Magazine Nr.37 - Juli 2012 - Honing, bloemen & de bijen - Nieuw !!! - Rudolf Steiner lezen
datzelfde jaar kwam ik door de bijen in aanraking met de antroposofie. Die ontmoeting heeft mijn leven drastisch veranderd en beïnvloedde mijn waarneming en mijn omgang met de natuur en alle levensvormen die het herbergt, inclusief de mens.
Honing, bloemen & de bijen: Henk van Grasstek, imker van De Zwarte Bij Ik ben ruim 30 jaar imker. Aanvankelijk kreeg ik als dank voor tijdelijk onderdak voor een aantal bijenvolken op mijn moestuin één korfvolk cadeau. Uit dit ene volk is mijn gehele bijenpopulatie ontstaan; op dit moment ruim 40 volken. Deze staan verspreid op drie locaties: de eerste stand achter mijn woonhuis in Renkum, de tweede bij de Ommuurde Tuin in Renkum, de derde in Noord-Frankrijk. Verder zijn er nog twee zomerstanden in de uiterwaarden bij Renkum (Jufferswaard) en Wageningen (de Bovenste Polder), waar de zwermen vanaf mei/juni worden gehuisvest en daar de gelegenheid krijgen uit te groeien tot volwaardige volken. De liefde voor de imme ontstond direct in het eerste jaar. Binnen dat jaar wist ik wat mijn taak was op aarde: bijen behouden voor de mensheid, zowaar een schone, maar op dit moment zeker geen eenvoudige taak. In
Op dit moment is de grootste uitdaging, naast de zorg voor en de kwaliteit van de immen, eigenlijk vooral de zorg voor de omgeving waarin zij en ook wij leven. Als we de bij als indicator van een leefgebied zien en dit leefgebied heeft onvoldoende kwaliteit, zodat het geen bijenvolken kan dragen, zullen wij mensen hierin zorg en liefde moeten investeren. Zo probeer ik het drachtgebied van de imme te ondersteunen en uit te breiden door Vrije, onbebouwde stukken grond in te zaaien met planten die hier van nature altijd een bepaalde waarde hebben gehad, die hier ieder jaar in een bepaalde tijd van het jaar terugkwamen zodat de insectenwereld zich hierop kon instellen en kon voortplanten. Ik heb het dan over cultuur- gewassen zoals boekweit, korenvelden met daarin korenbloemen, bolderik, spiegelklokje, klaprozen e.d., maar ook over wegbermen, bossen, uiterwaarden met daarin vele kruidachtige gewassen, bomen en struiken. Een groot voordeel van deze regio zijn de verschillende biotopen, zoals uiterwaarden, bossen met heuvels en dalen en heidegebieden, die allemaal binnen het bereik van de bijen- standen liggen. Mijn grote wens is om al die gebieden met elkaar te verbinden, zodat er een bloemenlint door het landschap slingert vrij van pesticiden, herbiciden en genetisch gemodificeerde planten, en die zo een oase vormt voor alle insecten, vogels, dieren en niet in de laatste plaats ook voor ons mensen. Dit is in het kort mijn streven; om de omgeving met alle levensvormen daarin zoveel eigenheid te geven dat ze hun bestaansrecht en kwaliteit kunnen behouden.
