruto bedrag in september 2009 worden verhoogd met 2 procent. Je ontvangt dit bedrag bovenop de verhogingen die hierboven beschreven zijn. Deze maatregel kadert in het Generatiepact. Volgend jaar zijn de pensioenen die ingingen in 2005 aan de beurt.

Heb je recht op de Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO)? In juni 2009 wordt het bruto bedrag van de IGO met 0,8 procent verhoogd. Op 1 januari 2010 komt er nog eens 0,6 procent bij.

naamde perequatiepercentage. Dit

Sinds 2009 wordt de inhouding

gebeurt telkens na een referentie-

van de belasting op het vakantie-

periode van twee jaar. Het percen-

geld op een nieuwe manier bere-

tage wordt per korf vastgesteld. De

kend. De wet bepaalt het percen-

precieze verhoging voor dit jaar

tage dat moet worden afgehou-

werd per brief meegedeeld.

den van het pensioen (zie tabel).

Wat met het vakantiegeld voor werknemers?

Dit percentage hangt af van de grootte van het belastbaar pensioen dat je in mei ontvangt. Het belastbaar pensioen is je bruto

In mei werd samen met het pen-

pensioenbedrag min de inhou-

sioen ook het vakantiegeld uit-

ding voor de ziekteverzekering

betaald. We geven hier de maxi-

en de solidariteitsbijdrage. Deze

ma. Het zijn bruto bedragen, er

nieuwe berekening leidt in de

wordt nog bedrijfsvoorheffing

praktijk meestal tot een hoger

afgehouden.

netto bedrag van je vakantiegeld

■ Voor een gerechtigde op gezins-

in vergelijking met voorgaande

pensioen: 711,01 euro

jaren. Het vakantiegeld kan ech-

■ Voor een alleenstaande:

ter nooit hoger zijn dan het pen-

568,80 euro

sioenbedrag van de maand mei.

Geniet je de Tegemoetkoming Hulp Aan Bejaarden (THAB)?

Belastbaar maandbedrag van het pensioen in euro

De THAB is een tegemoetkoming

■

voor mensen met een verminderde zelfredzaamheid. Je ontvangt de tegemoetkoming als je ouder bent dan 65 en een onderzoek naar je inkomsten achter de rug hebt. Op 1 juni 2009 verhoogden de inkomstengrenzen van de THAB met 4,5 procent.

Geniet je een ambtenarenpensioen? De ambtenarenpensioenen kennen een systeem van automatische

Percentage bedrijfsvoorheffing verschuldigd op het bedrag van het vakantiegeld

tot 1 049,99 ■ van 1 050 tot ■ van 1 150 tot ■ van 1 350 tot ■ van 1 600 tot ■ van 1 850 tot ■ van 2 150 tot ■ van 2 600 tot ■ van 3 150 tot ■ van 3 450 tot ■ van 3 650 tot ■ boven 3 900

1 1 1 1 2 2 3 3 3 3

149,99 349,99 599,99 849,99 149,99 599,99 149,99 499,99 649,99 899,99

0 2 5 10 15 20 25 30 35 37 38 39

welvaartsaanpassing, perequatie

Voorbeeld

genoemd. Dit systeem werd aange-

Karel heeft een rustpensioen als alleenstaande van 1 700 euro bruto per

past op 1 januari 2009. Elk rust- of

maand. Zijn belastbaar pensioen is 1 639,65 euro (1 700 - 3,55 procent

overlevingspensioen wordt sinds-

(60,35), de inhouding voor de ziekteverzekering). Er is geen solidari-

dien verbonden aan een bepaalde

teitsbijdrage verschuldigd. Op zijn vakantiegeld wordt dus 15 procent

korf. Die stemt overeen met de

ingehouden. Als alleenstaande heeft hij recht op een bruto vakantiegeld

laatste sector waarin de gepensio-

van 568,80 euro. Min 15 procent, maakt dat 483,48 euro netto.

neerde of de overleden echtgenoot was tewerkgesteld. Zo zijn er vijftien korven. Alle pensioenen van dezelfde korf worden sinds 1 januari 2009 automatisch verhoogd met een bepaald percentage, het zoge-

Tekst Bernadette Schalenbourg en Kristel Wijshof

Meer info krijg je bij de OKRA-Pensioendienst, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel, 02 246 44 45, [email protected] of [email protected].

15

ACTUEEL

Wat betekent de titel van je boek? Gaston Durnez: “Veel mensen verwachten een vrolijke titel maar die kon ik er niet aan geven. Tegen het idee dat vroeger alles beter was, heb ik me steeds verzet. Vroeger waren we jonger, dat was het enige voordeel. Ik ben geboren in een groot arbeidersgezin in 1928, het jaar van de grote beurscrash. In de jaren ’20 droeg mijn vader vier van zijn kinderen zelf naar het kerkhof. In de jaren ’30 sloeg de crisis hard toe. Steeds waren mijn ouders op zoek naar werk en middelen om hun grote gezin te onderhouden. De armoede was algemeen, sociale opvang was er niet. Dat kan je je nu niet voorstellen, zelfs niet met de huidige crisis. Toen ik twaalf was, diende de Tweede Wereldoorlog zich aan. Die verhinderde mij te doen wat ik het liefst had willen doen: studeren. Er was geen sprake van ‘de goede oude tijd’. Het was armoede troef. Vooral het besef dat je er niet uit zou raken, deed pijn. Ik zag mijn kameraden op hun veertiende naar de fabriek vertrekken en wist dat mij hetzelfde lot te wachten stond.” En toch liep het anders voor jou. Gaston Durnez: “Van alle ongelukkige mensen was ik de gelukkigste. Ik slaagde er wel in mijn kinderdroom te verwezenlijken. Op mijn zestiende kon ik als journalist aan de slag. Dat is toevallig gegaan. Al

Verhalen over herinneringen

heel jong schreef en tekende ik. Met een verhaal won ik de prijskamp van een gewestelijk blad. De medewerker van dat blad trok zich mijn lot aan en verwees me naar een school in Koekelberg verbonden aan een textielfabriek. Ik leerde er op mijn veertiende boekhouden maar ook stenografie en dactylografie. Lang kon ik er niet blijven, ik moest mee de kost verdienen. Een tijdje later vond ik werk als typist. Men keek wel verbaasd op toen ik me aanbod als typist, het was een echt vrouwenberoep. Maar na een geslaagde proef kon ik toch aan de slag. Net na de bevrijding werkte ik bij De Nieuwe

Tachtig is hij intussen maar aan inspiratie ontbreekt het hem niet. Voor zijn nieuwste boek greep

wist dat niet, ik had het verhaal ingestuurd voor een wedstrijd. De publicatie kwam de hoofdredacteur ter ore en uiteindelijk mocht ik beginnen op de redactie.

in de jaren ’30 en ’40. In Vroeger

Ik ben gebleven.”

komaf met het idee dat vroeger alles beter was, al was natuurlijk niet alles kommer en kwel.

OKRA juni 2009

Intussen werd een van mijn verhalen uitgegeven. Ik

Gaston Durnez terug naar zijn jeugd waren wij veel jonger maakt hij

16

Standaard als loopjongen en later als documentalist.

Je herinneringen lezen niet enkel als een biografie maar ook als een sociale geschiedenis van Vlaanderen. Gaston Durnez: “Oorspronkelijk was mijn vader

‘zwingelaar’ in de vlasindustrie in Wervik. Dat was

aan over, nog steeds kan ik geen sirenes verdragen.

altijd al een proletarische stad, het was niet mak-

Ook het einde van de oorlog heeft een grote indruk

kelijk om er steeds aan werk te raken. Daarom trok-

op mij gemaakt. Tijdens de ijskoude Hongerwinter

ken mijn ouders met hun jonge gezin naar het

was het moeilijk om iets brandbaars te vinden. We

Brabantse Asse. Mijn vader heeft vele beroepen uit-

trokken kilometers door de kou naar de spoorweg-

geoefend, van metser tot metaalarbeider, hij leerde

berm in Ternat. Daar zeefden we de grond in de

met zijn ogen. Maar breed hebben we het nooit

hoop kooltjes te vinden die van de treinen waren

gehad. Van stempelgeld was nog geen sprake, dat

gevallen. We waren er niet alleen. Met ons karretje

werd pas mondjesmaat ingevoerd in de jaren ’30.

trokken we door de sneeuw terug naar huis. Nu lij-

Toen werd trouwens ook de congé payé een feit. Kan

ken de bergen er amper hellingen te hebben, toen

je je dat voorstellen? Elke dag werken, zonder ooit

leek er geen einde te komen aan de beklimmin-

een dag vrij te kunnen nemen? Bovendien was je

gen.”

ook niet zeker van je werk. Die eerste zomer met congé payé was vreemd. Tot hun eigen verbazing waren de arbeiders thuis. Mensen gingen niet op vakantie, ook niet naar zee. Ze klusten wat in huis, zaten op café of werkten in hun hofje. Ik hoorde het verhaal van een postbode die niet geloofde dat iemand anders zijn ronde zou verzorgen. De eerste

Ik zag mijn kameraden op hun veertiende naar de fabriek vertrekken en wist dat mij hetzelfde lot te wachten stond.

dag ging hij mee met zijn vervanger om hem de weg te tonen, de tweede dag ging hij voor alle zekerheid

Hoe gaaf zijn de herinneringen aan je jeugd?

nog eens mee. De derde en de vierde dag gebeurde

Gaston Durnez: “De jeugd is voor vele schrijvers

hetzelfde. Heel zijn vakantie liep de postbode met

een bron van inspiratie. Ik heb er trouwens al vaker

zijn vervanger mee.”

over geschreven in cursiefjes en stukjes allerhande. Toch stond ik aanvankelijk niet te springen om er

De sociale vooruitgang was echter minimaal.

een boek over te schrijven. Daarvoor was het emo-

Gaston Durnez: “De armoede bleef groot. Zelf

tioneel te moeilijk. Een vervolg komt er zeker niet,

heb ik nooit honger gehad maar toch neep het dik-

om dezelfde reden. Maar het is waar, ik heb veel

wijls. We aten geen vlees en het was zeker geen

herinneringen aan mijn jeugd. Het geheugen is trou-

vette keuken. We woonden ook ‘op den buiten’ en

wens iets eigenaardigs. Als je je iets herinnert, kun-

dat was een groot voordeel. Er waren boeren in de

nen er plots andere dingen uit het verleden meeko-

buurt die kinderen wel eens lieten komen voor een

men waarvan je dacht dat je die al vergeten was. En

goede maaltijd. En mijn vader kweekte een beetje

natuurlijk zijn je herinneringen gekleurd door de

groenten. We wisten trouwens waar we bessen en

verhalen van anderen, dingen die je later las. Je

fruit konden vinden. In de buurt was groen genoeg!

weet nooit in hoeverre je eigen herinneringen

Maar organisaties als het Werk van Koningin Astrid

geconstrueerd of echt zijn. Daarom noem ik dit boek

waren broodnodig. Die deelden kleren uit aan

trouwens ook verhalen over mijn herinneringen. Dat

mensen in armoede. Zelf droeg ik altijd de kleren

lijkt me correcter.”

van mijn oudere broers af. Enkel bij mijn plechtige Tekst Nele Joostens

communie kreeg ik een nieuw pak. Gemaakt op de

Foto François De Heel

groei, uiteraard.” Net na je communie brak de oorlog uit. Hoe was dat?

Gaston Durnez, Vroeger waren wij veel jonger.

Gaston Durnez: “De sterkste herinneringen heb ik

Een jeugd in Vlaanderen, Lannoo, Tielt, 2008,

aan de vlucht. Mijn vader dacht dat het net zo zou

411 blz., 17,95 euro.

zijn als tijdens ’14-’18 en was van oordeel dat we veiliger zouden zijn in Wervik. De vlucht was hels

Maak kans op een gratis exemplaar. Kijk op

maar de tocht naar huis nog veel erger. We beland-

blz. 51!

den in beschietingen. Ik hield er een blijvende schrik

17

VRAAG EN AANBOD

Vraag en aanbod Je zoekt wat of hebt iets aan te bieden? Commerciële aanbiedingen nemen we niet op. Je zoekertje komt ook op www.okra.be. Stuur je vraag naar OKRA-magazine, Vraag en aanbod, PB 40, 1031 Brussel of naar [email protected]. Dank in naam van de lezers aan wie reageert. ■ Tentoonstelling De scholen van Beringen Mijn houden op 12 en 13 september een tentoonstelling over Uw schooltijd op de tuinwijk. Klasfoto’s, films, een verhaal of andere info zijn welkom. Alles wordt terugbezorgd. Stasia Rodasik, Beverlosesteenweg 482, Beverlo, [email protected] ■ Moedergroep Wij zijn een organisatie die opvoedingsondersteuning geeft aan gezinnen met jonge kinderen in kansarmoede. We startten in mei een nieuwe moedergroep waar moeders creatief bezig kunnen zijn en contacten kunnen leggen. Hiervoor zoeken we nog materiaal zoals naalden, garen, breinaalden, wol, stoffen... Kan je helpen, neem contact op via [email protected]. ■ Ik wou ‘Ik wou dat de wereld verlaten was en alle mensen er af, dan was de wereld voor mij alleen en kon ik er doen wat ik wou.’ Kan iemand de ontbrekende regels van dit gedicht bezorgen? Jeanne Martens, Wolvenstraat 13, 9280 Wieze ■ Paternosters Kan iemand mij helpen mijn verzameling uit te breiden? Graag paternosters met achtergrondinformatie. Thérèse Herpers, Elzenstraat 10, 8800 Roeselare, 051 22 59 19, [email protected] ■ Modeltreinen Ik zoek treinen en toebehoren om mijn baan en verzameling uit

18 OKRA juni 2009

te bouwen. Liefst model HO maar andere zijn ook welkom. Philemon Criel, Everparkstraat 35, 9940 Evergem, 09 253 57 44, [email protected] ■ Paternoster Ik ben op zoek naar een paternoster uit de abdij van Sint-Sixtus in Westvleteren. Urbain Vanwildemeersch, Beekstraat 105, 9800 Deinze, 09 380 31 33 ■ Rouwbrieven Ik verzamel rouwbrieven en bidprentjes van Vlamertingenaars of gewezen Vlamertingenaren. Kosten worden vergoed. Wilfried Valcke, Kasteelweg 43, 8908 Vlamertinge, 057 20 16 03 ■ Smyrna Ik zoek zwarte Smyrna-wol om oud tapijt te repareren. Een overschotje volstaat! Frida Poetou, E. Poetoustraat 23, 9030 Mariakerke-Gent, 09 226 42 74 (tussen 20.00 en 21.00 uur) ■ Zomerliedeken Wie kan mij de rest van dit gedicht bezorgen? Het begint met: ‘Wat is vandaag de zomer mooi. Ik ruik het lekker geurig hooi, bijeen gezet aan schoven!’ André Kockx, Antoon van Dijckstraat 78/5, 2018 Antwerpen ■ Knutselaar Ik ben 55+ en knutsel graag met kinderen. Ik kan alles gebruiken wat jij misschien weggooit. Zoals alle soorten schrijf- en tekenmateriaal, penselen, lapjes, lintjes,

doorzichtige dozen… Alles is welkom. Annie Vanzieleghem, Klein Katrol 16, 8530 Harelbeke, 056 25 90 54, [email protected] ■ Filmprojector Wie kan mij helpen aan een filmprojector super 8 (Dual)? Marcel Cornelis, Molenwalstraat 67, 9032 Wondelgem ■ Jean Vasseur Ik zou graag iets vernemen over Jean Vasseur. Hij was pastoor in Frankrijk, van Laversines, RochyConde en Theronne, in Oise tegen Beauvais. Veerle Bieseman, P O Box 14125, Bredell, 1623, Zuid-Afrika, [email protected] ■ Postzegels Ik verzamel postzegels, telecards en bierviltjes. Ik heb veel ruilmateriaal. Marleen Van Aken, Vrijheidshoek 6, 2850 Boom, [email protected] ■ Klas ’59 Ik zoek oudgediende grenadiers klas ’59, mannen van o.a. de steuncompagnie en anderen. Arthur Van Lembergen, Blokveldstraat 5, 9310 Baardegem, 052 35 89 38, [email protected] ■ Boek Ik zoek het boek De Bourgondische uitdaging van Jean-Philippe Lecat, tegen vergoeding. Marleen, 055 60 32 44, [email protected]

