Maar hoe word je gelukkig? Een cursus hierover bestaat niet. Ieder mens wil namelijk wat anders. Ieder mens wordt ergens anders gelukkig van

? hoe

word ik

?

Hoe word ik tevreden en gelukkig?

tevreden

Geluk is tevreden zijn met je leven. Tevreden zijn met jezelf. Maar hoe word je gelukkig? Een cursus hierover bestaat niet. Ieder mens wil namelijk wat anders. Ieder mens wordt ergens anders gelukkig van. Toch is geluk ook gemakkelijk. Geluk draait om heel gewone dingen. Het gaat erom dat je het leven kunt leiden dat jij wilt en kan. Hoe word jij gelukkig?

Antwoorden Elk probleem wordt makkelijker als je er rustig over nadenkt. En als je er met anderen over praat. Je kunt over je toekomst nadenken. Het helpt om een levensplan te maken. Zo leer je meer over wat je wilt. En wat je kunt. Dat zal je zeker helpen om goede keuzes te maken.

Wat kun je doen?

&

gelukkig

?

?

Geluk is moeilijk te omschrijven. Het is een gevoel.

Deze folders gaan over keuzes maken. Ze zijn gemaakt voor mensen die moeilijke keuzes moeten maken.

De folders helpen je bij je vragen. Zo niet, vraag dan verder.

? hoe

word ik

?

De folders geven je tips en informatie die je helpen keuzes te maken. Daarom vertellen ze heel praktisch wat je kunt doen.

tevreden &

Deze folder is mij gegeven door: Naam: Van:

gelukkig

Hoe plan ik mijn toekomst?

Als het goed met je gaat, wil je dat het zo blijft. Als het tegenzit, wil je dat het anders wordt.

Je leven van vandaag is nooit precies wat je wilt. Vaak heb je nog wensen voor de toekomst. Hoe zorg je ervoor dat je wensen uitkomen? Hoe bouw je een goede toekomst op?

Antwoorden Het gaat om jouw leven en jouw keuzes. Die keuzes kan alleen jij maken, want het gaat om jouw leven. Je moet goed nadenken over deze keuzes. Jouw keuze beïnvloedt ook anderen. Er zijn twee belangrijke vragen.

?

?

Hoe ziet jouw toekomst eruit? Wat zijn je dromen? Wat wil je dat er verandert?

1. Wat wil je in de toekomst? Bedenk wat jouw wensen zijn en wat jou gelukkig zou maken.

? hoe

word ik

?

2. Wat kan je? Niet iedereen kan alles. Weet jij wat je wel en wat je niet kunt? Wat kan je nog leren? Waar liggen jouw talenten? Waar liggen jouw beperkingen?

tevreden

Als je weet wat je wilt (1) en als je weet wat je kunt (2), kun je bedenken wat je moet doen om je doel te bereiken. Dit kun je “plannen”. Lees verder op bladzijde 2 >>>

&

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Hoe plan ik mijn toekomst?”

Vaak is het doel wel leuk, maar is de manier om je doel te bereiken niet leuk. Je kunt dan nadenken of dat doel heel belangrijk voor je is. Soms kun je je doel niet bereiken. Daar moet je mee leren leven. Iedereen moet dat op zijn eigen manier doen. En soms blijft het altijd een beetje pijn doen als je een doel niet kunt bereiken. Je toekomst plannen is hard werken en doorzetten. Maar je er krijgt er veel voor terug.

Een goed levensplan maken is moeilijk. Daarom hebben diverse organisaties daar een project voor ontwikkeld. Sommige organisaties hebben ook groepen waar je kunt praten over je wensen. Vraag naar dit project bij jouw begeleiders.

Opmerkingen

? ? hoe

word ik

?

Maak een levensplan. Dit is een plan dat helpt om je wensen uit te laten komen. Anderen kunnen je daarbij helpen. Bijvoorbeeld vrienden, familie of deskundigen.

?

Wat kun je doen?

tevreden &

gelukkig

Hoe kom ik rond met mijn geld?

Bijna niemand komt rond met zijn geld. Mensen willen altijd meer. Bijvoorbeeld een grote televisie of een mooi huis.

Als je geen huur betaalt, wordt je uit je huis gezet. Als je geen gas en elektra betaalt, wordt het afgesloten. Mensen die niet veel verdienen, lenen vaak geld. Dan maak je schulden. Die moet je wel afbetalen. Wat moet je doen om schulden te voorkomen?

Antwoorden Er zijn twee manieren om goed rond te komen:

?

?

Voor mensen die niet veel geld verdienen, is geld vaak een probleem. Als je elke maand geld tekort komt, wordt je probleem steeds groter. De vaste kosten blijven, die moet je elke maand betalen.

1. Meer verdienen. Als je weinig verdient, zijn er speciale regelingen. Zoals huurtoeslag. Soms kun je ook belastinggeld terugkrijgen. Je krijgt dan extra geld.

? hoe

word ik

?

2. Anders uitgeven. Zomaar bezuinigen helpt vaak niet. Door je kosten op te schrijven, kun je zien waar je geld heengaat. Vaak kan het veel goedkoper.

tevreden &

gelukkig

Lees verder op bladzijde 2 >>>

>>> Bladzijde 2 van de folder “Hoe kom ik rond met mijn geld?”

Keuzes Je kunt je geld maar één keer uitgeven. Je kunt niet alles hebben, je moet keuzes maken. Deze keuzes zijn niet altijd prettig. Om bijvoorbeeld een televisie te kopen, zal je moeten sparen. Dan heb je minder geld voor andere dingen. Soms kun je iets niet betalen. Je moet daar mee leren leven. Schulden leiden altijd tot problemen. Als je geld op orde is, heb je daarover geen zorgen.

Als je niet rond komt, moet je meer geld verdienen. Of je moet je geld anders uitgeven. Andere oplossingen zijn er niet. Meer verdienen? Kijk samen met een deskundige naar je situatie. Kijk samen of er mogelijkheden zijn. Misschien zijn er speciale regelingen voor jouw situatie. Anders uitgeven? Wil je je geld anders uitgeven? Schrijf op wat je uitgeeft. De internetsite www.nibud.nl/watkostmijnwens helpt je daarbij. Je kunt invullen hoeveel geld jij krijgt per maand. Je weet meteen wat je kunt doen!

?

?

Wat kun je doen?

En als het misgaat?

Wat moet je niet doen? • Niet extra lenen! Je moet geleend geld altijd terugbetalen, mét rente. • Niet kopen op afbetaling. Je betaalt dan heel hoge rentes. • Niet alle acties geloven. De reclame “nu kopen, volgend jaar betalen” is ook gewoon een lening. Met hoge rente! • Als je de huur of energie niet op tijd betaalt, komen er hoge boetes bij.

? hoe

word ik

?

Als je niet rondkomt, vraag dan advies. Iedereen kan in Nederland hulp krijgen bij geldzaken. Deze hulp is gratis. Maak er gebruik van. Vraag bij de MEE hoe je deze adviezen kan krijgen.

tevreden &

gelukkig

Zal ik gaan samenwonen of trouwen?

Je houdt heel veel van iemand. Het liefst wil je de hele dag samen zijn. Je wilt gaan samenwonen of trouwen.

Als je samenwoont, kun je gezellig samen eten. Je kunt samen slapen en samen tv kijken. Je hoeft niet met de bus of metro naar elkaar toe. Als je samen woont, ben je zelden meer alleen. Je gaat je spullen delen. Misschien ga je ook je geld delen. Wil je dat?

Antwoorden Denk goed na voordat je gaat samenwonen. 1 op de 3 huwelijken gaat niet goed. Bij samenwonen gaat het zelfs nog vaker fout. Ga pas samenwonen als je elkaar één jaar kent. Dan is de kans groter dat het goed gaat tussen jullie.

?

?

Is samenwonen of trouwen iets voor jou?

Zorg dat jullie huis groot genoeg is. Dan is er plek als je even alleen wilt zijn.


? hoe

word ik

?

Praat met elkaar over de volgende vragen: • Wie verdient er geld? Hoeveel verdien je? Hoeveel is dat straks? • Wat gaan jullie kopen? Wie betaalt dit? • Gaan jullie huishoudelijke regels maken? • Heeft één van jullie kinderen? • Wat voor wensen hebben jullie voor de toekomst?

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Zal ik gaan samenwonen of trouwen?”

Als je gaat samenwonen of trouwen, verandert je seksleven. Gebruiken jullie voorbehoedmiddelen? Praat daar over, met elkaar en met je huisarts. Willen jullie kinderen? Er is een project ontwikkeld dat je helpt om hierover goed na te denken. Dat project heet ‘Kijk op kinderwens’. Vraag informatie hierover bij je begeleider of bij MEE.

Wat kun je doen?

Bekijk na het invullen elkaars antwoorden. Er zijn geen goede of foute antwoorden, Het gaat er om dat duidelijk wordt waarover jullie hetzelfde of verschillend denken. Veel succes! 1. Waar gaan jullie wonen? OO Mijn huis. OO Jouw huis. OO Nieuw huis. OO Maakt mij niets uit. 2. Gaan jullie hier tijdelijk of langer wonen? OO Ik wil er nooit weg. OO Ik wil er best een redelijk lange tijd wonen. OO Ik wil kijken hoe het gaat. Daar hangt het van af. OO Ik wil (vrij) snel een nieuw huis zoeken. 3. Hoe wil jij de huishoudelijke taken (koken, schoonmaken, wassen, boodschappen doen etc.) verdelen? OO Ik wil het huishoudelijk werk gelijk verdelen. We doen allebei evenveel. OO Ik wil minder dan de helft van de huishoudelijke taken doen, want ik werk meer. OO Ik wil meer dan de helft van de huishoudelijke taken doen, want ik werk minder. OO Ik wil best alle huishoudelijke taken doen. OO We zien wel wie wat doet. Lees verder op bladzijde 2 >>>

? ? hoe

word ik

?

Vul deze lijst in voordat je gaat samenwonen.

?

Samenwonen Checklist

tevreden &

gelukkig


4. Hoe wil jij de vaste lasten verdelen? Zoals huur, boodschappen, gas en licht? OO We nemen een gezamenlijke rekening en daarvan betalen we de vaste lasten. OO We betalen ieder de helft van de vaste lasten en de rest van mijn inkomen hou ik zelf. OO Anders, namelijk

7. Wil jij bepaalde huisregels (over taken zoals je kamer opruimen of gedragregels zoals er wordt niet geschreeuwd of geslagen) opstellen? OO Dat vind ik niet nodig. OO Dat vind ik niet meteen nodig, we kijken wel hoe het loopt. OO Dat wil ik wel, wij bepalen samen de huisregels. 8. Mag er in huis gerookt worden? OO Ja, geen probleem. OO Ja, in een aparte kamer of op het balkon. OO Nee, nergens. 9. Nemen we huisdieren? OO Ja leuk. Welk dier? OO Misschien. Ik ben allergisch voor sommige dieren. OO Nee, dat mag niet van de verhuurder. OO Nee. Ik houd niet van dieren.

