Xarelto biedt superieure effectiviteit t.o.v. enoxaparine met vergelijkbaar laag bloedingsrisico: Significante reducties t.o.v. enoxaparine voor totale VTE* en ernstige VTE** bij electieve heup- en knievervangende chirurgie1,2 P R O G R A M M A
Vergelijkbare incidentie van bloedingen t.o.v. enoxaparine1,2,3
2 0
... in combinatie met het gemak van
-
2 1
m e i
een vaste, eenmaal daagse, orale dosering zonder noodzaak tot monitoring4
De eerste in orale, directe Factor Xa inhibitie
Eenvoud in stolselpreventie
Voor referenties en verkorte productinformatie zie elders in dit blad
U-1740-NL 02.2009
* Totale VTE = DVT, niet-fatale PE en mortaliteit ** Ernstige VTE = proximale DVT, niet-fatale PE en VTE-gerelateerde mortaliteit
Maastrichts Expositie & Congresscentrum MECC Maastricht
2 0 1 0
One Standard. The Highest.
Change is unavoidable Paradigm Shift in Anesthesia Practice: How technology, policy and economy will change our practice.
Rotterdam School of Management Boldewijn Bertsch, economist and strategist September 25, 2010 Please contact Laura Tilocco at
[email protected] if you would like to attend.
www.medina.net
Inleiding Het is ons een genoegen u welkom te heten op de Anesthesiologendagen. Net als voorgaande jaren vinden de Anesthesiologendagen plaats in het Maastrichts Expositie en Congrescentrum (MECC). Het Organiserend Comité heeft er dit jaar voor gekozen een gevarieerd programma op te stellen rondom een centraal thema: innovatie. Volgens Wikipedia is innovatie het invoeren van nieuwe ideeën, goederen, diensten en processen; waarbij het proces van innovatie draait om dingen op een nieuwe (en zo mogelijk ook betere) manier aan te pakken. Veiligheidseisen van de overheid, toepassen van beter kennismanagement, wijzigingen in de financiering en krapte op de arbeidsmarkt zijn slechts enkele voorbeelden die ons als anesthesiologen nopen om te innoveren. Interactie is het sleutelwoord bij innovatie en wij hopen u hiertoe over te halen door middel van het programma. De lectures van de invited speakers, de refresher course lectures, de panel discussions, de ‘walk around’ posterpresentaties en de vrije voordrachten zijn toegankelijk voor alle deelnemers. De problem based learning discussiesessies zijn beperkt toegankelijk en hiervoor is voorinschrijving noodzakelijk. De casuïstiek wordt op de NVA website geplaatst, zodat u zich kunt voorbereiden. De professor Vermeulen-Cranch lezing wordt uitgesproken door J.S. Pöll op donderdagmorgen en prof.dr. W.S. Schlack verzorgt de State of the Art Lecture op vrijdagmorgen. De wetenschappelijke secties en commissies leveren, net als de andere jaren, een bijdrage gericht op het specifieke aandachtsgebied. Net als vorig jaar is er de vacaturebank op donderdagmorgen waar u de gelegenheid wordt geboden uzelf te presenteren als u een nieuwe collega zoekt, een nieuwe werkkring zoekt of als u op zoek bent naar een onderzoeker. Het sociale programma zal zich ’s avonds weer afspelen in fort St. Pieter. Na afsluiting van het diner zal op diezelfde locatie een fantastische band, geregeld vanuit de assistentengroep, de feestelijke activiteiten begeleiden. De feestlocatie is weer zodanig ingedeeld dat er ook gelegenheid is om rustig bij te praten. Congresdeelnemers, die na afloop van de Anesthesiologendagen in Maastricht willen blijven, kunnen tegen gereduceerd tarief een extra hotelovernachting boeken. U vindt de informatie in de aankondiging. Het Organiserend Comité Anesthesiologendagen is blij met de belangstelling vanuit de industrie. Mede door hun steun is het mogelijk bovenstaand informatief en wetenschappelijk programma te bieden. Bestuur, Concilium en Organiserend Comité hopen dat u zich in groten getale zult inschrijven en wij wensen u aangename Anesthesiologendagen.
Marc Snoeck voorzitter Organiserend Comité Anesthesiologendagen 2010
Eric van Dongen voorzitter Concilium Anaesthesiologicum
Jan Klein voorzitter Bestuur NVA
1
Organiserend Comité Anesthesiologendagen 2010 dr. M.M.J. Snoeck, voorzitter dr. P.L. Houweling prof.dr. J. Klein K.S.A.E. Liem prof.dr. S.A. Loer mw.dr. E.Y. Sarton mw. C.J. Vossen
Presidium Concilium Anaesthesiologicum E.F. Bokhorst dr. M.J.L. Bucx dr. H.P.A. van Dongen J.S. Pöll dr. M.M.J. Snoeck
Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie Informatie wetenschappelijk programma: mw. drs. P.L.T. Liem Postbus 20063 3502 LB Utrecht telefoon 030 282 38 55 fax 030 282 38 56 e-mail
[email protected] Congressecretariaat Informatie registratie, abstracthandling en expositie ondersteunende bedrijven: Congress & Meeting Services Holland (CMSH) Postbus 18 5298 ZG Liempde telefoon 0411 63 29 07 fax 0411 63 38 05 e-mail
[email protected] bankrekening nr 19 82 43 154 Congress & Meeting Services Holland inzake Anesthesiologendagen 2009 IBAN nr NL20 RABO 0198243154 BIC code RABONL2U
2
Algemene Informatie DATUM donderdag 20 en vrijdag 21 mei 2010 LOCATIE MECC Maastricht Forum 100 6229 GV Maastricht tel 043 383 83 83 www.mecc.nl INSCHRIJVING Inschrijving voor de Anesthesiologendagen vindt elektronisch plaats via het openbare gedeelte van de website van de NVA (www.anesthesiologie.nl). In het uitzonderlijke geval dat u hier geen gebruik van kunt of wilt maken, kunt het congressecretariaat verzoeken u een deelnameformulier toe te zenden. Deelname aan het congres is pas definitief na registratie en ontvangst van het verschuldigde inschrijfgeld. Plaatsing voor de problem based learning discussion sessies geschiedt op volgorde van binnenkomst. Een bevestiging met toegangsbadge wordt na ontvangst van uw betaling toegezonden. Na 18 mei 2010 kunt u zich uitsluitend aan de registratiebalie inschrijven. Indien u zich ter plaatse inschrijft wordt € 50 aan administratiekosten extra in rekening gebracht. Om de wachttijden bij de registratiebalie te voorkomen, adviseren wij u om tijdig in te schrijven via de website. REGISTRATIEKOSTEN do 20 mei 2010 vrij 21 mei 2010 gehele congres Leden € 165 € 165 € 225 Assistent leden € 100 € 100 € 155 Oud leden € 100 € 100 € 155 (Incl. programmaboek, abstractboek, koffie, thee, frisdrank, lunches en aperitief) Voorinschrijving problem based learning discussion sessies U kunt zich voor maximaal twee problem based learning discussion sessies (pbld) inschrijven. Inschrijven is mogelijk vanaf eind april 2010. Neemt u a.u.b. kennis van de sessies die parallel lopen aan de pbld van uw keuze, u kunt niet ter plaatse uw keuze wijzingen. Indien u inschrijft voor deze sessies, wordt een actieve participatie van u verwacht. Via het openbare gedeelte van de website van de NVA (www.anesthesiologie.nl) kunt u de desbetreffende casus eind april 2010 downloaden. Vacaturebank donderdag 11.55-12.45 uur Hier wordt u in de gelegenheid gesteld uzelf, uw maatschap, vakgroep of ziekenhuis te presenteren als u een nieuwe collega zoekt. Maar ook als u een nieuwe werkkring zoekt of net de opleiding heeft beëindigd kunt u zich promoten. Tot slot bestaat de mogelijkheid als onderzoeker in contact te komen met mede onderzoekers, nieuwe anesthesiologen te werven voor uw onderzoek of samenwerkingsverbanden aan te gaan. Indien u hierin geïnteresseerd bent kunt u zich aanmelden via anesthesiologendagen@ congresservice.nl. Tijdens de sessie krijgt u de gelegenheid uzelf in 3 minuten met 2 powerpoint dia’s te presenteren. Hiervoor dient u zich voor 6 mei aan te melden en de dia’s aan te leveren. 3
Diner, feestavond en fileborrel Voor het Anesthesiologendagendiner inclusief feest in Fort Sint Pieter in Maastricht kunt u zich aanmelden via de website. De bijdrage in de kosten is € 35 per persoon. Het diner en feest zijn alleen toegankelijk voor onze leden (geen partners). Tijdens de feestavond is er een band en een DJ, maar er is ook gelegenheid elkaar in een rustiger omgeving te spreken. Er wordt voor pendelbussen gezorgd van het MECC Maastricht en de verschillende hotels naar de feestlocatie. Ook voor het vervoer terug naar de diverse hotels wordt gezorgd. Tijden van vertrek staan vermeld in de huishoudelijke mededelingen die een week voorafgaande aan het congres worden verstuurd. Het Organiserend Comité nodigt u uit voor een fileborrel als informele afsluiting op vrijdagmiddag. De fileborrel vindt plaats in het MECC café. OVERNACHTINGEN Overnachtingen kunt u reserveren via het openbare gedeelte van de website www.anesthesiologie.nl, klik op de regel hotelreserveringen on-line. Bij uw inschrijving kunt u uw wensen kenbaar maken. Tijdig reserveren is gewenst. Aanmeldingen worden in volgorde van binnenkomst behandeld. Indien u, eventueel met partner, na afloop van de Anesthesiologendagen nog een nacht in Maastricht wilt blijven kunt u tegen een gereduceerd tarief een extra hotelovernachting boeken. Voor deze extra overnachting dient u dan per e-mail contact op te nemen Maastricht Booking Services, e-mail:
[email protected]. FIETSTOCHT Het Limburgse heuvelland heeft veel fraais te bieden en nodigt uit om na twee dagen zitten en slenteren weer eens lekker te bewegen. Daarom organiseren wij een – inmiddels traditionele fietstocht (met eigen fiets) op de dag na de Anesthesiologendagen. U kunt zich inschrijven via de website. De kosten bedragen € 15. Assistentenborrel Inmiddels een goede gewoonte: praat en drink bij met je collega-aios uit het land op de avond voorafgaand aan de Anesthesiologendagen. Drinks en bites worden als vanzelfsprekend verzorgd. Kortom de CAGA borrel is je perfecte congres kick-off! CAGA Borrel 2010, woensdag 19 mei 2010 vanaf 21.00 in Brasserie Bonhomme, Maaspromenade 68 te Maastricht. BETALING Incasso vindt plaats d.m.v. het afgeven van een éénmalige machtiging. De betaling wordt geboekt op bankrekening 19.82.43.154 CMSH inzake Anesthesiologendagen onder vermelding van uw registratienummer. ANNULERING Annuleren kan uitsluitend schriftelijk. Bij annulering na 11 april 2010 zijn de kosten van de aangegeven opties volledig verschuldigd. Wel kan eventueel een vervanger worden aangemeld. PARKEREN MECC Maastricht beschikt over een parkeergarage (P5) met een capaciteit voor 915 auto’s. Tevens zijn er 7 parkeerterreinen met een capaciteit van 1300 parkeerplaatsen. 4
OPENBAAR VERVOER NS Station Maastricht-Randwijck ligt op 4 minuten lopen van MECC Maastricht. Op vertoon van uw badge van de Anesthesiologendagen kunt u op donderdag 20 en vrijdag 21 mei gratis gebruik maken van de stadsbussen in Maastricht. BAGAGE U kunt uw bagage afgeven bij de bewaakte garderobe van MECC Maastricht. NAAMBADGE U wordt verzocht gedurende het hele congres uw naambadge te dragen aangezien dit uw toegangsbewijs is tot de sessies en de Expofoyer. Een week tevoren wordt de badge u toegezonden, mits u het registratiegeld heeft betaald. Bij binnenkomst in MECC Maastricht ontvangt u het badgekoord en hoeft u zich niet meer te melden bij de registratiebalie. POSTERS De posters staan opgesteld in het Expofoyer. Op beide dagen zal er tijdens de lunch, van 13.00 - 13.30 uur, een walk around postersessie zijn. De auteurs van de poster zullen bij de poster staan om desgewenst een korte toelichting te geven. Er wordt een prijs voor de beste poster toegekend, beoordeling geschiedt door een onafhankelijke commissie. PRESENTATIES Sprekers worden verzocht hun presentatie uiterlijk 13 mei 2010 te mailen naar
[email protected], zodat alles van tevoren in de juiste volgorde kan worden gezet. Tijdens het congres is een previewkamer tot uw beschikking. ZALEN Plenaire sessies: Parallelsessies: Problem based learning discussion sessies: Previewruimte: Congressecretariaatskamer:
Auditorium 1 (ingang op level 1 en level 2) Auditorium 2, 0.2/0.3, 0.4, 0.5 (level 0) 2.1 (level 2) 0.8, 0.9 (level 0) 1.3 (level 1) 1.2 (level 1)
INTERNET Er zijn computers met internetverbinding beschikbaar in MECC Maastricht. MEDEDELINGEN Bij de congresbalie en bij de ingang van de Expofoyer staan, op een flipover, eventuele berichten voor deelnemers vermeld.
