Vakblad voor bedrijfsvoering in het onderwijs
magazine nummer 7/8 | juli/augustus 2015
Inclusief Samsung
Galaxy Tab S 10.5
)
Leergang
teuren eiders
Ondernemen in het Onderwijs
saties Voordelen: • Nieuwe software • Kraakhelder beeld • Gemakkelijk in gebruik • Lange accuduur
• Werken met Office-bestanden (o.a. Word, Excel)
Dr. Ben Tiggelaar Ben Tiggelaar is onafhankelijk schrijver, spreker en gedragswetenschapper. Ben studeert al ruim op de onderwerpen 25 jaar leiderschap en verandering. streven: individuen en Zijn (school)organisaties helpen hun dromen om te zetten in Ben met vijf verschillendeactie. Vanaf 2000 veroverde boeken de nummer tie in de Nederlandse één-posimanagement-toptien. seminar ‘MBA in één Ben’s jaarlijkse dag’, deelnamen, is het meest waaraan meer dan 15.000 managers bezochte seminar ooit in Nederland. Mr. Ben Verwaayen Ben Verwaayen, ex-topman KPN wordt wel eens het belangrijkste exportproduct van de Nederlandse managementschool genoemd. verleden diverse topfuncties Ben heeft in het gehad. Tot juni 2008 vervulde hij de functie van chief executive (het voormalige British bij BT Telecom). Sinds septemberGroup was hij CEO van Alcatel-Lucent. 2008 Ben Verwaayen was 2006 onderdeel van in de commissie voor die het VVD-verkiezingsprogramma schreef voor de Tweede Kamer-verkiezin november dat jaar. Verwaayen gen van is Officier in de Orde Honorary Knight of the van Oranje, British Empire (KBE) en Chevalier de la Légion d‘Honneur. Marcel Hoes
Marcel Hoes is Hoofd Publiek & Marketing bij de Nederlandse Publieke Omroep (NPO). Voorheen Marcel jarenlang directeur was Corporate Marketing Communicatie van Nyenrode & Business Universiteit. Marcel heeft met zijn ervaring afgelopen jaren de Universiteit als ondernemer de verder weten door te ontwikkelen. Hij weet als geen ander hoe schap toegepast kan worden op onderwijsorgan ondernemerstaat zijn ervaringen isaties en is in op een enthousiaste wijze over te brengen op anderen. Drs. Hans Stam
Hans Stam heeft meer dan 40 jaar onderwijservari waarvan de laatste 9 ng, jaar als rector van het VechtCollege in Breukelen. Hans heeft deze particuliere school voor mavo, havo en vwo met zijn ondernemersdrift vanaf de grond opgebouwd. Hans ontwikkelde onderwijsconcept waarbij een kinderen met leerproblemen een vergrote kans te hebben in kleine(re) krijgen op succes door onderwijs klassen (gemiddeld 6 leerlingen). Hans kondigde in juli van 2014 zijn pensioen nauw betrokken als aan, maar blijft adviseur bij het Vecht-College. onderscheiden als Ridder Hans is in de Orde van Oranje-Nassau jarenlange inzet voor voor zijn het onderwijs als docent en bestuurder.
Succesvol ondernemen in
de onderwijspraktijk
ing
rder
aa ntw
Kla
9,1
p rscha Leide rend e ir p s ang In ijs Leerg t Onderw in he Prijs De kosten van deelname zijn € 3.450,- per persoon (vrijgesteld van BTW en incl. Samsung Galaxy Tab S 10.5 tablet)
•
Absolute topsprekers uit het bedrijfsleven , de wetenschap en het onderwijs • Ontmoeting met collega’s • Samsung Galaxy Tab S uit de praktijk 10.5 • Literatuur in digitale vorm • Catering: Volledige verzorging • Certificaat van deelname • Gratis parkeren campus Nyenrode
Plaatsing en toelating Er is plaats voor maximaal 25 personen.r Om de leergang aan te laten sluiten uu op de behoeften 16.30 van de deelnemers, wordt voorafgaand .30 toteen telefonisch intakeDatagehouden. gesprek van 09 15
20 en 3 dag tember 15 sep ber 20 > 15 septem ber 2015 > 22 septem m > 29 tterda eit Ro Nyenrode catie Un iversitUniversiteit Business Lo te Breukelen us Erasm ijs erw roep het ond Doelg rders in oofden Bestuu ers > gsh oolleid rs, afdelin > Sch mleide > Tea tor leiders of sec
Annuleren Bij annulering tot 1 maand voor aanvang van de leergang bent u 25% van het cursusgeld verschuldigd . Bij annulering tot 1 week voor aanvang van de leergang bent u 50% van het studiegeld verschuldigd. Bij annuleringoveral’ jk binnen 1 week voor aanvang bent u het u werkeli tie’; twee verschuldigd. U kunt bedrag ngtvolledige ova zich altijd kosteloos g bre ger is inn inspirerend door een collega. vol laten vervangen nt beeldin er
beteke een leid en een r B. Ver A naa een leider Maar wat il tussen t? u van n. sch sen Certifi ltaa brengtcaatheid tus ing spreke t is het ver in resu illen ontvangt ersc na afleeld Wa ‘LogicaUt ond ijs?certifi verb oop een versch caat rgie omgt en ‘He die tot de het onderw t zijn de van deelname. en ene krij r Wa passie Maar hoe en Inschrijven quotes hap vooend leider? visie, over onderwijs. de ouders leidersc Om insp in teirer schrijven gaat u nnaar vaakwww.dyade. , in het de (G) nl >MR en een chikke gen Dyade Academybes > erin Ondernemen en, in en Leergang het Onderwijs of stuurt drie verand de leerling gevuend een e-mail naar
[email protected]. brengt p en Leiding geven aan enten, wijs te doc der m enscha zijn On vor m, de e? Tevenstea kunt in het n, de wet ikbaar u voor me vragen en inschrijven u het olders leve metn die bru bellen erschap rijfs 030 -keh 30 35 099. seren ue. Leid bed eke sta hni t pas het rend rev Inspire aring uit erschapstec . Daarnaas ector de erv gang passen onderwijss De leer ies samen; . U leert leid de toe te dimens ijspraktijk nisaties eelden uit rga onderw erwijso ktijkvoorb ond voor ekende pra aanspr
y Galax sung en de Sam ngt u deel te nem f ontva lname interactie ma. am Bij dee 10.5 om sprogr Tab S onderwij aan het
le tione lke ra l spelen ro rt u we n lee cten een gdele pe In 6 daotionele as en em rschap de lei bij
Humberto Tan
Henk Volberda
Marcel Hoes
Ben Verwaayen
Monica Scholtes
INCLUSIEF SAMSUNG GALAXY TAB S 10.5 OM INTERACTIEF DEEL TE NEMEN AAN HET ONDERWIJSPROGRAMMA
Ben Tiggelaar
Locatie Nyenrode Business Universiteit Breukelen
Arko van Brakel
10 november 2015 18 november 2015 17 februari 2016 Hans Stam
08-06-15 10:27
> Geen nieuwe cao PO, wel de WWZ > Tour de France én onderwijs: TOPSPORT! > Academische werkplaats wil sociale onderwijskwaliteit meetbaar maken
Konica Minolta:
een slimme keuze voor een wereld aan documentoplossingen Wereldwijd vertrouwen honderdduizenden organisaties hun documenten en documentstromen toe aan de producten en oplossingen van Konica Minolta. En niet ten onrechte: met een voorsprong op verschillende terreinen ligt een keuze voor het toonaangevende A-merk in imaging voor de hand. Een complete keuze: bij Konica Minolta kiest u nooit voor het systeem alleen. Naast geavanceerde hardware en software bieden we u ook Optimized Print Services (OPS). Met dit totaalconcept aan ontzorgingsdiensten bent u verzekerd van een optimale, efficiënte en beheersbare inzet van uw documentoplossing.
Een bekroonde keuze: de hele multifunctionalproductlijn van Konica Minolta is in 2011 bekroond met de BLI Line of the Year Award.
Een duurzame keuze: de documentoplossingen van Konica Minolta springen spaarzaam om met de natuurlijke hulpbronnen. Zo introduceerde Konica Minolta de nieuwe generatie multifunctionals met A-label.
Een modulaire keuze: een documentoplossing van Konica Minolta ontwikkelt zich met u mee. Groeit uw organisatie, dan laat de documentinfrastructuur zich makkelijk aanpassen.
A B D
De veilige keuze: werkt u met informatie die niet voor iedereen bestemd is? Konica Minolta kent een keur aan beveiligingsoplossingen.
Meer weten? Wilt u meer weten over de documentoplossingen van Konica Minolta? Wilt u weten hoe u efficiënter, slimmer, veiliger en duurzamer kunt kopiëren, printen, scannen en faxen? Neem vandaag nog contact op met Konica Minolta of kijk op www.konicaminolta.nl.
Konica Minolta Business Solutions Nederland, Postbus 237, 1170 AE Badhoevedorp, telefoon 020 - 658 41 41, fax 020 - 658 41 60, e-mail: info @konicaminolta.nl
C
O
L
O
F
O
N
Dyademagazine is een uitgave van Dyade. Dyademagazine verschijnt elf maal per jaar. Redactie Frank Cannegieter Marianne Groen Harry Klein Obbink Frank Tromp Herman de Wild (hoofdredacteur) Met medewerking van Bianca Brouwer Joop de Jager Frank van Riel Christiaan Tanahatoe Redactie-adres Postbus 5040 3502 JA Utrecht
[email protected]
5
14
In dit nummer: C o l u m n : de a f tr a p
4
De wijsheid van de groep
Abonnementen Klanten van Dyade ontvangen een exemplaar van het Dyademagazine per bevoegd gezag plus een exemplaar per school. Voor niet-klanten en extra abonnementen kost het Dyademagazine E 39,95 per jaar, exclusief btw. Voor opgave van abonnementen en adreswijzigingen kunt u contact opnemen met uw Dyadevestiging.
5 Geen nieuwe cao primair onder wijs, wel de Wet Werk en Zekerheid
Advertentie-informatie Herman de Wild Tel. (030) 630 56 26 Hoewel aan de productie van Dyademagazine veel zorg wordt besteed, kan het voorkomen dat iets aan onze aandacht ontsnapt. De Stichting Dyade Dienstverlening aanvaardt geen aansprakelijkheid voor de eventuele gevolgen van drukfouten, onjuistheden of onvolledigheden in de gepubliceerde informatie. Vormgeving designGenerator, Arnhem
19
8
Tour de France én onderwijs: TOPSPORT!
12
Stephen Cove y nog steeds inspirerend
14
Een betere toekomst ontwer pen met nieuwe technologie
In d e spo t light 17 Academische werkplaats wil sociale onder wijskwaliteit meetbaar maken 21
Wint u dit jaar de Bestuur sbok aal?
22
Waarom uw school online prof ileren?
25
Zorg voor onder wijs
26
Schoolbesturen in de keten van aansprakelijkheid
28
Kor t nieuw s
29
Dyade Academy
Eindredactie Hanneke Leening, Dyade Illustraties Mieke de Haan, Gouda Drukkerij Nivo, Delfgauw
30 Dyade Voordeelser vice 31 K alender 31 Waar vindt u ons?
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
3
DE
Aftrap... Frank Tromp Algemeen directeur Dyade Dienstverlening Onderwijs
[email protected]
De wijsheid van de groep In mei organiseerde ik een reünie voor mijn ‘maatjes’ van Route 66, het veranderingsprogramma van het ROC van Amsterdam & Flevoland. Ik was erg benieuwd welke blijvende resultaten het programma had opgeleverd voor het onderwijs in Amsterdam en Flevoland. Natuurlijk was het ook weer leuk om mijn oud-collega’s (we hebben allemaal hetzelfde bouwjaar 1966) te ontmoeten en herinneringen op te halen. Ik ben erg enthousiast over de blijvende fundamentele verandering die deze beweging in gang heeft gezet. Er is echt een positieve ontwikkeling ingezet die bijdraagt aan het welbevinden van personeel, directie en management. Bovendien is er veel meer aandacht voor het onderwijs en voor de leerlingen. Ook heeft de organisatie belangrijke stappen gemaakt in de ontwikkeling naar een lerende organisatie. Het zelf georganiseerde Action Learning programma ‘Theory U Experience’ waar ieder jaar tientallen collega’s aan deelnemen is daar een mooi voorbeeld van. De aanpak van Route 66 is gestoeld op de principes van Theory U en richt zich met name op het teruggeven van eigenaarschap van en verantwoordelijkheid voor het onderwijsproces. De basis wordt gevormd door het geven van
Route 66 bij ROCvA In 2011 is bij het ROC van Amsterdam de beweging Route 66 geïntroduceerd. Hierin is een aantal collega’s actief, die geïnspireerd door voorbeelden van excellente organisaties werken aan het vergroten van betrokkenheid en eigenaarschap van professionals binnen de eigen organisatie. Route 66 heeft een aantal resultaten en inzichten opgeleverd. Er zijn nieuwe werkvormen ontwikkeld die kaders doorbreken en er is opnieuw gezocht naar de drijfveren van de organisatie. Hiervoor werd de missie opnieuw geformuleerd en is eind 2011 een start gemaakt met Internal Branding.
