Maarten de Reus, Zonder titel, Oostergoplein

Maarten de Reus, Zonder titel, Oostergoplein

Uitvoeringsnotitie Beeldende Kunst en Vormgeving 2014 - 2017

INHOUD

Inleiding Samenvatting Hoofdstuk 1 Op weg naar 2018 1.1. Wat voorafging 1.2. Talentontwikkeling en cultuureducatie 1.3. Subsidieregelingen beeldende kunst en vormgeving 1.3.1. Regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving 1.3.2. Regeling subsidie community art 1.4. Broedplaatsenbeleid Hoofdstuk 2 Kunst in de openbare ruimte 2.1. Kunst binnen Vrij-Baan 2.2. Icoon 2.3. Onderhoud kunstcollectie 2.4. Organisatie kunst in de openbare ruimte 2.4.1. Aanjaagteam 2.4.2. Samenwerking gemeente, bewoners en kunstveld 2.4.3. Extra (extern) geld realiseren 2.4.4. Promotie Hoofdstuk 3 Financiën en dekking Bijlage 1: Evaluatie beleid beeldende kunst en vormgeving 2009-2012 Bijlage 2: Huidige situatie op het gebied van beeldende kunst en vormgeving in Leeuwarden Bijlage 3: Overzicht gerealiseerde kunstwerken binnen Vrij-Baan Bijlage 4: Overzicht kunstwerken binnen Vrij-Baan Bijlage 5: Overzicht achterstallig onderhoud kunstwerken voormalig Boarnsterhim

INLEIDING

Voor u ligt de notitie beeldende kunst en vormgeving 2014-2017 van de gemeente Leeuwarden. De notitie bouwt voort op het beleidskader beeldende kunst en vormgeving 2009-2012 en de uitvoeringsnotitie beeldende kunst in de openbare ruimte 2010-2012. In 2013 is het beleid van de voorgaande jaren gecontinueerd in afwachting van het programma cultuur “Vlammen in nieuwe tijden”, dat het college van B&W in juni 2013 heeft vastgesteld. In dit programma zijn de hoofdlijnen voor de plannen op het gebied van beeldende kunst en vormgeving vanaf 2014 beschreven, met hieraan gekoppeld een financiële uitwerking. Een uitwerking hiervan treft u in deze notitie aan. In deze periode nemen we de ervaringen mee vanuit de voorgaande periode. Daarnaast sluit het beeldende kunst- en vormgevingsbeleid aan bij de speerpunten die in de actualisatie van “Cultuurvuur”, het programma “Vlammen in nieuwe tijden” zijn benoemd, te weten cultuureducatie, talentontwikkeling en open Mienskip. Deze speerpunten zijn tevens benoemd in de samenwerkingsagenda voor de toekomst (tot 2025) met de provincie Fryslân. Vanzelfsprekend staat beeldende kunst en vormgeving in het teken van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018.1 De opzet van deze notitie is als volgt. In de samenvatting kunt u lezen wat de hoofdpunten zijn van deze notitie. Vervolgens wordt in hoofdstuk 1 beschreven wat bereikt is in de periode 2009-2012, wat we hiervan geleerd hebben en wat we hiervan meenemen naar de komende periode. Vervolgens wordt ingegaan op talentontwikkeling en cultuureducatie en wordt aangegeven welke organisaties wij de komende jaren in dit kader subsidiëren. Daarna komt de “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving” aan bod, alsook de “regeling subsidie community art” en het broedplaatsenbeleid. Hoofdstuk 2 richt zich op kunst in de openbare ruimte, meer specifiek kunst binnen Vrij-Baan, waaronder het icoon, en op het onderhoud van de kunstcollectie. In hoofdstuk 3 wordt stilgestaan bij het financiële kader dat aan de uitvoering van het beleid voor de periode 2014 – 2017 is gekoppeld. De in de tekst genoemde bijlagen volgen hierna.

1

Het college van B&W heeft het programma “Vlammen in nieuwe tijden” op 3 juni 2013 vastgesteld. Met open Mienskip streven we na dat cultuur van iedereen is en wordt, dat cultuur verbindt, dat de kunst en cultuur van Leeuwarden en Fryslân ook buiten de grenzen van onze provincie zichtbaar is, en dat wij open staan voor invloeden van buitenaf. 1

SAMENVATTING

De komende jaren richt het beeldende kunst en vormgevingsbeleid zich op de speerpunten, die zijn benoemd in het programma cultuur “Vlammen in nieuwe tijden”. Deze speerpunten zijn talentontwikkeling, cultuureducatie en open Mienskip en zijn eveneens benoemd in de samenwerkingsagenda met de provincie Fryslân. Deze focus leidt ertoe dat een aantal organisaties de komende jaren jaarlijks gesubsidieerd worden, zoals Stichting Voorheen de Gemeente, Stichting Media Art Friesland, het Fries Museum, Noorderlicht en het Grafisch Atelier Friesland. Genoemde organisaties sluiten met hun activiteiten aan bij de doelstellingen van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018. Leeuwarden Culturele Hoofdstad bevordert burgerparticipatie, en laat zien dat cultuur het hart kan zijn van verandering door sociale structuren te versterken en een open Mienskip te creëren. De huidige “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving” wordt aangepast en geënt op de genoemde speerpunten. Daarnaast is ondernemerschap een belangrijk item binnen beeldende kunst en vormgeving. Dit punt komt terug als een van de criteria binnen de subsidieregeling. Organisaties die de gemeente jaarlijks subsidieert worden hierop gevergd. Dit geldt ook voor samenwerking met andere organisaties. Samenwerken en ondernemerschap zijn ook van belang voor het broedplaatsenbeleid dat in 2014 wordt ontwikkeld, en dat als verbreding moet worden gezien van het huidige atelierbeleid. Plekken waar kunstenaars kunnen werken en elkaar kunnen inspireren zijn belangrijk in het kader van het speerpunt talentontwikkeling en leidt tot cross-overs. Een nieuwe regeling op het gebied van beeldende kunst en vormgeving is de ”regeling subsidie community art”. Beeldende kunst wordt de komende jaren op inspirerende wijze ingezet voor community art projecten. Deze projecten leveren een belangrijke bijdrage aan de open Mienskip, dat het motto is van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018. Cultuur verbindt en is van ons allemaal. Ook richt de gemeente zich de komende periode op verdere realisatie van kunstwerken binnen Vrij-Baan, waarover afspraken zijn gemaakt met Rijkswaterstaat Noord-Nederland en de Provincie Fryslân. Dit project wordt onder de aandacht gebracht bij inwoners van Leeuwarden en Fryslân, als ook bij bezoekers. Dit wordt gerealiseerd door middel van het maken van een fietsroute, een publicatie en een documentaire. Daarnaast is onze energie gericht op het realiseren van een icoon. Een icoon dat in 2017, voor de start van Culturele Hoofdstad 2018, gerealiseerd is en dat de potentie heeft om hèt beeldmerk van Leeuwarden/Fryslân te worden. De kwaliteit van de kunstwerken in de openbare ruimte is van groot belang voor de promotie van kunst. Het beschikbare onderhoudsbudget is € 65.000,- per jaar. Na aftrek van exploitatielasten van kunstwerken blijft er € 30.000,- per jaar over. Jaarlijks wordt een onderhoudsplan gemaakt dat binnen het beschikbare budget valt.

2

Voor de 20 kunstwerken die vanuit voormalig Boarnsterhim eigendom zijn geworden van de gemeente Leeuwarden geldt dat sprake is van achterstallig onderhoud. Hiervoor wordt in 2014 eenmalig een bedrag uitgetrokken. Vanaf 2015 worden deze werken meegenomen in het totale onderhoudsplan. Voor beeldende kunst en vormgeving is in de periode 2014 tot en met 2017 in totaal € 40.000,- minder beschikbaar in vergelijking met de periode 2009 tot en met 2012. Met het beeldende kunst en vormgevingsbeleid zijn duidelijke keuzes gemaakt, die aansluiten bij Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018 en hun sporen na zullen laten ook na 2018.

3

HOOFDSTUK 1 OP WEG NAAR 2018

1.1. Wat voorafging In het najaar van 2009 is de beleidsnota beeldende kunst en vormgeving 2009-2012 door het College van B&W vastgesteld. De kaders voor deze nota waren eerder vastgelegd in de cultuurnota “Cultuurvuur” van de gemeente Leeuwarden. Aandachtspunten in “Cultuurvuur” ten aanzien van beeldende kunst waren: - Meer aandacht voor kunst in de wijken - Verbeteren onderhoud en beheer - Meer integratie van planologie, stedenbouw, groen en cultuur - Meer participatie van de bevolking. Voor beeldende kunst en vormgeving was in de periode 2009 tot en met 2012 jaarlijks € 300.000,- beschikbaar. Dit bedrag is opgebouwd uit € 150.000,- Rijksgeld, gematcht met € 150.000,- gemeentelijk geld. Daarnaast was in deze periode jaarlijks € 65.000,- beschikbaar voor het onderhoud van kunst in de openbare ruimte. De financiële en inhoudelijke kaders die de raad in “Cultuurvuur” heeft vastgesteld voor beeldende kunst en vormgeving zijn vervolgens meegenomen in de nota beeldende kunst en vormgeving 2009-2012, alsook in de uitvoeringsnotitie beeldende kunst in de openbare ruimte 2010-2012. De vier volgende programmalijnen zijn neergelegd in de genoemde nota’s: - Presenteren - Produceren - Participeren - Positioneren Als accenten binnen het beleid op het gebied van beeldende kunst en vormgeving zijn benoemd: - Keramiek - Mediakunst - Water Aan de programmalijnen presenteren en produceren waren subsidieregelingen gekoppeld. De ”regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving: presenteren” richtte zich op het realiseren van een gevarieerd expositieprogramma, de “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving: produceren” op de verbinding tussen beeldende kunst en vormgeving, opleiding/wetenschap en bedrijfsleven. Op het gebied van presenteren en produceren is subsidie verleend aan zowel bestaande initiatieven (Media Art Friesland, Stichting Kunstpromotie (open atelierroute) en Stichting Voorheen de Gemeente), als aan nieuwe initiatieven (o.a. project “Leve het Zaailand” en De Straat van het Fries Museum). De regelingen zijn in 2013 samengevoegd tot één regeling.

