Maatschappelijk verantwoord ondernemen

52

Jaarverslag 2011

Maatschappelijk verantwoord ondernemen Concrete engagementen naar stakeholders Proactief financieel beleid voor onze aandeelhouder Bouwen aan een duurzame relatie met onze klanten Respect voor het milieu Oog voor onze omgeving Zorg voor medewerkers

54 56 57 58 63 66

53

54

Jaarverslag 2011

Concrete engagementen naar stakeholders Waterzuivering evolueert steeds meer van een eindoplossing naar een deel van een grondstoffenkringloop. Ook het bedrijf zelf richt zich steeds meer op integratie in de maatschappij. In 2011 hebben we onze bedrijfswaarden vertaald in duidelijke engagementen naar onze aandeelhouder, onze klanten, onze omgeving, het milieu en onze medewerkers. Zo willen we onze activiteiten aan die van onze stakeholders verbinden en het draagvlak voor onze activiteiten vergroten.

WAARDEN n Klantgericht

n Gedreven

We onderhouden een duurzame en persoonlijke relatie met onze klanten. We gaan actief op zoek naar de behoeften van onze klanten en helpen ze te definiëren. We houden ons aan gemaakte afspraken en communiceren duidelijk welke behoeften Aquafin kan invullen en welke niet. Klanttevredenheid is het doel, zowel intern als extern.

Wij zijn trots op de aard en de kwaliteit van de dienstverlening die we bieden aan onze klanten en aan de maatschappij. Daardoor hebben we plezier in ons werk en willen we steeds het beste resultaat leveren voor onze klanten, het milieu en de maatschappij. n Open

n Resultaatgericht

We leveren kwalitatief hoogstaand werk binnen de gestelde timing en het afgesproken budget. We voelen ons persoonlijk verantwoordelijk voor het bereiken van het gewenste eindresultaat.

We staan open voor mensen en ideeën. We zijn niet bang voor invloeden van buitenaf of voor verandering. In al onze samenwerkingsverbanden streven we transparantie na. Intern is openheid en vertrouwen tussen collega’s een voorwaarde om tot optimale resultaten te komen.

n Vooruitstrevend

n Respectvol

We leren voortdurend uit gesprekken met onze klanten en partners, uit maatschappelijke en technologische evoluties. De inspiratie en kennis die we daardoor opdoen, ontwikkelen we verder binnen de organisatie en implementeren we in efficiëntieverbeteringen of in nieuwe producten en diensten. We zijn flexibel en durven onszelf en onze werkwijzen continu in vraag te stellen. Feedback is positief en constructief.

We hebben respect voor de mensen met wie we werken, het milieu en de behoeften van de maatschappij. Intern houden we ons aan mondelinge en schriftelijke afspraken. Collega’s waarderen elkaars expertise en verantwoordelijkheid, waardoor werken bij Aquafin een aangename ervaring is.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

55

56

Jaarverslag 2011

Proactief financieel beleid voor onze aandeelhouder Aquafin engageert zich om steeds de belangen van de aandeelhouder voor ogen te houden, weliswaar in evenwicht met de andere gedefinieerde domeinen. Aquafin gaat zeer omzichtig om met de financiële middelen die worden geïnvesteerd in de zuiveringsinfrastructuur van het gewest. We zorgen voor deze infrastructuur alsof die eigendom van het bedrijf is. Zo doen we aan rentemanagement voor een deel van onze leningen op lange termijn, ook al heeft het bedrijf zelf daar geen directe baten bij. Aquafin gaat ook steeds vroeg mee met interessante evoluties op de financiële markt. Het bedrijf was bij de eerste in de sector om een commercial paper-programma op te zetten, of om een obligatielening uit te geven waar ook particulieren op konden intekenen. Door onze hoge rating, maar ook door het feit dat we onze beloftes in de financiële wereld altijd nakomen, geniet Aquafin het volle vertrouwen van de bankwereld. Daardoor kunnen we de zware investeringen in de zuiveringsinfrastructuur voor het gewest optimaal financieren. Bij elk projectvoorstel wordt zorgvuldig afgewogen of het beoogde resultaat een meerwaarde biedt voor de aandeelhouder, die opweegt tegen de interne kost. Activity based costing (ABC) is hierbij een ondersteunend instrument, dat een duidelijk zicht geeft op de kostprijs van de activiteiten van het bedrijf. De modellen werden in 2011 verder verfijnd en er werd gestart met de implementatie ervan in een specifieke ABC-software. Deze software zou moeten toelaten om de kostprijsmodellen flexibel aan te passen aan wijzigingen in de organisatie en moet tevens goede rapportering mogelijk maken.