Opmerkingen

10. Mag je partner vrijen met anderen? OO Nee, nooit. OO Misschien, maar eerst moeten we dat overleggen. OO Ja, maar alleen als hij of zij het veilig doet.


? ? hoe

word ik

?

6. Hoeveel tijd maken jullie straks vrij om samen dingen te doen met zijn tweeën? OO Daaraan heb ik niet echt behoefte. OO Ik wil minstens elke maand samen een dag of een weekend iets doen alleen met zijn tweeën. OO Ik wil elk halfjaar wel samen een weekendje weg. OO Ik hoef alleen elk jaar op vakantie met zijn tweeën.

?

5. Hoe delen wij onze bezittingen? OO Wij mogen altijd aan elkaars spullen komen. OO We delen bijna alles. Maar sommige bezittingen houd ik apart. Deze zijn alleen voor mij. OO Ieder heeft zijn eigen spullen. We delen niks. Als de anders iets wil lenen, moet hij of zij eerst vragen.

tevreden &

gelukkig


11. Gaan jullie voorbehoedmiddelen gebruiken? OO Nee, ik denk er aan om kinderen te nemen. OO Ja, de pil en het condoom. Want we willen geen risico’s nemen. OO Ja, de pil. Want we vrijen al langer dan een jaar alleen met elkaar. En dat verandert niet.

?

? ? hoe

word ik

?

Opmerkingen

tevreden &

gelukkig

Overtijd. Wat nu?

Een vrouw wordt elke maand ongesteld. Er komt dan bloed uit haar vagina. Dat heet menstruatie.

Als je niet op tijd ongesteld wordt, ben je overtijd. Misschien ben je dan zwanger.

Antwoorden Als een man en een vrouw seks hebben, gebruiken ze voorbehoedmiddelen. Bijvoorbeeld de pil, een condoom of een spiraaltje. Deze voorbehoedmiddelen zorgen ervoor dat een vrouw niet zwanger wordt. Je kunt zwanger worden als je seks hebt en je geen voorbehoedmiddelen gebruikt. Hoe weet je of je zwanger bent? Als je zwanger bent, stopt je menstruatie. Je bent overtijd. Ben jij overtijd? Wacht niet, maar maak meteen een afspraak met de huisarts. Dan weet je of je zwanger bent.

?

?

Veel vrouwen schrijven in hun agenda op welke dagen ze ongesteld zijn. Zo weten ze wanneer ze weer ongesteld moeten worden.

? hoe

word ik

?

tevreden &

gelukkig


>>> Bladzijde 2 van de folder “Overtijd. Wat nu?”

Wat kun je doen? Ben je overtijd? Koop een zwangerschapstest bij de apotheek of drogist. Of ga meteen naar je huisarts. Geef antwoord op deze vragen. Neem de antwoorden mee naar je huisarts.

1 Heb je seks gehad met een man?

Ja of misschien

➝ Ga naar vraag 2.

2 Doe de zwangerschapstest. Heb je geen geld om een zwangerschapstest te kopen? naar de huisarts.

➝ Ga

Is de uitkomst: Ben je niet zwanger? Er is niets aan de hand Ga naar vraag 4.

➝

Is de uitkomst: Ben je wel zwanger?

➝ Ga naar vraag 3.

3 Maak meteen een afspraak met je huisarts! Wil je graag een kind? Het is belangrijk dat je dit goed aanpakt. Maak een afspraak met de MEE of met je begeleider. Kijk samen of een kind past in jouw leven.

?

?

Nee: Je bent niet zwanger. Ga naar de huisarts om over je menstruatie te praten.

4 Heb je regelmatig seks?

? hoe

word ik

?

Gebruik voorbehoedmiddelen. Die helpen tegen ziektes en tegen zwanger worden. Lees de folder: Seks en voorbehoedmiddelen. Praat hierover met je partner. Maak ook een afspraak met je huisarts. Je huisarts kan helpen om een goed voorbehoedmiddel te kiezen.

tevreden &

gelukkig


>>> Bladzijde 3 van de folder “Overtijd. Wat nu?”

Zwangerschapstest Een zwangerschapstest kun je zelf kopen bij de drogist. • De test lijkt op een viltstift. Je haalt eerst de dop eraf. Je ziet nu een staafje met aan het eind een sponsje. • Ga naar de wc en plas over dat sponsje. • Doe de dop erop en wacht even. • Op de stift zit een venstertje. Na een paar minuten kan je hierop zien of je zwanger bent. Lukt het niet? Bij de test zit een telefoonnummer.

De huisarts kan een morning-afterpil geven. Daarmee voorkom je dat je zwanger wordt. De huisarts kan ook testen of je een geslachtsziekte hebt. Laat die test meteen doen. Daarmee voorkom je dat je ziek wordt.

opmerkingen

? ? hoe

word ik

?

Heb je seks gehad zonder voorbehoedmiddelen? Of is het condoom gescheurd tijdens het vrijen? Ga dezelfde dag of de volgende dag naar de huisarts!

?

Morning-afterpil

tevreden &

gelukkig

Kan ik kinderen krijgen?

Je kunt zwanger worden als je seks hebt zonder voorbehoedmiddelen. Dat weet je natuurlijk wel. Maar weet je ook of je zwanger wílt worden?

• Je kunt minder werken, misschien moet je stoppen met je werk. Heb je dan nog genoeg geld? • Je kind heeft een eigen slaapkamer nodig. Heb je die? • Je moet je kind helpen met lezen, met huiswerk maken en met zijn studie. Kan je dat? • Een kind verandert je relatie met je partner. Kunnen jullie dat aan? • Misschien wordt je kind ook moeilijk lerend. Kan jij dan goede hulp geven? En zo zijn er nog veel meer vragen. Heb je een beperking of kun je moeilijk leren? Dan moet je extra goed nadenken of een kind past in jouw leven. Het gaat vaak niet goed. Als het wel goed gaat, komt dat door alle hulp van familie en deskundigen. • Je krijgt dan veel extra begeleiding. Wil je dat wel? • Je krijgt te maken met een heleboel instanties. Wil je dat wel? Veel mensen denken dat je gelukkig wordt van kinderen. In jouw geval kan dat anders zijn.

? ? hoe

word ik

?

• Een kind kost veel geld. Heb je dat wel? • Een kind vraagt veel tijd. Wil je dat wel?

?

Als je een kind hebt, verandert je leven enorm. Daarom moet je er goed over nadenken.

tevreden &

gelukkig


>>> Bladzijde 2 van de folder “Kan ik kinderen krijgen?”

Antwoorden Er is een project ontwikkeld over kinderen krijgen. Dat project heet Kijk op kinderwens. In dat project praat je samen met een coach over het krijgen van een kind. Je weet daardoor beter wat het betekent om een kind te hebben. Daardoor kun je beter kiezen of een kind echt past in jouw leven. Als je niet goed voor jezelf kunt zorgen, kun je niet ook nog voor een kind zorgen.

Het project ziet er zo uit: Afspraak met je begeleider om er samen over te praten. Samen een levensplan maken (of je levensplan bespreken). Conclusie: zou je een kind willen? Wanneer? Samen vragenlijst invullen om een beeld van jouw leven te krijgen.

➝ Jouw beeld en gedachten. Antwoorden voorleggen aan kinderwensdeskundigen.

➝ Hun beeld en gedachten. Aan het eind weet je beter of een kind past in jouw leven. Wil je nog meer hulp, dan kan je dat aan je begeleider vragen. Een bewuste keuze, een gelukkiger leven!

?

?

Je wilt toch niet dat jouw kind in de problemen komt door jou?

Wat kun je doen?

2. Maak een afspraak bij een van deze mensen: - Je eigen hulpverlener. - De plaatselijke MEE. - Het Bureau voor Jeugd en Gezin in jouw stad. Vraag hen naar het project Kijk op kinderwens.

? hoe

word ik

?

1. Wil je kinderen? Doe nog even niets. Denk er eerst goed over na. Praat erover met anderen. Dit is een beslissing die je pas moet nemen als je 100 % zeker bent dat je een kind wilt. En als je 100% zeker bent dat je een kind kunt opvoeden.

tevreden &

gelukkig

Wat betekenen kinderen voor onze relatie?

Je hebt een fijne relatie. Jullie kennen elkaar al een hele tijd.

Heb je een beperking of leer je moeilijk? Denk goed na over een kind. Het gaat vaak mis. Als het misgaat, heb je geen fijne relatie meer. In plaats van gelukkiger, ben je weer alleen. Dan moet je je kind alleen opvoeden.

Antwoorden Als je niet goed voor jezelf kunt zorgen, kun je ook niet goed voor je kind zorgen. • • • • •

Bouw daarom langzaam aan een goede relatie. Je relatie is belangrijk. Geniet ervan. Ga samen op vakantie. Praat veel over je toekomst. Maak je school af. Ga samenwonen. Zorg dat je voldoende geld verdient.

Als je drie jaar samen bent, kun je spreken van een goede relatie. Je hebt elkaar leren kennen in goede en in slechte tijden.

? ? hoe

word ik

?

Met de komst van een baby verandert alles, ook jouw relatie. Een kind zorgt voor veel stress. Daardoor gaan veel relaties kapot.

?

Soms denk je wel eens na over een kindje. Zou je daar nóg gelukkiger van worden?

tevreden

Misschien ben je zo tevreden met je leven dat je niets wilt veranderen.

&

gelukkig


>>> Bladzijde 2 van de folder “Wat betekenen kinderen voor onze relatie?”

Denken jullie na over kinderen krijgen? Er is een project waarin je praat over een kind binnen je relatie, samen met een coach. Dat project heet ‘Kijk op kinderwens’. Door dat project ontdek je wat een kind betekent voor jou en voor jouw relatie. Het project ziet er zo uit: Afspraak met je begeleider om er samen over te praten. Samen een levensplan maken (of je levensplan bespreken). Conclusie: zou je een kind willen? Wanneer?

Antwoorden voorleggen aan kinderwensdeskundigen.


Wat kun je doen? 1. Je wilt kinderen én je wilt een fijne relatie. Ons advies is: begin pas met kinderen als jullie leven op orde is. • Wacht tot jullie allebei minstens 21 jaar zijn. • Wacht tot jullie minstens drie jaar een stabiele relatie hebben. • Wacht tot jullie drie jaar samenwonen en geen andere relaties hebben. • Wacht tot jullie geen geldproblemen hebben. 2. Begin pas met kinderen als jullie allebei gelukkig zijn in je leven. Er is een project ontwikkeld over de keuze om wel of geen kinderen te krijgen. Dat project heet Kijk op kinderwens. In dat project praat je samen met een coach over het wel of niet kinderen nemen. Maak een afspraak met één van deze mensen: - Je eigen hulpverlener. - De plaatselijke MEE. - Het Bureau voor Jeugd en Gezin in jouw woonplaats.

