Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Vóór dat u beleid ontwikkelt is het van belang om de vraag: “Waaròm zou ik MVO beleid ontwikkelen?” te beantwoorden. Het antwoord op deze vraag bepaalt hóe u het MVO beleid gaat implementeren. Hieronder wordt een aantal thema’s en factoren beschreven die van invloed kunnen zijn op uw organisatie en die mede bepalen hoe het MVO beleid vorm gegeven wordt. Mondiale ontwikkelingen; De vier belangrijkste MVO thema’s; Richting kiezen; MVO beleid implementeren; Het MVO beleid verankeren.
De reden dat MVO steeds relevanter begint te worden voor organisaties komt zowel voort uit groeiende marktvraag als uit de invloed van mondiale ontwikkelingen, zoals de financiële crisis of stijgende grondstofprijzen. Dit vereist een andere kijk op de wereld en op onze productiemethoden. Het onderzoek Corporate Responsibility in de boardroom* toont dit aan: In interviews met 16 koplopers in duurzaamheid zoals DSM, Philips, Triodos en Gulpener bier vertellen de bestuurders wat zij doen om hun bedrijfsvoering te verduurzamen. Dit zijn de belangrijkste boardroom thema’s die de koplopers voor de komende decennia benoemen: 1.
Schaarste aan grondstoffen;
2.
Klimaatverandering;
3.
Transparantie;
4.
Vergrijzing/ontgroening.
De koplopers in MVO hebben allen maatregelen genomen om adequaat beleid te ontwikkelen voor deze thema’s en dit zijn de belangrijkste: 1.
Beschouw de organisatie als deel van de keten en optimaliseer de keten;
2.
Baseer het algemeen beleid op de Triple Bottom line: Profit, People en Planet;
3.
Wees transparant naar de stakeholders;
4.
Sluit de grondstoffen keten (Recycling);
5.
Duurzaam Inkopen;
6.
Gebruik de natuur als inspiratiebron voor innovatie.
*Op onze website www.primum.nl kunt u bij Publicaties het boek gratis aanvragen.
De vier onderstaande thema’s wereldwijd herkend als de belangrijkste ontwikkelingen met een grote invloed op de bedrijfsvoering.
Schaarste aan grondstoffen Door de groei van de wereldbevolking naar 9 miljard is er in 2050 2x zoveel voedsel nodig als nu. Door de stijging van de welvaart voor een grote groep mensen, met name in de BRIC landen, zijn er in 2050 3 tot 4 x zoveel producten zoals koelkasten, auto’s en huizen nodig. Dit leidt tot schaarste aan grondstoffen en dat is nu al merkbaar aan de stijging van de prijzen. Voor de bouwkolom betekent dit thema dat efficiënt gebruik van materialen en recycling steeds belangrijker worden in milieutechnische en financiële zin. Nieuwe ontwerpen moeten leiden tot efficiency in het gebruik van bouwmaterialen. In de sloopbranche is al enige tijd veel aandacht voor hergebruik en het verwerken van sloopafval tot schone mono-stromen. Oude gebouwen worden al voor meer dan 95% hergebruikt. Slopers maken hiermee de transitie naar grondstoffenleveranciers. Het ISO 14001 milieumanagementsysteem is een uitstekende, gestandaardiseerde wijze om zaken als afval, energieen materiaalgebruik efficiënter te beheren. Het inrichten van een milieustraat op de bouwplaats heeft in de praktijk zijn nut bewezen en leidt tot afval- en kostenreductie. Klimaatverandering Klimaatverandering wordt gestuurd door de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame energie. Het klimaatvraagstuk daagt ook uit om te komen tot nieuwe bouwconcepten. Deels gedreven door regelgeving, deels door de lagere exploitatiekosten door energiebesparing. De lagere energiekosten kunnen voor opdrachtgevers een aanleiding zijn om sneller over te gaan tot nieuwbouw of renovatie. Duurzaam inkopen bij de overheid wordt steeds zwaarder aangezet en met name de CO 2-Prestatieladder is nu het instrument van Prorail, Rijkswaterstaat en gemeenten bij de aanbesteding van werken. Het gunningvoordeel door een juiste certificering maakt de kans op een opdracht aanzienlijk groter. De CO2–Prestatieladder helpt om CO2 en energie te reduceren en is daarmee ook een uitstekend middel voor kostenreductie.
