IEDER MENS EEN EIGEN WOONWENS
JAARVERSLAG 2012
INHOUD Voorwoord............................................................................................................................................................................. 4 1 Inleiding......................................................................................................................................................................... 5 2 Missie, visie en kernwaarden. . ................................................................................................................................. 5 2.1. Missie.. ............................................................................................................................................................. 5 2.2. Visie................................................... .............................................................................................................. 5 2.3. Kernwaarden.................................................................................................................................................. 5 3 De wereld om ons heen in 2012.............................................................................................................................. 6 3.1. Europa .............................................. .............................................................................................................. 6 3.2. Het Rijk ........................................................................................................................................................... 6 3.3. Provincie . . ......................................... .............................................................................................................. 6 3.4. Regio ................................................ .............................................................................................................. 6 4 Speerpunten................................................... .............................................................................................................. 6 Speerpunt 1: Wonen........................................ .............................................................................................................. 6 Doelstelling 1.1: betaalbare, goed verhuurbare en passende woningen aanbieden. ................................ 6 Doelstelling 1.2: kwaliteit woningvoorraad differentiëren, meer keuzemogelijkheden bieden................... 7 Doelstelling 1.3: woonruimteverdeling............................................................................................................ 8 Doelstelling 1.4: huur- en woonlastenbeleid. ................................................................................................. 8 Speerpunt 2: Klantbenadering........................ .............................................................................................................. 9 Doelstelling 2.1: een klantgerichte organisatie zijn........................................................................................ 9 Doelstelling 2.2: dienstverlening in samenwerking met derden uitbreiden. .............................................. 10 Speerpunt 3: Duurzaamheid........................... ............................................................................................................ 10 Doelstelling 3.1: kiezen voor energiebesparende maatregelen en duurzame materialen. ...................... 11 Speerpunt 4: Samenleving en maatschappij. ............................................................................................................ 12 Doelstelling 4.1: maatschappelijk ondernemen........................................................................................... 12 Doelstelling 4.2: brede maatschappelijke taak . .......................................................................................... 13 Doelstelling 4.3: bijdragen aan leefbaarheid. ............................................................................................... 14 Speerpunt 5: Organisatie en bedrijfsvoering.. ............................................................................................................ 14 Doelstelling 5.1: duurzaamheid in beleid...................................................................................................... 14 Doelstelling 5.2: een goede werkgever zijn.................................................................................................. 15 Doelstelling 5.3: delen met andere corporaties. .......................................................................................... 15 Doelstelling 5.4: verbeteren interne verantwoording en informatievoorziening. ....................................... 15 Doelstelling 5.5: interne klantgerichtheid. .................................................................................................... 16 Doelstelling 5.6: governancecode................................................................................................................ 16 Doelstelling 5.7: bedrijfsmatig werken.......................................................................................................... 17 Speerpunt 6: Financiën ................................. ............................................................................................................ 18
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
01
INHOUD 5 Governance verslag Raad van Commissarissen (RvC) ................................................................................. Bericht van de voorzitter RvC .. ............................. ........................................................................................................... Toezicht ............................................................................................................................................................................. Verslag toezichtstaken RvC ................... ........................................................................................................... Samenvatting remuneratierapport......... ........................................................................................................... Interne organisatie ................................................. ........................................................................................................... Samenstelling bestuur . . .......................... ........................................................................................................... Samenstelling RvC ................................. ........................................................................................................... Samenstelling commissies .................... ........................................................................................................... Honorering .. ........................................................................................................................................................ Kwaliteitsborging Toezicht ............................................................................................................................................... Evaluatie.............................................................................................................................................................. Onafhankelijkheid .............................................................................................................................................. Tegenstrijdige belangen ......................... ........................................................................................................... Educatie .. ................................................. ........................................................................................................... Informatie inwinnen externen .. .......................................................................................................................... Naleving corporate governance principes ...................................................................................................... Verklaring ................................................. ........................................................................................................... Bijlage 1: Samenstelling Raad van Commissarissen . ................................................................................................... Bijlage 2: Rooster van aftreden ....................................................................................................................................... Bijlage 3: Honorering ............................................. ...........................................................................................................
20 20 20 20 21 21 21 21 21 21 22 22 22 22 22 22 22 23 24 24 25
6 Jaarrekening.. ................................................. ............................................................................................................ 26 6.1. Geconsolideerde balans per 31 december. .............................................................................................. 26 6.2. Geconsolideerde winst- en verliesrekening per 31 december................................................................. 28 6.3. Kasstroomoverzicht over 2012................................................................................................................... 29 Overzicht van het totaalresultaat over 2012. ..................................................................................................... 29 7 Accountantsverklaring.. ........................................................................................................................................... 30 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant ................................................................................................... 30
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
3
VOORWOORD Voor u ligt het jaarverslag 2012, een jaar waarin we achter de schermen er hard aan werkten om de klantgerichtheid van onze organisatie te behouden onder de huidige en toekomstige ontwikkelingen. Dat had vooral te maken met de zaken die voor de schermen speelden, zowel op politiek als economisch vlak.
ONDERNEMINGSPLAN 2012-2016 In ons nieuwe ondernemingsplan hebben we vastgelegd op welke speerpunten we ons tot en met 2016 richten. Het gaat niet over onze dagelijkse werkzaamheden, maar juist over die extra doelen die we ons daarnaast stellen. De speerpunten uit het ondernemingsplan vormen de basis van dit jaarverslag. We verantwoorden ons hiermee op de doelen uit het ondernemingsplan. ORGANISATIEONTWIKKELING In 2012 is RWS gestart met een organisatieontwikkelingtraject. Hiermee maken we onze organisatie flexibel en toekomst bestendig. Want om klantgericht te kunnen blijven, moeten we inspelen op de politieke, economische en maatschappelijke ontwikkelingen om ons heen. Organisatieontwikkeling gaat over cultuur, sturing, structuur en vooral over mensen. In 2012 hebben we ons vooral gericht op onze structuur. Samen met onze medewerkers hebben we onze organisatie klantgericht ingericht. Een resultaat hiervan is dat we Wijkteams hebben ingericht. Met deze Wijkteams staan we nog meer in verbinding met de wijken en met onze klanten. NIEUWBOUWONTWIKKELINGEN Op het gebied van nieuwbouw waren er in 2012 opmerkelijke ontwikkelingen. Bijvoorbeeld de spectaculaire sloop van de oude Erasmusflat in Goese Polder. De oude flat stond slechts een paar meter van één van de nieuwe torens. Een precisiewerkje waarbij vele veiligheidsaspecten een rol speelden. De sloopwerkzaamheden werden succesvol afgerond waarna de nieuwbouw van de laatste Erasmustoren van start kon. Een project dat juist stil lag door de onrust op de woningmarkt en het vernietigen van het bestemmingsplan was Goese Schans. Al werd er achter de schermen doorgewerkt aan een doorstart. In 2013 werken we daar met de betrokken partijen aan verder. Ook de doorgang van het project Westerschans is onzeker. Al ging het ontwerpproces hiervan in 2012 gewoon door. Woon-zorgcomplexen Meuleweie in Wolphaartsdijk en Pomona in Kapelle werden in 2012 opgeleverd. De herstructurering van Goes-West ging door. Bijvoorbeeld met het project huurdersparticipatie. Een project waarbij de toekomstige bewoners van de nieuwbouwwoningen aan de Abel Tasmanstraat en de J.P. Coenstraat meedachten over het ontwerp en de indeling van
hun toekomstige huurwoning. Binnen de grenzen van wat mogelijk is, leverde dat stuk voor stuk unieke woningen op. MEER MET MINDER: HET E-TEAM Hoe pak je het onderhoud van je woningbezit zo aan dat je woningen niet alleen langer meegaan, maar ook nog energie zuiniger worden? Vanaf begin 2012 houdt het hiervoor speciaal opgerichte E-team (Energie-team) zich hiermee bezig. Het team bedenkt welke energiebesparende maatregelen, bijvoorbeeld dubbel glas of dakisolatie, tegelijk met het groot onderhoud aangebracht kunnen worden. Nog een vraagstuk is hoe RWS haar huurders zover kan krijgen om hun medewerking te verlenen. De leden van het E-team blijven de komende jaren actief, samen voor twee doelen die hand in hand gaan: het minder belasten van het milieu en het terugbrengen van de energierekening van onze huurders. Bovendien verbeteren de energiebesparende maatregelen het comfort van onze woningen. REGEERAKKOORD RUTTE II Eind 2012 kondigde onze regering in het Regeerakkoord een pakket bezuinigingsmaatregelen aan voor de woningmarkt. De gevolgen van de aangekondigde maatregelen hebben we voor de komende jaren doorberekend. Met deze informatie stuurden we in december onze samenwerkende partners en leveranciers een brief. Onze klanten informeerden we via de Zeeland Woonkrant, de media en onze website. JAARRESULTAAT 2012 Het geconsolideerde jaarresultaat na belastingen over 2012 bedraagt € 4,1 miljoen negatief. Dit verlies is voornamelijk veroorzaakt door het treffen van voorzieningen voor het project Goese Schans, totaal € 4,3 miljoen. Ook heeft ten laste 2012 een afwaardering plaatsgevonden van ‘commercieel’ vastgoed op basis van nieuwe Richtlijnen Jaarverslaglegging van circa € 1,5 miljoen. Daarnaast is een schenking van de Huma nistische Stichting Huisvesting Bejaarden van € 1,8 miljoen aan het project Erasmuspark ten laste van het geconsolideerde jaarresultaat 2012 verantwoord. Hier tegenover staat een positieve waardeverandering van CV Cité van € 3,3 miljoen.
Maarten Sas Directeurbestuurder
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
4
1. INLEIDING Het volkshuisvestingsverslag 2012 is anders dan anders. Het blijft een verantwoording van wat we in het voorgaande jaar gepresteerd hebben, maar heeft een andere structuur dan voorheen. Hiermee willen we duidelijker en daarmee transparanter communiceren. Dit hebben we gedaan naar aanleiding van het ondernemingsplan 2012-2016 dat we begin 2012 uitbrachten. In dit plan hebben we speerpunten benoemd, met doelen waar we ons voornamelijk op richten in de periode van 2012 tot en met 2016. Begin 2013 brachten we ons jaarplan uit, hierin spitsten we de doelen uit het ondernemingsplan toe op 2013. Dit volkshuisvestingsverslag borduurt verder op deze doelen en laat zien wat we hierin daadwerkelijk bereikt hebben in 2012. Op deze manier creëren
we een logische cyclus van planning en verantwoording. Om het overzicht compleet te maken zijn de tabellen uit het ondernemingsplan overgenomen bij de betreffende doelstellingen. Het Governance verslag van de Raad van Commissarissen is uitgebreider dan het volkshuisvestingsverslag. Dit komt doordat de nadruk meer en meer ligt op toezicht en transparantie. De stukken vullen elkaar hierin aan. WILT U MEER WETEN OVER ONZE DAGELIJKSE BEZIGHEDEN? KIJK DAN EENS OP WWW.RWSGOES.NL
2. MISSIE, VISIE EN KERNWAARDEN
2.1. MISSIE RWS is een maatschappelijke onderneming, die verschillende woonvormen aanbiedt, beheert en ontwikkelt met de daarbij
behorende diensten, met name voor mensen die moeilijk zelf in hun woonbehoefte kunnen voorzien.