Bouwen aan een duurzame relatie met onze klanten We bieden onze klanten een producten- en dienstenaanbod dat gestoeld is op onze missie en onze kernactiviteiten. We streven in overleg naar oplossingen die gebaseerd zijn op het principe van duurzaamheid op lange termijn. We bieden hen een doeltreffende totaaloplossing voor een correcte prijs, waarbij de klanttevredenheid primeert. We engageren ons om de beloofde timings, kwaliteitsnormen en het vooropgestelde budget te behalen, dit zowel voor de targets die impliciet als expliciet gesteld werden. Een afspraak is immers een afspraak. Om die belofte waar te maken, hebben we ons in 2011 intern meer procesmatig georganiseerd. De account managers leiden vanaf 2012 variabel samengestelde klantenteams. De leden streven er elk vanuit hun eigen achtergrond naar om de relatie met de gemeentelijke klanten en bovengemeentelijke bekkenvertegenwoordiging optimaal te houden.


57

58

Jaarverslag 2011

Respect voor het milieu Aquafin engageert zich om respectvol om te gaan met het milieu en ecosystemen niet te verstoren. Maar we willen als bedrijf méér doen. Het uiteindelijke doel is om het aangeleverde rioolwater zo goed mogelijk te zuiveren met een zo laag mogelijke voetafdruk op het milieu. We streven naar een duurzaam gebruik van materialen, grondstoffen, energie en ruimte.

ENERGIEVERBRUIK VERLAGEN OP DE ZUIVERINGSINSTALLATIES Uit audits blijkt dat onze zuiveringsinstallaties qua energieverbruik efficiënt ontworpen zijn. Toch blijft het zuiveringsproces behoorlijk energie-intensief. De energiekost voor de zuivering van afvalwater, bedraagt immers zo’n 25 miljoen euro per jaar, een kwart van de totale operationele kost van Aquafin. Op het gebied van on-line sturing van het zuiveringsproces, zijn we al bij de voorlopers in Europa. Sensoren voor zuurstof-, nitraat-, ammonium-, fosfaat- en turbiditeitsmetingen, helpen om het zuiveringsproces op de installaties zo precies mogelijk te sturen, zodat er geen kostbare energie verspild wordt. Aquafin wil werk maken van een nog meer doorgedreven energiebeheer. Het bedrijf wil de volgende jaren telkens minstens 2% besparen op zijn energiefactuur. Aquafin wil ook elk jaar minstens 500.000 euro aan energieprojecten besteden. Wanneer alle in 2011 gedefinieerde projecten uitgevoerd zijn, zullen ze een besparing opleveren van 755.000 euro per jaar.

ENERGIEBELEIDSVERKLARING

Het Trias Energetica model:

e am urz ing du kk ik we bru op Ge ergie 2 en

Om het energieverbruik terug te dringen volgt Aquafin de filosofie van de Trias Energetica. Het model maakt gebruik van drie stappen, die achtereenvolgens doorlopen moeten worden. De eerste en de belangrijkste stap is energieverbruik vermijden. Elke kWh die we niet verbruiken, hoeft namelijk ook niet opgewekt te worden. We willen dat elke medewerker het energieverbruik in het achterhoofd houdt bij het op punt stellen van processen, de aankoop van materialen en de exploitatie van onze infrastructuur. De volgende stap is de benodigde energie zoveel mogelijk duurzaam opwekken. We willen een maximaal rendement uit onze slibgistingen halen, op een ethisch verantwoorde manier. De groene energie die we niet zelf kunnen opwekken, zullen we aanvullen met de aankoop van groene stroom tot minstens de besparing van 20% op primaire energie en 13% groene stroomproductie.

Stap drie is de ‘eindige’ fossiele energiebronnen zo efficiënt mogelijk gebruiken. Daartoe zoeken we continu naar verbeteringen, zowel in de processen als in de apparatuur die we inzetten.

M en inim erg a iev lise er e 1 rbru ik

De energiebeleidsverklaring van Aquafin is gestoeld op de Europese Klimaatdoelstelling. Tegen 2020 willen we 20% primaire energie sparen, 20% op transport sparen en 13% groene stroom opwekken, wat ook de doelstelling voor lidstaat België is.

3 Efficiënt gebruik fossiele brandstof

ENERGIE BESPAREN ZONDER KWALITEITSVERLIES Met Aqua3M, ons eigen platform voor dynamische RWZImodellering, hebben we in 2011 de bedrijfsvoering doorgelicht van zes zuiveringsinstallaties (in Aartselaar, Antwerpen-Noord, Deurne, Harelbeke, Oostende en Sint-Truiden). Daaruit volgden voorstellen voor de meest optimale bedrijfsvoering wat betreft energieverbruik, slibproductie en chemicaliënverbruik. Zo realiseren we een daling in de kost per IE, zonder de kwaliteit van het gezuiverde water in gevaar te brengen.