Honing, bloemen & de bijen
De honing De honing wordt alleen gewonnen (geslingerd of geperst) als er een overschot is. Soms hebben de bijen zoveel honing nodig voor hun eigen ontwikkeling dat er, ondanks een goede drachtperiode, te weinig voorraad is. De honing blijft dan aan de immen, zoals de imkers dat noemen. De honing wordt op geen enkele manier bewerkt of gemengd. Er wordt niet geroerd of geënt om een smeuïge consistentie te verkrijgen, want dit zou afbreuk doen aan de eigenheid en kwaliteit van de honing. Er wordt alleen geslingerd en afgevuld op de vanuit de kosmos gezien meest gunstige dagen. Dit zijn in principe de warmte- en lichtdagen. Mocht de honing te hard worden en daardoor moeilijk te gebruiken, dan kan men de honing au-bain-marie verwarmen. Het beste kan men de honing in een pannetje water op de verwarming zetten zodat die zeer langzaam vloeibaar of zacht wordt en de temperatuur niet boven de 40 graden Celsius komt. Wordt honing te warm, dan verliest die één van zijn waardevolste bestanddelen, namelijk de enzymen die door de bijen aan de nectar worden toegevoegd. Het is belangrijk de potten goed te sluiten of gesloten te houden. Honing is hygroscopisch, dat wil zeggen dat het vocht aantrekt en zo kan gaan gisten. De nectar die de bijen verzamelen bestaat voor ongeveer 80% uit water en voor 20% uit suikers. Door het indikken van de nectar door de bijen ontstaat er uiteindelijk honing met een verhouding van ongeveer 20% water en 80% suikers. Hiermee is honing een hoogwaardig voedings- en geneesmiddel voor de mens. In de honing komt ook altijd stuifmeel voor. Omstandigheden als temperatuur, weersgesteldheid en bodemvochtigheid zijn van invloed op de diverse plantengemeenschappen en zodoende op de manier
waarop de natuur de nectar kan laten stromen. Zo kan het voorkomen dat de honing het ene jaar anders smaakt dan het andere, terwijl die toch in hetzelfde jaargetijde gewonnen is. Het verschil tussen mijn biologischdynamische en de gangbare imkerij • het welzijn van de imme (bijenvolk) staat altijd voorop, er zijn geen manipulerende handelingen • de bijenwoning is van hout of stro en vrij van chemische stoffen en/of invloeden • er wordt geïmkerd met inheemse bijen • de immen zijn vrij om hun eigen raten te bouwen uit eigen was • zij zijn vrij om naar eigen behoefte darrenraat te bouwen en te beleggen • er wordt geen enkele zwermbeheersing toegepast of verhinderd • er wordt alleen met natuurlijke en in het eigen volk ontstane koninginnen gewerkt • er moet altijd ruim voldoende honing als voorraad voor de imme aanwezig zijn • er is ondersteuning van het natuurlijke ritme van het bijenvolk • er worden geen volken onderling samengevoegd (verenigd) • er wordt alleen naar de heide gereisd (Oud Reemst, tussen Arnhem en Harskamp) • er wordt geen gebruik gemaakt van chemischsynthetische middelen • de honing wordt koud geslingerd of geperst (heidehoning) en wordt niet verhit • er heerst een goede sfeer rondom de bijenstandplaats.
Het ontstaan van de naam De Zwarte Bij De zwarte bij of heidebij is een bijenras dat hier al eeuwenlang voorkomt en ook geografisch in dit gebied thuis hoort. Het heeft zich in de loop der eeuwen aangepast aan ons klimaat. In de loop van de tijd heeft het ras vele verbasteringen ondergaan. Ik heb mij tot doel gesteld het nog zo zuiver mogelijk te behouden. Vandaar de naam “de Zwarte Bij”. De afbeelding op het etiket stamt uit de Egyptische cultuur, zo’n 3000 jaar voor Christus.
Voor meer informatie, lezingen of bezoek aan de imkerij in groepsverband of individueel: E:
[email protected] T: 0317-317180
Jan de Kok
Honing, bloemen & de bijen
Chris Simoens Tranen van de zon. De betekenis van de bijen voor de mensheid Bijen verzamelen druppels gestold zonlicht - en dat mag met recht een mysterie genoemd worden. De schrijver beschrijft het leven van de bij en geeft aanwijzingen voor het verzorgen van bijen. Daarna beschrijft hoe de bij ion allerlei culturen en esoterische tradities van bijzondere betekenis is. (paperback, 148 pagina’s, met afb. in ZW) € 10,00 Anne Möller Het grote bijenboek Een bijzonder boek waarin op een heldere en aan-stekelijke manier wordt verteld over het leven van de bijen. Over hoe ze in de lentezon uitvliegen om nectar en stuifmeelkorrels te verzamelen; hoe ze honing opslaan, de bijenlarven en jonge bijen verzorgen en welke rol de bijenkonining vervult. Ook de betekenis van de bijen voor planten en boeren wordt besproken, en het werk van de imker. Dit boek, van groot formaat, is in stevig papier (karton) uitgevoerd, bevat veel kleurige tekeningen en flapjes die uitgeklapt kunnen worden waarachter bijzondere dingen te zien zijn. (16 pagina’s) Leeftijd: 8 tot 10 jaar. € 13,50
Bijenwas In onze webwinkel hebben we ook een keuze uit bijenwasproducten van Dipam. Zoek in de winkel op ‘bijenwas’. Bijvoorbeeld: de Lichtgroet in twee varianten, om zelf één of meer kaarsen te rollen.
