M a g a z i n e v a n S c h a a k v e r e n i g i n g C h a r l o i s E u r o p o o r t

Magazine van Schaakvereniging Charlois Europoor t

KERSTNUMMER 2004 Gerrit Boer graaft zich autobio , De vreemde hersenspinsels van Kresmaster John van de Laar graaft in Butrinti , Carel droomt... , Kerstquiz! Kerstmis in Herberg de Oude Dame , Arjen verklaart de liefde , Ab mijmert... Het Kerstverhaal dat geen Kerstverhaal werd en toch ook weer wel

Uw advertentie op de binnenkaft van de Triomfator? Neem contact op met het bestuur (zie pagina 3) of mail naar: [email protected] en vraag naar de mogelijkheden.

K

s.v. Charlois Europoort

opgericht 5 april 1922, aangesloten bij de KNSB



De vereniging stelt zich ten doel het beoefenen en bevorderen van de schaaksport. Zij tracht dit doel te bereiken door het lidmaatschap van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond, het houden van verenigingscompetities, het deelnemen aan bondscompetities, het organiseren van schaakevenementen en het opleiden van schaakliefhebbers, alsmede door andere wettige middelen, welke het bereiken van het doel kunnen bevorderen. (statuten) Speelzaal: Speelavond:

“Clemenshuis”, Gruttostraat 9, 3083 KZ Rotterdam-Zuid, 010-4816045 Vrijdag van 20:00 – 24:00 uur

Voorzitter Gijsbert Kamerman Bremhof 14 3355 SE Papendrecht 078 – 642 6475 [email protected]

Wedstrijdleider extern Jan Hendrik Leopold Schonerbergweg 26a 3023 ZL Rotterdam 010 – 485 5056 [email protected]

Secretaris Redactie Triomfator Arjen Kouwenhoven Herman van Malde Rodenrijselaan 46a Jan Hendrik Leopold 3037 XG Rotterdam Peter Kemner [email protected] 010 – 422 3719 [email protected] Contributieregeling Senioren 80 euro Penningmeester Erik van den Berg Dubbelleden 48 euro 2e Carnissestraat 3a Studenten, 65+’ers en 3083 JE Rotterdam uitkeringsgerechtigden 010 – 413 3032 betalen op verzoek 61 euro [email protected] Rekeningnummer Wedstrijdleider intern Giro 46 43 43 t.n.v. penningmeester Arjen Kouwenhoven sv Charlois Europoort Oleanderpark 48 Internetpagina 3142 NK Maassluis “De Oude Dame van Zuid” 010-591 8146 [email protected] www.charloiseuropoort.nl

Triomfator Kerst 2004

3

INHOUD Triomfator Kerstnummer 2004 Kaft: “Kerstschaak 2004“ 5 6 8 12 20 26 28 33 34 38 40 45 46 48 53 54 56 62 64 66

ontwerp: Peter Kemner

Redactioneel Van de voorzitter In Memoriam: Henny Vijgeboom Dreams... Herinneringen aan een schaakverleden Schaakraadplaat Big Head en de zeven dwergen Lieve Willemijn... Jan Hendrik ontmoet... Oudejaarsgemijmer Butrinti Yuri Het Kerstmannetje Kerstavond in Herberg de Oude Dame Het leven is een schaakspel Kerstquiz! Het Kerstverhaal dat geen Kerstverhaal werd en toch ook weer wel... Moeten teamleiders afgeschaft worden? Oplossingen Yuri Lijstjes!

door Gijsbert Kamerman door Jaap Staal door Carel Vredenborg door Gerrit Boer door Gijsbert Kamerman door Kresna Soerjadi door Arjen Kouwenhoven door Jan Hendrik Leopold door Ab Kamman door John van de Laar door Yuri door Herman van Malde door Gerrit Boer door Ruud Kok door Arjen Kouwenhoven door Peter Kemner

redactie: Arjen Kouwenhoven, Jan Hendrik Leopold, Peter Kemner druk: Drukkerij Rijnmond te Maassluis - www.drukkerij-rijnmond.nl Het volgende nummer staat gepland voor vrijdag 4 maart 2005. Stuur op tijd uw kopij in! Liefst per e-mail: [email protected] Zie voor aanvullende artikelen, foto’s, partijen, commentaar etc. het Charlois Europoort Weblog: “De Oude Dame van Zuid“ op www.charloiseuropoort.nl

4


Redactioneel D

it is een heel bijzonder clubblad geworden! De redactie heeft voor dit (alweer) tweede Kerstnummer van de Triomfator “nieuwe stijl” namelijk een nogal aparte opzet bedacht. We wilden een heel speciaal en lekker dik “leesnummer” uitbrengen en we willen gaan proberen om daar een jaarlijkse traditie van te maken. Wat is het bijzondere? De nummers van de Triomfator worden over het algemeen behoorlijk gedomineerd door geanalyseerde partijen, teamverslagen, standen en vaak ook materiaal dat al eerder op onze internetsite te vinden was. Op zich niets mis mee natuurlijk, maar misschien, zo dachten wij, kunnen we eens een Kerstnummer maken dat afwijkt van dit gebruikelijke stramien. Een Kerstnummer met verhalen en artikelen die nu eens niet draaien om een geanalyseerde partij of een teamverslag of toernooiverslag of een stand van een interne groep. Een blad met zo min mogelijk of liefst helemaal geen partijen, tenzij die het artikel verder verduidelijken. Het verhalende element moet dus echt voorrang hebben. Liefst moeten de verhalen ook een persoonlijke ervaring weergeven of een persoonlijk tintje bevatten. Een clubblad is toch immers ook bedoeld om je clubgenoten wat beter te leren kennen.

met sfeervolle, prachtige verhalen en artikelen, heel bijzondere (persoonlijke) foto’s, natuurlijk een interview, en een Kerst-quiz, en nog veel meer. Het zijn 64 bladzijden met unieke kopij, meer mocht niet van de drukker anders zou het blad uit de nietjes barsten. Dank aan de diverse scribenten die het aandurfden om de eersten te zijn in wat hopelijk een mooie traditie zal gaan worden. Onze dank gaat ook uit naar Jaap Staal die in dit nummer ons ere-lid Henny Vijgeboom herdenkt. Henny overleed op 5 december jl. Wij vonden het niet gepast om tot maart te wachten met een In memoriam en hebben besloten in dit feestelijke opgezette nummer toch ruim aandacht te besteden aan Henny Vijgeboom, die zoveel voor onze club heeft betekend. Wij wensen jullie veel leesplezier en natuurlijk heel fijne feestdagen en een heel voorspoedig en gezond 2005 met veel schaakgenot en voor ons veel kopij! Arjen Kouwenhoven Jan Hendrik Leopold Peter Kemner

En het is wonderbaarlijk goed gelukt! Velen reageerden positief. Het is daardoor een uniek en feestelijk blad geworden Triomfator Kerst 2004

5

Meer dan ooit een positieve sfeer door voorzitter Gijsbert Kamerman

A

ls u dit leest, zit u thuis lekker warm bij de kachel met een kop chocolademelk, terwijl het buiten zachtjes sneeuwt. Of u zit net als vorig jaar op een stoel, voorafgaand aan het Kersttoernooi rustig ons clubblad te lezen. Als u nu om u heen kijkt ziet u mij waarschijnlijk druk heen-en-weer lopen omdat een paar mensen zich vergeten hebben aan te melden, of omdat bijvoorbeeld de consumptiebonnen op zijn. Maakt u zich niet ongerust, het komt goed!

Wat is er de afgelopen maanden allemaal gebeurd? Geheel in de sfeer van dit clubblad gaan we niet al te zeer uitweiden over de interne en externe competities. Wel wil ik er over kwijt dat ik dit seizoen meer dan ooit een positieve sfeer ervaar in de teams. Iedereen gaat er echt voor en de teamgeest is enorm! Je ziet dat gelijk terug in het feit dat er weinig invallers nodig zijn. Meer dan 8 mensen per team heeft zo zijn nadelen, maar ook zeker zijn voordelen. Wat mij de laatste tijd wel opviel, is het feit dat onze site www.charloiseuropoort.nl steeds beter bezocht wordt, met name ook door leden van andere verenigingen. Een paar voorbeelden: 1. Tijdens de wedstrijd Charlois Europoort 1 tegen Dordrecht 1 viel mij iets op dat ik de dag erna op de website plaatste. Op zich iets onschuldigs: ik verbaasde mij over het feit dat Kresna met nog 20 seconden op de klok op zijn gemak een drankje aannam van zijn tegenstander, hem daarvoor bedankte en met slechts 7 seconden op de klok zijn 40e zet uitvoerde. Ik vroeg mij af of zijn tegenstander hem in grote tijdnood bewust een drankje had aangeboden. Een dag later ontving ik een mail van Kresna’s tegenstander (Koos Abee) met tekst en uitleg! 2. Voor de wedstrijd van ons eerste tegen AAS plaatste ik op de website een berichtje met de vraag of supporters mee wilden gaan naar deze beladen wedstrijd. Een dag later kregen Cor en ik een mailtje van een verontruste teamleider van AAS dat hij niet helemaal begreep waarom de wedstrijd “beladen” was en of wij a.u.b. niet teveel 6


mensen wilden meenemen omdat ze een nogal krappe speelzaal hadden! Alsof we van plan waren met 5 bussen onder politiebegeleiding af te reizen naar Aalsmeer! 3. Een opmerking over het derde team, voorafgaand aan de wedstrijd tegen Messemaker 3 leverde ook direct een reactie op uit Gouda. Dat we de beer niet te vroeg moesten verkopen, en dat de plek op de ranglijst zomaar verwisseld kon worden… Ook Peter Kemner bevestigde mij dat aan de website statistieken te zien was dat onze site steeds beter bezocht wordt. Op sommige dagen hebben wij zelfs meer bezoekers dan de populaire schaaksite www.schakers.info! We moeten in de komende tijd kijken hoe wij nog meer bezoekers kunnen trekken, het is toch een belangrijk visitekaartje van de club, evenals het vernieuwde clubblad overigens. Voor de rest wilde ik het deze keer kort houden, want er is nog voldoende te lezen. Vanaf deze plek wens ik iedereen een gezellig Kersttoernooi, prettige Kerstdagen en een gelukkig 2005 toe. Enne.. kijk uit met vuurwerk, we kunnen in deze fase van de competities geen blessures gebruiken! Hoewel… een schaker met 1 hand kan zich nog redelijk redden... Net als vorig jaar organiseren we weer wat leuks in mei/juni. Wat precies houden we nog even geheim. Ten slotte zou ik tegen de oud-leden nog willen zeggen: kom terug! We zoeken nog mensen voor het vijfde! En als ik nu te kort door de bocht ga: word op zijn minst donateur! Zo niet, dan …. krijg je uiteraard volgend jaar gewoon weer een uitnodiging voor ons Kersttoernooi.

 MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Kresna Soerjadi 1. Bobby Fischer komt met een omstreden autobiografie. 2. In hevige tijdnood lukt het Kresna om Dick te verslaan en wordt vervolgens clubkampioen 3. AAS laat hele en halve punten liggen waarna ons eerste langszij komt 4. John Spierings is de schaakboeken ingedoken om daarna tot de tanden gewapend terug te keren 5. Onze website wordt bekroond tot beste site van schakend Nederland 6. In 2005 wordt onze site voor het eerst door meer “niet-Charlois Europoorters” bezocht Triomfator Kerst 2004

7

IN MEMORIAM

Henny Vijgeboom door Jaap Staal

T

oen ik een paar maanden geleden aan het ziekbed van Henny zat en met hem overlegde over het In memoriam dat ik voor Jan Bakker had geschreven, dacht ik onwillekeurig: het volgende kon wel eens voor jou zijn. Dat is helaas uitgekomen. Het begon in 1965. Henny was met tien andere spelers van Spangen naar onze club gekomen. Zijn reputatie als clubbladredacteur was hem al vooruitgegaan en in de kortst mogelijke tijd kreeg hij de uitnodiging om toe te treden tot de redactie van wat toen nog Charlois-Nieuws heette. Ja, die saaie naam verdween onmiddellijk. Begin december 1965 verscheen het eerste nummer van de TRIOMFATOR. Geïllustreerd, met een mooie cartoon op de voorpagina en andere in het nummer zelf. Nog geen anderhalf jaar later kwam Henny aanzetten met de schitterende omslag die ons blad nog steeds siert.

Henny Vijgeboom bleef altijd in hoge mate geinteresseerd in de verrichtingen van de Charlois Europoorters. Met name de spelers uit de glorietijd van Charlois. In die jaren was John Leer een van de sterkste jeugdleden van Charlois (o.a. jeugdkampioen van de RSB met een score van 7 uit 7). Op de foto Henny naast John Leer tijdens de PK 2003.

8


Maar de Triomfator bestond niet alleen uit plaatjes en omslag. Henny was een sterk schaker, zoals een der sprekers bij zijn begrafenis terecht opmerkte, maar zijn grootste kracht lag in het analyseren. En in het zich beperken. In de Triomfator kwamen partijen met haarscherpe analyses van zijn hand, maar alleen op die plaatsen waar ze echt belangrijk waren. En verder allerlei van wat hij beleefd had in werkelijkheid of in fantasieland. Het mooiste vind ik nog altijd het verhaal dat hij moest spelen tegen een man met een heel bedrukt gezicht. “Scheelt er wat aan?” vroeg Henny. “Ja”, zei de man. “Mijn vrouw heeft gedreigd, dat ze van me weggaat, als ik nog één keer een schaakstuk aanraak.” “Wat erg”, riposteerde Henny vol medegevoel. “Ja”, zei de man, “ik zal haar missen” en hij speelde zijn e-pion naar e4. Zin en onzin stond in de Triomfator, gein, maar gelukkig nooit ongein. Het maken van een clubblad was niet eenvoudig in de tijd dat het laatste snufje van kopieertechniek bestond uit de elektrische stencilmachine. Voor het tikken van stencils had je een speciale schrijfmachine nodig met kurken rollen. Tegen het zuur van het stencil was de rubberrol van een gewone machine niet bestand. Was het stencil klaar, dan moest je het op de stencilmachine aanbrengen, zorgen dat er geen vouwen in kwamen, dus trekken, maar ook zorgen dat het niet scheurde. En trekken en niet scheuren gaan moeilijk samen. Was dat gelukt, dan ging je de machine voeden met dikke, zwarte, ontzettend vieze inkt. Deed je er te weinig in, dan kreeg je geen leesbare afdruk; deed je er te veel in, dan kreeg je een zwart blad met klodders, klodders die van het blad afspatten op de tafel en in de kamer. Wij hadden trouwens geen elektrische machine, maar een die handmatig gedraaid werd. Dat ging langzaam, maar het had twee voordelen. Het eerste was, dat wij op ieder blad dat eruit kwam, een stuk papier konden leggen, zodat de achterkant van het volgende blad, waar ook Triomfatortekst op moest komen, schoon bleef. En het tweede? Ik had al gezegd, dat er allerlei plaatjes in ons clubblad kwamen. Die gapten we uit komische bladen en zetten er een tekst onder die toepasselijk was voor een schaakblad. Onder een blote dame vergezeld van een keurig geklede heer met aktetas die met grote stappen naar de deur beent, kwam de tekst: Jan, ga je vanavond echt schaken? Henny wist een adres waar die plaatjes op een elektronisch stencil gekopieerd konden worden. Maar zo’n stencil was duur en er moest dus zoveel mogelijk op komen. Hadden we het, dan knipten wij de verschillende plaatjes netjes uit, knipten een iets kleiner stuk uit ons stencil met tekst en plakten het plaatje er tegen aan met de randjes die om postzegels zitten. Alleen lieten die postzegelrandjes wel eens los onder het draaien en dan moesten we onder het uiten van lelijke woorden nieuwe plakken. Maar omdat we handmatig draaiden, kregen we niet meer dan een of twee mislukte afdrukken. De Triomfator verscheen in een oplage van 300 exemplaren. Honderd voor de vereniging, tweehonderd voor de PR. Het blad werd ons bij wijze van spreken uit de handen gerukt. Tegenwoordig bestaan er vele goed geredigeerde en vlot geschreven clubbladen. Toen waren we een unicum. Er bestond geen clubblad dat voor buitenstaanders interessant was: zo onvoorstelbaar saai waren ze. Henny en ik (men vergeve mij dit laatste) staan aan de basis van de moderne clubbladjournalistiek. Triomfator Kerst 2004

9

Tijdens diezelfde PK werd Henny door secretaris Kees Schrijvers names het RSB-bestuur in het zonnetje gezet als dank voor zijn vele stukjes in het Rotterdams Dagblad over het Rotterdamse schaakleven en de promotie daarvan.

De tweede glansrol van Henny was het teamleiderschap, eerst van Charlois 2 en toen Wim Rijkee ermee ophield, van Charlois 1. Keihard trad hij op: bij een score van –3 vloog je eruit. Keihard keek hij toe, dat er geen reglementen werden overtreden: meer dan eens greep hij in, als hij constateerde dat tegenstanders over hun partijen zaten te smiespelen. Opgeven of remise geven zonder zijn toestemming was er niet bij; winnen mocht desnoods. Te laat komen? Hij sprak zo af, dat we wel eens drie kwartier voor de aanvang van de wedstrijd bij het nog dichte clublokaal van de tegenstanders arriveerden. Intens leefde hij mee met de verrichtingen van zijn spelers. Na afloop van een wedstrijd was hij nog vermoeider dan zij. Over die reglementen en onreglementair gedrag schreef hij in de Triomfator zeer onderhoudende stukjes. Velen van ons danken onze kennis van de meer subtiele spelregels daaraan. Ook de leiding van de eerste groep nam hij over. Van niet gespeelde partijen in die groep was geen sprake meer. Daar moet een groepsleider heel, heel veel moeite voor doen. Hoeveel leden wij niet kregen door zijn niet aflatende propaganda, is niet te tellen. Natuurlijk trapte hij wel eens op lange tenen. Henny was geen engel. 10


Bewonderenswaardig waren zijn laatste maanden. De rust en gelatenheid waarmee hij, vroeger vaak op van de zenuwen, zijn einde tegemoet zag, dwong mij diep respect af. Ik heb een goede vriend verloren.



Er was ook nog een mooie limerick (Henny woonde toen op de Wilgenlei):

Er staat menige bloem in de wei, waarvan je kunt zeggen: die hoort er niet bij. Maar een vreemder gewas dan een lotus in ‘t gras is een vijgeboom op een wilgenlei.


11

12


Dreams...





een kort verhaal door Carel Vredenborg

Now here you go again You say you want your freedom Well who am I to keep you down “Your move” Hij schrok op uit zijn overpeinzing. Zijn gedachten waren afgedwaald. Marjan en de kinderen zouden nu wel weer thuis zijn schatte hij. Hij wist dat dit het definitieve einde betekende. Zij zou hem dit nooit vergeven. Feitelijk was hij vanaf dit moment weer vrij man. Maar die gedachte maakte hem niet vrolijker, eerder somber, berustend, alsof het allemaal zo had moeten lopen. Want wat had hij eraan kunnen doen? Hij speelde op dit moment een schaakpartij, terwijl hijzelf op hetzelfde moment als stuk meedeed in een andere schaakpartij, in een andere, hogere dimensie. Het leek alsof elk stuk zelf weer een eigen schaakpartij speelde, en zo weer verder, tot in het oneindige door, net als die Russische Matrushka poppetjes. Misschien was het hele leven een grote schaakpartij, en speelde God wel een partij schaak met de Duivel. Elk van zijn – witte - stukken was een apostel, die zelf ook weer schaak speelde, en zo verder. Maar dan, het feit dat hij nu zelf met de witte stukken speelde, moest toch betekenen dat hij aan de goede kant zat? En met hem degene die op dit moment de partij speelde waarin hij figureerde? Of speelde hij een rol als zwarte figuur in een duivels spel? It’s only right that you should Play the way you feel it But listen carefully to the sound Alleen al de wijze waarop hij hier, in een hotelkamer in Antwerpen, terecht was gekomen, had hem al iets moeten doen vermoeden. Het was de organisatie van de traditionele vierkamp wederom gelukt om met een interessant deelnemersveld te komen. Allereerst was daar de Russische ex-wereldkampioen, een creatief genie die nog om de wereldtitel had gespeeld met De Amerikaan, maar tegenwoordig meer bekend stond om zijn korte remises en daarmee zijn Triomfator Kerst 2004