? ? hoe

word ik

?

➝ Jouw beeld en gedachten.

?

Samen vragenlijst invullen om een beeld van jouw leven te krijgen.

tevreden &

gelukkig

Taken in huis: wie doet wat?

Jullie wonen in één huis. Jullie moeten samen het huishouden doen.

Het huishouden gaat makkelijker als je de taken samen verdeelt. • • • •

Wie doet wat in het huishouden? Wat vind je leuk om te doen? En waar heb je een hekel aan? Wat kan je niet door je beperking?

Antwoorden Als je samenwoont, moet je samen het huishouden doen. Verdeel samen de taken. Verdeel eerst de taken die je leuk vindt om te doen. Maak daarna afspraken over de vervelende klussen. Doe allebei een vervelend klusje. Dat is eerlijk verdeeld.

?

?

Het is belangrijk dat je huis schoon is. En dat er iedere dag eten wordt gekookt. Het is ook belangrijk dat je goed voor jezelf zorgt. En dat de rekeningen op tijd betaald worden.

Weet je weinig van het huishouden? Vraag hulp aan jullie familie, vrienden of buren. Zij kunnen je helpen om te leren koken of schoon te maken.

? hoe

word ik

?

Veel zorginstellingen hebben Begeleid Zelfstandig Wonen. Dan helpt iemand jullie met het huishouden bij jullie thuis. Jullie leren hoe en wanneer jullie iets moeten doen. Jullie leren ook hoe jullie met je geld kunnen uitkomen.

tevreden &

Wil je samen een fijn leven? Denk goed na over de taken in huis. Wie doet wat? Maak afspraken en zet die samen op papier. Lees verder op bladzijde 2 >>>

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Taken in huis: wie doet wat?”

Wat kun je doen? 1. Maak eerst een lijst met alle taken die gedaan moeten worden. Praat met elkaar over wat je goed kan en wat je leuk vindt. Praat ook met elkaar over de vervelende klussen. Schrijf achter elke taak: wie doet dit? Schrijf er ook bij: wanneer? 2. Bedenk samen of jullie extra hulp nodig hebben. De MEE-consulent of zorgaanbieders kunnen zorgen dat je deze hulp kunt krijgen. Deze hulp is gratis.

Ik OO OO OO OO OO OO OO OO OO OO OO OO

Mijn partner O opruimen O huis schoonmaken O bedden verschonen O boodschappen doen O koken O afwassen O wassen O strijken O rekeningen betalen O belangrijke brieven lezen en beantwoorden O klusjes in huis O huisdieren verzorgen

Opmerkingen

Elke dag O O O O O O O O O O O O

1 keer per week O O O O O O O O O O O O

? ? hoe

word ik

?

Wat moet er gebeuren?

?

3. Wil je samen een fijn leven? Maak samen een levensplan. Dan leer je elkaar goed kennen. En dan kun je samen bouwen aan een toekomst. Er is een project over het levensplan. Vraag je hulpverlener hiernaar.

tevreden &

gelukkig

Hoe leef ik gezond?

Gezond leven is belangrijk. Als je gezond leeft, word je minder snel ziek. Je voelt je beter en je leeft langer.

Antwoorden Zorg goed voor je lichaam. Je moet je eigen lichaam goed onderhouden. Zorg er goed voor. Eet niet te veel en beweeg iedere dag. Voel je gelukkig. Als je blij bent, voel je je gezonder. Geniet van het leven! Let op je lijf. Let goed op je lichaam. Je hebt er maar één. Heb je vaak hoofdpijn of ben je vaak moe? Misschien ben je wel ziek. Ga naar de huisarts. Ga ook als je twijfelt. Dat vindt de huisarts echt niet erg.

?

?

Maar hoe blijf je gezond?

Wat kun je doen?

Rook niet. Rook niet. Het is erg ongezond. Je kunt er ziek van worden. Je gaat er van stinken. En het is erg duur. Lees verder op bladzijde 2 >>>

? hoe

word ik

?

Eet gezond. Gezond eten betekent de goede dingen eten. Eet elke dag twee scheppen groente en twee stukken fruit. Eet niet te vaak patat en pizza. Eet niet te veel snoep en koekjes.

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Hoe leef ik gezond?”

Drink water. Drink elke dag genoeg water of thee. 7 a 10 glazen. Drink niet teveel sap of frisdrank. Niet meer dan 2 glazen per dag. Drink ook niet teveel bier of wijn. Niet meer dan 2 glazen per dag. Beweeg iedere dag. Bewegen is goed voor je lichaam. Als je iedere dag een half uur beweegt, word je niet dik. Je lichaam blijft dan gezond. Maar wees voorzichtig. Soms is sport gevaarlijk. Je kunt blessures krijgen. Praat daarover met je coach of trainer.

Erfelijke ziektes? Soms leef je heel gezond en word je toch ziek. Dit kan komen omdat er ziektes in je familie zitten. Of omdat je een aangeboren ziekte hebt. Vaak kan de huisarts je testen op deze ziektes. Maak een levensplan. Je wordt gelukkiger als je een doel hebt om voor te leven. Wil je hier meer over weten? Maak een levensplan. Er is een speciaal project over het levensplan. Vraag dit aan je begeleider of aan de plaatselijke MEE. Ben je te dik? Niemand wil te dik zijn. Het is ongezond en je ziet er minder knap uit. Als je te dik bent, moet je afvallen. • Afvallen betekent dat je minder moet eten. • Het betekent ook dat je gezond moet eten. • Verder is het belangrijk om heel veel te bewegen. • Ga iedere dag een uur wandelen of fietsen. • Vraag hulp aan de huisarts. • Ga naar een diëtist. • Zij kunnen je helpen om een gezond gewicht te krijgen.

? ? hoe

word ik

?

Praat met je huisarts. Zoek een huisarts bij jou in de buurt. Praat met je huisarts als je vragen hebt over je gezondheid. Maak een dubbele afspraak. Dat betekent dat je langer kunt praten. Wil je niet alleen gaan? Neem iemand mee uit de familie, een vriend of een deskundige. Met de huisarts kun je ook praten over gezond leven.

?

Houd je lichaam goed schoon. Ga onder de douche. Was je haren. Poets je tanden. Ga naar de tandarts elk half jaar.

tevreden &

gelukkig

Wat doet het AMK?

AMK is het Adviespunt en Meldpunt Kindermishandeling. Iedereen kan hier naar toe bellen om te vertellen dat er een kind mishandeld wordt.

Wat moet je doen als je kindermishandeling in je omgeving ziet? Wat doet het AMK?

Antwoorden Als je weet dat een kind mishandeld wordt, dan kan je dit melden. Iedereen kan met het AMK bellen. Je kunt het AMK vertellen wie je bent, maar het AMK hoeft je naam niet tegen de ouders te zeggen. • Het AMK gaat praten met de ouders. • Ze praten met het kind als dit oud genoeg is. • En ze praten met mensen uit de omgeving zoals huisarts, school, dagopvang.

?

?

Kindermishandeling is als ouders niet goed voor het kind zorgen. Als ze het kind slaan of verwaarlozen. Maar ook als ze hun kind niet goed opvoeden.

Ze mogen dit zonder toestemming van de ouders.

Het AMK mag zeggen hoe je de thuissituatie moet veranderen. Als de situatie niet beter wordt of als de situatie levensbedreigend is, schakelt het AMK de Raad voor Kinderbescherming in.

? hoe

word ik

?

Als het AMK weet wat er aan de hand, organiseren zij hulp.

tevreden &

gelukkig


>>> Bladzijde 2 van de folder “Wat doet het AMK?”

Wat kun je doen? Als het AMK bij jou om informatie komt. Het AMK helpt in het belang van het kind. Help het AMK daarom zoveel mogelijk. Als je denkt dat jouw leven teveel in de knel komt, zoek dan hulp. MEE kan je helpen om hulp te vinden.

Soms zie je dat je partner of familielid je kind mishandelt of seksueel misbruikt. Meld dit dan altijd bij het AMK. Dan kun je ervoor zorgen dat het ophoudt en dat het niet erger wordt. Het telefoonnummer van het AMK is: 0900-123 123 0.

Opmerkingen

? ? hoe

word ik

?

Het telefoonnummer van de landelijke MEE is: 0900-999 88 88. Zij kunnen jou ook vertellen waar je een MEE bij jou in de buurt kunt vinden.

?

Als je kinderen je soms teveel zijn: 1.Opvoeden is niet altijd makkelijk. 2. Als jij een kind hebt, dan moet je daar goed voor zorgen. 3. Zo staat het ook in de wet. 4. Maar een kind pijn doen mag nooit. 5. Als het niet goed gaat met jou en je kind, zoek dan hulp. Je wilt niet dat het fout gaat. Ga naar de plaatselijke MEE of praat erover met je begeleider.

tevreden &

gelukkig

Hoe word ik zwanger?

Als een man en vrouw seks hebben, kunnen ze kinderen krijgen. Hoe werkt dat in je lichaam? Wat is seks? Hoe word je eigenlijk zwanger?

Mannen hebben een penis. Andere woorden zijn: piemel, lul of pik. Vrouwen hebben een vagina. Andere woorden zijn: kut, poes of spleetje. Als twee mensen samen vrijen, worden ze opgewonden. Ze krijgen een heel lekker gevoel in hun lijf. De penis van de man wordt stijf. De vagina van de vrouw wordt vochtig. Wat kun je allemaal doen? Je kunt elkaar strelen en zoenen. Je kunt de penis of vagina met je mond of vingers strelen. Zoek samen uit wat jullie lekker vinden. Vaak gaat de penis tijdens het vrijen in de vagina. Dat heet neuken. Als de man helemaal opgewonden is, komt hij klaar. Uit zijn penis spuiten druppeltjes sperma. Dit is witte, plakkerige vloeistof. In dit sperma zitten miljoenen kleine zaadjes. Tijdens het vrijen kunnen deze zaadjes in de vagina komen. De zaadjes zwemmen via de vagina naar de baarmoeder van de vrouw.

?

?

Antwoorden

? hoe

word ik


?

Een paar dagen per maand zit er een eitje in de baarmoeder. Als het sperma en het eitje samenkomen, is het eitje bevrucht. Hieruit groeit een baby. Dat duurt ongeveer negen maanden.

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Hoe word ik zwanger?”