Rudolf Steiner De bijen Bijenvolken vormen geheimzinnige organismes en Rudolf Steiner laat zien dat hun betekenis veel verder gaat dan gewoonlijk wordt gedacht. Ze zijn verbonden met de zon én met de mens. De voordrachten bevatten ook veel informatie over de bijenteelt, over honing en meer. Deze voordrachten, die Rudolf Steiner hield voor de arbeiders die aan de bouw van het Goetheanum werkten, zijn vlot leesbaar. (paperback, 197 pagina’s) € 19,90 Francois Couplan Eetbare planten, bloemen & zaden Een beschrijving van circa 50 eetbare planten, bloemen en zaden zoals die in het wild (of in de tuin) gevonden kunnen worden. De planten worden beschreven en er wordt aangegeven op welke manier ze te gebruiken zijn, eventueel ook welke werking ze hebben op de gezondheid. Het boek bevat kleurenfoto’s en ca 40 recepten van Wim van Wouw, chef-kok van het Rudolf Steiner Verpleeghuis. (paperback, 115 pagina’s) € 14,95 ANWB Veldgids Bloemen Handige veldgids voor het herkennen van wilde bloemen. Iedere soort is in kleur afgebeeld. De beschrijving per soort geeft o.a. de bloeitijd en het verspreidingsgebied aan.Pocketuitgave in extra plastic hoesje, 255 pagina’s).VAN 11,50VOOR 5,75 Lizzy van Pelt Een tuin om van te eten! In het voorjaar is Mannetje Aard druk bezig zaadjes in de grond te stoppen voor een mooie grote moestuin. Maar Mol bederft alles met zijn molshopen. Gelukkig kan Mannetje Aard ook nog wat van Mol leren. (gebonden, 32 pagina’s) Kleuterleeftijd € 13,50
Nieuw !!!
Geertje Post Uiterweer Je kunt er ook anders naar kijken Een boek om van te leren en om mee te werken. De auteur beschrijft zes ziektebeelden (constitutiebeelden) in hun symptomen, oorzaak, interpretatie, behandeling, benadering en therapie. Ze relateert de beschreven ziektebeelden aan reguliere ziektebeelden en geeft concrete oefeningen en adviezen voor opvoeders en begeleiders. Tegelijkertijd vormt het boek een inspirerend voorbeeld van het waarnemen en diagnosticeren op basis van het antroposofisch mensbeeld. (pap, 186p, met afb. in kleur) € 22,50 Erika Gradenwitz Welkom op aarde! In verwachting met lichaam, ziel en geest Een boek om de tijd van de zwangerschap mee door te gaan. Het geeft toegankelijke, aantrekkelijke én serieuze informatie over vele aspecten van de zwangerschap: over de ontwikkeling van het ongeboren kind, gezonde gewoontes, voeding en verzorging, over de bevalling zelf en geeft ook nog eens spirituele gezichtspunten (geïnspireerd vanuit allerlei culturen en tradities). Gebonden, 143p, met vele afb. in kleur. € 24,50 Rudolf Steiner Pedagogie, kunst en moraliteit Twee voordrachten en een inleiding die Rudolf Steiner hield voor leerkrachten aan de Waldorf-schule in Stuttgart. De nadruk ligt op de betekenis van kunst in de opvoeding en op de ontwikkeling van moraliteit bij het opgroeiende kind. (paperback, 76p) € 13,50 Loek Dullaart Transcendentie en de aanval op het Ik In dit boekje geeft de schrijver aan hoe de vrije ontwikkeling van de mens onder druk staat - en hoe tegelijkertijd de noodzaak om ons ware Ik te vinden steeds toeneemt. (pap, met afb. in kleur) 76p, € 12,50