13

bijnaam Luie Beer alle eer aan deed. Daarnaast de Nederlands kampioen, getooid met de naam King – volkomen onterecht, want ook in het land der schakers is “eenoog” koning, en deze Koning zou zeker een polemiek zijn begonnen tegen deze troonpretendent, waarbij zijn vete met de Prins in het niet zou zijn gevallen, ware het niet dat hij reeds gestorven was. Verder de jeugdwereldkampioen uit Cuba, voor het eerst in het buitenland na het behalen van zijn titel op eigen bodem. En als laatste had de organisatie gekozen voor de opkomende ster in het vrouwenschaak. Niet zozeer vanwege haar prestaties achter het schaakbord, maar meer vanwege haar publiciteitswaarde bij de niet-schaakpers. De Oosteuropese Michaela was een bijzondere verschijning, en dat wist ze maar al te goed. Sinds haar intrede in de schaakwereld was haar foto op bijna alle schaakbladen te zien geweest, en inmiddels waren er ook reportages verschenen in andere bladen, waarvan sommige van bedenkelijk allooi. Menigeen beschouwde haar als de redder van het vrouwenschaak. Schaken kon ze wel, maar een toernooi had ze nog nooit gewonnen, en ze verdiende inmiddels meer geld met andere activiteiten dan met schaken. Of your loneliness Like a heartbeat … drives you mad In the stillness of remembering what you had Niemand had van tevoren kunnen raden dat dit toernooi een van de spraakmakendste zou worden sinds de match om het wereldkampioenschap tussen de Luie Beer en De Amerikaan. In de eerste cyclus van de dubbelrondige vierkamp gebeurde er nog niet veel. De aanwezigheid van de oogverblindende Roemeense trok wel veel belangstelling, maar de partijen werden in de serieuze schaakpers zeer negatief beoordeeld. Van de zes

MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Gijsbert Kamerman 1. Corus toernooi 2005, groep A, wordt het meest saaie toernooi ooit: zeer veel remises. 2. 5e Team Charlois Europoort staat bij winterstop in middenmoot. 3. Erik v/d Doel zakt steeds verder weg. 4. Kapsel John Leer verandert nauwelijks.

14


partijen eindigden er vijf in remise. De King had duidelijk meer oog voor een Cubaanse schone uit het gevolg van de jeugdkampioen die in het open toernooi meedeed. De Cubaan speelde in zijn eerste buitenlandse optreden nog met erg veel ontzag, en liet veelbelovende stellingen in remise verzanden. Alleen uitgerekend de Luie Beer liet zich ogenschijnlijk niet beïnvloeden door hetgeen er achter het bord zat, en speelde vanuit een gelijke stelling Michaela met vaste hand van het bord. Hoewel de belangstelling overweldigend was, kon de organisatie het vertoonde spel niet echt waarderen. Het schaken was verworden tot een kermisattractie, waarin niet meer het spel maar de personen centraal stonden. Elke dag stonden er steeds meer cameraploegen te dringen om een glimp van Michaela op te vangen. Elke tv zender wilde een interview met haar, en als dat niet kon die dag, met een van de andere deelnemers. De grote nieuwszenders eisten elke dag nieuws, schokkend nieuws, wereldschokkend nieuws. In deze opgefokte sfeer zou het niet lang duren of er zou iets gebeuren wat inderdaad de wereldpers zou halen... And what you lost … And what you had And what you lost In de eerste ronde van de tweede cyclus speelde Michaela weer tegen de Luie Beer. En wederom zag het er naar uit dat de Rus zijn surplus aan positioneel inzicht en ervaring te gelde zou gaan maken. De Roemeense werd steeds verder naar achteren in de verdediging gedrukt. Het wachten was op de definitieve klap. Plotseling stond Michaela op en verdween naar de spelersruimte. Onverstoorbaar bleef de Rus nadenken over de beslissende zet. Toen ze terug kwam, ging er een luid geroezemoes door de zaal. Ze had zich verkleed in een niets verhullende outfit, eentje waarin ze diverse malen op de cover van de bedenkelijke bladen was verschenen. Nadat ze weer was gaan zitten, leunde ze gevaarlijk ver over het speelbord, waarbij de toeschouwers een redelijk vrij uitzicht kregen op haar decolleté. De Rus keek op, en aanschouwde het tafereel. Hij fronsde zijn wenkbrauwen, sprak enkele woorden met haar, en gaf de partij remise. Na afloop antwoordde hij desgevraagd met enige ironie: “Well I had a winning position, but she showed a good defense which effectively prevented me to enter the back rank” De volgende dag was ze weer gewoon gekleed; dat wil zeggen bijzonder smaakvol en zelfbewust, maar niet meer zo uitdagend. Maar dit keer zou het niet zozeer haar uiterlijk als wel haar uitdagende houding zijn, die de speelzaal op zijn kop zou zetten. Tegen de King kwam ze zowaar niet slecht uit de opening. De Nederlander had de hele week tevergeefs achter de Cubaanse aan gelopen, en tot nu toe het toernooi niet echt serieus genomen. Voorafgaand aan de partij had hij in de spelerslounge, ten overstaan van de andere deelnemers, met de Cubaanse een aanvaring gehad, en het was hem duidelijk geworden dat van een intiem rendez-vous geen sprake meer Triomfator Kerst 2004

15

zou zijn. Bij gebrek aan inspiratie van de Nederlander kabbelde de partij zich voort. Wel was het opvallend dat hij en Michaela erg veel met elkaar in gesprek waren tijdens de partij, iets wat normaliter not-done is. Het leek of zij hem probeerde op te beuren na de teleurstellende afloop van de romance met de Cubaanse. Het gezicht van de King ging steeds vrolijker staan, en hij leek zich nu ook weer te concentreren op de partij. Hoe het nu kwam weet niemand, maar ineens was de partij afgelopen. Michaela had gewonnen! De toeschouwers dromden zich om de analyseborden om de afloop te bekijken. Niemand begreep hoe zwart deze partij had kunnen winnen. Maar beide spelers liepen met een brede glimlach van het bord. Wat hadden zij met elkaar besproken? Wat er die middag in die partij is voorgevallen weet niemand, maar de gevolgen waren duidelijk zichtbaar de dag erop. Hoewel de partij de gehele wereld was overgegaan, had geen enkele analyse overduidelijk het bewijs van doorgestoken kaart kunnen aantonen. Dat bleek ook niet meer nodig na aanvang van de laatste ronde. Door de overwinning op de Nederlander stond Michaela weer op 50%, evenals de Cubaan met zijn vijf remises. Aan de leiding stond de Rus met 3 uit 5; de King sloot met 2 uit 5 de rij. In de laatste ronde speelde de King met wit tegen de Rus, en Michaela tegen de Cubaan. Op het aanvangstijdstip was alleen de Rus aanwezig. Ongeduldig wachtte hij op zijn tegenstander. Met een snelle remise tegen een vermoedelijk uitgeputte King zou hij goede kansen hebben op de toernooioverwinning. Daar kwam de Nederlander binnen. Stuurs en met grote passen beende hij naar het bord. Zijn gezicht stond op onweer. Hij ging zitten en deed zijn eerste zet. Weldra waren beide spelers in diep gepeins verzonken. Hierna kwam Michaela binnen. Triomfantelijk en vol zelfvertrouwen keek ze in het rond. De Rus merkte haar op en knikte. De Nederlander voelde dat ze in zijn buurt stond en kromde nog eens extra zijn rug, zonder ook maar een blik aan haar te wijden. De Rus bekeek de twee jongeren en schudde zijn hoofd. Hij wist dat het een zware middag voor hem zou worden. Als laatste kwam de Cubaan binnen, een half uur te laat. Alle andere partijen was hij stipt op tijd geweest. En wat zag hij eruit! Zijn onberispelijke pak gekreukt, overhemd uit de broek, haren door de war, ongeschoren; hij zag eruit alsof hij niet of nauwelijks had geslapen, en zo te zien überhaupt niet op zijn hotelkamer was geweest. De laatste ronde verliep zoals men kon zien aankomen bij het aanschouwen van de spelers. De King speelde met al zijn hormonale energie de frustratie van zich af en vermorzelde werkelijk de Rus op een geniale wijze waarop deze tot dusver alleen van De Amerikaan had verloren. Een journalist vroeg hem tijdens de afsluitende persconferentie hoe hij het vond om met deze partij als verliezer in de schaakboekjes terecht te komen. “Ach”, zei hij. “Ik ben al een oude man, mij doet het niet veel meer. Maar ik denk dat mijn tegenstander elke keer als hij deze partij in de boeken tegenkomt zal terugdenken aan wat hij hier verloren heeft”. 16


In de andere partij was de timide Cubaan geen schim meer van de speler uit de eerste vijf ronden, en verloor snel zonder slag of stoot. Sensatie alom. Michaela had niet alleen het toernooi gewonnen, maar vooral de manier waarop zou over de hele wereld gaan. Thunder only happens when it’s raining Players only love you when they’re playing Say … women … they will come and they will go When the rain washes you clean … you’ll know “Hey, are you gonna make a move or not?” Vanwege het tumult na afloop had de organisatie besloten om Michaela niet naar de afsluitende persconferentie te laten gaan, maar haar direct via een zij uitgang te laten verdwijnen. Zij zou de dag erop in Antwerpen een simultaan geven. De toernooidirecteur had hem gevraagd haar te brengen. Nadat hij ’s middags haar bagage uit het hotel had opgehaald, reed hij voorbij de zijdeur. Snel stapte zij in, en in volle vaart stoof hij weg, nog voordat men binnen in de gaten had waar ze was gebleven. Het was een oude auto, en eigenlijk niet eens van hem. Marjan’s vader had hem gekocht, voor haar. Zij reed ermee naar haar werk, hij mocht hem soms lenen als hij meedeed in een weekendtoernooi, of ’s avonds als hij naar de club ging om te schaken of meeging als supporter. Op papier studeerde hij nog wel, maar in de loop der tijd was hij meer huisman geworden, zeker na de geboorte van de tweeling. Hij kon volledig opgaan in het ritueel van de kinderen wassen, aankleden en naar de crèche brengen – op de fiets, één voor en één achter, en zorgen voor het huishouden. Er bleef genoeg tijd over om te schaken.

MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Erik van den Berg 1. Dit seizoen spelen 19 mensen groep 1 helemaal uit. 2. PSV wordt kampioen; 3. Volgend seizoen hebben we weer jeugdleden. 4. Volgend seizoen hebben we 5 externe teams. 5. 1 team gaat dit seizoen promoveren, terwijl er 0 gaan degraderen.


17

Misschien was het toch wel de geboorte van de kinderen geweest die de zaken had veranderd. In de pas ingetrokken nieuwbouw woning waren ze in het begin erg gelukkig, maar gaandeweg waren ze toch van elkaar vervreemd geraakt. Marjan was overdag weg, hij vaak ’s avonds. Haar frustratie over het gebrek aan voortgang in zijn studie was pijnlijk naar boven gekomen in de periode dat ze met zwangerschapsverlof was. Hij wist het, maar door al die jaren heen was het alleen maar moeilijker geworden, en nu met een eigen huis en twee kinderen... In de huidige status quo leefden ze maar langs elkaar heen, ieder met zijn eigen leven, als twee lopers van ongelijke kleur zoals de Rus eens had gezegd over zijn eigen huwelijk. Now here I go again, I see the crystal visions I keep my visions to myself It’s only me Who wants to wrap around your dreams and … Have you any dreams you’d like to sell? Nu zat hij in de auto samen met één van de meest begeerlijke schaaksters ter wereld. Op weg naar Antwerpen, waarom had hij dat toegezegd? Hij zou zeker nooit meer op tijd terug zijn om Marjan en de kinderen op te halen. Ze was toch al boos geweest dat hij hen had gedropt bij haar moeder, en diens verjaardag niet boven een of ander toernooi had laten gaan. Vooral omdat ze wist dat hij op zijn schaakuitjes weer de charmante verschijning zou uithangen en indruk zou maken op de vrouwelijke schaaksters. Stom, bedacht hij zich. Hij was vergeten de kinderstoeltjes in de achterbak te leggen. Hij hield zielsveel van de tweeling – hij noemde ze “mijn dubbelpionnetjes” – maar nu begreep hij waarom Michaela zo had geglimlacht toen ze de auto instapte. Stom, stom, stom. Alles op het spel zetten om met deze vrouw in één auto te mogen zitten, en dan zo’n beginnersfout. Like a heartbeat … drives you mad … In the stillness of remembering what you had … “Hey! If you don’t make a move, I win, and you loose” Hij had haar met de bagage naar de hotelkamer gebracht. Ze was erg uitgelaten geweest, uitdagend. Ze had hem verleid tot het drinken van een wodka, één glaasje maar... Het bleef niet bij één glaasje. Ze hadden samen gegeten, het diner was op de hotelkamer geserveerd. Ze had het hele verhaal verteld, over hoe ze de King had verleid achter het bord, en hoe ze hem had gedumpt voor de Cubaan. Ten slotte had ze hem uitgedaagd voor een partij schaak. Verdoofd door de wodka had hij de condities aangehoord, en aangenomen. Als hij zou winnen, mocht hij vannacht blijven... 18


And what you lost … And what you had And what you lost Toen hij weer wakker werd was de kamer leeg. Niets in de ruimte deed nog vermoeden dat zij hier was geweest. Wat was er gebeurd? Voorzichtig stond hij op, en keek om zich heen. Zo te zien een lege hotelkamer. Op de grond lag een lege wodkafles. Stilletjes sloot hij de deur achter zich. Buiten snoof hij de vroege ochtendmist op. Het begon zachtjes te regenen. Thunder only happens when it’s raining Players only love when you they’re playing Say … women … they will come and they will go When the rain washes you clean … you’ll know Tekst: Stevie Nicks Album: Rumours - Fleetwood Mac, 1977

 MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Peter Kemner 1. Peter Kemner gaat eindelijk eens goede foto’s maken van de clubleden. 2. Er blijkt een mogelijke moslimterrorist te zitten onder de huidige leden. Een inval vindt plaats op het moment dat Dick de Wit in de beslissende partij om het clubkampioenschap totaal gewonnen staat tegen Kresna Soerjadi. De partij moet worden overgespeeld, Kresna wint en wordt clubkampioen. Dick wordt uit protest Moslim. 3. Gerrit Boer publiceert in 2005 zijn 100e artikel in de Triomfator! 4. John van de Laar wordt nipt vierde in groep 2. 5. Léon Habets komt weer terug op de club en blijkt in stilte uitgegroeid tot meestersterkte. De ledenvergadering geeft hem een opengevallen plaats in groep 1 ten koste van John van de Laar.


19

Herinneringen uit een schaakverleden door Gerrit Boer

Oppenhuizen, 1973 – 1979 We schaakten eerst in het dorpscafé, gewoon in het café zelf, want een apart zaaltje was er niet. Later verhuisden we naar de consistorie van de NH kerk in Oppenhuizen. Ik heb het nu over de schaakclub “Lyts Bigjin”. De taalkenners onder u weten direct dat het een club in Friesland moet zijn. Voor de niet-Fries-kenners: het betekent “klein begin”. Oppenhuizen is een klein dorp in de buurt van Sneek en vormde tezamen met Uitwellingerga een gemeenschap van een duizend zielen. De Friezen spreken van “Top en Twel”, een verkorting van “Toppenhuzen” en “Twellegea”. In ons dorp waren in die tijd tientallen clubs en verenigingen, en misschien nu nog wel. Lyts Bigjin was maar een van de velen. Lyts Bigjin kon met moeite 1 team samenstellen, en speelde in de laagste klasse van de FSB. Toch was het een bijzondere club, onder meer omdat het er zo gemoedelijk aan toeging. De leden waren boeren en arbeiders, zonder dat er sprake was van standsverschil. Ik kan me niet herinneren dat we ooit kampioen geworden zijn, maar we speelden met plezier de wedstrijden tegen de clubs uit de dorpen in de omgeving. Vaak werd ik clubkampioen, want enig schaakinzicht had ik wel. Het hoogtepunt van het jaar was de afsluiting van het seizoen, met koffie en gebak, een paar redevoeringen, de uitreiking van de prijzen (alles natuurlijk in het Fries), en … bingo. Op deze speciale avond waren ook de vrouwen uitgenodigd (u begrijpt dat de schakers mannen waren) en de bingo was domweg gezellig. De fiches bestonden uit knopen uit de naaidoos van vrouw Haagsma, de vrouw van Evert, wist mijn vrouw zich nog te herinneren (commentaar van mijn vrouw: “neen, die was het niet”, maar wie het dan wel was, wist ze ook niet meer). De club bestaat al lang niet meer, en ik ben ook verder getrokken naar nieuwe banen en nieuwe woonplaatsen, maar het eenvoudige, ongecompliceerde schaak uit Top en Twel zal ik nooit vergeten. Ik hie dit stikske graech yn it Frysk skriuwe wolle, mar myn Frysk is net mear hwat it wie…

Rotterdam, 1955-1960 Op zaterdagavonden konden we in school terecht voor activiteiten van O.N.S. (Ontspanning Na Schooltijd), en mij trok vooral het tafeltennis en het schaken. Hier schaakte ik voor het eerst buiten de gezinsomgeving en ik had er veel plezier in, waarschijnlijk ook omdat ik veel partijtjes won. In 1959 deed ik mee aan de selectiewedstrijden voor de jaarlijkse sportontmoeting Rotterdam – Antwerpen voor middelbare scholen, vanzelfsprekend voor het onderdeel schaken. Het team van 10 20


Rotterdam 1959, Gerrit Boer, 15 á 16 jaar. Een showfoto, schaken op een dambord. Geeft aan dat ik toen al veel van het spelletje hield.

man haalde ik niet, maar ik mocht meedoen als een van de twee reserves. Hoe het afliep? Ik weet het niet meer. Dat er ook in die tijd schaakverenigingen waren, ik had er geen idee van, en mede daardoor kreeg mijn belangstelling voor het schaken geen direct gevolg.

Rodenberg, 1995-1998 Ab 1992 war ich in Deutschland taetig, und zwar in Hannover. Die ersten zwei Jahre hatte ich in der Suedstadt Hannovers ein Appartment, fuer mich allein, vom Montag bis zum Freitag. Im Wochenende fuhr ich immer wieder nach meine Familie in Ermelo. Das Schachspielen fuer VSG hatte ich aufgeben muessen. In 1994 ist auch meine Frau nach Deutschland gekommen, aber sie hat es leider nur ein Jahr ausgehalten, und ist in 1995 nach die Niederlande zurueckgegangen: sie konnte sich an die anderen Triomfator Kerst 2004

21

Umstaende nicht gewoehnen. Bis Anfang 1999 bin ich in Deutschland geblieben, zuerst wohnte ich in Stadthagen, spaeter bin ich in unsere eigene Wohnung in Meinsen bei Huelsede, Gemeinde Lauenau, eingezogen. Was hat aber dies alles mit dem Schachspiel zu tun? Es erlaeutert dass ich ab 1995 Zeit hatte um wieder Schach zu spielen. Ich wurde Mitglied von einem Verein in Rodenberg und habe ein wenig die Deutschen Verhaeltnissen kennengelernt. Ein interner Wettkampf gab es kaum, es konzentrierte sich in diesem Verein auf die externen Matches. Wir spielten immer am Sonntag, das war ueblich, auch wenn der Vereinsabend in der Woche war. Ich habe es einige Jahre gemacht, mit Gewinn und Verlust. Viel erinnere ich mich nicht davon, es war eine ziemlich traurige Zeit fuer mich. Was mir im Ausland am meisten auffiel, dass viele, viele Kleinigkeiten anders als in der Heimat sind, und dass das die Einbuergerung nicht leichter macht. Und das spielte zwischen die Niederlande und Deutschland. Wie ist es dann nicht zwischen z.B. die Niederlande und Marokko? Oder vielleicht war ich schon zu alt um zu emigrieren? Kenners van het Duits zullen ongetwijfeld de fouten in dit stukje opgevallen zijn, maar ik heb me er in Duitsland altijd goed mee weten te redden, dus ben ik onbevangen op dezelfde weg doorgegaan.