4

Enerzijds omdat er minder middelen beschikbaar waren en anderzijds vanwege de overlap in de regelingen. Het staande atelierbeleid is gecontinueerd (ateliers in gemeentelijke panden Haniahof en St. Anthonystraat en tijdelijke ateliers in voormalige schoolgebouwen en de Blokhuispoort). De programmalijn kunst in de wijken heeft een gezicht gekregen door middel van de community art projecten, die hebben plaatsgevonden in de wijken Vlietzône, Valeriuskwartier, Nijlân en Oldegalileën/Bloemenbuurt. Met middelen vanuit de regeling kunst als wijkidee is een aantal kunstwerken gerealiseerd op het gebied van kunst in de openbare ruimte. Binnen de programmalijn positioneren is veel gerealiseerd. Het onderhoud van kunst in de openbare ruimte is op orde; er is een website (www.leeuwardeninbeelden.nl) met kunstwerken in de openbare ruimte die in beheer zijn van de gemeente Leeuwarden gemaakt; er is een wandelroute langs kunst in de binnenstad van Leeuwarden gerealiseerd; er is een drietal fietsroutes langs kunst in de openbare ruimte, alsmede een publicatie over kunst in de openbare ruimte in de gemeente Leeuwarden verschenen. Er heeft planvorming voor kunst bij de toegangspoorten tot Leeuwarden plaatsgevonden, alsmede een daadwerkelijke start met de uitvoering ervan. Kunstwerken die in zeer slechte staat van onderhoud waren zijn verwijderd. De accenten keramiek en water zien we vooral terug in de opdrachten die de gemeente op het gebied van kunst in de openbare ruimte heeft gegeven (bijvoorbeeld het waterkunstwerk van Diederik Klomberg bij de nieuwbouw CJIB, het graffitikunstwerk tunnel Van Loonstraat van LJ Tuinen, keramiek in de vier fietstunnels van het Drachtsterplein). In bijlage 1 treft u aan welke activiteiten zijn gerealiseerd op het gebied van beeldende kunst en vormgeving in de periode 2009-2012, en welke verbeterpunten hieruit naar voren zijn gekomen. De verbeterpunten zijn meegenomen in de plannen voor de komende jaren. Voor een overzicht van de huidige situatie op het gebied van beeldende kunst en vormgeving in Leeuwarden kunt u bijlage 2 raadplegen. 2014-2017 De komende periode blijft de gemeente inzetten op een gevarieerd en samenhangend expositieprogramma beeldende kunst en vormgeving, waarbij de exposities plaatsvinden op de kunstpodia en voor publiek toegankelijke plekken in de stad. De ambitie is om cultuur meer zichtbaar te maken. Daarom wordt het gebruik van gebouwen en locaties die deel uitmaken van het stedelijk erfgoed, maar ook winkels, markante wijkgebouwen, monumenten of parken voor verrassende producties gestimuleerd. Net als voorheen wordt ingezet op het benutten van beeldende kunst en vormgeving als katalysator voor de beeldkwaliteit van de stad (zie hoofdstuk 2) en vindt de gemeente participatie van bewoners bij beeldende kunst activiteiten belangrijk (zie hoofdstuk 1). Voorts ligt de focus op de speerpunten cultuureducatie, talentontwikkeling en open Mienskip in Leeuwarden. Daarom wordt een aantal organisaties, genoemd in hoofdstuk 1.2, jaarlijks gesubsidieerd. Genoemde speerpunten zijn eveneens relevant voor de “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving” en de “regeling subsidie community art” (zie hoofdstuk 1.3), het broedplaatsenbeleid (zie hoofdstuk 1.4) en kunst in de openbare ruimte (zie hoofdstuk 2). Internationalisering is eveneens een belangrijk aspect van beeldende kunst en vormgeving, mede in het licht van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018 . 1.2. Talentontwikkeling en cultuureducatie De gemeente zet de komende jaren gericht in op talentontwikkeling en cultuureducatie en het versterken van de keten beeldende kunst en vormgeving. Daarom worden Stichting Grafisch Atelier, Stichting Media Art Friesland en Stichting Voorheen de Gemeente,

5

Noorderlicht en het Fries Museum jaarlijks gesubsidieerd. Genoemde organisaties leveren een belangrijke bijdrage aan talentontwikkeling en cultuureducatie binnen de keten beeldende kunst en vormgeving. Van de organisaties die gesubsidieerd worden wordt (cultureel) ondernemerschap verwacht. Stichting Grafisch Atelier Friesland. In 2014 verhuist het Grafisch Atelier Friesland van het voormalige Parnas pand naar een nieuwe locatie (Haniasteeg 61). Op deze locatie moet het Grafisch Atelier gaan bijdragen aan een levendig kunstklimaat. Het Grafisch Atelier wordt gebruikt door verschillende doelgroepen: - Beeldend kunstenaars - Workshops voor professionals (landelijk, internationaal), minimaal twee per jaar - Workshops voor amateurs op verschillenden niveaus, 1 dagdeel per week - Workshops voor scholen, 1 dagdeel per week - 3 avonden per week een cursusavond Het Grafisch Atelier werkt op dit moment samen met het Historisch Centrum Leeuwarden, De Lawei, Museum Smallingerland, Leeuwarder Courant (expositie), Schoolkade en de NHL Hogeschool (expositie). Zij wil daarnaast met nieuwe partners samenwerken, bijvoorbeeld met het MBO-HBO onderwijs door de mogelijkheid te bieden voor stages. Het Grafisch Atelier wil zich verbinden met Culturele Hoofdstad 2018, onder meer door in 2018 een editie van de Friese Miniprent Biënnale te organiseren. Deze expositie wordt eens in de drie jaar gehouden; gemiddeld melden zich 150 kunstenaars uit Nederland. Stichting Voorheen de Gemeente Stichting VHDG springt flexibel in op actuele ontwikkelingen en biedt een plek voor experiment en ontwikkeling. De stichting heeft de focus op het werk van jonge, nationaal opererende beeldend kunstenaars, in combinatie met werk van hedendaagse Friese en internationaal werkende kunstenaars. Inhoudelijk ligt de nadruk op projecten die ingaan op sociale en maatschappelijke thema’s: menselijk gedrag, menselijke omgang en de wijze waarop mensen zich verhouden tot elkaar en hun omgeving. De vertaling van datgene wat in de maatschappij speelt wordt vertaald naar kunstprojecten. Het publiek wordt actief benaderd op afwijkende locaties. Het programma van VHDG richt zich op: - Een mobiele residentiefunctie. In een SRV-wagen rijdt een kunstenaar drie weken vanuit Leeuwarden door Friesland en maakt werk dat ingaat op de omgeving. De door VHDG geselecteerde kunstenaar werkt samen met de lokale bevolking. De bevolking wordt actief bij het ontwikkelen van kunst betrokken; - Presentaties en activiteiten in samenwerking met andere partijen; - Solo-presentaties van jonge of mid- career kunstenaars, waar kunstenaars voorstellen voor kunnen doen; - Een groot tentoonstellingsproject per jaar, waar cultuureducatie onderdeel van uitmaakt. Stichting Media Art Friesland Stichting Media Art Friesland organiseert het Media Art Festival, dat bestaat uit een expositie van Jong Talent en een Jong Talent Prijs, het Lab Digital Culture, lezingen, workshops en een filmprogramma. Deelnemers aan de expositie Jong Talent zijn pas afgestudeerde talenten van Nederlandse kunstacademies die werken met nieuwe technologieën en materialen of deze in hun werk thematiseren. Daarnaast richt de expositie zich op gevestigd nationaal en internationaal talent. Aan het festival is een educatief traject verbonden.

6

De stichting wil haar samenwerking verbreden door zich te verbinden met partijen als het Noordelijk Film Festival, Stichting Voorheen de Gemeente en RiXC (Mediaplatform Riga in Letland) en onderzoeksinstituten als Wetsus. Zij wil zich de komende jaren internationaal manifesteren. Fries Museum Het Fries Museum realiseert een jaarlijks terugkerend project dat een podium biedt voor Fries beeldend talent. Tevens zien wij graag dat de Friese Miniprent tentoonstelling ,die het Grafisch Atelier eens per drie jaar organiseert, een plek krijgt in het Fries Museum. Samenwerking tussen het Fries Museum en het Grafisch Atelier Friesland, dat zich met de Friese Miniprent tentoonstelling onder meer richt op jong grafisch talent, leidt tot het versterken van beeldende kunst in Leeuwarden. Noorderlicht Noorderlicht werkt internationaal met fotografen die op persoonlijke wijze de fotografie gebruiken om de wereld te verkennen en te verbeelden. De Noorderlicht fotomanifestatie is hét jaarlijks terugkerende internationale fotografie-evenement in Nederland. De manifestatie vindt afwisselend plaats in Groningen en Leeuwarden. De manifestatie staat internationaal hoog aangeschreven vanwege de uitdagende maatschappelijke thema’s, de kwaliteit van de deelnemende fotografen en de wijze waarop hun werk tot een verhalend geheel wordt gebracht. De noordelijke partners dragen gezamenlijk bij aan de manifestatie. Wat willen we bereiken? De organisaties wordt gevraagd om de samenwerking met andere, onder meer de culturele kernvoorzieningen, op te zoeken. Zo kunnen verrassende experimenten en verbindingen ontstaan, ook internationaal gezien. Waarom willen we dat bereiken? Bundeling van krachten leidt tot versterking van de eigen activiteiten, meer publieksbereik, en een grotere uitstraling naar buiten. Hiermee wordt talentontwikkeling gestimuleerd en open Mienskip bevorderd. Hoe willen we dat bereiken?  Er worden per jaar afspraken gemaakt over de activiteiten die uitgevoerd worden.  Met elke organisatie worden prestatieafspraken op maat gemaakt. Deze zijn gekoppeld aan de gemeentelijke doelstellingen op het gebied van cultuur, zoals vermeld in de programmabegroting. Met als resultaat in 2017  Stichting Grafisch Atelier Friesland, Stichting Voorheen de Gemeente, Stichting Media Art Friesland, Fries Museum en Noorderlicht leveren een concrete en aantoonbare bijdrage aan een of meerdere van de speerpunten talentontwikkeling, cultuureducatie, en participatie van inwoners van Leeuwarden, blijkend uit de gesubsidieerde activiteiten.  Genoemde organisaties leveren een aantoonbare bijdrage aan het versterken van de keten beeldende kunst en vormgeving, blijkend uit het aantal samenwerkingsverbanden.