59

Jaarverslag 2011

ENERGIERECUPERATIE EN -PRODUCTIE UIT SLIB

n Elektriciteit en warmte door biogasproductie

Tijdens het waterzuiveringsproces worden grote hoeveelheden zuiveringsslib geproduceerd. In die actief-slibmassa leven miljoenen bacteriën en andere micro-organismen. Ze verbruiken de vervuiling in het rioolwater als voedsel. Door de gunstige leefomstandigheden in het afvalwater, groeit de massa snel aan. Het slib dat overtollig is, wordt in aanzienlijke mate beperkt door indikking, vergisting, ontwatering en droging. De verwerking en afzet van resterend zuiveringsslib is niet alleen een zware kost voor Aquafin, maar ook een belasting voor het milieu, door de vele duizenden transporten aan vloeibaar slib en gedroogd slib per jaar. Een berekeningsmodel optimaliseert de logistieke keten van de slibverwerking. Het model maakt het eenvoudiger om strategische beslissingen te nemen, maar biedt ook de mogelijkheid om wekelijkse fluctuaties in de slibtransporten te minimaliseren. In 2011 werd 94.624 ton drogestof slib verbrand, co-verbrand of gebruikt in de afdeklagen van een stortplaats. Daarnaast werd nog een kleine fractie hiervan gerecycleerd als entslib om waterzuiveringsinstallaties van Aquafin of derden op te starten.

Bij het vergisten van waterzuiveringsslib wordt organisch materiaal bacterieel afgebroken en omgezet in biogas. Hierdoor vermindert het volume slib dat nog verder moet behandeld worden. Dit biogas is bovendien een energiedrager. Het bevat ongeveer 65% methaan, dat zowel in warmte als in elektriciteit kan omgezet worden. De opwekking van elektriciteit gebeurt met gasmotoren, die een elektrisch vermogen hebben van 200 tot 500 kWelektrisch. De koelingswarmte van de gasmotoren wordt bovendien gebruikt voor de verwarming van de slibgisting en in een aantal gevallen ook voor de verwarming van de dienstgebouwen. De geproduceerde groene elektriciteit wordt steeds op de zuiveringsinstallatie zelf gebruikt. Daardoor moet Aquafin minder elektriciteit aankopen en krijgt het bedrijf al sinds 2002 groenestroomcertificaten. Een groenestroomcertificaat toont aan dat 1.000 kWh elektriciteit werd opgewekt uit een hernieuwbare energiebron. Op de site van RWZI Deurne wordt het biogas niet omgezet in elektriciteit, maar verbrand in een stookketel om zuiveringsslib te drogen. Het geproduceerde biogas vervangt dus aardgas in verbrandingsprocessen.

EINDAFZET VAN HET ONTWATERDE ZUIVERINGSSLIB

100% n Bodemverbeteraar/landbouw n Storten (eventueel na solidificatie) n Afdichting stortplaats n Verbranding n Co-verbranding na droging

80%

60%

40%

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

0%

1998

20%

1997

60

In 2011 werd ongeveer 53% van al het geproduceerde slib vergist. Alle gasmotoren samen produceerden 8,3 miljoen kWhelektrisch. Dat is 1.300.000 kWh of 19% meer dan in 2010, terwijl er geen bijkomende slibgistingen in gebruik genomen werden. Onze verhoogde aandacht voor de productie van groene energie heeft ertoe geleid dat er op twee jaar tijd 66% meer groene elektriciteit is geproduceerd. In 2010 was RWZI Antwerpen-Zuid de eerste installatie die een jaarproductie van meer dan 1 miljoen kWh heeft gehaald. In 2011 heeft ook de zuivering van Hasselt deze kaap overschreden. In 2012 verwachten we dat nog minstens 1 bijkomende installatie deze productie haalt. Alle energieprojecten samen met ook de productie van biogas meegeteld, leidden in 2011 tot een besparing van minstens 14.500.000 kWh/j. Dat is 15% beter dan in 2010 en kan worden vergeleken met het elektriciteitsverbruik van een stad als Veurne of Herk-de-Stad. n Slibpellets als bron van thermische energie

