Macro-economische Analyse 2015-3
Conclusie Bijna alle seinen die bepalend zijn voor de stand van de Nederlandse economie staan op groen: voor het tweede kwartaal op rij is de economische groei voor 2016 naar boven bijgesteld, het consumentenvertrouwen is positief, het aantal vacatures stijgt en de werkloosheid daalt.
Macro-economische Ontwikkelingen
Ook de woningmarkt doet het goed: het herstel van de woningmarkt zet door en het woningmarktvertrouwen stabiliseert zich op een hoog (positief) niveau. Ook de nieuwbouw ziet duidelijk herstel. Er zijn nog wel zorgen: het aantal huishoudens met hypotheekachterstanden is hoog en stijgend en het aantal onvrijwillige verkopen en veilingen stijgt nog steeds.
3e kwartaal 2015 Bijlage IV
Versie: Auteur:
1.0 NVM Data & Research
8 oktober 2015
Onderdeel Economische Groei
Bron CBS, CPB
Inflatie
CBS, CPB
Producentenvertrouwen
CBS
Consumentenvertrouwen
CBS
Huishoudensconsumptie
CBS, CPB
Koopkrachtontwikkeling Werkloosheid
CPB CBS, CPB
Vacatures
CBS
Hypotheken
Kadaster
Hypotheek- en Kapitaalmarktrente
Hypotheekshop, DNB
Loan-to-Value
HDN
Spaartegoeden
CBS
Hypotheken met betalingsachterstanden
BKR
Acceptatiecriteria kredietverlening
DNB
Onvrijwillige veilingen
Kadaster
Nieuwbouwwoningen
MNW
Bouwvergunningen
CBS
Indices bouw en architectuur
CBS
Woningmarktindicatoren
ING, VEH, NVM
Verhuisgeneigdheid
CBS
Oordeel
Economische Groei
Inflatie
Groei economie houdt aan, naar verwachting ook in 2016 en 2017
Inflatie daalt weer
Groei t.o.v. vorig kwartaal
0,2%
2e kwartaal 2015
Inflatie in laatste maanden (CBS)
Groei t.o.v. zelfde periode jaar terug
1,8%
2e kwartaal 2015
Inflatie Eurozone (CBS)
Economische groei CPB 2015
2,0%
Inflatie CPB 2015
0,5%
Voorspelling economische groei CPB 2016
2,4%
Voorspelling inflatie CPB 2016
1,1%
2,0
4 Groei tov vorige periode
jun - aug 2015
0,2% / 0,2% / 0,2%
jun - aug 2015
Percentage
Groei tov vorig jaar
4
3
1,5
1% / 1% / 0,8%
Inflatie Nederland
Inflatie Nederland (Eur. index)
Inflatie Eurozone (Eur. index)
3
1,0
2015-Q2
2014-Q4
2014-Q2
2013-Q4
2013-Q2
2012-Q4
2012-Q2
2011-Q4
-0,5
2011-Q2
-1
2010-Q4
0,0
2010-Q2
0
2009-Q4
0,5
Tov vorig jaar
1
2009-Q2
Tov. vorig kwartaal
-2
2,5 2 1,5 1 0,5
-3
-1,5
Bijzonderheden * De Nederlandse economie is in het tweede kwartaal 2015 met 0,2 procent gegroeid ten opzichte van het eerste kwartaal 2015. De groei wordt breed gedragen: zowel de investeringen als de consumptie en de export leveren een positieve bijdrage. * DNB: economische groei van het bruto binnenlands product (bbp): 2.0% in 2015. In 2016 zal de economie met 1,8 procent toenemen, om in 2017 verder aan te trekken naar 2,2 procent, het hoogste groeicijfer in tien jaar.
2015-8
2015-2
2014-8
2014-2
2013-8
2013-2
2012-8
2012-2
-1
2011-8
-5
2011-2
-0,5
2010-8
-4
2010-2
0 -1,0
2009-8
Macro-economie
3,5
2
Bijzonderheden * De inflatie volgens de consumentenprijsindex (CPI) bedroeg in augustus 0,8 procent. In juli was dat nog 1,0 procent. De inflatie daalde vooral door de prijsontwikkeling van kleding en benzine. Over de eerste acht maanden van 2015 was de inflatie gemiddeld 0,6 procent.