Leiden, 1961-1962 In 1960 ben ik in Leiden beland, als student wis- en natuurkunde. Het studeren heb

Januari 1980. Ermelo, zoon Philip, 3,5 jaar oud, “schaakt” met opa. 22


5 september 1992. Harderwijk, een team van VSG doet mee met een quiz voor de lokale omroep, en wint de trofee! Cees Doets, Gerrit Boer en Anton Reijgoudt.

ik niet zo erg lang volgehouden, na anderhalf jaar heb ik het opgegeven. Via een schakende studievriend, Henk Mondria, werd ik geïntroduceerd bij LSG, het Leids Schaak Genootschap, nog steeds een toonaangevende club in Nederland. Geschaakt werd er in een luxe café-restaurant aan de Breestraat, de naam ben ik vergeten. Voorzitter was een dominee Mackaay. Goed, ik speelde in de interne competitie mee, en werd ingedeeld in het derde of vierde team van LSG. Ik was nogal onder de indruk van de statigheid en de gewoontes van de club, dat weet ik nog. Een keer mocht ik invallen in het eerste of tweede team (waarschijnlijk het laatste), dat uitkwam in de KNSB. Mijn opening verliep rampzalig, ik verloor zonder veel compensatie een toren, en daarna de partij. Waarschijnlijk ben ik nooit meer uitgenodigd voor een hoger team.

Ermelo, 1980-1992 Hier heeft mijn schaakspel zich het meest ontwikkeld. Of misschien niet eens het schaakspel als wel mijn schaakactiviteiten. Ondanks een drukke baan kon ik altijd tijd vrij maken voor de clubavond. VSG had geen grote pretenties, al deed de naam dat wel vermoeden: Veluws Schaak Genootschap. Ooit werd een wedstrijd om het wereldkampioenschap tussen Euwe en Aljechin hier georganiseerd, voor een dag wel Triomfator Kerst 2004

23

Januari 2001. Ermelo, Rie Timmer rapid toernooi.

te verstaan. Organisator was de heer Timmer, garagehouder, en vader van Rie, later kampioen van Nederland bij de dames, en in mijn tijd nog steeds het boegbeeld van de club. Verder waren meerdere zeergeleerde heren en zelfs een hooggeleerde heer (Bas de Gaay Fortman) lid. Het eerste team speelde sinds jaar en dag in de promotieklasse. Zelf speelde ik jaren in het derde team, gemiddeld in de tweede klasse van de OSBO (soms in de eerste klasse als het goed ging, soms in de derde klasse als het wat minder lukte). Het moet zo rond 1987 geweest zijn dat men mij polste voor activiteiten voor de jeugdafdeling van VSG. Aarzelend heb ik ja gezegd, met als gevolg dat na enkele jaren de verantwoordelijkheid voor de jeugd op mij neerkwam. De beloning was het ongekunstelde enthousiasme van de jongens en meisjes. Ik denk dat we op den duur wel een dertigtal jeugdleden hadden, en intensief met een flink aantal teams meededen in de jeugdcompetitie van de OSBO. Met hoogtepunten als de persoonlijke kampioenschappen in Apeldoorn, de snelschaakkampioenschappen in Beverwijk, de landelijke Rapid-kampioenschappen in Wolvega en nog veel meer. Ik kom nog jaarlijks op het Rie Timmer Rapidtoernooi in Ermelo, en het doet me dan veel plezier een aantal van de vroegere jeugdleden te zien spelen. Het was leuk de schaakjeugd les te geven, met alle vreugde en verdriet die daarbij horen.

Rotterdam, 2003-20xx Tja, en nu bij Charlois Europoort. Weer een andere club, en ook een sterke club, al 24


heb ik begrepen dat het vroeger allemaal nog veel beter was. Mij imponeert vooral de kracht van de sterke spelers die er zoveel zijn, en ik hoop er nog veel van te leren. Ook een gezellige en actieve club, met bijvoorbeeld het Kersttoernooi en de snelschaak- en rapidavonden. En niet te vergeten het mooiste clubblad dat ik ooit zag, en een haast perfecte site op internet. Een minpuntje is er wel: waar is de jeugd? Nu is het wel zo dat veel jongeren na hun opleiding elders terechtkomen, dus in ledental zal het de club nauwelijks sterken, maar voor de schaaksport an sich geldt ook “wie de jeugd heeft, heeft de toekomst”. Overigens heb ikzelf er geen behoefte aan op dat vlak weer actief te worden. Ik geniet tezeer van mijn VUT-vrijheid om me nu nog extra te binden. Rotterdam, 10 november 2004

16 december 1989. Ermelo, een gezinsfoto., v.l.n.r.: Renske, Philip, Gerrit, Cornelia, Gabe.




25

SCHAAKRAADPLAAT leden afgebeeld in plaats van 1 lid! Wie is dat moederskindje en wie is die minzaam lachende jongeman? Nog interessanter is de vraag wat ze in het begin van de tachtiger jaren te zoeken hadden op een boulevard in Engeland, waar deze foto genomen is. Wat is de link tussen deze 2 leden?

H

et wordt de hoogste tijd voor een nieuwe rubriek! Hoe zagen onze leden er uit toen ze klein/jong(er) waren? Zijn ze nog te herkennen of niet? En wat is het verhaal achter de foto? Als het erg moeilijk is, geven we een paar aanwijzingen. In de volgende Triomfator wordt de oplossing bekend gemaakt en een nieuwe foto geplaatst In de tussentijd mag er natuurlijk in alle vrijheid gespeculeerd worden, op de club of op onze site op internet. Ondervraag de “verdachte” en probeer je vermoedens bevestigd te zien! Wij schakers pretenderen intelligent te zijn, we beoefenen immers een serieuze denksport. We spelen in de landelijke competitie en ook ons clubblad is van hoog niveau. Daarom proberen wij te voorkomen dat deze rubriek een “inkoppertje” wordt. We hebben daarom besloten dat Kresna Soerjadi en Marjolein Osinga uitgesloten worden van deelname aan deze rubriek! De eerste foto is meteen een hele bijzondere. Op deze foto staan namelijk 2 26


Onder de grote foto staan nog twee vergrotingen van de gezichten zodat je niet met de loep aan de slag hoeft. Stuur je giswerk naar het redactie-adres of lever het bij mij in op de clubavond of per e-mail: [email protected] Mocht de foto niet helemaal scherp afgedrukt zijn, dan kun je ook nog een grote versie bekijken op internet: www.charloiseuropoort.nl/raadplaat.jpg Succes en lever zelf een fotootje in voor de volgende afleveringen van deze rubriek!

?

Gijsbert Kamerman


27

Big Head en de zeven dwergen Dit verhaal wordt u aangeboden door Kresmaster®

H

et is Kerst en stervenskoud buiten. De sneeuwvlokjes dwarrelen langzaam naar beneden zodat ook de drugsverslaafden hun gewenste witte Kerst naar hartelust kunnen opsnuiven. Magic is in the air© en iedereen is blij en vrolijk. De rijkelijk versierde huizen en straten met kerstverlichting doen pijn aan de ogen en de overal galmende kerstmuziek doen je wintertenen krommen en je sneeuwballen krimpen. Overal in schaakland is men blij omdat er Kersttoernooien worden georganiseerd waar de gezelligheid vanaf spat en waardoor schakers nog socialer lijken dan ze al zijn.

De Schaker En toen was er eens een schaker. Een sociaal geïsoleerde, in zichzelf gekeerde figuur met een afwezige blik zwervend, liftend en zwartrijdend van toernooi naar toernooi met een linnen tas vol schaak- en andere vieze boekjes? Nee, driewerf nee, dit was geen gewone schaker, nee. Deze schaker zag je alleen maar verschijnen op Kersttoernooien met zijn ongewoon grote hoofd en grauw gezicht half verscholen in zijn lange regenjas. En toch was er iets vreemds met hem aan de hand. Tijdens elk Kersttoernooi waaraan Big Head (dat werd zijn bijnaam maar het kan ook Dick Head zijn geweest) meedeed, gebeurden er zonder uitzondering mysterieuze zaken waarvan zelfs Peter R. de Vries zou gaan huiveren. Wat gebeurde er dan? Het enige dat men van deze schaker wist, was zijn voorliefde voor het offeren van zijn b-pion. De b-pion? Juist, ja, de immer vergiftigde b-pion! Het pionoffer “Wilt u iets drinken?” vroeg zijn tegenstander beleefd. Er verscheen een akelige grijns op Big Head’s gezicht “Hahahaha! Neeeeeeee! Ik heb wel dorst maar ik zal straks genoeg drinken, woehahahaha!!” lachte hij psychopatisch. Nou, zijn tegenstander kon er geen chocola van maken en haalde maar een AA-tje voor zichzelf. “Hij zal na de partij wel naar de kroeg gaan.” dacht hij nog volkomen onschuldig niet wetende wat voor gruwelijks hem te wachten stond. Eenmaal teruggekomen bij het bord bemerkte hij dat hij met een “petite combinaison” een pion kon winnen. “Na Dd1-b3+ gevolgd door Db3xb7 kan ik toch gewoon een pion winnen? Nog eens goed kijken... Ja, volgens mij kan dat gewoon.” en hij speelde vol zelfvertrouwen de geplande zetten. “Ja, hij pakt de pion! Hij pakt de pion!”. Krankzinnig van vreugde begon Big Head flinke scheten te laten en overmatig te transpireren. Hij stak zijn zoveelste siga28


ret op en kijkers rond het bord maakten zich gauw uit de voeten niet alleen vanwege de enorme stank maar ook vanwege het plotselinge ontploffingsgevaar. Daardoor had echter niemand in de gaten dat de tegenstander langzaam maar zeker lijkbleek werd. Hij voelde een enorme druk op zijn hoofd, voelde al zijn botten kraken, leed helse pijnen en kon nauwelijks meer geluid produceren “Aaargh, wat gebeurt er? Ik kan niet meer ademen!!” Big Head keek hem strak aan met zijn vuurrode ogen en haalde plots een soort rietje uit zijn lange regenjas. Wat zou onze grote vriend Big Head daar nou mee gaan doen, lieve lezertjes? Welnu langzaam kwam hij overeind en dreigend liep hij op zijn tegenstander af. “Snap je dan niet dat die pion vergiftigd was, sukkel!” “Bovendien heb ik een enorme dorst, weet je nog?” fluisterde hij zijn inmiddels bijna bewusteloze tegenstander in het oor en zonder dat iemand het zag, stak hij het vlijmscherpe rietje in de halsslagader van zijn tegenstander en begon hem helemaal leeg te zuigen. “Neeeee! Aaaaargh!” Nu had hij dit blijkbaar al vaker gedaan want binnen no-time was zijn tegenstander zo wit als crack en zo klein als een loper. “Woehahahahaha, weer een schaakstuk voor mijn collectie!” lachte Big Head zachtjes terwijl hij zijn leeggezogen tegenstander liet verdwijnen in een van de vele zakken van zijn regenjas. De verdwenen speler “Wat is de uitslag?” vroeg de competitieleider streng. “Eerst de uitslag doorgeven en Triomfator Kerst 2004