2.2. VISIE De klant
Woonconsumenten, passend bij het woningaanbod van een corporatie
Het product, de dienst
Verschillende woonvormen en daarbij behorende diensten, in een aantrekkelijke leefomgeving
De werkwijze
Service- en klantgericht, bedrijfsmatig met behoud van financiële continuïteit
Het werkgebied
De Bevelanden: de gemeenten Goes, Kapelle en Noord-Beveland
2.3. KERNWAARDEN Integriteit, transparantie en een adequate maatschappelijke verantwoording zijn voor ons voorwaarden voor ons functioneren. Andere belangrijke kernwaarden voor RWS,
terug te vinden in onze missie en visie, zijn service- en klantgerichtheid, sociale betrokkenheid, ondernemerschap en professionaliteit. RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
5
3. DE WERELD OM ONS HEEN IN 2012 3.1. EUROPA
3.4. REGIO
Er waren in 2012 geen nieuwe ontwikkelingen vanuit Europa. De strenge regels met betrekking tot woningtoewijzing en inkomen voor onze sociale woningvoorraad worden met ingang van 1 januari 2011 op basis van Nederlandse wetgeving toegepast en zijn in 2012 verder doorgevoerd.
De samenwerking met de gemeenten Noord-Beveland, Kapelle en Goes is goed en constructief. Zo zijn wij betrokken bij de totstandkoming van de nieuwe Woonvisie van de gemeente Goes en zijn we partij in de ontwikkeling van Noord-Bevelands beleid op krimp, vergrijzing en ontgroening. Met alle drie gemeenten heeft monitoring van de prestatieafspraken plaats gevonden op basis waarvan afspraken zijn geactualiseerd.
3.2. HET RIJK De politieke arena was in 2012 volop in beweging met de val van het 1e kabinet Rutte en het regeerakkoord Rutte II. Grote hervormingen van de woningmarkt bleven echter uit, de nieuwe Woningwet is uitgesteld tot 1 januari 2014. Een zogenaamd Woonakkoord werd pas begin 2013 bereikt.
3.3. PROVINCIE De Provincie Zeeland heeft zich in 2012 met name gericht op de demografische ontwikkelingen in de provincie en de consequenties daarvan voor de verschillende regio’s. Op de terreinen van woningmarktverkenningen, initiatieven op het gebied van leefbaarheid en het smeden van creatieve allianties werd door de provincie aan corporaties, dus ook RWS, om inbreng gevraagd.
Met de gemeente Goes is bijvoorbeeld afgesproken dat bij de nieuwbouw van woningen met duurzame materialen en energiezuinig wordt gebouwd, met de gemeente NoordBeveland is een van de afspraken dat in Kamperland een wooncomplex met zorg en welzijn wordt gerealiseerd en met de gemeente Kapelle is onder meer overeengekomen dat bij de nieuw te bouwen woningen in Zuidhoek door RWS in beginsel wordt voldaan aan de eisen van Woonkeur, dus dat er waar mogelijk levensloopbestendig gebouwd wordt. Uiteraard zijn er daar waar gewenst tussentijdse contacten op vele niveaus en over een breed scala aan onderwerpen.
4. SPEERPUNTEN SPEERPUNT 1
WONEN
DOELSTELLING 1.1: BETAALBARE, GOED VERHUURBARE EN PASSENDE WONINGEN AANBIEDEN
Wat was het doel? De primaire taak en algemene volkshuisvestelijke doelstelling van RWS is het verhuren van woningen voor diverse doelgroepen. Onze woningvoorraad hebben wij in beeld gebracht conform de indeling van het BBSH (Besluit Beheer Sociale Huursector). De normering is opgenomen in ons ondernemingsplan. De termen uit de normering (‘goedkoop’, ‘betaalbaar’, ‘duur (tot huurtoeslaggrens)’ en ‘duur (vanaf huurtoeslaggrens)’) hebben wij overgenomen.
BSH klasse
Grenzen januari 2012
Uitgangspunt
Aantal januari 2012
% januari 2012
Goedkoop
< € 366,67
Tussen 15% en 20% van totale voorraad
1.229
20,01%
Betaalbaar
€ 366,68 - € 561,98
Tussen 75% en 85% van totale voorraad
4.577
74,52%
Duur (tot huurtoeslaggrens)
€ 561,99 - € 664,66
Tussen 3% en 10%
220
3,58%
Duur (vanaf huurtoeslaggrens)
> € 664,67
Tussen 2% en 5%
116
1,89%
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
6
Wat hebben we gedaan? In 2012 hebben we: • 14 woningen verkocht, • 12 woningen aangekocht via terugkoop koopgarantregeling, • 11 woning aangekocht om strategische overwegingen, • 142 woningen uit exploitatie genomen vanwege sloop, • 147 woningen nieuw in exploitatie genomen door oplevering van nieuwbouwprojecten,
• 128 woningen die niet verkocht werden aangekocht voor de verhuur en • 256 woningen aangekocht van Woonzorg Nederland, Per 1 juli is de jaarlijkse huurverhoging doorgevoerd waardoor woningen van de ene categorie over kunnen gaan naar een hogere categorie. Ook dit heeft invloed op de indeling van ons woningbezit.
31-12-12
Norm
Goedkoop
1.115
17,4%
15-20%
Betaalbaar
4.773
74,4%
75-85%
Duur < € 664
382
6,0%
3-10%
Duur > € 664
147
2,3%
2-5%
Totaal
6.417
Hebben we ons doel daarmee bereikt? Per 31 december 2012 is het aantal betaalbare woningen in ons bezit iets beneden de ondergrens uit ons ondernemingsplan uitgekomen. Waarom niet? Dit heeft onder andere te maken met de effectuering van de overname van 256 woningen van Woonzorg Nederland. Deze woningen behoren tot het segment goedkoop, waarmee
DOELSTELLING 1.2: KWALITEIT WONINGVOORRAAD DIFFERENTIËREN, MEER KEUZEMOGELIJKHEDEN BIEDEN Wat was het doel? Het doel van RWS is het voorkomen van leegstand. Hiervoor is optimale afstemming van de woningvoorraad op de woonwensen belangrijk. Participatie van bewoners speelt hierbij een rol, naast de verhuurbaarheid van woningen.
dit segment een groter aandeel in het geheel krijgt en de andere segmenten een lager aandeel. Hoe moeten we bijsturen? In 2013 herijkt RWS het Strategisch Voorraad Beleid en gaat de aandacht ernaar uit om de normering voor alle categorieën te behalen en te kunnen monitoren. Onder andere kijken we hierbij naar de samenstelling van de huurprijzen en de streefhuur.
Het Strategisch Voorraad Beleid (SVB) is richtinggevend voor het woningaanbod, de woningkwaliteit, de investeringen en het huurbeleid. Om het SVB-beleid inzichtelijk en gestructureerd te maken, heeft RWS haar bezit gelabeld. De verhuurbaarheid wordt bepaald door de vraag van onze klanten. RWS wil dat de afwegingen die leiden tot vastgoedbeslissingen evenwichtiger worden en deels ook meer onderbouwd.
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
SVB verder ontwikkelen en optimaliseren
Evaluatie
Bijstelling
Jaarlijks
Structurele leegstand voorkomen door optimale afstemming van de woningvoorraad op de woonwensen
Bewonersparticipatie
Verhuurbaarheid
Bij ieder nieuwbouwen renovatieproject
Wat hebben we gedaan? De beschikbaarheid van woningen stond ook in 2012 onder druk door de bewegingloze woningmarkt, ondanks een lichte toename van het aantal mutaties ten opzichte van het jaar 2011. RWS heeft in 2012 een nieuw ondernemingsplan 2012-2016 opgesteld. Hierin is onder andere benoemd dat het SVB eens in de twee jaar zal worden herijkt op basis van (nieuwe) woningmarktinzichten. RWS heeft in 2012 vanuit de nieuwe organisatiestructuur de samenstelling van de projectgroep SVB
aangepast. Dit traject is begin januari 2013 gestart, deze doelstelling zal medio 2013 zijn gerealiseerd. Hebben we ons doel daarmee bereikt? Om de kwaliteit van de woningvoorraad te differentiëren en meer keuzemogelijkheden te bieden heeft RWS in het ondernemingsplan de volgende (sub)doelstellingen benoemd: • SVB verder ontwikkelen en optimaliseren • Structurele leegstand voorkomen door optimale afstemming van de woningvoorraad op de woonwensen RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
7
Beide doelstellingen zijn in 2012 bereikt; de herijking van het SVB is gestart en de structurele leegstand is beperkt gebleven tot 0,23% van de totale huurinkomsten. De huurdervingsnorm voor totale leegstand die RWS stelt is maximaal 1% van totale huurinkomsten per jaar. In 2012 is het resultaat 1,21%. Dit bestaat uit: mutatieleegstand 0,57%, structurele leegstand 0,23%, leegstand vanwege sociale leefbaarheid 0,01% en leegstand wegens oplevering nieuwbouw 0,40%. Er zijn drie opvallende zaken die van invloed zijn op het resultaat van de verhuurbaarheid en leegstand en waardoor sprake is van overschrijding van de norm. Bij de verhuur van woningen hanteert RWS conform Europese regelgeving een strenge inkomenstoets. Het tijdig verkrijgen van juiste inkomstengegevens (IB60) vraagt extra inspanning van de klant wat het verhuurproces vertraagt. RWS blijft kijken naar mogelijkheden om dit te versnellen. Daarnaast dient RWS door wet- en regelgeving maatregelen te treffen als bij mutatie asbest wordt aangetroffen. Dit heeft direct consequenties voor de voortgang van het mutatieproces. Geconstateerd is dat er een toename is van woningen met asbest waardoor dit van invloed
DOELSTELLING 1.3: WOONRUIMTEVERDELING Wat was het doel? Wij streven ernaar woningzoekenden zo snel en efficiënt
is op de leegstand. De aanpak van asbest vraagt dus extra aandacht. In 2012 is het asbestbeleidsplan vastgesteld en in het 1e kwartaal 2013 implementeert RWS het asbestbeheersplan binnen de organisatie. Hoe gaan we bijsturen? Naast de huurderving van te verhuren woningen in de vrije sector is de huurderving in belangrijke mate beïnvloed door de oplevering van nieuwbouwwoningen in 2012. Dit heeft ermee te maken dat RWS woningen voor verhuur heeft overgenomen van Marsaki die eigenlijk bestemd waren voor de verkoop. Door de economische omstandigheden lukte het niet om deze woningen te verkopen. Het gaat hier om woningen in de vrije sector huur met doorgaans een langere doorlooptijd van verhuur. RWS beschikt sinds eind 2012 voor het aanbieden van deze nieuwbouwwoningen in de vrije sector huur over een speciale website “Casa Direct”. Een initiatief dat RWS samen met R&B in 2012 heeft ontwikkeld. De promotie van de website en het benaderen van andere Zeeuwse corporaties om zich hierbij aan te sluiten met hun woningaanbod in dit huursegment pakt RWS in de eerste helft van 2013 samen met R&B op.
mogelijk te matchen met hun woonvoorkeur met als resultaat een zo kort mogelijke wachttijd. Hierbij ambiëren we een maximale verkorting van de wachttijd voor actief woningzoekenden.