* De berekenmethodiek van de Europese index houdt geen rekening met de kosten van het wonen in de eigen woning. In de CPI worden deze kosten berekend aan de hand van de prijsontwikkeling van huurwoningen. Omdat de huurstijging hoger is dan de gemiddelde prijsstijging van andere goederen en diensten, komt de Nederlandse inflatie volgens deze methodiek op dit moment hoger uit dan de inflatie * Het CPB verwacht ook een versnelling van de economische groei: 2,0 procent voor 2015 en 2,4 procent volgens de consumentenprijsindex. in 2016.
Producenten- en consumentenvertrouwen
Consumentenvertrouwen
Consumenten en productenten overwegend positief 3,7 / 3,5 / 3,8
jul - sep 2015
Consumentenvertrouwen in laatste maanden
4/6/5
jul - sep 2015
Economisch klimaat in laatste maanden Koopbereidheid in laatste maanden
4/6/5
jul - sep 2015
12 / 20 / 14
jul - sep 2015
-2 / -3 / -2
jul - sep 2015
7/4/7
jul - sep 2015
Koopbereidheid grote aankopen in ltst maanden
Producentenvertrouwen
Consumentenvertrouwen
40
24
30
12
Koopbereidheid
20 10
-12
-20
-9
-18
-30
-12
-24
-15
-30
-18
-36
-21
-42
-60
-24
-48
-70
Bijzonderheden * De stemming onder consumenten verandert in september nauwelijks ten opzichte van augustus. Het consumentenvertrouwen komt uit op 5, een maand eerder was dat 6. Het vertrouwen is al vier maanden vrij stabiel. De lichte daling in september komt vooral doordat consumenten minder positief zijn over het economisch klimaat. * Het producentenvertrouwen is in september iets gestegen ten opzichte van augustus. Dat komt vooral doordat ondernemers positiever zijn over hun orderportefeuille en hun voorraden. Sinds oktober 2014 hebben positief gestemde ondernemers de overhand.
2015-9
2015-3
2014-9
2013-3
2012-9
2012-3
2011-9
2011-3
2010-9
-6
2010-3
0 -10
2009-9
2015-9
2015-3
2014-9
2014-3
2013-9
2013-3
-6
2012-9
0 2012-3
0
2011-9
6
2011-3
3
2010-9
12
2010-3
18
6
-3
Economisch klimaat
Consumentenvertrouwen (rechts)
9
2009-9
Marktvertrouwen
Producentenvertrouwen (links)
Consumentenvertrouwen
2014-3
Consumentenvertrouwen in laatste maanden
2013-9
Producentenvertrouwen in laatste maanden
Oordeel over de economie gedaald, koopbereidheid steeds minder negatief
-40 -50
Bijzonderheden * Het oordeel over de economie is in september slechter dan in augustus. De deelindicator 'Economisch klimaat' komt uit op 14, tegen 20 in augustus. De verslechtering komt doordat consumenten minder positief zijn over de economische situatie in zowel de afgelopen als in de komende 12 maanden. * De koopbereidheid van consumenten is in september een fractie minder negatief dan in augustus. Deze deelindicator van het consumentenvertrouwen stijgt 1 punt en komt uit op -2. Dit komt vooral doordat consumenten iets minder negatief oordelen over hun financiële situatie de afgelopen 12 maanden en de tijd gunstiger vinden voor het doen van grote aankopen.