5
EXPOSITIE De expositie vindt plaats in de Expofoyer. In deze foyer bevinden zich vier terrassen met cateringpunten. Uw bezoek aan de stands wordt zeer op prijs gesteld. De openingstijden zijn: donderdag 20 mei: 09.00 - 18.00 uur vrijdag 21 mei: 08.30 - 16.30 uur Naast de expositieruimte vindt u de informatiestand van het bureau van de NVA. KOFFIE/THEE/FRISDRANKEN/LUNCHES Op beide dagen staan verschillende koffie/theebuffetten opgesteld in de Expofoyer. ROOKBELEID Op veler verzoek zijn de Anesthesiologendagen rookvrij. Wij verzoeken u hier rekening mee te houden. De ruimte van MECC Maastricht waar wel kan worden gerookt, is buiten naast Auditorium 2. EVALUATIEFORMULIER Bij de organisatie van de Anesthesiologendagen 2010 is dankbaar gebruik gemaakt van de suggesties uit de evaluatieformulieren 2009. Uw medewerking aan het invullen van deze formulieren wordt wederom zeer op prijs gesteld. Tegen inlevering van uw evaluatieformulier ontvangt u een nummer. Uit alle nummers die zijn uitgegeven worden dit jaar twee iPhones verloot. PRIJSUITREIKINGEN Voorafgaand aan de huishoudelijke vergadering op donderdag 20 mei worden diverse prijzen uitgereikt: Uitreiking prijs beste vrije voordracht 2010 Toekenning Young Investigator Grant 2010 Uitreiking beste poster in 2010 Uitreiking beste artikel in het Nederlandse Tijdschrift voor Anesthesiologie in 2009 NVA - Abbott Proefschrift Award 2010 ACCREDITATIE De Anesthesiologendagen zijn geaccrediteerd voor 9 uur per dag. Een bewijs van deelname wordt alleen voor aios op voorhand afgedrukt. Voor leden worden de punten verwerkt via GAIA. Op verzoek kunnen leden ook een formulier ontvangen. VOLGENDE ANESTHESIOLOGENDAGEN Donderdag 19 en vrijdag 20 mei 2011 Donderdag 10 en vrijdag 11 mei 2012 Donderdag 30 en vrijdag 31 mei 2013 Donderdag 22 en vrijdag 23 mei 2014
6
Plattegrond MECC
7
Overzicht programma - donderdag 20 mei 2010 09.00 - 10.00
Inschrijving en koffie
Trajectum / Expofoyer
10.00 - 10.05
Opening
Auditorium 1
10.05 - 10.35
Plenaire sessie: Professor Vermeulen-Cranch Lezing
Auditorium 1
10.45 - 11.35
Parallelsessies: Invited speaker lecture Sectie Intensive Care Concilium Anaesthesiologicum Vrije voordrachten ‘circulatie’ Problem based learning discussion sessies
Auditorium 1 Auditorium 2 zaal 2.1 zaal 0.5 zalen 0.8 en 0.9
11.35 - 11.55
Koffiepauze
Expofoyer
11.55 - 12.45
Parallelsessies: Refresher course lecture CAGA Commissie Geschiedenis van de Anesthesiologie Vrije voordrachten ‘de beste 4’ Vraag en aanbod: vacaturebank Problem based learning discussion sessies
Auditorium 1 zaal 0.5 Auditorium 2 zaal 2.1 zaal 0.4 zalen 0.8 en 0.9
12.45 - 13.45
Lunch
Expofoyer
12.45 - 13.45
Lunchseminar EuroCept
zaal 0.4
13.00 - 13.30
Parallelsessies: Posterpresentaties ‘walk around’
Expofoyer
13.45 - 14.35
Parallelsessies: Refresher course lecture PRO-CON sessie Sectie Obstetrische Anesthesie Commissie Wetenschap Vrije voordrachten ‘pijn’
Auditorium 1 Auditorium 2 zaal 2.1 zaal 0.5 zaal 0.2/0.3
14.35 - 14.55
Theepauze
Expofoyer
8
Overzicht programma - donderdag 20 mei 2010 14.55 - 15.45
Parallelsessies: Actualiteit Refresher course lecture Commissie Juridische Zaken Vrije voordrachten ‘locoregionaal’ Actualiteit
15.45 - 17.00
Prijsuitreikingen en huishoudelijke vergadering Auditorium 1
19.00
Vertrek bussen vanaf het MECC en de diverse hotels naar Fort Sint Pieter
19.30
Diner en feest in Fort Sint Pieter
zaal 2.1 Auditorium 1 zaal 0.4 zaal 0.5 Auditorium 2
9
Overzicht programma - vrijdag 21 mei 2010 08.30 - 09.30
Inschrijving en koffie
Trajectum / Expofoyer
09.30 - 10.15
Plenaire sessie: State of the Art Lecture
Auditorium 1
10.15 - 10.35
Koffiepauze
Expofoyer
10.35 - 11.25
Parallelsessies: Invited speaker lecture PRO-CON sessie Sectie Pijngeneeskunde Vrije voordrachten ‘kwaliteit’ Problem based learning discussion sessies
Auditorium 1 Auditorium 2 zaal 2.1 zaal 0.5 zalen 0.8 en 0.9
11.25 - 11.45
Koffiepauze
Expofoyer
11.45 - 12.35
Parallelsessies: Invited speaker lecture zaal 2.1 Actualiteiten Auditorium 2 en Auditorium 1 Ned. Gezelschap voor Neuroanesthesiologie zaal 0.5 Vrije voordrachten ‘opleiding’ zaal 0.4
12.35 - 13.35
Lunch
Expofoyer
12.35 - 13.35
Lunchseminar Grünenthal
zaal 0.4
13.00 - 13.30
Parallelsessie: Posterpresentaties ‘walk around’
Expofoyer
13.35 - 14.25 Parallelsessies: PRO-CON sessie Refresher course lecture BBC Vrije voordrachten ‘IC’ Commissie voor Anesthesieonderwijs in Derdewereldlanden Problem based learning discussion sessies 14.25 - 14.45
10
Theepauze
Auditorium 1 Auditorium 2 zaal 2.1 zaal 0.2/0.3 zaal 0.5 zalen 0.8 en 0.9 Expofoyer
Overzicht programma - vrijdag 21 mei 2010 14.45 - 15.35
Parallelsessies: Paneldiscussie Sectie Kinderanesthesiologie Sectie Cardio-Anesthesiologie
Auditorium 1 Auditorium 2 zaal 2.1
15.35 - 16.25
Parallelsessies: Invited speaker lecture Sectie Urgentiegeneeskunde
Auditorium 1 Auditorium 2
16.25
Fileborrel
MECC Café
11
Programma donderdag 20 mei 2010 09.00 - 10.00 Trajectum / Expofoyer
Inschrijving en koffie
10.00 - 10.05 Auditorium 1
Opening: H.P.A. van Dongen, voorzitter Concilium Anaesthesiologicum
10.05 - 10.35 Auditorium 1
Plenaire sessie I: Professor Vermeulen-Cranch Lezing voorzitter: H.P.A. van Dongen
We gaan iets nieuws doen J.S. Pöll