Om het niet-vergiste slib en het overblijvende slib na de slibgisting te drogen, heeft Aquafin vier drooginstallaties in gebruik. Ze vormen een milieutechnische eenheid met de RWZI’s van Deurne, Houthalen, Leuven en Brugge. Sinds de opstart van de slibdrooginstallatie van Leuven in 2003 is de voorziene slibdrogingsinfrastructuur van Aquafin volledig uitgebouwd. De drogers van Brugge en Houthalen dateren van 2001, die van Deurne van 1998. Waar 10 jaar geleden het drogen nog voor 100% gebeurde in installaties van derden, wordt het slib momenteel voor 99,96% gedroogd in drooginstallaties van Aquafin. De slibdroging, in 1997 nog maar goed voor 5% van de afzet werd belangrijker waarbij het aandeel slib dat gedroogd werd in 2011 een 34% bedroeg. Hierin is het slib dat in Brugge gedroogd wordt alvorens ter plaatse verbrand te worden niet meegerekend; het is vervat in de categorie ‘verbranding’. Drogen van ontwaterd slib levert een drogestofgehalte op van ca. 90%. Het zuiveringsslib wordt gedroogd tot korrels met een calorische waarde gelijk aan deze van bruinkool. Hierdoor kan het gedroogde slib gebruikt worden om andere brandstoffen te vervangen in steenkool- of bruinkoolgestookte elektriciteitscentrales en in cementovens; in 2011 ging het over 32.721 ton droge stof. Men spreekt in dit geval van co-verbranding. Ook ontwaterd niet-gedroogd slib kan co-verbrand worden. n Verbranden van slib

In 2011 werd in het totaal 56.657 ton slib omgerekend naar droge stof verbrand. 55,8 % daarvan werd verbrand in de SLECO verbrandingsoven te Beveren en 44,2 % in de slibverbrandingsinstallatie van Brugge die Aquafin in dienst heeft.

ONDERZOEK MOET BIOGASPRODUCTIE VERHOGEN Op RWZI Hoogstraten bestudeerden we de haalbaarheid van een co-vergisting van slib met glycerol, een commercieel verkrijgbaar product. De gemeten biogasproductie was nog hoger dan theoretisch verwacht en er waren geen operationele problemen. In alle onderzochte scenario’s bleek de terugverdientijd voor het implementeren van een co-vergisting minder dan vijf jaar.

HERGEBRUIK VAN AFVALWARMTE VAN DERDEN In de slibdrogingsinstallatie van Houthalen wordt geen biogas of aardgas ingezet. Aquafin gebruikt er de warmte van de naastliggende huisvuilverbrandingsinstallatie van Bionerga. De warmte die ontstaat bij de verbranding van het restafval wordt in stoom omgezet, die aan Aquafin wordt verkocht. Bionerga leverde in 2011 bijna 24 miljoen kWhthermisch.

PRODUCENT VAN GRIJS WATER Niet alleen in het zuiden, maar ook in het noorden van Europa is de druk op de natuurlijke waterbronnen hoog. Gezuiverd huishoudelijk afvalwater kan een aanvullende bron van water zijn voor bedrijven uit verschillende sectoren in de buurt van een zuiveringsinstallatie.


61

62

Jaarverslag 2011

Om onze natuurlijke watervoorraden te beschermen, heeft de overheid de voorwaarden voor het oppompen van grondwater en het gebruik van oppervlaktewater verstrengd. Bedrijven die in hun productieproces veel water gebruiken, moeten daardoor op zoek gaan naar alternatieve bronnen van waterbevoorrading. Een optie is de toepassing van gezuiverd huishoudelijk afvalwater, geleverd door de zuiveringsinstallaties van Aquafin. Aquafin heeft verspreid over Vlaanderen 256 installaties in dienst voor de zuivering van rioolwater, die samen jaarlijks 800 miljoen m³ behandeld water produceren. In principe kan dat water opgewaardeerd worden tot elke gevraagde waterkwaliteit, als de juiste technologieën ingeschakeld worden. Gezuiverd afvalwater kan met een kleine voorbehandeling worden gebruikt voor laagwaardige industriële toepassingen die geen drinkwaterkwaliteit vereisen, zoals reinigingswater of koelwater. Tot nu toe maken 6 bedrijven en intercommunales gebruik van het gezuiverde water van Aquafin. Daarnaast hebben we contracten met 15 ruimfirma’s, die op de zuiveringsinstallatie zelf water komen afhalen voor reinigingsdoeleinden. Met meer voorafgaande behandelingen, kan het gezuiverde rioolwater worden opgewaardeerd tot drinkwater, zoals drinkwatermaatschappij IWVA met het effluent van RWZI Wulpen doet. In principe kan effluentwater zelfs verder worden gezuiverd tot ultrapuur water, dat de kwaliteit van drinkwater overschrijdt, zoals nodig voor de productie van elektronica. Hergebruik van gezuiverd afvalwater is dus een milieuvriendelijke manier om de druk op de natuurlijke watervoorraden te verlichten. Aquafin wil deze optie in de toekomst blijven benadrukken, zowel bij bedrijven als bij de overheid.