Huishoudensconsumptie
Koopkrachtontwikkeling
Stijging huishoudensconsumptie vlakt af
Koopkracht stijgt voor werkenden, daalt voor gepensioneerden
Huishoudensconsumptie t.o.v. vorig jaar
1,3% / 2,4% / 1,3%
mei - jul 2015
Koopkracht CPB 2015
0,7%
Mutatie goederenvolume t.o.v. vorig jaar
1,6% / 3,9% / 1,9%
mei - jul 2015
Voorspelling koopkracht CPB 2016
1,4%
Mutatie dienstenvolume t.o.v. vorig jaar
1,1% / 1,3% / 0,9%
mei - jul 2015
Voorspelling consumptie 2015 en 2016
1,8% en 1,6%
Percentage
Percentage 8 Totaal
Goederen
4
Diensten
6
3
4
2
2
1 0
0
-1
-2
-2 -4 -3 -6 -4
2015-7
2015-1
2014-7
2014-1
2013-7
2013-1
2012-7
2012-1
2011-7
2011-1
2010-7
2010-1
-8
2009-7
Consumptie
10
4
Alle huishoudens Tweeverdieners Tweeverdieners Alleenstaande, 2 Alleenverdiener met kinderen, zonder kinderen, x modaal met kinderen, modaal + ½ x modaal + modaal modaal modaal 2011
Bijzonderheden * Consumenten hebben in juli 1,3 procent meer uitgegeven dan in juli 2014. Met 5,4 procent stegen de uitgaven aan duurzame goederen het sterkst. Consumenten gaven net als in de voorgaande maanden vooral meer uit aan woninginrichting en huishoudelijke apparaten. Dit gaat samen met de opleving van de woningmarkt. * Volgens de Consumptieradar van CBS zijn de omstandigheden voor de consumptie door Nederlandse huishoudens in september gunstiger dan in juli, maar slechter dan in augustus. De consumptieradar laat aan de hand van zes indicatoren zien of de omstandigheden voor de Nederlandse consumptie gunstiger of minder gunstig zijn geworden. De verslechtering in september ten opzichte van augustus komt doordat de toename van de koerswaarde van Nederlandse aandelen op jaarbasis aanzienlijk kleiner was dan een maand eerder. Ook het oordeel van consumenten over de toekomstige werkgelegenheid is een stuk negatiever dan vorige maand.
2012
2013
2014
2015
AOW alleenstaande, AOW +10 000
Alleenstaande ouder, minimumloon
2016
Bijzonderheden * Uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden leveren als enigen volgend jaar koopkracht in, voorspelt het Centraal Planbureau. Andere inkomensgroepen gaan er op vooruit, werkenden met kinderen het meest. * Het is voor het eerst sinds 2008 dat het Nibud ziet dat zo veel huishoudens een koopkrachtstijging meemaken. Dit blijkt uit koopkrachtberekeningen van het Nibud op basis van de Miljoenennota. Mensen met een inkomen hoger dan 50.000 euro bruto per jaar gaan er minder op vooruit dan de inkomens onder deze grens. Dit komt omdat zij minder profiteren van de belastingverlaging. Deze verlaging is vooral gericht op werkenden met een laag en middeninkomen.
Werkloosheid
Vacatures
Daling werkloosheid zet door, maar langzaam Werkloosheid (duizenden personen) Werkloosheidspercentage
Arbeidsmarkt trekt aan, stijging vacatures zet door in 2016 611 / 603 / 604
jun - aug 2015
Aantal openstaande vacatures (in duizenden)
131
2e kwartaal 2015
6,9% / 6,8% / 6,8%
jun - aug 2015
Ontstane vacatures (in duizenden)
217
2e kwartaal 2015
Vervulde vacatures (in duizenden)
208
2e kwartaal 2015
Voorspelling CPB 2015
6,9%
Voorspelling CPB 2016
6,7%
werkloze beroepsbevolking (dzd. personen) 700
werkloosheidspercentage 9
x 1000 250 Ontstane vacatures
Vervulde vacatures
Openstaande vacatures
Seizoensgecor. werkloosheid
8
600
Seizoensgecor. Werkloosheidsperc.