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
Woningzoekenden zo snel en efficiënt matchen met hun voorkeur
Wachttijd actief woningzoekenden
Maximum hanteren, dus verkorten indien mogelijk
1 jaar Noord-Beveland 2 jaar Kapelle en Goes
Wat hebben we gedaan? Onder actief woningzoekenden verstaan wij de ingeschrevenen die daadwerkelijk (regelmatig) reageren op aangeboden woningen en zich aantoonbaar inspannen om een woning aangeboden te krijgen. De reactietijd (wachttijd vanaf eerste reactie) bepaalt dus de reële wachttijd op een gewenste woning in plaats van de inschrijftijd. Doordat we aandacht hebben besteed aan een efficiëntere inrichting van ons verhuurproces, bijvoorbeeld met behulp van digitalisering en beter meten, hebben we de wachttijd weten te verlagen. Wij gaan uit van een
wachttijd voor actief woningzoekenden van maximaal twee jaar voor een woning in Goes en Kapelle en maximaal een jaar voor een woning op Noord-Beveland. Hebben we ons doel daarmee bereikt? In 2012 blijkt dat we voor alle drie de gemeenten onder de normering zijn gebleven. Voor Goes was de gemiddelde wachttijd 1,2 jaar, voor Kapelle 1 jaar en Noord-Beveland 0,7 jaar.
DOELSTELLING 1.4: HUUR- EN WOONLASTENBELEID Wat was het doel? De primaire taak van RWS is sociaal huishoudens uit de primaire doelgroep (zie H 2.1 Missie) te helpen aan sociale woningen. De Nederlandse overheid beschouwt dit als dienst van algemeen economisch belang (DAEB). De norm is 90% toewijzen aan deze doelgroep.
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
8
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
Woonlasten (huur + energie) niet meer dan noodzakelijk laten stijgen
Hoogte woonlasten
Betaalbaarheid
Voor de bestaande woningen huren harmoniseren naar min. 70%-75% van maximaal redelijke huurprijs Voor nieuwbouw een optimalisatie van de huurprijs realiseren binnen de huurtoeslaggrens
Nieuwe woning ook betaalbaar voor ouderen
Voor de oudere doelgroepen “huren met korting” toepassen
DAEB-woningen primaire taak
Voldoende goedkope en betaalbare woningen voor lagere inkomens
Lagere inkomens prioriteit bij woningtoewijzing
Min. 90% sociale woningen toewijzen aan jaarinkomens < 34.085
Niet-DAEB ondersteunend aan primaire taak
Huur boven € 664,67
Het kunnen huisvesten van middeninkomens
Ingebed in samenwerking conform weten regelgeving
Wat hebben we gedaan? Voor bestaande woningen harmoniseert RWS de huren naar minimaal 70 tot 75% van de maximaal redelijke huurprijs zoals berekend op grond van het woningwaarderingssysteem (WWS). Daarnaast nemen wij waar mogelijk maatregelen om de energie- en daarmee de totale woonlasten zo min mogelijk te laten stijgen.
RWS realiseert conform deze doelstelling in 2012 de woningen in woonzorgvoorzieningen zoals Pomona in Kapelle, Meuleweie in Wolphaartsdijk en Poelwijck in ’s Heer Arendskerke. ‘Huren met korting’ voor ouderen vanaf 60 jaar met een klein inkomen die op deze manier de (enige) mogelijkheid hebben om een nieuwe woning te betrekken, is hierbij (indien hier sprake van was) toegepast.
Wat betreft de energielasten is in 2012 een speciaal Energieteam geformeerd. Het Energie-team is in 2012 gestart met activiteiten op het gebied van Meer met Minder. In 2013 pakt het Energie-team nieuwe activiteiten op waaronder de opzet van een meerjarig energiebeleidsplan.
Hebben we ons doel daarmee bereikt? In 2012 hebben we 94,68% van de toegewezen woningen toegewezen binnen de DEAB-regeling. Hiermee voldoen we aan de norm wat betreft verhuringen van woningen met een huurprijs tot en met € 664,66 aan klanten met een lager jaarinkomen dan € 34.085,-. Vanaf 1 december werken we met een geautomatiseerd inkomensregistratieformulier afgestemd met de accountant.
Bij nieuwbouw realiseren we een optimalisatie van de huurprijs, rekening houdende met de huurtoeslaggrens. Indien mogelijk en financieel verantwoord, houdt RWS de huurprijs daaronder.
SPEERPUNT 2
KLANTBENADERING
DOELSTELLING 2.1: EEN KLANTGERICHTE ORGANISATIE ZIJN Wat was het doel? Klantgerichtheid is de wijze waarop wij een dienst leveren aan
de klant, waarbij die klant centraal staat. Onze klantgerichtheid is functioneel van aard en gaat over alle processen, middelen en voorzieningen die we inzetten om de dienstverlening van een hoge kwaliteit te houden. Daarnaast is het ons doel dat de klant een vast contactpunt heeft bij RWS. Om klantgerichter te werk te kunnen gaan is ook ondersteuning van de interne processen door een beter archiveringsbeleid van belang.
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
Klantgericht woonruimte aanbieden met keuzemogelijkheden
Klanttevredenheid over passendheid woonruimte
Onderzoek naar oordeel klant
Gemiddeld tevreden, niet meer dan 15% ontevreden
Heldere communicatie- en informatie-
Bereiken van klant
Beoordeling klant
voorziening (website incl. PIP-pagina)
Communicatieplannen
Intern en extern
Gemiddeld tevreden Per project een communicatieplan
Vast contactpersoon voor de klant
Bekendheid bij klant
Klant kent contactpersoon
Klant komt 90% van de keren met de juiste persoon in contact
Kwaliteit dienstverlening verder verbeteren
Deelname aan KWH
Verbetering prestaties/score
Behalen KWH-label met minimaal een 8 voor alle diensten RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
9
Wat hebben we gedaan? Vanaf 2012 werkt RWS met een verbeterd en klantgericht beleid Zelfaangebrachte Voorzieningen (ZAV). RWS verfijnt en optimaliseert daarnaast continu de communicatie richting klant over het woningaanbod met een ruime keuzevrijheid. Dit doen we onder andere met de introductie van het sturen van tipberichten. Ook werkt RWS met twee nieuwe woonruimtebemiddelingsmodellen naast het bestaande aanbodmodel; het lotingmodel en het direct te huur model. Hiermee bespoedigen we de verhuurbaarheid van woningen en geven woningzoekenden met een korte inschrijfduur via loting de kans snel een woning te verkrijgen. De informatieve en interactieve website en de PIP (Persoonlijke Informatie Pagina) vervullen hierin een belangrijke functie. Ter ondersteuning van onze klanten organiseert RWS workshops en inloopspreekuren voor diegenen die geen computer of internet hebben. Om te bereiken dat onze klanten een vast contactpunt hebben, introduceert RWS vanaf 2012 een nieuwe werkwijze met als uitgangspunt wijk- en teamgericht werken. Vanaf oktober verzorgen drie Wijkteams alle klantprocessen inclusief de daaraan verbonden klantcontacten. Of RWS klantgericht is, is aan de klant. Het draait hierbij om klantbeleving. In 2012 is de kwaliteit van dienstverlening RWS gemeten volgens KWH Huurlabel 2.0. Een herziene stijl van meting met als uitgangspunt dat de beoordeling van de klant een zwaardere weging krijgt dan de beoordeling vanuit KWH. Het label is vanaf 2012 opgedeeld in vier thema’s bestaande uit negen onderdelen: 1. Klantcontact: persoonlijk, digitaal, telefonisch, bereikbaarheid en manier waarop informatie is opgesteld
DOELSTELLING 2.2: DIENSTVERLENING IN SAMENWERKING MET DERDEN UITBREIDEN Subdoelstelling
2. V erhuizen: woning zoeken, woning betrekken, huur betalen, ZAV, huur opzeggen 3. O nderhoud: reparaties, onderhoud 4. K lachten behandelen Om ons archiveringssysteem ShareDocX te optimaliseren hebben we in 2012 een projectleider aangesteld. In 2013 verwachten we dit af te ronden. Hebben we ons doel daarmee bereikt? Het resultaat van de KWH meting in 2012 is een gemiddelde score van 7,8. De score per onderdeel is voor Klantcontact 7,9, Verhuizen 8,2, Onderhoud 7,6 en Klachten behandelen 6,6. RWS heeft met deze score het KWH huurlabel ook in 2012 gehaald. Hoe moeten we bijsturen? De punten voor verbetering pakt RWS op om in 2013 de dienstverlening te optimaliseren en te streven naar een 8. Hierbij gaat RWS vanaf 2013 over op continu meten van de dienstverlening. Voordelen hierbij zijn dat de klant kort na de dienstverlening naar de tevredenheid wordt gevraagd. Wij ontvangen vervolgens een directe terugkoppeling over de klanttevredenheid zodat we snel kunnen inspelen op de aandachtspunten. Deze uitdaging gaan we graag aan. In 2012 hebben we een nieuwe werkwijze met klantenpanels opgezet en uitgewerkt. Het uitgangspunt is dat we jaarlijks enkele klantenpanels organiseren in het teken van een van de speerpunten uit ons ondernemingsplan. De uitvoering is gestart in het eerste kwartaal 2013 met als thema duurzaamheid. Ook ontwikkelt RWS andere vormen om de betrokkenheid van de klant te vergroten met onder andere interactieve participatie. In het afgelopen jaar zijn er geen klachten binnengekomen bij de regionale klachtencommissie.
Wat was het doel? RWS onderhoudt een uitgebreid netwerk om samen met andere organisaties een breed diensten en servicepakket aan klanten te kunnen bieden. KSF
PI
Norm
Behoefte en haalbaarheid
Groot aantal
uitbreiding
afnemers
Toename abonnees 50%
Behoefte en haalbaarheid
Groot aantal afnemers
Aantal abonnees min. 150
Aantal VvE’s
40
Een zo compleet mogelijk netwerk van organisaties om huurders een uitgebreid pakket aan diensten/service te bieden Tuinonderhoud
Klussendienst
Invoeren en ontwikkelen VvE
Toename, mits kostendekkend
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
10
Wat hebben we gedaan? Met de oplevering in 2012 van een aantal nieuwbouwcomplexen zoals Pomona in Kapelle, Meuleweie in Wolphaartsdijk en Poelwijck in ’s-Heer Arendskerke hebben we in nauwe samenwerking met zorgorganisatie SVRZ woonzorgvoorzieningen gerealiseerd. Ouderen kunnen hier in lengte van jaren goed wonen met de mogelijkheid van zorg aan huis.
SPEERPUNT 3
DUURZAAMHEID
DOELSTELLING 3.1: KIEZEN VOOR ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN EN DUURZAME MATERIALEN Wat was het doel? Duurzaamheid is een containerbegrip. Een begrip dat steeds belangrijker en bepalender wordt en waaronder we vele
Hebben we ons doel daarmee bereikt? In samenwerking met de gemeente Goes, SMWO en RWS ontwikkelen we het project buurtbemiddeling. Buurtbemiddeling zien wij als voorstadium en eerste aanpak van overlast in de buurt die opgepakt wordt door bemiddelaars, zijnde vrijwilligers uit de eigen buurt. Een toegevoegde waarde aan de werkzaamheden van de wijkbeheerder. Het project start 1e kwartaal 2013.
doelstellingen kunnen scharen. RWS wil een bijdrage leveren aan een duurzame bedrijfsvoering en duurzame producten. Vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en uit praktische overwegingen. In het ontwikkelen van nieuwbouw is duurzaamheid belangrijk voor RWS. Duurzame materialen, producten en productiemethoden nemen we op in het PvE (programma van Eisen). Hierdoor worden woningen, gebouwen en andere bouwwerken ontwikkeld en gebruikt met respect voor mens en milieu.