29

pas daarna analyseren als het u belieft!” Maar niemand wist wat de uitslag was. Sterker nog, niemand wist waar de spelers waren. “Big Head zat hier net nog. Dat weet ik zeker want die stank hier is niet te harden! Hoe staat het eigenlijk, stond hij gewonnen?” zei een speler terwijl hij een sigaret opstak. “Nee, niet doen!” Te laat want een fractie van een seconde later volgde er een gigantische explosie en het schaakbord spatte in duizenden stukjes uiteen. Daarna was het doodstil in de zaal. Overal lagen lichamen op de grond verminkt door de rondvliegende vlijmscherpe stukjes van het geëxplodeerde schaakbord. Alleen de competitieleider stond nog fier overeind. “Ik ga niet weg voordat ik de uitslag weet!” en hij volgde met ferme passen het spoor van vuur dat was ontstaan dwars door de zaal naar de hal, de WC, de bar, nog een keer de WC en tenslotte naar de uitgang. Blijkbaar was dit de route die Big Head had genomen om de zaal te verlaten. Eenmaal buiten gekomen kon de competitieleider geen spoor meer ontdekken want het lopend vuurtje hield hier plotseling op, alsof Big Head in rook was opgegaan. En zijn tegenstander dan? De competitieleider pakte snel zijn mobieltje om de goede man te bellen. “06-...wat is dit?” Plots vielen er kleine druppeltjes op zijn beeldschermpje terwijl het helemaal niet regende! Hij haalde zijn vinger over het schermpje. “Shit, dit is bloed!” Verschrikt keek hij omhoog en staarde recht in het gezicht van een in de lucht zwevende Big Head die zijn tegenstander, niet groter meer dan een pion, zo hard kneep dat de laatste bloeddruppels eruit werden geperst. Ja, beste mensen, hoe red onze brave competitieleider zich hier nu uit? “Hij redt zich er helemaal niet uit!!” krijste Big Head en hij opende zijn kaken net zoals een slang dat doet om zijn prooi naar binnen te werken. “Neeeeeeeee, dit kan niet waar zijn. Ik wil eerst de uitslag wete...” maar hij kon zijn zin niet meer afmaken. Niemand zal ooit te weten komen wat hij nog wilde zeggen want Big Head had zijn kaken al om het hoofd van de competitieleider geklemd en begon hem langzaam maar zeker in te slikken. Na dit overvloedig kerstmaal danste hij de hele nacht op het dak van het schaakgebouw om tegen het ochtendgloren weg te zweven naar, ja, waar naar toe eigenlijk? Naar Japan natuurlijk, op weg naar een Kersttoernooi in Kyoto. Kyoto “Heerlijk! Mijn menselijk schaakspel is bijna compleet. Ik mis alleen de koning nog maar die haal ik hier in Japan op. Als het van ver komt, is het goed, hahahaha, wat ben ik grappig, zeg!” Nou, tjonge, driemaal ha. Zijn grote regenjas diende als een soort valscherm en Big Head liet zich zachtjes landen op het dak van de toernooizaal. Het Kersttoernooi in Kyoto staat bekend als het grootste maar ook het hardste, bijna full-contact, toernooi ter wereld waar de meest gehaaide schakers uit het universum hun krachten meten. De zaal was al bomvol. Er werden sterke schaakverhalen verteld en er werd flink gelachen “En toen deed hij 1. b2-b3! Hahaha, snap je hem, hahaha!” maar gelukkig vonden er ook serieuze gesprekken plaats “Wilt u iets drinken? Doe maar remise. Dat hebben ze niet. Ze hebben alleen remise speciaal. Oh, doe dat dan maar, maar dan wel zonder uitjes. Maar ze hebben geen uitjes. Oh, dan geef ik maar op.” Juist ja. De indeling voor de eerste ronde verscheen op een levensgroot scherm waarop de namen werden getoond met daarnaast je zogeheten Ego-rating. Big Head 30


hecht, en hij is gelukkig de enige in schakersland, erg veel waarde aan zijn Ego en op de laatste Ego-lijst was hij weer flink gestegen en het leek wel of zijn hoofd daardoor nog groter was geworden. De Blob “Hmm, ik speel tegen De Blob. Wie is dat nu weer? Hij heeft wel de hoogste rating van het heelal namelijk twee miljoen zevenhonderdvijfentachtig duizend.” Hierdoor mocht Big Head wel spelen op het immense podium aan het eerste bord. Gek genoeg stond er maar één tafel op het podium en de rest speelde in een soort arena. Big Head klom op het podium, nam plaats achter het bord en speelde e2-e4. Zijn tegenstander was er nog niet. Echter plotseling verschoof de zwarte c-pion naar c5. “Aha, wise guy! Je wilt je niet laten zien? Wedstrijdleider!!” Als bij toverslag stond de wedstrijdleider naast het bord. “Ja, De Blob doet voorlopig even op afstand zijn zetten totdat alle fotografen weg zijn en de stilte is weergekeerd in de zaal. Heb geduld, hij komt er zo aan.” Schoorvoetend liet Big Head dit over zich heen komen maar intussen kon hij die wedstrijdleider wel verorberen. Big Head voerde zelfverzekerd zijn zetten uit evenals de onzichtbare Blob en er ontstond al gauw een Siciliaanse Najdorf met, jawel, Dd8-b6! De vergiftigde pion variant!! Big Head zat zich helemaal te verkneukelen want hij speelde Dd1-d2 om zijn b-pion aan te bieden om vervolgens, ja oplettende lezertjes, zijn inmiddels alom bekende rietje weer te kunnen gebruiken. “Wedstrijdleider!!” “Did you ring, sir?” “Ja, waar is mijn klo@#goômme&*^($ tegenstander?!!” De wedstrijdleider keek Big Head recht in de ogen en ging tegenover hem aan het bord zitten. Big Head begreep er niets van “Ga als de sodemieter mijn tegenstander halen of ik eis de partij op!!” Op dat moment begon de wedstrijdleider hard te lachen, zo hard dat zijn mondhoeken begonnen te scheuren. Zijn wangen barstten open en met een tergend langzame maar vloeiende beweging trok de wedstrijdleider de rest van zijn masker af. Wat is hier in hemelsnaam aan de hand? Onder het masker verscheen een baard en een wat kalend hoofd maar zijn blik was vlijmscherp. “Zocht je mij soms?” Big Head stond perplex. Zoiets vreemds had hij nog nooit meegemaakt. Hij keek nog eens goed. “Nu weet ik wie je bent!” Inderdaad, u raadt het al. De Blob was een schuilnaam voor De Bob alias Bobby Fischer! Met zijn grote arm pakte hij de dame op b6 vast en sloeg in slow-motion in op b2. Pijlsnel drukte Fischer op een knopje aan de onderkant van de zojuist geslagen b-pion waarop binnen een fractie van een seconde een enorm Samoerai zwaard uit de pion schoof. Big Head zag het gevaar aankomen en probeerde het zwaard te ontwijken door vlug te gaan zweven. Maar Fischer zou Fischer niet zijn als hij deze zet niet aan zag komen en met een knip van zijn vingers veranderden alle stukken op het bord in enorme Samoerai zwaarden die op Big Head begonnen in te hakken. Niet zomaar nee, Big Head werd in duizend nette plakjes gesneden. De hele zaal, duizend man, begon te juichen. “Hoera, we hebben weer eten!” riepen de schakers in koor “Lang leve Fischer, lang leve de Koning!” Maar niet iedereen vond dit even leuk. Guess who? “Stilte, stilte in de zaal!” riep de echte wedstrijdleider tevergeefs. Daarop had hij de Japanse politie gebeld omdat hij vond dat het toch echt wat stiller in de zaal moest zijn. Triomfator Kerst 2004

31

Game over Met meer dan honderd man sterk trok de politie de zaal in. “Daar, daar zit de luidruchtige man!” en de wedstrijdleider wees naar Fischer. Ze sloegen hem hardhandig in de boeien. “Listen you idiots. Ik heb jullie afgeholpen van een vreselijk monster die een schaakspel aan het opbouwen was van leeggezogen mensen terwijl hij van toernooi naar toernooi zweeft.” De hoofdcommissaris keek hem meewarig aan “Nou, ik heb in mijn loopbaan de meest rare dingen meegemaakt en de meest vreemde verhalen aangehoord onder andere van u mr Fischer maar dit gelooft u toch zelf ook niet of wel mr Fischer?” en de sterke arm van de wet voerde Fischer af om hem op te sluiten in de gevangenis. Het schijnt dat hij nog steeds ergens in Japan achter de tralies zit terwijl vele schakers over de gehele wereld actie voeren om hem vrij te krijgen. En Big Head? Nadat Fischer was afgevoerd, bestormden duizend hongerige schakers het podium en was er binnen luttele minuten werkelijk geen enkel spoor meer over van wat ooit Big Head was. Althans, zo werd mij dat elk jaar met Kerst verteld en dat verhaal gaat al jarenlang van generatie op generatie. Maar beste schakers, ik ben er niet zo zeker van dat Big Head verdwenen is. Blijf vooral opletten, ik kan het niet vaak genoeg herhalen, let op de Ego-lijst, let op je b-pion, let op de rietjes, let op een regenjas, let op bij elk Kersttoernooi, let op de wedstrijdleider, let op de schaakstukken bij mensen thuis. Een ogenblik van onbedachtzaamheid kan namelijk je hele Kerst verknallen. En de zeven dwergen? Die kwamen in het hele verhaal niet voor omdat ze zo nodig gezellig thuis wilden blijven om samen met Sneeuwwitje en Kerst en oud- en nieuw te kunnen vieren. Tjonge, je kan het ook overdrijven, zeg!