Wat kun je doen? Seks is lekker. Het iets om van te genieten. Ga niet vrijen met mensen die je niet leuk vindt. Wil iemand met jou vrijen terwijl jij dat niet wilt? Waarschuw meteen de politie of een vertrouwenspersoon!

Er is een project waarin je praat met een coach over kinderen krijgen. Dat project heet Kijk op kinderwens. Door dat project ontdek je wat een kind betekent voor jou en voor je relatie. Vraag naar informatie hierover bij je begeleider of de plaatselijke MEE. Wat is waar en wat is niet waar? • Van seks met je mond kan je zwanger worden. Niet waar: Je kan wel geslachtsziekten oplopen door orale seks. • Je wordt niet zwanger als de man zijn penis uit de vagina trekt voordat hij klaarkomt. Niet waar: Je kunt zo wel zwanger worden. Op deze manier kun je ook geslachtsziekten oplopen. • Een condoom alleen is veilig genoeg. Niet waar: Helaas is dit niet waar. Gebruik daarom het liefst een condoom en de pil. • Als je op een vieze WC zit, kan een vrouw zwanger raken. Niet waar: Dit is niet waar. Je krijgt er alleen een vieze broek van. • Als je het voor de eerste keer doet, kun je niet zwanger raken. Niet waar: Dit is niet waar. Ook als je voor het eerst seks hebt, kan een vrouw zwanger worden. • Door mijn ondergoed heen kan ik zwanger worden. Waar: Als sperma in de buurt komt van de vagina, kan de vrouw zwanger worden. • Van anale seks kun je zwanger worden. Waar: Anale seks is seks met de penis van de man in het poepgaatje van de vrouw. Als sperma in de buurt komt van de vagina, kun je zwanger worden. Vrij daarom ook veilig als je anale seks hebt. Meer lezen? Vraag naar de folders over overtijd, voorbehoedmiddelen en homoseksualiteit.

? ? hoe

word ik

?

Wil je wel zwanger worden? Denk daar goed over na. Als je een beperking hebt of moeilijk leert, gaat het vaak niet goed om een kind op te voeden. Als het wel goed gaat, komt dat door alle hulp van familie en deskundigen. Alle gezinnen hebben extra hulp nodig. Wil je dat wel?

?

Van seks kun je zwanger worden. Wil je niet zwanger worden, gebruik dan altijd een voorbehoedmiddel. Bijvoorbeeld een pil of condoom. Een condoom helpt ook tegen geslachtziekten. Praat hierover met je huisarts of hulpverlener.

tevreden &

gelukkig

Veilig vrijen: hoe doe ik dat?

Seks kan fijn zijn. Maar er zitten ook gevaren aan. Je kunt zwanger raken zonder dat je dat wilt. Je kunt ook een geslachtsziekte oplopen.

Veilig vrijen is altijd voorbehoedmiddelen gebruiken. Bijvoorbeeld de pil, een condoom of een spiraaltje. Als je geen voorbehoedmiddelen gebruikt, kun je zwanger raken. Je kunt ook een geslachtsziekte oplopen. Geslachtsziekten zijn erg vervelend. Je draagt ze voor de rest van je leven met je mee. Sommige geslachtsziekten zijn zelfs dodelijk. Wil je zwanger worden? Stop niet meteen met voorbehoedmiddelen. Het is beter om eerst na te denken over het krijgen van een kind. Als je een beperking hebt of moeilijk leert, gaat het vaak niet goed om een kind op te voeden. Als het wel goed gaat, komt dat door alle hulp van familie en deskundigen. Alle gezinnen hebben extra hulp nodig. Wil je dat wel? Er is een project waarin je praat met een coach over kinderen krijgen. Dat project heet Kijk op kinderwens. Door dat project ontdek je wat een kind betekent voor jou en voor je relatie. Vraag naar informatie hierover bij je begeleider of de plaatselijke MEE. Er zijn verschillende soorten voorbehoedmiddelen. Sommige voorbehoedmiddelen zijn voor mannen. Andere voorbehoedmiddelen zijn voor vrouwen. Ieder voorbehoedmiddel heeft voordelen en nadelen. Lees verder op bladzijde 2 >>>

? ? hoe

word ik

?

Antwoorden

?

Hoe voorkom je een zwangerschap of geslachtsziekte? Welk voorbehoedmiddel past bij jou?

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Veilig vrijen: hoe doe ik dat?”

Een condoom (man) - De man heeft het condoom tijdens het vrijen om de stijve penis. - Een condoom beschermt tegen alle geslachtziekten. - Een condoom voorkomt zwangerschap. Condooms zijn verkrijgbaar bij de supermarkt en drogist. Voordelen • Het condoom beschermt tegen geslachtsziekten én tegen een zwangerschap.

De pil (vrouw) - De vrouw slikt de pil elke dag. - De pil voorkomt dat je zwanger wordt. De huisarts kan de pil geven. Voordelen • Je wordt heel regelmatig ongesteld. • De pil zorgt dat je niet zwanger wordt. Nadelen • De pil beschermt niet tegen geslachtsziekten. • De pil moet iedere dag geslikt worden. Je mag ‘m niet vergeten. • Sommigen hebben er last van.

?

?

Nadelen • Het condoom kan in de weg zitten tijdens het vrijen. • Het condoom kan scheuren. Hierdoor kan een vrouw zwanger raken.

Het spiraaltje (vrouw) - Het spiraaltje wordt door de dokter in de baarmoeder geplaatst. In overleg met de huisarts kan hij een spiraaltje inbrengen.

Nadelen • Het spiraaltje beschermt niet tegen geslachtsziekten. • Sommigen hebben er last van. Lees verder op bladzijde 3 >>>

? hoe

word ik

?

Voordelen • Het spiraaltje werkt vijf jaar lang. • Je merkt er niets van. • Elk jaar moet je op controle, verder heb je er geen omkijken naar.

tevreden &

gelukkig


De prikpil (vrouw) - De prikpil haal je om de 10 tot 12 weken bij de dokter. - Dit is geen pil, maar een prik. In overleg met een huisarts kan je de prikpil krijgen. Voordelen • De prikpil beschermt goed tegen zwangerschap. • Je hebt er geen omkijken naar. • Je kan de prikpil niet vergeten.

Het staafje (vrouw) - Het staafje beschermt 3 jaar tegen zwangerschap. - Het staafje is zo groot als een lucifer. - Een arts brengt het in onder de huid in de bovenarm. Het staafje geeft telkens een klein beetje hormoon af. Hierdoor word je niet zwanger. In overleg met de huisarts of gynaecoloog kan je het staafje ingebracht krijgen. Voordelen • Het staafje beschermt goed tegen zwangerschap. • Je hebt er geen omkijken naar. Nadelen • Het staafje beschermt niet tegen geslachtsziekten.

?

?

Nadelen • De prikpil beschermt niet tegen geslachtsziekten.

? hoe

word ik

?

tevreden &

gelukkig



Wat kun je doen? • Op zoek naar een partner? Neem de pil of de prikpil of het staafje of een spiraaltje (vrouwen). Gebruik bij het vrijen ook altijd een condoom. Zo weet je zeker dat je niet zwanger wordt en geen geslachtsziekten krijgt.

Wat helpt niet? • Gebruik nooit zaaddodende pasta zonder condoom. Het werkt niet. • Gebruik nooit huismiddeltjes. Ze werken niet. • Ga niet ‘voor het zingen de kerk uit’: dat wil zeggen dat de man zijn penis uit de vagina trekt voordat hij klaarkomt. Dat helpt niet om een zwangerschap te voorkomen. • Ga niet anaal vrijen zonder condoom. Dat is niet veilig.

Wil iemand met jou vrijen zonder voorbehoedmiddelen? Doe het niet! Vrijen is gewoon niet veilig zonder voorbehoedmiddelen. Condoom gescheurd? Ga dezelfde dag of de volgende dag naar de huisarts. Je kunt dan een morning-afterpil krijgen om een zwangerschap te voorkomen. Laat je testen op geslachtsziekten. Als je snel weet of je iets hebt, kun je er meteen wat aan doen.


? ? hoe

word ik

?

• Geen zin in seks? Heb je geen seks en wil je ook geen seks? Dan hoef je natuurlijk geen voorbehoedmiddelen te gebruiken. Maar let op: zorg dat je altijd een condoom bij je hebt. Je kunt zo maar iemand tegen het lijf lopen waarmee je wel wil vrijen. En dan moet je wel een condoom gebruiken.

?

• Heb je een vaste partner? Neem de pil of de prikpil of het staafje of een spiraaltje (vrouwen). Gebruik een condoom als jullie soms ook met anderen vrijen. Vrijen jullie niet met anderen? Laat je eerst testen op geslachtsziekten bij de huisarts. Bespreek met de huisarts ook je situatie. Daarna kun je stoppen met condooms als je de pil of prikpil gebruikt.

tevreden &

gelukkig


Meer informatie www.soaaids.nl Informatie over geslachtsziekten (ook wel seksueel overdraagbare aandoeningen genoemd). www.rutgersnissogroep.nl Informatie over seksualiteit en voorbehoedmiddelen.

?

? ? hoe

word ik

?

Opmerkingen

tevreden &

gelukkig

Hoe maak ik vrienden?

Vrienden zijn mensen met wie je graag samen bent. Met een vriend of vriendin wil je samen dingen doen. Je wilt samen praten. Of samen sporten. Vaak heb je dezelfde hobby’s.

Antwoorden Als je zelf een vriend bent, kun je vrienden maken. • wees aardig voor anderen • help iemand die hulp nodig heeft • doe samen leuke dingen Vaak gaat vrienden maken vanzelf.

Wat kun je doen? Waar ontmoet je vrienden? Ga op zoek naar vrienden in je eigen omgeving: • op je werk • als je naar een verjaardag gaat • op school • op een vereniging of een sportclub Steeds meer mensen maken ook vrienden via internet. Dit kan leuk zijn, maar het is ook gevaarlijk. Op internet kan iemand makkelijk liegen. Soms wil iemand liever seks dan vriendschap. Lees verder op bladzijde 2 >>>

? ? hoe

word ik

?

Hoe maak je vrienden? En hoe houd je vrienden?

?

Bij vriendschap maakt het niet uit of je een jongen of meisje bent. Met je vrienden heb je geen seks.

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Hoe maak ik vrienden?”

Wil je iemand ontmoeten via internet? Spreek nooit alleen af. Neem altijd iemand mee en spreek af in een café. Hoe maak je contact? Stap op iemand af die je aardig lijkt. Stel je zelf voor en maak een praatje. Is het gezellig? Maak een afspraak om samen iets leuks te doen.