4
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
vertrouwen, het loslaten van de verantwoordelijkheid en soms, conform de ideeën van Ricardo Semler, het niets doen om te zien hoe de groep het oplost. Er wordt veel overgelaten aan de wijsheid van de groep. Niet de leiders van de organisatie lossen de vraagstukken op, maar de leden van de groep, soms individueel en soms gezamenlijk. Er worden geen grote veranderingsprojecten gestart, integendeel, de verandering begint, middels prototypes, met kleine verbeteringen die op eenvoudige wijze kunnen worden gerealiseerd door de leden van de groep: “Wat kan jij doen om deze verbetering morgen te realiseren?” Veel kleine veranderingen, mits juist gericht, leiden immers ook tot een grote verandering. De kans op succes is echter vele malen groter. Ook het gedachtengoed van Stephen Covey, waaraan in dit Dyademagazine aandacht wordt besteed, is van grote invloed geweest op de visie op leiderschap. Wat me in deze veranderingsprocessen steeds weer positief heeft verrast, is de enorme kracht van de wijsheid van de groep. Als een leider durft los te laten en durft te vertrouwen op de kwaliteit van zijn team, dan wordt al snel zichtbaar dat de groep uitstekend in staat is om vraagstukken op te lossen. De groep zal zich meer betrokken voelen bij het vraagstuk en zich committeren aan de oplossing. En dat is wat mij betreft de belangrijkste les uit Theory U. Als je werkelijk verbonden bent met het vraagstuk en je voelt diep in de oorsprong van je bestaan dat jij deel bent van de verandering, dan ben je als individu en als groep tot veel in staat. Dan heb je maar vier mensen nodig om een verandering te realiseren in een organisatie van meer dan vierduizend mensen. Joseph Jaworski heeft hier een mooi boek over geschreven: ‘Oorsprong’, een aanrader voor leiders die diepgaande en fundamentele verandering willen realiseren.
•
Ik wens u een mooie zomer en een goede start van het nieuwe schooljaar.
KO
PO
VO
MBO
HBO
Geen nieuwe cao primair onderwijs, wel de Wet Werk en Zekerheid De vakbonden hebben op 22 december 2014 de cao primair onderwijs opgezegd. De PO-Raad heeft de opzegging schriftelijk bevestigd. Door deze opzegging loopt de huidige cao primair onderwijs door tot op het moment dat er een nieuwe cao is. Wat betekent dit concreet voor u als schoolbestuur in het bijzonder primair onderwijs met betrekking tot de aanzegplicht, het ketenbeding, de transitievergoeding en het nieuwe ontslagrecht? door Bianca Brouwer, adviseur Dyade Advies
Op 1 januari 2015 is de aanzegplicht in werking getreden. Weliswaar geldt overgangsrecht op grond van de Wet Werk en Zekerheid, maar dit houdt in dat de regeling vanaf 1 februari 2015 daadwerkelijk geldt. De Wet Werk en Zekerheid geeft aan of er overgangsrecht van toepassing is en binnen welke kaders cao-partijen dienen te blijven. Dit betekent dat de aanzegverplichting voor contracten voor bepaalde tijd in het bijzonder primair en voortgezet onderwijs onverkort van toepassing is. Dit is bedoeld om de werknemer bij tijdelijke dienstverbanden van zes maanden of langer minstens een maand van te voren schriftelijk te informeren of de arbeidsovereenkomst al dan niet wordt voortgezet, en onder welke voorwaarden. Het advies is om dit bij aangetekend schrijven te doen. Aanzeggen hoeft niet als de arbeidsovereenkomst korter dan zes maanden heeft geduurd en wanneer het einde van de arbeidsovereenkomst niet op een kalenderdatum is bepaald, zoals bijvoorbeeld een vervanging wegens ziekte. Van te voren is immers niet bekend is wanneer de zieke werknemer terugkomt. Door de schriftelijke informatieplicht kan een werknemer tijdig op zoek naar een nieuwe baan, van werk naar werk.
De bepalingen van de Wet Werk en Zekerheid ten aanzien van de ketenregeling, nieuw ontslagrecht, de transitievergoeding en de aanzegplicht zijn niet direct van toepassing op het openbaar onderwijs. De CAO PO 2014-2015 blijft voor het openbaar onderwijs ongewijzigd van kracht.
Voldoet de werkgever niet aan de schriftelijke informatieplicht dan volgt een sanctie; de werkgever betaalt een vergoeding van een maand of naar rato. De aanzegplicht van de Wet Werk en Zekerheid moet niet worden verwisseld met de aanzegverplichting zoals in het bijzonder en openbaar primair en voortgezet onderwijs geldt bij een eerste dienstverband voor bepaalde tijd met uitzicht op een dienstverband voor onbepaalde tijd van minstens twaalf maanden; dan dient twee maanden van te voren schriftelijk bij aangetekend schrijven te worden aangegeven dat het dienstverband niet wordt voortgezet. De sanctie hierop is een rechtspositionele: dan wordt het dienstverband geacht te zijn voortgezet voor dezelfde tijd en onder dezelfde arbeidsvoorwaarden. De nieuwe ketenregeling een jaar uitgesteld De nieuwe ketenregeling houdt in dat er maximaal 3 tijdelijke contracten overeengekomen mogen worden in maximaal 24 maanden. De wettelijke regeling biedt wel de ruimte de periode van 24 maanden bij cao te verlengen naar maximaal 48 maanden en het aantal arbeidsovereenkomsten uit te breiden naar maximaal 6. Er is sprake van een opvolgend dienstverband indien zes maanden of minder tussen de contracten voor bepaalde tijd heeft gezeten. De keten wordt derhalve doorbroken bij een dienstverband van zes maanden en een dag. De nieuwe ketenregeling treedt op 1 juli 2015 in werking, maar er geldt wel overgangsrecht. Indien er een geldende cao loopt met daarin een ruimere afwijkingsmogelijkheid, dan mag maximaal nog een jaar van de nieuwe ketenregeling worden afgeweken, dus tot uiterlijk 1 juli 2016. De cao primair onderwijs loopt door, zodat schoolbesturen nog
>>
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
5
“De cao voortgezet onderwijs zal naar alle waarschijnlijkheid automatisch verlengd worden. Bij verlenging van de Cao mag niet van de ketenregeling worden afgeweken.”
>>
een jaar langer de tijd hebben om zich voor te bereiden op de nieuwe ketenregeling. De huidige regeling in de CAO PO houdt in dat een onbeperkt aantal contracten wegens vervanging kan worden aangegaan in maximaal 36 maanden. Let op: met ingang van 1 juli 2016 is er geen overgangsrecht meer van toepassing en is de nieuwe ketenregeling met maximaal 3 contracten in maximaal 24 maanden direct van toepassing. Laat u tijdelijke arbeidsovereenkomsten doorlopen over de datum van 1 juli 2016, dan telt de vierde benoeming en de twee jaar meteen. De cao voortgezet onderwijs zal naar alle waarschijnlijkheid automatisch verlengd worden. Bij verlenging van de cao mag niet van de ketenregeling worden afgeweken. Dit betekent dat de ketenregeling van de WWZ per 1 augustus 2015 direct van toepassing is. Overgangsrecht transitievergoeding van 1 juli 2015 tot 1 juli 2016 Schoolbesturen in het bijzonder onderwijs hoeven hun werknemers tot 1 juli 2016 geen transitievergoeding te betalen, omdat bestaande cao-afspraken recht geven op een bovenwettelijke uitkering. Voor de sector PO en VO geldt een bovenwettelijke uitkering. Uitzonderingen zijn tijdelijke werknemers, tenzij deze ook aanspraak op bovenwettelijke uitkering kunnen doen gelden, en arbeidsongeschikten. Nieuw ontslagrecht en de rddf-plaatsing Vanaf 1 juli 2015 wordt een ontslag wegens bedrijfseconomische redenen of na langdurige arbeidsongeschiktheid van de werknemer ook in het bijzonder onderwijs preventief getoetst door UWV. Ontslag wegens in de persoon van de werknemer gelegen reden zal worden beoordeeld door de kantonrechter. Hierbij kan gedacht worden aan veelvuldig ziekteverzuim, disfunctioneren, verwijtbaar of nalatig handelen van de werknemer of een verstoorde arbeidsverhouding. In het Burgerlijk Wetboek is als regel opgenomen dat een ontslag (opzegging of ontbinding) slechts geoorloofd is indien daar een redelijke grond voor is en herplaatsing van de werknemer binnen een redelijke termijn, al dan niet met behulp van scholing, in een andere functie niet mogelijk is of niet in de rede ligt. Voor arbeidsovereenkomsten die voor 1 juli 2015 worden
6
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
opgezegd hoeft geen ontslagvergunning te worden aangevraagd bij UWV, ook niet als het daadwerkelijke ontslag pas plaatsvindt op 1 augustus 2015 of later. Hiervoor geldt overgangsrecht en is nog sprake van toetsing achteraf door de Commissie van Beroep. Bedrijfseconomische redenen zijn het vervallen van arbeidsplaatsen als gevolg van beëindiging van de werkzaamheden van de onderneming of het, over een toekomstige periode van ten minste 26 weken bezien, noodzakelijk vervallen van arbeidsplaatsen als gevolg van het treffen van maatregelen voor een doelmatige bedrijfsvoering wegens bedrijfseconomische omstandigheden. Voorbeelden hiervan zijn terugloop van leerlingenaantallen, reorganisatie of een slechte financiële situatie. Vanaf 1 juli 2015 is de WWZ ook van toepassing op het werkgelegenheidsbeleid en ontslagbeleid in het bijzonder onderwijs. Het uitgangspunt is het afspiegelingsbeginsel. Dit betekent een evenredige verdeling over leeftijdscohorten binnen uitwisselbare functies en binnen bedrijfsvestiging; 15-25, 25-35, 35-45 jaar, 45-55 jaar en 55 tot AOW-gerechtigde leeftijd. Verdeling over de groepen moet na ontslag zoveel mogelijk gelijk blijven. De medewerker met het kortste dienstverband per groep wordt als eerst ontslagen. Hierbij geldt diensttijd bij het bestuur en niet langer diensttijd in het onderwijs. Vanaf 1 juli 2015 is het anciënniteitsbeginsel, last in first out dus niet meer mogelijk. Schoolbesturen in het bijzonder onderwijs zijn verplicht personeel laten afvloeien volgens het afspiegelingsbeginsel van UWV. Concreet betekent dit dat medewerkers bij ontslagbeleid in het rddf worden geplaatst op basis van het afspiegelingsbeginsel en dat schoolbesturen het formele besluit tot rddf-plaatsing kunnen nemen en communiceren tussen 1 juli 2015 en de zomervakantie. Het UWV toetst uiteindelijk na een jaar immers de ontslagen op basis van het afspiegelingsbeginsel en niet meer op basis van anciënniteit. Hanteert een schoolbestuur toch het anciënniteitsbeginsel, dan is de consequentie dat niet de juiste werknemers in het rddf worden geplaatst en niet tot ontslag kan worden overgegaan. Als peildatum voor het afspiegelingsbeginsel wordt uitgegaan van het moment van aanvraag van de
ontslagvergunning bij UWV. Dit zal zijn april/mei 2016, maar er kan ook worden uitgegaan van een andere objectiveerbare datum. In dit geval wordt geadviseerd om als peildatum voor het afspiegelingsbeginsel uit te gaan van de datum van de rddf-plaatsing, zijnde 1 augustus 2015. Op het moment dat de ontslagvergunning door UWV wordt verleend moet binnen vier weken worden opgezegd. De proceduretijd van het moment van indiening van de aanvraag tot de daadwerkelijke beschikking van UWV mag van de opzegtermijn worden afgetrokken, wel dient er nog minimaal een maand opzegtermijn te resteren. In het voorgaande is kort de procedure met betrekking tot bedrijfseconomische ontslagen weergegeven en de belangrijkste uitgangspunten voor rddf-plaatsing. Voor een daadwerkelijke berekening van het afspiegelingsbeginsel is nog van belang om
de uitwisselbare functies vast te stellen, vergelijkbaarheid van inhoud van de functie, vereiste kennis, vaardigheden en competenties, gelijkwaardig niveau en gelijkwaardige beloning. Daarnaast is de ontslagvolgorde van belang; werknemers met een tijdelijk contract of ingeleende werknemers vloeien in beginsel als eerste af. Er bestaan uitzonderingen, en tevens zijn er mogelijkheden om beperkt af te wijken van het afspiegelingsbeginsel op basis van het onmisbaarheidscriterium en de talentenregeling. In dit artikel is het echter niet mogelijk om ieder aspect volledig te behandelen, omdat dit sterk afhankelijk is van de situatie bij het desbetreffende schoolbestuur.