10.45 - 11.35 Auditorium 1
Parallelsessie 1: invited speaker lecture voorzitter: M.M.J. Snoeck
Innovatie J. Schuurmans, Service Delivery Manager, IBM Nederland, Amsterdam
10.45 - 11.35 Auditorium 2
Parallelsessie 2: Sectie Intensive Care voorzitter: S. Rigter
Pro-Con debat: Toenemende resistentie in het licht van SDD. Leidt SDD tot meer of minder resistentie? mw. A.M.G.A. de Smet Dr. B.J.M. Vlaminck, arts microbioloog, St Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein 10.45 - 11.35 zaal 2.1
Parallelsessie 3: Concilium Anaesthesiologicum voorzitter: H.P.A. van Dongen
Modernisering medische vervolgopleidingen: het kader, het besluit, de implementatie R.J. Stolker Het elektronisch portfolio voor de vervolgopleiding tot specialist: wat leert onderzoek en een voorbeeld Drs. E.W. Driessen, onderwijskundige medisch onderwijs, Universiteit Maastricht
12
programma donderdag 20 mei 2010 10.45 - 11.35 zaal 0.5
Parallelsessie 4: vrije voordrachten ‘circulatie’ voorzitters: A.D. van der Meer en mw. C.L.M. van den Hombergh
A comprehensive method for studying renal oxygenation in pigs O1 N.B. Ates, H.F.E.M. Willems, F.M. Konrad, S.I.A. Bodmer, R.J. Stolker, T. Johannes, E.G. Mik Erasmus MC, Rotterdam Cerebral carbon dioxide reactivity is unaltered by sympathetic O2 denervation with stellate ganglionic blockade L.M. de Koning, R.V. Immink, R.H.A. Passier, J. Truijen, J.H. Vranken, M.H. van der Vegt, M.W. Hollmann, C. Keijzer, J.J. van Lieshout Academisch Medisch Centrum, Amsterdam
Hemodynamic changes during electroconvulsive therapy P.K.B. Geersing, V. Viersen, C. Boer, M.L. Stek, S.A. Loer VU Medisch Centrum, Amsterdam
Cardiac output measured by arterial pressure waveform analysis without manual external calibration compared with thermodilution in critical ill patients. Third generation FloTrac software versus intermitted bolus thermodilution cardiac output measurement C. Slagt, M. Hoeksema, I. Malagon Zaans Medisch Centrum, Zaandam 10.45 - 11.35 zaal 0.8
O3
O4
Parallelsessie 5: problem based learning discussion sessie moderatoren: N.M. Turner en mw. P.M. Vermeulen
(voorinschrijving) Bol hart en bolle buik bij een kind: hoe pakt u dit aan? 10.45 - 11.35 zaal 0.9
Parallelsessie 6: problem based learning discussion sessie moderatoren: A.L. Liem en E. Scholten
(voorinschrijving) Kopzorgen na een spinaal 11.35 - 11.55 Expofoyer
Koffiepauze
13
programma donderdag 20 mei 2010 11.55 - 12.45 Auditorium 1
Parallelsessie 7: refresher course lecture voorzitter: J.K.G. Wietasch
Videoscopic airway management II A.A.J. van Zundert
11.55 - 12.45 zaal 0.5
Parallelsessie 8: CAGA voorzitters: mw. C. Sampson, mw. N. Craenen en mw. C.J. Vossen
De juridische positie van de aios. Schuldig en/of strafbaar? Th.C. van Gelder
11.55 - 12.45 Auditorium 2
Parallelsessie 9: Comissie Geschiedenis van de Anesthesiologie voorzitter: M. van Wijhe
Dräger history Dr. M.W.M. Stratling, Consultant Anaesthetist, Cardiff and Vale University, South Glamorgan, Engeland 11.55 - 12.45 zaal 2.1
Parallelsessie 10: vrije voordrachten ‘de beste 4’ voorzitters: S.A. Loer en mw. M. Otten
The predictive value of preoperative analgesic use on postoperative pain in ambulatory surgery L. Elzinga, J. Klein Ovink, H.F. Gramke, A.A.A. Fiddelers, H.F. Gramke, M.A.E. Marcus MUMC+, Maastricht
O5
Implementation of surviving sepsis campaign guidelines for severe sepsis and septic shock in Bernhoven Hospital R. van Vugt, M. Thijssen, I. Nooijen, S.E.M.J. Gielen-Wijffels UMC St Radboud, Nijmegen
O6
Differences in hemostatic and inflammatory response in cardiac surgery patients operated with minimized extracorporeal circulation circuit or conventional cardiopulmonary bypass R.C. Mebus, A.A.H. Redelijkheid, A .Yilmaz, F. Waanders, M.C. Stehouwer, P. Bruins St Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein
O7
14
programma donderdag 20 mei 2010
Kort pre-operatief vasten, een observationele studie D.R. Buitelaar, J. ten Cate, K. Efthimiou, M.J. Ronday, C. Keijzer, M. Sramek, I. Vergouwe, L. Hulshoff, P.F.E. Schutte Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis, Amsterdam
11.55 - 12.45 zaal 0.4
Parallelsessie 11: vraag en aanbod: vacaturebank moderator: C.Th.J.M. Doreleijers
11.55 - 12.45 zaal 0.8
Parallelsessie 12: problem based learning discussion sessie moderator: mw. D.H. Thöne-Passchier
O8
(voorinschrijving) Brand op de operatiekamer: het kan u ook gebeuren 11.55 - 12.45 zaal 0.9
Parallelsessie 13: problem based learning discussion sessie moderatoren: G.J. Scheffer en J.M.J. Mourisse
(voorinschrijving) Pleura-empyeem, een wolf in schaapskleren 12.45 - 13.45 Lunch Expofoyer 12.45 - 13.45 Lunchsymposium EuroCept Pharmaceuticals zaal 0.4 voorzitter: Prof.dr. M.A.E. Marcus Ketanest - Does life begin at 40? Prof.dr. M.W. Hollmann, afdeling Anesthesiologie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam New analgesia delivery techniques and concepts T.H. Stanley, MD Professor, Department of Anesthesiology, University of Utah Medical Center, Salt Lake City, Utah 13.00 - 13.30 Expofoyer
Parallelsessie 14: posterpresentaties ‘walk around’
13.45 - 14.35 Auditorium 1
Parallelsessie 15: refresher course lecture voorzitter: C. Keijzer
Modern vochtbeleid M.W. Hollmann