Jaloers zijn. Vind je het vervelend als jouw vriend of vriendin ook andere vrienden heeft? Dan ben je jaloers. Je voelt je vervelend en boos. Krop dit niet op. Praat erover met je vriend. Dat lucht op. Ruzie maken. Ruzie maken hoort erbij. Maar ruzie moet je altijd goed maken. Praat erover als de ruzie voorbij is. Waarom werden jullie boos? Wat zat je dwars? Luister goed naar je vriend. Samen komen jullie er vast wel uit. Je laten gebruiken. In vriendschappen zijn mensen gelijk aan elkaar. Als jij alles moet doen voor je vriend, is er iets mis. Of als iemand maanden bij je logeert. Dat is geen echte vriend. Dat is iemand die jou gebruikt. Intiem worden. Vrienden raken elkaar aan. Een arm over je schouder, een knuffel of een kus op de wang. Dat is fijn als je het zelf ook wilt. Maar een vriendschap gaat niet verder. Vrienden tongzoenen elkaar niet. Ze raken elkaar niet aan op intieme plekken. Gebeurt dit wel tegen je zin? Dan is dat misbruik. Praat erover met iemand in je omgeving of met een hulpverlener!

? ? hoe

word ik

?

Wat moet je niet doen?

?

Hoe houd je vrienden? Vriendschappen moet je onderhouden. Dat wil zeggen dat je zelf contact moet houden. Zoek een vriend regelmatig op. Lukt dat niet, klets dan bij over de telefoon. Of stuur een e-mail of sms.

tevreden &

gelukkig

Wat is liefde?

Liefde is een gevoel. Het is het gevoel dat je van iemand houdt. Liefde is heerlijk. Vooral als de ander ook van jou houdt.

Wat is liefde? Hoe kan je er zoveel mogelijk van genieten? Wat is verliefdheid? Hoe zorg je dat het fijn blijft?

Antwoorden Wat is verliefdheid? Verliefdheid is een gevoel. Als je verliefd bent, wil je alles voor die ander doen. Je wilt niets liever dan met de ander samen zijn, samen chatten en bellen. Soms voel je je onzeker of de ander je wel leuk genoeg vindt. Verliefdheid is heel spannend.

?

?

Liefde maakt je kwetsbaar. Mensen kunnen misbruik van je maken.

Wat is liefde? Als je elkaar langer kent, kan verliefdheid veranderen in liefde. Je voelt dat je bij elkaar past. Je houdt van die ander. Je vindt het bijvoorbeeld fijn om met elkaar te vrijen.

Soms ben jij verliefd maar die ander niet. Je hebt dan liefdesverdriet. Liefdesverdriet is heel vervelend. Maar gelukkig gaat het altijd over. Ga met je vrienden leuke dingen doen. Lees verder op bladzijde 2 >>>

? hoe

word ik

?

Wat is liefde niet? Soms wil je alleen maar vrijen met die ander. Dit is vaak geen echte verliefdheid. Verliefdheid en liefde zijn meer dan seks.

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Wat is liefde?”

Wat kun je doen? Volg je hart als je verliefd bent. Vertel dat je verliefd bent. En nu maar hopen….. Heb je een relatie? Geniet ervan! Laat je verliefdheid langzaam groeien in liefde. Wees eerlijk tegen elkaar. Wees lief voor elkaar. Houd rekening met elkaar.

Loop niet te hard van stapel. Je hoeft niet meteen te trouwen of samen te wonen. Eén op de drie relaties gaat fout. Heb je seks? Gebruik altijd voorbehoedmiddelen. Praat met elkaar over welke voorbehoedmiddelen je wilt gebruiken. Praat hier ook over met de huisarts. Gebruik in de eerste maanden van je relatie altijd een condoom. Lees de folder ‘Veilig vrijen: hoe doe ik dat?’

Wat moet je niet doen? Soms is liefde niet fijn. Bijvoorbeeld als jij geen seks wilt en de ander wel. Of als je een oude liefde niet kunt vergeten. Vraag advies aan anderen als je hier mee zit.

?

?

Maak afspraken met elkaar. Veel relaties lopen stuk omdat er geen goede afspraken zijn gemaakt. Bijvoorbeeld: mag je wel of niet met anderen flirten of vrijen?

Je hoeft geen seks te hebben als je het niet wilt. Ga niet vrijen in ruil voor geld of dure dingen.

Is jouw vriend een loverboy? Doe de test via www.bewareofloverboys.com

Liefde kun je ook voelen voor je familie of vrienden. Daar gaat deze folder niet over.

? hoe

word ik

?

Er zijn mannen die doen alsof ze verliefd zijn. In het begin zijn ze heel aardig en lief. Ze geven je cadeautjes. Maar ze vragen je vervolgens om te vrijen met anderen. Dat is geen liefde, dat is misbruik. Zulke mannen worden ‘loverboys’ genoemd.

tevreden &

gelukkig

Ik ben jong en ik wil een kind

Als je jong bent, wil je genieten van het leven. Je bent maar één keer jong!

Wil je graag kinderen? Wat verandert er als je kinderen hebt? Hoe kun je een kind een goede jeugd geven?

Antwoorden Een kind kost veel tijd. Je moet er dag en nacht voor zorgen. Als je een kind hebt, heb je bijna geen tijd meer voor andere dingen. Een kind kost veel geld. Je houdt minder geld over voor andere dingen. Een kind is vaak het einde van je relatie. Als je allebei jong bent, is het moeilijk om je relatie goed te houden. Zeker als jullie een kind hebben. Als je niet goed voor jezelf kunt zorgen, kun je ook nog niet voor een kind zorgen. Het is niet verstandig om een kind te krijgen voor je 21e jaar. Het gaat vaak mis. Daarom is ons advies: wacht nog even met een kind. Er is nog tijd genoeg om kinderen te krijgen.

?

?

Soms denk je aan kinderen krijgen. Soms raak je per ongeluk zwanger.

? hoe


word ik

?

Heb je een beperking of kun je moeilijk leren? Dan moet je extra goed nadenken of een kind past in jouw leven. Het gaat vaak niet goed. Als het wel goed gaat, komt dat door alle hulp van familie en deskundigen.

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Ik ben jong en ik wil een kind”

Er is een project ontwikkeld over kinderen krijgen. Dat project heet Kijk op kinderwens. In dat project praat je samen met een coach over het krijgen van een kind. Je weet daardoor beter wat het betekent om een kind te hebben. Daardoor kun je beter kiezen of een kind echt past in jouw leven. Het project ziet er zo uit: Afspraak met je begeleider om er samen over te praten. Samen een levensplan maken (of je levensplan bespreken). Conclusie: zou je een kind willen? Wanneer?

Antwoorden voorleggen aan kinderwensdeskundigen.


Wat kun je doen? Vrij veilig en voorkom dat je zwanger wordt! Lees de folder ‘Veilig vrijen: hoe doe ik dat?’ Als je al zwanger bent. Praat met je hulpverlener of een kind een goed idee is. Als je een beperking hebt of moeilijk leert, gaat het vaak niet goed om een kind op te voeden. Als het wel goed gaat, komt dat door alle hulp van familie en deskundigen. Je krijgt dan veel extra begeleiding. Wil je dat wel? Je krijgt te maken met een heleboel instanties. Wil je dat wel? Je kunt besluiten om je zwangerschap af te breken. Je kunt besluiten om een abortus laten doen als je korter dan 24 weken zwanger bent. Bij een abortus stopt de arts de zwangerschap. Overleg ook eerst met je huisarts hierover. Wil je weten wat het hebben van een kind kost? Kijk op www.nibud.nl/wat kostmijnwens

? ? hoe

word ik

?

➝ Jouw beeld en gedachten.

?

Samen vragenlijst invullen om een beeld van jouw leven te krijgen.

tevreden &

gelukkig

Ik wil vader worden

Je wilt misschien kinderen. Of je vriendin/vrouw wil een kind.

Antwoorden Denk na of je jouw kind een goede toekomst kunt geven. Je relatie is belangrijk. Bouw samen met je vriendin of vrouw aan een goede relatie. Ga samen op vakantie. Praat veel over je toekomst. Ga samenwonen. Maak je school af. Zorg dat jullie genoeg geld hebben.

Als je drie jaar samen bent, kun je spreken van een goede relatie. Je hebt elkaar leren kennen in goede en in slechte tijden. Misschien ben je zo tevreden met je leven dat je niets wilt veranderen. Er is een project waarin je praat over een kind binnen je relatie, samen met een coach. Dat project heet ‘Kijk op kinderwens’. Door dat project ontdek je wat een kind betekent voor jou en voor jouw relatie. Als je dat project hebt gedaan, kun je een goede keuze maken.

? ? hoe

word ik

?

• • • •

?

Ben jij geschikt om vader te worden? Maakt vader worden je gelukkiger?

tevreden &

gelukkig


>>> Bladzijde 2 van de folder “Ik wil vader worden”

Het project zier er zo uit: Afspraak met je begeleider om er samen over te praten. Samen een levensplan maken (of je levensplan bespreken). Conclusie: zou je een kind willen? Wanneer? Samen vragenlijst invullen om een beeld van jouw leven te krijgen.

➝ Jouw beeld en gedachten. Antwoorden voorleggen aan kinderwensdeskundigen.

➝ Hun beeld en gedachten. Een bewuste keuze, een gelukkiger leven!

Wat kun je doen? 1. Je wilt kinderen én je wilt een fijne relatie. Ons advies is: begin pas met kinderen als jullie leven op orde is. • Wacht tot jullie allebei 21 jaar zijn. • Wacht tot jullie minstens drie jaar een stabiele relatie hebben. • Wacht tot jullie drie jaar samenwonen en geen andere relaties hebben. • Wacht tot jullie geen geldproblemen hebben. 2. Begin pas met kinderen als jullie allebei gelukkig zijn in je leven. Maak een afspraak met één van deze mensen: - Je eigen hulpverlener. - De plaatselijke MEE. - Het Bureau voor Jeugd en Gezin in jouw woonplaats. Het kan heel fijn zijn om samen kinderen te hebben. Maar het kan ook heel zwaar zijn. Je relatie kan kapot gaan. Praat erover met anderen. Dan maak je vanzelf de goede keuze.

? ? hoe

word ik

?

Wil je nog meer hulp, dan kan je dat aan je begeleider vragen.

?

Aan het eind weet je beter of een kind past in jouw leven.

tevreden &

gelukkig

Als het niet goed gaat Je kind heeft een beperking

Soms wordt een kind geboren met een beperking. Je kind kan een verstandelijke of een lichamelijke beperking hebben. Je kind zal voor de rest van zijn leven een beperking houden.