•
Wilt u meer informatie over dit onderwerp, neem dan vrijblijvend contact op via
[email protected].
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
7
KO
PO
VO
MBO
HBO
Tour de France én onderwijs: TOPSPORT! Op zaterdag 4 juli 2015 start ‘s werelds grootste wielerronde, de Tour de France, voor de zesde keer in de geschiedenis in Nederland. In Utrecht stappen zo’n tweehonderd professionals op de fiets om uit te maken wie het totale parcours van 3.344 kilometer het snelst aflegt. Als u een liefhebber bent kunt u komende tijd vanuit de luie (vakantie)stoel 21 dagen lang genieten van zwoegende en zwetende topatleten die zichzelf urenlang uitputten om als eerste over de finishstreep te komen. Maar wat heeft de Tour de France met onderwijs te maken? Meer dan u wellicht denkt.
door Frank Cannegieter
Onderwijs is topsport. U levert samen met uw team het hele jaar door een topprestatie door het verzorgen van zo goed mogelijk onderwijs. U heeft de verantwoordelijkheid over de ontwikkeling van kinderen en jongvolwassenen in Nederland. De toekomst van ons land ligt deels in de handen van u en uw team. Dat is een enorme verantwoordelijkheid die wellicht meer belangstelling verdient dan de belangstelling die topsporters krijgen tijdens de Tour de France. Het siert werknemers in het onderwijs dat de financiële vergoeding en de externe waardering niet leidend zijn in het uitvoeren van deze verantwoordelijke taak. Nog steeds kiezen de meeste leerkrachten immers met hun hart voor het vak en krijgen voldoening van de ontwikkeling van de leerlingen. De hoge werkdruk, veranderend gedrag van ouders (ten opzichte van decennia geleden) en onder andere grote(re) klassen, weerhouden hen niet om iedere dag een zo’n goed mogelijke prestatie te leveren. Het mag duidelijk zijn dat het onderwijsvak geen peulenschil is. In het meinummer van het Dyademagazine heeft u kunnen lezen dat er een lerarentekort voor de deur staat in het primair en voortgezet onderwijs,
8
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
terwijl de uitstroom van jonge leraren in het onderwijs behoorlijk hoog is. Dat er veel verandert binnen het onderwijs biedt voor u als onderwijsleider de uitdaging om de kwaliteit van het onderwijs te borgen en zelfs verder uit te bouwen. Hoe ziet uw personeelsbestand er de komende jaren uit? Beschikt u over voldoende financiële middelen om de kwaliteit te borgen? Welke maatschappelijke ontwikkelingen hebben invloed op uw schoolorganisatie? U hebt in tegenstelling tot de profwielrenners in de Tour de France niet het gehele jaar de tijd uzelf optimaal voor te bereiden om in een periode van enkele weken een topprestatie te leveren. Bij u en uw team is het juist andersom. U levert het gehele jaar een topprestatie en komt vervolgens enkele weken, tijdens de vakantie, tot bezinning. Het is moeilijk om in deze periode het werk los te laten. Immers, het nieuwe schooljaar staat ook weer voor de deur en daar moet van alles voor geregeld worden. Toch is het belangrijk dat u uw energiepeil weer opbouwt in de vakantieperiode, om ook het komende schooljaar een optimale prestatie te leveren. Vakantie is gezond Op vakantie gaan is niet alleen leuk, maar ook heel gezond. Maar dan moet u wel de werkmail en daarmee uw controle aan de kant ‘durven’ leggen. Afstand nemen van het werk is belangrijk, als u bent neergestreken aan de Spaanse kust, het Gardameer, op Texel of in Florida. Door te genieten van de cultuur en natuur van uw vakantie bestemming, het samenzijn met uw dierbaren en door te ontspannen kan uw lichaam zich herstellen en voorbereiden op drukke tijden die ongetwijfeld na de zomervakantie weer gaan volgen. Het zit in onze cultuur om altijd ‘nuttig’ bezig te zijn. Ontspannen van een druk onderwijsjaar is tijdens de vakantie dus de meest ‘nuttige’ bezigheid. Terwijl u ontspant vragen de deelnemers aan de Tour de France drie weken lang het uiterste van zichzelf. Zij worden begeleid om na een periode waarin de gezondheidsgrenzen flink worden opgezocht te herstellen van de geleverde inspanning.
>>
“U levert het gehele jaar een topprestatie en komt vervolgens enkele weken, tijdens de vakantie, tot bezinning.”
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
9
>>
Zoals het Effort-Recovery model (Meijman & Mulder, 1998) laat zien, is die herstelperiode na inspanning noodzakelijk om gezond te blijven. Onvoldoende herstel zorgt ervoor dat in de komende periode geen optimale prestatie geleverd kan worden. En dit geldt niet alleen voor topsporters. De laatste weken in het onderwijs zijn de meest heftige weken van het schooljaar. Herstel is dus een ‘must’.
betalen met uw bankpas in het land waar u vakantie viert, zorg voor de juiste hoeveelheid medicatie zodat u niet zonder komt te zitten en noteer dat de favoriete knuffel van uw zoon of dochter sowieso wordt ingeladen. Dit voorkomt een hoop ellende. Vertrouw ook niet blindelings op de TomTom. Neem vooraf even uw reis door, zodat wegwerkzaamheden u niet uit het lood kunnen slaan.
Helicopterview Liggen op een strandbed of wande-
Wissel activiteiten en rustmomenten goed af
len door een eeuwenoud stadje wil niet direct zeggen dat u uw werkzaamheden los kunt laten. Het is namelijk bij uitstek het moment om de dagelijkse werkzaamheden binnen uw schoolorganisatie vanuit de ‘helicopterview’ te bekijken en evalueren. Dit moet u vooral ook niet laten, omdat dit de onderwijskwaliteit zeker ten goede kan komen. Maar zorg er wel voor dat ‘werk’ niet gaat overheersen op vakantie, want uw lichaam heeft de ontspanning echt nodig.
‘Het is toch zonde om niet alle bezienswaardigheden in mijn vakantiegebied te bezichtigen?’, klinkt het vaak. ‘De vakantie biedt mij bij uitstek de gelegenheid om er actief op uit te gaan.’ Dat klopt. U heeft de tijd en de mogelijkheid om ondernemend te zijn tijdens uw vakantie. Maar wissel dit goed af met rustmomenten, zodat uw lichaam echt kan herstellen.
Een vast moment om uw e-mails te checken Om u op weg te helpen in uw zoektocht naar uw welverdiende ontspanning, enkele tips:
Een goede voorbereiding is het halve werk Stress op vakantie staat lijnrecht tegenover het doel van de vakantie, namelijk ontspannen. Zorg ervoor dat zaken die vooraf geregeld kunnen worden, ook geregeld zijn. Maak een lijst voor uzelf die u voortijdig kunt aflopen. Zet hier punten op als het tijdig afsluiten van de reisverzekering, controleer of u kunt
10
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
Het zal een utopie zijn om te denken dat veel van u de laptop, tablet of mobiele telefoon helemaal afsluiten. Immers, sommige e-mails hebben echt uw reactie nodig en kunnen niet wachten tot na de vakantie. Kies voor uzelf een vast moment om uw mail te checken en waar nodig af te handelen. Schuif dit vervolgens aan de kant tot het volgende moment. Dit geeft rust en structuur. Geef deze momenten ook vooraf door aan de personen die u (waarschijnlijk) proberen te bereiken.
“Liggen op een strandbed of wandelen door een eeuwenoud stadje wil niet direct zeggen dat u uw werkzaamheden los kunt laten. Het is namelijk bij uitstek het moment om de dagelijkse werkzaamheden binnen uw schoolorganisatie met een helicopterview te bekijken en te evalueren.”
Reflecteer De vakantieperiode is voor veel mensen ook een periode om te reflecteren op de vraag: wie ben ik, wat kan ik en wat doe ik. Stel uzelf eens de vraag waar u energie van krijgt in uw werk en waar mensen u complimenten voor geven. Zet alles wat u het afgelopen jaar heeft bereikt op een rij en vier uw succes. Als u zich ervan bewust bent dat de broodnodige ontspanning noodzakelijk is om uw doelen voor komend jaar te bereiken, geniet u wellicht nog meer van uw vakantie. Dyade wenst u een prettige vakantie en een uitgeruste start van het nieuwe schooljaar. Laat de sporters in (de ronde van) Frankrijk zich nu maar in het zweet werken en geniet deze weken van uw welverdiende rust.
•
Zuiderzee Klassieker 2014
Bent u wielerliefhebber en fiets u zelf ook graag? In het najaar nemen wij met een Dyade-team deel aan de Zuiderzee Klassieker. Als teamlid van het Dyade-team kunt u uit 5 afstanden (35 km, 65 km, 120 km, 180 km of de tandem tocht van 35 km) kiezen door een schitterend stukje oer-Hollands landschap in Almere. In 2015 wordt er gefietst onder het motto ’no guts, no glory’. Als eerbetoon aan al die patiënten, maar ook hun familie en vrienden, artsen en medisch personeel, onderzoekers en vrijwilligers die dagelijks de strijd tegen darmkanker voeren. Want dat getuigt van moed, van doorzettingsvermogen, van ‘guts’. Dat willen wij ondersteunen, door geld bij elkaar te fietsen voor onderzoek tegen deze verschrikkelijke ziekte. Alle deelnemers die vorig jaar voor het Dyade-team hebben gefietst waren razend enthousiast. Daardoor heeft Dyade besloten wederom een team af te vaardigen. Welke voordelen heeft u als Dyade-deelnemer (Dyade-sponsorpakket)? > U ontvangt een uniek Dyade Wielershirt (t.w.v. € 45,-) > Koffie, thee en survivalpakket (voorafgaand aan de wedstrijd) > Een prachtige fietservaring Meld u aan via www.zuiderzeeklassieker.nl en sluit aan bij TeamDyade. Geef ook uw interesse door via
[email protected] om in aanmerking te komen voor het ‘Dyade-sponsorpakket’.
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
11
KO
PO
VO
MBO
HBO
Stephen Covey nog steeds inspirerend Stephen Covey, auteur van ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’, overleed op 16 juli 2012 aan de gevolgen van een fietsongeluk. Tot aan zijn dood op 79-jarige leeftijd zat hij nog boordevol nieuwe ideeën. Zo wilde hij nog vijf boeken schrijven. De val van zijn fiets en de daarna opgetreden complicaties maakten een abrupt einde aan zijn plannen. Maar zijn invloed is nog steeds merkbaar. door Joop de Jager, adviseur Dyade
Schrijf nu in voor de leergang Inspirerend Leiderschap in het onderwijs via www.dyade.nl > Dyade Academy > Leergang Inspirerend Leiderschap voor het onderwijs
Stephen Covey was voor veel schoolleiders van grote betekenis. Hij wees op het belang om elke dag weer je verantwoordelijkheid te nemen voor alles wat je doet. Ook benadrukte hij de noodzaak van samenwerken. ‘Zoek ik de beste oplossing voor mezelf, of zoek ik de beste oplossing voor iedereen?’ Ook sprak hij schoolleiders aan op hun inspiratie. “Weet ik mijzelf en anderen te inspireren? Dat gaat over energie. Kom ik energie brengen waar ik aanwezig ben? Of kost ik de aanwezigen alleen maar energie?” Covey was de eerste, die over de manager als mens schreef. Voordat hij met de De zeven eigenschappen van effectief leiderschap kwam ging management altijd over processen en techniek. Covey schreef over persoonlijke ontwikkeling, hoe je je eigen leven moet leiden en wat belangrijk is en niet.