15
programma donderdag 20 mei 2010 13.45 - 14.35 Auditorium 2
Parallelsessie 16: PRO-CON sessie voorzitter: D.G. Snijdelaar
De dienstdoende anesthesioloog is 24 uur in huis C.J. van Oort en M. Klimek
13.45 - 14.35 zaal 2.1
Parallelsessie 17: Sectie Obstetrische Anesthesie voorzitters: M.A.E. Marcus en mw. X. Schyns-van den Berg
Fluxus Post Partum: Gynaecologische en Anesthesiologische “Pit Falls” M.D. Lancé en Dr. H.C.J. Scheepers, Afdeling Gynaecologie en Obstetrie, MUMC+, Maastricht 13.45 - 14.35 zaal 0.5
Parallelsessie 18: Commissie Wetenschap voorzitter: T.W.L. Scheeren
How to read an article mw. C. Boer
13.45 - 14.35 zaal 0.2/0.3
Parallelsessie 19: vrije voordrachten ‘pijn’ voorzitters: R.J. Stolker en mw. J. van Vliet
The analgesic efficacy of patient-controlled intravenous remifentanil is better compared to intramuscular eperidine during labor S. de Vries, N.H.A. Lecluse, C. Boer, T.W.A Huisman, J.P. Hering VU Medisch Centrum, Amsterdam
O9
Predictoren voor neuropathische pijn: een systematisch O 10 literatuuronderzoek A. Kanninga, I. Spoor, A.G.Y.K. Lolkema, S.A. Loer, W.W.A. Zuurmond, R.S.G.M. Perez VU Medisch Centrum, Amsterdam Plasticity of the spinal GABAergic system in relation to the degree of chronic neuropathic pain in an experimental animal model P.M. Janssen, M. Truin, M. van Kleef, E.A. Joosten Universiteit Maastricht, Maastricht
16
O 11
programma donderdag 20 mei 2010 The Effect of Spinal Cord Stimulation in Painful Diabetic Polyneuropathy W.A. Pluijms, R. Slangen, C.G. Faber, M. Bakkers, R. van Dongen, N.C. Schaper, E.A. Joosten, M. van Kleef MUMC+, Maastricht 14.35 - 14.55 Expofoyer
Theepauze
14.55 - 15.45 zaal 2.1
Parallelsessie 20: actualiteit voorzitter: mw. E.Y. Sarton
Verslaving onder anesthesiologisch personeel G.J. Scheffer
14.55 - 15.45 Auditorium 1
Parallelsessie: 21: refresher course lecture voorzitter: C. Keijzer
Innovatie in infuusvloeistoffen - klinisch relevant? W.S. Schlack
14.55 - 15.45 zaal 0.4
Parallelsessie 22: Commissie Juridische zaken moderatoren: mw. E. Koetsier en H.K. Jap-A-Joe
Operatie geslaagd, patiënt overleden… Veilig melden, beroepsgeheim versus waarheidsvinding
14.55 - 15.45 zaal 0.5
Parallelsessie 23: vrije voordrachten ‘locoregionaal’ voorzitters: P.L. Houweling en M.E. Pouw
The lateral and the ventral border of the biceps femoris muscle as starting point for ultrasound identification of the sciatic nerve in infragluteal region S.I. Stegemann, G.J. van Geffen, G.J. Scheffer, J. Bruhn UMC St Radboud, Nijmegen
O 12
O 13
17
programma donderdag 20 mei 2010 Transversus Abdominis Plane Block (TAP) ter preventie van blaaskrampen bij Robot geAssisteerde Laparoscopische Prostatectomie (RALP) een retrospectieve studie D.R. Buitelaar, K. Efthimiou, M.J. Ronday, J. ten Cate, T. Stoppa, M. Sramek, P.F.E. Schutte, C. Keijzer Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis, Amsterdam
O 14
Korte en lange termijn effecten van een ischiadicusblok op het O 15 functionele herstel in combinatie met een femoralisblok voor de postoperatieve pijnbestrijding na een totale knie prothese K.P. Mayland, M.W. Hollmann, M.F. Stevens, B. Preckel, J.T. Wegener Academisch Medisch Centrum, Amsterdam
Measurement of Pulse Transit Time during axillary block O 16 M. Kortekaas, F.J.P.M. Huygen, S. Niehof, M. van Velzen, R.J. Stolker Erasmus MC, Rotterdam
14.55 - 15.45 Auditorium 2
Parallelsessie 24: actualiteit voorzitter: mw. F. Haak-van der Lely
PACU? mw. M.M.J. Ploegmakers MSc, beleidsmedewerker, Orde van Medisch Specialisten, Utrecht H.A. Olij 15.45 - 17.00 Prijsuitreikingen en huishoudelijk vergadering: Auditorium 1 Uitreiking prijs beste vrije voordacht in 2010 Toekenning Young Investigator Grant 2010 Uitreiking prijs beste artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Anesthesiologie in 2009 Uitreiking prijs beste poster in 2010 Uitreiking NVA - Abbott Proefschrift Award 2010
Huishoudelijke vergadering
17.00 - 18.00
Afsluitende borrel
19.00
Vertrek bussen voor deelnemers diner naar Fort Sint Pieter en de diverse hotels
19.30
Diner in Fort Sint Pieter
18
Programma vrijdag 21 mei 2010 08.30 - 09.30 Trajectum / Expofoyer
Inschrijving en koffie
09.30 - 10.15 Auditorium 1
Plenaire sessie II: State of the Art Lecture voorzitter: H.P.A. van Dongen
De slappe patiënt - niet iets om bij te ontspannen W.S. Schlack
10.15 - 10.35 Expofoyer
Koffiepauze
10.35 - 11.25 Auditorium 1
Parallelsessie 25: invited speaker lecture voorzitter: C.J. Kalkman
Kostenbewuste zorgtrajecten; fast track Prof.dr. J.J. van de Klundert, instituut Beleid & Management Gezondheidszorg, Erasmus Universiteit, Rotterdam 10.35 - 11.25 Auditorium 2
Parallelsessie 26: PRO-CON sessie voorzitter: mw. D.B.M. van der Werff
Sedatie aan kinderen door niet-anesthesiologen F. Weber en J.T.A. Knape
10.35 - 11.25 zaal 2.1
Parallelsessie 27: Sectie Pijngeneeskunde voorzitters: M.J.G. Simon en mw. G.P.G. Filippini-de Moor
Innovations for optimizing care for patients with painful disorders Prof. T. Dickenson, Neuroscience, Physiology and Pharmacology, University College London Innovations in intrathecal neuromodulation, considerations and methodology for intrathecal analgesia R. Rauck, Pain Medicine and Anesthesiology, Clinical Associate Professor of the Department of Anesthesiology, Wake Forest University Health Sciences, Winston-Salem, USA