Bastiaan Baan, Christine Gruwez, John van schaik Het kwaad als uitdaging Dit boek is de weerslag van een reeks van negen voordrachten van Bastiaan Baan, Christine Gruwez en John van Schaik. In drie delen wordt ingegaan op de oorsprong van het kwaad (verleden), op de werking van het kwaad (heden) en op de verlossing van het kwaad (toekomst). Zo ontstaat het genuanceerde en veelzijdige beeld dat nodig is om het kwaad daadwerkelijk te begrijpen. (hardcover met kleurenafb., 215p) € 24,90 Wendy Schouten Bevallen op eigen kracht Wonderlijk! Vrouwen bevallen al eeuwen, al duizenden jaren, al... zo lang er mensen zijn - en sinds nog maar heel recent schijnt het alsmaar dringender te zijn dat bevallingen plaats vinden in het ziekenhuis. Daarmee wordt de vrouw de kans ontnomen om haar bevalling op eigen kracht en in eigen regie te laten gebeuren. Wendy Schouten geeft ervaringen, inzichten en oefeningen zodat vrouwen hun eigen bevalling vormgeven en in hun eigen kracht veilig en ongecompliceerd kunnen bevallen. (paperback met kleurenafb., 230 pagina’s) € 19,50 Bert Voorhoeve Sprookjes zijn goud waard Sprookjes komen rechtstreeks uit de schatkist van de geschiedenis. In dit boek wordt dit sprookjesgoud nog eens opgepoetst en wordt verteld waarom sprookjes zo waardevol zijn: voor opgroeiende kinderen, ook voor gelegenheden waarin mensen met ziekte of verdriet te amken hebben. Waar komen de sprookjes vandaan, wat is hun verbinding met religie en wat vertellen ze de moderne mens? (pap, met illustraties in ZW, 224p) € 19,50
Marjolein Thiebout Weet je, weet je wat... de dieren zeggen? Kleine versjes met dierengeluiden, met prachtige pasteltekeningen van Loes Botman (zie ook in ons kaartenassortiment). Weet je, weet je wat het schaap zegt? Ik roep mijn lammetje in ’t veld en ik mekker mèèè-hèh mèè-è mèèè-hèh Lief lammetje met je zachte wol, kom bij mij en drink je buikje vol! (kartonboekje) € 7,50
Renée Zeylmans Na de dood. Hoe bereiden wij ons voor op het leven na dit leven? Welke weg gaat de mens na de dood? De schrijfster, die langdurig en intensief bezig is geweest met vragen rondom rouwen en en sterven, gaat in dit boek in op de belevingen van de mens tijdens de reis na de dood, een weg langs de planeten die uiteindelijk weer terugvoert naar een nieuwe geboorte. Tijdens deze reis wordt de mens omhuld door geestelijke wezens die ons elk tot een volgende stap van ontwikkeling brengen. (hardcover, 148 pagina’s, met afb. in ZW) € 19,75
Ter introductie: uw bestelling (in Nederland) zonder verzendkosten thuisgestuurd indien u deze titel bestelt (onze klanten buiten Nederland: 1,95 korting op de verzendkosten) Aanbieding geldt tot en met maandag 23 juli a.s. De 75e titel van Nearchus CV !
Ruth Brown Waar zijn Joko’s vriendjes? Een origineel prentenboek over Joko, het aapje, en zijn vriendjes. Joko komt al z’n vriendjes tegen als hij door het bos wandelt - maar hij moet wel goed opletten, anders ziet hij ze niet. Hij begroet ze allemaal - en achter de halve pagina’s vinden wij alle vriendjes die verstopt waren. Met een korte teksten om zelf af te maken. Met prachtige, vrolijke illustraties; geschikt voor kinderen vanaf drie jaar. Gebonden. € 13,50 Inga Moore Een huis in het bos Een heerlijk prentenboek met platen om lang naar te kijken en een warm verhaal: de huisjes van twee biggetjes worden per ongeluk vernield door een beer en een eland. Wat nu te doen? Beer en eland laten het er niet bij zitten; ze gaan aan de slag om de biggetjes aan een nieuw huis te helpen. Met vereende krachten wordt er midden in het bos een prachtig nieuws huis gebouwd, zo groot dat er voor iedereen plaats is. (gebonden, 42 pagina’s) Kleuterleeftijd, € 13,50
www.abc-antroposofie.nl (waar de zon altijd schijnt...)