Transparantie Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen betekent een verschuiving van besturing op alleen dividend voor de aandeelhouder naar besturing op de belangen van alle stakeholders èn daarover communiceren met de stakeholders. Zichtbaar werken aan Profit, People en Planet draagt positief bij aan het imago van het bedrijf. Daarnaast biedt een goede dialoog met stakeholders kansen voor de onderneming om processen te optimaliseren of om producten te innoveren. Transparantie over de bedrijfsvoering en de besturing van de keten wordt ondersteund door managementsystemen zoals ISO 26000 en de MVO Prestatieladder. Een maatschappelijk jaarverslag met een GRI-tabel kan in verhalende vorm bijdragen aan de transparantie. Duidelijke communicatie en het bespreekbaar maken van dilemma’s met de stakeholders leiden tot een sterker imago. Vergrijzing/ontgroening De baby boomers gaan met pensioen en er worden minder kinderen per gezin geboren. Door deze vergrijzing en ontgroening zijn minder gekwalificeerde medewerkers beschikbaar. Dat wordt voor een deel gecompenseerd door het openstellen van de grenzen in Europa en het vrije verkeer van arbeiders. Door de teruglopende vraag vanwege de crisis is dat tijdelijk misschien niet zo’n probleem voor sommigen doch wanneer de economie weer aantrekt is het zaak om met het juiste imago een aantrekkelijke werkgever te zijn. Veel aandacht voor veiligheid en een schone werkomgeving zijn daarbij belangrijk. Duurzaamheid, zo geven de koplopers ook aan, heeft een positieve invloed op de bedrijfscultuur en het imago. Dat imago wordt in belangrijke mate beïnvloedt door de transparantie en de open dialoog met de stakeholders.
Afhankelijk van de sector waarin de organisatie zich bevindt worden één of meer thema’s extra relevant om op te reageren. In de bouwkolom zullen de schaarste aan grondstoffen en klimaatverandering snel belangrijk worden. In de arbeidsintensieve kenniseconomie zijn mensen het belangrijkste. Transparantie wordt voor àlle sectoren belangrijk. Wij onderscheiden vier verschillende drijfveren voor het ontwikkelen van MVO beleid die medebepalend zijn voor de implementatiestrategie. Wat is voor uw organisatie het meest van belang? Het imago, kostenbeheersing, regelgeving of productpositionering? Een combinatie is natuurlijk ook mogelijk. 1.
Als de marktvraag leidend is; dan is een strategie die stuurt op externe communicatie belangrijk. Duurzame productinnovatie met klanten is inspirerend en is goed voor de relatie;
2.
Als efficiency de invalshoek is, dan kiest u een strategie die op procesverbetering in de keten en samenwerking met leveranciers gericht is;
3.
Indien compliancy leidend is, dan is integratie van, inzicht in en rapportage over de processen in de keten erg belangrijk om adequaat risicomanagement uit te kunnen voeren;
4.
Als er vanuit een visie op duurzaamheid gewerkt wordt, dan richten we de strategie op een gedragen cultuurverandering waarbij de medewerkers de meeste input geven.
MVO beleid ontwikkelen is relatief eenvoudig: ga eerst met de stakeholders in dialoog over MVO. In de praktijk blijkt dat er grote verschillen zijn in de beleving van MVO tussen interne en externe stakeholders. De feed back van de stakeholders is buitengewoon waardevol voor de beleidsontwikkeling. Terugkoppeling naar de stakeholders over de bereikte resultaten geeft weer nieuwe informatie voor verbetering. Wanneer er een visie op MVO is geformuleerd, is het zaak deze in de organisatie te verankeren. Er wordt een proces ingericht waardoor alle medewerkers het belang van MVO begrijpen en kunnen vertalen naar hun dagelijkse werkzaamheden. In de eerste fase is het ontwikkelen van de visie en strategie een zaak voor het management van de organisatie. Het identificeren van de drijfveren is hierbij belangrijk voor de implementatiestrategie in de volgende fase en om te weten op welke thema’s wordt ingezet. In de tweede fase wordt MVO naar de werkvloer gebracht door heel pragmatisch de medewerkers te betrekken bij de invulling van het beleid voor hun specifieke rol in het proces. Verbind MVO met het primaire proces. “Het zit ‘m niet in de koffiebekertjes.” In de derde fase wordt leveranciersbeleid ontwikkeld en de leveranciers wordt gevraagd om toegevoegde waarde te leveren die bijdraagt aan de verduurzaming van de bedrijfsprocessen in plaats van een product voor de laagste prijs. Duurzaam inkopen vereist dan ook partnerships met leveranciers waarin oog is voor beider belang op lange termijn. In de vierde fase hebben alle medewerkers zoveel ervaring opgedaan met duurzaamheid dat zij echt kunnen meedenken in het ontwikkelen van duurzame waarde voor uw klanten. Duurzame innovatie in de keten; een zeer inspirerend proces!
Net als het algemeen, HR en financieel beleid geborgd wordt in een managementcyclus, wordt ook het MVO beleid opgenomen in de managementcyclus. In eerste instantie zal er nog veel projectmatig opgestart worden om de verduurzaming van de verschillende bedrijfsprocessen op gang te brengen. Na verloop van tijd worden de MVO aspecten steeds meer geïntegreerd in het bestaande proces. Belangrijk hierbij is om KPI’s te benoemen en daar doelen voor te stellen. Verbetermaatregelen en de resultaten daar van worden bewaakt in het managementsysteem. Er worden vaak al veel dingen goed gedaan in de organisatie. Door integraal MVO beleid te ontwikkelen ontstaat er meer samenhang tussen al die verschillende elementen. Daardoor kan ook op gestructureerde wijze gecommuniceerd worden met de stakeholders over het MVO beleid. Dit kan met behulp van een Maatschappelijk jaarverslag met GRI-tabel, met de MVO Prestatieladder of met de zelfverklaring van ISO 26000.
MVO is eigenlijk gewoon goed ondernemerschap.