7

1.3. Subsidieregelingen beeldende kunst en vormgeving De komende periode zijn er twee regelingen op het gebied van beeldende kunst en vormgeving. Dit zijn: de “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving” en de “regeling subsidie community art”. 1.3.1. Regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving Wat willen we bereiken? Deze regeling zorgt ervoor dat, aanvullend op de activiteiten van de culturele kennisinstellingen en overige culturele organisaties, een zo optimaal mogelijk aanbod aan activiteiten op het gebied van beeldende kunst en vormgeving wordt gerealiseerd, dat zich richt op cultuureducatie, talentontwikkeling en open Mienskip. Hoe willen we dat bereiken? De regeling wordt in 2014 opgesteld, en treedt in werking in 2015. De regeling wordt opgesteld in samenhang met de “regeling subsidie kleine producties”, de “regeling subsidie amateurkunst” en de “regeling subsidie festivals”. De genoemde regelingen worden aangepast. Deze aanpassingen betreffen: - De werkwijze rond de adviesgroep. - De werkwijze van de beoordeling. - De criteria voor de beoordeling worden aangepast en sluiten aan bij de speerpunten talentontwikkeling, cultuureducatie en open Mienskip. Ook ondernemerschap is een beoordelingscriterium - Het aanpassen van het toepassingsbereik van de regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving. Waarom willen we dat bereiken? Het aanpassen van de regeling leidt ertoe dat ondernemerschap wordt bevorderd, en een bijdrage wordt geleverd aan de speerpunten talentontwikkeling, cultuureducatie en open Mienskip. Met als resultaat in 2017  De “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving” levert een concrete en aantoonbare bijdrage aan de speerpunten talentontwikkeling, cultuureducatie en open Mienskip  De ”regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving” levert een aantoonbare bijdrage aan het bevorderen van ondernemerschap. 1.3.2. Regeling subsidie community art De komende jaren wordt ingezet op community art, waarbij aangesloten wordt bij de events die in kader van Culturele Hoofdstad 2018 worden uitgevoerd. Community art is voor de gemeente Leeuwarden kunst die een vorm van samenwerking aangaat tussen kunstenaar(s) en een groep mensen. Het participeren van een groep uit de samenleving is een voorwaarde voor community art. Wat willen we bereiken? Beeldende kunst op inspirerende wijze inzetten voor community art projecten . Waarom willen we dat bereiken? Community art betrekt mensen bij beeldende kunst en heeft de potentie om mensen met elkaar te verbinden. Community art levert hiermee een bijdrage aan de open Mienskip, oftewel Iepen Mienskip, het motto van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018.

8

Hoe willen we dat bereiken? De “regeling subsidie community art” wordt in 2014 opgesteld, en treedt in werking in 2015. De regeling wordt opgesteld in samenhang met de “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving”, de “regeling subsidie kleine producties”, de “regeling subsidie amateurkunst” en de “regeling subsidie festivals”. Met als resultaat in 2017  Beeldende kunst is op inspirerende wijze ingezet voor community art projecten.  De community art projecten hebben een aantoonbare bijdrage geleverd aan het speerpunt open Mienskip. Ontwikkeling van een kennis-en informatiecentrum subsidies (werktitel) Het is mogelijk dat de “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving” en de “regeling subsidie community art”, alsook de regelingen kleine productie, amateurkunst en festivals onder het kennis-en informatiecentrum subsidies gaan vallen. Er wordt ingezet op het oprichten van één loket voor culturele subsidies van provincie Fryslân en gemeente Leeuwarden per 01-09-2014. Dit heeft geen gevolgen voor het beschikbare budget en het afwegingskader. De inhoudelijke kaders van het loket stellen provincie en de gemeente in samenspraak op. Hieronder vallen zowel het verwerken van uitgaande subsidies als het genereren van financiële middelen vanuit Europese subsidieregelingen en fondsen. De directe aanleiding tot het starten van een gezamenlijk loket is het (gaan) verstrekken van subsidie aan de organisatoren van culturele activiteiten ten behoeve van de culturele hoofdstad. 1.5. Broedplaatsenbeleid Wat willen we bereiken? Faciliteren van ondernemende kunstenaars. Waarom willen wij dat bereiken? Plekken waar kunstenaars kunnen werken en elkaar kunnen inspireren zijn belangrijk in het kader van het speerpunt talentontwikkeling en leidt tot cross-overs. Hoe gaan we dat bereiken? De gemeente Leeuwarden onderzoekt in 2014 hoe zij het toekomstige broedplaatsenbeleid wil vormgeven. Hiertoe evalueert zij het huidige atelierbeleid en worden ook ontwikkelingen als het tijdelijk verhuren van leegstaande gemeente (school) gebouwen via leegstandsbeheer en de Blokhuispoort meegenomen. Met als resultaat in 2017  Het broedplaatsenbeleid is gerealiseerd in 2014.  Het broedplaatsenbeleid levert een aantoonbare bijdrage aan het bevorderen van ondernemerschap en het versterken van het speerpunt talentontwikkeling.

9

Hoofdstuk 2 Kunst in de openbare ruimte 2.1. Kunst binnen Vrij-Baan Wat willen we bereiken? De komende jaren wordt ingezet op het realiseren van kunst binnen het programma Leeuwarden Vrij-Baan (zie bijlage 3 voor voorbeelden van gerealiseerde kunstwerken binnen Vrij-Baan en bijlage 4 voor een overzicht van de kunstwerken binnen Vrij-Baan). Accenten binnen dit programma zijn water, mediakunst en keramiek.2 Het Masterplan van de gemeente Leeuwarden voor kunst in de openbare ruimte binnen VrijBaan richt zich op de belangrijke regionale en lokale hoofdverkeersstructuur. De gemeente realiseert samen met de Provincie Fryslân en Rijkswaterstaat Noord-Nederland een collectie van samenhangende kunstuitingen op de stadsring, de verbindingswegen, ook wel radialen genoemd, en de Haak met bovenregionale/nationale en internationale allure. Het Masterplan komt voort uit de ambitie van de gemeente Leeuwarden om kunstwerken bij de toegangspoorten tot de stad te realiseren.3 De gezamenlijke investering van de drie overheden is € 800.000,- . Dit is het bedrag voor kunst exclusief landart. Social return wordt, waar mogelijk, ingezet binnen het programma. Ambities en uitgangspunten Masterplan Binnen Vrij-Baan worden kunstuitingen gerealiseerd die: - Onderling samenhang vertonen - Een gezicht geven aan de identiteit van de stad en de regio - Aansluiten bij de thema’s water, keramiek en mediakunst - De toegangspoorten naar de stad accentueren en markeren - Van duurzaamheid getuigen - Zich verhouden tot de omgeving - De taal van verkeer spreken De kunstlocaties zijn geografisch gespreid over: - Stadsring; 9 locaties (1, 2, 3, 4,5, 6 en 20 op kaart; 2 mogelijke locaties in toekomst) - Radialen; 5 locaties ( 7, 8,17, 18 en 19 op kaart) (gecombineerd met Stadsring en Haak 13 locaties) - Haak; 8 locaties (9,10, 11, 12, 13, 14, 15 en 16)

2

Water, keramiek en mediakunst zijn reeds benoemd in de uitvoeringsnotitie beeldende kunst in de openbare ruimte 2010-2012, p. 8. 3 Uitvoeringsnotitie beeldende kunst in de openbare ruimte 2010-2012, p. 10-11. 10