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
Duurzame woningen in een duurzame wijk
Actuele data
Energielabels huidige voorraad uitgeven
bij mutatie juiste energielabel vastleggen in database
Meer met minder
Draagvlak en betrokkenheid bij
Actieplan opwaardering energie-prestatie
bewoners
bestaande woningen gekoppeld aan
Financiële haalbaarheid
strategisch voorraadbeleid
Taakstellende begroting planmatig en projectenonderhoud 2012 - 2016
Duurzame
Gebouwgebonden
Aanscherping EPC: gemiddeld 25% omlaag
nieuwbouw
energiegebruik (EPC) meten
EPC van 0,6 in 2011 via 0,4 in 2015 naar zo mogelijk 0,0 in 2020
Duurzaam
Opnemen in PvE
Financiële haalbaarheid
Beschrijving duurzaam
materiaalgebruik
materiaalgebruik in PvE
Wat hebben we gedaan? Energiebesparende maatregelen en duurzame materialen zijn, waar (financieel) haalbaar, toegepast. Niet alleen om het milieu zo min mogelijk te belasten, maar ook om de woonlasten van onze huurders te beperken.
Hoe moeten we bijsturen? De doelstellingen voor wat betreft het speerpunt Duurzaamheid zijn nog nauwelijks meetbaar en SMART geformuleerd. In het nog vast te stellen plan van aanpak Duurzaamheid wordt hier aandacht aan besteed.
In het Pakket van Eisen (PvE) voor nieuwbouwontwikkeling maken we een inventarisatie van diverse PvE’s van verschillende corporaties. Vanuit deze diverse invalshoeken gaan we voor een optimaal PvE voor RWS. Hierin komt ook een heroriëntatie van de producten. We streven naar een optimum tussen duurzaamheid en financiële haalbaarheid.
Het uitgangspunt is dat we eind 2013 een nieuw PvE hebben dat uitgesplitst is voor nieuwbouw en onderhoud. Het PvE moet continu worden verbeterd om te blijven voldoen aan alle geldende eisen, normen en wensen.
Hebben we ons doel daarmee bereikt? Het verbeteren van het PvE is een continu proces. Het uiteindelijke doel is nog niet bereikt. Voor 2012 was er echter geen doel vastgesteld.
Overige doelen RWS had op het gebied van duurzaamheid nog meer doelen in 2012. Bijvoorbeeld dat woningen moeten voldoen aan de EPCnorm (Energie Prestatie Coëfficiënt). Voor nieuwbouwprojecten maakt Marsaki een berekening die we aan de gemeenten overleggen. Het doel is voor onze opgeleverde en in uitvoering zijnde projecten behaald.
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
11
Nog een doel was om 80% deelname voor elkaar te krijgen bij Meer Met Minder, een project waarbij we ons bestaande woningaanbod energiezuiniger willen maken. Het achterliggende doel is een gasreductie van 20% en minimaal 2 labelsprongen of het behalen van label B. De huurders hoefden na het gereedkomen van de onderhoudswerkzaamheden een aantal maanden geen huurverhoging te betalen. Dit om het aantrekkelijk voor ze te maken om mee te doen. Deze doelstelling hebben we niet bereikt. We zijn gekomen tot circa 60% van de benaderde huurders. Huurders zien vooral de huurverhoging, maar de
reductie van uitgave aan energielasten merken zij niet vooraf in hun portemonnee. We gaan huurders nog beter informeren en ze meer bewust maken van de voordelen voor deelname aan Meer Met Minder. (Meer SMART) Het jaarplan dat het E-team in 2013 ontwikkelt draagt hieraan bij. Ook streeft RWS een adequate aanpak voor asbest na. RWS heeft in 2012 een asbestbeleid geformuleerd en vervolgens vertaald in een asbestbeheerplan. De werkwijze met betrekking tot asbest implementeert RWS in 2013.
zijn daarbij noodzakelijk en vanzelfsprekend. Ook andere instellingen zoals gemeenten zijn belangrijke partners, waarmee duidelijke (prestatie)afspraken moeten worden gemaakt. Het huisvesten van lokaal actieve maatschappelijk betrokken organisaties is een activiteit die direct te maken heeft met onze primaire taak. Maar hiermee toont RWS ook aan dat ze haar maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt.
SPEERPUNT 4
SAMENLEVING EN MAATSCHAPPIJ
DOELSTELLING 4.1: MAATSCHAPPELIJK ONDERNEMEN De rol van RWS als maatschappelijke onderneming wordt breed gedragen. Actieve participatie van huurders, van de MAR (Maatschappelijke Advies Raad) en van de huurdersvereniging
Wat was het doel? De doelen op het gebied van maatschappelijk ondernemen staan in onderstaande tabel.
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
Actieve participatie van de huurders
Betrokken huurders(groepen)
Opzetten van overleg
Voldoen aan Overlegwet
Actieve participatie van de primaire
Betrokken MAR
Opzetten van overleg
Gevraagde en ongevraagde adviezen aan directeurbestuurder
Goede betrokkenheid van de brede groep aan
Betrokken
belangenhouders
belangenhouders
Overleg/relatiebijeenkomst organiseren
1 x per jaar overleg/ relatiebijeenkomst
Goed gemotiveerd ondersteunen en faciliteren
In het belang
Inzet op leefbaarheid
Leefbaarheidsbudget van € 2.750
van maatschappelijke initiatieven in belang van
van meerdere
de leefbaarheid
huurders(groepen)
Doelgroep uitbreiden, nieuwe mensen en
betrokkenheid
belangenhouders via MAR
organisaties betrekken
Wat hebben we gedaan? RWS streeft een actieve participatie van haar klanten na. De structuur van deze participatie is conform de Overlegwet. Samen met de Huurdervereniging de Bevelanden stimu leert en motiveert RWS bewoners zitting te nemen in bewonerscommissies om de belangen van de klant te behartigen. Ook in 2012 zijn nieuwe bewonerscommissies opgericht of hebben een doorstart gemaakt, bijvoorbeeld: Erasmuspark in Goes, Pomona in Kapelle, Meuleweie in Wolphaartsdijk, Bruëllishof in Kapelle. Met de huurdersvereniging houdt RWS zowel regulier werkoverleg als beleidsoverleg. In 2012 is er in totaal elf keer overleg gevoerd. Zaken als huurverhoging, servicekosten,
per kern Actieve werving
Jaarlijks 1 tot 3 organisaties ondersteunen en betrekken
woonruimteverdeling, onderhoud maar ook landelijke en Europese regelgeving en onderhoud staan hierbij op de agenda. Met de bewonerscommissies houdt de afdeling Wonen regel matig overleg over verzoeken op het gebied van onderhoud en leefbaarheid in en om het eigen woongebouw. Indien het woongebouw onderdeel uitmaakt van een VvE, wordt de inbreng van bewoners behartigd via de bewonerscommissie. In 2012 het halfjaarlijks overleg met alle bewonerscommissie gezamenlijk twee keer plaatsgevonden. De Maatschappelijke Advies Raad (MAR) heeft in 2012 advies uitgebracht aan de directeurbestuurder over de scheiding van
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
12
wonen en zorg en de consequenties daarvan, ook voor RWS. Naast een MAR heeft RWS ook een LAR (Leden Advies Raad) opgericht. Dit orgaan adviseert RWS vanuit het oogpunt van de leden. Het jaarlijkse overleg met belangenhouders richtte zich in 2012 op het nieuwe Ondernemingsplan 2012 – 2016 en op de organisatieontwikkeling die RWS in is gegaan. Het overleg vond plaats in ons prachtige Erasmuspark.
DOELSTELLING 4.2: BREDE MAATSCHAPPELIJKE TAAK Wat was het doel? RWS heeft als doelstelling het huisvesten van bijzondere doelgroepen. Mede door de Europese richtlijnen moet de primaire doelgroep worden verdeeld naar de huurprijs die zij kunnen betalen: niet alleen goedkoop, betaalbaar en middelduur (tot de huurtoeslaggrens), maar ook duur (vanaf de huurtoeslaggrens). De behoefte aan dure huurwoningen is er duidelijk. De financierbaarheid ervan is bepalend voor de mate waarin wij aan die vraag kunnen voldoen. Zoals ook reeds verwoord in doelstelling 1.4, zal RWS dit soort activiteiten in principe niet uitvoeren. RWS zal slechts dán dure huurwoningen bouwen en verhuren, wanneer dit financieel verantwoord is. Opbrengsten van deze marktconforme huren komen ten goede aan de primaire taak en doelgroep. Een steviger basis en risicospreiding ontstaat bij regionale of zelfs provinciale samenwerking tussen corporaties en mogelijke andere partijen.
Wat hebben we gedaan? Middeninkomens, die wij (in 2012) definiëren als gezinsinkomens tussen € 34.085 en € 39.000, kunnen nu nog in de bestaande toewijzingssystematiek een woning huren bij RWS. Maximaal 10% van nieuwe verhuringen mag, op grond van wet- en regelgeving (zie ook 1.4), aan deze middengroep worden toegewezen. Wanneer echter blijkt dat de hiervoor toegestane marges overschreden worden, moet RWS het beleid op dit punt heroverwegen en aanpassen. RWS wil voorzien in tijdelijke voorzieningen, voor tijdelijke woonbehoefte van bijvoorbeeld buitenlandse werknemers of onverwacht alleenstaanden. We richten ons op regionale samenwerking en krachtenbundeling. Wonen met luxe zorg erkennen we als behoefte, ondersteunen en faciliteren we.
Subdoelstelling
KSF
Het huisvesten van de primaire doelgroep, verdelen in: goedkoop, betaalbaar, duur tot huurtoeslag, duur vanaf huurtoeslag
Zie doelstelling 1.1
Het huisvesten van meer dan alleen de primaire doelgroepen, dus ook starters, sociale kopers De middeninkomens: van € 34.085 (2012) tot 39.000
PI
Norm
Zie ook doelstelling
Diverse
1.4
mogelijkheden in
Beleid opgenomen in SVB
Duidelijk beleid
beeld
Zuiver beeld van
Onderzoeken en afstemmen op aanbod
Overzicht en toekomstschets in 2012
de omvang van de groep; Aanbod in beeld Bijzondere doelgroepen:
Haalbaarheid;
Onderzoek;
Per gemeente
- Buitenlandse werknemers
Woningaanbod
Samenwerkings-
mogelijkheden in
- Tijdelijke woonbehoefte
voor de
overeenkomsten met
kaart gebracht
- Wonen met zorg
doelgroepen;
zorgorganisaties
Afspraken met
- Wonen met luxe zorg
Zorgaanbod
zorgorganisaties
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
13
Hebben we ons doel daarmee bereikt? RWS huisvest statushouders volgens een vastgestelde taakstelling. Voor Goes is de taakstelling gehaald (negentien statushouders hebben we gehuisvest). In Noord-Beveland met een taakstelling van tien heeft RWS acht statushouders gehuisvest. De animo voor statushouders om in NoordBeveland te wonen, blijft beperkt. Voor Kapelle is geen taakstelling benoemd. Hier levert de gemeente de kandidaten rechtstreeks. Overige bijzondere doelgroepen die RWS in 2012 heeft gehuisvest waren:
DOELSTELLING 4.3: BIJDRAGEN AAN LEEFBAARHEID Wat was het doel? Een goed woonklimaat in onze woonwijken is voor ons een absolute voorwaarde om de leefbaarheid te handhaven of te verbeteren. RWS blijft investeren in activiteiten die de leefbaarheid van wijken en kernen vergroten. Dat doen we
• SMWO-Emergis volgens de 1% regeling: zes huisvestingen • Zuidwester: één huisvesting • Blijf van mijn lijf: geen verzoeken ontvangen • de Een ouderlijst: twee huisvestingen, nog één te realiseren • Juvent – spaceboxen: twee huisvestingen Volgens de WMO regeling: vijf huisvestingen en nog twaalf kandidaten op de lijst. De afstemming met de diverse organisaties verloopt positief.
voor de klanttevredenheid, maar ook vanwege het positieve effect op de vastgoedwaarde. RWS hecht veel waarde aan goede en leefbare wijken en gaat daar proactief mee om. Die anticiperende houding draagt bij aan een plezierige woonomgeving, vergroot de verhuurbaarheid en reduceert de kosten in onderhoud en beheer. Daarbij is het van belang aandacht te besteden aan fysieke, sociale en economische aspecten.