Merry Christmas!

 MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Marcel Dirks 1. John van der Wiel wint Corus B-groep. 2. Garry Kasparov wordt opnieuw wereldkampioen door Kramnik te verslaan. 3. Jan Timman gaat terug naar Ilse. 4. Jeroen Piket maakt een comeback in de schaakarena. 5. Het clubblad van Charlois Europoort gaat een oplage van 1000 exemplaren krijgen omdat iedereen het wil hebben als collectors-item.

32


Lieve Willemijn, Bij aanvang van een partij ben je heerlijk dichtbij In gedachten staan we hand in hand Een blik van jou, een glimlach van mij Onze harten zijn verbonden, sterk is onze band. De partij begint, je vraagt: wil je dat ik blijf? Ik laat je gaan, je danst over het bord, vol vuur Vroeger was het Spaans, helemaal naar b5! Te ver, zonder jou ben ik maar een houten figuur Er zijn anderen, die spelen een eigen spel Het lijkt wel of ze om jou niet geven Alles voor de winst, zij aarzelen geen tel Zonder gevoel, offeren ze jou op h7! Anders dan eerst, laat ik je niet meer ver gaan Fianchetto: korte rokade en jij op g2. Je draait je om, we kijken elkaar aan Als de partij is afgelopen, ga ik met je mee Je Arjen


33

JAN HENDRIK ONTMOET...

Viktor van de Wetering

9 December 2004...

D

oor de ijzige kou, die plotseling ingevallen was, hebben Viktor en ik ons naar Lantaren/Het Venster begeven, waar ik in de foyer een interview met hem had. Viktor had een stapel jaargangen meegenomen van de Triomfator, met de bekende omslag waarin het jarenlang uitgekomen is, maar ook met een exemplaar van ‘De Klapband’, zoals het blad van Charlois Europoort zo’n twintig jaar geleden heette. Dat was de tijd dat Viktor, als 12 of 13 jarige, lid werd van de club waar hij zijn eerste partij speelde tegen de heer Caspers, die hij (naar eigen zeggen) bijna won! Wie heeft jou het schaken geleerd? Mijn vader heeft mij, toen ik een jaar of vier was, de spelregels bijgebracht, maar enige passie kreeg ik pas voor het spel toen een vriendje van me, Peter Baas, mee mocht op vakantie naar Drenthe. Daar schaakten we de hele dag, potje na potje, en we waren nogal aan elkaar gewaagd, al denk ik dat ik wat sterker was (lacht). Peter vond het na een paar maanden niet zo interessant meer. Hij hield meer van ijsjes en is later gaan boksen, maar ik ben erin blijven hangen. Het was op een jaarmarkt dat ik een simultaan speelde tegen een lid van schaakclub ‘De Juiste Zet’ en daar heb ik me toen ook bij aangesloten. Ik weet nog wel, mijn eerste partij speelde ik tegen Erik Hill. Daar ben ik toen bevriend mee geraakt en we hebben bij hem thuis toen vaak zitten vluggeren. Bij ‘De Juiste Zet’ speelden we op Donderdagavond. Het was vooral een club van oude rokende mannetjes en al gauw behoorde ik tot een van de sterksten. Toen ben ik naar Charlois Europoort gegaan. Die speelden op vrijdag wat beter uitkwam omdat ik naar school ging. Sindsdien ben ik lid gebleven. De club had toen zo’n 150 leden en ik werd goed opgevangen door Willem van Leeuwen, die de jeugd onder zijn hoede had. Ze hadden toen drie A groepen en één grote Keizergroep van zo’n 75 deelnemers! Ik werd 65e in dat eerste jaar, maar het jaar daarop stond ik zo hoog dat ik in de vierde A-groep terecht kwam, waar (zoals nu) een volledige competitie werd gespeeld. 34


In die beginperiode, ik was jong, ging het vooral om het winnen. Later was het meer de schoonheid van het spel die me naar de club deed komen. Ik weet niet hoe het precies zit. Later, als ik voor de bond moest spelen, kwam ik wel spelers tegen waar ik als jeugdspeler tegen gespeeld had. Die waren ook ‘blijven hangen’ op de een of andere manier, in het spelletje en de schaakwereld. Wat vind je zo mooi aan het schaakspel? Bijvoorbeeld een uitwedstrijd voor de bond spelen. Zo van: een uurtje moeten zoeken waar het is en dan in een onbekend zaaltje die wedstrijdspanning voelen. Ja, daar kan ik moeilijk de goede woorden voor vinden. Het schaakspel lijkt op het leven. Je kunt aan een stelling, de manier van spelen, zien met wat voor soort persoon je te maken hebt. Je hebt de melancholieke schaker, die zijn altijd heel precies, rekenen alles door. Arjen Kouwenhoven is zo iemand. Die zal niet gauw iets spectaculairs doen, maar hij rekent alles feilloos door. Dan heb je de flegmatische speler. Die voelen zich lekker in een onoverzichtelijke stelling, waarin van alles mogelijk is. Het is bij hen thuis ook vaak een rommeltje, maar daar weten ze dan wel de weg in te vinden. Tegen dit soort spelers heeft de melancholieke speler weer moeite, want hij is altijd op zoek naar rommelige stellingen waarin je er met rekenen niet komt. Als je die parallel met psychologische archetypes doorzet kun je zeggen dat je ook Triomfator Kerst 2004

35

nog de Cholerische spelers hebt. Dat zijn de ‘geboren leiders’. Die zie ik niet zo bij ons. En dan heb je nog het Sanguinistische type, de entertainer. John Leer is daar een goed voorbeeld van en John van de Laar. Wat ben je zelf? Flegmatisch (lacht). Ik hou van rommelige stellingen. Wat vind je een goede partij? Pfff. Een partij uit één stuk. Waar ik dwingend speel. Maar eigenlijk heb ik mijn beste partijen vaak met zwart gespeeld. Eerst verdedigen, onder druk staan, eruit komen en hard terugknallen. Ik herinner mij een partij tegen Arjen Kouwenhoven, dat vond ik een mooie. Ik speelde het Sharah-von Hennig gambiet. ???? Ja dat gaat zo: d4 – d5 ; c4 – e6 ; Pc3 – c5 ; cxd5 – cxd4 ; Dxd4 Pc6 ; Dd1 – exd5 ; Pxd5 - Le6. Arjen speelde toen e4 en dat is eigenlijk niet goed. Je krijgt in deze opening een hele open stelling met veel onduidelijke mogelijkheden. Dat is typisch zo’n stelling waar een rekenaar als Arjen zich als het ware dolrekent. Ik wil niet spelers zo indelen hoor, het zijn natuurlijk maar typeringen die voor een gedeelte opgaan. Het zijn altijd mengvormen, maar je herkent ze wel. Wie bewonder je? Eigenlijk niemand, maar ik heb wel bewondering voor een John Leer. Die kan twintig correcte zetten achter elkaar spelen, maar het is ook een hele creatieve speler. Of Peter Kemner om zijn vermogen tot concentratie. Erik van den Berg is ook echt een talent volgens mij, die schaakt nog niet zo lang, maar is al heel sterk. Zelf denk ik altijd dat je sterker wordt naarmate je ouder wordt. Ikzelf ben sterker geworden na mijn dertigste. Je kunt je beter en gerichter concentreren, maar aan de ander kant, als je die jonge gasten ziet die steeds weer bij de sterksten van Nederland blijken te zijn. Dat vind ik heel wonderlijk… Studeer je thuis, speel je eigen partijen na? Alleen die ik gewonnen heb! (lacht) Ik moet het niet van mijn voorbereiding hebben. Er zijn spelers, zoals bijvoorbeeld Paul Batenburg, die puur door hun werklust goede schakers worden, 2000 spelers. Dat kan dus, maar ik zie liever een talentvolle speler. Wat voor rating heb je zelf? 1870, en ik heb laatst, toen ik voor het tweede speelde, verloren tegen eentje met 100 punten minder, dus…Als ik een aantal partijen gewonnen heb komt er altijd weer een periode dat ik ineens zo’n partij verlies. Het zal met de concentratie te maken hebben.

36


Heb je nog opmerkingen over de club? Hoe vind je het systeem waarin we spelen en zie je dingen die kunnen verbeteren? Ik speel het liefst in een echte competitie, niet een Keizersysteem waarin je al winnende ineens een paar plaatsen kunt zakken of meerdere keren tegen dezelfde tegenstander uitkomt. Maar, als ik nu zou degraderen zou ik wel bij de club blijven hoor, het gaat uiteindelijk om het schaken en dat is altijd leuk. Wat verbeteringen betreft vind ik de zaal niet prettig en ook het feit dat de tent om 12 uur sluit. Ik vind het raar dat daar niet meer naar gekeken wordt, want ik weet zeker dat heel veel leden hetzelfde bezwaar hebben. Maar voor de rest vind ik het een leuke club met een goede sfeer en het gaat de laatste tijd ook weer veel beter. Positief. Tot slot: wanneer word je lid van de Indonesische schaakbond? (lacht) Ah, voorlopig niet, maar ik sluit het niet uit… 22:30 en daar gingen we weer, de kou in, op de fiets en met de metro, en dat alles voor de schaaksport!