200
500 6 400
5
300
4
150
100
3 200 2 100
50
1
Bijzonderheden * De werkloosheid onder personen van 25 tot 45 jaar is de afgelopen drie maanden sneller gedaald dan onder personen van 45 jaar en ouder. In augustus waren in totaal 604 duizend mensen werkloos, 13 duizend minder dan drie maanden eerder. De werkloosheid was in augustus nagenoeg gelijk aan die in juli en kwam uit op 6,8 procent van de beroepsbevolking. * Het Planbureau heeft de raming van de werkloosheid omhoog bijgesteld van 6,5 naar 6,9% voor 2015. De werkgelegenheid neemt toe, maar de werkloosheid daalt slechts licht naar 6,7% in 2016. * CBS hanteert een andere definitie van werkloosheid dan CPB en DNB, waardoor zij in de berekening doorgaans op een hoger werkloosheidspercentage uitkomt.
2015-Q2
2014-Q4
2014-Q2
2013-Q4
2013-Q2
2012-Q4
2012-Q2
2011-Q4
2011-Q2
2010-Q4
2010-Q2
2009-Q4
0
2009-Q2
2015-8
2015-2
2014-8
2014-2
2013-8
2013-2
2012-8
2012-2
2011-8
2011-2
2010-8
0
2010-2
0
2009-8
Arbeidsmarkt
7
Bijzonderheden * In het tweede kwartaal van 2015 staan er 131 000 vacatures open. Daarmee is het aantal sinds 2013 met 40.000 toegenomen. Halverwege dat jaar bereikte het aantal openstaande vacatures een dieptepunt. Niet in elke regio is de groei even groot. Ook de werkloosheidscijfers zijn per provincie sterk verschillend: in 2014 telde Friesland, Groningen en Flevoland grofweg één openstaande vacature per tien werklozen. In Utrecht en Noord-Holland was dat een op vier á vijf, het landelijk gemiddelde was een op zes. In 2008, kort voor het begin van de crisis, was het aantal openstaande vacatures ongeveer gelijk aan het aantal werklozen. * De maandelijkse vacature-indicator van het CBS geeft een verwachte stijging van het aantal vacatures aan. De indicator is een snelle indicatie over het verwachte verloop van de vacatures in het bedrijfsleven, gebaseerd op het oordeel van de ondernemers. Bij een oordeel 0 verwachten evenveel ondernemers een stijging als een daling van het aantal vacatures. De waarde komt nu al een jaar boven de nul uit.
Hypotheken
Hypotheek- en Kapitaalmarktrente
Sterke stijging hypotheekaanvragen en -afsluitingen €
Gemiddelde hypotheeksom
255.300
Verandering hypotheeksom t.o.v. vorig jaar
1,6%
Aantal afgesloten hypotheken
22.140
Verandering aantal t.o.v. vorig jaar
aug 2015
Hypotheekrente in laatste maanden
aug 2015
Kapitaalmarktrente in laatste maanden
2,2 / 2,2 / 2,1
jul - sep 2015
1 / 0,9 / 0,9
jul - sep 2015
aug 2015
28,0%
aug 2015
Aantal
In euro's
40.000 Aantal afgesloten hypotheken
Percentage
350.000
6
300.000
5
Gemiddelde hypotheeksom
Hypotheekrente 5 jaar vast met NHG
35.000 30.000
Kapitaalmarktrente
250.000 4
25.000 200.000 20.000
3 150.000
15.000
Bijzonderheden Afgesloten hypotheken: * Het aantal geregistreerde hypotheken nam in augustus 2015 met 28% toe ten opzichte van augustus vorig jaar, van 17.303 naar 22.140. Vergeleken met juli 2015 (25.667) is er sprake van een daling van 13,7%. Hypotheekaanvragen: * Na een enorme groei van hypotheekaanvragen in het tweede kwartaal, registreert Het Hypotheken Data Netwerk (HDN) een laag aantal hypotheekaanvragen in juli en augustus. Deze daling volgt het reguliere seizoenspatroon, maar volgens HDN was de dip ook te wijten aan het aanscherpen van zowel de normen voor Nationale Hypotheek Garantie als de algemene verstrekkingsnormen per 1 juli. * In het tweede kwartaal ligt het aantal oversluitingen maar liefst 52% hoger dan een jaar geleden, meldt Onderzoeksbureau IG&H.