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
Samen met andere organisaties actief werken aan de leefbaarheid van wijken
Betrokken partners in wijken
Sociale kaart
Voor iedere kern
Investeren in en faciliteren van activiteiten
Wijk- en wijkoverstijgende
afspraken met partijen activiteiten
Wat hebben we gedaan? Dit maken we waar door onze inzet op zaken zoals sociaal beheer, het behandelen van overlastzaken en investeringen ten aanzien van leefbaarheidactiviteiten. Voorbeelden hiervan zijn de projecten op het gebied van buurtbemiddeling. Aan de ene kant is er de ontwikkeling van een laagdrempelige inzet van vrijwilligers om te bemiddelen bij lichte buurtproblematiek. Aan de andere kant hebben we de aanpak van zwaardere buurtproblematiek via mediation geïntroduceerd. Laatstgenoemde is vijf keer ingezet in 2012.
Wijkbudget
€ 2.750 op jaarbasis per wijk/ kern
Activiteiten zoals het buurtteam in Kapelle, het tuintjesproject in Goes, welzijnswerk en leefbaarheid in Goes West zijn opgepakt in samenwerking met derden en hebben in 2012 op de agenda van RWS gestaan. Daarnaast zijn er initiatieven geweest waarbij RWS ondersteuning biedt aan bijvoorbeeld de Voedselbank, de Ruilwinkel, Vluchtelingenwerk Zeeland en ten aanzien van aanvragen op het gebied van leefbaarheid van groeperingen in de wijken. Ook het opvoedondersteuningsproject Home Start hebben we in 2012 wederom samen met gemeente Goes gefinancierd.
SPEERPUNT 5
ORGANISATIE EN BEDRIJFSVOERING
DOELSTELLING 5.1: DUURZAAMHEID IN BELEID Wat was het doel? 40% van onze inkopen (kantoorartikelen) zijn duurzaam. Wat hebben we gedaan? In overleg met onze leveranciers zijn een groot aantal kantoorartikelen en alle toiletartikelen duurzaam ingekocht dan wel vervangen voor duurzame producten.
Hebben we ons doel daarmee bereikt? Het doel is bereikt, maar ook komend jaar onderzoeken we de mogelijkheden om de inkoop van duurzame kantoorartikelen voort te zetten.
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
14
DOELSTELLING 5.2: EEN GOEDE WERKGEVER ZIJN
Wat was het doel? Een goed werkgever biedt kansen aan zijn medewerkers en is een betrouwbare partner in werk. Het doel was om deze insteek in 2012 ook tijdens het traject van de organisatieontwikkeling te behouden en daar onze verantwoording voor te nemen.
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
Zelfstandigheid en verantwoordelijkheid medewerkers
Inspelen op behoefte en noodzaak niet-traditionele werkvormen
Het nieuwe werken
Vanaf 2012
Scholing, opleiding, training en
Inzetten naar behoefte
Scholingsbudget blijft minimaal gelijk
Minstens 3% van de loonsom per jaar Vanaf 2012
coaching Betrokken medewerkers en flexibele
Organisatie werkt resultaat en
Juiste vrouw/man op
organisatie
oplossingsgericht
juiste plaats
Wat hebben we gedaan? In 2012 zijn we van start gegaan met onze nieuwe organisatie. In een totaal vernieuwd managementteam (MT) zijn we met een nieuwe afdelingsindeling van start gegaan. Deze organisatiewijziging is vanaf 2011 voorbereid en in 2012 geëffectueerd. De insteek van de organisatiewijziging was een medewerkerbetrokkenheid onderzoek. Hieruit bleek dat wij als organisatie nog een aantal belangrijke stappen konden zetten.
DOELSTELLING 5.3: DELEN MET ANDERE CORPORATIES Wat was het doel? Met andere collega corporaties willen we schaalvoordelen behalen, bijvoorbeeld op het gebied van inkoop en het delen van informatie en kennis.
Hebben we ons doel daarmee bereikt? We wilden een flexibelere en duidelijkere organisatie-indeling. Door de nieuwe indeling van onze organisatie hebben we hier een slag in geslagen. De lijnen liggen nu veel duidelijker en zijn directer. De organisatie is platter geworden, er staat nu één manager aan het hoofd van elke afdeling Deze managers vormen ook het managementteam. De afdelingen Vastgoed, Wonen, Bedrijfsvoering en Strategie & Beleid zijn veel duidelijker gepositioneerd. Het MT is iets uitgebreid, echter het aantal leidinggevenden is gehalveerd.
deelneemt, behandelen de thema’s Financiën, ICT en HRM (Human Resource Management). In het kader van de samenwerking op HRM heeft RWS een andere corporatie kunnen helpen. Op deze manier help je elkaar en blijft kennis in de branche. Verbreding van de samenwerking staat hoog op de agenda. Zeker nu de branche onder druk staat.
Wat hebben we gedaan? Verschillende Zeeuwse corporaties nemen deel aan een werkgroep Inkoop. Door het op deze manier bundelen van kennis en inzet heeft ook RWS structurele inkoopvoordelen behaald. Andere samenwerkingsverbanden waaraan RWS
Hebben we ons doel daarmee bereikt? We zijn actief aan de slag om nog meer samenwerking tot stand te laten komen, dit kan nog verder uitgebreid worden. Op diverse (beleids)terreinen ontstaan de komende tijd kansen. Het lange termijn doel hebben we naar onze mening nog niet bereikt, maar het doel voor 2012 wel.
DOELSTELLING 5.4: VERBETEREN INTERNE VERANTWOORDING EN INFORMATIEVOORZIENING
Wat was het doel? Het uitwerken en implementeren van het Informatiserings- en automatiseringsbeleidsplan (I&A beleidsplan).
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
Optimaliseren rapportages voor bestuur, management en toezichthouders
Informatievoorziening, beoordeling en bijsturing
Toegankelijkheid
Zo vaak als nodig:
managementinformatie
maandelijkse, kwartaal-, halfjaars- of jaarlijkse rapportages
Optimaliseren informatisering
Informatiseringsbeleid(splan) ontwikkelen
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
15
Wat hebben we gedaan? Het I&A beleidsplan is opgesteld door de werkgroep I&A en inventariseert niet alleen de behoeften van RWS op I&A gebied, maar analyseert ook de strategische koers van RWS zoals beschreven in het ondernemingsplan en de omgevingsfactoren. Tevens bevat het beleidsplan beleidskaders en een strategische koers die gebaseerd zijn op het terug in lijn brengen van de behoeften van de organisatie.
DOELSTELLING 5.5: INTERNE KLANTGERICHTHEID
Hebben we ons doel daarmee bereikt? Nog niet. Waarom niet? In februari 2013 is het I&A beleidsplan gepresenteerd aan het MT. Hoe moeten we bijsturen? Jaarlijks wordt het I&A beleidsplan geëvalueerd. Elke vier jaar wordt een geheel nieuw i&A beleidsplan opgesteld.
Wat was het doel? Verbetering van de interne klantgerichtheid.
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
Optimaliseren klantgerichtheid
Hoe snel wordt een interne klant geholpen
Intern klanttevreden-
Beoordeling interne klantgerichtheid door interne
heidsonderzoek
klanten als ruim voldoende
Optimaliseren interne
Analyse en doorloop van
Doorlooptijd interne
Doorlooptijd vaststellen per proces
processen
processen
processen
Wat hebben we gedaan? Door de organisatiewijziging hebben we een grote stap gemaakt in de interne klantgerichtheid. De meeste afdelingen zijn nu efficiënter en duidelijker ingedeeld. Dit komt de interne klantgerichtheid ten goede. Medewerkers werken nu veel directer bij elkaar en weten elkaar beter te vinden. De verdere implementatie van nieuwe ICT systemen ondersteunt de vereenvoudiging van interne processen. Hierdoor ontstaat meer duidelijkheid in taken.
DOELSTELLING 5.6: GOVERNANCECODE Wat was het doel? RWS handelt volgens de principes van goed bestuur en toezicht, waarbij RWS zich conformeert aan de nieuwe Governancecode.
Hebben we ons doel daarmee bereikt? Een groot deel van ons doel hebben wij inderdaad bereikt. We zijn echter van mening dat je altijd je aandacht moet houden bij je interne processen en je klantgerichtheid. Het is dus een continue proces. Ook de cultuurverandering draagt bij aan de interne klantgerichtheid. Ook cultuurverandering is een continu proces. In 2013 houden we een medewerkertevredenheidsonderzoek om te meten waar we staan.
Woningcorporaties. Deze code bevat normen voor goed bestuur en toezicht, transparantie, externe verantwoording en financiële beheersing bij woningcorporaties. RWS partner in wonen onderschrijft de Governancecode. In het Governance verslag van de RvC leggen we uit waarom RWS op enkele principes afwijkt van de code. Wij hebben de corporate governanceprincipes opgenomen in onze reglementen en statuten, deze zijn te vinden op onze website.
Om het vertrouwen in corporaties te bevorderen, zijn de regels over goed bestuur ondergebracht in de Governancecode Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
Handelen volgens principes van goed bestuur en toezicht
Voldoen aan Governancecode
Uiterlijk in 2012 visitatie
Governancecode
Wat hebben we gedaan? Het treasurystatuut en het directiestatuut hebben we aangepast aan de actuele wetgeving en aan onze nieuwe organisatiestructuur. Ook hebben we een procuratieregeling in het leven geroepen waarin een aantal medewerkers de
bevoegdheid krijgen om namens de directeurbestuurder verplichtingen aan te gaan. Elke woningcorporatie is verplicht om zich eens per vier jaar te laten visiteren. Eind 2012 zijn wij gevisiteerd door een RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
16
onafhankelijke visitatiecommissie van het bureau Procorp. Deze commissie heeft een transparant oordeel geveld over onze prestaties van in de afgelopen vier jaar. Dit oordeel is gevormd: • door de Prestaties van de afgelopen vier jaar af te zetten tegen de voorgenomen Ambities in die periode (PnA) • door de Prestaties af te zetten tegen de Opgaven (PnO) • door de Prestaties te laten beoordelen door de Belanghebbenden (PvB) • door de Prestaties af te zetten tegen de financiële mogelijkheden ofwel het Vermogen van de corporatie (PnV).