Kaart met de hierop aangegeven kunstlocaties binnen het programma Vrij-Baan

11

De Haak (inclusief de aansluiting op het onderliggend wegennet) De Haak biedt de mogelijkheid tot een landschappelijke invulling van de kunstopdrachten:  Landschapsarchitectuur met grondlichamen en waterwerken. Deze aanpak benadrukt de landschappelijke context. Water kan hierbij ingezet worden als beeldend middel. Met het plan van de Land-Art is een begin gemaakt. Voor het knooppunt Werpsterhoek heeft West 8 (Adriaan Geuze) het winnende ontwerp gemaakt. Voor de aansluitingen Hemriksein, Westelijke Invalsweg en Noordwestelijke Invalsweg zijn reserveringen geprojecteerd voor toekomstige grootschalige Land-Art.  Grootschalige beeldhouwkunst die een icoon voor de stad kan worden. Er kan teruggegrepen worden op oude verhalen, maar ook op nieuwe gebeurtenissen of mogelijke veranderingen in de toekomst. De Radialen  De radialen ( = verbindingswegen) maken de overgang van de stad naar het open landschap  De radialen zijn de eeuwenoude verbindingswegen tussen de middeleeuwse binnenstad en het buitengebied. De afgelopen tijd is de radiaal Drachtsterweg toegevoegd. De Westelijke Invalsweg wordt op korte termijn opgeleverd als nieuwe radiaal.  Om eenheid te krijgen wordt op de radiaal gewerkt met één kunstenaar die een aantal locaties invult. In de buurt van de Haak kan een kleinschalige kunstuiting terugverwijzen naar de landschappelijke invulling bij de Haak. Komend vanuit de stad is eenzelfde constructie denkbaar. Vanwege de verschillende locaties past de kunstenaar verschillende beeldende middelen toe en brengt hij verschillende betekenislagen aan.  In de fietstunnels wordt keramiek toegepast. De wanden van de tunnels zijn in wezen doeken waar keramiek op alle mogelijke manieren kan worden aangebracht. De Ring  De kunsttoepassingen op de binnenstedelijke Ringweg manifesteren zich in een drukke stedelijke omgeving. De kunst moet de stedelijke taal eerder omarmen dan zich ervan onderscheiden. Ook dient de kunst zich te onderscheiden bij een snelheid van 30 tot 50 km/h.  Inhoudelijk sluiten de kunstwerken op de ring aan bij het stedelijk leven van nu. Er wordt een identiteit gecreëerd die niet verwijst naar vroeger, maar onderdeel uitmaakt van het tegenwoordige Leeuwarden. Waarom willen we dit Masterplan realiseren? Kunst in de openbare ruimte verfraait de omgeving, en voegt een dimensie toe aan de openbare ruimte. In het plan wordt één kunstenaar per radiaal (= verbindingsweg tussen stadsring en de Haak om Leeuwarden) geselecteerd. Deze kunstenaar geeft alle geplande kunstwerken op de radiaal vorm; dit leidt tot eenheid en versterkt de relatie tussen de stad en het buitengebied. Een project van een dergelijke omvang, waar (inter)nationaal bekende kunstenaars bij betrokken worden, genereert landelijk en internationaal publiciteit en sluit aan bij de ambities van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018. Het project draagt bij aan het versterken van de Mienskip omdat het een gevoel van trots teweeg brengt. Dit is een project met kunstwerken die verbazen, verwondering en herkenning oproepen; een project waarbij ook Koninklijke Tichelaar te Makkum betrokken is. Kunstenaars die ontwerpen maken voor kunstwerken die in keramiek worden uitgevoerd werken samen met Tichelaar. Het project draagt bij aan versterking van het culturele bewustzijn van inwoners van Fryslân en aan het ontwikkelen van een sterk cultureel profiel. Hiermee levert het project een wezenlijke bijdrage aan het woon-, verblijf- en werkklimaat in de provincie en in Leeuwarden. Het project creëert regionale werkgelegenheid, en legt,

12

vanwege de kunstwerken die in keramiek worden uitgevoerd, verbindingen met het keramiekmuseum Princessehof. Kunst in de openbare ruimte, kunst binnen Vrij-Baan, is toegankelijk voor iedereen. Mensen kunnen er langs lopen, fietsen, rijden, kunnen de kunstwerken aanraken, bekijken. De kunst van dit project wordt ook op een andere manier toegankelijk gemaakt: via een route, een publicatie, een documentaire en via de website www.leeuwardeninbeelden.nl. Op deze wijze is kunst binnen Vrij-Baan toegankelijk voor iedereen. De kunst die gerealiseerd wordt binnen Vrij-Baan is van hoge kwaliteit, duurzaam, en ook op lange termijn interessant voor bewoners en bezoekers. Het gaat om kunst waar je steeds iets anders in ontdekt, en kunst die niet gaat vervelen. Het gaat om een samenhangende kunstcollectie in de buitenruimte, die Leeuwarden en Fryslân uniek gaat maken, waarmee Leeuwarden en Fryslân zich gaan onderscheiden, en waarmee de waardering voor Leeuwarden en Fryslân toeneemt. Waar mensen die hier wonen en werken zich, naarmate het project steeds meer vorm krijgt, mee gaan identificeren, er trots op zijn, en dit ook uitdragen. Hoe willen we dat realiseren? De percentageverordening kunst in de openbare ruimte van de gemeente Leeuwarden wordt toegepast op kunstopdrachten binnen Vrij-Baan waar de gemeente opdrachtgever van is. Met Provincie Fryslân en Rijkswaterstaat is afgesproken dat zij financieel verantwoordelijk zijn voor de kunstlocaties binnen Vrij-Baan waar zij opdrachtgever van zijn. De gemeente Leeuwarden heeft de regie over de kunstopdrachten binnen Vrij-Baan. Met als resultaat in 2017  Realiseren kunst (keramiek) in de fiets- en vaaronderdoorgang Techum in 2014.  Realiseren kunst (keramiek) in de fietsonderdoorgangen bij Werpsterhoek in 2014.  Realiseren kunst (keramiek) in fiets- en voetgangerstunnel onder de Overijsselse Laan bij Jabikswoude in 2014/2015.  Realiseren kunst (keramiek) in het Margaretha Zelle aquaduct Westelijke Invalsweg in 2014/2015.  Realiseren kunst (keramiek) in de fiets- en vaaronderdoorgang Sylsterrak in 2014/2015.  Realiseren kunst (keramiek) in het M.C. Escher aquaduct Drachtsterweg in 2015.  Realiseren kunst (keramiek) in de fiets- en vaaronderdoorgang Wiarda in 2015.  Realiseren beeld Stephensonviaduct in 2015/2016.  Realiseren kunst (keramiek) in fietstunnel Stationsgebied in 2017.  Zichtbaarheid van kunst binnen Vrij-Baan vergroten door middel van een fietsroute, een publicatie en een documentaire. 2.2. Icoon Wat willen we bereiken? In het Masterplan Kunst voor Leeuwarden Vrij-Baan is een icoon op de Haak opgenomen als boegbeeld voor Leeuwarden/Fryslân. Het icoon is de introductie tot - en de belangrijkste betekenisdrager van - kunst binnen Vrij-Baan en is een uniek beeld dat de kans heeft om uit te groeien tot het (internationale) beeldmerk van Leeuwarden/Fryslân. Het icoon verbindt de stad met het omringende land; één van de thema’s uit het bidbook van Culturele Hoofdstad 2018. We willen een (internationaal) gerenommeerde kunstenaar de opdracht geven voor het icoon. Deze kunstenaar werkt samen met lokale partijen om zijn/haar kunstwerk te realiseren.

13

Mogelijke locatie voor het icoon van Leeuwarden/Fryslân Zoekgebied voor het icoon is nabij de Haak van Leeuwarden. Wij zijn met partijen in gesprek (CH 2018, Provincie) om te kijken welke mogelijkheden er zijn om het icoon in te passen binnen bestaande plannen. Waarom willen we dat bereiken? De redenen waarom de gemeente Leeuwarden een icoon voor Leeuwarden/Fryslân wil realiseren zijn: -

Kroon op het masterplan kunst Drager van alle kunstuitingen binnen Vrij-Baan Hèt unieke herkenningspunt van Leeuwarden/Fryslân Natuurlijke afronding van Vrij-Baan Blijvend van betekenis Verbeeldt de nieuwe omgeving Vele mensen die het zien/ermee in aanraking komen Unieke kans om nu te realiseren Statement in het kader van Culturele Hoofdstad 2018 Verhoogt aantrekkingskracht van Leeuwarden/Fryslân “Talk of the Town” Profileren van Leeuwarden – Fryslân Betrekken van de mienskip. Participatie door verbindingen te leggen met onderwijs, leer-werktrajecten te integreren, betrekken van lokale partijen

Hoe willen we dat bereiken? Financiering Voor het realiseren van het icoon wordt uitgegaan van € 1.000.000,-. Hieronder vallen de voorbereidingskosten (selectieprocedure, schetsontwerpen van een drietal kunstenaars), honorarium van de geselecteerde kunstenaar, definitief ontwerp, uitvoeringskosten en onderhoudskosten. In de begroting is een bedrag van € 124.000,- opgenomen. Mogelijke partners voor aanvullende financiering zijn: provincie Fryslân, Ministerie van Infrastructuur & Milieu, Stichting Culturele Hoofdstad 2018, bedrijven, particulieren en fondsen. Het totaalplan voor het icoon, inclusief financiering wordt te zijner tijd voorgelegd aan het college van B&W. De gemeente Leeuwarden staat garant voor de begeleiding van de kunstopdracht voor het icoon. Planning - 2014 plan van aanpak – voorbereiding selectieprocedure 1e helft 2015 financiering rond, start selectieprocedure 2e helft 2015 selectie kunstenaar - 2016-2017 definitief ontwerp en uitvoering Gewenst resultaat in 2017  Realiseren icoon op/nabij de Haak van Leeuwarden in 2017.