2015-9
2015-3
2014-9
2014-3
2013-9
2013-3
2012-9
2012-3
2011-9
0
2011-3
0
2010-9
1
2015-8
2015-2
2014-8
2014-2
2013-8
2013-2
2012-8
2012-2
2011-8
2011-2
2010-8
2010-2
0
50.000
2009-9
5.000
2
2010-3
100.000
10.000
2009-8
Financiering en vermogen
Hypotheekrente daalt verder door concurrentie op hypotheekmarkt
Bijzonderheden * Even leek de daling van de hypotheekrente gestopt, maar door toegenomen concurrentie op de hypotheekmarkt zien we zelfs weer een groot aantal renteverlagingen. Een mogelijke verklaring is dat banken, verzekeraars en pensioenfondsen hun doelstellingen qua marktaandeel voor 2015 alsnog proberen te halen. Doordat de grootbanken een minder scherpe rente kennen, ging hun marktaandeel achteruit. * Doordat de rentes voor de verschillende rentevaste periodes steeds dichter bij elkaar zijn gekomen, zetten steeds meer consumenten de hypotheekrente lang vast. Maar liefst 90% van de consumenten kiest voor een rentevaste periode van 10 jaar of langer. De meest gekozen rentevaste periode is nog steeds 10 jaar, 44 van de 100 hypotheekaanvragen kent deze periode. * De wettelijk vastgestelde ondergrens van de toetsrente is 5,0. Dit is na 1 juli 2015 dus onveranderd.
Loan-to-Value
Spaartegoeden Spaartegoeden historisch hoog
Aantal hypotheekoffertes naar hoogte van LTV en het aandeel offertes met een LTV < 100%
Spaartegoeden (in miljarden euro's)
Aandeel LTV >= 100%
52,5%
2e kwartaal 2015
% verandering t.o.v. vorig jaar
Loan-to-value < 100%, aantalontw. tov vorig jaar
66,2%
2e kwartaal 2015
Loan-to-value >= 100%, aantalontw. tov vorig jaar
94,7%
2e kwartaal 2015
90.000
Mutatie laatste 3 maanden
jul 2015
1,2% /0,5% /-0,3%
mei - jul 2015
in miljoenen
20
Bijzonderheden * Het aandeel van de hypotheekaanvragen met een LTV ratio van meer dan 100% stabiliseert rond de helft van alle nieuwe hypotheekoffertes.
5.000
318.000
0
310.000
2015-7
0
326.000
2015-1
25
10.000
2014-7
10.000
334.000
2014-1
30
15.000
2013-7
20.000
spaartegoeden
342.000
2013-1
35
stortingen
20.000
2012-7
40
30.000
350.000 terugbetalingen
2015-Q2
40.000
2014-Q4
45
2014-Q2
50.000
2013-Q4
50
2013-Q2
55
60.000
2012-Q4
70.000
2012-Q2
60
2011-Q4
80.000
2011-Q2
jul 2015
25.000
aandeel LTV >= 100%
Aandeel
LTV >= 100%
344 3,0%
in miljoenen
65 LTV < 100%
Aantal
Financiering en vermogen
In 2015 helft van nieuwe hypotheekoffertes met LTV lager dan 100%
Bijzonderheden * Nederlandse huishoudens hebben een recordbedrag aan spaartegoeden gestald bij banken. Eind juli hadden zij opgeteld 344 miljard euro staan op binnenlandse rekeningen. Nog nooit werd er zoveel gespaard door Nederlandse huishoudens. Het grootste deel van de Nederlandse spaartegoeden, ruim 85 * Elk 4e kwartaal wordt een piek in hypotheekoffertes waargenomen. Dit is een administratief effect. Naar procent, staat op vrij opneembare spaarrekeningen, zoals internetspaarrekeningen. verwachting wordt in het laatste kwartaal van 2015 deze piek nog iets hoger door door afname van de LTV van 103% naar 102% per 1 januari 2016. * De jaarsgewijze piek in januari komt waarschijnlijk door storting van de 13e maand. Elk jaar wordt ook in mei een piek in stortingen geregistreerd door storting van vakantiegeld.