PRODUCENT VAN GRONDSTOFFEN Een zuiveringsinstallatie levert meer op voor de maatschappij dan gezuiverd water en energie, ze is ook een producent van grondstoffen. Ontwaterd slib kan nuttig gebruikt worden in de afdichtlagen van stortplaatsen. Zo’n laag moet voorkomen dat water het stort zou binnendringen. Hydrostab® is een alternatief voor klassiek gebruikte afdichtingsmaterialen als zand-bentonietmengsels. In het Hydrostabprocedé worden afvalstoffen gebruikt in plaats van natuurlijke bodemmaterialen. In 2011 werd 5.118 ton slib omgerekend naar droge stof afgezet voor gebruik als afdichtlaag op de gesaneerde stortplaats Hooge Maey in Antwerpen. Ook de vliegassen van de slibverbrandingsoven van Brugge krijgen hierbij een nuttige toepassing. De zuivering van huishoudelijk afvalwater kan ook bijdragen aan de instandhouding van de fosforkringloop. Hoewel de nadruk nu nog ligt op een teveel aan fosfaat in de bodem en in het water, is het grootste probleem eigenlijk een tekort aan fosfaat om de wereldbevolking te kunnen blijven voeden. Op 33 van onze grootste zuiveringsinstallaties (goed voor 2.480.000 IE) gebeurt de defosfatatie van het afvalwater niet chemisch maar biologisch. Bij de bouw werden ze voorzien van een anaerobe tank om met behulp van een specifieke bacteriesoort voldoende fosfor uit het afvalwater te verwijderen. Doordat bij deze techniek fosfor niet chemisch gebonden wordt, vormt de mogelijkheid tot fosforrecuperatie een bijkomend ecologisch voordeel.

Oog voor onze omgeving Bij onze focus op het milieu verliezen we ook de mens niet uit het oog. We zijn ons bewust van de impact van onze werken op onze omgeving en doen er via ons Minder Hinder-programma alles aan om die te minimaliseren. Daarnaast willen we het draagvlak voor onze activiteiten bij het brede publiek verhogen. Hoe groter het wederzijds begrip, hoe vlotter we kunnen werken en hoe sneller we het gewenste milieuresultaat bereiken.

OMGEVINGSVRIENDELIJK WERKEN Infrastructuurwerken in woongebieden of langs drukke verkeersaders brengen onvermijdelijk hinder met zich mee. Door een goede planning van de werken en voldoende communicatie met de handelaars en buurtbewoners, kan die hinder wel aanzienlijk beperkt worden. Aquafin wordt erkend als voortrekker op het gebied van hinderbeperking door verschillende overkoepelende instanties, gemeenten, nutsmaatschappijen en technische partners. Zowel voor de aanleg van riolering als voor de bouw of renovatie van zuiveringsinstallaties volgen we een Minder Hinderdraaiboek, dat regelmatig wordt bijgewerkt op basis van onze ervaringen en die van onze partners.


63

64

Jaarverslag 2011

Aquafin heeft in 2011 de gezamenlijke aanvulling van de rioolbeheerders op het Standaardbestek 250 voor de Wegenbouw mee vorm gegeven. Dat was een initiatief van Vlario om de eenvormigheid van bestekken te bevorderen. Naast meer technische zaken, werden ook een groot aantal Minder Hindermaatregelen van Aquafin toegevoegd aan de nieuwe versie. Intern werkten we aan een standaardisatie van de haalbaarheidstudies, die worden uitgevoerd door studiebureaus om het meest geschikte tracé te kiezen. Een zorgvuldige uitvoering van die studie is zeer belangrijk om de doorlooptijd van een project zo kort mogelijk te houden en extra kosten te vermijden. Ook onze eigen medewerkers worden voordurend gemotiveerd om handelaars en buurtbewoners zoveel mogelijk bij de projecten te betrekken. Aquafin wil samen met andere partners in de sector van omgevingsvriendelijk werken een noodzaak maken voor aannemers om een attest van goede uitvoering te krijgen. Daartoe werden in 2011 de eerste stappen gezet. Tegelijkertijd wordt onderzocht hoe een beoordeling op omgevingsvriendelijkheid een rol kan krijgen in de toewijzing van opdrachten.

AWARD VOOR AANNEMERS EN STUDIEBUREAUS In oktober 2011 reikten we de jaarlijkse awards uit waarmee we kwaliteitsvol en omgevingsvriendelijk werken waarderen. De Minder Hinder award werd voor de vijfde keer uitgereikt aan de aannemer van rioleringswerken die het meest rekening hield met de omgeving waarin gewerkt moest worden. De jury rangschikt de aannemers die meer dan één project voor het bedrijf hebben uitgevoerd volgens 5 criteria: de Minder Hinderinspanningen van de aannemer, gecombineerd met de veiligheidsstatistieken, schadegevallen, noodoproepen en het aantal klachten. Dit jaar viel Wegenwerken De Moor in de prijzen, een bedrijf dat al verschillende jaren genomineerd was. Een vlotte projectuitvoering start natuurlijk al bij het ontwerp. Aquafin reikte daarom voor de tweede keer een award uit aan het studiebureau dat het afgelopen jaar het meest kwalitatief, kostenbewust en klantgericht te werk ging. Bureau Cnockaert, dat vorig jaar ook al genomineerd was, kaapte nu de award weg.