14

2.3. Onderhoud kunst in de openbare ruimte Uitgangssituatie De kwaliteit van de kunstwerken is van groot belang voor de promotie van kunst. Vertonen langs een uitgestippelde wandelroute diverse kunstwerken roestplekken, is het brons aangetast en de naaste omgeving van het kunstwerk erg rommelig? Dan is dat geen visitekaartje voor de stad. De gemeente Leeuwarden bezit op dit moment 149 kunstwerken in de openbare ruimte. Veertig poëziestenen zijn in bezit van de stichting Poëziestenen. Deze stichting neemt het onderhoud van de poëziestenen en de kosten daarvan voor haar rekening. In de periode van 2014 tot en met 2017 is jaarlijks voor alle onderhoud, restauratie en exploitatie van kunstwerken in de openbare ruimte een onderhoudsbudget van € 65.000 beschikbaar. Dit onderhoudsbudget wordt jaarlijks aangevuld met eenmalige stortingen van 10% van het totaal beschikbare bedrag voor nieuwe kunstopdrachten. Kunstwacht, het bedrijf dat de afgelopen jaren het onderhoud van kunst in de openbare ruimte heeft uitgevoerd, heeft de afgelopen jaren het onderhoud en beheer van de kunstwerken in de gemeente Leeuwarden op orde gebracht, uitgezonderd de 20 kunstwerken die in verband met de herindeling met ingang van 01-01-2014 zijn toegevoegd aan het kunstbezit van de gemeente Leeuwarden. De gemeente Boarnsterhim had geen apart budget voor het onderhoud van kunst in de openbare ruimte; voor het onderhoud van kunstwerken die de gemeente Leeuwarden erbij heeft gekregen zijn als gevolg hiervan geen middelen geraamd. Kunstwacht heeft een indicatie gegeven van de staat van onderhoud van de kunstwerken van voormalig Boarnsterhim. Dit is beschreven in bijlage 5. Hieruit blijkt dat eenmalig een bedrag van circa € 11.000,- nodig is om het achterstallig onderhoud weg te werken. Regulier onderhoud Uitgangspunten De ervaring van Kunstwacht in verschillende gemeenten is dat kunstwerken die er goed en schoon uitzien, minder vandalisme aantrekken dan smerige, al deels kapotte objecten. Dat scheelt in de kosten. Reparaties zijn op termijn immers veel duurder dan ieder jaar goed onderhouden. De andere uitgangspunten die de gemeente voor regulier onderhoud hanteert zijn: - Regelmatig klein onderhoud van materialen als hout en steen verlengt de levensduur en maakt groot onderhoud minder frequent noodzakelijk; - Jaarlijks onderhoud en inspectie voorkomen veel problemen;

15

-

Een goed onderhouden collectie buitenkunst komt de promotie van de stad ten goede; Doet recht aan de kunst en de kunstenaar.

Vormen van onderhoud - Schoonmaken. Het geheel hoeft alleen te worden schoongemaakt, waarbij ook een antigraffiti-, antialgen- en mosbehandeling wordt gegeven. - Klein onderhoud. Er dienen kleine correcties te worden gemaakt, bijvoorbeeld voegwerk herstellen, het aanbrengen van schroeven die weg zijn of het verwijderen van krassen. Altijd wordt het geheel na werkzaamheden schoongemaakt. - Groot onderhoud. Er zullen meer ingrijpende werkzaamheden moeten worden uitgevoerd, of er dienen bijvoorbeeld delen te worden vervangen of aangevuld. Vaak zijn deze werkzaamheden niet binnen een dag, of soms zelfs niet ter plaatse uit te voeren. - Restauratie. Kunstwerken die in deze groep vallen, moeten worden gerestaureerd, wat er op duidt dat er dingen ontbreken, of onherstelbaar zijn beschadigd. Vaak is overleg met de kunstenaar nodig om tot een goede oplossing te komen. Werkzaamheden Het regulier onderhoud betreft de volgende werkzaamheden: - Eenmaal per jaar wordt de toestand van alle kunstwerken in kaart gebracht en bijgewerkt in de database - Ieder kunstwerk wordt schoongemaakt - Indien nodig wordt ieder kunstwerk behandeld met een beschermende laag - Klein onderhoud wordt direct uitgevoerd - Er wordt een advies gegeven, inclusief kostenraming, voor kunstwerken die dat jaar iets extra’s (groot onderhoud) nodig hebben - Direct actie ondernemen in het geval van calamiteiten Opbouw regulier onderhoudsbudget Voor het reguliere onderhoud is een bedrag beschikbaar van € 65.000 per jaar (zie tabel 1).

Schoonmaak en regulier onderhoud: exploitatie van waterkunstwerken: totaal Tabel 1 Opbouw regulier onderhoudsbudget

structureel (€) 30.000 35.000 65.000

Zoals al is aangegeven worden bij nieuwe opdrachten middelen gereserveerd voor eventueel onderhoud. Als het onderhoud en beheer eenmaal op orde is, kan volgens Kunstwacht voor regulier onderhoud worden volstaan met een bedrag van € 47.000,- . Zoals in het bovenstaande is aangegeven is jaarlijks € 30.000,- beschikbaar voor schoonmaak en regulier onderhoud. Deze beschikbare middelen zijn onvoldoende om alle kunstwerken jaarlijks van onderhoud te voorzien. In overleg met Kunstwacht wordt daarom jaarlijks bepaald welke kunstwerken dat betreffende jaar onderhouden worden. Vastlegging & registratie De collectie buitenkunst van de gemeente Leeuwarden staat geregistreerd in de database van Kunstwacht. De publiekssite is www. leeuwardeninbeelden.nl. Op deze site is informatie te vinden over de kunstwerken die de gemeente Leeuwarden in beheer heeft. Per kunstwerk is er informatie te vinden over: maker en titel van het kunstwerk, jaar waarin het gemaakt is,

16

locatie , materiaalgebruik en een toelichting op het werk. Op de site zijn ook een wandelroute langs beelden in de binnenstad en drie fietstochten langs kunst in de openbare ruimte te vinden. De fietsroutes betreffen Leeuwarden West & Noord, Leeuwarden Oost en Camminghaburen, Leeuwarden Zuid en de dorpen Goutum, Hempens en Teerns. Resultaat in de periode 2014 tot en met 2017  Het onderhoud van de gemeentelijke kunstcollectie in de openbare ruimte is op orde.  Jaarlijks wordt bekeken of de gemeente hiervoor goede afspraken kan maken met Kunstwacht, de partij die de afgelopen jaren het onderhoud van de kunstwerken naar tevredenheid heeft uitgevoerd.  Het achterstallig onderhoud van kunstwerken in Grou, Jirnsum en Wergea (voormalige gemeente Boarnsterhim) is weggewerkt. 2.4. Organisatie kunst in de openbare ruimte Om de doelstellingen op het gebied van kunst in de openbare ruimte te bereiken is goede samenwerking nodig tussen: a. verschillende disciplines binnen de gemeentelijke organisatie b. gemeente, bewoners en kunstveld 2.4.1. Aanjaagteam Om uitvoering te geven aan verschillende acties op het gebied van kunst in de openbare ruimte wordt , evenals de voorgaande jaren, ook de komende jaren gewerkt met een multidisciplinair aanjaagteam kunst in de openbare ruimte. Dit team bestaat uit een vaste kern van: -

beleidsmedewerker beeldende kunst en vormgeving, tevens voorzitter projectcontroller, senior adviseur stedenbouw medewerker vastgoedbeheer

Het team heeft de volgende taken: - Kunsttoepassingen in een vroeg stadium inbrengen bij de ontwikkeling van (nieuwe) woonwijken, herinrichtingtrajecten, infrastructurele werken en groentoepassingen. - Vlot laten verlopen van de uitvoering van de werkwijze als voorgeschreven in de percentageverordening kunst in de openbare ruimte, o.a. door het formuleren van opdrachten en projectplannen, en het voorbereiden van collegeadviezen. - Fondsen werven en derden benaderen voor financiering kunstwerken in de openbare ruimte. - Formuleren opdracht voor onderhoud collectie buitenkunst. - Monitoren planning onderhoud beeldende kunst in de openbare ruimte en uitvoering daarvan. - Toezien op voortgang acties voortkomend uit deze uitvoeringsnotitie. Het aanjaagteam vergadert vier tot zes keer per jaar. 2.4.2. Samenwerking gemeente, bewoners en kunstveld Werkwijze opdrachtverlening Voor de opdrachtverlening van projecten en kunsttoepassingen in de openbare ruimte volgt de gemeente de werkwijze als voorgeschreven in de percentageverordening kunst in de openbare ruimte. Deze werkwijze bevordert niet alleen de kwaliteit van de kunsttoepassing, maar ook de betrokkenheid bij de totstandkoming ervan. Door vertegenwoordiging in de begeleidingscommissie wordt draagvlak gecreëerd bij zowel bewoners als kunstveld.

17

In de uitvoering van opdrachten en projecten vervult het aanjaagteam een aansporingsrol door partijen met elkaar in contact te brengen die een project kunnen vormgeven en financieren. 2.4.3. Extra (extern) geld genereren Voor opdrachten, aankopen en onderhoud van kunstwerken in de openbare ruimte gaat de gemeente zoveel mogelijk allianties aan met partners uit het private circuit, bedrijven, fondsen en andere overheden. Op die manier kan met de bestaande gemeentelijke middelen meer bereikt worden. Een voorbeeld van samenwerking is de financiering door gemeente, Provincie Fryslân en Rijkswaterstaat van de kunstopdrachten binnen Leeuwarden Vrij-Baan. Omdat het bedrijfsleven door de crisis steeds minder sponsort, vormen overheden, fondsen, particulieren en stichtingen voorlopig de grootste bron van financieringsmogelijkheden. Het aanjaagteam gaat extra extern geld genereren door actief fondsen te werven en stichtingen en particulieren te benaderen. De komende periode geldt dit vooral voor het plan om een icoon te realiseren. En tot slot, bij nieuwe opdrachten en aankopen alsook bij schenkingen, reserveert de gemeente middelen voor onderhoud. Onderhoud betreft 10% van het totale beschikbare budget voor het kunstwerk. Dit budget is opgebouwd uit de volgende onderdelen: schetsontwerpen, honorarium gekozen kunstenaar, uitvoerings- en plaatsingskosten, onderhoud). 2.4.4. Promotie De gemeente zorgt voor de toegankelijkheid van beeldende kunst in de openbare ruimte en brengt het actief onder de aandacht van een breed publiek. Dit doet zij op de volgende wijze:  Bij nieuwe kunstwerken worden vandalismebestendige bordjes met informatie over het kunstwerk geplaatst.  De gemeente organiseert incidenteel expertmeetings over kunst in de openbare ruimte. Tijdens die bijeenkomsten wordt gebrainstormd/gedebatteerd door o.a. organisaties die zich bezig houden met kunst in de openbare ruimte, beeldend kunstenaars, vormgevers en (landschaps)architecten.  De publiekssite www.leeuwardeninbeelden.nl wordt up-to-date gehouden door de beleidsmedewerker cultuur.  Er wordt een fietsroute en een publicatie gemaakt voor kunst binnen Vrij-Baan (zie 2.1.). Resultaat in de periode 2014 tot en met 2017  Het aanjaagteam monitort afspraken op het gebied van beeldende kunst in de openbare ruimte.  Zorgt voor opdrachtverlening conform de percentageverordening.  Werft fondsen en benadert derden om het icoon mogelijk te maken.  Zorgt voor promotie van beeldende kunst in de openbare ruimte.