Het is heel eenvoudig om jezelf te bedriegen door een druk leven te leiReactieve mensen den. Keihard werken om hoger worden sterk beïnvloed op de maatschappelijke ladder door hun omstandigheden. Als te komen en dan ontdekken dat het goed weer is, voelen ze zich goed. hij tegen de verkeerde muur Als het weer slecht is, presteren ze staat. Je kunt zeer actief minder. Proactieve mensen bepalen zelf zijn zonder effectief of ze een goede bui hebben of niet. Hun te zijn. gedrag wordt bepaald door wat ze zelf belangrijk vinden. Wanneer ze het van belang vinden om goed werk te leveren, laten ze dat niet van het weer afhangen.
12
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
Een emotionele bankrekening geeft uitdrukking aan de mate van vertrouwen die we binnen een relatie opbouwen. Als ik iets stort op de emotionele bankrekening die ik bij jou heb door je fatsoenlijk en aardig te bejegenen, eerlijk te zijn en mijn beloften na te komen, bouw ik een reserve op. Je vertrouwen in mij wordt groter. Als ik daar een beroep op doe, zal dat meestal niet tevergeefs zijn. Ik kan zelfs fouten maken. Die fouten worden immers voldoende gecompenseerd door het niveau van vertrouwen, de emotionele reserve. Een verkeerd woord is niet meteen een belediging. Wanneer het vertrouwen groot is verloopt het contact gemakkelijk, direct en effectief.
Wat er gebeurt in je leven is geen toeval, maar het resultaat van een hele serie keuzes die je maakt. En in die keuzes ligt de sleutel voor verandering. Het ‘be proactive’ adagium draait om de gedachte dat mensen verantwoordelijkheid nemen voor al die keuzes én de resultaten daarvan. Het zijn niet de omstandigheden die je vormen, maar je eigen attitude. Je moet bewuste keuzes maken in het leven. Wie wil je zijn, als manager en als mens? Zorg dat je acties daar ook naar zijn, laat je leven niet leven. Covey heeft uitgelegd dat je voor jezelf moet uitmaken wat je kwaliteiten en drijfveren zijn, en wat je kan betekenen voor anderen, voor je o rganisatie. Hij was een inspirerend persoon die de kern van leiderschapsontwikkeling raakte. Dat deed hij op een hele kernachtige manier, zijn lessen waren makkelijk te onthouden. Hij bracht het altijd terug tot universele principes en heeft daarnaast handvatten gegeven, zoals de Circle of Influence, die helpen bij het realiseren van je doelen. Schoolleiders, maar ook anderen, focussen zich op die zaken die binnen de eigen invloedsfeer liggen zodat er weinig tot geen energie verloren gaat aan dingen die in de ‘circle of concern’ liggen. Hoeveel zin heeft het om wakker te liggen over de mogelijkheid van een bomaanslag? Voor een schoolleider is het belangrijk te denken in win-win-relaties. Een schoolorganisatie is een coöperatieve arena. Het gaat om het zoeken naar wederzijds voordeel. Maar dat gaat niet zomaar. Het vraagt om drie eigenschappen. Allereerst integriteit, waarbij je vast moet houden aan je eigen gevoel, waarden en commitments. Daarnaast is
“Zoek ik de beste oplossing voor mezelf, of zoek ik de beste oplossing voor iedereen?”
volwassenheid belangrijk. En dat betekent dat je de moed moet hebben om je eigen ideeën en gevoelens te uiten en ondertussen rekening te houden met die van anderen. En tot slot een ‘abundance mentality’; het idee dat er genoeg is voor iedereen zodat er geen voedselnijd ontstaat. Het win-winadagium behelst een delicate balans tussen moed en mededogen, tussen zelfvertrouwen en empathie.
Management is dingen goed doen; leiderschap is de goede dingen doen. Een manager denkt vooral in resultaten: hoe kan ik bepaalde dingen het beste doen? Een leider bekijkt eerst waar hij van uit moet gaan. Een totale verandering vraagt in de eerste plaats leiderschap en dan pas management.
Covey wees ook al op het belang om je als school leider duurzaam in te zetten. Hij wees op het doseren van inspanning en ontspanning. Het jezelf niet voorbij rennen, zodat je niet alles half gaat doen. Zorg goed voor jezelf. Gezond eten, sporten en vergeet niet te rusten. Maar ook sociaal-emotioneel is het belangrijk om betekenisvolle relaties aan te gaan. Blijf leren, blijf reflecteren en ontwikkel jezelf mentaal en spiritueel. Het is een constant proces van vernieuwing. Een betere aanpak dan de cao-aanpak van verplicht je werk doen in veertig uur. De zeven eigenschappen van effectief leiderschap is situatiegebonden, je kan er je hele leven mee vooruit. Elke keer als je het leest kan je weer andere lessen toepassen in je leven en werk. Een voorbeeld is het
beroep dat hij doet op het voorstellingsvermogen van de schoolleider; het visualiseren wat er nu nog niet is, maar wat je wilt bereiken. Alles wordt dan twee maal gecreëerd, eenmaal in gedachten en nogmaals in de realiteit.
•
Het gedachtengoed van Covey blijft actueel. Ook nieuwe generaties lezers zullen zijn werk blijven ontdekken en er hun voordeel mee doen.
Na het bericht van overlijden van Stephen Covey beschreef collega-schrijver en leiderschapsdeskundige Ben Tiggelaar, een persoonlijke ontmoeting met Stephen Covey: “Ruim tien jaar geleden kreeg ik de kans om Stephen Covey een persoonlijke vraag te stellen. Ik bezocht een seminar van hem in de Amsterdam Arena. Gedurende de koffiepauze zat ik als enige deelnemer op een lege tribune nog een paar aantekeningen te maken. Toen ik naast me keek zat Covey daar opeens. Eigenlijk om gefotografeerd te worden, maar hij had geen bezwaar tegen één prangende vraag. “Ik wist dat hij -net als ik- een gelovig mens was en het viel me op dat hij hier in zijn seminars niet veel over zei. Covey legde uit dat -in zijn ervaring- niemand zin had om naar al te religieuze preken van hem te luisteren. Waar het ging om geloof en levensovertuiging praktiseerde hij de les: eerst begrijpen, dan begrepen worden. Eerst met respect luisteren naar wat zingeving en spiritualiteit betekent voor de ander, en dan hopen dat hij ook respectvol naar jou wil luisteren. “Hij raadde mij tijdens het gesprek dat volgde, over het ‘leven van je geloof’, ook aan om niet alleen een deel van mijn geld, maar tevens een deel van mijn tijd en werk te schenken aan doelen die in het verlengde liggen van mijn levensovertuiging. Een praktisch advies, waardoor je kunt laten zien waar je staat, zonder er voortdurend over te praten of te schrijven. “Beide adviezen heb ik ter harte genomen en dat heeft mijn leven bijzonder verrijkt. Daarvoor -en voor alle andere lessen uit zijn boeken- ben ik Stephen Covey nog altijd bijzonder dankbaar.”
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
13
KO
PO
VO
MBO
HBO
Design-a-Thon-school:
Een betere toekomst ontwerpen met nieuwe technologie Onlangs was Dyade te gast bij de Design-a-Thon-school in Amsterdam. Design-a-Thon is een methode voor scholen die kinderen speels en uitdagend kennis laat maken met techniek volgens het principe van ‘ontwerpend leren’, een principe waarover steeds meer wordt geschreven. De methode stelt scholen op praktische en betaalbare wijze in staat invulling te geven aan de kerndoelen Natuur en Techniek in het basisonderwijs. Kinderen verzinnen, bouwen en presenteren zelf oplossingen rond bijvoorbeeld duurzaamheidsvraagstukken: mobiliteit, voedsel, afval etc. Onderstaand een interview met Emer Beamer, oprichter van de Design-a-Thon-school.
door Herman de Wild
Over Emer Beamer: Emer Beamer heeft de afgelopen vijftien jaar een groot aantal design-gerichte onderwijsprojecten gerealiseerd in Afrika, Zuid-Amerika en Azië met de stichting Butterfly Works. Gedreven door haar achtergrond als interaction designer en haar wil om alle kinderen een kans te bieden, heeft zij duizenden kinderen aan kennis en werk geholpen. Bovendien maakte zij haar onderwijsmethode geschikt voor jongere kinderen. Deze is vereenvoudigd naar vier stappen: ‘onderzoek doen’, ‘bedenken en schetsen van je idee’, ‘bouwen van een prototype met motors, sensors, en andere nieuwe techniek’ en ‘presenteren van je idee’. Emer Beamer:
[email protected] of 06 28 25 47 32
14
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
De van oorsprong Ierse Emer spreekt inspirerend en gedreven over ontwerpend leren: “Kinderen ontdekken de kracht van hun ontwerpende geest in de benadering van problemen. Stapsgewijs en met behulp van werkbladen en (video-)handleidingen bedenken ze producten en oplossingen. De methode stimuleert enorm het creatieve leerproces. Door het gebruik van elektronica, robotica en programmeren geeft dit proces náást de cognitieve ontwikkeling, kinderen ook de ruimte voor creativiteit, kritisch nadenken, dingen maken, samenwerken en informatie delen.” Wat biedt de Design-a-Thon-school in het kader van ontwerpend leren? “Onze toegevoegde waarde is gebaseerd op drie pijlers; de methode, de training en de kits. Laat ik beginnen met de methode. We hebben veel onderwijs ondersteunend materiaal. Denk hierbij aan materialen rond boeiende thema’s zoals ruimtevaart, tijdreizen, mobiliteit, voedsel, afval etc. Over al deze thema’s hebben we werkbladen, digitale presentaties, handleidingen om te werken aan projecten en objecten en instructievideo’s. Ook kunnen docenten hun ervaringen digitaal delen in een docentenforum. Een andere pijler is training. Wij begeleiden de leerkrachten. In groepen van acht tot tien personen leren wij leerkrachten het ‘ontwerpend leren’ te onderwijzen. Als laatste noem ik de zogenaamde ‘Maker Kits’, die bestaan uit (elektronische) onderdelen voor een groep van dertig leerlingen om meerdere projecten mee te maken.” Kunt u zo’n project eens concreet beschrijven? “Ja graag!” Emer straalt als ze zo’n Maker Kit laat zien. Het is een box met daarin allemaal onderdelen waarmee je een tijdmachine kunt bouwen. De box past bij het thema tijdreizen. “Kinderen maken eerst kennis met het thema, lezen erover en spreken met elkaar wat tijdreizen eigenlijk is. Kun je terug in de tijd? Kun je, als je terug in de tijd bent geweest, de toekomst (het heden) veranderen? Hoe zou een tijdreismachine er uit zien? Moet er software in? Welke natuurwetten zijn aan de orde? Allemaal
Design-a-Thon vragen waarover kinderen aan het denken worden gezet. Met de Maker Kit gaan ze vervolgens een schaalmodel van een tijdreismachine bouwen. Ze kunnen dan samenwerken, informatie delen, kritisch nadenken en tot een ontwerp komen.” Wat is het leereffect van ‘ontwerpend leren’? “Er is veel (internationaal) onderzoek beschikbaar. Telkens blijkt uit dat onderzoek weer dat het leereffect kan worden geoptimaliseerd door ‘te doen’. Ervaring is de beste leermeester. Sommige onderzoeken stellen zelfs dat het trainen van vaardigheden een zeventig procent hoger leereffect heeft in vergelijking met het traditioneel ‘doceren’ van lesstof. De Design-a-Thon-school speelt hier helemaal op in. Leren door te ontwerpen!” Waar komt uw gedrevenheid voor ‘ontwerpend leren’ vandaan? “We vergeten kinderen vaak om hun mening te vragen. Stel ze de vraag: ‘Wat zou je het liefst veranderen in de wereld en hoe zou je dat aanpakken?’ Dan roepen ze niet ‘meer speelgoed!’, maar willen ze een 3D printer ontwikkelen om de honger in de wereld op te lossen of een zelf-schrijvende pen ontwerpen voor kinderen met dyslexie. Als je kinderen de juiste vraag stelt, hen de ruimte geeft voor hun fantasie en ze met een ontwerpend-leren-methode en technologie helpt om een oplossing te bedenken, dan kunnen wij heel veel van hen leren’. Daar haal ik mijn energie vandaan. Daarom is dit onderwerp zo boeiend!”