19
programma vrijdag 21 mei 2010 10.35 - 11.25 zaal 0.5
Parallelsessie 28: vrije voordrachten ‘kwaliteit’ voorzitters: C. van Velzen en mw. M.W.A. van der Velden
Transport of thrombocyte concentrates by a pneumatic tube system - facts and fiction M.D. Lancé, H.M.S. Theunissen, R. van Oerle, Y.M.C. Henkens, M.A.E. Marcus MUMC+, Maastricht
O 17
The effects of stress on performance of residents and anaesthetists with different levels of experience L.N.J. Tjon Soei Len, L. Zwaan, D. van Groeningen, C. Wagner, S.A. Loer, R. Krage VU Medisch Centrum, Amsterdam
O 18
Spinaal anesthesie voor dagchirurgie: welke (off-label) lokaalanesthestica? K. Gigengack Maasstadziekenhuis, Rotterdam
O 19
Perioperative temperature loss profoundly starts in the preoperative phase M. van der Horst, J.P. Hering, C. Boer VU Medisch Centrum, Amsterdam
O 20
10.35 - 11.25 zaal 0.8
Parallelsessie 29: problem based learning discussion sessie moderator: mw. D.H. Thöne-Passchier
(voorinschrijving) Brand op de operatiekamer: het kan u ook gebeuren 10.35 - 11.25 zaal 0.9
Parallelsessie 30: problem based learning discussion sessie moderatoren: A.L. Liem en E. Scholten
(voorinschrijving) Kopzorgen na een spinaal 11.25 - 11.45 Expofoyer
20
Koffiepauze
programma vrijdag 21 mei 2010 11.45 - 12.35 zaal 2.1
Parallelsessie 31: invited speaker lecture voorzitter: K.S.A.E. Liem
Outcome registratie H.F. Gramke
11.45 - 12.35 Auditorium 2
Parallelsessie 32: actualiteit moderator: G.J. van Geffen
New topics in echogeleide regionale anesthesie S.H. Renes, L.K.P. Tielens en I.F. Panhuizen
11.45 - 12.35 zaal 0.5
Parallelsessie 33: Ned. Gezelschap voor Neuroanesthesiologie voorzitter: M. Klimek
Interactieve casusbespreking: Be aware for a big meningeoma! C.J. Kalkman
Een korte bloemlezing van EuroNeuro 2010 M. Klimek en C.J. Kalkman
11.45 - 12.35 zaal 0.4
Parallelsessie 34: vrije voordrachten ‘opleiding’ voorzitters: mw. A.W.M.M. Koopman-van Gemert en mw. M. Vrolijk-de Mos
Crew Resource Management (CRM) en leereffect B.M.F. van der Leeuw Erasmus MC, Rotterdam
O 21
Wel te intuberen niet te ventileren: luchtweg (a)- of ventilatie (b)- probleem? G.A.J. Hopman, P.M. Vermeulen UMC Utrecht, Utrecht
O 22
Fast recovery from severe hypoxia through a 2 mm transtracheal catheter in pigs with a completely obstructed upper airway A.E.W. Hamaekers, M. Theunissen, J. Jansen, W. Honig, D. Enk MUMC+, Maastricht
O 23
O 24
Opleidingsklimaat: ik evalueer veilig of ik evalueer niet D.D.P. Dijkstra, L. van Wolfswinkel, J.T.A. Knape UMC Utrecht, Utrecht
21
programma vrijdag 21 mei 2010 11.45 - 12.35 Auditorium 1
Parallelsessie 35: actualiteit voorzitter: J. Damen
Op STAP naar de TOP Conceptrichtlijn peroperatief traject A.P. Wolff
12.35 - 13.35 Lunch Expofoyer 12.35 - 13.35 Lunchsymposium Grünenthal “MOR-NRI - a new class for treatment of severe chronic pain” zaal 0.4 voorzitter: Prof.dr. Frank J.P.M. Huygen
Introduction Chronic Pain Prof.dr. Frank J.P.M. Huygen, Anesthesioloog, Erasmus MC, Rotterdam
Pharmacological Principles of Tapentadol Prof. Tony Dickenson, Neuroscience, Physiology and Pharmacology, University College London Clinical Experience on Tapentadol Prof.dr. med. Ralf F. Baron, Professor of Neurology, Sektion für Neurologische Schmerzforschung und -therapie Klinik für Neurologie, Campus Kiel, Germany 13.00 - 13.30 Expofoyer
Parallelsessie 36: posterpresentaties ‘walk around’
13.35 - 14.25 Auditorium 1
Parallelsessie 37: PRO-CON sessie voorzitter: M.J.L. Bucx
Generalist of Specialist J. Damen en H.P.A. van Dongen
13.35 - 14.25 Auditorium 2
Parallelsessie 38: refresher course lecture voorzitter: M.A.E. Marcus
Genetische stempel preoperatief A. Dahan
22
programma vrijdag 21 mei 2010 13.35 - 14.25 zaal 2.1
Parallelsessie 39: BBC moderatoren: R.B. Sie en J.W. Kallewaard
Waardering voor (anesthesiologische) zorg
13.35 - 14.25 zaal 0.2/0.3
Parallelsessie 40: vrije voordrachten ‘IC’ voorzitters: P. de Haan en B.T. Sanou
The Clinical Value of Routine Chest Radiographs in the first 24 Hours after Cardiac Surgery M. Tolsma, A. Kröner, C.L.M. van den Hombergh, H.A.J. Dijkstra, T.A. Rijpstra, M. Bentala, M.J. Schultz, B.J.M. van der Meer St Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein
O 25
Discontinuing intra-aortic counter pulsation increases microvascular flow in recovered patients L.D.H. Munsterman, P.W.G. Elbers, H.P.A. van Dongen, M. van Iterson, C. Ince St Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein
O 26
O 27
Hypothermia in trauma patients admitted to the ICU R.L.G. Sie VU Medisch Centrum, Amsterdam
Dialyseerbaarheid van sugammadex met high-flux hemodialyse R.J. Verhage, L.M. Staals, M.M.J. Snoeck, M.W. van den Heuvel, J.J. Driessen UMC St Radboud, Nijmegen
O 28
13.35 - 14.25 Parallelsessie 41: Commissie voor Anesthesieonderwijs in Derdewereldlanden zaal 0.5 moderator: mw. A.P.M. de Wit
Paneldiscussie: “de toekomst van de CADW”
13.35 - 14.25 zaal 0.8
Parallelsessie 42: problem based learning discussion sessie moderatoren: N.M. Turner en mw. P.M. Vermeulen
(voorinschrijving) Bol hart en bolle buik bij een kind: hoe pakt u dit aan?