Hypotheken met betalingsachterstanden
Acceptatiecriteria kredietverlening
Betalingsachterstanden nemen nog steeds toe
Banken verwachten geen verdere aanscherping acceptatiecriteria 1e kwartaal 2015
19.677
1e kwartaal 2015
2e kwartaal 2015
Bijzonderheden * In één jaar tijd zijn er 16.677 consumenten met een betalingsachterstand op de hypotheek bijgekomen. In totaal zijn in het 1e kwartaal 2015 112.800 consumenten die moeite hebben om hun hypotheeklasten te betalen. Het aantal mensen met betalingsproblemen op de hypotheek neemt al jaren toe. Vanaf 2011 is dit aantal verdubbeld.
60 40 20
2015-Q2
2014-Q4
2014-Q2
2013-Q4
2013-Q2
2012-Q4
2012-Q2
-40
2011-Q4
-20
2011-Q2
0
2010-Q4
7.000
Aanscherping
80
2010-Q2
0
100
2009-Q4
9.000
2015-Q1
20.000
2014-Q3
11.000
2014-Q1
40.000
2013-Q3
13.000
2013-Q1
60.000
2012-Q3
15.000
2012-Q1
80.000
2011-Q3
17.000
2011-Q1
100.000
2010-Q3
19.000
2010-Q1
120.000
2009-Q3
0%
21.000
Kredietnemers met betalingsprobleem op hypotheekcontract (linker as) Kredietnemers met herstelde lopende hypotheken (rechter as)
2009-Q1
Percentage van de banken dat aanscherping / versoepeling voorziet:
2009-Q2
140.000
Hypotheeknemers met betalingsproblemen
Financiering en vermogen
Kredietnemers met herstelde betaalachterstand
112.800
Kredietnemers met herstelde lopende hypohteken
Kredietnemers met betalingsprobl. hypotheek
-60 -80 -100
Versoepeling
Bijzonderheden * In de grafiek wordt weergegeven wat de mening is van de in Nederland gevestigde deelnemende banken over hun kredietverlening. De waarden kunnen variëren van -100 (alle banken versoepelen de acceptatiecriteria) tot +100 (alle banken verscherpen de acceptatiecriteria).
* De verwachte aanscherping in het eerste kwartaal van 2015 hield nauw verband met de verlaging van * Er wordt van een betalingsprobleem gesproken bij een betalingachterstand van meer dan 120 dagen op de NHG-norm en de nieuwe hypotheekregels van het Nibud. een lopend hypotheekcontract. * De werkelijke schuldenproblematiek in Nederland is veel groter. Huurachterstanden en betaalproblemen op bijvoorbeeld de energie- of telefoonrekening worden niet centraal geregistreerd.
Onvrijwillige veilingen
Nieuwbouwwoningen
Aantal onvrijwillige veilingen en gedwongen onderhandse verkopen licht stijgend
Herstel nieuwbouwmarkt houdt aan
Aantal onvrijwillige veilingen (per maand)
mei - jul 2015
Aantal nieuw in aanbod
7.445
2e kwartaal 2015
aug 2014 - jul 2015
Aantal verkocht
7.993
2e kwartaal 2015
jul 2015
Aantal opgeleverd
4.623
2e kwartaal 2015
262.000
2e kwartaal 2015
118 / 177 / 253
Aantal laatste 12 maanden
2.136
Verandering t.o.v. vorig jaar (12 maanden)
8%
€
Prijs verkochte woningen 450
4500 onvrijwillige veilingen per maand
Prijsontwikkeling t.o.v. vorig jaar
8,1%
2e kwartaal 2015
Onvrijwillige veilingen, maandvoortschrijdend jaarcijfer (rechteras)
400
4000
14.000
350
3500
12.000
300
3000
250
2500
6.000
200
2000
4.000
150
1500
100
1000
50
500
Nieuw in aanbod
Verkocht
Opgeleverd
8.000
2.000
2015-7
2015-1
2014-7
2014-1
2013-7
2013-1
2012-7
2012-1
2011-7
2011-1
2010-7
0
2010-1
0
2009-7
2015-Q2
2014-Q4
2014-Q2
2013-Q4
2013-Q2
2012-Q4
2012-Q2
2011-Q4
2011-Q2
2010-Q4
2010-Q2
2009-Q2
2009-Q4
0
x 1000 euro 320 Transactieprijs
300 280 260
Cijfers NHG: * In het tweede kwartaal van 2015 hebben in totaal 30.700 huishoudens de aankoop of verbetering van hun woning gefinancierd met NHG. In totaal hebben 1.072 huishoudens in het tweede kwartaal van 2015 een beroep gedaan op NHG in verband met de verkoop van hun woning met verlies. Op basis van de meest recente liquiditeitsprognose en bij stabiel overheidsbeleid verwacht het Waarborgfonds Eigen Woningen dat er in de periode van 2015 tot en met 2020 geen aanspraak wordt gedaan op de achtervangfunctie van de overheid.