■ Vlaggetjes Wie is geïnteresseerd in driehoekige fietsvlaggetjes? Ik bezit een verzameling van o.a. Brugge, Scherpenheuvel, Brussel, Antwerpen enz. Et. Haverhals, Gerard Stijnenlaan 35, 2180 Ekeren ■ Le gamin et le chien Ik zoek de tekst van dit gedicht over een blinde en zijn hond. Diane Van Vlierberghe, Prins Boudewijnlaan 44, 9100 Sint-Niklaas ■ Schuifpuzzel Ik zoek een schuifpuzzel uitgegeven door de krant De Morgen met als tekst ‘De Morgen blijft.’ Christiane Trioen, Ommegangstraat 98, 9420 Mere, 050 41 79 46, [email protected] ■ Polo Fox Door waterschade is de handleiding van mijn Polo Fox van 1990 onbruikbaar geworden. Wie heeft een exemplaar of eentje dat ik kan kopiëren? Hilda Kiekemans, Wilgengaarde 9, 1702 Groot-Bijgaarden, 02 466 78 98 ■ Kantklossen Ik doe aan kantklossen en zoek een patroon van een vrouwtje dat zit te klossen. Jeannine Vandendriessche, Stasegemsesteenweg 58, 8500 Kortrijk, [email protected] ■ Wijnflessen Gratis af te halen: vijf flessen van ongeveer 15 à 20 en 25 liter om wijn of porto te maken en een fruitpersmolen. Etienne Seys, Gemeenteplein 20 bus 19, 8790 Waregem, 056 61 41 48 (na 16.00 uur) ■ Kleinkunst Wie kan mij helpen aan de dubbel-cd’s van dertig jaar klein-

kunstklassiekers (deel 3 en 4). Aldi verkocht ze een tijdje geleden. Erna Favoreel, Wilgenstraat 18, 8560 Wevelgem, 0497 28 24 75 of 056 41 20 06 ■ Larousse Ik bezit de reeks Geschiedenis van de wereld van Larousse in 140 delen. De volgende delen ontbreken echter: 107, 122, 123, 129, 130, 135, 137. Etienne Altruy, Tulpenstraat 46, 8020 Oostkamp, 050 84 07 07 ■ Vierde Lansiers Ik ben op zoek naar volgende personen uit mijn legerdienst bij de Vierde Lansiers, Werl, 1957: De Wilde, Huysentruyt, Somers en De Sadeleer. Marcel Baguet, Kruisstraat 46, 9660 Brakel, 055 42 35 67, [email protected] ■ Santjes Ik zoek bidprentjes, santjes, oude religieuze prentjes waar een Onze-Lieve-Vrouw op staat. Josiane Degroote, Edewallestraat 6, 8610 Handzame, 0472 30 39 00, [email protected] ■ Lourdessteen Ik erfde een steen afkomstig uit de echte Massabiëlle grot van Lourdes en geef hem graag cadeau aan iemand die hem wil inbouwen in een Lourdesgrot of een kapelletje. Lieve Van Oyen-Maes, 015 61 07 56, [email protected] ■ Bidprentjes Ik verzamel bidprentjes van personen die geboren of overleden zijn in Moorsele. Ik kan heel wat dubbels in ruil geven. André Witdouck, De Linde 24, 8560 Moorsele, 056 40 03 60 ■ Gezocht Ik ben op zoek naar volgende personen in Turnhout: Jeannine Aerts, Rik Van Mechelen, Mia Van

Mechelen (woonde in de Lindekesstraat), Jan Segers, Frans Nuyts, Rosa en Ivonne (ik ken geen familienaam). Deze personen zijn tussen de 70 en 75 jaar. Theresa Nooyens, Nijverheidstraat 12, 2390 Halle, 03 366 62 64 (’s avonds) ■ Litanie Ik zoek de lange Litanie van alle heiligen die vroeger gedurende drie dagen werd gebeden bij de overledene. Rosa Verschueren, Langstraat 43, 2223 Schriek ■ Boerinnekensdans Kan iemand mij de muziek en tekst bezorgen van het succeslied van de Expo 58, De Boerinnekensdans? Michel Folens, Oude Ieperstraat 5, 8560 Gullegem, 056 41 21 22 ■ Postzegels Ik verzamel gestempelde postzegels, liefst Belgische. Indien gewenst kan ik ruilen. Willy Sander, Koningin Astridstraat 17, 9800 Deinze ■ Postzegels Ik zoek Belgische gestempelde postzegels en wil ook ruilen met manco-lijst. Lea Bolsens, Dijkstraat 34, 9120 Melsele ■ Gounthier De moestuin wordt mijn nieuwe passie. Om de bruikbare suggesties zoek ik een leesbaar exemplaar van de tuingids van de al lang vergane firma Zaden Gounthier. Willy De Troyer, Kraaineststraat 8, 9420 Erpe-Mere, 053 80 38 47, [email protected] ■ Maurits Daels Ik zoek een bidprentje van mijn oom, Marcel Maurits Daels, echtgenoot van Martha Maria Olieux. Ze woonden in Wevelgem. Z. Odette Lefevre, Mariakerkelaan 35, 8400 Oostende

19

ANDERS OUD

Louis: “Te weten dat ik kan schrijven, doet zoveel deugd.”

Louis leert schrijven op zijn 79ste Gisteren werd Louis 79 jaar. Vandaag trakteert hij zijn klasgenoten op taart. Louis leert schrijven, beter schrijven, bij Basiseducatie. “Maar ik was wel zenuwachtig toen ik de eerste keer naar de les kwam.” Toen hij 75 was, kreeg Louis een hoorapparaat. “Sindsdien hoor ik de klanken beter. Daarom begon ik zo laat aan de schrijfles.” “Tot mijn dertiende ging ik naar school. Toen, in

Heb je dan niet leren lezen en schrijven op

1943, werd mijn vader door de Duitsers wegge-

school?

haald. Hij is niet teruggekomen. Mijn moeder bleef

Louis: “Het waren de haantjes de voorste die wer-

met vijf kinderen alleen, de jongste was drie

den geholpen op school, de slechtsten bleven ach-

maanden. Ik was de enige zoon, we hadden een

ter. We hielpen elkaar maar de meester trok zich

kleine boerderij. Eten hadden we dus wel. En ik

van de achterblijvers niets aan. Ik ben ontzettend

ging werken om de rest van de kosten te betalen.

verlegen. Als ze op school bruut deden tegen mij,

Ik kwam bij een elektricien terecht, daar leerde ik

klapte ik dicht.

de stiel. Kort na de oorlog stierf mijn moeder. Mijn

Lezen had ik op school geleerd. Maar schrijven

oudere zus en ik zorgden voor de kleintjes, ik was

niet, of toch niet schrijven zonder fouten. Ik lees

toen zestien en werd politiek wees. Daardoor

de Humo zonder probleem. En versta ik een woord

mocht ik op pensionaat op kosten van de staat.

niet, dan neem ik het woordenboek.”

Maar ik zag het niet zitten om tussen gastjes van

20 OKRA juni 2009

dertien jaar te gaan zitten. Daarvoor was ik te

Had je dat niet nodig voor je werk bijvoor-

beschaamd. Ik had het misschien beter wel gedaan.

beeld?

Dat ik niet kon schrijven, heeft me de rest van mijn

Louis: “Op mijn achttiende ging ik in de koolput

leven achtervolgd.”

werken. Net na de oorlog konden ze in de mijnen

werkvolk gebruiken. Iedereen uit de gevangenis-

computerles zette ik de stap naar Basiseducatie.

sen hadden ze in de koolmijn gestoken om er te

Maar ik voelde snel dat die lessen te hoog gegre-

werken. Zo belandde ik als jonge snaak tussen

pen waren.”

zware jongens. Maar ook tussen Duitse krijgsgevangenen. Ik leerde Duits, Frans en Italiaans. Ik

Mijn vrouw heeft nooit geweten dat ik niet kon schrijven. Zij had geleerd, ik draaide het altijd zo dat zij schreef.

werkte samen met een Duitser. We werkten de hele nacht beneden in de put, tegen ’s morgens kwamen we boven de grond. Nee, ik was niet lastig op hem om wat er met mijn vader was gebeurd. Hij is toch gewoon een mens zoals jij en ik. Die was ook verplicht om mee te doen in de oorlog. Haatdragend ben ik niet geweest. Twaalf jaar heb ik in de mijn gewerkt, toen was mijn huis afbe-

Is je leven heel erg veranderd nu je beter kan

taald.

schrijven?

Na de koolmijn en een tussenjob kon ik bij de

Louis: “Ik durf veel meer dan vroeger. Ik ben nog

Stella in Leuven beginnen in het onderhoud. De job

altijd traag in het schrijven want ik herlees mijn

van elektricien heb ik al doende geleerd. Ze zeg-

tekst en verbeter mijn fouten. Als je weet dat je

den ons wat we moesten doen: we moesten niet

fouten schrijft, ben je daar beschaamd over. Maar

lezen, niet schrijven, niet denken. En toch is niet

van die gêne ben ik verlost. Schrijven, doe ik niet

kunnen schrijven een gemis dat me al die jaren

zo vaak. Te weten dat ik het kan, doet zoveel

achtervolgd heeft. Ik heb in mijn leven hard

deugd. Het is niet gemakkelijk om op latere leeftijd

gewerkt en een zware verantwoordelijkheid gedra-

opnieuw te leren. Maar ik heb er zoveel plezier aan

gen voor mijn zusters. Nu nog ben ik voor hen in

om naar de les te komen.

de weer.”

Pas nu heb ik ontdekt dat door het statuut van politiek wees alle dokters- en apothekerkosten

Vond je vrouw het een probleem dat je moei-

worden terugbetaald. Ik heb meteen naar mijn

lijk kon schrijven?

zusters gebeld en ook voor hen alles geregeld.

Louis: “Ik leerde mijn vrouw kennen op mijn twin-

Twee jaar geleden is mijn vrouw gestorven.

tigste, op mijn 21

Aangezien we geen kinderen hebben, moest ik alle

ste

waren we getrouwd. Na de

zorg voor mijn zusters wilde ik mijn eigen leven

papieren zelf afhandelen. En dat is me gelukt.

beginnen leiden. Mijn vrouw heeft nooit geweten

Binnenkort rijd ik naar Italië voor een vakantie. Dat

dat ik niet kon schrijven. Zij had geleerd, ik draaide

is geen enkel probleem. Ik vind mijn weg en ik

het altijd zo dat zij schreef. ‘Jij hebt een mooier

spreek Italiaans. (Louis demonstreert het meteen,

geschrift dan ik’, zei ik dan. Ze was gevleid, en ik

met alle gebaren en zonnigheid erbij.) Vroeger

was er van af. Ik heb haar ook nooit verteld dat ik

vroegen ze me of mijn moeder misschien Italiaanse

naar de schrijfles ging. Ik zei dat ik computerles

was. Nu moet ik veel vaker naar mijn woorden

volgde. Dat was niet helemaal gelogen. Voor die

zoeken. Zo jammer dat ik het begin te verleren.” Tekst Katrien Vandeveegaete Foto Cois Van Roosendael

Bij Basiseducatie kan je terecht voor computerlessen, leren lezen en schrijven, lessen rijbewijs, … Voor een centrum in jouw buurt: www.basiseducatie.be of 015 44 65 00.

21

SAMEN HET LEVEN KLEUREN

OKRA maakt werk van kleur Wellicht is het je al eerder opgevallen. Dit jaar kiest OKRA voor kleur, veel kleur. Een heel jaar lang werkt OKRA immers rond het thema ‘Samen het leven kleuren’. Dat dit niet blijft bij loze woorden, blijkt als we de bedrijvigheid in de trefpunten onder de loep nemen. Vier willekeurige activiteiten uit vier uiteenlopende regio’s.

‘Bezinnen met iconen’ “Elk jaar organiseren we een bezinningsdag voor bestuursleden”, vertelt Moniek Decru van de

22 OKRA juni 2009

een activiteit van OKRA-ZINGEVING in het kader van het jaarthema.”

Oostendse werkgroep zingeving. “We wilden het

‘Filippijns koken voor Poverello’

dit jaar over een andere boeg gooien en zochten

Denise Sellekaerts is een actief OKRA-lid uit het

een invalshoek die nauw aansluit bij het jaarthe-

Leuvense. Een tijdje geleden sloegen enkele men-

ma. Daarom organiseerden we een uitstap naar

sen uit de regio de handen in elkaar en organiseer-

het orthodoxe kerkje van Pervijze en een bezinning

den een bijzondere activiteit. “Samen met enkele

vanuit iconen. Die formule bleek erg succesvol. Er

Filippijnse dames hebben we gekookt voor de

namen meer dan honderd bestuursleden uit de

Leuvense afdeling van Poverello. Drijvende kracht

regio Oostende deel. Normaal bereiken we heel

achter dit bijzondere initiatief was de Leuvense

wat minder mensen. En bovendien waren de aan-

ACW-pastor Lydia Van Hirtum.

wezigen enthousiast!

Toevallig las ik de uitnodiging voor deze activiteit

In de kerk legde vader Thomas uit wat de muur-

en ik voelde me onmiddellijk aangesproken.

schilderingen betekenen en hoe een orthodoxe

Koken voor een grote groep samen met vrouwen

eucharistieviering in elkaar zit. Wist je dat die twee

uit verschillende culturen, leek me erg boeiend.

uur duurt?

Vooraf kwamen we twee keer samen met de

In de namiddag gaf Simonne D’Heye ons uitleg

Filippijnse

over de iconen. We kwamen bijvoorbeeld te weten

Filipiniana, een organisatie waarmee OKRA wel

dat twee vingers opwaarts gericht naar de hemel

vaker samenwerkt. Filipiniana verenigt Filippijnse

wijzen en de drie vingers die samen worden

en Belgische mensen en wil de verstandhouding

gehouden duiden op de Drievuldigheid van God.

tussen beide groepen verbeteren. Met allerlei

We leerden ook dat de roodpaarse kleur staat voor

acties trachten ze ook geld in te zamelen voor de

het goddelijke, blauw voor het menselijke. Als

Filippijnen. Maar dat was niet de bedoeling van

Maria een blauw kleed en een rode mantel draagt,

deze activiteit.

betekent dit dat zij een mens is maar een goddelijk

Samen stelden we het menu op. We serveerden

kind heeft gedragen. Simonne legde ons alles rus-

zelfgemaakte vegetarische loempia’s, een soep

tig uit en er speelde zachte muziek. Het was een

met kip en rijstnoedels, gemarineerde kip met

mooi bezinnend samenzijn.

okra’s, saus en rijst en als toetje bananencake.

De reacties achteraf waren heel positief. Deelnemers

Zulke uitgebreide maaltijd bereiden voor zestig

noemden het boeiend en rustig. Ideaal dus voor

mensen, is niet van de poes. Maar eigenlijk ging de

dames.

Zij

maken

deel

uit

van

samenwerking heel vlot. Wij van OKRA en de

hapjes werden ook gesmaakt. Serguey en Natalia

Filippijnse dames leerden van elkaar. We hebben

hadden bovendien rode biet op Russische wijze

trouwens niet alleen gekookt maar zorgden ook

gemaakt. Lekker!

voor mooie tafelversiering.

Er was heel veel belangstelling voor deze namid-

Al tijdens de maaltijd bleek dat ook de mensen van

dag. Maar liefst 53 van onze 85 leden hadden zich

Poverello enthousiast waren. Ze vonden het heel

ingeschreven. Zeker toen ze konden meezingen,

lekker en vroegen wanneer we terug zouden

was het enthousiasme groot. ’t Was echt een

komen. Het was in ieder geval een boeiende erva-

mooie dag!”

ring die ik iedereen aanraad. Ik werd er innerlijk rijker van.”

Antwerpen opent de wereld OKRA-Antwerpen

Russische liedjes Ook in Erondegem bleef ‘Samen het leven kleuren’ geen loos motto. Als voorzitter van haar trefpunt organiseerde Ria Van Heeswijk een Russische namiddag. “We nodigden het echtpaar Serguey en Natalia Kozlov uit. Zij vluchtten uit Rusland en wonen al een tijdje in België. Ik leerde Serguey kennen toen ik een tijdje geleden in het ziekenhuis verbleef. Hij werkt er als verpleegkundige. In Rusland was hij chirurg maar als hij zijn beroep ook hier wilde uitoefenen, moest hij opnieuw vier jaar studeren. Dat was onmogelijk, hij kende de taal immers nog niet. Na enkele jaren slaagde hij er toch in als verpleger te werken. Samen met zijn vrouw gaf hij voor ons een optreden met Russische liedjes. Ze droegen traditionele klederdracht en begeleidden zichzelf op gitaar. Wij serveerden tussen de liedjes wodka en toastjes met lompviseieren. Voor echte kaviaar was ons budget net niet groot genoeg. (lacht) Maar onze

ziet

het

jaarthema

groots.

Honderden leden ontdekten er cultuur en verscheidenheid in Antwerpen, Vlaanderen, België en de verre wereld. Op 26 mei leerden de vele geïnteresseerden hoe ze in Roemenië eieren schilderen en smoutebollen bakken, genoten ze van een modeshow uit verschillende culturen en proefden ze van de Turkse keuken. Enkele reizigers brachten een verslag van hun inleefreis naar de Dominicaanse Republiek en Marokkaanse vrouwen leerden hoe je handen en voeten decoratief met henna beschildert. Veel aandacht ging bovendien naar de reisbestemmingen van OKRA-Antwerpen. Een dansgroep uit Rhodos, een film uit Schotland. “Muziek, woordkunst, dans, film en gastronomie, het was er allemaal op onze werelddag”, zegt Bart De Wachter van OKRA-regio Antwerpen. “En het enthousiasme was groot. We hopen dat nu nog meer trefpunten zin hebben om met dit boeiende jaarthema aan de slag te gaan.” Tekst Nele Joostens

23

ITEM

KLEUR HET LEVEN IncoSan BVBA Postbus 32 B-3960 Bree

Gezondheids-

producten

[email protected]

Urineverlies?

vernieuwde website!

www.incosan.be

IncoSan-slips 100% zekerheid en urenlang droog!