INTERNE METING VAN ONZE INSPANNINGEN In de balanced scorecards van de directie Infrastructuur wordt opgevolgd of de vereiste informatievergaderingen voor de buurt wel degelijk worden georganiseerd. In 2011 hebben er 195 plaats gevonden. We volgen ook op of de projectinformatie op de website voldoende vaak vernieuwd wordt. Voor de projectmanagers, gebiedsingenieurs en account managers organiseerden we opleidingen ‘Klantvriendelijke communicatie en agressiemanagement’ en ‘Communicatie- en spreektechnieken voor gevorderden’, met een focus op infoavond 1 en infoavond 2.

Na de uitvoering van een rioleringsproject houden we een enquête bij de leidend ingenieur van het studiebureau, de projectmanager, de werftoezichter, de verantwoordelijke van de Technische dienst van de gemeente/stad en verantwoordelijken van andere betrokken besturen die de werken mee hebben opgevolgd. Zo gaan we na in welke mate onze waarden en besteksvoorschriften worden gerespecteerd op de werf.

Anderzijds voert Aquafin na werken in dichtbewoonde gebieden ook een tevredenheidsonderzoek uit bij de buurtbewoners. Zo gaan we na of we tijdens de werken voldoende gecommuniceerd hebben en of de genomen maatregelen de hinder daadwerkelijk beperkt hebben. De resultaten van beide onderzoeken worden aan de projectmanager bezorgd, die ze voorlegt op één van de laatste werfvergaderingen. Zo krijgen zowel medewerkers van Aquafin als de aannemer en de gemeente de kans om eruit te leren en te bespreken of de werkwijze al dan niet bij volgende projecten moet worden aangepast.

ENQUÊTES UITGEVOERD IN 2011 73 technische enquêtes, waarvoor 317 formulieren werden uitgestuurd. De responsgraad was 71%. 56 tevredenheidsonderzoeken, waarvoor 8.925 formulieren werden verstuurd. De responsgraad was 12%.

OMBUDSMAN ALS BEMIDDELAAR TUSSEN BURGER EN BEDRIJF In 2011 registreerde de ombudsman 370 ontvankelijke klachten. 71% had te maken met werken in uitvoering en 29% ging over de bestaande infrastructuur. Twee soorten klachten springen eruit: lawaai-, trillings- en geurhinder, gevolgd door een onvoldoende goed herstel in oorspronkelijke staat van privaat terrein of openbaar domein. Een kleine groep betreft de moeilijke toegankelijkheid van straten en woningen. Ondanks onze inspanningen gaat een klein percentage van de klachten nog steeds over ontoereikende of nietgeactualiseerde communicatie over aanvang, duurtijd en verdere planning van de werken.

Telkens ging er een ruime groep mensen op ons aanbod in. Tijdens zo’n bezoek leggen we uit hoe de installatie functioneert en hoe ze maximaal werd aangepast om zo goed mogelijk in de buurt geïntegreerd te worden. Scholen en verenigingen kunnen op weekdagen op 24 installaties terecht voor een geleid bezoek. We registreerden in totaal 750 groepsbezoeken. Daarnaast stelt Aquafin educatief materiaal ter beschikking van scholen, verenigingen en gemeenten. RWZI Adinkerke is specifiek uitgerust om jonge bezoekers te ontvangen, naar aanleiding van een akkoord tussen Plopsaland en Aquafin voor de bouw van de installaties op een grond die eigendom was van het pretpark.

DRAAGVLAK VERGROTEN BIJ HET BREDE PUBLIEK Om onze activiteiten bekender te maken bij het grote publiek, hebben we in 2011 drie reportages gemaakt die werden uitgezonden op alle regionale TV-zenders. Daarmee hebben we meer dan één miljoen kijkers bereikt. We adverteerden in elke editie van het ledenblad van Natuurpunt en leverden ook redactionele bijdragen voor Lokaal (VVSG) en een aantal gemeentelijke informatiebladen. Om onze naambekendheid bij het grote publiek te vergroten, stapten we opnieuw mee in de Big Jump. Naast sponsoring van het evenement, waren ook medewerkers van Aquafin zelf aanwezig op alle officiële springplaatsen. We verstuurden 67 persberichten, de meeste in het kader van lopende of aangekondigde projecten. De precieze activiteiten van Aquafin zijn de jongste jaren beter bekend bij de lokale pers. Door de nationale pers worden we steeds meer beschouwd als kenniscentrum voor vragen rond rioolbeheer, waterzuivering en alle andere aspecten van de waterzuiveringscyclus.