Is er veel belangstelling voor vanuit het onderwijs? “Ja, we zijn met een aantal scholen in Nederland bezig om leraren te trainen. Die gaan daadwerkelijk aan de slag met de beschikbare thema’s. Ook krijgen we spontaan vragen uit het werkveld wat de Design-a-Thon-school kan beteken om leeropbrengsten te optimaliseren. Er is belangstelling vanuit heel Nederland.” Kunt u iets zeggen over de tariefstelling van de methoden en de maker kits? “Voor een bedrag van minder dan duizend euro kan een school aan de slag. We hebben de tarieven weten te beperken doordat de Design-a-Thon-school mede mogelijk wordt gemaakt door een aantal sponsoren zoals de Stichting Doen, Amsterdam Smart City, Motivaction, FreedomLab, Software Improvement Group, Yoxi en IXDS. Daar zijn we onze sponsoren uiteraard erg dankbaar voor.” Als scholen belangstelling hebben naar aanleiding van dit artikel, met wie kunnen zij contact opnemen? “Iedereen kan rechtstreeks contact opnemen met mij. Er zijn verschillende mogelijkheden. Op onze locatie in Amsterdam in het ‘Freedom Lab’ kunnen we een groot aantal projecten tonen. Maar het is ook mogelijk dat ik een school bezoek.”
•
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
15
Help, mijn docent Aardrijkskunde* gaat op wereldreis. Snel een personeelsadvertentie voor de krant nodig? Exclusief
voor klanten van Dyade:
MEYSON COMPANY communicatie
korting oplopend tot 35%
Op uw advertenties in landelijke en lokale media kan uw kostenvoordeel oplopen tot wel 35%. Meyson werkt snel, duidelijk en accuraat. Wij zorgen voor de opmaak, plaatsing én controle van uw advertenties in alle print en digitale media. U heeft hier geen omkijken meer naar.
Bel 023 564 96 90 of mail naar
[email protected].
MAKKELIJK, SNEL EN GOEDKOOP *Deze aanbieding geldt ook voor andere functies. Meyson is al jarenlang partner van
IN DE SPOTLIGHT
Academische werkplaats wil sociale onderwijskwaliteit meetbaar maken Het schooljaar 2014/2015 was de start van de Werkplaats Sociale kwaliteit van onderwijs, onder leiding van prof. dr. Anne Bert Dijkstra. De Academische Werkplaats richt zich op bevordering van de sociale kwaliteit van scholen. In de Academische Werkplaats werken scholen, onderwijsinspectie en Universiteit van Amsterdam samen. Het project waarmee de AWP van start ging, ontwikkelt een zelfevaluatie-instrument met en voor scholen. In een exclusief interview met Dyade sprak Dijkstra over opzet en doel van de Academische Werkplaats en het belang van sociale kwaliteit in het onderwijs. . door Christiaan Tanahatoe
Wat is een Academische Werkplaats? “Een Academische Werkplaats is als het ware een laboratorium, waarin professionals met verschillende achtergronden die op hetzelfde domein werkzaam zijn, samenwerken aan één vraag. Of, zoals in dit project, aan de ontwikkeling van een gezamenlijk product, waarbij de verschillende expertise van die professionals wordt gecombineerd. In de Academische Werkplaats gaat het om samenwerking met professionals uit het onderwijs, gericht op het samen ontwerpen van een methode om de sociale kwaliteit van een school in kaart te brengen. Door leraren, schoolleiders, wetenschappers en onderwijsinspecteurs.” “De Academische Werkplaats is het laboratorium waarin je, om die beeldspraak aan te houden, kunt experimenteren en samen kunt uitproberen wat werkt. In de AWP zullen meerdere thema’s worden opgepakt. Het project dat als eerste startte gaat over het evalueren van sociale kwaliteit binnen en door scholen.” Welke voordelen brengt een Academische Werkplaats met zich mee ten opzichte van andere vormen van onderzoek? “Het biedt voordelen wanneer een thema als sociale kwaliteit niet vanuit één perspectief wordt bekeken, maar verschillende invalshoeken worden gecombineerd. Denk bijvoorbeeld aan het zoeken van handvatten voor een school voor onderwijsontwikkeling, de vraag van wetenschappers naar kenmerken van effectiviteit en methoden voor evaluatie. Door op
verschillende manieren naar één vraag te kijken – hoe weet ik wat de kwaliteit van mijn onderwijs is? – en verschillende antwoorden te combineren, ontstaat een beter resultaat dan een school, onderzoeker of inspecteur alleen had kunnen geven. Sociale kwaliteit in onderwijs is een breed begrip, met veel facetten. Ook ontwikkeling van sociale kwaliteit kan complex zijn. Zo veronderstelt de vraag hoe de school ervoor staat op het gebied van sociale kwaliteit, dat er om te beginnen een beeld is van wat sociale kwaliteit is, hoe je daar wat van kunt zeggen en hoe dat kan bijdragen aan onderwijsontwikkeling. Het combineren van verschillende invalshoeken is dan waardevol.”
>>
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
17
IN DE SPOTLIGHT >>
U geeft aan dat sociale kwaliteit een breed begrip is en het soms als een ingewikkeld thema wordt gezien: hoe bent u tot een definitie van sociale kwaliteit gekomen? “Er is gekozen voor een open definitie van sociale kwaliteit. Een school zou bij voorkeur zelf moeten definiëren wat ze verstaat onder sociale kwaliteit. We willen een zelfevaluatie instrument ontwikkelen dat ruimte biedt aan verschillende definities van sociale kwaliteit, en mogelijkheden biedt om díe kwaliteit zichtbaar te maken. Er is dus niet vooraf een definitie vastgelegd. Belangrijk is dat scholen zelf keuzes maken en accenten zetten, die passen bij de situatie en visie van de school. Bovendien kunnen scholen verschillen in opvattingen over sociale kwaliteit. Een ‘van buiten’ bepaalde definitie zou dan beperkend kunnen zijn, en een goed zicht op de praktijk van de school kunnen in de weg kunnen staan.” “Daarbij is wel sprake van gemeenschappelijke elementen, die breed van toepassing zijn. In die zin kun je dus zeggen dat definitie binnen bepaalde grenzen blijft. Zo is er een wettelijk kader, de opdracht aan scholen om burgerschap te bevorderen en zijn er kerndoelen. Belangrijk is ook dat sociale kwaliteit gaat over de centrale bouwstenen van kwaliteit, zoals het onderwijsaanbod, het onderwijsproces, de randvoorwaarden en de resultaten van onderwijs. Op scholen die werken aan bijvoorbeeld burgerschap, zie je elementen daarvan terug. Zo’n breed kwaliteitsbegrip laat dan vaak ook zien, dat niet altijd sprake is van een bredere, samenhangende benadering.” “Op sommige velden is kwaliteit van onderwijs relatief eenvoudig in kaart te brengen. Denk bijvoorbeeld aan de cognitieve leerprestatie van leerlingen, waarvan de scores op een toets of examen een beeld geven. Wanneer het gaat om sociale kwaliteit kan evaluatie zo op het eerste gezicht wat ingewikkelder lijken, hoewel er ook daarvoor zeker mogelijkheden zijn. Maar daarbij blijft van belang dat uitspraken over kwaliteit aansluiten bij hoe de school daaraan invulling geeft. Dat is bovendien een benadering die past bij de vernieuwing van het toezicht van de onderwijsinspectie, waarin de kwaliteitsambitie van de school een belangrijk uitgangspunt is.”
Is dat ook de reden geweest voor de keuze voor ontwikkeling van een zelfevaluatie instrument? “De onderwijsinspectie wil de kwaliteitsontwikkeling van scholen stimuleren, en daarin aansluiten bij de ambities van de school. Waar streeft de school naar, en slaagt de school daarin? De gegevens die de school daarover verzamelt spelen dan een belangrijke rol. Daarbij zijn de opbrengsten van onderwijs belangrijk, maar ook andere aspecten, waaronder het schoolklimaat en de sociale veiligheid van leerlingen. Daarmee is sprake van gedifferentieerd toezicht, waarin de onderwijsinspectie zoveel mogelijk wil aansluiten bij de ambities die scholen zelf hebben aangeven, op basis van gegevens die scholen gebruiken voor de evaluatie en verbetering van hun onderwijs. Een reden is ook de wens vanuit de Academische Werkplaats bij te dragen aan de ontwikkeling van onderwijs op het sociale domein. Die ontwikkeling verloopt vaak nog langzaam. Denk bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van het burgerschapsonderwijs.” Wat waren de aanleidingen voor het richten op sociale kwaliteit? “Vorming is een belangrijk aspect van onderwijs. Dat is van oudsher het geval, en krijgt ook recent weer meer aandacht. Bevordering van burgerschap is daar een voorbeeld van. Het gaat niet alleen om het diploma, hoe belangrijk ook, ook de sociale opbrengsten van onderwijs zijn van belang. Adviesorganen, zoals de Onderwijsraad, hebben in de afgelopen jaren op verschillende manieren aandacht gevraagd voor de socialisatiefunctie van de school, bijvoorbeeld waar het gaat om maatschappelijke binding, het bevorderen van democratische waarden of burgerschap. Daarbij pleit de Onderwijsraad voor versterking van de kwaliteit van dat onderwijs.” “Er is veel belangstelling voor de bevordering van sociale en maatschappelijke competenties, van scholen, en vanuit de samenleving en politiek. Ook vanwege de bevordering van maatschappelijke samenhang. Daarbij speelt ook de wens om de kwaliteit van het burgerschapsonderwijs te versterken. Internationaal vergelijkend onderzoek riep enkele jaren geleden vragen op over de burgerschapscompetenties van Nederlandse middelbare scholieren. Zowel het belang van het thema, als de vraag hoe verdere ontwikkeling mogelijk is, spelen dus een rol.” “Er is een breed besef dat sociale opbrengsten van onderwijs ertoe doen, maatschappelijke ontwikkelingen hebben de sociale taak weer meer op de voorgrond geplaatst en er is behoefte aan kennis over verdere ontwikkeling van dit onderwijs, bijvoorbeeld voor burgerschapsonderwijs. Daarbij komt dat effectieve aanpakken voor bevordering van sociale opbrengsten nog relatief weinig zijn onderzocht. Er zijn dus verschillende redenen die de ontwikkeling en evaluatie van sociale kwaliteit een
18
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
KO
interessant onderwerp maken voor de Academische Werkplaats.” Welke scholen doen mee aan de Academische Werkplaats Sociale Kwaliteit? “Bij de start, vorig jaar, stond deelname open voor alle scholen die wilden meedoen. Een aantal scholen had al eerder aangegeven geïnteresseerd te zijn. Ook is voorafgaand aan het onderzoek een verkennend onderzoek gedaan, waarvoor scholen uit verschillende netwerken rond dit onderwerp zijn benaderd. Veel van die scholen hadden interesse om mee te doen aan de Academische Werkplaats. “De scholen die in de Academische Werkplaats participeren vormen een gemêleerde groep uit het speciaal, basis- en voortgezet onderwijs. Vanuit de scholen doen verschillende geledingen mee, zoals leraren, coördinatoren, directeuren en rectoren, kwaliteitsmedewerkers en bestuurders. Vanuit de Universiteit van Amsterdam wordt het project ondersteund, onder leiding van Ellen Geboers als projectleider, en door coördinatoren die meewerken in de AWP. Deze diversiteit is één van de sterke punten en leidt tot boeiende en leerzame contacten. We streven naar een instrument voor zelfevaluatie dat breed kan worden ingezet en in veel verschillende situaties door het gehele onderwijs gebruikt kan worden. Deze werkwijze draagt daaraan bij.” “Scholen geven aan om verschillende redenen interesse te hebben om mee te doen aan de Academische Werkplaats. Vaak is er een specifieke aanleiding om mee te doen, bijvoorbeeld omdat scholen de sociale kwaliteit willen ontwikkelen, beter inzicht willen krijgen in resultaten of al veel gedaan hebben en een volgende stap willen zetten. Daarnaast geven scholen aan schoolontwikkeling in het algemeen belangrijk te vinden, en te willen investeren in de mogelijkheden die de school daarvoor heeft, bijvoorbeeld door ervaring op te doen met onderzoek en ontwikkeling. Ook professionalisering is dan een doel, zoals het doen van onderzoek, het interpreteren van data en het vertalen van de bevindingen naar schoolontwikkeling. Daarnaast maken de resultaten deelname interessant, zoals het verzamelen van gegevens over leerresultaten, het meedoen aan onderlinge visitaties en uiteindelijk de uitvoering van een zelfevaluatie van de sociale kwaliteit voor de school.” Hoe ziet de invulling van het project eruit? “In de Academische Werkplaats staat op dit moment de uitvoering van het project zelfevaluatie centraal. Het project omvat drie jaren. We sluiten nu de eerste fase af. Daarin is nagedacht over wat sociale kwaliteit is en hoe dat op school in kaart gebracht kan worden. Het resultaat daarvan is een voorlopige versie van een instrument, een hulpmiddel waarmee een brede set gegevens over allerlei
PO
VO
MBO
HBO
Project schoolzelfevaluatie sociale kwaliteit Fase1 (2014/2015) Ontwikkeling instrument door en met scholen
Fase 2 (2015/2016) Try-out: toepassing in praktijk en verdere ontwikkeling van het zelfevaluatie-instrument
Fase 3 (2016/2017) Uitvoering van school-zelfevaluatie met school, zelfevaluatie-rapport
facetten van sociale kwaliteit verzameld kunnen gaan worden.” “De tweede fase start na de zomer. Scholen, onderzoekers en inspecteurs gaan dan samen ervaring opdoen met de toepassing van het zelfevaluatie-instrument. De deelnemende scholen gaan elkaar evalueren. Het doel daarvan is op dat moment nog vooral de verdere ontwikkeling van het zelfevaluatie-instrument door uitproberen en verbeteren. In het derde jaar zal het instrument worden toegepast en voeren de scholen de zelfevaluatie uit.” Het kwam al hier en daar naar voren, maar wat ziet u als het uiteindelijke doel van de Academische Werkplaats? “Het doel van het project zelfevaluatie is de ontwikkeling van een instrument dat scholen in het funderend onderwijs kunnen gebruiken voor evaluatie van sociale kwaliteit. Dat instrument moet scholen helpen zichzelf te evalueren op het gebied van de sociale opbrengsten van de school en alle aspecten van het onderwijs die daarbij van belang zijn. Die zelfevaluatie is gericht op schoolontwikkeling en stelt scholen in staat zich te verantwoorden over de kwaliteit van het onderwijs. Meer algemeen heeft de Academische Werkplaats als doel bij te dragen aan het meten van sociale kwaliteit en aan onderwijsontwikkeling op dit terrein via projecten waarin uiteenlopende aspecten van sociale kwaliteit een rol spelen. De vragen van scholen spelen daarbij een belangrijke rol.” Interesse? Mocht u geïnteresseerd zijn in de Academische Werkplaats Sociale opbrengsten van het onderwijs, dan kunt u contact opnemen met de projectleider bij de Universiteit van Amsterdam, dr. Ellen Geboers (
[email protected]) voor meer informatie. Het project zelfevaluatie is in 2014 gestart. In de tweede helft van schooljaar 2015/16 zal er een instapmoment zijn voor geïnteresseerde scholen om mee te doen, door toepassing van het ontwikkelde school-zelfevaluatie instrument sociale kwaliteit.