De grote finale Op 14 mei was de spanning in de Brugse Hallen te snijden. Ruim 160 quizzers gaven het beste van zichzelf

Zekerheid ZONDER verband, luierbroekjes of inlegkruisjes! IncoSan pasvorm slips van 100% katoen geven u absolute zekerheid. Na gebruik gewoon in de wasmachine: dat bespaart honderden euro’s.

tijdens de grote finale van de OKRA-Cultuurquiz. Hier alvast een paar sfeerbeelden. Meer foto’s, de winnende ploegen… op www.okra.be. Foto’s Cois Van Roosendael

Discreter, hygiënischer en comfortabeler kan niet! Naast slips verkopen wij ook producten voor zwaarder urineverlies, incontinentieverzorgingsproducten en een vochtabsorberende matrasbeschermer. Vul de bon in voor een gratis brochure nr. 1127.

Stuur mij, discreet in een blanco enveloppe, vrijblijvend de gratis brochure nr. 1127 over IncoSan-slips en andere producten. Stuur de compleet ingevulde bon naar IncoSan BVBA, Postbus 32, B-3960 Bree OF bezoek onze website www.incosan.be

Naam:

m/v

Adres: Postcode:

Woonplaats:

Telefoon: E-mail: OKRA

Tijdens de quiz werd er diep nagedacht, druk gediscussieerd en af en toe eens flink gelachen.

Heel wat ploegen hadden ook supporters meegebracht. Zij zorgden voor een geanimeerde sfeer.

Uiteindelijk ging de ploeg Wilrijk Valkenveld met de overwinning naar huis. Ploeg Altena uit Kruibeke werd verdienstelijk tweede, OnzeLieve-Vrouw ter Schelde uit Antwerpen sleepte de derde plaats in de wacht. Burgemeester van Brugge Patrick Moenaert reikte de prijzen uit.

24 OKRA juni 2009

OVER WAT TELT

‘Ik mis Bert nog elke dag’ Nieuwmoer, het rustige achterpoortje van Kalmthout vlakbij de Nederlandse grens, was tot vier jaar geleden de heerlijke woonplek van Dora Baets en haar man Bert De Winter. De kinderen waren het huis uit en Dora en Bert hadden nog veel plannen. Maar de onverbiddelijke ziekte sneed genadeloos door hun geluk heen. In korte tijd bezweek Bert aan botkanker. Hij was 64, Dora 66. Achter elke deur in het mooie, oude huis werd de stilte voorgoed hoorbaar.

Daar kreeg Bert plots veel pijn in de benen. Te veel gestapt? Zichzelf overtroffen? De oefeningen van de kinesist thuis hielpen niet. De huisdokter dacht aan een geknelde zenuw. De specialist zette cortisonespuiten, zonder resultaat. Van de orthopedist hoorden we het verdict: botkanker. ‘Een secundaire kanker, die elders begon. Om de juiste behandeling te geven,

Dora Baets: “Bert was politie-

een fijne ploeg, waar hij tot zijn

moeten we die andere kanker

agent in de gemeente. Hij had

zestigste heeft gewerkt.

vinden.’ De longen bleken de

het naar zijn zin maar na een

Enkele jaren liep alles goed en

oorzaak. En die waren het vorige

hartinfarct mocht hij van de

gingen we samen op reis. Maar

jaar nog grondig onderzocht en

dokter niet meer op nachtdienst.

dan werd Bert ziek. In 2003

goed bevonden…

Hij kwam op het politiebureau

kreeg hij overbruggingen maar

Bert heeft verschrikkelijk afge-

terecht. Dat lag hem niet, hij

geen enkel onderzoek van hart

zien. Als ik aan dat half jaar

was liever onder de mensen. Op

en longen toonde aan dat er

chemobehandeling

medisch voorschrift kreeg hij

meer aan de hand was. Na de

was een hel. Op een zondag in

een andere taak. Zo belandde

revalidatie

naar

september pakte hij me vast en

hij op de vreemdelingendienst in

Kreta voor een stapvakantie.

zei: ‘Dora, ik kan die pijn niet

trokken

we

denk,

het

25

OVER WAT TELT

alleen. In de paasvakantie had ik hier vijf dagen na elkaar volk in huis. Ik heb vijf kinderen en veertien kleinkinderen jonger dan acht. De kinderen kwamen een schommel plaatsen en de kindjes waren mee. Iedereen bleef eten aan de grote tafel. Daarna

waren

we

allemaal

samen op het paasfeest en paasmaandag. Op dinsdag viel alles ineens stil. Dat was moeilijk. Als je bezig bent, is alleen zijn minder erg. Ik spreek zelf weinig over mijn verdriet. Er zijn niet veel mensen die weten dat ik Bert zo mis. Ik vermoed dat sommigen mij een

lustige

weduwe

vinden

omdat ik veel op reis ga, met van alles bezig ben en graag plezier maak. Weinigen vragen zomaar hoe het met me gaat. Sommigen doen Dora Baets: “Het gevoel van gemis is nog even sterk als tijdens de eerste weken.”

dat wel: een van mijn zussen en een nicht die haar man ook verloor aan kanker, nog vroeger

26 OKRA juni 2009

dan ik.

psychiatrie of ik word gek.’ Bij

Ik mis hem nog verschrikkelijk

de huisdokter hoorden we dat

“De laatste maanden van zijn

kinderen hebben het over hem.

Berts ziekte op dat moment

leven waren het zwaarst. Je kan

Ze horen hun ouders vertellen,

‘pijn’ was en dat we die moesten

niets doen, alleen toekijken hoe

ze waren nog heel klein toen

bestrijden. De dosis pijnstillers

die mens afziet. Ik mis hem nog

hun grootvader stierf. Mijn oud-

ging snel de hoogte in want de

steeds

vooral

ste kleinkind Sara is acht en

pijn kwam steeds sterker en in

’s avonds. Het was zo’n koude

heeft een tekening gemaakt van

ijltempo terug. Op 10 oktober is

winter toen. Ik rilde in bed zonder

mij en mijn man. Twee ‘gelij-

Bert gestorven.”

zijn warmte naast mij. Mijn kinde-

kende’ figuren met een hartje

Dora vertelt het verhaal met

ren zegden, om goed te doen:

tussen hen in. Die tekening is

het slechte einde op rustige

‘Moeke, koop toch een elektrische

het zonnetje op mijn prikbord in

toon maar steeds stiller, net

deken!’ Maar ja, een deken…

de keuken.”

als de tranen die geluidloos tus-

Het gevoel van gemis gaat niet

sen de kopjes koffie en de cho-

over, dat is nog even sterk als

In de woonkamer staat een spre-

colade paaseitjes op tafel val-

tijdens

weken.

kende foto van Bert. De laatste

len. Verdriet heeft geen eigen

Ondertussen heb ik wel mijn

die van hem werd gemaakt op

toonaard.

plan leren trekken en doe ik veel

witte donderdag van zijn sterf-

meer verdragen. Ik moet in de

verschrikkelijk,

de

eerste

Mijn kinderen spreken wel regelmatig over Bert. Ook de klein-

jaar. Hij weet hoe het met hem

bestaan. Ik geloof wel dat we

beetje beter gaat?’

zal aflopen maar er zit nog geen

allemaal een stukje zijn van het

Ik ben religieus en ik heb riten

wanhoop in zijn ogen. Er hangt

grote geheel. Dat we elk onze

nodig. Ik kan enorm genieten

ook een mooi getekend portret

waarde hebben en dat anderen

van

van Bert, gemaakt door Dora’s

ons ‘voortleven’ uitmaken. Het

muziek bijvoorbeeld die over de

broer. En op de schouw prijkt de

programma Hallelujah Händel op

eeuwen heen ontroert, dat noem

gekruisigde Christus van Albert

Klara in de paasdagen was zo

ik religieus. Daarover praten met

Servaes. Vindt Dora troost in het

iets. Händel leeft voort in zijn

Bert en hem om raad vragen als

geloof?

muziek die men vandaag nog

ik het even niet zie zitten of niet

speelt. Hij blijft iets betekenen

weet wat ik het best zou doen,

voor muzikanten en luisteraars.

dat is een troost.”

Ik geloof niet zomaar in een voortbestaan

schoonheid.

Klassieke

Maar zoveel miljoenen mensen verdwijnen volkomen omdat nie-

De nocturnes van Chopin dwar-

“Of godsdienst een troost is voor

mand nog over hen spreekt of

relen door het stille huis in deze

mij? Ik ben in mijn geloofsbele-

nog iets over hen weet. Dat vind

landelijke straat. Slechts af en

ving sterk geëvolueerd. Ik heb

ik treurig. Ik denk dat ik het

toe passeert een tractor of een

destijds les gevolgd in het voor-

‘voortbestaan’ van mijn man

vrachtwagen. Toch is de rest van

uitstrevend catechetisch cen-

moet uitmaken. Ik moet over

de wereld dichtbij in alles wat

trum in Antwerpen. De vrouwe-

hem spreken en naar de foto’s

Dora onderneemt en bezighoudt.

lijke directeur zei me ooit: ‘Als

kijken met de kinderen

ze in Rome zouden weten wat

en de kleinkinderen.

sommige proffen hier aan de

Dat hebben we met

studenten vertellen, slaan ze

Pasen nog gedaan. Zo

ons allemaal in de ban.’

zie

Ik herinner me dat ik in de nor-

staan.

maalschool meer dan eens in de

Ik geloof in voortbestaan in het

Wou Dora de wereld zien of

clinch lag met de directeur die

leven dat je doorgeeft, op gelijk

vooral meemaken hoe het er in

godsdienst gaf. Ik kon niet over-

welke manier. Alle mensen, ook

de achtergestelde landen aan

weg met die autoritaire, dogma-

zij die geen kinderen hebben,

toe gaat en of wij daar iets kun-

tische en enggeestige manier van

geven leven door. Ze schrijven,

nen aan doen?

denken. Dat catechetisch cen-

maken muziek, bouwen, ontwer-

trum opende voor mij een andere

pen, brengen mensen bij elkaar.

Alleen op reis

wereld. Zo ben ik niet blijven ste-

Neen, in hemel, hel of vagevuur

“Toen de kinderen klein waren,

ken in de godsdienst van mijn

geloof ik niet. Wel in een ander

trokken

jeugd. Ik ging me bezighouden

soort voortbestaan waarin elke

Hengelhoef in Houthalen. Daar

met ontwikkelingssamenwerking

mens zijn waarde heeft.

ontmoetten we andere ouders

op allerlei gebied. Ik heb ervaren

En soms, als ik met een pro-

en speelkameraden voor onze

dat heel veel mensen over de

bleem zit, zeg ik: ‘Kom jongen,

kinderen. Een beetje reizen werd

hele wereld sterke religieuze

hoe zou jij dat oplossen? Ik weet

het toen we met de grotere kin-

gevoelens hebben. Zij zitten niet

het niet, je moet mij helpen!’

deren naar boerderijen in het

in het schuitje van het katholieke

Dan praat ik met Bert, of is dat

Zwarte Woud trokken. Eens de

geloof, ze zijn hindoe of boed-

bidden? Als ik denk aan al die

kinderen uit huis waren, gingen

dhist of god weet wat.

gezinnen die ik van nabij ken en

we met twee op reis. We hadden

Nu, met het sterven van Bert,

waar het soms moeilijk gaat,

nog vele plannen.

heb ik bij mezelf ontdekt dat ik

vraag ik vaak aan Bert: ‘Wil jij

Sinds de dood van Bert ben ik

eigenlijk niet geloof in een voort-

ervoor zorgen dat het daar een

al vaak alleen op reis geweest.

ik

een

voortbe-

Ik denk dat ik het ‘voortbestaan’ van mijn man moet uitmaken. Ik moet over hem praten.

we

samen

naar

27

OVER WAT TELT

Waarom kan ik dit nog en hij niet? Dat is een weerkerend schuldgevoel. Hij had er moeten bij zijn,

zijn ervaringen in gevangenis-

met Broederlijk Delen terug

waarom kan ik dit nog en hij

sen in Noord-Kivu had hij een

naar Bolivïë. Overal reist Bert

niet? Dat is een weerkerend

boek geschreven, De kelders

een beetje mee.

schuldgevoel.

van Congo. Onvoorstelbaar. ‘Ik

En dan Zuid-Afrika. Bert en ik

de

zou in Congo een nieuwe gevan-

droomden ervan om daar ooit

met

genis willen bouwen’, vertelde

samen naartoe te trekken. Ik

naar

hij ons. ‘De commissie Recht-

ben er onlangs met een nicht

Nicaragua geweest. Hij ging

vaardigheid en Vrede van Congo

geweest, met Anders Reizen.

alleen want ik bleef bij de kin-

staat er achter maar ik moet

We sliepen in tentjes, heerlijk

deren. Onze jongste was pas

aan geld raken.’ Dat lukte hem

in zo’n fantastisch land. Maar

negen. In 2002 trok hij met

en met vijftien mensen zijn we

weer was er dat schuldgevoel.

Wereldsolidariteit naar Bolivië.

mee op Bouwkamp getrokken

Bert was er zo graag naartoe

Al had ik toen de handen vrij, ik

naar Congo. Drie weken samen-

gereisd en ik was daar zonder

kon niet mee want Wereldsoli-

leven

zwarten.

hem. Ik heb ontzettend geno-

dariteit aanvaardde geen kop-

Stenen

cement

ten van die reis maar ik stel me

pels in het reisgezelschap. Bert

maken. Bouwen zoals in de

vragen over de toekomst van

kwam zeer onder de indruk

middeleeuwen.

dit land. Veel blanken trekken

terug van deze ervaringsreis.

Met het ACW ben ik ook naar

weg. De nieuwe wetten die

We zouden beslist eens samen

de

naar Bolivië gaan. Dat is er niet

Dominicaanse

van gekomen.

In

1984,

de

Sandinisten, Getuigen

tijd

was

voor

van Bert

Vrede

tussen

de

doorgeven,

donkere

zijde

van

de

blanken en zwarten - terecht -

Republiek

ge-

gelijke kansen moeten geven,

reisd en dit jaar in oktober ga ik

falen in hun toepassing. De

Een half jaar na Berts dood

eeuwenlange

kreeg ik de kans om met elf

van een deel van de bevolking

anderen onder leiding van Jan

wordt niet in een handomdraai

De Cock naar Bolivië te gaan

weggeveegd. Men is bang dat

om er gevangenissen te bezoe-

het ANC vooral in handen komt

ken en te spreken met de men-

van de Zoeloes, een krijgsvolk

sen. Jan De Cock reisde een

met

jaar lang de wereld rond en

verleden. Terwijl de Xosa’s van

leefde bij de gewone mensen.

het volk van Mandela en de

Hij verbleef zelfs in gevange-

Basutu’s uit Lesotho uit heel

nissen. Hij is een ervaren, boei-

wat zachtaardiger hout zijn

ende gids. Toch heb ik lang

gesneden. Zo’n paradijselijk

geaarzeld om mee te gaan.

klimaat en natuur, zo’n ver-

Bert was een goeie fotograaf.

scheidenheid van mensen, het

Ik had zijn foto’s van de zilver-

zou zo boeiend, zo heerlijk

mijnen

kunnen zijn.”

in

Potosi

gezien

en

een

achterstelling

weinig

vreedzaam

zoveel andere beelden die wij op deze reis zouden tegenko-

Al

men. Ik was bang voor de con-

brengen Bert niet terug. Ze hel-

frontatie maar besliste toch om

pen Dora wel om de stilte en de

mee te gaan. Het was vaak een

eenzaamheid als een traagwer-

harde reis maar ook dat was

kend medicijn te ervaren.

die

goede

herinneringen

een ontmoeting met Bert.

28 OKRA juni 2009

Jan De Cock zou mij nog naar

Tekst Hilde Masui

een ander land loodsen. Over

Foto’s François De Heel

Superstunt 3 puzzelboeken + bestseller! Verkrijgbaar vanaf 12 juni!

e i t n a k a v

PAKKET

€ 9,95 * ,65 9 2 € . .v i.p aarde winkelw e

*Normal

Is uw vakantie ook niet compleet zonder een puzzelboek van Denksport of een leuk ontspannend boek? Dan mag het vakantiepakket van Denksport zeker niet in uw koffer ontbreken. Want naast 3 van de leukste Denksport-puzzelboeken krijgt u de meeslepende thriller “De Indiase Bruid” van Karin Fossum cadeau! En dit alles voor de stuntprijs van maar € 9,95 ipv € 29,65!

KEE036_adv_zomer_Okra A.indd 2

04-05-2009 10:58:37

Bespaar op successierechten dankzij het duo-legaat. Vraag vrijblijvend informatie op: tel. 015 44 34 11 of [email protected]

GRATISoor

gv infonamidda kring uw vrienden of vereniging

Ik wil graag schriftelijk meer informatie over een duolegaat aan het Rode Kruis ontvangen. Stuur mij een folder en bijkomende informatie a.u.b. Ik wil de mogelijkheden van een duo-legaat graag persoonlijk en discreet bespreken met Michel Dumont van het Rode Kruis. Ik wil graag een infonamiddag over legaten organiseren voor mijn vriendenkring of vereniging.

Stuur deze bon naar: Rode Kruis-Vlaanderen, Legaten, Motstraat 40, 2800 Mechelen. Fax 015 44 36 01 of mail naar [email protected] Voornaam: Naam: Straat: Nummer:

Bus:

Postcode:

Gemeente:

E-mail:

Dankzij het duo-legaat kunt u een deel van uw bezit aan het Rode Kruis nalaten én uw erfgenamen bevoordelen. Bij een duo-legaat neemt het Rode Kruis de successierechten van uw erfgenamen ten laste. Dit levert hen een aanzienlijke besparing op en helpt het Rode Kruis helpen!