Vorig jaar werd een klachtenmatrix opgesteld, waarbij ontvangen klachten worden getoetst aan het risicomodel van het bedrijf, in functie van de frequentie en de ernstgraad van de klachten.

BEZOEKEN AAN ZUIVERINGSINSTALLATIES We tonen onze installaties en onze realisaties omdat we trots zijn op ons werk. In 2011 organiseerde Aquafin voor de inwoners van zeven wijken waarin een nieuwe zuiveringsinstallatie gebouwd werd, de mogelijkheid tot een bezoek aan de afgewerkte installatie.


65

66

Jaarverslag 2011

Zorg voor medewerkers De sterkte van Aquafin ligt in onze kennis en ervaring met de hele afvalwatercyclus. Vermits kennis wordt opgebouwd door mensen, vormen onze medewerkers het hart van het bedrijf. We willen garant staan voor een stimulerende werkomgeving en veilige werkomstandigheden, zodat we geëngageerde mensen kunnen blijven aantrekken en behouden. In 2011 hebben we samen met de sociale partners werk gemaakt van een transparant loonbeleid waarin zowel waarden en competenties als prestaties worden beloond. Daardoor hebben de medewerkers zelf de groei van hun loon meer in de hand. Ook de functiebeschrijvingen worden in de loop van 2012 vereenvoudigd, eveneens om de transparantie te vergroten.

VERANTWOORDELIJKHEID TERUG NAAR DE WERKVLOER Een correct loon is een basisvoorwaarde, maar niet voldoende om competente medewerkers aan te trekken en te behouden. Echte jobtevredenheid wordt bepaald door de mogelijkheid tot persoonlijke groei, voldoende autonomie, ruimte en vrijheid om je werk zelf te organiseren, en een goede balans tussen werktijd en privé-tijd. Aquafin wil ook aan deze behoeften tegemoet komen door de overgang naar procesgericht werken binnen de organisatie.

INVESTEREN IN MENSEN Aquafin spant zich in om een omgeving te bieden waarin elke medewerker optimaal kan werken en zich kan ontwikkelen. Bij de selectie wordt niet alleen gekeken naar de geschiktheid van de kandidaat voor de functie, maar ook naar zijn of haar inpasbaarheid binnen het team en de waarden van het bedrijf. We hebben in 2011 verder werk gemaakt van de opleiding van peters en meters voor de nieuwkomers, zodat die zich snel kunnen thuis voelen in het bedrijf. Om de bedrijfsdoelstellingen te realiseren en medewerkers te motiveren, is een constante aandacht voor opleiding en ontwikkeling een noodzaak. Het opleidingsgemiddelde bedraagt ruim drie dagen per persoon en per jaar. Aquafin investeert ook sterk in een gerichte en uitgebalanceerde opleiding voor de leidinggevenden, die als coach een cruciale rol vervullen in de ontwikkeling van hun medewerkers. In 2011 werden ook sociale media in het bedrijf geïntroduceerd om kennisdeling te stimuleren.

BALANS WERK-PRIVÉ Een goede balans tussen werk en privé-leven staat bij de meeste mensen hoog op het verlanglijstje bij de zoektocht naar een job. Bij Aquafin zijn er flexibele werkuren van toepassing. Om het fileleed van zijn medewerkers te verminderen, opende Aquafin in 2009 twee satellietkantoren. Zowel in Herentals als in Gent heeft het bedrijf kantoorruimte ter beschikking voor mensen die in die regio wonen, of aan projecten in de buurt werken. Ook naar rekrutering van nieuwe medewerkers zijn de satellietkantoren een sterke troef voor Aquafin. In 2012 voeren we een experiment uit met ‘hotspots’ in verschillende teamcentra in het Dijlebekken, zodat medewerkers die al op de baan zijn, zich minder ver moeten verplaatsen om bureauwerk uit te voeren. We zullen ook uittesten of een derde satellietkanoor in Leuven voldoende rendabel is.

DIALOOG TUSSEN MEDEWERKERS EN MANAGEMENT Resultaten van werkgroepen worden bekend gemaakt via posters, nieuwsbrieven en middagvergaderingen, die ook opgenomen worden en later via het intranet verspreid worden. Op aanvraag worden thema’s ook mondeling toegelicht buiten het hoofdkantoor. Elke week wordt intern de agenda verspreid met de punten die aan bod kwamen op de vergadering van het directiecomité.

ENGAGEMENT NAAR ALLE MEDEWERKERS In 2011 heeft een bedrijf een duidelijk engagement naar de medewerkers uitgeschreven. Aquafin wil jobs bieden die iedereen de mogelijkheid geven om technische kennis met menselijke warmte te combineren. We stimuleren ieders unieke talenten en moedigen creatief denken aan om tot de meest geschikte oplossing voor onze klanten te komen. We garanderen expliciet een veilige werkomgeving en creëren voldoende ruimte om privé-tijd en werktijd met elkaar in balans te brengen.