Hoe merk je dat je kind een beperking heeft? Soms merk je het ais je kind anders is dan andere kinderen van zijn leeftijd. Je kind blijft achter. Je kind leert bijvoorbeeld later praten dan andere kinderen. Ga naar de huisarts als je bang bent dat er iets niet goed is met je kind. Wacht niet af. De huisarts onderzoekt je kind en kan zeggen of er iets aan de hand is. Wat betekent een beperking voor jullie leven? Je kunt veel verdriet hebben over de beperking van je kind. Maar tegelijk houd je heel veel van je kind. Een kind met een handicap kan net zo gelukkig worden als andere kinderen. Soms heeft een kind meer hulp nodig dan jij kan geven. Een kind met een beperking kost extra zorg, tijd en geld. Schaam je niet om hulp te zoeken. Hulpverleners kunnen je helpen om goed voor je kind te zorgen. Samen kun je je kind een gelukkig leven geven.


? ? hoe

word ik

?

Antwoorden

?

Hoe merk je dat je kind een beperking heeft? Wat betekent een beperking voor het leven van je kind? Wat betekent het voor jouw leven?

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Je kind heeft een beperking”

Wat kun je doen? Je kind heeft extra hulp nodig. Doe niet alsof er niets aan de hand is. Een kind met een beperking heeft speciale dingen nodig. Zorg ervoor dat je kind alle zorg krijgt die het nodig heeft. Maak samen een goed plan voor je kind. Praat met hulpverleners. Vertel wat je kind wel en niet kan.

Voel je niet schuldig. Een beperking is niet jouw schuld. Het gebeurt gewoon. Geef je kind alle liefde en zorg. Een kind met een beperking verdient net zoveel aandacht als andere kinderen. Geef je kind die aandacht en verwaarloos je kind niet. Lukt het niet alleen? Zoek dan hulp!

Opmerkingen

? ? hoe

word ik

?


?

Soms is het niet mogelijk om thuis voor je kind te zorgen. Je kind moet dan in een huis wonen waar hij goed verzorgd wordt. Dit is voor jou moeilijk om te accepteren. Maar het is in het belang van jouw kind.

tevreden &

gelukkig

Als het niet goed gaat Wat is een OTS (= ondertoezichtstelling)?

Soms gaat het niet goed in de opvoeding van een kind.

Antwoorden Onder toezichtstelling wil zeggen dat je kind onder toezicht komt van een gezinsvoogd. Er is dan eerst een onderzoek geweest door de Raad van Kinderbescherming. De onderzoeker van de Raad maakt een rapport. Dit rapport gaat naar de kinderrechter. De kinderrechter besluit dat er een gezinsvoogd moet komen. Een gezinsvoogd gaat je helpen om weer goed voor je kind te zorgen. En de gezinsvoogd moet meekijken of het goed gaat met je kind. Een gezinsvoogd werkt bij het Bureau Jeugdzorg of bij de William Schrikker Groep. Als je een verstandelijke beperking hebt, zul je meestal een gezinsvoogd van de William Schrikkergroep krijgen. Zij zijn gespecialiseerd in het helpen van ouders met een verstandelijke beperking. Wanneer wordt je kind onder toezicht gesteld: • • • • •

als je kind wordt verwaarloosd als je kind wordt mishandeld als je kind seksueel misbruikt wordt als je kind ernstig probleemgedrag heeft als er heel veel problemen met de opvoeding zijn Lees verder op bladzijde 2 >>>

? ? hoe

word ik

?

Wat is een OTS? Wat gebeurt er? Wat betekent dat voor mij en mijn kind?

?

Als het mis gaat kan de rechter beslissen dat je hulp moet accepteren. Je kind wordt dan onder toezicht gesteld. Dat heet een OTS.

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Wat is een OTS (= ondertoezichtstelling)?” Er wordt een gezinsvoogd gezocht die bij jouw gezin past. De gezinsvoogd is iemand die de problemen helpt op te lossen. Dat doet hij samen met jou. De OTS wordt altijd voor een jaar uitgesproken. De gezinsvoogd moet regelmatig de rechter vertellen hoe het gaat. Hiervoor maakt de gezinsvoogd een rapport. De rechter bepaalt elke keer of de OTS verlengd moet worden of niet.

Wat kun je doen?

Lees ook de folders ‘Wat doet de Raad voor Kinderbescherming’ en ‘Wat doet een gezinsvoogd’ en ‘Het kan ook niet goed gaan: Je kind wordt uit huis geplaatst.’

Opmerkingen

? ? hoe

word ik

?

Zorg dat het thuis beter gaat. Probeer er voor te zorgen dat het beter gaat. Zorg dat het rustig wordt in je gezin. Zorg goed voor je kind. Als het lange tijd goed gaat mag je weer zelf, zonder gezinsvoogd, voor je kind zorgen.

?

Volg de adviezen van de gezinsvoogd op. Een gezinsvoogd is er om je te helpen. Het is bovendien het beste voor je kind. Als je niet luistert naar de gezinsvoogd, dan moet de gezinsvoogd dit melden aan de rechter. De rechter kan dan beslissen dat je kind niet meer bij jou mag wonen.

tevreden &

gelukkig

Wat doet een gezinsvoogd?

Antwoorden De gezinsvoogd komt op voor de belangen van je kind. Hij bemoeit zich met de opvoeding en verzorging. Samen met ouders maakt de gezinsvoogd een plan. In dit plan staat wat er moet veranderen en hoe. En wie daar bij gaat helpen. De gezinsvoogd zal vaak andere hulpverleners vragen om te komen helpen. Bijvoorbeeld iemand die één of een paar keer in de week bij jou thuis komt. Om te helpen bij de opvoeding. Deze hulp moet je accepteren. Als je dat niet doet, dan moet de gezinsvoogd dit aan de rechter vertellen. De gezinsvoogd blijft in ieder geval een jaar in je gezin. Dan schrijft de gezinsvoogd een rapport voor de rechter. In dat rapport staat hoe het gaat met je kind. En of de problemen minder zijn geworden. De rechter beslist dan of de gezinsvoogd langer moet blijven of niet. Als het langere tijd goed gaat mag je weer zelf, zonder gezinsvoogd, voor je kind zorgen.

? ? hoe

word ik

?

Wat kan en mag een gezinsvoogd doen?

?

Het gaat niet goed in de opvoeding met je kind. Er is onderzoek geweest door de Raad van Kinderbescherming. De rechter heeft een OTS – Onder Toezicht Stelling - uitgesproken. Er komt een gezinsvoogd om je te helpen weer goed voor je kind te zorgen. Dit kun je niet weigeren. Anders mag je kind niet meer bij jou blijven wonen.

tevreden &

gelukkig


>>> Bladzijde 2 van de folder “Wat doet een gezinsvoogd?”

Wat moet je doen? De gezinsvoogd is er in het belang van je kind. De gezinsvoogd komt om jullie te helpen. Luister naar de gezinsvoogd. Werk mee en volg de raad van de gezinsvoogd op. Ouders zijn verplicht de aanwijzingen op te volgen. Als je niet meewerkt, dan moet de gezinsvoogd dit aan de rechter vertellen. De rechter beslist dan wat er verder moet gebeuren. Zie voor meer informatie de folders Als het niet goed gaat: Wat is een OTS (= Onder Toezicht Stelling)? ‘Het kan ook niet goed gaan: je kind wordt uithuis geplaatst.’

?

? ? hoe

word ik

?

Opmerkingen

tevreden &

gelukkig

Wat doet de Raad voor Kinderbescherming?

Wat is de Raad voor Kinderbescherming? Wat doet de Raad voor Kinderbescherming?

Antwoorden Wat is de Raad voor Kinderbescherming? De Raad voor Kinderbescherming is er om het kind te beschermen. De Raad voor Kinderbescherming hoort bij de overheid. Als kinderen verwaarloosd of mishandeld worden dan komt de Raad in actie. De Raad bemoeit zich ook met jongeren die met de politie in aanraking komen. De Raad adviseert ook bij het afstaan of adopteren van kinderen. Mensen in jouw omgeving zien dat het niet goed gaat met de opvoeding van je kind. Bijvoorbeeld je familie, buren, groepsleiding van de kinderopvang of iemand van school. Zij kunnen dan bellen naar het AMK – Algemeen Meldpunt Kindermishandeling. Of ze kunnen hulp zoeken bij andere organisaties zoals Bureau Jeugdzorg of de MEE. Lees verder op bladzijde 2 >>>

? ? hoe

word ik

?

Als je niet goed voor je kind zorgt of er zijn hele grote zorgen over de opvoeding dan kan de Raad van Kinderbescherming bij je langs komen.

?

Als je een kind hebt moet je er goed voor kunnen zorgen. Je kind heeft veel liefde nodig. Je kind moet goed te eten krijgen. Je moet je kind wassen en schone kleren aantrekken. In huis moet alles veilig zijn voor je kind. Je kind moet leren wat wel en wat niet mag. Je mag je kind niet slaan of uitschelden. Seks met je kind is verboden.

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Wat doet de Raad voor de Kinderbescherming?”

Als er hele grote problemen zijn bij de opvoeding en verzorging van je kind dan wordt er contact opgenomen met de Raad voor Kinderbescherming. Dat heet een melding doen. Na een melding gaat de Raad onderzoek doen. Wanneer gaat de Raad voor Kinderbescherming onderzoek doen:

Wat doet de Raad voor Kinderbescherming na een melding? Na een melding komt een onderzoeker van de Raad naar jouw gezin. Hij onderzoekt dan hoe het met de opvoeding gaat. En of dat goed genoeg is voor je kind. De onderzoeker praat met de ouders, het kind en mensen uit de buurt. Ook kan de Raad contact opnemen met school, de huisarts of je begeleider. De onderzoeker van de Raad maakt een rapport. Dit rapport gaat naar de kinderrechter. De kinderrechter beslist dan wat er moet gebeuren. Hij kan beslissen dat je nog wel voor je kind mag zorgen, maar dat een gezinsvoogd daarbij komt helpen. Dat heet een Onder Toezicht Stelling (OTS). De rechter kan ook beslissen dat je kind niet meer bij jou mag wonen.

Wat moet je doen? Werk met de onderzoeker van de Raad mee. Geef de juiste informatie. Laat de raadsonderzoeker zien wat goed en wat niet goed gaat. Zo kan de raadsonderzoeker een goed rapport schrijven. Als de rechter het rapport heeft gelezen komt er een rechtszaak. Op de rechtszaak hoor je dan een uitspraak wat er verder gaat gebeuren.

? ? hoe

word ik

?

bij seksueel misbruik van je kind. bij verwaarlozing van je kind bij mishandeling van je kind bij grote opvoedingsproblemen

?

• • • •

tevreden &

gelukkig

Als het niet goed gaat Je kind wordt uit huis geplaatst

Het gaat mis in jouw gezin. Je hebt veel hulp gehad van buitenaf. Toch gaat het niet beter. Je kind wordt uit huis geplaatst.