23
programma vrijdag 21 mei 2010 13.35 - 14.25 zaal 0.9
Parallelsessie 43: problem based learning discussion sessie moderatoren: G.J. Scheffer en J.M.J. Mourisse
(voorinschrijving) Pleura-empyeem, een wolf in schaapskleren 14.25 - 14.45 Expofoyer
Theepauze
14.45 - 15.35 Auditorium 1
Parallelsessie 44: paneldiscussie voorzitter: mw. A. Schuurhuis
Anesthesie en kleine locaties mw. F.G. Keuter, Senior-inspecteur voor de Gezondheidszorg; IGZ-Noordwest G.J.E. Cromheecke en F.Th.M. ten Have
14.45 - 15.35 Auditorium 2
Parallelsessie 45: Sectie Kinderanesthesiologie voorzitter: mw. P.M. Vermeulen
Anesthesia for the obese child Prof.Dr. F. Veyckemans, MD, PhD, Clinical Professor of anesthesia, Cliniques universitaires St Luc in Brussels and Head of the Department of acute Medicine Obesitaschirurgie bij kinderen: wie, wanneer en waar? Prof. L.W.E. van Heurn, MD, PhD, Professor of Paediatric Surgery, Head of Paediatric Surgery, Head of Transplantation Surgery, MUMC+, Maastricht 14.45 - 15.35 zaal 2.1
Parallelsessie 46: Sectie Cardio-Anesthesiologie voorzitter: J. van Klarenbosch
Kwaliteitbeleid binnen de Sectie Cardio-Anesthesiologie J. Hofland
Organisatie en kwaliteit - Resultaten enquête praktijkvoering cardio-anesthesiologie P.M.J. Rosseel
24
Kwaliteitsaspecten echocardiografie binnen de anesthesiologie M.D. Lancé
programma vrijdag 21 mei 2010 15.35 - 16.25 Auditorium 1
Parallelsessie 47: invited speaker lecture voorzitter: J. Klein
Teamwork op de OK: mens-mens-machine interactie Prof.dr. J.M.C. Schraagen, TNO Human Factors, Soesterberg
15.35 - 16.25 Auditorium 2
Parallelsessie 48: Sectie Urgentiegeneeskunde voorzitter: M.G.M. Scot
International disaster, an Anaesthetist’s point of view Dr. J. van der Velde, Liaison Officer United Nations, Anaesthetist, Cork, Ierland
Anesthesiologen in het ziekenhuisrampenplan S.R.R. Kanhai
Anesthesiologie in Haïti, een bevende ervaring E.J. Pasman
16.25
Fileborrel MECC Café
25
Uitgenodigde sprekers, niet-anesthesiologen / niet-leden NVA Prof. T. Dickenson Neuroscience, Physiology and Pharmacology University College London Gower St London WC1E 6BT, Great Britain
Dr. H.C.J. Scheepers Afdeling Gynaecologie en Obstetrie MUMC+ Postbus 5800 6202 AZ Maastricht
Drs. E.W. Driessen Onderwijskundige medisch onderwijs Universiteit Maastricht Faculteit der Geneeskunde, Capaciteitsgroep Onderwijsontwikkeling Universiteitssingel 60 6200 MA Maastricht
Prof. dr. J.M.C. Schraagen TNO Human Factors Postbus 23 3769 ZG Soesterberg
Prof. L.W.E. van Heurn MD PhD Professor of Paediatric Surgery, Head of Paediatric Surgery, Head of Transplantation Surgery MUMC+ Postbus 5800 6202 AZ Maastricht Mw. F.G. Keuter, arts Senior inspecteur IGZ Noordwest Kabelweg 79-81 1014 BA Amsterdam Prof.dr. J.J. van de Klundert Erasmus Universiteit Instituut Beleid & Management Gezondheidszorg Postbus 2040 3000 CA Rotterdam
J. Schuurmans Service Delivery Manager Global Technology Services IBM Nederland BV Johan Huizingalaan 765 1066 VH Amsterdam Dr. M.W.M. Stratling, MD,PhD, aFRCA Consultant Anaesthetist Cardiff and Vale University Health Board, University Hospital of Wales Penlan Road, Penarth, South Glamorgan, CF64 2XX, Great Britain Dr. J. van der Velde Liaison Officer United Nations 2 Forest Glen Lyre, Clonakilty Co. Cork, Ierland
Mw. M.M.J. Ploegmakers, MSc Beleidsmedewerker Orde van Medisch Specialisten Mercatorlaan 1200 3528 BL Utrecht
Prof.Dr. F. Veyckemans MD, PhD Clinical Professor of anesthesia, in charge for pediatric anesthesia Universitair Ziekenhuis St Luc (U.C.L.) Afdeling Anesthesiologie Avenue Hippocrate 10-1821 B-1200 Brussel België
R. Rauck, MD Pain Medicine and Anesthesiology Wake Forest University Health Sciences 145 Kimel Park Drive, Suite 330, Winston-Salem, NC 27103 USA
Dr. B.J.M. Vlaminck Arts microbioloog St Antonius Ziekenhuis Postbus 2500 3430 EM Nieuwegein
26
adres tel
Medical Technology Transfer BV J.F. Oltmansstraat 10, 7221 NA Steenderen +31 (0)57 54 52 919
fax mail web
+31 (0)57 54 50 800
[email protected] www.mttnl.com
Presentatie van actuele klinische en fundamentele wetenschap binnen Nederlandse ziekenhuizen
7e WETENSCHAPSDAG AN E S T H E S I O L O G I E 24 september 2010 , De Reehorst Ede Gastsprekers:
Kai Zacharowski & Anthony Cerami
Deadline indienen abstracts 4 juni 2010 www.anesthesiologie.nl
NVA: 030 28 23 270
Routekaartje
29
Sponsoren en exposanten De Anesthesiologendagen 2010 worden mede mogelijk gemaakt door de ondersteuning van: Firmanaam Standnummer
Firmanaam Standnummer
Abbott BV Adquipment Medical BV Ambu Astra Tech Benelux BV AstraZeneca B. Braun Medical BV Bayer Schering Pharma Boehringer Ingelheim Boston Scientific ChipSoft CoMedical BV COOK Nederland BV Covidien Nederland CSLbehring Defensie Den Medical Dräger Medical Netherlands BV Edwards Lifesciences BV Emdamed BV Equip Medikey BV Eurocept Pharmaceuticals Fresenius Kabi Nederland BV Fysicon GE Healthcare GlaxoSmithKline BV Grunenthal BV Heinen + Löwenstein Hospira Benelux IPO Medical / Haemonetics BV Itemedical BV Janssen-Cilag BV Jordan Medical Laerdal BV Maquet Netherlands MC Europe BV Medeco BV Medica Europe
Medical Technology Transfer BV 28a Medifix 6 Medina Anesthesia Consultants 37 Medtronic Trading NL BV 46 MedWeb 11 Mundipharma Pharmaceuticals BV 33 en 48 NeuroTherm 55 Novo Nordisk BV 4 Nycomed BV 13 Opleidingsinstituut Spoedeisende Geneeskunde VvAA 9 Pfizer 26 Philips Healthcare 67 Pie Medical 35 Plastimed Benelux BV 54 Prelum 18 ProStrakan Pharma BV 31 PT Medical 47 Radiometer Benelux BV 66 Sandoz 30 Schering-Plough Nederland 57 Selexyz Scheltema 20 Sermos 59 Smith & Nephew 25 Smiths Medical Nederland BV 50 Sonoview Nederland BV 10 Sorin Group NV 16 St. Jude Medical Nederland BV 61 Stöpler Instrumenten en Apparaten 18a Teleflex Medical BV 12 TEM International 14 Terumo Europe 2 The Surgical Company 45 Therabel Pharma Nederland 44 Toshiba Medical Systems Nederland 52 Verathon Medical 68a Vygon Nederland BV 38
30
41 1 19 39 27 53 56 51 23 43 21 5 60 15 24 28 62 17 32 40 42 3 64 36 34 68 58 7 22 69 63 18b 49 19a 8 65 29
Plattegrond expositie Anesthesiologendagen
31
Plattegrond level 0 (kelder)
0.11
0.13
loading space
0.12 0.14
to hotel 0.1
0.8
0.9
0.2
0.7 0.3 0.6
into expo foyer cloak room
0.5
32
0.4
to exhibition halls
Plattegrond level 1 (begane grond)
auditorium 2 1.2 1.3
expo foyer auditorium 1
to hotel
entrance
entrance conference center