DOELSTELLING 5.7: BEDRIJFSMATIG WERKEN
Tot slot wordt een beoordeling gegeven van de Governance. De visitatiecommissie heeft onze volkshuisvestelijke en maatschappelijke prestaties gewaardeerd met het gemiddelde cijfer van 6,8. Het rapport en een standpuntbepaling door RvC en bestuur zijn te vinden op onze website. Hebben we ons doel daarmee bereikt? Door ons te laten visiteren en door onze governancedocumenten up-to-date te houden handelen wij volgens de Governancecode.
Wat was het doel? Wij hebben in 2012 gewerkt aan een wijziging van onze organisatiestructuur met als doel een nieuwe bedrijfscultuur te laten ontwikkelen.
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
Meer bedrijfsmatig werken via verdere ontwikkeling van de organisatie
Budgethouderschap; Taakstellende begroting
Invoeren:
2012-02-01;
Realisatie taak binnen
Jaarlijks vaststellen en behalen
Eigenaar
begroting
Wat hebben we gedaan? De verantwoordelijkheden hebben we zo laag mogelijk in de organisatie gelegd, het aantal managers is teruggebracht van acht naar vier. Tevens zijn procuratiebevoegdheden gewijzigd en is het budgetbeheer verscherpt. Het personeelsbeleid is op onderdelen aangepast, een tijdsregistratiesysteem is afgeschaft en medewerkers zijn (meer) resultaatverantwoordelijk geworden. Ook zijn wij (nog) meer efficiënt, kostenbewust, doelmatig en
zakelijk gaan handelen. De economische crisis heeft dit proces in 2012 versterkt. Hebben we ons doel daarmee bereikt? Ons doel voor 2012, namelijk de organisatiestructuurwijziging, hebben we bereikt. Cultuurveranderingen zijn langjarige trajecten waar ook in de komende jaren structureel aandacht voor blijft.
ALGEMENE LEDEN VERGADERING RAAD VAN COMMISSARISSEN DIRECTEURBESTUURDER SPECIALE PROJECTEN VASTGOED ONTWIKKELING MANAGER STRATEGIE & BELEID
MANAGER WONEN
MANAGER VASTGOED
MANAGER BEDRIJFSVOERING
BELEIDSONTWIKKELING
WIJKBEHEER
VASTGOED
FINANCIËN
CONTROLLER
STRATEGIE
BEWONERSZAKEN / MO
INTERNE AANNEMERIJ
ADMINISTRATIE
PROJECTMANAGEMENT
VERHUUR
VVE / VASTGOED DERDEN
ICT
HRM
INFODESK
VASTGOEDONTWIKKELING
FACILITAIR
COMMUNICATIE / WEB
HUURINCASSO
PLANMATIG ONDERHOUD
SECRETARIAAT INFORMATIEVOORZIENING DIRECTIESECRETARIAAT
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
17
SPEERPUNT 6
FINANCIËN
€
van kasstromen. Het CFV beoordeelt RWS jaarlijks de financiële positie, waarbij zowel de continuïteit als de solvabiliteit wordt getoetst.
Wat was het doel? RWS is zich bewust van haar maatschappelijke taak en neemt dan ook de verantwoordelijkheid om deze taak uit te oefenen. Wij zijn als woningcorporatie gepositioneerd tussen markt en missie, we zijn een private onderneming met een publieke taak. Daarbij zoeken we naar evenwicht tussen de eisen die de markt stelt, de noodzakelijke financiële continuïteit en onze sociaal maatschappelijke missie. Voor onze maatschappelijke taak moeten wij onrendabel investeren. Het door middel van extra activiteiten genereren van verdiencapaciteit behoort daardoor eveneens tot onze maatschappelijke taak. Grote risico’s moeten daarbij worden voorkomen. Daarom zoeken we doorlopend naar het juiste evenwicht tussen sociaal ondernemen en een aanvaardbaar risicoprofiel.
De interne financiële bewaking gebeurt onder andere door toepassing van een planning & control cyclus: begroting, managementrapportages en jaarverslag op basis van “plan, do, check, act”. Ook maakt RWS actief gebruik van het meerjarenprognosepakket WALS van Ortec Finance voor de doorrekening van verschillende beleidsalternatieven. Door het gebruik van diverse financiële kengetallen wordt hieruit de continuïteit bewaakt. De resultaten resulteren in diverse financiële kengetallen. Door onze deelname aan Aedex/IPD zijn deze kengetallen uitgebreid en kunnen we de financiële continuïteit beoordelen met extra meerjarige rendementsdoelstellingen. Uitwerking van de normen en bewakingsinstrumenten heeft plaatsgevonden in het jaarplan en de verantwoording hiervan in de managementrapportages.
RWS is een gezonde financiële corporatie en kan haar maatschappelijk taak alleen blijven uitvoeren als de financiële continuïteit gewaarborgd blijft. De continuïteit en financiële prestaties worden voortschrijdend bewaakt, zowel intern als extern.
Door de ministeriele regeling is het speerpunt van het financiële beleid van RWS gericht op het sociale bezit (DAEB). Door het ontbreken van richtlijnen en de onzekerheid voor financiering van het commercieel bezit (niet-DAEB) zijn hiervoor (nog) geen financiële doelstellingen bepaald. Deze administratieve scheiding tussen DAEB- en niet-DAEB moet naar verwachting pas per 1 januari 2015 worden toegepast.
Wat hebben we gedaan? We hebben alle gevraagde gegevens tijdig verstrekt aan onze toezichthouders. De externe bewaking is uitgevoerd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV). Het WSW beoordeelt jaarlijks de kredietwaardigheid van RWS op basis
Externe beoordeling
Hebben we onze financiële doelstellingen bereikt? Onze financiële (norm)doelstellingen zijn gebaseerd op externe en interne normeringen, deze zijn voor 2012 zijn samengevat als volgt:
Norm
Gerealiseerd
Solvabiliteitsoordeel
Voldoende
Voldoende
Continuïteitsoordeel
A
A
Kredietwaardigheid
kredietwaardig
kredietwaardig
Faciliteringsvolume
beschikbaarheid > behoefte
ja, gerealiseerd
Interne beoordeling
Norm
Gerealiseerd
Interest Coverage Ratio
> 1,5
1,96
> inflatie
3,2%
> 0%
-/- 6,4%
> inflatie
-3,4%
< 70%
35,7%
> € 1.000.000 (*)
€ 3.471.000
Exploitatiekosten als % inkomsten (Aedex/IPD methodiek)
< 55%
45%
Solvabiliteit (o.b.v. waardering hist. kostprijs)
> 20%
19,3%
Centraal Fonds voor de volkshuisvesting (CFV)
Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW)
Direct rendement Indirect rendement Totaal rendement Loan to Value Operationele kasstroom
(*) inclusief 2% aflossingsfrictie WSW methodiek RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
18
Hebben we ons doel daarmee bereikt? De externe normen van CFV en WSW zijn gerealiseerd. De interne normen zijn vanwege waardering van vastgoed en deelnemingen op basis van nieuwe richtlijnen niet (volledig)
gerealiseerd. Tevens zijn deze normen nadelig beïnvloed door forse marktwaardedalingen als gevolg van de recessie (op de woningmarkt).
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
19
5. GOVERNANCE VERSLAG RVC 2012 GOVERNANCE VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN (RVC)
BERICHT VAN DE VOORZITTER RVC De Raad van Commissarissen houdt toezicht op de organisatie conform de Governancecode Woningcorporaties, de statuten en reglementen. Helaas zijn we in het afgelopen jaar geconfronteerd met een aantal incidenten bij woningcorporaties, wat de sector geen goed heeft gedaan. Ook is er veel commotie ontstaan door het regeerakkoord en zijn de corporaties voor ‘het Blok’ gezet. Helaas treft dit ook onze huurders en woningzoekenden. De raad blijft zich ondanks deze omstandigheden richten op een integraal toezicht vanuit het organisatiebelang. We zijn en blijven een maatschappelijke organisatie die de belangen van alle betrokkenen zorgvuldig afweegt. Door de bezuinigingen worden we gedwongen om echte keuzes te maken. Maar we moeten ook oog hebben voor de belangen van de bewoners, de woningzoekenden en de algemene belangen in ons werkgebied. Om dat te kunnen vaststellen moeten we weten wat er speelt in de complexe corporatiewereld. Tijdens de vergaderingen wordt gediscussieerd over de wijze waarop een juiste invulling kan worden gegeven aan de doelstellingen van RWS, namelijk: het huisvesten van speciale doelgroepen en het zorgen voor kwalitatief goede huisvesting. Als voorzitter van de RvC dank ik mijn collega commissarissen voor hun professionele inzet en betrokkenheid bij het toezicht houden op RWS. Het is een voorrecht om met deze mensen te mogen werken in het complexe en dynamische werkveld van de woningcorporaties. Tevens wil ik mijn bijzondere dank en waardering uitspreken aan de directeurbestuurder en alle medewerkers voor hun toewijding in het afgelopen turbulente jaar.
TOEZICHT VERSLAG TOEZICHTSTAKEN RVC De RvC heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur en de algemene gang van zaken bij RWS en de met haar verbonden ondernemingen. Daarnaast staat hij het bestuur met raad terzijde. De RvC houdt onder meer toezicht op: • realisatie van doelstellingen; • realisatie van volkshuisvestelijke opgaven; • strategie en risico’s; • opzet en werking van de interne beheersing; • naleving van wet- en regelgeving; • kwaliteitsbeleid; • kwaliteit van maatschappelijke verantwoording; • financieel verslaggevingsproces. Dit toezicht strekt zich tevens uit tot de met de corporatie verbonden ondernemingen. De taken, verantwoordelijkheden
en bevoegdheden van de RvC zijn in de statuten van RWS omschreven. Een en ander is verder uitgewerkt in het reglement voor de RvC. Deze documenten zijn te vinden op onze website www.rwsgoes.nl. In dit jaarverslag legt de RvC, als onderdeel van een maatschappelijk ondernemende organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop hij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van zijn taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar. Als toezichtskader voor het uitoefenen van zijn taken hanteert hij daarbij: • het BBSH; • de governancecode woningcorporaties; • de statuten; • de begroting; • het jaarplan; • de afspraken met extern belanghebbenden. De RvC heeft in het afgelopen jaar elf keer vergaderd. Een van de leden van de RvC is wegens ziekte frequent afwezig geweest bij vergaderingen. Om zijn toezichthoudende taak goed te kunnen vervullen, heeft de RvC zich regelmatig mondeling dan wel schriftelijk door het bestuur laten informeren over de financiële resultaten in relatie tot de beoogde doelen, relevante externe ontwikkelingen en de wensen en behoeften van belanghebbenden. Naast de reguliere voortgangsinformatie en de kwartaalinformatie hadden de volgende onderwerpen de bijzondere belangstelling van de RvC: • organisatieontwikkeling; • risicomanagement; • verkoopbeleid; • nieuw primair bedrijfssysteem; • strategisch voorraadbeleid; • deelnemingen en verbindingen; • commissies RvC; • nieuwbouwprojecten Mannee, Goes-West, Wemeldinge en Goese Schans; • visitatie; • samenwerking collega-corporaties; • overname woningen Woonzorg Nederland; • citymarketing Goes; • rapportages CFV; • Wet Normering Topinkomens; • nieuwe Woningwet. De RvC heeft de volgende besluiten genomen: • goedkeuring risicokaart 2012; • vaststelling directiestatuut december 2011; • goedkeuring ondernemingsplan 2012-2016; RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
20
• goedkeuring jaarverslag 2011; • vaststelling jaarrekening 2011 van RWS, RWS Dienstverlening B.V., RWS Goese Schans B.V. en RWS Participaties B.V. over 2011; • goedkeuring 1e marap 2012; • besluit tot bindende voordracht van de heer Kohsiek als lid van RvC tijdens de ALV; • besluit tot akkoord met keuze voor bureau Procorp voor de uitvoering van de visitatie; • besluit tot akkoord voor contractverlenging met Deloitte Accountants BV, inclusief de tekenend accountant en de auditmanager, voor het boekjaar 2012; • goedkeuring 2e marap 2012; • goedkeuring toepassing van 2% indexatie op het honorarium van de directeurbestuurder conform de Sectorbrede Beloningscode Bestuurders Woningcorporaties; • goedkeuring toepassing van 3,4% indexatie op het honorarium van de leden van de RvC conform de Honoreringscode Commissarissen van de VTW (Vereniging van Toezichthouders Woningcorporaties); • goedkeuring 3e marap 2012; • goedkeuring procuratieregeling oktober 2012; • vaststelling begrotingswijziging(en) 2012.01 vast waardoor het jaarresultaat 2012 toeneemt van -/- € 1.979.000,- tot -/- € 190.000,-; • goedkeuring aan het genomen bestuursbesluit om een bod van € 227.000,- per woning op vier woningen in het project Goese Schans uit te brengen aan de VOF Goese Schans; • besluit tot verlenging van bestuurstermijn de directeurbestuurder met vier jaar; • besluit tot benoeming van de heer Kohsiek als lid van de RvC HSHB (Humanistische Stichting voor Huisvesting van Bejaarden); • besluit tot de toepassing en implementatie van de nieuwe btw-regels voor commissarissen; • vaststelling van de begroting 2013 met als eindresultaat -/- € 1.949.000,-; • goedkeuring risicokaart 2013; • goedkeuring managementletter 2012; • goedkeuring jaarplan 2013; • goedkeuring treasurystatuut december 2012; • vaststelling toetsingskader december 2012; • vaststelling directiestatuut december 2012; • goedkeuring procuratieregeling 2012.