Antwoorden Als je al hulp hebt van een gezinsvoogd. Ondanks alle hulp gaat het niet goed. De gezinsvoogd merkt dat het niet beter gaat. Hij meldt dit in een rapport aan de rechter. In dat rapport staat dat aan de kinderrechter wordt gevraagd je kind tijdelijk uit huis te plaatsen. De rechter beslist dan dat je kind tijdelijk uit huis geplaatst wordt. Wanneer de rechter vindt dat je kind tijdelijk ergens anders moet wonen dan geeft hij een ‘machtiging uithuisplaatsing’ af. De gezinsvoogd gaat dan op zoek naar een plek waar je kind tijdelijk gaat wonen.

?

?

Wat betekent uithuisplaatsing? Waar gaat je kind naartoe?

Dat kan zijn: - in een huis of instelling - in een pleeggezin Als je kind ergens anders woont, blijft de gezinsvoogd ook contact houden met de ouders.

? hoe

word ik

?

tevreden &

gelukkig


>>> Bladzijde 2 van de folder “Je kind wordt uit huis geplaatst”

De gezinsvoogd blijft altijd ook contact houden met de ouders.

Wat kun je doen? Werk mee met de gezinsvoogd. Hij wil je helpen en heeft het beste met je kind voor. Is je kind uit huis geplaatst? Gebruik deze tijd om de situatie te verbeteren. Als het weer beter gaat kun je samen met de gezinsvoogd aan de rechter vragen of je weer zelf voor je kind mag zorgen.

Opmerkingen

? ? hoe

word ik

?

Dat kan zijn: - in een huis of instelling - in een pleeggezin

?

Als je geen gezinsvoogd hebt. Het gaat niet goed in je gezin. De Raad van Kinderbescherming doet een onderzoek. De raadsonderzoeker heeft het rapport voor de kinderrechter geschreven. De kinderrechter heeft besloten dat je kind niet meer bij jou kan wonen. Er wordt dan een gezinsvoogd aangesteld. Een gezinsvoogd werkt bij Bureau Jeugdzorg of bij de William Schrikker Groep. Als je een verstandelijke beperking hebt, zul je meestal een gezinsvoogd van de William Schrikker Groep krijgen. Zij zijn gespecialiseerd in het helpen van ouders met een verstandelijke beperking. De gezinsvoogd gaat dan op zoek naar een plek waar je kind tijdelijk gaat wonen.

tevreden &

gelukkig

Als het niet goed gaat Wat kan MEE voor mij doen?

MEE is een organisatie voor iedereen met een handicap, beperking of chronische ziekte. MEE is er voor jou, maar ook voor je ouders en je verzorgers. Wat kan MEE voor jou doen?

Antwoorden MEE geeft je informatie, advies en ondersteuning. MEE helpt je in je dagelijkse leven. MEE helpt als je problemen hebt met wonen, werk, school, relaties en vrije tijd. MEE wil ervoor zorgen dat jij zo zelfstandig mogelijk kan leven. De medewerkers van MEE houden rekening met jouw beperking. Ze helpen je om je eigen keuzes te maken.

?

?

Soms heb je problemen in je leven. Je hebt geen werk. Of je hebt weinig vrienden. Als het niet lukt om die problemen op te lossen, kun je bellen naar MEE. Er zit vast een MEE in jouw buurt die jou kan helpen.

De hulp van MEE is gratis.

Wat kun je doen?

? hoe

word ik

?

Ga langs bij MEE in jouw buurt. Kun je niet langskomen? Bel dan op of stuur een email. Je kunt MEE ook vragen om bij jou langs te komen.

tevreden &

gelukkig


>>> Bladzijde 2 van de folder “Wat kan MEE voor mij doen?” Bij MEE vind je mensen die veel weten. Ze helpen je meteen of ze wijzen je de weg.

Het telefoonnummer van de landelijke MEE is: 0900-999 88 88. Zij kunnen jou ook vertellen waar je een MEE bij jou in de buurt kunt vinden.

?

? ? hoe

word ik

?

Opmerkingen

tevreden &

gelukkig

Hoe voed ik mijn kind goed op?

Antwoorden Kinderen leren van hun ouders. Jij bent het meest belangrijk voor je kind! Jouw liefde en aandacht is waar je kind van groeit. Kinderen doen hun ouders na. Geef het goede voorbeeld. Je kind doet dat na. Zo kan je kind leren zich goed gedragen. Regels voor een goede opvoeding: 1. Geef je kind liefde en aandacht. Je kind heeft jou nodig! Zorg dat je elke dag een paar uur tijd hebt voor je kind. Als je kind klein is heeft het heel veel aandacht nodig. 2. Zorg voor je kind en bescherm je kind. Je kind moet op tijd en goed te eten krijgen. Het eten moet passen bij de leeftijd van je kind. Bijvoorbeeld een baby geef je melk. Je moet je kind wassen en schone kleren aantrekken. In huis moet alles veilig zijn voor je kind. Er moet dag en nacht iemand bij je kind zijn. Het kind kan niet zichzelf verzorgen of beschermen. Dat moet jij doen! Lees verder op bladzijde 2 >>>

? ? hoe

word ik

?

Hoe doe je dat? Wat is belangrijk in de opvoeding? Wat is een goede opvoeding?

?

Als je een kind hebt moet je je kind ook opvoeden. Op elke leeftijd moet je kind weer nieuwe en andere dingen leren. Bijvoorbeeld als je kind klein is, moet het leren lopen en leren praten. Als je kind groter wordt moet het leren met vriendjes te spelen. Je kind moet ook leren wat wel en wat niet mag. Kinderen worden opgevoed door hun ouders. Jij bent degene die je kind moet opvoeden.

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Hoe voed ik mijn kind goed op?”

3. Speel met je kind en leer je kind nieuwe dingen. Je kind leert door te spelen. Speel veel met je kind. En leer je kind nieuwe dingen. Zorg dat je kind naar de kinderopvang gaat. Daar leert je kind ook met andere kinderen spelen. 4. Je kind moet naar school. Als je kind vier jaar is moet het naar school. Zorg dat je kind naar school gaat. Dat is belangrijk voor zijn ontwikkeling. In Nederland moeten kinderen naar school. Als je je kind niet naar school stuurt kun je een boete krijgen.

6. Zorg voor een regelmatig leven. Kinderen hebben regelmaat en rust nodig. Je kind moet op tijd naar bed. Je kind moet op tijd naar de kinderopvang of naar school. Iedere avond moet er een goede maaltijd op tafel staan. Iedere dag moet je kind schone kleren aan. Zorg ook dat je zelf regelmatig leeft. Als je teveel drinkt kun je niet goed voor je kind zorgen. Als je drugs hebt gebruikt kun je niet goed voor je kind zorgen. Als je vrienden in en uit lopen kun je niet goed voor je kind zorgen.

?

?

5. Leer je kind wat wel en niet mag. Je kind moet leren wat wel mag: wat zijn de regels. En je kind moet leren wat niet mag: wat zijn de grenzen. Leren wat wel en niet mag is niet eenvoudig. Je moet veel geduld hebben. Als je kind iets doet wat niet mag, mag je niet slaan of uitschelden. Je moet uitleggen en voordoen wat wel mag.

Als je een kind hebt, komt je kind op de eerste plaats. Houd daar rekening mee!

Wat kun je doen?

? hoe


word ik

?

Zoek hulp bij de opvoeding van je kind! Een kind opvoeden kost veel tijd en energie. Als je een beperking hebt is het nog moeilijker om een kind op te voeden. Vaak gaat het pas goed als je extra hulp hebt. Schaam je niet om hulp te zoeken. Dit is beter voor jou en je kind.

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 3 van de folder “Hoe voed ik mijn kind goed op?”

Waar kun je hulp krijgen? Er zijn veel instellingen die hulp in je gezin kunnen geven. Je krijgt dan een gezinsbegeleidster die jou thuis komt helpen bij de opvoeding. De gezinsbegeleidster weet alles over opvoeding van kinderen. Vaak komt iemand elke week of soms een paar keer in de week langs. De gezinsbegeleidster neemt niet de opvoeding over. Jij blijft de ouder! Maar je doet het wel samen! En dan lukt het beter.

• • • • • • •

•

Je mag je kind nooit pijn doen of uitschelden. Je mag je kind niet straffen door heel lang niets te zeggen. Je mag je kind niet straffen door geen eten te geven. Ook als je geen geld meer hebt, moet je kind toch eten kunnen krijgen. Je mag je kind niet opsluiten. Je kind is een kind. Niet een volwassen persoon. Je mag je tegen je kind dan ook niet hetzelfde gedragen als tegen een volwassene. Je mag je kind geen porno laten zien. Je kind mag ook niet zien dat jij seks hebt met iemand. Je mag ook geen seks met je kind hebben. Je mag je kind nooit alleen laten met mensen die je kind pijn kunnen doen. Of met mensen die seks willen met je kind.

Hulp bij de opvoeding kan geregeld worden door de MEE. Heb je zelf al een begeleider, dan kan hij je ook helpen met het aanvragen van opvoedingshulp. Het telefoonnummer van de landelijke MEE is: 0900-999 88 88 Zij kunnen jou vertellen waar je een MEE bij jou in de buurt kunt vinden.

? ? hoe

word ik

?


?

De MEE weet waar je deze hulp bij jou in de buurt is. Zij helpen je hoe je deze hulp kunt krijgen. Je moet daar speciale papieren voor invullen. Er moet namelijk een indicatie aangevraagd worden. De MEE zal je uitleggen hoe dat precies gaat.

tevreden &

gelukkig

Ik ben homo of lesbisch

Verliefdheid is een fijn gevoel. Als je verliefd bent, wil je alles voor die ander doen. Je wilt het liefst altijd samen zijn.

Ben je dan homo of lesbisch?

Antwoorden Mannen die op mannen verliefd worden, noemen zich homo. Vrouwen die op vrouwen verliefd worden, noemen zich lesbisch. Maar het duurt meestal even voordat je het zeker weet of jij je ook zo wil noemen. Soms ben je alleen maar verliefd op een vriend en daarna weer op een vriendin. Als je denkt dat je misschien homo of lesbisch bent, is het goed om te praten met andere homo of lesbische mensen. Als je homo of lesbisch bent, wil je graag iemand ontmoeten die dat ook is. Je wilt misschien iemand ontmoeten om verliefd te worden of om mee te vrijen. Waar ontmoet je iemand die homo of lesbisch is?

? ? hoe

word ik

?

Sommige vrouwen worden verliefd op een vrouw. Ze vinden het fijn om te vrijen met een vrouw.

?