restaurant 'Le Jardin'
to
i
ce en er r nf te co cen
passage
to exhibition halls
MAIN ENTRANCE
2.5 2.6 2.7
2.8
2.10
2.9
2.11
2.12 2.13
2.14
auditorium 1
2.4
2.3
2.1
auditorium 1
Plattegrond level 2 (eerste verdieping)
33
34
35
Referenties: 1. Eriksson B.I. et al. Rivaroxaban versus Enoxaparin for Thromboprophylaxis after Hip Arthroplasty. N Engl J Med. 2008;358:2765-75. 2. Lassen M.R. et al. Rivaroxaban for Thromboprophylaxis after Total Knee Arthroplasty. N Engl J Med. 2008;358:277685. 3. Kakkar A.K. et al. Extended duration rivaroxaban versus short-term enoxaparin for the prevention of venous thromboembolism after total hip arthroplasty: a double-blind, randomised controlled trial. Lancet. 2008;372:31–39. 4. IB-tekst Xarelto. Xarelto 10 mg tabletten. Samenstelling: Werkzame bestanddeel: 10 mg rivaroxaban. Hulpstoffen: microkristallijne cellulose, natriumcroscarmellose, lactosemonohydraat, hypromellose, natriumlaurylsulfaat, magnesiumstearaat, macrogol 3350, hypromellose, titaniumdioxide (E171), rood ijzeroxide (E172). Indicatie: Preventie van veneuze trombo-embolie (VTE) bij volwassen patiënten die electief een heup- of knievervangende operatie ondergaan. Contra-indicaties: Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor (één van) de hulpstoffen; klinisch significante actieve bloeding; leveraandoening gepaard gaande met coagulopathie en een klinisch relevant bloedingsrisico; zwangerschap en borstvoeding. Waarschuwingen en voorzorgen: Behandeling met rivaroxaban wordt niet aanbevolen bij patiënten: - die een heupfractuuroperatie hebben ondergaan, - gelijktijdig een systemische behandeling krijgen met sterke remmers van CYP3A4 en Pgp, waaronder azol-antimycotica (zoals ketoconazol, itraconazol, voriconazol en posaconazol) of HIVproteaseremmers (bijv. ritonavir), - met enstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring <15 ml/min, - onder de 18 jaar. De volgende subgroepen van patiënten hebben een verhoogd risico op bloedingen en moeten na aanvang van de behandeling nauwgezet worden gecontroleerd op tekenen van bloedingscomplicaties: patiënten met ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring 15 - 29 ml/min), patiënten met matige nierinsufficiëntie (creatinineklaring 30 - 49 ml/min) die gelijktijdig andere geneesmiddelen krijgen die plasmaconcentraties van rivaroxaban verhogen, cirrotische patiënten met matige leverinsufficiëntie (geclassificeerd als Child Pugh B) wanneer dit niet gepaard gaat met coagulopathie; patiënten die gelijktijdig worden behandeld met geneesmiddelen die de hemostase beïnvloeden (zoals NSAID’s, acetylsalicylzuur, plaatjesaggregatieremmers of andere anticoagulantia) of met de matige remmer van CYP3A4 en Pgp fluconazol; aangeboren en verworven bloedingsstoornissen, ernstige hypertensie die niet onder controle is, actieve ulceratieve maagdarmstoornis, recente zweervorming in het maagdarmkanaal, vasculaire retinopathie, recente intracraniale of intracerebrale bloeding, intraspinale of intracerebrale vaatafwijkingen, recente hersenoperatie of een spinale of oftalmologische operatie. Sterke CYP3A4-inductoren (bijv. rifampicine, fenytoïne, carbamazepine, fenobarbital of sint-janskruid) moeten met voorzichtigheid worden gebruikt omdat dit kan leiden tot verlaagde plasmaconcentraties van rivaroxaban en dus de effectiviteit kan verminderen. Bijzondere zorg is geboden bij neuraxiale anesthesie of spinale/ epidurale punctie. Bijwerkingen: Vaak: verhoogd GGT, verhoogde transaminases (incl. verhoogde ALT- en AST-waarden), anemie (incl. betreffende laboratoriumwaarden), misselijkheid, ostprocedurele hemorragie (incl. postoperatieve anemie en wondhemorragie). Soms: verhoogd lipase, verhoogd amylase, verhoogd bloedbilirubine, verhoogd LDH, verhoogd alkalische fosfatase, tachycardie, trombocytemie (incl. verhoogde plaatjestelling), syncope (incl. bewustzijnsverlies), duizeligheid, hoofdpijn, constipatie, diarree, abdominale en gastro-intestinale pijn (incl. pijn in de bovenbuik, vervelend gevoel in de maag), dyspepsie (incl. vervelend gevoel in het epigastrium), droge mond, braken, verminderde nierfunctie (incl. verhoogd bloedcreatinine, verhoogd bloedureum), pruritus (incl. zeldzame gevallen van gegeneraliseerde pruritus), huiduitslag, urticaria (incl. zeldzame gevallen van gegeneraliseerde urticaria), kneuzing, pijn in de extremiteiten, wondsecretie, hemorragie (incl. hematoom en zeldzame gevallen van spierhemorragie), hemorragie van het maagdarmkanaal (incl. bloeding van het tandvlees, rectale hemorragie, hematemese), hematurie (incl. bloed in de urine), genitale hemorragie (incl. menorragie), hypotensie (incl. bloeddrukdaling, procedurele hypotensie), bloedneus, gelocaliseerd oedeem, perifeer oedeem, zich onwel voelen (incl. vermoeidheid, asthenie), koorts. Zelden: verhoogd geconjugeerd bilirubine (al dan niet gepaard gaande met verhoogde ALT-waarden), allergische dermatitis, abnormale leverfunctie. Frequentie niet bekend: bloedingen in een kritisch orgaan (bijv. hersenen), adrenale hemorragie, conjuctivale hemorragie, hemoptysis, overgevoeligheid, geelzucht. Handelsvorm: Doosje met 10, 30 of 100 tabletten. Nummers van de vergunning: EU/1/08/472/001-008. Vergunninghouder: Bayer Schering Pharma AG, 13342 Berlijn, Duitsland. Verdere informatie beschikbaar bij: Bayer B.V., Divisie Bayer Schering Pharma, Postbus 80, 3640 AB Mijdrecht, tel. 0297 280 666. Afleveringsstatus: UR. Voor volledige productinformatie: zie SmPC. Vergoeding: Xarelto wordt volledig vergoed. Versie: Mei 2009.
Xarelto disease website: www.thrombosisadviser.com
Xarelto biedt superieure effectiviteit t.o.v. enoxaparine met vergelijkbaar laag bloedingsrisico: Significante reducties t.o.v. enoxaparine voor totale VTE* en ernstige VTE** bij electieve heup- en knievervangende chirurgie1,2 P R O G R A M M A
Vergelijkbare incidentie van bloedingen t.o.v. enoxaparine1,2,3
2 0
... in combinatie met het gemak van
-
2 1
m e i
een vaste, eenmaal daagse, orale dosering zonder noodzaak tot monitoring4
De eerste in orale, directe Factor Xa inhibitie
Eenvoud in stolselpreventie
Voor referenties en verkorte productinformatie zie elders in dit blad
U-1740-NL 02.2009
* Totale VTE = DVT, niet-fatale PE en mortaliteit ** Ernstige VTE = proximale DVT, niet-fatale PE en VTE-gerelateerde mortaliteit
Maastrichts Expositie & Congresscentrum MECC Maastricht
2 0 1 0