18

Hoofdstuk 3: Financiering & dekking In totaal zijn in de periode 2014 tot en met 2017 de volgende bedragen beschikbaar voor het beleid op het gebied van beeldende kunst en vormgeving.4

Bijdrage Rijk voor BKV via storting in gemeentefonds Matching gemeente reserve 1 (niet uren uit structurele € 50.000,-) Matching gemeente reserve 1 (uren uit structurele € 50.000,-) Matching gemeente reserve II (specifiek voor BKV-programma) Onderhoud kunst in de openbare ruimte Totaal

4

2014 (€) 150.000

2015 (€) 150.000

2016 (€) 150.000

2017 (€) 150.000

30.000

30.000

30.000

30.000

20.000

20.000

20.000

20.000

56.000

105.000

105.000

94.000

65.000

65.000

65.000

65.000

321.000

370.000

370.000

359.000

Vanwege een verschuiving in de planning met betrekking tot het te realiseren beeld bij het Stephensonviaduct lag de geplande onttrekking aan de reserve in 2013 € 100.000,- lager dan geraamd. In de periode 2014 tot en met 2017 wordt daarom jaarlijks € 25.000,- extra aan de reserve onttrokken. Dit bedrag is in bovenstaande tabel opgenomen in de post matching gemeente reserve II.

19

In de hoofdstukken 1 en 2 staat een inhoudelijke toelichting op de uitgaven genoemd in onderstaande tabel. Beschikbaar voor BKV PM Onderhoudsbudget Totaal beschikbaar Talentontwikkeling en cultuureducatie Grafisch Atelier Friesland Stichting VHDG Stichting Media Art Friesland Fries Museum Noorderlicht Subtotaal Regeling subsidie BKV Presentiegelden deskundigen Regeling subsidie Community art Subtotaal Kunst in de openbare ruimte Fietstunnel Jabikswoude Beeld Stephensonviaduct Fietstunnel Stationsgebied Icoon** Promotie kunst Vrij-Baan Eenmalig onderhoud kunst in de openbare ruimte Ureninzet kunst in de openbare ruimte Structureel onderhoud kunst in de openbare ruimte Subtotaal Totaal

2014 (€) 256.000 65.000 321.000

2015 (€) 305.000 65.000 370.000

2016 (€) 305.000 65.000 370.000

2017 (€) 294.000 65.000 359.000

5.000* 20.000 20.000

5.000* 20.000 20.000

5.000* 20.000 20.000

5.000* 20.000 20.000

20.000 20.000 85.000

20.000 20.000 85.000

20.000 20.000 85.000

20.000 20.000 85.000

62.000 3.000

62.000 3.000

62.000 3.000

62.000 3.000

30.000

30.000

30.000

65.000

95.000

95.000

95.000

35.000 10.000

45.000

45.000

20.000 10.000 11.000

50.000 10.000

50.000 10.000

80.000 4.000 10.000

20.000

20.000

20.000

20.000

65.000

65.000

65.000

65.000

171.000

190.000

190.000

179.000

Totaal (€) 1.420.000

340.000

350.000

730.000

321.000 370.000 370.000 359.000 1.420.000 *Naast de activiteitensubsidie van € 5.000,- voor het Grafisch Atelier die in de BKV begroting is opgenomen, is er voor de exploitatie van het Grafisch Atelier in de cultuurbegroting jaarlijks structureel een bedrag beschikbaar. **Voor het icoon is een bedrag van € 1.000.000.- nodig. Mogelijke partners voor financiering zijn: provincie Fryslân, het Ministerie van Infrastructuur & Milieu, Stichting Culturele Hoofdstad 2018, bedrijven, particulieren en fondsen.

20

Bijlage 1: Evaluatie beleid beeldende kunst en vormgeving 2009-2012 A. Programmalijn presenteren, uitgevoerd middels de regeling “subsidie beeldende kunst en vormgeving: presenteren” Accenten: Inzet op een gevarieerd en samenhangend expositieprogramma voor kunstenaars, inwoners en bezoekers Gerealiseerde activiteiten: Er zijn nieuwe initiatieven ontstaan, zoals De Straat van het Fries Museum en het project Leve het Zaailand van Petra Berbée. Bestaande initiatieven, zoals de Open Atelierroute van de Stichting Kunstpromotie, hebben een nieuwe impuls gekregen. De weg naar subsidiemogelijkheden is vooral gevonden door bestaande organisaties (o.a. Stichting Voorheen de Gemeente en Stichting Kunstpromotie), en minder door jong talent. Het accent dat de gemeente op mediakunst heeft gelegd in de scoringslijst van de gemeente is naar voren gekomen in een aantal activiteiten. Het accent dat de gemeente op keramiek heeft gelegd in de scoringslijst van de regeling is niet naar voren gekomen in de activiteiten. Te realiseren: De regeling “subsidie beeldende kunst en vormgeving: presenteren” en de regeling “subsidie beeldende kunst en vormgeving: produceren” zijn ingetrokken met ingang van 01-01-2013. Hiervoor is in 2013 één subsidieregeling beeldende kunst en vormgeving in de plaats gekomen. In 2014 wordt deze regeling aangepast. Wij blijven inzetten op een gevarieerd en samenhangend expositieprogramma. Ondernemerschap zal als wegingsfactor worden ingebracht. B. Programmalijn produceren Accenten: Versterken van de relatie tussen produceren en presenteren en de verbinding tussen de verschillende disciplines op het gebied van cultuur en tussen cultuur, opleiding/wetenschap en bedrijfsleven is het centrale uitgangspunt. Inzet op: 1. Goede en toegankelijke ateliervoorzieningen 2. Vastgesteld meerjarenplan creatieve industrie met meetbare resultaten 3. Productieklimaat is in Leeuwarden versterkt door minimaal twee interdisciplinaire projecten per jaar (door middel van de regeling “subsidie beeldende kunst en vormgeving: produceren”) Gerealiseerde activiteiten: Ad. 1. De staande praktijk is gecontinueerd (ateliers in gemeentelijke panden Haniahof en St. Anthonystraat). Er zijn veel (tijdelijke) ateliers in voormalige schoolgebouwen en de Blokhuispoort. Ad 2. Het meerjarenplan creatieve industrie is opgesteld door Bureau BBQ. Ad 3. De twee interdisciplinaire projecten per jaar zijn niet altijd gerealiseerd. Voorbeelden van gerealiseerde projecten zijn: Future (Stichting Media Art Friesland) en het project “Leve het Zaailand van Petra Berbée. Te realiseren: Ad 1 en 2. Het huidige atelierbeleid wordt in 2014 aangepast en verbreed naar broedplaatsenbeleid.

21

Ad 3. : De “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving: produceren” en de “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving: presenteren” zijn ingetrokken met ingang van 0101-2013. Hiervoor is in 2013 één subsidieregeling beeldende kunst en vormgeving in de plaats gekomen. In 2014 wordt deze regeling aangepast. Wij blijven inzetten op de verbinding tussen verschillende disciplines op het gebied van cultuur en tussen cultuur, opleiding/wetenschap en bedrijfsleven. Ondernemerschap zal als wegingsfactor worden ingebracht. C. Programmalijn positioneren Accenten: 1. Inzetten op het benutten van beeldende kunst en vormgeving als katalysator voor de beeldkwaliteit van de stad 2. Inzetten op een eenduidiger collectie en meer specifieke ontwerpen voor Leeuwarden (speerpunten water, keramiek en mediakunst) Ad 1 en 2: Gerealiseerde activiteiten: Kunstwerken waarvoor de gemeente Leeuwarden opdracht heeft verleend: -

Waterkunstwerk van Diederik Klomberg (juli 2012). Gezamenlijk project met het Centraal Justitieel Incasso Bureau

-

Graffitikunstwerk van LJ van Tuinen, tunnel Van Loonstraat (juli 2012)

-

Kunstwerk Oostergoplein van Maarten de Reus: verbeelding geschiedenis van de stad (december 2012)

-

Kunstwerk keramiek in de fietstunnels van het Drachtsterplein van Jan van der Ploeg (december 2012)

-

Uitblaaskoker Wilhelminaplein, vormgeven door René Knip, met een gedicht van Melvin van Eldik (najaar 2012)

-

Mediakunstwerk Oude Lombardsteeg van Giny Vos (oplevering najaar 2014)

-

Waterkunstwerk Vrijheidswijk van Hans van Houwelingen (oplevering voorjaar/zomer 2014)

Gerealiseerde kunstwerken waaraan de gemeente Leeuwarden subsidie heeft verleend, maar waarvan zij geen opdrachtgever was:

22

-

“De paradijsvogel” van Alfred Stucki (zomer 2010)

-

“Vischmarktpijp” van Ineke Ekkers (eind 2011)

-

Kunstwerk “Bij de Put” van René Knip (november 2012)

-

Kunstwerk “Toegangspoort Vluchtheuvelgebied” (Huizum) van Marco Goldenbeld (najaar 2012). Subsidie verleend in het kader van de “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving: kunst als wijkidee”