•
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
19
Speciaal voor u: Het Collectief Verzekeringsplan
Bonusgarantie Bescherming van uw no-claim bij schade. Garantie tegen onderverzekering Uw inboedel en woonhuis nooit meer onderverzekerd. Goed verzekerd op reis Overal ter wereld. Zekerheid U en uw gezinsleden goed beschermd.
Het Collectief Verzekeringsplan is speciaal voor u samengesteld door tussenpersoon Mandema & Partners en verzekeringsmaatschappij Allianz Nederland in samenwerking met Dyade. U profiteert hiermee van vele voordelen en scherpe premies voor een groot aantal schadeverzekeringen en een uitstekende service! Voor informatie en een vrijblijvende offerte belt u met de medewerkers van Allianz Nederland: (010) 45 41 777. Of ga naar www.anvp.nl De logincode is: 8350 Wachtwoord: T41400 (denk aan de hoofdletter)
KO
PO
VO
MBO
HBO
Wint u dit jaar de Bestuursbokaal? Ook dit jaar zal de Dyade Bestuursbokaal, de prijs voor het beste jaarverslag van Nederland in het primair en voortgezet onderwijs, worden
> de mate van integratie van het bestuursverslag in de planning en controlcyclus; > de communicatie van het plan naar relevante stakeholders van de organisatie.
overhandigd.
Afgelopen jaar is het jaarverslag 2013 van Stichting Surplus uit Schagen uitgeroepen tot beste onderwijsjaarverslag van Nederland in het primair onderwijs. In de categorie voortgezet onderwijs mocht Citaverde de prestigieuze prijs in ontvangst nemen. De Dyade Bestuursbokaal wordt jaarlijks uitgereikt.
Hoe maakt u kans op de Bestuursbokaal? Elk jaar beoordeelt onze gespecialiseerde jury tientallen jaarverslagen aan de hand van de EFJ-systematiek. Tevens wordt gelet op het tijdig aanleveren en het voldoen aan de wettelijke eisen. Daarnaast worden de verslagen op een aantal specifieke criteria beoordeeld: > de kwaliteit van het gevolgde proces om tot het bestuursverslag te komen; > de mate van betrokkenheid van medezeggenschapsraden en (bovenschools) management; > de kwaliteit van de toelichting;
Naast het toevoegen van inhoudelijk goede informatie worden jaarverslagen steeds vaker professioneel vormgegeven en vormt het verslag een belangrijke schakel in de communicatie door het bestuur. Ook hier wordt op beoordeeld.
Wat levert de Bestuursbokaaluitreiking u op? > Kwalitatieve beoordeling van uw jaarverslag > Publiciteit > Richting > Netwerk
Bestuursverslag inzenden Om in aanmerking te komen voor een nominatie dient u het verslag uiterlijk vóór 15 oktober 2015 te mailen aan
[email protected] of per post te versturen naar: Dyade Dienstverlening Onderwijs T.a.v. Bestuursverslagcommissie Postbus 5040 3502 JA Utrecht
Net als afgelopen jaar zal de Bestuursbokaal dit najaar in een sfeervolle omgeving worden uitgereikt. De locatie houden we nog even geheim, maar het belooft wederom een bijzondere gelegenheid te worden.
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
21
KO
PO
VO
MBO
HBO
Waarom uw school online profileren?
Ouders kiezen tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend voor de dichtstbijzijnde basisschool. Ze gaan vandaag de dag doelgericht op zoek naar meer informatie en doen dat bij voorkeur online. Het gevoel dat ouders hebben bij een school geeft in veel gevallen de doorslag bij de schoolkeuze. Hoe brengt u dat goede gevoel online over? Hoe zichtbaar is uw school? We vroegen een schooldirecteur en een beleidsmedewerker die een promotievideo hebben laten ontwikkelen waarom het zo belangrijk is om de school online te profileren en waarin dat kan resulteren.
Nuriye van Gelderen, directeur van OBS De Violier in Schiedam “Op onze school liep het leerlingenaantal terug. Wij hadden het idee om een online video te laten ontwikkelen om ouders van potentiële leerlingen te bereiken, onder andere via Facebook en op de website. Op deze manier wilden wij ons voedingsgebied uitbreiden. Met de video hoopten we dat ouders onderling over onze school gingen praten, want dat is voor ons nog altijd de meest effectieve marktbewerking: mond-tot-mondreclame. Verder heeft onze school in het verleden het predicaat ‘zwak’ gehad.
Basisschoolinbeeld Basisschoolinbeeld visualiseert het verhaal van uw school op een aansprekende manier. Het productieteam kan voor u een korte en krachtige video samenstellen, met de kernwaarden van uw school, die laat zien welke sfeer er heerst en wat de ervaringen zijn van huidige ouders en leerlingen. Informatief, maar vooral ook enthousiasmerend met een sterk wervend karakter.
Basisschoolinbeeld biedt daarin diverse opties: > Sfeer > Inhoud
22
> Interactief > Op maat
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
We willen nu laten zien dat het goed gaat en dat we de goede weg zijn ingeslagen.” “Wij hebben contact gezocht met Basisschoolinbeeld. Door het intakegesprek was voor hen helder hoe wij onze school geprofileerd wilde hebben. Na de intake is overgaan tot het opnemen van de beelden. Het lerarenteam van de Violier heeft heel goed meegewerkt. Het team heeft de filmdag als teambuilding ervaren: we gingen immers met elkaar onze school op de kaart zetten! Ook de medezeggenschapsraad is in een vroegtijdig stadium geïnformeerd over de plannen met de video, daarna alle ouders. Er werd persoonlijk toestemming gevraagd aan elke ouder en geen van hen vond het een probleem. Ook voor de kinderen was de filmdag heel bijzonder.” “Binnen enkele weken is de productie uitgewerkt. Op de tussentijdse versies hebben wij steeds alle ruimte gekregen om aan te geven waar de video nog verbeterd kon worden. Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een goed beeld van onze school. Voor alle leerlingen is het een mooie herinnering aan hun basisschool. Ik merk ook dat we ons doel bereikt hebben. Steeds vaker komen ouders van buiten ons oorspronkelijke verzorgingsgebied langs voor een intakegesprek.” “Regelmatig ontvang ik ook enthousiaste reacties van ouders en stakeholders. Het is voor ons zeker de investering waard geweest, aangezien we door het binnenhalen van nieuwe leerlingen de kosten lang en breed al hebben terugverdiend. We hebben nu een goede profilering ten opzichte van scholen in de omgeving. Helaas heeft de basisschool om de hoek een jaar later ook een filmpje laten maken.” Strategisch beleidsmedewerker van De Haagse Scholen, Peter Gunneweg “Wij hebben er voor gekozen een online video in te zetten om te laten zien welk ‘product’ men van De Haagse Scholen kan verwachten. Het product dat wij leveren is ‘goed onderwijs door bekwame mensen, aan alle
leerlingen’. Elk kind is op onze scholen welkom en dat willen we ook tot uitdrukking laten komen in video’s. Door de veelvoud aan culturen op onze scholen in beeld te brengen én door te laten zien dat wij ons bezig houden met veel meer dan rekenen en taal, hebben wij een video die het verhaal van onze scholen uitstekend vertelt.” “In de zoektocht naar een partner die dit voor ons kon realiseren zijn wij terecht gekomen bij Basisschoolinbeeld. Zij hebben het gehele proces begeleid en prettig en professioneel uitgevoerd. Dit heeft geresulteerd in een film met verrassend mooie beelden. Wij werden door hen geadviseerd de video kort en krachtig te houden. Dat is gelukt. In een video van slechts een paar minuten worden onze scholen op een mooie manier neergezet.”
Exclusief voor klanten van Dyade:
GRATIS dronevlucht Klanten van Dyade krijgen bij de productie van een promotievideo een gratis dronevlucht, voor prachtige luchtopnames van uw school.
te verdienen is de keuze uit te leggen. Meestal is goedkoop ook duurkoop. Wij hebben geïnvesteerd in kwaliteit door de professionele mensen van Basisschoolinbeeld de video te laten ontwikkelen. Zij hebben tevens een goed oor voor de klant, waardoor de juiste boodschap wordt verteld. Ik kan het andere onderwijsorganisaties zeker aanraden.” Basisschoolinbeeld werkt samen met mensen met een onderwijsachtergrond. Zo kan inhoudelijke kennis over onderwijs worden gecombineerd met creatieve expertise. De promotievideo kan eenvoudig worden geactualiseerd, zonder alles opnieuw te hoeven filmen. Basisschoolinbeeld verzorgt het gehele productieproces. Het kost u weinig tijd. Kijk voor de voorbeeldvideo’s op www.basisschoolinbeeld.nl
“Op dit moment kunnen we nog niets zeggen over de directe resultaten van de video. Dat hebben wij namelijk nog niet onderzocht. Wel krijgen we met enige regelmaat positieve reacties van ouders en andere betrokkenen. We gebruiken de video vooral op ons speciale online videokanaal en op ouderavonden of bij open dagen.” “Een paar duizend euro lijkt veel geld voor een video, maar als je beredeneert dat je slechts één nieuwe leerling nodig hebt om de investering terug
•
Benieuwd hoe Basisschoolinbeeld u kan helpen? Neem contact op met: Jesse Joor Hannie Dankbaarpassage 14 1053 RT Amsterdam Tel: +31 (0)20 261 25 24
[email protected] http://www.basisschoolinbeeld.nl
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
23
Waarom uw school online profileren?
Als klant van Dyade heeft u recht op een gratis dronevlucht!
Breng uw school bij ouders in beeld Wij vertellen uw verhaal op de juiste manier. Produceren voor u een korte maar krachtige video. Een video met de kernwaarden van uw school, die laat zien welke sfeer er heerst en wat de ervaringen zijn van huidige ouders en leerlingen. Informatief, maar vooral ook enthousiasmerend met een sterk wervend karakter.