Uw vraag wordt strikt vertrouwelijk behandeld.

code O

Paraat. Altijd, overal. Het Rode Kruis respecteert uw privacy. De informatie die we van u ontvangen wordt uitsluitend voor wervings- en communicatiedoeleinden door het Rode Kruis in een bestand opgenomen. De wet van 11 december 1998 i.v.m. bescherming van de persoonlijke levenssfeer t.o.v. gegevensverwerkingen, verleent u toegangsrecht tot deze gegevens en de mogelijkheid ze te verbeteren. Identificatienummer register geautomatiseerde verwerkingen: 000392255. Indien u liever niet meer gecontacteerd wordt door het Rode Kruis, kruis dan dit vakje aan: .

IN JE PORTEMONNEE

Sociale economie Je brengt er je oude zetels naartoe, snuistert er tussen honderden spulletjes en misschien tik je er wel een mooi, uniek servies op de kop. De Kringwinkel. Maar wist je dat de Kringwinkels ook honderden mensen tewerkstellen die moeilijker op de gewone arbeidsmarkt terechtkunnen? Joris De Brone, directeur van de Brugse Kringwinkels, weet er alles over. Joris De Brone: “Eigenlijk zijn onze winkels slechts een middel om onze echte doelstelling te verwezenlijken. We willen tewerkstelling creëren voor iedereen die nood heeft aan arbeid en niet op de gewone arbeidsmarkt terecht kan. We mikken voornamelijk op laaggeschoolden die al vijf jaar inactief zijn. Zo hebben we een sociale werkplaats maar komen er ook mensen bij ons terecht via het OCMW of via arbeidszorg. Zij hebben het vaak te zwaar in een sociale werkplaats maar kunnen wel een aantal halve dagen per week aan de slag. Hier zijn ook jongeren die deeltijds werken en deeltijds studeren maar die moeilijkheden hadden bij hun tewerkstelling. Bij ons lukt het vaak wel, we zwaaien niet voortdurend met het vingertje en toch pikken de jongeren een aantal arbeidsattitudes op. Te laat komen, accepteren ook wij niet.”

Pech kan iedereen hebben “Hier werken heel uiteenlopende mensen, het zou hen geen recht doen ze onder één noemer te stoppen. Velen hadden ooit pech, op welke manier dan ook. En dat kan ieder van ons overkomen. Sommigen kregen geen kans op de reguliere arbeidsmarkt, anderen willen daar niet werken. Zo

30 OKRA juni 2009

in de Kringwinkel zijn er bij ons chauffeurs aan de

onze winkels, ofwel contacteren ze

niet na herstelling - opnieuw wor-

slag die hier van negen tot vijf

ons telefonisch. Dan gaan we na of

den verkocht. De andere helft

werken. Ze ontvangen evenveel

het materiaal nog herbruikbaar is.

wordt ontmanteld. Hout, metaal,

loon per uur als in de privésector

Dat is onze grootste vereiste. Als

textiel en glas worden zorgvuldig

maar maken hier veel minder

dat zo is, maken we een afspraak

verwijderd. Sommige materialen

lange dagen. Zij stellen die vrij-

en gaat een van onze chauffeurs

gaan naar andere sorteercentra

heid op prijs en kiezen bewust

de goederen ophalen. Ter plaatse

voor verdere verwerking. Met

voor dit bedrijf. Mensen zijn echt

gaat hij nog even na of de stukken

andere stukken gaan we zelf aan

graag bij ons, we organiseren tal

inderdaad in aanmerking komen.

de slag. Daarin zijn we zeer crea-

van opleidingen, de sfeer is goed

Hier aangekomen, wordt het mate-

tief. Zo ontwierp een van onze

en iedereen kan werken op zijn

riaal onmiddellijk gesorteerd. We

medewerkers de ‘Spoetnik’. Dat is

ritme. Maar uiteraard moet ook

hebben verschillende afdelingen

een vuurkorf gemaakt van de

hier

die ervoor zorgen dat het materi-

trommel van een wasmachine. Hij

gehaald.

aal opnieuw verkocht kan worden.”

monteerde er pootjes op en zorg-

We begeleiden onze werknemers

Joris leidt me naar het textielate-

de ervoor dat er zelfs op gewokt

heel nauwgezet. Per vijf mede-

lier. Kleren worden er gekeurd,

kan worden. Hopelijk wordt zijn

werkers is er een begeleider. Die

gesorteerd en van een prijs voor-

‘Spoetnik’ deze zomer een hype!”

omkadering gebeurt heel natuur-

zien. Om verkocht te kunnen wor-

lijk onder het motto: ‘Doe wat je

den, moeten de kleren vlekkeloos

als moeder doet als je je kind leert

zijn. De elektrische toestellen

afwassen: doe zelf de afwas.’ Doe

komen

hetzelfde werk en luister intussen

terecht. De medewerkers voeren

wat er scheelt of wat er minder

er herstellingen uit, controleren de

goed loopt. Zo houden we de vin-

toestellen en maken ze schoon.

ger aan de pols en kunnen we op

Dirk toont me de koelkasten. Hij

“De

tijd ingrijpen.

plaatst er een toestelletje in dat de

oubollige en armoedige imago al

Eigenlijk zijn we een bedrijf zoals

temperatuur nauwgezet meet. Aan

een tijdje achter zich gelaten.

een ander. Je kan dan wel sociaal

de hand van een uitdraai van de

Vroeger dachten sommigen zelfs

zijn, ook wij moeten ons perso-

gegevens weet hij of de diepvries

dat de winkels enkel toegankelijk

neel aan het einde van de maand

goed functioneert. “We hoeven de

waren voor mensen die het OCMW

kunnen betalen. De helft van onze

diepvries niet telkens te openen

stuurde. Dat is uiteraard nooit zo

middelen komt uit subsidies die

om de temperatuur te kennen, dit

geweest. Vandaag is de Kringwinkel

we ontvangen voor onze sociale

is veel betrouwbaarder.” Was-

net zoals de beenhouwer of de

tewerkstelling, de andere helft

machines worden eveneens uit-

komt uit de opbrengst van de ver-

voerig getest. Joris: “Zo kunnen

koop in onze winkels.”

we een garantie van zes maanden

de

productie

worden

in

het

elektro-atelier

Vandaag is de Kringwinkel net zoals de beenhouwer of de kruidenier: iedereen vindt zijn weg naar onze winkels. Kringwinkels

hebben

hun

geven op onze grote, elektrische

Zes ton per dag

toestellen.” In het houtatelier wor-

Joris neemt me mee naar de los-

den meubels hersteld en soms

kade van het centrale magazijn.

helemaal blank geschuurd. “Een

Kasten en zetels worden uitgela-

nieuwe verf of vernis zetten we er

den, metaal en hout krijgen onmid-

niet op, dat laten we over aan de

dellijk een plaatsje in een van de

smaak van de klant.”

containers. “Elke dag komt hier zes ton materiaal binnen”, impo-

Creatieve projecten

neert Joris me meteen. Ofwel

Joris: “De helft van het materiaal

brengen de mensen het binnen via

dat hier binnenkomt kan - al dan

Joris De Brone: “Je kan dan wel sociaal zijn, ook wij moeten ons personeel kunnen betalen.”

31

IN JE PORTEMONNEE

ZOMER IN DE THUISZORGWINKEL

kruidenier: iedereen vindt zijn weg naar onze winkels. Jonge mensen kopen geen meubels meer die de rest van hun leven moeten meegaan. Ze kopen wat ze vandaag mooi vinden en schaffen iets nieuws aan als ze het beu zijn. Ook de vintagehype speelt in ons voordeel: stukken uit de jaren ’60 en ’70 zijn zeer gegeerd. Sommige klanten zijn echte schattenjagers: ze komen regelmatig langs en gaan op zoek naar dat ene waardevolle servies of die bijzondere zetel die zo mooi bij de rest van hun interieur zou passen. We wijzigen ons aanbod regelmatig,

Fietshelm actieprijs €19,50 €26

daardoor is een bezoekje aan een Kringwinkel steeds een beetje een avontuur.” “Vroeger hadden we wel eens problemen met opkopers. Zij haalden de beste stukken eruit en discussieerden over de prijs. Dat zorgde voor heel wat wrevel, zowel bij onze medewerkers, de andere klanten als de mensen die ons goederen leverden. Nu laten de opkopers ons links liggen, gelukkig. We proberen de prijs van onze goederen zo te bepalen dat die niet te hoog is maar ook niet meer interessant voor opkopers. Dat is telkens een moeilijke oefening. Bovendien is het voor onze medewerkers niet altijd makkelijk om echt waardevolle stukken te

Plan je een daguitstap of neem je enkele dagen vakantie? Kom dan eerst nog eens langs bij de Thuiszorgwinkel voor het verhogen van je comfort. Van 12 juni tot en met 31 juli plaatst de Thuiszorgwinkel allerlei artikelen in het zonnetje.

AutoGlide Een ideaal hulpmiddel dat het in- en uitstappen in de wagen vergemakkelijkt. In het bijzonder indien de persoon slechts tot aan de zijkant van de autozetel kan komen, biedt de AutoGlide hulp bij de juiste positionering in het midden van de autozetel. (normale prijs € 99)

Actieprijs

herkennen. Daarvoor gaan we regelmatig naar

€74,25

beurzen en bijscholingen. Wat maakt een stoel tot een echte designstoel? We proberen te weten wat

Car comforter

we aanbieden zodat we het tegen een juiste prijs en

Biedt je de nodige rug- en zitvlaksteun die meestal ontbreekt in een auto. Prijs : € 198

met een correcte uitleg kunnen verkopen.”

Crisis “Of we iets merken van de crisis? Dat kunnen we

Actie GRATIS fietszadel TEMPUR t.w.v. €39

niet ontkennen. De verkoop daalde gevoelig. Die evolutie is nu gekeerd. In februari haalden we ver-

NIEUW

schillende keren de media waardoor de verkoop vanaf maart opnieuw steeg. Hoe dit verder zal evolueren, valt natuurlijk af te wachten. Maar sinds oktober vorig jaar daalde ook het aanbod gevoelig en ging de kwaliteit van de aangeboden goederen erop achteruit. Dat heeft ook te maken met de containerparken. Mensen moeten daar nu betalen om hun materiaal achter te laten en zoeken andere en gratis manieren om van hun overbodige stukken af

Betterback Lage rugsteun met zit, zorgt voor een correcte zithouding en voorkomt achteruit kantelen van het bekken. (normale prijs € 102,15)

Actieprijs

€86,83

te raken. Dat is niet zo’n gunstige evolutie voor ons. Wij hechten veel belang aan de kwaliteit van de

Lees meer over onze aanbiedingen op de website

goederen die we verkopen. Daarop gebeurt trou-

www.thuiszorgwinkel.be

wens een strenge controle door de overkoepelende werking van de Vlaamse Kringwinkels. Onze goede naam is ons veel waard.” Tekst Nele Joostens Foto’s Frank Bahnmuller

32 OKRA juni 2009

MENU

Meer dan kant-en-klaar Het lijkt wel een sprookje. Zij was stewardess bij Sabena en vloog de wereld rond, hij woonde in New York en hopte van de ene job naar de andere. Ze werden verliefd, trouwden en kwamen na enkele omzwervingen in België wonen. “Dat is de eenvoudige versie van

huis uit gaat in Amerika, verhuis

boerderij, knapten ze helemaal op

het verhaal maar het was wel iets

je soms heel ver. Maar na onze

en genieten elke dag van onze

ingewikkelder”,

grote tuin en leuk huis.”

Owen.

honeymoon in Europa gingen we

“We ontmoetten elkaar in het

toch in Amerika wonen. Eigenlijk

appartement van een gezamen-

reisden we voortdurend heen en

“Ik merkte heel erg hoe de hou-

lijke vriend in New York. Al snel

weer. Na acht jaar in de States,

ding van Europeanen tegenover

raakten we aan de praat en wer-

kwamen we terug naar België. Ik

Amerikanen de voorbije decen-

den we verliefd. Het was niet zo

was niet een van die Amerikaanse

nia veranderde. Toen ik hier in

eenvoudig om elkaar in die peri-

businessmen die zich niet wilde

de jaren ’60 voor het eerst kwam,

ode vaak te zien. Zo vaak vloog

integreren en snel geld wilde ver-

werd ik heel warm onthaald.

Fernande niet naar New York en

dienen. Eerst werkte ik in een

Amerikanen werden nog steeds

dan moest er natuurlijk nog tijd

bakkerij, daarna in een margari-

geassocieerd met de bevrijders

zijn om af te spreken. Maar we

nefabriek. Later kwam ik wel

uit de Tweede Wereldoorlog.

verloofden ons en planden een

terecht bij een Amerikaans bedrijf

Tijdens

huwelijk in België. Intussen ont-

in België. Toen dat zijn activitei-

bekoelden de relaties al en tij-

ving ik kaartjes uit de hele

ten stopte, trokken we terug naar

dens het Bush-regime had ik het

wereld: Moskou, Acapulco… Soms

Amerika. Uiteindelijk zijn we daar

gevoel dat ik echt moest verber-

was ik een beetje ongerust.

een drietal jaar gebleven. Intussen

gen dat ik Amerikaan was. Op

In 1964 trouwden we in België.

hadden we drie zonen en waren

een radiozender voor Amerikanen

Het was een groots huwelijk. Dat

we van oordeel dat ze beter naar

in het buitenland werden zelfs

we niet in de States trouwden,

een

een

tips gegeven om je Amerikaanse

was logisch. Fernande had een

Amerikaanse school konden gaan.

identiteit zo goed mogelijk te

grote familie, terwijl ik niet zo’n

Sinds het begin van de jaren ’80

camoufleren. Hopelijk verandert

goede band had met mijn familie.

wonen we permanent in België.

die

Dat is niet onlogisch, eens je het

We kochten een oude, vervallen

Obama.”

begint

Vlaamse

dan

naar

de

houding

Vietnam-oorlog

opnieuw

onder

33

MENU

Polynesische kipsalade 4 stukken gekookte kip 100 gr druiven zonder pit 2 grote wortelen

1

■

■ ■

Chicken burger

4-5 stengels bleekselder

■

Voor 2 personen: 2 kipfilets

1 klein blikje ananasblokjes

■

2 hamburgerbroodjes

50-100 gr gepelde amandelen.

Voor de saus: 150 gr mayonaise 1,5 theelepel citroensap

■

■

■

ijsbergsla

■

1 teentje look ■

1 ei

■

2 eet-

1 dl zure room

■

lepels karnemelk ■ paneermeel ■ boter

1-2 theelepels currypoeder

■

■

■

zout. Snijd de kip in blokjes (1), rasp de wortelen (2) en snijd de selder in stukjes (3). Meng de kip, de selder, de druiven, de ananas, de geraspte wortelen en de amandelen in een grote kom. Meng de mayonaise, de zure room, het citroensap, het currypoeder en het zout (4). Proef en kruid bij indien nodig. Meng de saus onder de groenten, het

2

1 tomaat

■

fruit en de kip. Serveer met maïsbrood.

peper

■

zout.

Voor de saus: 4 eetlepels mayonaise ■

2 eetlepels mosterd

honing

■

peper

■

■

3 eetlepels

zout.

Maak de sla en de look schoon. Pel de tomaat en snijd in stukjes. Breek het ei in een kommetje, meng met de geperste look en

de

karnemelk.

Doe

het

paneermeel in een diep bord en vermeng met peper en zout. Haal de kipfilets door het eimengsel en daarna door het paneermeel. Verhit wat boter in een pan,

bak

de

kipfilets

langs

weerszijden goudbruin en laat nog 10 min. zachtjes garen. Bereid de saus: meng alle ingrediënten en breng op smaak met

3

peper en zout. Snijd de broodjes middendoor en rooster ze met het snijvlak naar beneden. Leg de onderkanten op een plank. Bedek ze eerst met saus, daarna met blaadjes sla en daarboven de kipfilets, de stukjes tomaat en ten slotte de rest van de saus. Dek de broodjes met hun bovenhelften dicht en serveer onmiddellijk. Bij het paneermeel kan je extra kruiden

voegen:

peterselie, paprika…

4

34 OKRA juni 2009

koriander,

Peanut soup

Muffins met blauwe bessen

(romige pindasoep)

Chili con carne (rundvlees met chilipepers)

(blueberry muffins) 1 takje witte selder ■ 1 ui ■ 50 gr boter ■

2 eetlepels bloem ■ 8 dl kippenbouil-

lon

■

125 gr pindakaas

geroosterde pinda’s

■

■

1 citroen

peper

■

■

zout.

1 kg runderstaartstuk 100 gr boter ■ 175 gr suiker ■ 2 eieren ■

vanille-essence

■

250 gr bloem

■

rode chilipepers look

■

■

■

olie

1 ui ■

lepel Worchestershiresaus

melk

pel bruine suiker

250

gr

blauwe

bessen

■

6 verse

4 teentjes

250 ml runderbouillon

2 theelepels bakpoeder ■ 1,5 dl karne■

■

■

■

1 eet-

1 theele-

1 laurierblad

■

(± 12 stuks).

2 theelepels gedroogde tijm

in een pan en bak de fijngesne-

Doe de zachte boter in een

zout

den groenten. Strooi eerst de

mengkom, voeg suiker toe en

bloem erover en giet dan al roe-

klop tot een romig mengsel.