-

Kunstwerk “De Paraplu” van Walter Baas en Xandra de Vries (vijver Julianapark) (najaar 2012). Subsidie verleend in het kader van de “regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving: kunst als wijkidee”

Overig -

De Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) heeft het kunstwerk “De stalen boom” van Herman van der Heide aan de gemeente Leeuwarden geschonken. Dit werk is geplaatst in de wijk Camminghaburen

-

Het kunstwerk “De schaaktafel” van Luciano Fancel is in langdurige bruikleen gegeven aan de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL)

-

Het kunstwerk “Vogel in de wei” van J. de Vries is geplaatst in de wijk Westeinde

-

Kunstwerken die in zeer slechte staat waren zijn in overleg met de betrokken kunstenaars en de wijk verwijderd. Dit zijn: het kunstproject De Meenthe van Antonia Talamini in de Mondriaanbuurt, “Artimis” van Hanneke Roelofsen, OBS De Vosseburcht, en Afvalbakken “Gooimar” en “Jiskemasjine” van Maryse de Vries op de Prins Hendrikbrug respectievelijk de Beursbrug

3. Collectie kunst in de openbare ruimte is zichtbaar in centrum en wijken. Gerealiseerde activiteiten: Zie website www.leeuwardeninbeelden.nl Er is een wandelroute ontwikkeld voor de binnenstad. Ook zijn drie fietsroutes ontwikkeld voor kunst in de openbare ruimte in wijken en dorpen van Leeuwarden. De routes zijn opgenomen in de publicatie kunst in de openbare ruimte in Leeuwarden, die in de zomer van 2013 gereed was. In 2012 zijn vandalismebestendige bordjes met informatie bij de kunstwerken in de openbare ruimte geplaatst. 4. Beheer en onderhoud van de gemeentelijke kunstcollectie is op orde. Gerealiseerde activiteiten: Kunstwacht heeft het groot en klein onderhoud van kunst in de openbare ruimte gedaan in de periode 2010-2012. In 2013 is het onderhoud gecontinueerd door Kunstwacht. De fontein Europaplein is energiezuiniger gemaakt. Dit scheelt jaarlijks ruim € 1.600,- aan exploitatielasten. De totale kosten liggen rond € 10.500,- per jaar. Het beheer van alle kunstwerken is neergelegd in één brondocument.

23

5. Ontmoeting en debat vindt structureel plaats. Gerealiseerde activiteiten: Ontmoeting en debat is incidenteel gerealiseerd, o.a. een workshop met experts naar aanleiding van het masterplan kunst binnen Leeuwarden Vrij-Baan. Te realiseren: -

Keramiek, water en mediakunst blijven accenten binnen het beeldende kunst en vormgevingsbeleid voor zover dit beleid kunst in de openbare ruimte betreft. Mediakunst indien mogelijk (financiële en praktisch haalbaarheid)

-

Continueren opdrachten kunst in de openbare ruimte binnen het programma VrijBaan (toegangspoorten Leeuwarden). Dit programma nationaal en internationaal op de kaart zetten

-

Website www.leeuwardeninbeelden.nl wordt up-to-date gehouden

-

Bij tevredenheid wordt per jaar de opdracht aan Kunstwacht verleend voor het onderhoud van kunst in de openbare ruimte, uitgaande van het budget van € 65.000,per jaar minus exploitatiekosten voor onderhoud. Er blijft jaarlijks dan € 30.000,- over voor onderhoud. Op basis van deze beschikbare middelen maakt Kunstwacht een planning voor onderhoud voor de komende jaren

-

Ontmoeting en debat bijeenkomsten incidenteel naar behoefte realiseren

D. Programmalijn participeren Accenten 1. Beeldende kunst wordt ingezet voor wijkontwikkeling via de community-art projecten 2. Informatie over beeldende kunst is toegankelijk en wordt gebruikt door inwoners en bezoekers 3. Kunst als wijkidee 4. Kunst in de Zuidlanden Gerealiseerde activiteiten: Ad 1. Er zijn community-art projecten gerealiseerd in Vlietzone, Valeriuskwartier, Nijlân. Het community art project in Oldegalileën/Bloemenbuurt is gestart in 2013 en wordt voltooid in 2014. De projecten worden in de wijken over het algemeen positief ontvangen; het effect is niet altijd blijvend. Ad 2. Informatie over beeldende kunst is toegankelijk via www.leeuwardeninbeelden.nl en via de website van de gemeente Leeuwarden. Ad 3. De regeling is gerealiseerd. Er is beperkt gebruik van gemaakt. Ad 4. In 2010 is het project Down South uitgevoerd. In 2011 het evenement Simmer yn de Zuidlanden. 24

Te realiseren: De programmalijn participeren wordt niet gecontinueerd in de vorm die ze had. Wij zetten de komende jaren in op community-art projecten die aanhaken bij initiatieven in het kader van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018. Dit doen we in de vorm van de regeling subsidie community art. Participatie van inwoners gebeurt daarnaast via onder meer activiteiten die vanuit de regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving gesubsidieerd worden en via de activiteiten die wij jaarlijks subsidiëren in het kader van talentontwikkeling, cultuureducatie en open Mienskip.

25

Bijlage 2 Huidige situatie op het gebied van beeldende kunst en vormgeving in Leeuwarden De infrastructuur in Leeuwarden op het gebied van beeldende kunst en vormgeving bestaat uit kunstenaars, beeldende kunstinstellingen en stichtingen, musea, ondersteunende instellingen en opleidingen. Deze worden hieronder beschreven. Beeldende kunstenaars en vormgevers In totaal wonen en werken 138 professionele beeldende kunstenaars en 64 vormgevers in Leeuwarden. De kunstenaars werken individueel of maken onderdeel uit van ateliergroepen in Leeuwarden, te weten Haniahof en Ateliers 9A. Ook zijn kunstenaars gevestigd in het voormalige schoolgebouw van de LTS in Nijlân, en de Floris Versterateliers, die zich bevinden in het voormalige CTS-gebouw in de Floris Versterstraat. De gebouwen Haniahof en Ateliers 9 A zijn van de gemeente en worden permanent verhuurd als woon-en werkruimte voor kunstenaars. De voormalige LTS in Nijlân en het CTS-gebouw in de Floris Versterstraat worden tijdelijk gebruikt door kunstenaars. De voormalige gevangenis De Blokhuispoort fungeert als bedrijfsverzamelgebouw voor creatieve beroepen. Stichting Grafisch Atelier Friesland stelt zich ten doel de grafische beeldende kunst te stimuleren en te verspreiden. Kunstenaars wordt de mogelijkheid geboden om zich (verder) te bekwamen in grafische technieken. Daarnaast verzorgt het atelier cursussen op het gebied van grafische technieken, organiseert zij exposities en educatieve activiteiten voor het basis- en voortgezet onderwijs. Stichting Voorheen De Gemeente VHDG is een kunstinitiatief dat een impuls wil geven aan de beeldende kunst in Friesland en tegelijkertijd de stad Leeuwarden als podium voor lokale, nationale en buitenlandse kunstenaars op de kaart wil zetten. Dit wordt bereikt door kunstprojecten te organiseren van een hoog artistiek niveau. Daarnaast heeft VHDG de ambitie om de projecten zodanig op te zetten dat ze een divers en breed publiek aanspreken met inhoudelijk interessante nieuwe vormen van hedendaagse kunst. Stichting Media Art De Stichting Media Art is actief op het gebied van de mediakunsten en media. De organisatie brengt nieuwe mediakunst naar een groot publiek door middel van tentoonstellingen, festivals, evenementen en educatieve projecten. Zij kiest hierbij voor artistieke kwaliteit en originaliteit, waar samen ontdekken, doen en beleven centraal staan. De stichting richt zich op productie, talentontwikkeling, ontmoeting en samenwerking met bedrijfsleven en onderwijs. Media Art en VHDG opereren in een (inter)nationaal netwerk. Stichting Kunstpromotie Stichting Kunstpromotie organiseert jaarlijks de open atelierroute met vijftig deelnemende kunstenaars. Ieder jaar staat een thema centraal waar omheen activiteiten worden georganiseerd. De Stichting richt zich op samenwerking met verschillende kunstdisciplines. Fotografie - Noorderlicht Noorderlicht werkt internationaal met fotografen die op persoonlijke wijze de fotografie gebruiken om de wereld te verkennen en te verbeelden. De Noorderlicht fotomanifestatie is het jaarlijks terugkerende internationale fotografie-evenement in Nederland. De manifestatie vindt afwisselend plaats in Groningen en Leeuwarden. De manifestatie staat internationaal hoog aangeschreven vanwege de uitdagende maatschappelijke thema’s, de kwaliteit van de deelnemende fotografen en de wijze waarop hun werk tot een verhalend geheel wordt gebracht. De noordelijke partners dragen gezamenlijk bij aan de manifestatie.