240
2015-Q2
2014-Q4
2014-Q2
2013-Q4
2013-Q2
2012-Q4
2012-Q2
2011-Q4
2011-Q2
2010-Q4
2010-Q2
220
2009-Q4
Bijzonderheden * In de afgelopen 12 maanden vonden 2.136 executieveilingen plaats. Dit is een stijging van 8% ten opzichte van juli 2014. Daar komen nog de gedwongen onderhandse verkopen (zonder veiling) bij. Zowel voor de bank als voor de huiseigenaar blijft zo het verlies beperkt.
2009-Q2
Woningmarkt
10.000
Bijzonderheden * De NEPROM ziet een doorzettende opwaartse beweging op de markt voor nieuwbouw koopwoningen. Werden er vorig jaar nog 26.500 nieuwe woningen verkocht, voor dit jaar is de verwachting dat er circa 30.000 woningen worden verkocht, mits het aanbod niet achterblijft. * De prijs van nieuwbouwwoningen stijgt fors en staat nu op 262.000 euro. Deels komt dit door een autonome stijging van de woningprijzen, maar ook door een stijging van het aandeel transacties vanaf 300.000 euro. Het lijkt erop dat weer meer doorstromers een nieuwbouwwoning durven te kopen.
Bouwvergunningen
Indices bouw en architectuur
Aantal verleende bouwvergunningen is verdubbeld in jaar tijd
Herstel bouwnijverheid zet door
15.343
2e kwartaal 2015
Index bouwnijverheid
99%
2e kwartaal 2015
Index projectontwikkeling
Bouwvergunningen huurwoningen
5.084
2e kwartaal 2015
Index bouwinstallatiebedrijven
Bouwvergunningen koopwoningen
10.259
2e kwartaal 2015
Aantal verleende bouwvergunningen totaal Verandering t.o.v. periode vorig jaar
30.000 Totaal verleende bouwvergunningen
Verleende bouwvergunningen huur
Verleende bouwvergunningen koop
mei - jul 2015
95 / 116 / 102
mei - jul 2015
Projectontwikkeling
Bouwinstallatiebedrijven
200 175
20.000
150 15.000
125 100
10.000
75 5.000
50 25
Bijzonderheden Bijzonderheden * Het aantal afgegeven bouwvergunningen is alweer bijna op het niveau van voor de crisis, dit geldt zowel * De grafiek geeft de ontwikkeling van de binnenlandse omzet van de bouwnijverheid weer. voor de vergunningen voor koop- als voor huurwoningen. * Onder bouwinstallatiebedrijven vallen onder andere elektrotechnische installatie, loodgieters- en fitterswerk en installatie van sanitair en verwarmings- en luchtbehandelingsapparatuur. * Nadat de bouwvergunning is verleend, duurt het gemiddeld twee jaar voordat de bouwwerkzaamheden gereed zijn.