De leidinggevenden krijgen een mondeling verslag van de afgehandelde punten, voor de andere medewerkers wordt er een samenvatting op het intranet geplaatst. Zo krijgt iedereen de kans om op de hoogte te blijven van organisatienieuws en organisatieveranderingen. Tegelijkertijd stimuleert Aquafin bottum-up participatie in denkoefeningen. Bij de uitwerking van het procesgericht werken en de vorming van de business units, hebben verschillende teams van medewerkers suggesties gedaan. De engagementen naar onze stakeholders werden afgetoetst tijdens een World Café, waaraan maar liefst 30% van de medewerkers heeft deelgenomen.


67

68

Jaarverslag 2011

VEILIGE WERKOMSTANDIGHEDEN Het preventiebeleid wordt vooral beheerd op de werkvloer. Veiligheidsinstructies- en regels worden niet alleen via de hiërarchische lijn doorgegeven, maar ook op persoonlijke wijze door de afdeling Preventie en Veiligheid overgebracht aan elk niveau binnen het bedrijf. De preventiedienst verzorgde halfjaarlijks de uitwisseling van veiligheidsinformatie in interactieve sessies met de operationele basis in 101 infosessies van 2 uur. Bijkomend werden verschillende veiligheidsopleidingen georganiseerd, voor in totaal 396 personen. Nieuwe medewerkers kregen 8 uur veiligheidsopleiding en een begeleidende meter of peter in hun directe werkomgeving. In 2012 zullen we in ons preventiebeleid extra wijzen op de gevaren van afleidende factoren bij de uitvoering van risicovolle taken, omdat dat een nevenoorzaak was van de meeste arbeidsongevallen in 2011. De ernstgraad van de ongevallen lag te hoog voor onze interne doelstelling. Positief is wel dat we in het laatste kwartaal voor het bedrijf een recordtermijn bereikten van 104 dagen zonder arbeidsongeval. De ernst-maal-frequentiegraad van ongevallen ligt nog steeds drie keer lager dan het gemiddelde voor de chemiesector in 2010. In onze eigen sector haalde Aquafin de beste score, al blijft elk ongeval er natuurlijk één te veel. In 2011 zijn we gestart met de veiligheidscoördinatie bij ontwerp op 71 transportprojecten en 7 zuiveringsprojecten. De veiligheidscoördinatie bij uitvoering vond plaats voor 92 projecten. We hebben indienststellingsonderzoeken uitgevoerd op zuiveringsinstallaties, pompstations en bergbezinkingsbekkens, 2DWA-leidingprojecten en naar aanleiding van installatieaanpassingen. Bijkomend werden ook audits uitgevoerd op bestaande installaties. De BSC-rapportering van de directie Operaties volgt op of onze infrastructuur volledig veiligheidstechnisch in orde is, om ongevallen te voorkomen. In 2011 scoorden we tot nu toe het best voor deze indicator. Om de veiligheid van onze medewerkers te garanderen bij het beheer van infrastructuur van derden, hebben we ook op 41 pompstations die onder een commercieel contract vallen audits en indienststellingen uitgevoerd.

NAAMSBEKENDHEID OP DE ARBEIDSMARKT VERDER GESTEGEN Een studie van een onderzoeksbureau onder 300 ingenieurs in 2011, wees uit dat de naamsbekendheid van Aquafin verder toegenomen is. Het bedrijf heeft de toppositie ten opzichte van onze concurrenten op de arbeidsmarkt waarmee de vergelijking gemaakt werd. Maar liefst 50% van de bevraagde ingenieurs vindt Aquafin een aantrekkelijke organisatie om voor te werken. Aquafin wordt gezien als een bedrijf met visie dat interessant werk aanbiedt en veel opleidingsmogelijkheden geeft. Net zoals vorige jaren blijven de maatschappelijke relevantie van onze opdracht en de relatieve werkzekerheid grote troeven.

Schadevrij en veilig werken moeten een evidentie zijn voor onze eigen medewerkers, maar ook voor het personeel van aannemers en onderaannemers. De evolutie van het aantal openstaande veiligheidsopmerkingen 10 weken na de voorlopige oplevering van een project wordt opgevolgd in de BSC-rapportering van de directie Infrastructuur. In 2011 waren er beduidend minder openstaande veiligheidsinbreuken, wat betekent dat er korter op de bal wordt gespeeld bij bestaande overtredingen, en dat er aan de basis minder overtredingen gebeuren doordat het duidelijk is dat Aquafin een nultolerantie aanhoudt. De beste veiligheidsprestaties van de technische partners worden jaarlijks ook onder de belangstelling gebracht bij de toekenning van een Minder Hinder Award.


69

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Recommend Documents