We bieden daarin diverse opties: • Sfeer
• Interactief
• Inhoud
• Op maat
Voorbeeldvideo’s op basisschoolinbeeld.nl
Benieuwd hoe wij u kunnen helpen? Neem contact op met Jesse Joor T +31 (0)20 261 25 24 E
[email protected] www.basisschoolinbeeld.nl
KO
PO
VO
MBO
HBO
Zorg voor onderwijs Jaarlijks biedt Dyade haar klanten collectieve zorgverzekeringen waar onderwijspersoneel van kan profiteren. Dit aanbod onderscheidt zich niet alleen op prijs, maar ook op dekking. Op de achtergrond wordt hier in het voortraject richting het jaareinde tijd in gestoken om de trends en ontwikkelingen op het gebied van zorg inzichtelijk te krijgen. Dit is de rol van Dyade-partner Mandema & Partners. Zij inventariseren de trends en ontwikkelingen en vertalen het naar onderscheidend aanbod gericht op de onderwijsmarkt.
Verzuim voorkomen Niet alle klachten zijn te voorkomen, maar niet alle klachten hoeven te leiden tot verzuim. Daarom is het belangrijk dat werknemers bij klachten snel toegang hebben tot de juiste zorg. Werknemers kunnen verschillende drempels ervaren waardoor zij zich niet laten behandelen, bijvoorbeeld wanneer de behandeling niet onder de dekking van de (budget)verzekering valt, of het (vrijwillige) eigen risico hoog is. Ook een lange wachtlijst of een aanzienlijke reisafstand naar de zorgverlener kan een belemmering vormen.
Als werkgever in het onderwijs draagt u gedurende twaalf jaar de financiële verantwoordelijkheid voor het verzuim en de arbeidsongeschiktheid van uw werknemers. Hoe hoog deze kosten zijn, is afhankelijk van het verzuimgedrag van werknemers en de verzuimprocessen. In het onderwijs liggen de verzuimcijfers hoger dan in andere sectoren. Werkgevers in het onderwijs zijn zich steeds meer bewust van het belang van een actief gezondheidsbeleid binnen de organisatie. De aandacht verschuift van ziekteverzuim en uitval naar duurzame inzetbaarheid en gezondheid.
Als werkgever kunt u deze drempels wegnemen door goed te communiceren over de dekking van de verschillende typen zorgverzekeringen en door te stimuleren dat uw personeel een verzekering met de gewenste dekking afsluit.
Aandacht voor vitaliteit Vitale mensen hebben meer plezier in hun werk, presteren beter en zijn minder vaak ziek. Aandacht voor vitaliteit binnen uw gezondheidsbeleid past bij een positieve benadering van verzuim. Het legt niet de nadruk op ziekte of wat iemand niet kan, maar juist op wat iemand wel kan. Iemand met een ziekte of een beperking kan immers vitaal en waardevol zijn voor uw schoolorganisatie. Deze zienswijze sluit aan bij de omslag die de overheid met de WIA heeft gemaakt. Het uitgangspunt is om niet te focussen op de beperking, maar op de mogelijkheden. Ook zorgverzekeraars hebben deze omslag gemaakt. Zij ondersteunen werkgevers steeds beter bij het gezond en vitaal houden van werknemers. De zorgverzekeraar heeft ook voordeel bij een preventieve aanpak. De meeste verzekeraars kunnen u ondersteunen, bijvoorbeeld door het aanbieden van online zelfmanagementprogramma’s, advies over een gezonde levensstijl, hulp bij stoppen met roken of omgaan met werkdruk.
Interventies inzetten Mocht een werknemer toch langdurig uitvallen, dan kan de zorgverzekeraar u ondersteunen bij het inzetten van een interventie. Zij kunnen u begeleiden bij het selecteren van een goede dienstverlener. Voordeel hiervan is dat u een onafhankelijk advies krijgt en dat u gebruik maakt van de inkoopkracht van de zorgverzekeraar. Hierdoor kunnen de kosten lager zijn. Arbodiensten kunnen dit ook voor u faciliteren. Nadeel kan echter zijn dat zij vaak een financieel belang hebben bij de inzet van bepaalde dienstverleners. Een zorgverzekeraar krijgt daarentegen geen financiële vergoeding van dienstverleners en heeft zelf baat bij een snel en goed herstel van de werknemer. Bij sommige verzekeraars is het mogelijk om de kosten van dit soort interventies te verzekeren.
Naast zorg heeft Dyade meerdere collectieve voordeelcontracten waarmee u als school(organisatie) behoorlijk kunt besparen. Kijk voor meer informatie op www.dyade.nl > Voordeelservice.
•
Wilt u meer informatie over zorg in het onderwijs? Stuur een e-mail naar
[email protected]
“Vitale mensen hebben meer plezier in hun werk, presteren beter en zijn minder vaak ziek.”
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
25
KO
PO
VO
MBO
HBO
Schoolbesturen in de keten van aansprakelijkheid Er is veel onduidelijkheid over de verantwoordelijkheden, rechten en
Verantwoordelijkheden bestuur/directie
plichten van gemeenten, eigenaren, beheerders, exploitanten, scholen
De Arbo-wet geeft aan dat de werkgever (bestuur) verantwoordelijk is voor de veiligheid van de werkplek van haar personeel en de leeromgeving van de leerlingen. Indien deze werkplek gehuurd wordt of in gebruik wordt genomen, ontlast dit de werkgever niet van de verantwoordelijkheid om te toetsen of het object goed onderhouden wordt en de eigenaar/beheerder hier eventueel op aan te spreken.
en medegebruikers. De onduidelijkheid betreft planning, nieuwbouw/ uitbreiding/aanpassing, inrichting, onderhoud, periodieke controle van gebouw en inrichting, controle op veiligheid, risico inventarisatie (RIE) werkplek, meldingsprocedure, bedrijfshulpverlening (BHV). door Frank van Riel, Amendex
Sinds 1 januari 2015 zijn de schoolbesturen verantwoordelijk voor het onderhoud van de schoolgebouwen. Door deze wetswijziging worden schoolbesturen naast het binnenonderhoud ook verantwoordelijk voor het buitenonderhoud. De verantwoordelijkheid komt zo in één hand, wat ervoor zorgt dat de administratieve lasten afnemen en de besluitvorming sneller kan plaatsvinden.
Verantwoordelijkheid eigenaren en “kring der verantwoordelijken” Op eigenaren van opstallen rust een zorgplicht op grond van de Woningwet. Een eigenaar dient er zorg voor te dragen dat als gevolg van de staat van zijn opstal geen gevaar voor de gezondheid of veiligheid ontstaat dan wel voortduurt. Voldoet een opstal niet aan de eisen die aan die opstal worden gesteld, is de eigenaar van die opstal in beginsel aansprakelijk als hierdoor schade ontstaat. De eigenaar kan zich niet beroepen op het ontbreken van enige schuld. Hij is in beginsel aansprakelijk door zijn hoedanigheid van opstaleigenaar. Ook overige betrokken partijen die invloed (kunnen) uitoefenen op de veiligheid van een opstal, kunnen aansprakelijk zijn indien door een gevaarlijke situatie schade is ontstaan. Zo spreekt de Woningwet in dit verband over “de kring der verantwoordelijken”. Tot deze kring behoren partijen als de ontwerper, de bouwer, de beheerder en het onderhoudsbedrijf. Dakveiligheid wordt vaak beschouwd als een van de punten waar op bezuinigd kan worden. Waarom budget vrij maken voor veilig werken als het ook op een ‘creatieve’ manier kan? Het Algemeen Dagblad publiceerde op 14 januari 2015 een artikel over stuntmannen en onveilig werken, met alle gevolgen van dien. Op jaarbasis vallen circa 6400 personen, en sterven zo’n twintig werknemers na een val van hoogte! Gelukkig is er groeiende aandacht voor veilig werken. Wet en regelgeving Er zijn verschillende wetten en besluiten binnen de bouwregelgeving. Het Bouwbesluit is een doelvoorschrift waarin gesteld wordt dat, indien er tijdens het onderhoud veiligheidsvoorzieningen getroffen dienen te worden, deze voorzieningen ook daadwerkelijk getroffen worden. Een verplichting om veilig te kunnen (ver)bouwen, reinigen, inspecteren en onderhouden zowel in de uitvoerings- als gebruiksfase. Het is onmogelijk
26
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
“Dakveiligheid wordt vaak beschouwd als een van de punten waar op bezuinigd kan worden.”
deze bepaling voor alle voorkomende situaties in te vullen en dat doet het Bouwbesluit dan ook niet. Op grond van de Woningwet zegt de zorgplicht dat de eigenaar, bouwer en gebruiker verantwoordelijk zijn voor de veiligheids- en gezondheidsrisico’s op en om het bouwwerk. De Woningwet vormt een vangnetbepaling en stelt dat de zorgplicht voor elke partij in de keten geldt. Het doel van deze bepaling is dat niemand zich meer kan onttrekken aan zijn of haar verantwoordelijkheid, ook niet indien geen specifieke voorschriften van toepassing zijn of wanneer er niet of onvoldoende wordt gehandhaafd.
D-Anchor serie tot en met diverse kabeltrajectsystemen. Maar ook als het gaat om persoonlijke beschermingsmiddelen, signaleringen, gebodspictogrammen, toetredingsvoorzieningen en modulaire hekwerksystemen biedt MARQ een oplossing op maat. Veel schoolgebouwen in beheer van Dyade zijn beveiligd met MARQ. Dyade hecht waarde aan een veilige werkomgeving en heeft onlangs een interactieve presentatie over wet- en regelgeving bijgewoond in het MARQ Experience Center. Paradepaardje
De Arbowet (en het Arbobesluit als uitwerking daarvan) verwoordt de verantwoordelijkheid van de werkgever ten opzichte van zijn werknemer. De Arbocatalogus die voortvloeit uit deze wet is een hulpmiddel om aantoonbaar aan de wettelijke eisen te kunnen voldoen. Het is dus toegestaan hiervan af te wijken, indien hetzelfde veiligheidsniveau wordt bereikt.
MARQ S-Line is het paradepaardje binnen de nieuwe generatie klim- en valbeveiligingsproducten. Slimme en innovatieve oplossingen die volgens de nieuwste inzichten en de laatste stand der techniek worden ontworpen en geproduceerd. En stuk voor stuk uitblinken in kwaliteit, betrouwbaarheid, duurzaamheid en gebruikscomfort. Veilig werken begint dan ook met MARQ. Op elk niveau, in elke situatie.
Aansprakelijkheid* Indien de opdrachtgever te-
De belangrijkste kenmerken van MARQ S-Line: > Lange levensduur > Signaalkleur > Corrosiebestendig > Lage dichtheid (soortelijk gewicht) > Tot 100KV geleidingsvrij (optioneel) > Flexibel > Hoge energieabsorptie > Hittebestendig > Uitstekende eigenschappen m.b.t. spanningscorrosie
kort schiet in het nemen van zijn verantwoordelijkheid kan hij op grond van het Burgerlijk Wetboek aansprakelijk gesteld worden. Om zorgvuldigheid van bestuur aantoonbaar te maken is een inventarisatie van de risico’s een minimale vereiste. Daarnaast dient er plan van aanpak en uitvoering van actiepunten aanwezig te zijn om aan te kunnen tonen dat hetgeen wat wettelijk en/ of maatschappelijk aanvaardbaar is, ook daadwerkelijk is uitgevoerd. Daarnaast zijn de volgende artikelen mede bepalend: > art 7.658 BW / zorgplicht werkgever > art 7.611 BW / goed werkgeverschap > art 6.162 BW / onrechtmatige daad > art 6.170 BW / aansprakelijkheid ondergeschikten > art 6.173-175 BW / risico aansprakelijkheid bij schade als gevolg van ondeugdelijke roerende zaken Dyade en MARQ MARQ staat voor een compleet gamma kwalitatief hoogwaardige klim- en valbeveiligingsproducten. Variërend van de MARQ
•
Veiligheid tot in de finesses. Wij tekenen ervoor!
*Bron: SBD
Wil u meer informatie over de aansprakelijkheden van uw schoolorganisatie op dit gebied? Stuur een e-mail naar
[email protected].