Snijd het vlees in blokjes. Pel de

rend de kippenbouillon erbij.

Klop de eieren en de vanille-

ui en snijd fijn. Snijd de chilipe-

Schep de pindakaas bij de soep

essence eronder. Zeef de bloem

pers in de lengte open, verwij-

en laat 10 min. sudderen onder

en het bakpoeder en giet beide

der de zaadjes en snijd in ringe-

voortdurend roeren. Breng op

bij het eimengsel. Voeg lang-

tjes.

smaak met peper, zout en 1 of

zaam de karnemelk toe tot een

Verhit olie in een kom en bak het

2 lepels citroensap. Hak de pin-

homogeen

ontstaat.

vlees en de ui. Voeg de geperste

danoten grof. Strooi ze over de

Was de bessen en dep ze droog.

look en de chilipepers toe. Voeg

soep net voor het opdienen.

Schep ze voorzichtig door het

de runderbouillon, Worcester-

Pinda is geen noot maar een

beslag.

shiresaus, suiker, laurierblad,

peulvrucht. De vrucht van de

Vet de muffinvormen in met wat

tijm, komijn, cayennepeper en

pinda groeit ondergronds, van-

boter en giet het beslag erin.

zout toe. Laat 1,5 uur sudderen.

daar de naam aardnoot.

Verwarm de oven op 180°C en

Af en toe roeren en indien nodig

laat de muffins 35 min. bakken.

water toevoegen.

Blauwe

in

Net voor het opdienen binden

Amerika in het wild plukken. Ze

met wat maïsmeel en opdienen

zijn verwant met onze bosbes-

met maïsbrood.

Maak de selder en de ui schoon en snijd ze fijn. Verhit wat boter

■

½ thee-

lepel gemalen komijn ■ cayennepeper ■

mengsel

bessen

kan

je

■

sen maar zijn groter en zoeter.

2 eetlepels fijn maïsgriesmeel.

Tekst Nele Joostens en Kristien De Scheemaeker Foto’s Emy Elleboog

De Amerikaanse keuken Amerika is bij uitstek een smeltkroes van culturen en zo vormde zich ook de hedendaagse keuken. Het ontbijt is zeer uitgebreid met cornflakes, toast, pannenkoeken, wafels, eieren, bacon, gekookte ham en worst. De Amerikaanse keuken telt veel kant-en-klare gerechten als hamburgers, barbecue en picknicks. Er is een overvloed aan rundvlees, gevolgd door varkensvlees, kip en kalkoen. Ook vis wordt geregeld geserveerd. De Verenigde Staten zijn ook een paradijs voor zoetbekken met taartjes, koekjes, desserten, een overvloed aan fruit, roomijs in alle smaken en kleuren, sorbets en soft-ice. Vaak worden er grote porties opgediend. De grote koelkast in de keuken is een heus meeting point voor het gezin. Koffiebars serveren koffie in alle maten en soorten. Maple syrup.

Enkele specialiteiten ■ Hoppen Joka (oogbo-

nen met rijst): wordt met Nieuwjaar opgediend met ham en groenten. De kok verstopt een muntstuk tussen de rijst en de bonen. Wie het muntje treft, staat een gelukkig jaar te wachten. ■ Gevulde kalkoen met maïsbrood en zoete aardappel: traditio-

neel het bekendste feestgerecht op Thanksgiving Day. ■ Maple syrup (esdoornsiroop): wordt bereid uit het sap van de suikeresdoorn. ■ Sweet potato (zoete aardappel): voedzaam wortelgewas, met geelachtig of oranje vruchtvlees. Wordt gekookt of in de oven

gebakken. Gekonfijte zoete aardappel is een lekkernij op Thanksgiving. ■ Pecannoten: verwant aan walnoten maar zoeter en met een sterker aroma, een zeer geliefde smaak. Wordt gebruikt in hartige en zoete bereidingen.

35

GROEN

Het zachte groen van

schaduwplanten Ze hebben grote bladeren om het schaarse licht te vangen. Sommige zijn diep ingesneden als varenveren. Andere lijken reuzengrote schotels op een stevige steel. En alle leven ze op in de schaduw en de drup. Vele schaduwplanten behoren tot het mooiste groen dat een tuin te bieden heeft. Als ze bovendien bloeien, is dat een toemaatje, niets meer.

echte

schaduwplanten.

Ook

varens kunnen donkere schaduw aan. Een aantal bomen zoals notenbomen,

Robinia’s

en

Gleditsia’s laten nog heel wat zonnestralen door. Ook fruitbomen zijn mild voor de planten

Nergens valt het zonlicht mooier

deren inspireren en proberen

die onder hun kruin groeien.

op de bladeren van de bodem-

een even mooi effect te creëren

Onder deze bomen is schaduw-

bedekkende vaste planten en

in hun tuin. Onder allerlei bomen

tuinieren redelijk gemakkelijk en

lage struiken dan in de onderbe-

en struiken doen ze aan ‘scha-

heb je de keuze uit een groot

groeiing van een bos. De blade-

duwtuinieren.’ Bovendien groei-

aantal planten. Varens combine-

ren van de bomen filteren het

en diezelfde schaduwplanten al

ren er met Hosta’s en azalea’s.

licht en de stammen werpen

even graag in de slagschaduw

Elfenbloemen stoeien met zeld-

schaduwstrepen over de varen-

van het huis.

zame Uvalaria’s, inheemse salo-

veren,

de

bosanemonen,

de

die her en der tegen de stammen omhoog klimt. Bovendien

Vooral onder lindebomen, plata-

waarvan de soorten en cultivars

wisselt de lichtinval van uur tot

nen,

schaduwpartijen

uur. De zachte, groene schoon-

esdoorns is het erg donker.

Geranium of ooievaarsbek. Ook

heid van de schaduwplanten is

Daaronder groeien slechts plan-

longkruid, akelei, monnikskap

een

oog.

ten die diepe schaduw kunnen

en schoenmakersplant behoren

Tuinliefhebbers laten zich door

verdragen. Dit is een beperkt

tot een lange reeks schaduw-

de strepen zonlicht en het spel

groepje. Misschien is Aster diva-

planten die het onder bomen

van licht en schaduw op de bla-

ricatus wel de topper onder de

naar hun zin hebben.

salomonszegels, en de klimop

36 OKRA juni 2009

monszegels en christoffelkruid.

De ene schaduw is de andere niet

balsem

voor

het

sparren

en

de

meeste

Een plantengeslacht dat eindeloos veel variatie vertoont en vullen

is

Salomonszegel, een schaduwplant die we af en toe nog in onze bossen vinden

Varens groeien ook in pot zelfs in diepe schaduw.

Trillium sessile, een van de mooiste schaduwplanten.

In stadstuinen

Weldoende schaduw

en Hosta’s zijn echte liefheb-

Op een plek die in de schaduw

Niet alleen de schaduwplanten

bersplanten. Bovendien kiemt er

van een muur ligt, krijgen plan-

met hun grote bladeren waar-

in een schaduwhoekje minder

ten beduidend meer licht dan

mee ze in het schaarse licht toch

vervelend onkruid en hoef je

onder de meeste bomen. Die

nog aan fotosynthese kunnen

niet voortdurend te schoffelen

situatie doet zich vaak in stads-

doen, houden van een lommer-

en te wieden. Daardoor is tuinie-

tuinen voor. Hoge muren scher-

rijk plekje. Tuinliefhebbers zijn

ren in de schaduw vaak ook

men de zon af, die slechts gedu-

maar al te blij met een rust-

minder arbeidsintensief. Het is

rende enkele uren per dag een

plekje in de schaduw,

gedeelte van de tuin kan berei-

een zithoek waarin je

ken. In een ommuurde stadstuin

op de heetste zomer-

zijn

dagen

schaduwplanten

op

hun

verkoeling

Tuinieren in de schaduw is componeren met bladvormen, -kleuren en -tinten.

plaats. Maar het is er vaak licht

vindt. Bovendien evo-

genoeg om enkele planten te

lueren de meeste tui-

proberen die volgens de boeken

nen van een zonovergoten open

veeleer componeren met bladvor-

zon nodig hebben. De keuze is er

tuin naar een schaduwtuin. Al

men, -kleuren en -tinten. En

groot. Ligularia’s in soorten,

was het maar omdat kleine

omdat planten veel langer in blad

Hemerocallis of daglelie, groot-

bomen groot worden. Om die

staan dan in bloei, is het elke

bloemtellima, Tricirtis, Trollius,

reden zijn schaduwplanten in de

zomer volop genieten van de

Veratrum, Thalictrum en Trillium

mode gekomen. Trilliums, elfen-

groene schaduwtuin met malse

mogen er een plekje opeisen.

bloemen, daglelies, Geraniums

bladeren.

Schaduw of herinnering? “Een volkorenbrood, gesneden graag.” “Wat een stralende dag. Het zal weer gauw te warm worden.” “Voor mij mag het regenen. Het wordt droog in de tuin”, antwoord ik. Drie dames die zo jong mogelijk proberen te lijken, kijken me verstoord aan. Ik was het vergeten. Mooi weer betekent heet weer, badpakkenweer, vakantie, opgeblazen rubber-

bootjes, kinderen in hun blootje en zonnecrème smeren, rimpelen als een oude appel en weer andere crème smeren. Omdat ze morgen op het strand liggen, staan ze er ook niet bij stil dat schroeiend heet kustweer allesbehalve ideaal weer is. Niet voor hoogbejaarden, niet voor wie hooikoorts heeft en, zij het met minder vervelende gevolgen, niet voor tuiniers.

Tekst en foto’s Ivo Pauwels

Geef mij maar groeizaam weer, lekker van temperatuur, af en toe een buitje, of op zijn minst een briesje dat de heetste ogenblikken afkoelt. Niet dat ik niet tegen de zon kan. Ik heb lang geleden geleerd me met voldoende kledij tegen de zon te beschermen zoals mensen uit het zuiden doen. En ik heb in datzelfde zuiden geleerd bomen te prijzen om hun verkoelende en deugddoende schaduw.

Dertig jaar geleden plantte ik mijn notenboom. Geen enkele airco kan er tegenop. Investering? Niets, geen euro, zelfs geen oude frank, want het boompje heb ik gekregen van een vriend. Mijn vriend is overleden. Zijn boom staat nog overeind. Net als de herinnering. Wie zei ook weer dat God schaduwen schiep en herinneringen omdat hij een doorslag, of moderner een uitdraai, wil van alle dingen?

37

OKRA-SPORT

Sportelen

op de Senior Games September lijkt meer dan ooit de sportmaand te worden. Naast de start van ‘Elke stap telt!’ en het negende petanquetornooi zijn er ook de Senior Games. Dit grootse evenement, ingericht door Bloso en de Vlaamse seniorensportfederaties, wordt het uithangbord van de sportelcampagne. Ann De Bruycker van Bloso vertelt er meer over. “Sportelen! Je hebt de spotjes

ste is er het aanbod. Ieder kan

kader van onze Belgische kust.

op radio en tv misschien al

sporten op eigen maat en tempo.

Tot slot kunnen alle deelnemers

gehoord of gezien”, begint Ann,

Je kan samen genieten en kie-

genieten

terwijl

zen uit ruim 25 recreatieve

optreden van Gunther Neefs.

sportactiviteiten

diverse

Trouwens in tegenstelling tot

snoet.

competities. Ten tweede vinden

vorig jaar hebben we zelfs het

“Sportelen betekent dat je niet

de Games plaats in het unieke

goede weer besteld!” (lacht)

we

over

Blankenberge voorjaarszon

de

pier

slenteren, op

de

in de

en

van

een

feestelijk

noodzakelijk wil winnen of de beste zijn. Het gaat erom samen

Tekst Wim Bogaert

plezier te maken, te lachen of

Foto Bloso archief

gewoon wat bij te praten. Kortom samen van het leven en de sport

Info

genieten.”

De Senior Games vinden plaats op 29 en 30 september 2009 te Blankenberge.

Verbeterde versie “Vorig jaar werden de Senior Games een overdonderend succes. Meer dan vierduizend vijftigplussers

zakten

af

naar

Blankenberge. We moesten zelfs kandidaten weigeren. Dit jaar willen we iedereen de kans geven deel te nemen. Daarom spreiden we de Senior Games over twee dagen”, gaat Ann enthousiast verder. “Maar we willen ook het comfort voor de deelnemers verbeteren. Zo blijft het evenement niet meer beperkt tot het Blososportcentrum. Ook het vakantiedomein De Floreal wordt omgetoverd tot één groot sportterrein. Je kan nu proeven van golf, korfbal, curling of kin-ball. Het worden, bij wijze van spreken, de verbeterde Senior Games.”

Goed weer “De troeven van deze Senior Games?” Ann grijnst. “Ten eer-

38 OKRA juni 2009

Op 29 september zijn er recreatieve competities in bowling, petanque, badminton, curvebowls, zwemmen en tennis. Op 30 september zijn er recreatieve competities in bowling, petanque, dans, tennis en lopen. Volgende activiteiten vinden op beide dagen plaats: aquarobics, Afrikaanse dans, baseball, boogschieten, bowling, curling, fietsen, fitbal, fitheidstest, golf, golffrisbee, kin-ball, klimmen, koersbal, korfbal, latino en salsa, minigolf, nordic walking, oosterse vechtsporten, petanque, sauna (met badkledij), squash, start to run, stoelgymnastiek, tai-chi, tennis, volksdans, volksspelen en wandelen. Deelnameprijs: 7 euro (deelname, verzekering, gadget, lunchpakket, koffie, soep, water en een optreden van Gunther Neefs); busvervoer 5 euro. Meer info: Bloso West-Vlaanderen 050 50 23 20, [email protected]; OKRA-SPORT 02 246 44 35, [email protected]; www.seniorgames.be.

WORD RUIMTEREIZIGER VOOR EEN DAG In het Euro Space Center kom je alles te weten over de exploratie en de gevolgen voor ons dagelijks leven van de ontdekking van de ruimtevaart. Het bezoekerscircuit bevat veel meer dan een gewone expositie. Op een oppervlakte van ongeveer 1 700 m² biedt het Center een groots spektakelparcours, een reis in de ruimte van de oorsprong van het heelal tot de meest futuristische projecten in de exploratie van de ruimte. Alles wordt in het werk gesteld om de bezoeker mee te nemen in een werkelijke space odyssey, een droomreis in de geschiedenis van de verovering van de ruimte, een tijdreis in de geschiedenis van de ruimtevaart.

Spaceshuttle Doe jezelf een droomreis cadeau en beleef een adembenemend spektakel. Stap in voor een opeenvolging van shows, een fantastische odyssee vanaf de oorsprong van het universum met de Big Bang tot aan de meest futuristische projecten van ruimtelijke verkenningen. Ontdek het Europese laboratorium van het internationale ruimtestation en de op ware grootte gebouwde Amerikaanse spaceshuttle. Beleef een gekke ruimterace in de dynamische en beweegbare cinema.

Buiten geniet je van een groene ruimte om in een baan rond het Euro Space Center tot rust te komen. Het activiteitenparcours stelt je attracties en spellen gekoppeld aan wedstrijden voor: een reuze zonnestelsel, een galactisch labyrint en een ruimtewandeling van 6 km. Euro Space Center biedt ook programma’s op maat van groepen. Wat dacht je van een bezoek aan het Space Center gevolgd door een geleid bezoek aan het kasteel van Lavaux Sainte Anne? Ook een bezoek aan een schapenkwekerij, een toer door het boekendorp Redu of een kijkje in het Klokkenen beiaardmuseum in Tellin zijn mogelijk. Informeer bij het Euro Space Center!

 WORD EEN RUIMTE REIZIGER VOOR ÉÉN DAG

PUBLIREPORTAGE

VOOR EEN BLI K I N DE R U IM T E

Geef jezelf een adembenemend spektakel. Stap in voor een fantastische odyssee vanaf de oorsprong van het universum met de Big Bang tot aan de meest futuristische projecten van ruimtelijke verkenningen. Ontdek het Europese laboratorium van het Internationale ruimtestation en kom aan boord van het op ware grootte gebouwde Amerikaanse ruimteveer. Aan het einde van de reis beleef een waanzinnige rit op een asteroïde in onze dynamische cinema. Test ook de maanwandelingsimulator en zet enkele stappen op de maan. Buiten geniet van een activiteitenparcours met o.a. een ruimtewandeling van 6 km, een reuze zonnestelsel, een galactisch labyrint, maquettes, enz...

Vraag vrijblijvend onze OKRA voorkeurstarieven en programma’s aan voor Groepen Gezinnen

Naam Okra afdeling Adres Straat Gemeente

Stuur deze bon terug naar het EURO SPACE CENTER, tav Catherine Vuidar, Rue devant les hêtres 1, 6890 Transinne Per email : [email protected] – Per fax : +32.61/ 65 64 61

■ info @ tapage.be

Tickets: volwassenen: 11 euro; kinderen -6 jaar: gratis; kinderen 6-12 jaar: 8 euro; senioren: 10 euro. Alle dagen open van 10.00 tot 16.00 uur behalve op maandag tijdens de schoolperiode. Euro Space Center, rue devant Hêtres 1, 6890 Transinne, 061 65 01 33 of 34, fax 061 65 64 61, [email protected], www.eurospacecenter.be.

Beleef samen met je OKRA groep, je kleinkinderen, je vrienden of je buren een uniek en origineel daguitstapje !