2015-7
2015-1
2014-7
2014-1
2013-7
2013-1
2012-7
2012-1
2011-7
2011-1
2010-7
2010-1
0
2009-7
2015-Q2
2014-Q4
2014-Q2
2013-Q4
2013-Q2
2012-Q4
2012-Q2
2011-Q4
2011-Q2
2010-Q4
2010-Q2
2009-Q4
0
2009-Q2
Woningmarkt
mei - jul 2015
67 / 97 / 91
Index (2010 = 100) 225 Bouwnijverheid
25.000
95 / 117 / 102
Woningmarktindicatoren
Verhuisgeneigdheid
Woningmarktvertrouwen stabiliseert zich op een hoog (positief) niveau
Verhuisgeneigdheid nog opvallend laag
ING WoonIndex
117
3e kwartaal 2015
2e kwartaal 2015
103
3e kwartaal 2015
Percentage huishoudens dat komende 2 jaar zeker een woning wil kopen of bouwen
3%
Vereniging Eigen Huis Marktindicator NVM Makelaarstemmingsindicator
131
3e kwartaal 2015
Percentage huishoudens dat komende 2 jaar misschien een woning wil kopen of bouwen
3%
2e kwartaal 2015
12%
140 ING
VEH
NVM
Percentage dat zeker of misschien een woning wil kopen of bouwen
130 10% 110
8%
100 6%
90 80
4% 70 60
2%
50
* De NVM-index wordt gebaseerd op het rapportcijfer dat de makelaars elk kwartaal geven aan de woningmarkt. Bij een waarde 100 geven de makelaars de woningmarkt het rapportcijfer 5,5. Voor het 3e kwartaal van 2015 kwam het rapportcijfer op 6,9. * Huizenbezitters en starters op de woningmarkt weten het zeker: de verwachting is dat zowel de huizenprijzen als de hypotheekrente hun laagste punt wel hebben gehad. Vier op de vijf (81%) denkt dat de huizenprijzen niet verder zullen dalen, en twee derde (65%) verwacht dat van de hypotheekrente. Onder starters is dat in het laatste geval zelfs 70%. Zeven op de tien starters oordeelt dat dit moment gunstig is om een huis te kopen. Daarbij denkt een derde (36%) van de starters meer dan 90% van de maximale hypotheekhoogte te moeten benutten. (Bron ING Woonbericht).
2015-Q2
2014-Q4
2014-Q2
2013-Q4
2013-Q2
2012-Q4
2012-Q2
2011-Q4
2011-Q2
2010-Q4
2010-Q2
2009-Q4
2015-Q3
2015-Q1
2014-Q3
2014-Q1
2013-Q3
2013-Q1
2012-Q3
2012-Q1
2011-Q3
2011-Q1
2010-Q3
2010-Q1
Bijzonderheden * Het vertrouwen op de Nederlandse woningmarkt stabiliseert, maar wel boven de neutrale waarde van 100. Ook de ING WoonIndex stabiliseert boven het omslagpunt van 100, wat betekent dat meer consumenten positief zijn over de woningmarkt dan negatief.
2009-Q2
0%
40
2009-Q3
Woningmarkt
120
Bijzonderheden * Hoewel veel indicatoren voor de woningmarkt op groen staan, registreert het CBS opvallend genoeg nog steeds geen structurele en significante toename van de verhuisgeneigdheid. De Nederlandse Vereniging van Makelaars o.g. en vastgoeddeskundigen NVM (hierna ‘de NVM’) behoudt zich uitdrukkelijk alle rechten op dit document voor. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de NVM. Gebruik of openbaarmaking van deze informatie door derden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de NVM is niet toegestaan. Het is uitdrukkelijk niet toegestaan een wijziging aan te brengen in de uiterlijke verschijningsvorm van dit document. Ondanks de voortdurende zorg en aandacht die de NVM aan de samenstelling van dit document en de daarin opgenomen gegevens besteedt, geeft de NVM geen garanties op de volledigheid, juistheid of voortdurende actualiteit van de gegevens. De NVM zal bij naar haar oordeel gebleken misbruik een beroep op haar rechten kunnen doen bij de daartoe wettelijk bevoegde Nederlandse rechter.