26

Kunstuitleen Friesland De Kunstuitleen Friesland is in Leeuwarden gehuisvest. De provinciale uitleen biedt ook ruimte voor de kunstenaars en voor de kunstleners binnen Leeuwarden. De kunstuitleen is zelfvoorzienend. Park Vijversburg Op dit moment wordt gewerkt aan uitbreiding van Park Vijversburg. Deze uitbreiding is eind 2014 gerealiseerd. Het park gaat qua oppervlakte van 15 naar 30 hectare en biedt in de toekomst meer mogelijkheden voor beeldententoonstellingen, kleinschalige muziek- en toneelvoorstellingen en horeca. De ambitie is om het mooiste cultuur- en natuurpark van Nederland te worden en om een (inter) nationaal publiek te bereiken. Keramiekmuseum Princessehof Het Keramiekmuseum Princessehof is het enige in keramiek gespecialiseerde museum van Nederland. Het museum heeft als rijksmuseum nationaal erkenning en heeft een internationale uitstraling. Het museum bezit een omvangrijke collectie aardewerk en porselein uit Azië. De collectie Europa toont de historische ontwikkeling van het Europees aardewerk, steengoed en porselein. Zwaartepunten in deze collectie zijn het Fries aardewerk en het complete overzicht van Nederlandse art-nouveau keramiek. Naast de rijkssubsidie ontvangt het museum een structurele subsidie van de gemeente. Het Fries Museum In de programmering van het Fries Museum speelt de hedendaagse en moderne kunst een grote rol. Het museum fungeert daarmee als inspiratiebron en referentiepunt voor veel beeldende kunstenaars en publiek. Daarnaast vervult het museum een educatieve taak voor scholen in Leeuwarden en omgeving. Historisch Centrum Leeuwarden (HCL) Het Historisch Centrum Leeuwarden (HCL) is het informatie- en activiteitencentrum voor de geschiedenis van Leeuwarden en omgeving. Duizenden strekkende meters aan historische documenten, vanaf de dertiende eeuw tot heden, worden hier bewaard en toegankelijk gemaakt. Het takenpakket is in 2005 uitgebreid met het beheer van de gemeentelijke kunstcollectie en in 2007 met het beheer van het Pier Pander Museum en de Pier Pander Tempel, beide in de Prinsentuin gelegen. Sinds 2010 beheert het HCL ook de Oldehove. De gehele kunstcollectie is voor het HCL een inspiratiebron voor educatieve activiteiten en stadswandelingen. Het Historisch Centrum Leeuwarden beheert een omvangrijke gemeentelijke kunstcollectie, die bestaat uit een viertal deelcollecties: 1. Stadhuiscollectie 2. Eekhoffcollectie 3. Museumcollecties (Pier Pander Museum, Fries Museum en Keramiekmuseum het Princessehof) 4. Moderne beeldende kunstcollectie (vanuit de Beeldende Kunstenaars Regeling) Een deel van de kunstverzameling van de gemeente Boarnsterhim zal, vanwege de herindeling, overgaan naar de gemeente Leeuwarden.5 Het kunstbezit van de gemeente Boarnsterhim bestaat uit een diverse verzameling kunst- en cultuurobjecten. Deze objecten zijn op verschillende locaties binnen de gemeente ondergebracht, waaronder het

5

De musea die vanwege de herindeling in het Leeuwarder grondgebied komen te liggen zijn: Hert fan Fryslân in Grou, It Earmhûs en de oude Friese Greidboerderij in Warten, museum it Ald Slot in Wergea en het Mineralogisch museum in Grou). 27

gemeentehuis, Museum Hert fan Fryslân in Grou en Aldheidskeamer Uldrik Bottema in Aldeboarn. Het streven is om tot een duidelijke kerncollectie te komen. Bepaald moet worden welke objecten thuishoren in de gemeentelijke kunstverzameling en welke werken elders beter op hun plaats zijn (collectie van andere instellingen of musea). Dit geldt met name voor de kunst die via de Beeldende Kunstenaars Regeling (BKR) is verkregen. Ook moet de digitalisering, registratie, en bruikleenadministratie van de kunstobjecten geoptimaliseerd worden. De volgende prioriteiten zijn voor de komende jaren gesteld: - Ontzamelen BKR-collectie - Digitalisering Eekhoffcollectie - Registratie database optimaliseren - Bruikleenadministratie - Inventarisatie collecties in Fries Museum en Keramiekmuseum het Princessehof Kunst in de openbare ruimte In de openbare ruimte van Leeuwarden staan, verdeeld over de wijken, 149 gemeentelijke beelden. Bij beelden in de openbare ruimte gaat het niet alleen om vrijstaande kunstwerken, maar ook om toegepaste kunst, die onderdeel uitmaakt van de aanpalende bebouwing of de bestrating. Naast de gemeentelijke beelden kent de stad ook een niet nader vastgesteld aantal kunstwerken, zichtbaar in de openbare ruimte, die in bezit zijn van bedrijven of organisaties. Architectuur en ruimtelijke ordening Ark Fryslân is het mobiele centrum voor architectuur en ruimtelijke kwaliteit in Friesland. Ark Fryslân wil het maatschappelijke debat stimuleren en organiseert diverse publieksactiviteiten, waaronder, in samenwerking met de Bond van Nederlandse Architecten, de Nacht van de Architectuur. Sinds 2008 is ook het Atelier Fryslân in Leeuwarden gevestigd. Atelier Fryslân is onafhankelijk en ingesteld door de provincie om bestuurders gevraagd en ongevraagd te adviseren over de ruimtelijke kwaliteit in Fryslân.

28

Bijlage 3 : Voorbeelden van gerealiseerde kunstwerken binnen Vrij-Baan Jan van der Ploeg heeft kunstwerken van keramiek gemaakt in de fietstunnels van het Drachtsterplein (2012).

29

Maarten de Reus heeft een kunstwerk gemaakt op de kop van de Verlengde Schrans, Oostergoplein (2012).

30

LJ van Tuinen heeft het graffiti kunstwerk in de tunnel van de Van Loonstraat gemaakt (2012).

31

Bijlage 4: overzicht kunstwerken binnen Vrij-Baan Kunstwerk

Kunstenaar

Locatie

Realisatie

Graffiti in fietstunnel

LJ van Tuinen

Van Loonstraat

Gerealiseerd 15.000,-

Gemeente Leeuwarden

Beeld

Maarten de Reus

Kop Verlengde Schrans

Gerealiseerd 85.000,-

Gemeente Leeuwarden

Keramiek in fiets- en vaaronderdoorgang

Maarten de Reus

Techum

Voorjaar 2014

Gemeente Leeuwarden

Keramiek in fietsonderdoorgang

Maarten de Reus

Jabikswoude

Eind 2014 of 35.000 begin 2015

Gemeente Leeuwarden

Keramiek in fietsonderdoorgangen

Maarten de Reus

Werpsterhoek

Voorjaar 2014

Rijkswaterstaat

Keramiek in fietsonderdoorgangen

Jan van der Ploeg

Drachtsterplein

Gerealiseerd 170.000,-

Gemeente Leeuwarden

Keramiek in het M.C. Escheraquaduct

Jan van der Ploeg

Drachtsterweg

2015

45.000,-

Provincie Fryslân

Keramiek in fiets- en vaaronderdoorgang

Jan van der Ploeg

Wiarda

2015

30.000,-

Provincie Fryslân

Beeld

April 2014 bekend

Stephensonviaduct

2015/2016

100.000,-

Gemeente Leeuwarden

Keramiek in aquaduct

April 2014 bekend

Westelijke Invalsweg

2014, begin 2015

25.000,-

Provincie Fryslân

Keramiek in fiets- en vaaronderdoorgang

April 2014 bekend

Sylsterrak

2014, begin 2015

30.000,-

Provincie Fryslân

Keramiek in fietsonderdoorgang

N.t.b.

Stationsgebied

2017

80.000,-

Gemeente Leeuwarden

Icoon

N.t.b.

Zoekgebied Westelijke Invalsweg

2017

1.000.000,- Gemeente Leeuwarden

32

Kosten (€) Opdrachtgever

28.000,-

104.400,-

Bijlage 5: overzicht achterstallig onderhoud kunstwerken voormalig Boarnsterhim Kunstenaar

Kunstwerk

Plaats

Suze BoschmaBerkhout

Afke’s Tiental

Wergea

Anne Woudwijk

Circusolifantje

Jirnsum

Karianne Krabbendam Karianne Krabbendam

De baanveger

Grou

De Kuiper

Grou

Suze BoschmaBerkhout

De leerling

Grou

Karianne Krabbendam

De leugenbank

Grou

Karianne Krabbendam

Drie zeilers

Grou

Goodijk

Fan Bugjen frjemd

Grou

Chris Fokma

Fisken

Grou

Molkenboer

Gedenkstenen Eeltsje Halbertsma en Joost Halbertsma In de zon

Grou

Jirnsumer kat

Jirnsum

Zweitze van der Wal

Jirnsumer katten ûnder dak

Jirnsum

Henk Hettema

Monument oprichting van het Friesch rundvee en paardenstamboek

Reduzum

Johann Hinrich Schröder

Monument voor Dr. Eeltsje Halbertsma

Grou

Karianne

Skûtsje It Doarp Grou

Grou

Karianne Krabbendam Aagje Pool

33

Grou

Achterstallig onderhoud Klein onderhoud voegwerk en schoonmaken en beschermen

Kosten (€)

Voegwerk, talud en schoonmaken en beschermen Schoonmaken en beschermen Klein onderhoud voegwerk en schoonmaken en beschermen Zeer slecht gietsel. Groot onderhoud nodig Flink deel hardstenen plaat weg, bevestigen brons zichtbaar. Groot onderhoud nodig Klein onderhoud. Keien voegen, schoonmaken en beschermen Letters kleuren, steentjes netjes leggen. Schoonmaken en beschermen Schoonmaken en beschermen Schoonmaken en beschermen

400,-

Schoonmaken en beschermen Schoonmaken en beschermen Lak slecht, schuren, primer en opnieuw lakken Lak rode figuren slechter, schuren, primer, lakken de rest van het monument. Schoonmaken en beschermen Opnieuw schilderen. Schoonmaken en beschermen Schoonmaken en

200,-

400,-

250,400,-

1348,678,-

400,-

656,-

250,175,-

295,984,1279,-

984,250,-

Krabbendam René Knip en Tsead Bruinja Cobi Doevendans

Stinne op swart

Grou

z.t.

Grou

Gjalt Blauw

z.t.

Grou

Tjipke Visser

z.t.

Grou

Totaal achterstallig onderhoud

34

beschermen Schoonmaken en beschermen Schoonmaken en beschermen Het plaatstaal schuren, primer, lakken. Voegwerk bijwerken en schoonmaken en beschermen Schoonmaken en beschermen

250,250,1412,-

250,11.156,-