Sommige mannen worden verliefd op een man. Ze vinden het fijn om te vrijen met een man.

tevreden &

gelukkig


>>> Bladzijde 2 van de folder “Ik ben homo of lesbisch”

Wat kun je doen? Ga naar een ontmoetingscafé in jouw buurt. Er zijn speciale ontmoetingscafés voor mensen met een verstandelijke beperking. Bel even voordat je er naartoe gaat. Dan weet je zeker dat je niet voor een dichte deur komt. Je kunt ook bellen met Gay Switchboard 020 623 65 65. Zij weten ook of de ontmoetingcafés open zijn.

 

Arnhem – De Soos 2de zondag v.d. maand, 15.00-18.00 uur Tel: 026-4423161 Meer info: COC Midden-Gelderland

 

Bergen op Zoom – Dubbel Apart 1ste vrijdag v.d. maand, 20.00-22.00 uur Tel: 0164-254235 Meer info: COC West-Brabant-West & Tholen

 

Breda – Café Plus 3de donderdag v.d. maand, 19.30-22.00 uur Tel: 076-5226662 Meer info: COC Breda

?

?

Als je het eng vindt om alleen te gaan, vraag dan een goede vriend of familielid. Ook hulpverleners willen je wel ondersteunen. In de cafés is altijd iemand aanwezig die je wegwijs zal maken en aan anderen kan voorstelen.   Amsterdam – Ontmoetingscafe 2de zondag v.d. maand, 15.00-19.00 uur Tel: 020-626 30 87 Meer info: COC Amsterdam

 

Den Haag – Ooxo 4de zondag v.d. maand, 16.00-19.00 uur Tel: 070-3642184 Meer info: COC Den Haag Deventer – in oprichting Tel. 0570-619149 Meer info: COC Deventer

? hoe

word ik

?

Den Bosch – OokZo 2de zaterdag v.d. maand, 17.00-20.00 uur Tel: 073-6141675 Meer info: COC ’s-Hertogenbosch

tevreden &

gelukkig


>>> Bladzijde 3 van de folder “Ik ben homo of lesbisch”

Eindhoven – Anders Roze Laatste zaterdag v.d. maand, 14.00-17.00 uur Tel: 040-2455700 Meer info: COC Eindhoven

 

Groningen - Café Regenboog 2de zaterdag v.d. maand, 15.00-18.00 uur Meer info: COC Groningen & Drente

 

Haarlem – Café Anders 1ste zondag v.d. maand, 15.00-17.30 uur Tel: 023-5325453 Meer info: COC Kennemerland

 

 

Maastricht – Café Sozo 2de zondag v.d. 14.00-16.00 uur Tel: 043-3218337 Meer info: COC Limburg

 

Nijmegen – Café Dapper 4de zondag v.d. maand, 15.00-18.00 uur Tel: 024-3234237 Meer info: COC Nijmegen

 

Rotterdam – Ooxo 1ste zondag v.d. maand, 15.00-19.00 uur Tel: 010-4141555 Meer info: COC Rotterdam

 

Tilburg – in oprichting Tel: 013-5359050 Meer info: COC Tilburg

?

?

Leeuwarden – Oars as Oars 2de vrijdag v.d. maand, 14.00-18.00 uur Tel: 058-2124908 Meer info: COC Friesland

 

 

Zwolle – Café Oké 1ste zaterdag v.d. maand, 15.00-18.00 uur Tel: 038-4210065 Meer info: COC Zwolle

? hoe

word ik

?

Utrecht – Prettig Anders 1ste vrijdag v.d. maand, 18.30-21.30 uur Tel: 030-2318841 Meer info: COC Midden-Nederland

tevreden &

gelukkig

Opvoeden en dagindeling

Wat is een vaste dagindeling?

Antwoorden Met een vaste dagindeling zorg je dat de dingen die voor je kind nodig zijn op vaste tijden gebeuren. Bijvoorbeeld: Je kind moet op vaste tijden eten. Je kind moet op vaste tijden naar bed gaan. Je kind moet op vaste tijden uit bed komen. Je kind moet op vaste tijden naar school. Bij baby’s is het helemaal belangrijk dat dingen op vaste tijden gebeuren. Als je baby niet op tijd eten krijgt, gaat het niet goed met je kind. Het kan dan uitdrogen en moet naar het ziekenhuis.

?

?

Kinderen hebben regelmaat en rust nodig. Ook jouw kind. Dat is goed voor de ontwikkeling van je kind. Maak daarom gebruik van een vaste dagindeling. Hoe de dagindeling eruit ziet is afhankelijk van de leeftijd van je kind. Een baby heeft een andere dagindeling dan een puber.

Het mag nooit gebeuren dat jij je kind vergeet, omdat jij en je partner het te druk hebben. Je kind komt altijd op de eerste plaats!

? hoe

word ik

?

tevreden &

gelukkig


>>> Bladzijde 2 van de folder “Opvoeden en dagindeling”

Wat moet je doen? Bij jonge kinderen: Het consultatiebureau volgt de ontwikkeling als je kind van 0 tot 4 jaar. Je kind krijgt hier de nodige prikken (vaccinaties). En ze geven adviezen over de opvoeding van je kind. Vraag op het consultatiebureau wat een goed schema is, wat past bij de leeftijd van je kind.

Hoe maak je een dagindeling? Neem een groot vel papier: • Schrijf daarop de dingen die elke dag moeten gebeuren. • Schrijf ook de tijd erbij. • En schrijf op wie wat doet. Bijvoorbeeld zo: Tijd

Wat

Wie

7.00

Baby uit bed halen

Moeder (ik)

Luier verschonen

Moeder (ik)

7.15

Flesje geven

Vader (mijn partner)

8.45

In bad en wassen

Moeder (ik)

Vul dit schema zo verder in. Maak voor iedere dag zo’n schema. Het kan zijn dat je schema in het weekend er anders uit ziet dan door de week. Bij jonge kinderen geldt: Houd je aan dit schema en wijk niet af. Het brengt jou en de baby in de war. Je kind heeft behoefte aan regelmaat.

?

?

Maak daarna een schema met een dagindeling. Als je een partner hebt, dan doe je dit samen. Heb je gezinsbegeleiding in je gezin? Vraag dan je gezinsbegeleidster of ze hierbij helpt.

? hoe

word ik

?

Als je kind naar school gaat: Ook als je kind ouder wordt is regelmaat en een vaste dagindeling belangrijk. Om goed op school te kunnen leren, moet je op tijd naar bed. Ook moet je voldoende tijd hebben om te spelen. En niet alleen maar voor de TV hangen. Lees verder op bladzijde 3 >>>

tevreden &

gelukkig

>>> Bladzijde 3 van de folder “Opvoeden en dagindeling”

Maak daarom altijd een schema van de dagindeling. Je doet dat hetzelfde als bij het schema van een jong kind. Je zet de tijden van de dag onder elkaar. Vanaf het moment dat je kind opstaat tot het moment dat je kind weer naar bed gaat. Dan vul je in wat je kind gaat doen. Bijvoorbeeld: eten, in bad of onder de douche. Of naar school of een sportclub. Daarna vul je in wie je kind daarbij helpt. Misschien zorg jij er wel voor dat je kind naar school gaat. Maar zorgt je partner ervoor dat je kind onder douche gaat. Alle kinderen hebben behoefte aan regelmaat in hun leven. Ouders moeten voor daarvoor zorgen!

?

? ? hoe

word ik

?

Opmerkingen

tevreden &

gelukkig

Hoe kan ik tevreden en gelukkig worden zonder kinderen?

Je hebt goed nagedacht over kinderen krijgen. Je hebt er over gepraat met andere belangrijke mensen. Uiteindelijk besluit je om geen kind te nemen. Je weet dat het te moeilijk voor je is. Besluiten om geen kinderen te nemen is geen gemakkelijke keuze. In het begin voel je je boos en verdrietig tegelijkertijd. Je kunt je verdrietig voelen als je andere mensen ziet met een kind. Of als mensen aan jou vragen of je geen kinderen hebt. Je kunt je boos voelen. Je vindt het oneerlijk dat je geen kinderen zal krijgen, omdat je een verstandelijke beperking hebt. Wat kun je doen als je je besluit hebt genomen? Hoe kun je een tevreden en gelukkig leven krijgen zonder kinderen?

?

?

Kinderen opvoeden is een grote verantwoordelijkheid. Je moet er heel goed voor een kind kunnen zorgen. Als je een kind wilt moet je daar altijd heel goed over nadenken. Kan ik wel voor een kind zorgen? Kan ik wel dat geven wat een kind in de opvoeding nodig heeft?

Antwoorden Je hebt een besluit genomen. Je zult momenten hebben dat je je verdrietig of boos voelt. Misschien twijfel je dan aan je keuze.

? hoe

word ik

?

Als je twijfelt bedenk dan twee dingen:

tevreden

1. Je hebt nu alle vrijheid om de dingen te doen die je zelf wilt. Met kind moet je altijd rekening houden. Niks gaat meer vanzelf. Bedenk maar wat je nu allemaal kunt, wat met een kind erbij niet zou lukken. Bijvoorbeeld: uitgaan of reizen. Lees verder op bladzijde 2 >>>

&

gelukkig

>>> Bladzijde 2 van de folder “Hoe kan ik tevreden en gelukkig worden zonder kinderen?”

2. Jij hebt je keuze niet van het ene op het andere moment gemaakt. Jij hebt er met familie, begeleiders en vrienden veel over gepraat en nagedacht. Ook al zegt je gevoel iets anders, je hebt een verstandige keuze gemaakt.

Wat kun je doen? Zij zullen naar jou luisteren en kunnen je troosten. Of zorgen dat je boosheid weer weggaat. Ze kunnen je helpen herinneren waarom je de keuze hebt gemaakt. En dat dat goed is. Wat ook vaak helpt is om met mensen te praten die dezelfde keuze hebben gemaakt. Het lucht vaak op als je met iemand erover kan praten. Misschien ken jij iemand in je omgeving? Je kunt veel steun hebben aan elkaar.

Maak een nieuw levensplan. Denk opnieuw na over je leven. Maak een nieuw levensplan. Denk na wat je wensen en dromen zijn zonder kinderen. Maak samen met je begeleider zo’n nieuw plan. Bedenk wat je wil en wat je kunt. Door te werken aan een nieuw levensplan zonder kinderen kun je ook weer plezier krijgen in je leven.

?

?

Als je twijfelt praat dan met je begeleider, familie en vrienden.

En dan zul je merken: Ik heb een tevreden en gelukkig leven zonder kinderen

? hoe

word ik

?

Opmerkingen

tevreden &

gelukkig

Maar hoe word je gelukkig? Een cursus hierover bestaat niet. Ieder mens wil namelijk wat anders. Ieder mens wordt ergens anders gelukkig van

Recommend Documents