Rudolf Steiner lezen (5)
Natuurrampen en technische rampen Aardbevingen, overstromingen of rampen die door menselijk handelen zijn veroorzaakt - hebben die vanuit de geesteswetenschap nog een diepere betekenis? in de fragmenten en voordrachten in deze uitgave wordt beschreven hoe de aarde is opgebouwd en welke krachten er werkzaam zijn bij aardbevingen of vulkaanuitbarstingen en wordt ook ingegaan op het lot van de mensen die bij dergelijke rampen om het leven komen. [uit GA 96, 94, 350, 354, 107, 236, 120, 95] (paperback, 85 pagina’s), € 13,50
De opstanding van de geest Zes voordrachten die Rudolf Steiner direct na de Weihnachtstagung (1923/1924) hield en waarin hij uitvoerig sprak over de mysteriescholing uit de middeleeuwen. de beweging van de Rozenkruisers en de moderne inwijding. In vier voordrachten uit april 1924 besprak Rudolf Steiner de essentiële betekenis van Pasen. Met noten, aantekeningen, nawoord en met kleurenillustraties (bordtekeningen) [GA 233a] (gebonden, 266 pagina’s), € 32,00
Omgaan met stress en nervositeit Stress, spanningen, nervositeit veel voorkomende verschijnselen. In deze voordracht richt Rudolf Steiner de aandacht op onze innerlijke toestand en de relatie met de wereld om ons heen. Ook fenomenen als vergeetachtigheid en besluiteloosheid krijgen aandacht. Door middel van (nog steeds) aktuele voorbeelden, adviezen en oefeningen kunnen we greep krijgen op deze moderne psychische problemen. Een boekje waar je meteen mee aan de slag kunt.[uit GA 143] (paperback, 41 pagina’s), € 10,00
Opvoeding en moderne cultuur 14 voordrachten en vragenbeantwoordingen die Rudolf Steiner in 1923 in Engeland hield. De voordrachten waren toegespitst op zijn Engelse toehoorders en waren direct en praktisch gericht. Waarom is in de moderne tijd een nieuwe kijk op opvoeding nodig? Hoe kan een eigentijdse opvoedingsmethode er uit zien? Wat is het fundament van de Vrije School? Wat betekent deze nieuwe opvoedingsmethode voor de samenleving? Rond deze vier vragen concentreren zich de voordrachten. Met een nawoord van Christoph Wiechert. [GA 307] (gebonden uitgave, 397 pagina’s), € 34,00
Opstanding Een voordracht over wat opstanding is. Juist in onze tijd is niet alleen een innerlijke opstanding noodzakelijk - maar ook een opstanding te midden van de neerwaartse krachten die in onze beschaving werken.[uit GA 203] (paperback, 37 pagina’s), € 10,00
Opvoeding en onderwijs Negen voordrachten over de grondslagen van de Vrije Schoolpedagogiek, o.a. over de verschillende leeftijdsfasen, de grondhouding van de leerkracht en de school als organisme. Serie Werken en voordrachten. [uit GA 305] (gebonden, 240 pagina’s), • 27,50
Rudolf Steiner lezen (5)
Stimuleringsmaatregel ter bevordering van het lezen van boeken van Rudolf Steiner:
Opvoeden en onderwijzen als sociale opgave Over het sociale ideaal van de antroposofische pedagogiek en over de vraag wat er nodig is om aan en met dit ideaal te werken. Het begin ligt in sociale kwaliteiten die een kind zou moeten leren zoals het leert optellen of aftrekken. [GA 296] (paperback, 163 pagina’s) € 7,50 Uw hele bestelling (in Nederland) zonder verzendkosten thuisgestuurd indien u deze titel bestelt (onze klanten buiten Nederland: € 1,95 korting op de verzendkosten) Aanbieding geldt tot en met woensdag 25 juli a.s. De opvoeding van het kind Basisvoordracht: bondig overzicht van de grondgedachten over opvoeding en de ontwikkeling van het kind. Met een nawoord van huisarts Thomas Kelling. [uit GA 34] (paperback, 57 pagina’s), € 10,00