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
27
Kort nieuws Schoolleidersregister PO borgt professionalisering van schoolleiders Schoolleiders hebben grote invloed op ontwikkeling van de kwaliteit van het o nderwijs. Door te blijven professionaliseren, kunnen zij de uitdagingen van het beroep nu en in de toekomst aan. Het Schoolleidersregister PO borgt de professionalisering van schoolleiders. Door te voldoen aan de criteria laten schoolleiders zien dat zij zich medeverantwoordelijk voelen voor hun verdere professionalisering en kwaliteit. In de cao-afspraken is registratie voor schoolleiders verplicht gesteld. Met een afgeronde schoolleidersopleiding, t oetsend assessment of EVC-procedure kunnen schoolleiders zich registreren als Registerdirecteur Onderwijs (RDO) of als Registeradjunct-directeur (RADO). Vervolgens werken zij in vier jaar toe naar h erregistratie. Ook dat kan op verschillende manieren. Naast het volgen van een masteropleiding kunnen schoolleiders zich formeel of informeel leren professionaliseren op zeven thema’s. Bijvoorbeeld op persoonlijk leiderschap, kennis- en kwaliteitsbeoordeling, toekomstgericht onderwijs of omgaan met verschillen. Deze thema’s zijn in samenspraak met de beroepsgroep vastgesteld.
• Website Scholen
Meer informatie over het schoolleidersregister is te vinden op: www.schoolleidersregisterpo.nl
Versterking burgerschapsvorming Eind 2013 heeft staatssecretaris Dekker aangekondigd dat hij scholen en leraren in het primair en voortgezet onderwijs ondersteuning wil bieden om het burgerschapsonderwijs verder te versterken. Dit betekent onder meer dat er ondersteuning moet zijn voor leraren en schoolleiders om deze complexe taak goed te kunnen uitvoeren. Signalen van leraren die het moeilijk vinden om het gesprek te voeren over actuele maatschappelijke ontwikkelingen worden serieus genomen. De ministeries van OCW en SZW organiseren gesprekken met leraren over deze problematiek. Ook wordt onderzoek gedaan. Burgerschapsonderwijs kan de mentale weerbaarheid van jongeren vergroten, maar is niet dé oplossing om radicalisering van jongeren te voorkomen. SLO, het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling, heeft het instrument ‘Schoolontwikkeling en burgerschap’ ontwikkeld om schoolleiders en leraren te helpen bij het inrichten van hun burgerschapsonderwijs en dit ook te laten aansluiten bij de visie en doelen van de school. SLO ontwikkelt in opdracht van SZW een handreiking om de basiswaarden te bepalen die scholen centraal willen stellen.
•
Er is ondertussen een interactief informatiepunt waar scholen alle relevante informatie kunnen v inden: www.burgerschapindeschool.nl
28
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
op de kaart
De website www.scholenopdekaart.nl is vernieuwd. Het is nu ook mogelijk om op een eenvoudige manier informatie van basisscholen naast elkaar te zien. De website kan ouders helpen bij het kiezen van een school, omdat het informatie in een keer overzichtelijk naast elkaar zet, bijvoorbeeld over de locaties van de scholen, de aantallen leerlingen en de schooltijden. Ook voor leerkrachten biedt de website veel informatie over onder meer de o nderwijsopbrengsten, de leeftijdsopbouw van het personeel of de tevredenheid van ouders en leerlingen. Scholenopdekaart.nl wordt in samenspraak met schoolbesturen gevuld. Data die centraal beschikbaar zijn, worden automatisch ingevuld in het schoolprofiel en een deel van de gegevens leveren scholen of besturen zelf aan. Daarnaast kunnen scholen er ook voor kiezen hun cijfers toe te lichten, zodat zij een betrouwbaar en evenwichtig beeld van hun school kunnen geven. Wilt u als school ook gebruikmaken van scholenopdekaart.nl, dan kunt u voor o ndersteuning terecht op: www.vensterspo.nl/ondersteuning.
•
Zoekt u gegevens over een bepaalde school, kijk dan op www.scholenopdekaart.nl Bron: www.rijksoverheid.nl
Dyade Academy Dyade Academy ontwikkelt en verzorgt trainingen voor schoolbesturen, scholen en onderwijsorganisaties. Deze trainingen zijn veelal gericht op alles wat met de bedrijfsvoering te maken heeft: financiën, personele zaken, huisvesting, management en bestuur, public
relations en communicatie. De trainingen van Dyade Academy zijn praktisch, compact, resultaatgericht en worden gegeven door trainers met kennis van de onderwijsomgeving. Daarnaast kunnen de meeste trainingen ook bij u op locatie gegeven worden.
KLANTWAARDERING
9,1
> Leergang: Inspirerend Leiderschap in het Onderwijs Dag Datum dinsdag 15 september 2015 dinsdag 22 september 2015 dinsdag 29 september 2015
Tijd 09.30 - 16.30 uur 09.30 - 16.30 uur 09.30 - 16.30 uur
Plaats Erasmus Universiteit Rotterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Erasmus Universiteit Rotterdam
KLANTWAARDERING
9,0
> Leergang: Schoolpositionering en Onderwijsmarketing Dag Datum dinsdag 06 oktober 2015 dinsdag 13 oktober 2015 dinsdag 20 oktober 2015
Tijd 09.30 - 16.30 uur 09.30 - 16.30 uur 09.30 - 16.30 uur
Plaats Nyenrode Business Universiteit Nyenrode Business Universiteit Nyenrode Business Universiteit
> Leergang: Innoveren in het Onderwijs Dag Datum donderdag 05 november 2015 donderdag 12 november 2015 donderdag 19 november 2015
Tijd 09.30 - 16.30 uur 09.30 - 16.30 uur 09.30 - 16.30 uur
Tijd 09.30 - 16.30 uur 09.30 - 16.30 uur 09.30 - 16.30 uur
!
Plaats Nyenrode Business Universiteit Nyenrode Business Universiteit Nyenrode Business Universiteit
> Leergang: Ondernemen in het Onderwijs Dag Datum dinsdag 10 november 2015 dinsdag 18 november 2015 woensdag 17 februari 2016
NIEUW
NIEUW
!
Plaats Nyenrode Business Universiteit Nyenrode Business Universiteit Nyenrode Business Universiteit
> Inspiratiecongres voor het onderwijs ‘Verbindend leiderschap’ Wilt u meer informatie of uzelf inschrijven? Ga naar www.dyade.nl > Dyade Academy
Dag Datum Tijd woensdag 30 september 2015 09.30 - 16.30 uur
Plaats Erasmus Universiteit Rotterdam (Paviljoen)
> Professionaliseringsevent ‘Leraren maken het verschil! - De Superschool’ (voor leraren) Dag Datum woensdag 7 oktober 2015
Tijd 09.30 - 16.30 uur
Plaats Beatrix Theater-Jaarbeurs Utrecht
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
29
5% 10% 20%
15%
30%
25% Een schoolorganisatie heeft diverse kostenposten. Van arbodienstverlening en schoolmeubilair tot kosten voor de koffiesystemen. Dyade heeft voor haar klanten uitgebreid geanalyseerd welke kosten scholen maken en welke partijen deze diensten/producten aanbieden. Met deze partijen heeft Dyade
een collectief contract afgesloten. Door de schaalgrootte kunnen wij gunstige condities afspreken, waardoor onze klanten zowel zakelijk als privé profiteren van uiteenlopende voordelen. Daarnaast wordt u het werk van het zoeken naar het juiste inkoopadres bespaard.
Haal bij deze diensten of producten uw voordeel: Schoonmaken > Aantrekkelijke (leverings)condities
Arbodienstverlening > Tot 33% korting op abonnementen > Zeer goede resultaten
Multifunctionals >T ot 55% korting op apparatuur
Bankarrangement > Speciale Dyade-tarieven
Papier (print- en kopieerpapier) >G oede kwaliteit papier tegen een bodemprijs
Elektronische beveiliging > Beveiligingsoplossingen op maat Digitale schoolborden > 10% korting IP Aanvullingsplan > 20% korting Koffieconcepten (koffiemachines) voor professioneel gebruik > Kortingen op aanschaf en aantrekkelijke huren onderhoudstarieven
Payroll oplossingen > Speciale Dyade-condities
Uitgelicht
(Personeels)advertenties (het plaatsen van advertenties in de media) >K orting oplopend tot 35% op reguliere advertentietarieven Re-integratie en outplacement > Speciale Dyade-tarieven Schoolmeubilair >A antrekkelijke (leverings)condities
Voor meer informatie over het aanbod van een van onze voordeelservicepartners kijkt u op www.dyade.nl > Voordeelservice
Sanitaire voorzieningen (toiletpapier, zeep, handdoeken, etc.) > Mantelcontract sanitaire voorzieningen Verbruiksmateriaal (pennen, potloden, stiften, linialen, etc.) >G een verzendkosten bij een laag bestelbedrag > Hoge kortingen (tot 38%) Verzekeringen (particulier) > Scherpe premies Ziektekostenverzekering >U itstekende dekking tegen een zeer scherpe premie > Collectieve zorgverzekering via Dyade
KALENDER
juli - augustus 2015
Formulier maandopgave geweigerde vacatures toezenden aan CFI als een vacature geweigerd wordt door een eigen wachtgelder. Een kopie van het formulier aan de afdeling Dyade Personeel zenden. Vervangingsmutaties moeten binnen 4 maanden zijn gedeclareerd bij het Vervangingsfonds. In verband met de verwerkingstijd is het van belang vervangingsmutaties binnen 3 maanden in te dienen bij Dyade. Wanneer de termijn wordt overschreden, kunnen de kosten niet meer worden gedeclareerd bij het Vervangingsfonds. Gewerkte invaldagen moeten liefst direct, maar uiterlijk vóór de 5e van de volgende maand voor verwerking worden aangeboden.
Waar vindt u ons? kijk op www.dyade.nl voor een r outebeschrijving
Dyade Ede E
Ede
Bezoekadres: Horapark 3, 6717 LZ Ede Postadres: Postbus 8040, 6710 AA Ede tel. (0318) 67 51 11 | fax (0318) 62 23 63
Dyade Rotterdam R
Rotterdam
Bezoekadres: Scheepmakershaven 58, 3011 VD Rotterdam Postadres: Postbus 1080, 3000 BB Rotterdam tel. (010) 224 50 00 | fax (010) 414 72 27
Dyade Utrecht Utrecht
Toezenden personeelsmutaties aan de afdeling Dyade Personeel.
U
Wij verzoeken u personeelsmutaties gespreid - bijvoorbeeld wekelijks - aan te bieden via www.dyade.nl > Mijn Dyade > Youforce
Bezoekadres: Savannahweg 71, 3542 AW Utrecht Postadres: Postbus 5040, 3502 JA Utrecht tel. (030) 303 50 00 | fax (030) 303 50 12
Dyade Zuid-West Nederland
09/07
Mutaties die uiterlijk voor 17.00 uur worden ingeleverd, worden v erwerkt in het salaris van juli.
21/07
Laatste mogelijkheid blokkering (vóór 12.00 uur) salarisbetaling juli.
24/07
De geplande betaaldatum van het salaris over de maand juli.
07/08
Mutaties die uiterlijk voor 17.00 uur worden ingeleverd, worden v erwerkt in het salaris van augustus.
20/08
Laatste mogelijkheid blokkering (vóór 12.00 uur) salarisbetaling augustus.
25/08
De geplande betaaldatum van het salaris over de maand augustus.
B
Bergen op Zoom
Bezoekadres: Marslaan 1, 4624 CT Bergen op Zoom Postadres: Postbus 648, 4600 AP Bergen op Zoom tel. (0164) 23 75 57 | fax (0164) 24 14 34
In verband met de zomer vakantie zijn wij in de periode van 20 juli t/m 14 augustus beperkt bereikbaar.
Volg Dyade via: > Website: www.dyade.nl > Nieuwsflits: www.dyade.nl > downloads > Maandbrief: www.dyade.nl > downloads > Twitter: Dyade_info > LinkedIn: Dyade Dienstverlening Onderwijs
Dyademagazine | nummer 7/8 | juli/augustus 2015
31
Zo...dat zit goed!
schoolmeubelen
School- of projectinrichting is een kwestie van functionaliteit en van leefbaarheid. Naast het leveren van innovatieve oplossingen en design voor inrichtings mogelijkheden is Presikhaaf Schoolmeubelen altijd bezig met verbetering en vernieuwing van de producten. Presikhaaf Schoolmeubelen biedt een uitgebreid assortiment schoolmeubelen, in vele kleuren, uitvoeringen en materialen.
Voor meer informatie kijk op:
www.schoolmeubelen.com Presikhaaf schoolmeubelen Bruningweg 10 6827 BM Arnhem Postbus 5457 6802 EL Arnhem
Telefoon: Telefax: E-mail: Internet:
026 - 368 56 85 026 - 368 56 78
[email protected] www.schoolmeubelen.com