bestuurstermijn van de directeurbestuurder met vier jaar te verlengen.
SAMENVATTING REMUNERATIERAPPORT In juni 2012 heeft de remuneratiecommissie een halfjaarlijks voortgangsgesprek gevoerd met de directeurbestuurder. Onderwerpen van gesprek waren het managementcontract, de arbeidsvoorwaarden en de bestuurstermijn. Overeengekomen is een toepassing van een 2% indexatie op het honorarium van de directeurbestuurder conform de Sectorbrede Beloningscode Bestuurders Woningcorporaties.
De remuneratiecommissie is op basis van een reglement namens de RvC onder meer belast met het bezoldigingsbeleid en de beoordeling van het bestuur.
In oktober 2012 heeft de remuneratiecommissie een afrondend gesprek gevoerd met de directeurbestuurder over de bestuurstermijn. Hierin is overeengekomen om de
HONORERING De leden van de RvC ontvangen voor hun functioneren een vergoeding die in overeenstemming is met de zwaarte van hun
INTERNE ORGANISATIE SAMENSTELLING BESTUUR Het bestuur van RWS wordt gevormd door de heer M. Sas, directeurbestuurder Geboortedatum: 20 november 1954 Werkzaam bij RWS in huidige functie: 1 juni 2004 Nevenfuncties: bestuurder HSHB Goes SAMENSTELLING RVC De RvC bestond aan het einde van het verslagjaar uit zes personen. In 2012 is na een open sollicitatieprocedure de heer R.J. Kohsiek door de raad voorgedragen ter verkiezing tot lid aan de Algemene Leden Vergadering en door hen gekozen. In bijlage 1 is uitgebreide informatie opgenomen over de samenstelling van de RvC waaronder de nevenfuncties en het rooster van aftreden. De RvC werkt met een profielschets, gerelateerd aan zijn omvang, samenstelling en activiteiten, voor de gewenste deskundigheid en achtergrond van de leden van de RvC. De profielschets is in 2012 onderwerp van gesprek geweest tijdens de zelfevaluatie. SAMENSTELLING COMMISSIES De samenstelling van de commissies binnen de RvC zag er op 31 december 2012 als volgt uit: • Auditcommissie De heren J. Roose en R.J. Kohsiek •R emuneratiecommissie De heer W. van Eijk en mevrouw L. Snoodijk De auditcommissie is op basis van een reglement namens de RvC belast met het toezicht op de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, de financiële informatieverschaffing door RWS, de naleving van de aanbevelingen en opvolging van opmerkingen van de externe accountant en de relatie met de externe accountant. Ten behoeve van de uitvoering van haar taken heeft de Auditcommissie in 2012 vier keer vergaderd in aanwezigheid van de externe accountant. De belangrijkste onderwerpen die hierin aan de orde kwamen zijn: de jaarrekening, de (meerjaren) begroting, het treasurybeleid, de IT-audit, de positie van de controller, richtlijnen RJ 645 en het interne auditprogramma.
Daarnaast zijn er portefeuillehouders benoemd: Portefeuille Investeringen De heer R.J. Kohsiek Portefeuille Maatschappij & Volkshuisvesting De heer F.A.M. te Braake
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
21
taak. Overeengekomen is een toepassing van 3,4% indexatie op het honorarium van de leden van de RvC conform de Honoreringscode Commissarissen van de VTW. Vooruitlopend op 2013 is door de VTW geadviseerd het honorarium per 1 januari 2013 exclusief btw vast te stellen. De RvC is van mening dat dit honorarium past bij de zwaarte van de taak en neemt dit advies over. In bijlage 3 is een overzicht gegeven van de honorering over 2012 van de leden van de RvC en de directeurbestuurder.
KWALITEITSBORGING TOEZICHT EVALUATIE In de jaarlijkse evaluatiesessie hebben de leden van de RvC op een openhartige en kritische wijze hun eigen functioneren besproken, evenals het functioneren van de individuele leden. De mening van de directeurbestuurder over het functioneren van de RvC is meegenomen in deze evaluatie. De raad is van mening dat de competenties voor een goed functionerende RvC aanwezig zijn. Deze mening wordt gedeeld door de visitatiecommissie die oordeelde dat de RvC kwalitatief voldoende is uitgerust om evenwichtig toezicht te houden. Met het oog op de aanstaande wisselingen in de raad is de RvC van mening dat er veel tijd aan teambuilding besteed moet (blijven) worden. Daarnaast is het functioneren van het bestuur besproken. ONAFHANKELIJKHEID De RvC ziet erop toe dat zijn leden onafhankelijk zijn in de zin van de in de Governancecode Woningcorporaties bepaling III 2.2 aangeduide criteria. De onafhankelijkheid van de leden van de raad is in overeenstemming met de bepalingen van deze code. RWS heeft een gedragscode voor alle medewerkers, deze gedragscode is door alle leden van de raad ondertekend. TEGENSTRIJDIGE BELANGEN In 2012 is geen sprake geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de RvC en of het bestuur betrokken waren. Tevens vervult geen van de leden van de RvC of het bestuur een nevenfunctie die onverenigbaar is met het lidmaatschap van de RvC of het bestuur. Een overzicht van de nevenfuncties van de RvC is opgenomen in bijlage 1. In 2012 is door de RvC geen gebruikgemaakt van de ‘Klokkenluidersregeling’. EDUCATIE De RvC werkt op diverse manieren aan kennisontwikkeling en teambuilding, zowel gezamenlijk als op individuele basis. Zo heeft er het afgelopen jaar een teambuildingsdag plaatsgevonden. Op individuele basis is deelgenomen aan de VTW workshops ‘Toezicht- en toetsingskader & informatievoorziening’ en twee Aedes workshops ‘De toekomst van het toezicht op woningcorporaties’ en ‘Europa en de invloed op corporaties’. Ook heeft een van de leden de cursus ‘basiskennis voor toezichthouders op financiën’ gevolgd. Daarnaast zijn bijeenkomsten bijgewoond met onderwerpen als visitatie, integriteit, treasury en projectontwikkeling.
INFORMATIE INWINNEN EXTERNEN De RvC heeft in het afgelopen jaar acties ondernomen om zich op de hoogte te houden van de ontwikkelingen in het speelveld van RWS. Daartoe heeft hij overleg gevoerd met het bestuur en management, de Ondernemingsraad, de Huurdersvereniging, de MAR (Maatschappelijke Advies Raad) en de externe accountant. Ook heeft de RvC themabijeenkomsten bezocht, georganiseerd door het VTW. NALEVING CORPORATE GOVERNANCE PRINCIPES RWS partner in wonen hecht belang aan goed bestuur, waaronder wordt verstaan: het integer en transparant handelen van het bestuur, een goed toezicht op het bestuur en het afleggen van verantwoording over het uitgevoerde toezicht. Om het vertrouwen in corporaties te bevorderen, zijn de regels over goed bestuur ondergebracht in de Governancecode Woningcorporaties. Deze code bevat normen voor goed bestuur en toezicht, transparantie, externe verantwoording en financiële beheersing bij woningcorporaties. Per 1 juli 2011 is een vernieuwde Governancecode van kracht. Nog steeds geldt het pas-toe-of-leg-uit beginsel voor de code. Wij onderschrijven de principes van de Governancecode. De dwingende bepalingen over de maximale zittingstermijn van de leden van de RvC en de maximale bezoldiging van bestuur en RvC worden door ons nageleefd. Voor de andere bepalingen geldt dat de corporatie mag afwijken van het beginsel maar dat dit wel moet worden toegelicht. Op enkele uitzonderingen na, worden door ons alle principes en uitwerkingen uit de code nageleefd. Om onderstaande redenen is afgeweken van de volgende principes: Principe II.1.4 In de woningcorporatie is een op de woningcorporatie en haar bedrijfsvoering toegesneden intern risicobeheersingen controlesysteem aanwezig. Als instrumenten van het interne risicobeheersing- en controlesysteem hanteert de woningcorporatie in ieder geval: een toetsingskader (in geval van verbindingen) waarin wordt vastgelegd welke criteria er worden gehanteerd bij het aangaan en beëindigen van verbindingen. RWS heeft zich voorgenomen het toetsingskader voor verbindingen in 2013 nader uit te werken en te operationaliseren. Principe II.2.5 De hoofdlijnen van het remuneratierapport van de RvC worden in ieder geval op de website van de woningcorporatie geplaatst. Met ingang van 2013 worden de hoofdlijnen van het remuneratierapport op de website geplaatst. Principe IV.2.2 Het bestuur en de auditcommissie rapporteren jaarlijks afzonderlijk aan de RvC over de ontwikkelingen in de relatie met de externe accountant, waaronder in het bijzonder zijn onafhankelijkheid (met inbegrip van de wenselijkheid van het verrichten van niet-controlewerkzaamheden voor de RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
22
woningcorporatie verricht door hetzelfde kantoor). Mede op grond hiervan bepaalt de RvC zijn benoeming van een externe accountant. RWS ziet op dit moment geen aanleiding om afzonderlijk aan de RvC te rapporteren. Wel is RWS van plan de overweging te maken of een scheiding tussen niet-controlewerkzaamheden (advies) en controlewerkzaamheden wenselijk is.