Tussen 1 juni en 31 december 2009 biedt het Euro Space Center aantrekkelijke en uitzonderlijke tarieven voor OKRA groepen (vanaf 20 mensen) en voor individuele OKRA leden aan.

Postcode

Info

Heb je zin om een droomreis door tijd en ruimte tegemoet te gaan ?

6 O J F L
J O
& V S P Q B
…
6 O J F L
J O
& V S P Q B
…
6 O J F L
J O
& V S P Q B 39

© Elena Seibert

© Ryan Pfluger

BOEKEN

Romanliteratuur is onbegrensd, zowel in tijd en ruimte als in thema en plot. Dit nummer brengen we een klassieke Russische roman, gekneld tussen twee moderne Amerikaanse romans. En toch… raken ze elkaar in hun snijpunt: alle drie tasten ze de menselijke ziel af.

Joseph O’Neill.

Wally Lamb.

Rusland versus Amerika Laagland

tiverende humor. Of het hoofdthema nu de men-

Joseph O’Neill, de auteur van Laagland, is op zijn

selijke eenzaamheid in de grootstad is, de ont-

zachts gezegd een kosmopoliet. Hij werd geboren

reddering van de hoofdfiguur na een relatiebreuk

in Ierland uit een Turkse moeder en Ierse vader,

of het nog steeds actuele thema van de American

groeide op in Den Haag, was advocaat in Londen en

dream. O’Neill leverde een sprankelend en origi-

woont nu in New York. En daar speelt deze roman

neel boek af.

zich af.

40 OKRA juni 2009

Vier jaar woonde en werkte Hans van den Broek als

Vleugelslag

financieel analist bij een bank. Zijn vrouw Rachel

Wie Wally Lamb (1950) niet kent, doet er goed aan

werkte er als advocate. Ze hadden een zoontje

een boek van hem te lezen. Na zijn boeiende

Jake. Maar de aanslagen van 11 september slaan

Vergeef me en Walvismuziek is er nu Vleugelslag. Ik

het gezin uiteen. Nadat Rachel met hun zoontje

zal niet beweren dat het laatste boek grootste

terug naar Londen trok, voelt Hans zich verloren in

Nobelprijsliteratuur is. Maar dat hoeft niet altijd.

een stad die niet langer de zijne is. Hij probeert het

Ook onderhoudende, menselijke verhalen kunnen

contact met vrouw en kind in stand te houden en

boeien en verrijken. Vooral als ze herkenbaar zijn.

vliegt eenmaal per maand over en weer. De een-

En dat is het geval met Vleugelslag, zeker in het

zaamheid in New York probeert hij op te vangen

licht van de gebeurtenissen in Dendermonde en

met cricket, de sport uit zijn jeugd. Hij zoekt de

Winnende.

stadsparken op om samen met immigranten cricket

De auteur is niet alleen hoogleraar Engelse taal- en

te spelen en zo een stukje geborgenheid terug te

letterkunde aan de universiteit van Connecticut, hij

krijgen. Op een van die wedstrijden ontmoet hij

geeft ook les in de vrouwengevangenis. Daar speelt

Chuck Ramkissoon, een dromer en fantast uit

zich een groot gedeelte van zijn laatste roman af.

Trinidad. Deze intrigerende figuur hoopt zijn droom

Caelum Quirk ziet op de televisie de beelden van de

waar te maken: hij wil een groot cricketstadion

schietpartij op de Columbine High School van

bouwen.

20 april 1999. Zelf is hij er docent maar op het

Deze totaal verschillende figuren schijnen het toch

bewuste ogenblik is hij de begrafenis van zijn tante

goed met elkaar te kunnen vinden. Maar algauw

aan het regelen. Zijn vrouw Maureen, verpleegster

ontdekt Hans dat Chuck niet zo onschuldig is. Dat

op de school, is er wel. Ze overleeft het drama

belet hen echter niet samen te dromen…

maar moet er een zeer zware tol voor betalen.

Het grootste deel van het verhaal speelt zich af

We volgen de hoofdpersonen gedurende de daarop-

op Brooklyn. Joseph O’Neill geeft schitterende

volgende jaren en maken zo een stukje Amerikaanse

evocaties van de smeltkroes, rake beschrijvingen

geschiedenis mee: 11 september 2001, de oorlog in

van de vreemde vogels in de omgeving van Hans.

Irak en de orkaan Katrina in New Orleans.

Hij heeft een sterk inzicht in de gevoelswereld

De auteur confronteert zijn personages en de lezer

van de hoofdpersoon en ook een flinke dosis rela-

met geweld. Hij laat ons zien hoe mensen kunnen

Vasili Grossman.

ontsporen maar toch ook hun leven weer op de rails

tientallen locaties: van het front tot de steppe, van

krijgen.

de vernietigingskampen tot Moskou, van Hitler tot

Zoals in zijn vorige boeken toont Lamb zich een

Stalin… Dat maakt het de lezer zeker niet makke-

geboren verteller met veel psychologisch inzicht.

lijk. Maar als je de moed hebt om door te bijten,

Hoewel het altijd om gevoelige thema’s gaat, wordt

krijg je er veel voor terug. De auteur vertelt over

hij nooit melig of zeemzoeterig. Hij hanteert zelfs

mensen die terecht zijn gekomen in een onwezen-

regelmatig een sterke dosis bijtende humor.

lijke tijd, over twijfels tussen goed en kwaad, trouw en ontrouw, kracht en breekbaarheid en over vra-

Wereldliteratuur

gen naar het grote gelijk van politieke doctrines.

Leven & lot is een kanjer in de Russische literatuur

Elke mens staat in voor

uit de tweede helft van de 20

eeuw. De manier

zijn eigen bestaan dat

waarop het boek tot bij ons is gekomen, is op zich

hij min of meer in de

al bijzonder. In 1960 nam de KGB alle manuscripten

hand kan houden of

in beslag. Pas in 1980 dook er in het Westen een

kan controleren, het

originele kopie op.

leven. Daarnaast echter moet hij ook afrekenen

Grossman (1905-1964) was oorlogsjournalist in het

met de dingen waarop hij geen vat heeft, het lot.

Rode Leger. Hij rapporteerde over de slag bij

De auteur maakt niemand verwijten. Hij probeert

Stalingrad en trok mee tot Berlijn. Hij was een van

te begrijpen wat zijn personages overkomt en hoe

de eersten in de concentratiekampen Majdanek en

ze reageren op die situaties.

Treblinka. Zijn verslag uit 1943 over de uitroeiing

Leven & lot is geen makkelijk boek maar bezit een

van de Joden in Oekraïne kan beschouwd worden

grote rijkdom. De eerste tweehonderd bladzijden

als

zijn zwaar omdat je door het bos de bomen niet

een

van

de

eerste

ste

verslagen

over

de

Leven & lot is een groot monument uit de wereldliteratuur.

Holocaust.

meer ziet. Langzaam valt alles op zijn plaats en

Leven & lot wordt terecht vergeleken met Oorlog en

vind je je weg in de vele personages en locaties. De

vrede van Tolstoj, waarin de gebeurtenissen van de

roman is een echte aanrader als je je wilt werpen

Napoleontische oorlogen worden weergegeven.

in het historische en het literaire. Leven & lot is een

Hier staat de Tweede Wereldoorlog centraal met

groot monument van de wereldliteratuur.

vooral aandacht voor de slag bij Stalingrad. De auteur voert een hele ris aan personages op in

Tekst Annemie Verhenne en Hugo Verhenne

Joseph O’Neill, Laagland, De Bezige Bij, Amsterdam 2009, 298 blz., 18,90 euro. Wally Lamb, Vleugelslag, Mouria, Amsterdam, 2009, 678 blz., 25 euro. Vasili Grossman, Leven & lot, Balans, Amsterdam, 2008, 887 blz., 45 euro.

41

TENTOONSTELLING

Cardijn blijft actueel Eind april werd de Expo Cardijn in de kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Laken officieel geopend. Ook vandaag blijft de stichter van de kajottersbeweging inspireren. Jozef Senave woonde samen met zijn ouders bij ‘de

te zetten. We vertrokken. We waren er gastarbeiders,

kardinaal van de arbeiders’. Vader Senave was

de mannen werkten op scheepswerven, de vrouwen in

chauffeur, moeder zorgde voor het huishouden.

de verpleging.”

“Cardijn was een speciale man die heel bekommerd was om het lot van jonge arbeiders en arbeidsters.

Arbeid en betaalbaar wonen

Hij hield van een regelmatig en sober leven.

Ook de leiding van de huidige KAJ is van de partij.

’s Morgens stond hij op om 6 uur, om 7 uur ging hij

Nostalgie is een zaak, de ontwikkeling van de bewe-

naar de mis, om 8 uur ontbeet hij. Dat was elke dag

ging in de huidige samenleving een andere. Of de KAJ

hetzelfde: een snee gebakken spek met eieren.

nog zin heeft, vragen we aan nationaal voorzitter

Daarna nam hij de kranten door en vertrok. In de

Bart Holvoet en nationaal secretaris Bram Vermeire.

namiddag ontving hij mensen thuis. Om 18.30 uur at

“De KAJ heeft nog steeds dezelfde doelstellingen. Wij

hij zijn avondmaal waarna hij zich terugtrok met een

willen jongeren via vorming leren geloven dat zij hun

boek en een pijp of sigaar.”

milieu zelf kunnen bepalen en veranderen. We van-

Naar Zweden

gen vele verhalen op van jonge arbeiders. Zij vormen het vertrekpunt van onze acties. Vandaag werken we

Henri Vanlerberghe, gewezen schatbewaarder van de

vooral rond arbeid. Men gaat er dikwijls vanuit dat

KAJ, was nauw betrokken bij de realisatie van de ten-

jongeren makkelijker ontslagen kunnen worden

toonstelling. “Ze is opgebouwd uit vijf blokken: de

omdat ze elders aan de slag kunnen. Dat is echter

jonge Cardijn, de kajottersbeweging in opmars, de

niet zo. Een ander thema dat ons ook bezighoudt, is

internationale dimensie, heroriëntering en hoogbloei

betaalbaar wonen. Ga maar eens op zoek naar een

en de internationale erkenning met balans.” Bij het

betaalbare huurwoning als jongere, niet makkelijk.

laatste blok gewijd aan de lekenmissionarissen, ont-

De KAJ en de Cardijngedachte zijn vandaag meer dan

moeten we een groepje oud-vrijgestelden dat in 1966

nodig!” We lopen langs het grafmonument van

naar Zweden trok onder leiding van Marc Deseyn:

Cardijn en lezen een van zijn uitspraken: ‘Elke jonge

“Het was niet vanzelfsprekend naar een land te gaan

arbeidster, elke jonge arbeider, is méér waard dan al

dat geen ontwikkelingsland was. De directe aanleiding

het goud van de wereld’. Een bezoek aan deze ten-

was het Vaticaans Concilie. Cardijn hield er indrin-

toonstelling is méér dan de moeite!

gende betogen over de jeugd, de arbeiderswereld, de derde wereld en de godsdienstvrijheid. De aanwezige Zweden waren zo onder de indruk dat ze de KAJ uit-

Tekst Erik Lauwers Foto’s Cois Van Roosendael

nodigden om ook bij hen zulke lekenwerking op poten Info De tentoonstelling ‘Kardinaal Cardijn en de geschiedenis van de KAJ’ loopt tot eind november in de kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Laken. Open van dinsdag tot zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur, zondag van 12.30 tot 17.00 uur. Te bereiken: Trein tot Brussel Zuid, metro 2 of 6 richting Koning

42 OKRA juni 2009

Boudewijn, halte Bockstael. Te voet via de Koning Leopold I-laan.

Vrij blijven bewegen

A.Vogel Alchemilla + Glucosamine • Voor behoud van soepele gewrichten en veerkracht • Opbouw van kraakbeen • Dagdosering van 1500 mg plantaardige glucosamine

Meer weten? Bel de A.Vogel infolijn op 011 31 51 72, stuur een e-mail naar [email protected] of surf naar www.avogel.be. Schrijf u in voor de gratis maandelijkse nieuwsbrief, boordevol tips en interessante weetjes om goed voor uzelf te zorgen.

43

§ 2090181

Verkrijgbaar bij uw apotheker.

GEDICHT

Waarheen daarheen

Ga liever die brief niet schrijven, met de scherpe pen van gelijk

op geschept papier van zo is het, want morgen zul je hem langzaam in repen scheuren want het brandmerk in de rug, van gelijk, is ondragelijk.

Ga nu liever slapen maar morgen, snel morgenvroeg op de vleugels van het ongelijk naar haar toe: zij zal je niet zonder glimlach verstoten.

En leid dan het wolkje wit aan de lijn, als een verre ballon boven ’t hoofd; ik raad je een platte strohoed te dragen, een streepbroek de pijpen hoog omgeslagen; om met blote tenen het gras door te gaan. Waarheen daarheen. Ga nu maar slapen.

J.B. Charles Uit Geliefde gedichten die iedereen kent, maar niet kan vinden. Gekozen door Wim Zaal, Arbeiderspers, Amsterdam, 1972.

Relativeren Zelden een gedicht gelezen waarin ‘ons grote gelijk’ zo wordt gerelativeerd. ‘Er eens over slapen’ zou de volksfilosoof zeggen. De dichter doet het met klaterende beeldspraak. Verend en dansend op woorden. Waarheen brengt het ons als we afstand doen van ons eigen grote ik? Vredig… daarheen. Hugo Verhenne

44 OKRA juni 2009

UITJES Er groeit iets in Meise! ‘Graines de mémoire’ De Chinees-Cambodjaanse kunstenares Phet Cheng Suor woont en werkt in Parijs. Met bloemen, bladeren, papier, zaden en plantaardige kleurstoffen creëert ze kimono’s uit magnoliabladeren, ‘overgangshabijten’

uit

moerbeibast,

kleurrijke

plantaardige glasramen, rituele boeken,… Daarbij maakt ze gebruik van de rijkdom van de plantenverzamelingen in de Nationale Plantentuin in Meise.

Aangetrokken

door

de

geneeskrachtige planten maakte ze de link met de Chinese geneeskunde. Een leuke ontmoeting tussen de westerse en de Chinese cultuur. Tot 18 oktober 2009 in de

In Her Shoes

toren van het Kasteel van Bouchout in de Nationale

Vrouwen en schoenen… Voor de meeste vrouwen is schoenen kopen een niet te onderdrukken verslaving. Niet alleen Imelda Marcos had deze microbe. Belgische vrouwen kopen gemiddeld 3,7 paar schoenen per jaar. Toon me de schoenen die je draagt en ik zeg je wie je bent. Schoenen weerspiegelen de persoonlijkheid van de vrouw. Ze zijn een statussymbool. De tentoonstelling In Her Shoes biedt een overzicht van damesschoenen ontworpen door bekende en minder bekende designers en fabrikanten van 1900 tot nu. Van 30 mei tot 8 november 2009 in het Modemuseum Hasselt,

Plantentuin in Meise, 02 260 09 70, www.plantentuinmeise.be. De Plantentuin is elke dag open van 9.30 tot 18.30 uur (kassa open tot 17.30 uur). Toegangsprijs 5 euro; 60+, personen met beperkingen en studenten 4 euro; <12 jaar en begeleiders van personen met beperkingen gratis. Het ticket geeft toegang tot de tentoonstelling en alle collecties van de Plantentuin. De Plantentuin ligt op 3 km van het Atomium; autosnelweg A 12 afrit 3 ‘Meise’. Bus ‘De Lijn’ 250 en 251 vanaf het Brusselse Noordstation of vanaf metrostation Koning Boudewijn (lijn 6).

Kroningsfeesten Tongeren Tongeren, de oudste stad van België, organiseert sinds de middeleeuwen

heiligdomsvaarten.

Toen in 1890 het genadebeeld van Onze-Lieve-Vrouw ‘Oorzaak Onzer Blijdschap’

door

monseigneur

Doutreloux werd gekroond, besloot de Tongerse bevolking de heiligdomsvaarten uit te bouwen tot zevenjaarlijkse

Kroningsfeesten.

Dit jaar trekt de Kroningsprocessie van 5 tot 12 juli viermaal door de Tongerse straten. Het avondspel wordt even vaak opgevoerd op de Grote Markt. Meer dan drieduizend inwoners eraan

van deel.

Tongeren

nemen

OKR A-trefpunt

Tongeren werkt actief mee. De Kroningsprocessie

en

het

Kroningsavondspel kan je gratis bijwonen. Maar je kan ook tribuneplaatsen voor de processie en zitplaatsen voor het avondspel reserveren. Van 5 tot 12 juli in Tongeren, www.kroningsfeesten.be. Op 7 juli is er een OKRA-seni-

Witte Nonnenstraat 19,

Maak kans op een gratis

orendag.

3500 Hasselt, 011 23 96 21,

duoticket! Zie blz. 53!

Prijs tribuneplaats tijdens de

www.modemuseumhasselt.be.

processie (niet voor het avond-

Van dinsdag tot zondag van

spel): 8 euro (speciaal tarief),

10.00 tot 17.00 uur.

avondspel: 12,50 euro,

Tickets 5 euro per persoon.

te reserveren bij Esther

Het museum ligt op 10 min.

Vandebroek, 011 26 59 45,

wandelen van het station.