Opvoedkunst De tweede reeks van 14 voordrachten die Rudolf Steiner gaf voorbereidend op de opening van de eerste Vrije School. De voordrachten zijn praktijkgericht en geven de leerkracht inzichten en voorbeelden om de antroposofische menskunde en pedagogiek in de praktijk toe te passen. [GA 294] (paperback, 166 pagina’s), € 19,90 De organen innerlijk gezien Een voordracht van Rudolf Steiner over de innerlijke, spirituele beschouwing van onze organen. [uit GA 205] (paperback, 41 pagina’s), € 10,00
Ouderdom Verschillende teksten over de levensloop van de mens, vanuit het perspectief naar een zinvol ouder worden. Samengesteld en ingeleid door Arie Boogert. [diverse GA’s] (paperback, 131 pagina’s), € 18,50
Over het voorgeboortelijke leven Het leven van de mens strekt zich niet alleen uit tot leven na de dood - er is ook leven voor de geboorte. Wat betekent dat? [uit GA100, 109, 111,161, 199, 214, 218, 226] (paperback, 139 pagina’s), € 17,50
Rudolf Steiner lezen (5) Paracelsus Iemand die de antroposofische zienswijze zo dicht mogelijk benadert, is Paracelsus. Hij kan tot de dag van vandaag licht en leraar zijn. Zo sprak Rudolf Steiner over Paracelsus. In dit boekje zijn drie voordrachten van Rudolf Steiner over Paracelsus verzameld.[uit GA 7,54,61] (paperback,101 pagina’s),€ 12,90
Rudolf Steiner over muziek Voordrachten over: de beleving van de toon door de mens; toon en woord als uitdrukking van de mens; het wezen van muziek, aangevuld met enkele korte toespraken en vraag- en antwoordsessies. [GA 283] (203 pagina’s), € 19,90
Praktijk van het lesgeven In deze besprekingen met de leraren van de eerste Vrije School wordt heel levendig en praktisch ingaan op allerlei vraagstukken waarmee de leraar in de klas te maken heeft, o.a. de temperamenten, zwakkere en sterkere leerlingen, e.d. [GA 295] (paperback, 176 pagina’s), € 19,90
Scheppen uit het niets Scheppen uit het niets? Waaruit zijn mens en wereld ontstaan? Tegenover het proces van ontwikkelen, van evolutie, zoals dat in de natuur plaatsvindt, is er ook een proces van involutie: van neergang. Over deze vragen spreekt Rudolf Steiner in deze voordracht over de ontwikkeling van de mens, natuurlijk in samenhang tot de hogere hiërarchieën. [uit GA 107] (paperback, 45 pagina’s), € 10,00
Praktische ontwikkeling van het denken Hele concrete oefeningen voor het ’oefenen’ van een beweeglijk denken zoals noodzakelijk is voor iedere echte innerlijke ontwikkeling. Een klein boekje, van groot belang! [uit GA 108] (paperback, 34p), € 7,50 Rembrandt Een voordracht van Rudolf Steiner over Rembrandt, aangevuld met enkele artikelen van Carlo Picht, Sipke Huismans en H. van Gelder. Met 70 afbeeldingen in kleur en zwartwit. [uit GA 292] (paperback, 112 pagina’s), € 10,00 Colofon: ABC Magazine, Nr.37 Juli 2012 ABC Magazine is een uitgave van ABC Antroposofie en wordt verspreid als PDF-bestand. Oplage Nr.37: 3486 exemplaren. Alle auteursrechten voorbehouden: niets uit deze uitgave mag worden gepubliceerd in welke vorm dan ook zonder toestemming van de rechthebbende. In ongewijzigde vorm mag ABC Magazine onbeperkt verder verspreid worden. Redactie en alle niet ondertekende teksten: John Hogervorst. © 2012 Assen, ABC Antroposofie.
Sociale hygiëne Antroposofische geneeskunst heeft als basis: kennis van de mens als levend wezen. Dat heeft verregaande consequenties, zo betoogt Rudolf Steiner in deze voordracht, niet alleen voor de gezondheidszorg maar voor de samenleving als geheel. Sociale hygiëne is nodig om weer in beweging te krijgen wat verstard is. [uit GA 314] (paperback, 70 pagina’s), € 3,50 Sociale toekomst Een sociale toekomst kan beginnen waar de mens zich in vrijheid kan ontplooien, in gelijkheid deel uitmaakt van een democratisch rechtsleven en in broederschap werken kan in de economie. Een toegankelijke inleiding van de sociale driegeleding in 6 voordrachten (met vraag- en antwoordsessies), voorzien van nawoord, noten e.d. Serie Rudolf Steiner Werken en Voordrachten [GA 332a] (gebonden, 315 pagina’s), € 24,50