De RvC stemt in met het geschetste beeld van het beleid en de uitkomsten daarvan. De raad spreekt zijn vertrouwen uit in de continuïteit van de bedrijfsvoering. De raad is van mening dat met de prestaties van het afgelopen jaar een goede invulling is gegeven aan de beleids- en ondernemingsplannen en de daaraan gestelde doelen.
RWS heeft de governanceprincipes overgenomen in haar statuten en reglementen. Deze documenten waaronder de statuten, het huishoudelijk reglement; het treasurystatuut, het directiestatuut, het reglement Raad van Commissarissen, de klokkenluidersregeling en de integriteitscode zijn te vinden op onze website.
De Raad van Commissarissen:
VERKLARING De RvC verklaart naar aanleiding van artikel 40 lid 1 van de statuten, dat hij een onderzoek heeft ingesteld naar de jaarrekening 2012. De raad heeft met de accountant van gedachten gewisseld over de jaarrekening, de interne berichtgeving, het interne beheersingssysteem en het accountantsverslag. Dit omvat de wist- en verliesrekening, de balans, de daarbij behorende toelichting, inclusief de geconsolideerde jaarrekening 2012 en het volkshuisvestingsverslag over het afgelopen boekjaar. Deloitte Accountants heeft de opdracht gehad om de jaarstukken te beoordelen. De accountantsverklaring is in de jaarrekening opgenomen.
W. van Eijk (voorzitter)
G.A. Mulders
F.A.M. te Braake
L. Snoodijk
J. Roose
R. Kohsiek Goes, 3 juni 2013
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
23
BIJLAGE 1: SAMENSTELLING RAAD VAN COMMISSARISSEN Op 31 december 2012 was de RvC van RWS partner in wonen als volgt samengesteld: De heer W. van Eijk, 1941 voorzitter Beroep: gepensioneerd Deskundigheid: volkshuisvesting / ruimtelijke ordening, zorg & welzijn Relevante nevenfunctie: - voorzitter RvC HSHB Goes - v oorzitter RvT Stichting Welzijn Middelburg - onafhankelijk voorzitter Raad Maatschappelijke Ontwikkeling Goes De heer G.A. Mulders, 1940, vice-voorzitter, lid op voordracht van de Huurdersvereniging Beroep: gepensioneerd Deskundigheid: volkshuisvesting / ruimtelijke ordening, zorg & welzijn Relevante nevenfunctie: - lid RvC HSHB Goes - bestuurslid Noodfonds Vluchtelingenwerk Goes De heer F.A.M. te Braake,1958, lid op voordracht van de Huurdersvereniging Beroep: directeur/maat advocatenkantoor Dietvorst en te Braake Deskundigheid: juridisch Relevante nevenfunctie: - lid RvC HSHB Goes - lid Regionale Klachtencommissie
BIJLAGE 2: ROOSTER VAN AFTREDEN Leden van de Raad van Commissarissen kunnen op grond van de statuten voor een periode van vier jaar worden benoemd. Herbenoeming is een keer mogelijk voor een periode van vier
De heer R.J. Kohsiek,1974, lid Beroep: directeur Wonam Deskundigheid: financieel economisch Relevante nevenfunctie: - lid RvC HSHB Goes - lid RvC Greenib Onroerend Goed Warmond De heer J. Roose, 1958, lid Beroep: directeur BMC Groep Deskundigheid: zorg & welzijn, financieel economisch Relevante nevenfunctie: - lid RvC HSHB Goes - voorzitter Commissie van Beheer Christelijke Gereformeerde - Kerk Goes - lid RvB Stichting voor Maatschappelijke en Culturele Zorg ‘Gemeenschap ‘s-Heer Abtskerke’ - voorzitter VVE Antoon Lipkensstraat 32 Maastricht Mevrouw L. Snoodijk, 1957, lid Beroep: manager afdeling Beleid en Planvorming gemeente Woensdrecht Deskundigheid: volkshuisvesting / ruimtelijke ordening, juridisch, bouw- en projectontwikkeling Relevante nevenfunctie: - lid RvC HSHB Goes - lid Commissie Bezwaarschriften gemeente Vlissingen
jaar. In het rooster van aftreden is met het oog op de continuïteit een overgangsregeling in acht genomen bij het afreden van de heren Te Braake en Van Eijk. Deze overgangsregeling is voorgelegd aan de VTW en in 2011 goedgekeurd door de Algemene Leden Vergadering.
Subdoelstelling
KSF
PI
Norm
W. van Eijk
2002
2008
2014
G.A. Mulders
2002
2009
2013
F. A.M. te Braake
2003
2011
2014
R.J. Kohsiek
2012
-
20161
L. Snoodijk
2011
-
20151
J. Roose
2011
-
20151
1) herbenoembaar
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
24
BIJLAGE 3: HONORERING Beloning van directeurbestuurder (bedragen in €) Naam
Functie
Totaal vast inkomen
M. Sas
directeur-
129.246
Variabel inkomen
Pensioen kosten
Vergoeding en werkgeverslasten
29.114
Uitkering bij beëindiging dienstverband
15.115
Totaal
173.475
bestuurder
Beloning van de RvC (bedragen in €) Naam
Functie
W. van Eijk
voorzitter
12.814
2.933
15.747
G.A. Mulders
vice-voorzitter
10.679
1.557
12.236
F. A.M. te Braake
lid
8.543
1.973
10.516
R.J. Kohsiek
lid
4.343
987
5.329
L. Snoodijk
lid
8.543
2.018
10.560
J. Roose
lid
8.543
1.973
10.516
53.464
11.440
64.905
Totaal
Honorering
Onkosten vergoeding
Totaal
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
25
6. JAARREKENING 6.1: G ECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER
Kijk voor de toelichting op de geconsolideerde balans op www.rwsjaarverslag.nl.
(na resultaatbestemming)
31-12-2012 (x € 1.000)
31-12-2011 (x € 1.000)
ACTIEF Vaste activa Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
218.636
210.138
11.622
14.284
5.561
6.158 235.820
230.580
Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie
13.428
10.358
Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
12.955
12.670 26.382
23.028
Financiële vaste activa Andere deelnemingen
5.936
6.457
Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen
1.145
1.145
176
232
0
175
5.243
7.381
Latente belastingvordering(en) Leningen u/g Overige vorderingen
Som der vaste activa
12.500
15.390
274.702
268.998
Vlottende activa Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop
1.120
264
Vastgoed bestemd voor verkoop onder voorwaarden
284
188
Overige voorraden
194
212 1.597
664
Vorderingen Huurdebiteuren
410
447
3.747
3.754
265
855
16
632
Overige vorderingen
330
1.914
Overlopende activa
280
788
Gemeenten Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Belastingen en premies sociale verzekeringen
5.048
8.390
Liquide middelen
1.736
355
Som der vlottende activa
8.381
9.409
283.083
278.407
TOTAAL ACTIVA
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
26
31-12-2012 (x € 1.000)
31-12-2011 (x € 1.000)
PASSIEF Groepsvermogen Groepsvermogen
54.742
58.888
534
551
Egalisatierekening Egalisatierekening Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen
0
428
Voorziening latente belastingverplichtingen
4
9
366
366
Overige voorzieningen
370
804
Langlopende schulden Schulden/leningen kredietinstellingen Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Overige schulden
187.418
174.496
13.169
12.670
914
893 201.501
188.059
Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen
18.775
23.752
2.328
1.874
Belastingen en premies sociale verzekeringen
437
173
Overige schulden
140
223
4.256
4.084
Schulden aan leveranciers
Overlopende passiva
TOTAAL PASSIVA
25.937
30.105
283.083
278.407
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
27
6.2: G ECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2012
2012 (x € 1.000)
2011 (x € 1.000)
CATEGORIAAL MODEL Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten
33.279
31.665
1.168
1.141
40
37
Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille
877
179
Overige waardeveranderingen immateriële vaste activa en vastgoedportefeuille
154
0
2.403
2.930
Opbrengsten servicecontracten Overheidsbijdragen
Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten
37.923
35.952
Bedrijfslasten Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille
8.389
8.850
Overige waardeveranderingen van (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille
4.366
3.791
0
0
3.663
3.598
Sociale lasten
525
479
Pensioenlasten
654
627
9.226
8.783
300
215
Lasten servicecontracten
1.164
1.170
Overige bedrijfslasten
5.993
6.207
Erfpacht Lonen en salarissen
Onderhoudslasten Leefbaarheid
Som der bedrijfslasten
34.280
33.719
3.643
2.233
Bedrijfsresultaat Bedrijfsresultaat Waardeveranderingen van financiële vaste activa, van effecten en van verplichtingen
228
-4.708
Opbrengsten van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van effecten
142
148
Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten
102
294
-8.294
-7.386
Rentelasten en soortgelijke kosten Saldo financiële baten en lasten
-7.822
-11.652
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
-4.179
-9.419
Belastingenresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
-70
2.954
Resultaat deelnemingen
103
-389
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen
-4.146
-6.854
GECONSOLIDEERD RESULTAAT NA BELASTINGEN
-4.146
-6.854
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
28
6.3: G ECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT OVER 2012
2012 (x € 1.000)
2011 (x € 1.000)
(VOLGENS DE DIRECTE METHODE) Ontvangsten van huurders Ontvangsten van subsidiegevers Ontvangsten van overige
33.316
32.358
184
1
6.387
1.561 39.887
33.920
Betalingen aan werknemers
-4.842
-4.703
Betalingen aan leveranciers onderhoud
-8.772
-7.389
Betalingen uit hoofde van zakelijke lasten
-1.002
-1.828
Betalingen aan overige
-5.152
-5.552
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest
-19.768
-19.472
20.119
14.448
244
456
Betaalde interest
-6.508 -8.057
Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen in immateriële vaste activa Desinvesteringen immateriële vaste activa
-7.813
-6.052
12.306
8.396
-17.116
-31.583
624
57
-5.935
0
Desinvesteringen materiële vaste activa
281
0
Investeringen in vastgoedbeleggingen
-155
-7.671
Desinvesteringen vastgoedbeleggingen
2.182
0
Investeringen in financiële vaste activa
-7
-7.671
Desinvesteringen financiële vaste activa
0
0
Investeringen in materiële vaste activa
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-22.301
-39.197
Mutatie rekening-courantschuld kredietinstellingen
-4.915
2.698
Ontvangsten uit langlopende schulden
31.249
51.766
Aflossingen van langlopende schulden
-17.140
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen
OVERZICHT VAN HET TOTAALRESULTAAT OVER 2012 Geconsolideerd nettoresultaat na belastingen
-23.881 11.376
30.583
1.381
-218
2012 €
2011 €
-4.146
-6.854
Herwaardering materiële vaste activa
0
0
Afwaardering/herwaardering financiële vaste activa
0
0
Gerealiseerde herwaardering ten laste van het eigen vermogen
0
0 0
0
-4.146
-4.146
Totaal van de rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen
TOTAALRESULTAAT
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
29
7. ACCOUNTANTSVERKLARING CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT AAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VAN REGIONALE WONINGBOUWVERENIGING SAMENWERKING
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
30
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
31
RWS PARTNER IN WONEN Stationspark 30 4462 DZ GOES Telefoon: (0113) 23 16 74 Fax:
(0113) 23 38 11
E-mail:
[email protected] Website: www.rwsgoes.nl
RWS PARTNER IN WONEN | Jaarverslag 2012
32