[email protected] met vermelding van aantal tic-

Een gratis duoticket voor dit

kets en facturatie-adres.

schoenenepos? Zie blz. 53!

Reserveren voor 15 juni.

45

UIT

Van geel naar zwart goud

van het huis. Althans het plaatsje dat momenteel als keuken wordt gebruikt. Geen luxe maar primitieve gezelligheid. Vroeger was het wel anders. De jonge barones loodst ons naar de 19de-eeuwse kelderkeuken. Fornuis, potten en pannen, zelfs de gevulde weckpotten staan erbij alsof je zo aan de slag kan. Tuinverse groenten wachten om inge-

Geef toe, Charleroi komt niet spontaan bij je op

maakt te worden. Want alle groenten en fruit werden ‘geweckt’. “De 19de-eeuwse kokkin heerste

wanneer je aan een uitstap denkt. Toch ligt deze

over haar keukenpersoneel als een echte vorstin.

industriestad in een overwegend groene

Ze verdiende zoveel als een chef in een driester-

provincie die bovendien op een verrassend speelse manier je culturele bagage spekt. Ben je klaar voor twee verborgen Henegouwse parels?

de keukenmeiden opdroeg om kersen te gaan plukken, eiste ze dat ze de hele tijd zongen. Zo wist ze dat ze zelf niet van het fruit snoepten!”

Niet alle kasteelheren moeten het bijltje erbij neer-

Zeventig onderbroeken

leggen en uit wanhoop have en goed verkopen.

Ik krijg eindelijk een logische verklaring voor de

Sommige adellijke families slagen erin hun erfgoed

brede kasteeltrappen. Je moest immers converse-

toegankelijk te maken voor de gewone sterveling.

rend naar boven kunnen schrijden. De slaapkamers

Geen vanzelfsprekende klus! Want het verleden

liggen er ook verbazend intact bij. Jurken, onder-

levendig houden tussen verweerde muren is één

goed, sjaals en kousen… alles straalt verfijnde

ding. Met moderne middelen hiervoor de nodige

vrouwelijkheid uit. De barones steekt niet onder

fondsen werven, is iets anders. Voor de erfgena-

stoelen of banken dat ze wat graag in deze tijd had

men van het kasteel van Louvignies werd het een

geleefd. De kanten parasols en ellebooglange gei-

levensvervulling.

tenleren handschoenen behoedden de dameshuidjes voor een zongebruinde huid. Want wit moest je

Zingen in de kersenboom In

De tafel staat gedekt in het kasteel van Louvignies.

renrestaurant vandaag. Een anekdote? Wanneer ze

Louvignies,

een

weggedoken

zijn, een bewijs dat je van voorname afkomst was. dorpje

in

Ook de strijkkamer onthult haar geheimen. Daar er

Henegouwen, word ik hartelijk ontvangen door de

slechts tweemaal per jaar gewassen werd, waren

dochter des huizes, Florence de Moreau de Villegas

zeventig onderbroeken geen overbodige luxe. We

de Saint-Pierre, een mondvol namen zoals dat

tellen 65 open en vijf gesloten ‘slipjes’. Vragen

hoort bij edellieden. De opdringerige ganzen wor-

wanneer je wat moest dragen, vinden we wat indis-

den verjaagd, de hin-

creet. Het zal ongetwijfeld te maken hebben met de

nikende paarden in de

lange, wijde rokken. Lakens werden vochtig gestre-

nabije stallen liefdevol

ken via een systeem met zware keien en grote

toegeroepen.

houten deegrollen. Ingenieus! “Lakens en ander

Het kasteel wordt nog

linnen gingen vervolgens op de bleek op het gras-

steeds bewoond door

veld waar een boer ’s nachts de wacht hield.”

haar ouders, zij het

De verschoten kleuren en afbladderende verf mag

vooral ’s zomers. Zelf

dan al wat verval verraden, in de eetkamer staat de

woont ze in de oranje-

tafel gedekt alsof de gasten zo kunnen binnenval-

rie. “Tijdens de koud-

len. Florence nodigt ons op de koffie in het salon.

ste maanden is het te

We nippen van onze porseleinen kopjes en hante-

duur om alle kamers te

ren de zilveren melkkan met adellijke schwung.

verwarmen. En in je

Kasteelvrouw voor een halfuurtje.

bontjas aan het ontbijt

46 OKRA juni 2009

zitten, is nu eenmaal

Verpleegster

niet

Onze gastvrouw bezit niet alleen een wespentaille,

zo

romantisch”,

lacht Florence.

ze is bovendien een bezig bijtje. Ze organiseert ten-

Nochtans blijkt de keu-

toonstellingen en schreef een boek over haar

ken de warmste plek

memorabele tante, gravin Maria van den Steen de

Het kasteel van Louvignies.

Jehay, die tijdens de Eerste Wereldoorlog haar kas-

reddingsploeg hen bereikte op de veertiende dag

teel verliet en naar het front trok om de gewonde

na de ramp, vonden ze dertien kruisjes...

soldaten te verzorgen. Haar tweede boek verschijnt

Aan de voet van de twee schachtbokken realiseerde

binnenkort, onthult ze fier.

men enkele informatieve ruimten. Die geven niet

“Dit kasteel bevat immers een schat aan informa-

alleen de gebeurtenissen weer van de verschrikke-

tie. Alle kook-, kas- en dagboeken werden bewaard

lijke dagen na de ramp maar bevatten ook indruk-

want plaats is er zat. Verschillende initiatieven

wekkend cultureel erfgoed.

staan op stapel. Ik ben o.a. bezig aan een project

In de ‘Ruimte 8 augustus 1956’ kom je alles te weten

rond gezonde voeding voor zwaarlijvige kinderen.

over deze desastreuze dag. De jongste mijnwerker

Daarbij wil ik uitgaan van oude fruit- en groente-

die stierf, was nauwelijks veertien jaar oud. Zijn

soorten om de kinderen opnieuw de smaak van

vader en broer overleefden evenmin. Foto’s van de

authentieke

slachtoffers

vruchten

te

leren

ontdekken.”

en

hun

Ongetwijfeld erfde ze het vurige temperament van

‘medailles’,

haar tante Maria. Deze gedreven barones slaagde

identificatiepenning

er in de kloof tussen het gewone volk en de moder-

de kompels droegen en

ne adel iets te verkleinen.

dat slechts hun perso-

Bloedstollend

een

De indrukwekkende mijnschacht van Le Bois du Cazier.

soort die

neelsnummer vermeldde, hangen er als stille getui-

De afstand van Louvignies naar Marcinelle overbrug

gen. Sprekende terracot-

je in minder dan een halfuur. De mijnsite van

ta beelden evoceren ver-

Marcinelle heet Le Bois du Cazier, genoemd naar de

driet en wanhoop van

familie du Cazier, de laatste eigenaars van de mijn.

wachtende familieleden.

Op 8 augustus 1956 gebeurde zich in deze mijn een

Maar liefst twaalf natio-

ramp. Door een menselijke fout ontstond kortslui-

naliteiten telde men onder

ting in een van de liften waardoor brand uitbrak.

de slachtoffers. Italianen,

275 mijnwerkers zaten in de val. Er volgden vijftien

Turken, Grieken maar ook

bange dagen. Uiteindelijk overleefden 262 van hen

Hongaren en Russische

het drama niet. Een afgezonderde groep zette

jongens dolven hier het

iedere dag een kruisje op de muur. Wanneer een

zwarte goud.

47

UIT

Op 8 augustus 1956 voltrok zich in Le Bois du Cazier een ramp: 262 kompels lieten het leven. De ‘Ruimte 8 augustus 1956’ in Le Bois du Cazier.

Meer dan Val Saint-Lambert

Glas wordt vloeibaar wanneer je het smelt op

Het aanpalende Industriemuseum dompelt je onder in

1 400°C. Door zijn opmerkelijke plasticiteit kan het

het industriële verleden van Charleroi. Je staat er oog

met de hand worden vervormd, gegoten, geperst,

in oog met de authentieke douchezaal en het atelier

uitgerekt, gelamineerd, geblazen, gekleefd… Rond

van de mijnlampen. De machinekamer is indrukwek-

500°C wordt het weer hard en breekbaar. Tot het

kend. In ‘De zaal der Gehangenen’ zie je hoe de kledij

einde van de 19de eeuw was het glasblazen louter

van de kompels omwille van de stank via een katrol-

een ambachtelijke aangelegenheid.

systeem omhoog werd getrokken. Hun kleren werden

Hoewel de traditionele vormgevingsprocessen bijna

slechts enkele keren per week gewassen.

ongewijzigd

In het Glasmuseum ten slotte wacht je een memo-

ambachtelijke glasfabrieken en de ateliers van

rabele

De mijnschachten van Le Bois du Cazier in de verte.

collectie

hedendaagse

glaskunstwerken.

bewaard

blijven

in

de

zeldzame

kunstenaars, is 95 procent van de massaproductie

Gaandeweg ontdek je vijf millennia geschiedenis van

vandaag volledig geautomatiseerd.

glastechnieken en -kunst. Glas is een merkwaardig

We kennen vooral Val Saint-Lambert als belangrijke

product. Ook al is je tafel niet gedekt met het fijnste

glasleverancier. Maar belangrijke zusterbedrijven en

kristal, glas vind je overal in huis. Het raam waar-

glasfabrikanten in Manage en de streek van Bergen

door je kijkt, de bokaal erwtjes, het wijnglas, je

zijn eveneens waardevolle leveranciers. Een bezoek

flacon met favoriete parfum… Sinds mensenheuge-

aan het Glasmuseum op de site van Le Bois du

nis wordt dit onmisbare materiaal in Charleroi

Cazier zal je dan ook niet onberoerd laten.

geproduceerd. Tekst en foto’s Chris Van Riet en Le Bois du Cazier

Info Kasteel van Louvignies, 1 rue de Villegas,

zier.be. Open van dinsdag tot vrijdag van

Chaussée Notre-Dame-Louvignies,

9.00 tot 17.00 uur. Tijdens weekend en

7063 Soignies, 02 771 08 95 of 067 41 04 19,

feestdagen van 10.00 tot 18.00 uur.

www.chateau-louvignies.be.

Tickets: 6 euro; groepen 5 euro per

Van juli tot september open voor het

persoon, de site is toegankelijk voor

publiek op zondag van 14.00 tot 18.00 uur.

personen met een handicap.

Voor groepen van Pasen tot Allerheiligen

Bereikbaar

en op afspraak.

Met de trein tot Charleroi Zuid - TEC Bus 1 en 52.

48 OKRA juni 2009

Le Bois du Cazier, 80 rue du Cazier, 6001

Met de auto via de A54 of de R3, neem de

Marcinelle, 071 88 08 56, www.leboisduca-

A503 afslag 34 Marcinelle Haies.

Maak kans op een gratis duoticket voor Le Bois du Cazier of voor het kasteel van Louvignies! Zie blz. 53.

I]nhhZc@gjee

KZg]j^oZc½YVicdd^i 6aaZkZgY^Ze^c\Zc lZZgWZgZ^`WVVg KgVV\kg^_Wa^_kZcY^c[dgbVi^Z

%-%%.)(+*"H

DkZgVa^c7Za\^…"')j$')j :hi]Zi^hX]ZcY^hXgZZi :^\Zc[VWg^XVVi

C>:JL dd`kddghbVaaZ igVeeZc

lll#bdcda^[i#WZ

IgVea^[iZc ?V!hijjgb^_jlHYdXjbZciVi^Z

:><

C66B 69G:H I:A# I]nhhZc@gjeeBdcda^[ick"@VaZlZ\'%".%(%
SPEEL EN WIN

42 winnaars!

Winnaars kruiswoord april 2009. Meer dan 4 000 deelnemers! ■ Wie wint het arrangement voor twee Hemelse Klanken te Mechelen? Ludo Nelen uit Essen. ■ Wie krijgt een waardebon van 125 euro? René Julliams uit Merksem. ■ Wie kan beginnen in De vergeefse wake? Ann J. Spierings uit Kasterlee, Lievina Van Den Berghe uit Deftinge, Gerrit Smet uit Eksaarde, Dierickx-Pauwels uit Waarschoot, Michaël Gonnissen uit Zutendaal. ■ Wie krijgt Het pigment? Walter Vermeersch uit Landegem, Joris Derave uit Nerename, Lucienne Coeman uit Wakken, Marie-Jeanne Delacourt uit Dendermonde, André Hermie uit Eeklo, Christiane De Brucker uit Herdersem, Clarys uit Maarkedal, Resi Paquay uit Bottelare, Maurits Castelein uit Waregem, Lieve Tavernier uit Brugge.

■ Wie wint Als een vis op het land? Marie-Jeanne Herpoel uit Ingooigem, Michel Goris uit Vilvoorde, Lodewijk Van Rillaer uit Muizen, Magda Storms uit Erps-Kwerps, Robert Lenaerts uit Stabroek. ■ Wie kan aan de slag met De avonturen van de thuiskok. Heerlijk gemakkelijke recepten voor de liefhebber? Simonne Vanhoutte uit Roeselare, Sylvie Keppens uit Lede-Wanzele, Paula Vandoorne uit Moorslede, Maria Cautaert uit Dendermonde, Louis Geeroms uit Sint-Amands.

Coudron uit Kuurne, Jos Volders uit Scherpenheuvel, Nelly Cloet uit Geluwe, Gabriël Roggemans uit Mechelen, Louis Cos uit Turnhout, Lydie Den Haese uit Zwijnaarde, Jan Rijcken uit Hamont-Achel, Godelieve Landschoot uit Mol-Millegem, Willy Andries uit Mechelen. Oplossing: zomerbollen. Antwoord op de schiftingsvraag: Zorgnet Vlaanderen.

■ Wie kan beginnen in Milleke Melleke Mol? Nijs uit Haasrode, Roger Pollentier uit Koekelare, Godelieve De Blieck uit Belsele, Jacqueline De Vos uit Bornem, Jan Verschueren uit Meerle. ■ Wie krijgt Kinderen van Stalin? R. Raspoet uit Wambeek, Jozef

Oplossing kruiswoordraadsel april 2009.

Oplossing sudoku mei 2009.

49

SPEEL EN WIN

Winnaars april 2009 op blz. 49! HORIZONTAAL 1 landbouwwerktuig 7 bediende 12 stand der edelen 13 Duits gebergte 16 drietal 17 tuinafscheiding 18 dier van zuiver ras 20 eenkleurig 21 voormiddag 22 loog 23 slaapplaats 25 ten laatste 26 gevoelvol 27 zeer keurig 29 zeeschade 31 Europeaan 33 gelaatskleur 35 rommel 37 snaarinstrument 38 door middel van 39 plaats in 40 genoeg 41 Europese Nebraska rivier 44 gezichtsas 47 plaats in ZuidKorea 48 arbeidsduurverkorting 50 Engels dichter 52 flauw, grappig 54 kunstenaar 56 hoofdcommissaris 58 plaats in de Verenigde Staten 59 strook 60 vanaf 61 mannelijk schaap 63 tentlat op een schip 65 departement 66 vrouwelijk dier 68 klepper 69 luizenei 70 land in Midden-Amerika 71 uitroep van verwondering.

Kruiswoordraadsel 1

5

4 6

2

VERTICAAL 1 woestijn in Afrika 2 hetzelfde 3 wig 4 klasse 5 huur op lange termijn 6 afdeling (afk.) 7 gering 8 etage 9 onverbloemd 10 aanwijzing 11 wc 14 rivier in Frankrijk 15 voedingsstof 18 eetbaar knolletje 19 interest 22 strook grond langs de weg 24 kleur 26 theesalon 28 getild kunnende worden 30 toestand van rust 32 gesteldheid 34 kwast in hout 36 pers. voornaamwoord 37 collectieve arbeidsovereenkomst 42 naar beneden 43 niets uitgezonderd 45 holte onder de arm 46 snoekachtige zeevis 47 lichte verwonding 48 Grieks marktplein 49 geestdrift 51 slapheid 53 inleidend gedeelte 55 verbouw 57 kledingstuk 60 haal met een borstel 62 mengsel 64 et cetera 65 naaldboom 67 nikkel 69 noordoost.

10

9 7

11

3

8

Stuur je oplossing naar OKRA-magazine, Kruiswoord juni 2009, PB 40, 1031 Brussel, vóór 30 juni 2009. De winnaars verschijnen in het septembernummer 2009. Voeg één postzegel van 0,59 euro toe (niet vastkleven).

Oplossing kruiswoord juni 2009

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Naam: Straat:

Nr.:

Postnr.:

Woonplaats:

Tel.:

E-mail:

OKRA-lidnummer of trefpuntnummer: Schiftingsvraag: Hoe oud was Gaston Durnez toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak?

Vergeet niet een postzegel van 0,59 euro toe te voegen!

50 OKRA juni 2009

Sudoku Alle cijfers van 1 tot en met 9 moeten één keer voorkomen in alle kolommen, in alle rijen en in elk van de 9 vierkantjes van 3 keer 3 vakjes.

SPEEL EN WIN

128 prijzen! ■ Waardebon van 125 euro… Te gebruiken in De Kinkhoorn, Ravelingen of Ol Fosse d’Outh. Een heerlijk ontspannend verblijf gegarandeerd. Aan zee of in de Ardennen. Info De Kinkhoorn, Zeedijk 330, 8400 Oostende, 059 70 16 97, fax 059 80 90 88, [email protected], www.dekinkhoorn.be. Ravelingen, Zeedijk 290, 8400 Oostende, 059 55 27 55, fax 059 55 27 59, ■ 72 boottochten met de Seastar Geniet op een originele manier van de skyline tussen Oostende en Nieuwpoort via een tocht met de Seastar. Observeer de bedrijvigheid van de vissers en het havenverkeer van dichtbij. Een ideale zeeuitstap met de kleinkinderen. Kinderen tot drie jaar gratis. Kinderen tot twaalf jaar genieten een fikse korting. (waarde 18,50 euro)

■ Drie mobiele telefoons De MEDION SP1200 mobiele telefoon combineert technologie met eenvoud: handige grote toetsen, een gebruiksvriendelijk keuzemenu, een contrastrijk display met een duidelijk en leesbaar lettertype, een luidsprekerfunctie, een geïntegreerde antenne en drie snelkeuze-toetsen. (waarde 99 euro)

[email protected], www.ravelingen.be. Ol Fosse d’Outh, rue Ol Fosse d’Outh 1, 6660 Houffalize, 061 28 88 01, fax 061 28 88 04, [email protected], www.olfossedouth.com. ■ 52 boeken Tien exemplaren van Laagland van Joseph O’Neill (waarde 18,90 euro). Tien exemplaren van Vleugelslag van Wally Lamb (waarde 25 euro). Vijf exemplaren van Leven & lot van Vasili Grossman (waarde 45 euro). Tien exemplaren van Vroeger waren wij veel jonger van Gaston Durnez (waarde 17,95 euro). Twaalf exemplaren van BodyBoek (waarde 24,95 euro). Vijf exemplaren van Fietsen in de grensstreek ten zuiden van Vlaanderen (waarde 12,95 euro).

51

HOREN, ZIEN EN… SCHRIJVEN

Mijn fotogalerij “Moeder je moet bijblijven.” Onder dat motto kreeg ik een gsm, een computer en een printer. Nu volgde een digitaal fototoestel. Het kan ondankbaar lijken maar ik sta er niet om te juichen. Een gsm kan nochtans nuttig zijn. Een computer heeft ook heel wat voordelen maar verslaafd ben ik nog niet aan surfen op het internet. En een printer is wel handig. Maar een digitaal fototoestel? Ik heb een fototoestel dat goed werkt en waarmee ik heel wat mooie foto’s heb gemaakt. Het voldoet nog altijd. Voordelen van zo’n digitaal ding worden opgesomd. Het is handig, je hebt geen film nodig, er zijn geen beperkingen en je kan veel foto’s maken zonder zorgen. En de foto’s zijn zo weer gewist indien nodig. Het kan me allemaal niet overtuigen. Dat je veel foto’s kan nemen, weet ik. Na de vakantie kreeg ik van een kleindochter een massa beelden op de computer. Ze stuurde me 481 foto’s. Zoek het maar uit! Delete wat je niet nodig hebt, raadde ze me aan. Wegwerpfoto’s van een wegwerpmaatschappij noem ik dat bij mezelf. Je hoeft niet meer uit te zoeken wat je wil fotograferen, doe maar raak! Ik houd nochtans van foto’s. De beelden uit mijn jeugd zijn een kostbaar bezit. Ik koester ze, die kleine zwart-wit fotootjes met een gekartelde witte rand. Veel heb ik er niet. Een foto maken, was destijds een hele gebeurtenis. Zo nu en dan werden we op een zomerse dag op een rijtje gezet en maakten onze ouders enkele foto’s. Op winterse zondagavonden bekeken we de kiekjes gezellig samen. Ter gelegenheid van onze plechtige communie trokken we in vol ornaat naar een beroepsfotograaf. Daar moesten we dan echt poseren. Na een week konden we de proefafdrukken ophalen, daaruit kozen we de mooiste foto. Die werd bijzonder mooi afgewerkt. Vakmanschap was meesterschap. Bij ons thuis hing enkel de grote foto van het te jong gestorven broertje in een kader tegen de muur. Op de kast in de ‘beste kamer’ stond een foto van mijn vader als jonge soldaat. Toen wij allemaal onze communie hadden gedaan, verrasten we mijn moeder met een grote kader. Wij met ons elven achter glas. Ook die kader werd opgehangen in de ‘beste kamer’.

Zorgvuldig kleefde ik al mijn foto’s in mijn eerste fotoalbum. Al snel bevatte het boek kinder-, school, jeugd- en familiefoto’s. Toen we trouwden, lieten we de gebruikelijke trouwfoto maken. Die kwam niet aan de muur maar werd bewaard in een speciaal album. Een tijdje later kwamen er kinderen en had ik geluk want ik kreeg mijn eerste fototoestel. Maar een amateurfotograaf uit de buurt nam de mooiste foto’s. En toen kwamen de kleinkinderen. We kregen een eerste, ingekaderde foto. Die zetten we natuurlijk op een mooi plaatsje in de woonkamer. Het bleef niet bij één kleinkind. Het tafeltje in de woonkamer werd te klein. In de inkomhal kwam een grotere siertafel. Ik kreeg een nieuwe hobby: op allerlei rommelmarkten ging ik op zoek naar kadertjes. Grote, kleine, prachtige, eenvoudige. Elke foto kreeg een aangepaste kader. Kleinkinderen, kinderen, ouders, grootouders, overgrootouders. Een hele familiegeschiedenis bij elkaar. Langzaam raakte de tafel vol. “Zou je niet stoppen met verzamelen”, vroeg Marcel me. “Ja”, zei ik. “Er is geen plaats meer.” Toch kon ik het niet laten om nog een kadertje te kopen als ik met een van mijn zussen op strooptocht ging. “Heb je weer een kader gekocht?” hoorde ik. “Wie ga je daar nu nog insteken?” Dat was een goede vraag. Ik wist het zelf nog niet. Maar het was een mooie kader, helemaal intact met bolglas. Ik kon hem niet laten liggen. Voorlopig zette ik hem leeg op de kast in de woonkamer. Tot ik een mooie foto ontdekte in een verzamelmap. Eentje van Marcel van voor we trouwden. Zorgvuldig maakte ik het mooie glas proper en stak er de foto achter. “Wie heb je daar nu weer ingestoken?” vroeg Marcel. “Een vroegere vrijer”, antwoordde ik. “Wie was dat dan wel?” “Gij natuurlijk!” Met ongeloof bekijkt hij de foto in de kader. “Ben ik dat? Zag ik er vroeger echt zo goed uit?” “Natuurlijk”, stel ik hem gerust. “Waarom denk je dat ik op je verliefd werd?” Aan iedereen die binnenkomt vraagt hij: “Weet je wie dat is?” Blijkbaar is hij niet gespeend van enige ijdelheid. Foto’s en herinneringen. Een zalig bezit om van te genieten als je ouder wordt. Wivina

Elke foto kreeg een aangepaste kader. Kleinkinderen, kinderen, ouders, grootouders, overgrootouders. Een hele familiegeschiedenis bij elkaar. 52 OKRA juni 2009

Dit is de laatste keer dat Wivina hoort, ziet en schrijft voor OKRA-magazine. Na zowat tien jaar geeft ze graag de pen door. Bedankt Wivina, we zullen je missen!

✂ Win gratis duoticket Win gratis duoticket OKRA-LIDKAART = GELD WAARD

Uit gelezen blz. 46? Wil je graag kennismaken met deze belangrijke erfgoedsite in Wallonië? Maak kans op een van de vijftig gratis duotickets (waarde 12 euro) voor Le Bois du Cazier, het mijnmuseum te Marcinelle. Stuur deze bon vóór 30 juni 2009 naar OKRAmagazine, Joke Callens, Mijnmuseum, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Mijnmuseum.

Info zie blz. 48.

Uit gelezen blz. 46? In de ban van het kasteelleven van de 19de eeuw? Maak kans op een van de twintig gratis duotickets (waarde 16 euro) voor het kasteel van Louvignies. Stuur deze bon vóór 30 juni 2009 naar OKRA-magazine, Joke Callens, Louvignies, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Louvignies.

Naam en voornaam:

Naam en voornaam:

Straat en nr.:

Straat en nr.:

Postnr.:

Woonplaats:

Postnr.:

Telefoon:

Telefoon:

E-mail:

E-mail:

Win gratis duoticket Uitjes gelezen blz. 45? Ben jij ook zo’n schoenenfreak? Dan moet je beslist je hartje ophalen in Hasselt. Maak kans op een van de twintig gratis duotickets voor de tentoonstelling In her Shoes (waarde 10 euro). Stuur deze bon vóór 30 juni 2009 naar OKRAmagazine, Joke Callens, In her shoes, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling In her shoes.

Info zie blz. 45.

Woonplaats:

Win gratis duoticket Op 4 en 5 juli 2009 vinden de gezelligste zomerfeesten van de Kempen plaats in het kasteeldomein de Merode te Westerlo. Maak kans op een van de 114 gratis duotickets (waarde 14 euro) en stuur deze bon vóór 15 juni 2009 naar OKRA-magazine, Joke Callens, Westerlo, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar

Naam en voornaam:

Naam en voornaam:

Straat en nr.:

Straat en nr.:

Postnr.:

Woonplaats:

Postnr.:

Telefoon:

Telefoon:

E-mail:

E-mail:

Win gratis duoticket Uitjes gelezen blz. 45? Gefascineerd door de plantaardige technieken van de Chinees-Cambodjaanse Phet Cheng Suor in de Nationale Plantentuin van Meise? Maak kans op een van de twintig gratis duotickets (waarde 10 euro) en stuur deze bon vóór 30 juni 2009 naar OKRA-magazine, Joke Callens, Meise, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Meise. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Telefoon: E-mail:

Woonplaats:

Info zie blz. 45.

Info zie blz. 48.

[email protected] met de mededeling Westerlo. Info Kasteelfeesten Westerlo, Kasteel de Merode, Polderstraat 51, 2260 Westerlo. Zaterdag 4 en zondag 5 juli, open van 10.00 tot 19.00 uur, www.kasteelfeesten-westerlo.be. Tickets 7 euro.

Woonplaats:

Derde nacht gratis in Oostende Boek tot 30 juni drie nachten in Oostende op zondag, maandag of dinsdag en geniet gratis van de derde nacht. Hotels uit alle categorieën nemen deel. Toerisme Oostende vzw voorziet bovendien een gratis begeleide wandeling en diverse kortingen en voordelen voor Beaufort Inside in het Mu.ZEE. Reserveer via www.1nachtgratis.be of 059 70 11 99.

Word een ruimtereiziger

10 procent korting Euro Space Center Op vertoon van je OKRA-lidkaart krijg je 10 procent korting op de toegangsprijs van Euro Space Center. Meer info? Zie blz. 39.

colofon

OKRA-regio’s

OKRA-magazine ledenmagazine van OKRA vzw PB 40, 1031 Brussel 02 246 44 37, fax 02 246 44 42, www.okra.be, [email protected] Redactie Lieve Demeester, Nele Joostens, Chris Van Riet Redactieraad Aureel Chanterie, Magriet Daenen, Herman De Leeuw, Erik Lauwers, Hilde Masui, Wivina Somers, Griet Trioen, Dirk Van Beveren, Jan Vandecasteele, Cois Van Roosendael, Hugo Verhenne Verantw. uitgever Jan Vandecasteele, Vier Uitersten 19, 8200 Brugge

OKRA-Limburg vzw Koningin Astridlaan 33, 3500 Hasselt 011 26 59 30 fax 011 22 59 50 [email protected] www.okra.be/limburg

Oost-Brabant Platte Lostraat 541, 3010 Leuven 016 35 96 94 fax 016 35 95 55 [email protected] www.okra.be/oostbrabant

Brugge Oude Burg 23, 8000 Brugge 050 44 03 81 fax 050 44 03 90 [email protected] www.okra.be/brugge

Mechelen Begijnenstraat 18 bus 2, 2800 Mechelen 015 40 57 45 [email protected] www.okra.be/mechelen

Brussel Bergensesteenweg 436, 1070 Brussel 02 555 08 30 fax 02 555 08 39 [email protected] www.okra.be/brussel

Midden-Vlaanderen www.okra.be/middenvlaanderen Poel 8, 9000 Gent 09 269 32 15 • 09 269 32 16 [email protected] ■ Aalst Hopmarkt 10, 9300 Aalst 053 76 16 53 fax 053 76 15 16 [email protected] ■ Eeklo Garenstraat 46, 9900 Eeklo 09 376 13 40 fax 09 376 12 99 [email protected] ■ Gent Poel 8, 9000 Gent 09 269 32 15 [email protected] ■ Oudenaarde Sint-Jozefsplein 7, 9700 Oudenaarde 055 33 47 33 fax 055 33 47 94 [email protected]

Oostende Ieperstraat 12, 8400 Oostende 059 55 26 90 fax 059 55 26 12 [email protected] www.okra.be/oostende

Ieper Sint-Jacobsstraat 24, 8900 Ieper 056 26 63 40 fax 056 26 63 06 [email protected] www.okra.be/ieper

Vormgeving gevaert graphics nv Coverbeeld Frank Bahnmuller

Kempen Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout 014 40 33 50 fax 014 40 33 52 [email protected] www.okra.be/kempen

Druk Corelio Printing, Erpe-Mere Reclameregie Publicarto Sylvain Van Der Guchtlaan 24, 9300 Aalst 053 82 60 80 fax 053 82 60 90 [email protected]

Kortrijk Wijngaardstraat 48C, 8500 Kortrijk 056 26 63 53 fax 056 26 63 10 [email protected] www.okra.be/kortrijk

Oplage: 178 170 exemplaren

n pe

OKRA-magazine, trefpunt 55+ is aangesloten bij de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers.

02 246 57 72

Het juli- en augustusnummer 2009 verschijnt uiterlijk op 27 juni 2009.

02 246 44 47

02 246 57 72

02 246 39 44

54 OKRA juni 2009

Roeselare Beversesteenweg 35, 8800 Roeselare 051 26 53 07 fax 051 22 59 80 [email protected] www.okra.be/roeselare Tielt Oude Stationsstraat 12, 8700 Tielt 051 42 38 08 fax 051 40 89 79 [email protected] www.okra.be/tielt Waas en Dender ■ Dendermonde Bogaerdstraat 33, 9200 Dendermonde 052 25 97 90 fax 052 22 97 75 [email protected] ■ Land van Waas de Castrodreef 1, 9100 Sint-Niklaas 03 760 38 66 fax 03 766 38 17 [email protected] www.okra.be/waasendender

tvol actie f

kristelijk r es

c pe

o

Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk worden gereproduceerd. Advertenties vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever.

Antwerpen Nationalestraat 111, 2000 Antwerpen 03 220 12 80 fax 03 220 17 68 [email protected] www.okra.be/antwerpen

Algemeen secretariaat | www.okra.be | [email protected] www.okrasport.be | 02 246 44 41

02 02 02 02

246 246 246 246

44 36 44 35 42 09 42 07

02 246 44 34

02 246 44 47

OKRA-CMPensioendienst 02 246 44 31 02 246 44 45 Studiedienst 02 246 44 40 02 246 39 45 Communicatie 02 246 44 37 02 246 44 33 02 246 57 71 Websites 02 246 44 44

HOORCENTRA

Vroeger had ik een hoorprobleem, maar nu heb ik een oplossing gevonden bij Dialogue

‘In vertrouwen met Dialogue’ Boogie Boy [Paul Ambach]

Wist u dat... 1 miljoen Belgen slechthorend zijn? Doe net

E

lke mens is anders. Elke mens leeft anders. Daarom hebben onze audiologen zoals Boogie Boy de Audio Lifestyle Test ontwikkeld, een eenvoudige vragenlijst die u de GRATIS HOORTEST en de weg wijst naar het hoorapparaatje dat perfect bij uw lifestyle past. vind een oplossing voor uw De test is slechts één van de manieren waarop wij ons inzetten om hoorprobleem. Gelieve deze coupon af te geven in het Hoorcentrum of op te sturen de ideale oplossing te vinden voor uw hoorprobleem: praktisch, naar Dialogue - Technologiestraat 65 - 1082 Brussel. comfortabel, efficiënt en persoonlijk. Wij hebben de knowhow, de technologie en vooral de mensen om u te helpen: gediplomeerde, contacteer mij voor een GRATIS HOORTEST door het Riziv erkende audiologen die hun werk met enthousiasme stuur mij een infopakket toe doen en die de tijd nemen om echt naar u te luisteren. Want alles NAAM: begint met de dialoog.

JA

ADRES:

Iemand om mee te praten

TEL.

HOORCENTRUM

OKRA

55

VOOR MEER INFO: BEL GRATIS 0800 94 229 OF WWW.DIALOGUE.BE

BAY-09-SUV-04-NL+FR

Geniet volop van uw vitaliteit

Er zijn dingen waar je je geen zorgen meer om hoeft te maken en daar ben je best blij om. Maar toch wil je vitaal blijven om die dingen te kunnen blijven doen die je graag doet. Om aan je energiebehoeften te beantwoorden geeft het multivitamine complex Supradyn Vital 50+ je alle essentiële elementen : - antioxidanten, vitamines, mineralen en oligo-elementen, in aangepaste dosis, om de natuurlijke energie in je lichaamscellen te activeren - ginseng dat de bloedcirculatie en het zuurstoftransport door het lichaam en naar de hersenen verbetert.

Supradyn Vital 50+ Stimuleert uw natuurlijk energie

Verkrijgbaar in de apotheek.