 Arjen Kouwenhoven Viktor van de Wetering Interne Competitie Groep 1, 03.10.2003 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Pc3 c5 4...cxd4 5.Dxd4 Pc6 6.Dd1 exd5 7.Dxd5 Ld7 8.e4? Viktor had ter voorbereiding op Internet een groot aantal vluggertjes met deze opening gespeeld. Deze zet was hij niet tegengekomen. Begrijpelijk, want het is een slechte zet omdat f2 een belangrijk doelwit wordt. 8...Pf6 9.Dd1 Lc5 10.Ld3 Db6 11.Pa4 Lxf2+ 12.Kf1 Dd4 13.Pf3 Lg4 14.Pxd4 Lxd1 15.Kxf2 Lxa4 16.Pxc6 Lxc6 17.Te1 Td8 18.Lc2 h6! 19.e5 Pd5 20.e6 Pb4!

                                 21.exf7+ Kxf7 22.Lb3+ Ld5 23.Lxd5+ Txd5 24.Te2 Td1! 25.b3 Pd3+ 26.Ke3 Te8+  27.Kf3 Tf1+ Wit geeft op. Triomfator Kerst 2004

37

Oudejaarsgemijmer door Ab Kamman

S

chaken en Kerstmis zijn moeilijk met elkaar te verbinden. Schaken, Kerstmis en varen zijn begrippen die al helemaal niet met elkaar te verenigen zijn. Om over de combinatie schaken, Kerstmis, varen en vrouwen maar helemaal te zwijgen. In de donkere dagen rond Kerst zit ik aan boord, niet voor de eerste keer trouwens. Van de laatste 12 jaar heb ik 8 keer Kerst aan boord mogen vieren. Wat ik geen ramp vind overigens. Ik kan mezelf toch niet op vredige Kerstgedachten betrappen als ik iemand in traditionele moslimkledij voorbij zie stappen. Moslimbroeders, die ik in Arabische havens heb meegemaakt, hebben ook nooit mijn sympathie verdiend. Dit terzijde. Eind 1986 voer ik als stuurman aan boord van ms Carola Smits, mijn eerste grote zeereis, welke me bracht naar het Panama Kanaal, Australië, Nieuw Zeeland en het eiland Pitcairn. (Laatst onaangenaam in het nieuws geweest. In de uren dat ik op het eiland heb rondgelopen in 1987 geen vreemde praktijken gezien natuurlijk.) Van 1990 tot eind 1999 gevaren bij Nedlloyd op voornamelijk containerschepen wereldwijd. Tot en met heden in dienst van Norfolk Lijn, dagelijks varend op de Noordzee tussen Scheveningen en Felixstowe. Mijn schip is de Maersk Flanders, een vracht ferry die 120 trailers kan vervoeren en 12 passagiers, altijd alleen truckers. De dag na Kerst gaat de Flanders het droogdok in voor 2 weken, voor een zogenaamde knip- en scheer beurt. (Schoonmaken en verven romp en allerlei inspecties en reparaties.) Dit jaar bestaat mijn Kerst uit voorbereiden van de dokking. Eerste Kerstdag wordt er aan boord wat uitgebreider gegeten (zeevarenden zijn net mensen) en als de tijd het toelaat een feestje waarbij de Filippijnse matrozen de karaoke installatie zullen gaan optuigen. Meezingen voor iedereen verplicht natuurlijk, gezellig. Gelukkig zijn er geen leden van Charlois Europoort in het bezit van een karaoke installatie. Schaken en zingen tegelijk, lijkt me in ieder geval niet makkelijk. Misschien een 38


idee voor de Kerstavond van CE: verplicht zingen van Stille Nacht als je wordt mat gezet. Een lijstje met voorspellingen voor het nieuwe jaar is niet makkelijk te verzinnen. Lijstjes welke bepaalde (schaak)kenmerken van onze leden karakteriseren worden al snel zeer subjectief. Bijvoorbeeld, wie speelt het meest interessante schaak? (Viktor, Piet Verheij, Carel, Kresmaster, en onze beminnelijke schaak-zelfmoordenaar Gerrit Boer), wie speelt het minst interessante schaak? (iedereen die 1.d4 speelt, wat al meer dan 5 personen betreft helaas). Wie zijn de beste koele killers (Ben, de gebroeders de Wit, Gijsbert o.a. ) en wie kunnen zelfs totaal gewonnen stellingen niet winnen? (Hier sta ikzelf glorieus op 1). Wie zit er het nuchterst achter het bord. (de AA sportdrank drinkers? doping?). Mijn voorspellingen voor het komend jaar: 1. Gerrit Boer wint een aantal schitterende offerpartijen in groep 1 (minimaal 1) 2. Arjen Kouwenhoven gooit laptop op de grond en gaat erop dansen. 3. Fritz blijft gedurende zijn gehele schaakpartij nuchter. 4. Ikzelf win een keer een gewonnen staand eindspel. 5. Feyenoord wint thuis van Ajax Iedereen het beste toegewenst, goede gezondheid etc. etc. voor het jaar 2005 en de jaren daarna.



MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Dick de Wit 1. Nederland wordt getroffen door een grote natuurramp. 2. PSV wordt kampioen van Nederland (inkoppertje). 3. Bin Laden wordt opgepakt. 4. Bobby Fischer komt te overlijden. 5. Kresna Soerjadi wordt 2e in de interne van Charlois Europoort.


39

Greetings from Albania

Butrinti door John van de Laar

I

n Schaakmagazine (oktober 2002) las ik dat het oudste schaakstuk van Europa is gevonden in Albanië. In het stuk van Gert Devreese komt John Mitchell aan het woord: “Een ander lid van professor Richard Hodges’ team heeft het een maand voor mij in Butrint ontdekt. Ik ben eigenlijk van opleiding kunsthistoricus, maar ik werk al jaren samen met archeologen. Ik hang zo’n beetje tussen die twee disciplines in. Het was mijn taak in Butrint al de kleine voorwerpen te identificeren en dat zijn er vele honderden. Ik nam dat ding in mijn handen en mijn eerste reactie was: Gosh, het is een schaakstuk!”

Al lezend dacht ik terug aan mijn eigen bezoek aan Butrinti. Het zal toch niet waar zijn dat ik een schaakstuk over het hoofd heb gezien. Nu schijn ik soms geen loper van een paard te kunnen onderscheiden, maar een schaakstuk als zodanig? Half juli 2000 was ik met Norbert en Annet op vakantie in Griekenland. Vanuit Korfoe met de 40


snelle draagvleugelboot naar het stadje Saranda in Albanië. Over droge hobbelige zandwegen door bergachtig gebied langs de armoede van een verlaten Albanië met de bus naar de opgraving in Butrinti. Albanië trok mij vroeger al als ‘hermetisch afgesloten land’ in een bijzonder stuk Europa. De enige mogelijkheid om daar als westerling te reizen was in gecontroleerd groepsverband. Het kwam er nooit van, maar sinds de omwentelingen in 1997 is het land ontsloten voor de rest van Europa. In de krant las je vaak over de gevaarlijke en armoedige aspecten van het land. Extreem veel wapenbezit (geplunderd uit militaire opslagplaatsen) onder de mannelijke bevolking, overvloedige criminaliteit in de grote steden en totaal verlaten dorpen op het platteland. Minder bekend is de historische rijkdom van het land. De strategische ligging tussen een turbulente oosterse wereld en een kolkende Balkan heeft vroeger voor veel bedrijvigheid gezorgd. Gedreven door onze nieuwsgierigheid gingen we op zoek naar de culturele rijkdom uit het verleden. De opgravingen in Butrinti bleken prachtig te zijn. Annet, die veel meer verstand heeft van (Romeinse en Griekse) opgravingen, was erg enthousiast over de omvang en het aanzicht van Butrinti. In vergelijking met beroemde opgravingen in Rome en Athene bleek dit een El Dorado voor (kunst)historici en archeologen te zijn. Mooie mozaïeken worden bewaard onder een laagje zand, zodat de zon zo min mogelijk invloed heeft op de oorspronkelijke kleuren. Badhuizen tegen de berghelling aan in een complete stad met torenhoge muren waarlangs we een fikse wandeling maakten. Een immens amfitheater met hoge treden. Het uitzicht vanaf de top deed de gedachten afdwalen naar het verleden (400 v. Chr.) van de havenstad Butrinti als één van de levendigste commerciële centra uit de Griekse oudheid, met 10.000

Norbert Triomfator Kerst 2004

41

Norbert’s zwarte poppetje van Butrinti

Butrint (430-450)

inwoners, een theater en een tempel. In de tweede eeuw voor Christus bouwden de Romeinen er villa’s en badhuizen. Later trad door verzilting en verzanding van de haven het verval in. Wanneer je daar dan ’s middags in de zon staat en luistert naar een Duitse gids dan hoop je altijd wat belangwekkends te vinden. Je kijkt alert om je heen of je iets ziet dat de archeologen per ongeluk hebben laten liggen. Vaak is het dat de mooiste voorwerpen van een opgraving worden bewaard of tentoongesteld in de hoofdstad van een land. Veel mooie kunstvoorwerpen vanuit bijvoorbeeld Oud Kamiros te Rhodos zijn in de Griekse hoofdstad Athene terecht gekomen. Door kolonialisme zijn zelfs zaken uit Romeinse, Griekse en Egyptische dorpen in West-Europese hoofdsteden als Londen en Berlijn verzeild geraakt. Zo ligt veel van Butrinti driehonderd kilometer verderop in de hoofdstad Tirana. Een bezoek aan de hoofdstad lag op dat moment niet binnen onze mogelijkheden, dus we moesten het hebben van dit bezoek. Mijn zoon Norbert had op de opgraving veel oog voor detail. Salamanders die lagen te zonnen, sprinkhanen in de bomen, kleine steentjes die overal te vinden waren en natuurlijk de hoge treden van het amfitheater. Hij speelde ook een tijdje met een zwart stenen poppetje… Het zal toch niet…? Het gebouw waar het schaakstuk gevonden is, was wellicht een luxueuze verblijfplaats van een bisschop of senator. De bovenverdieping was geheel uit marmer op42


getrokken. Een rijke plek voor de (plaatselijke) elite, die in de vijfde, zesde eeuw schaak speelde. Uit deel 1 van `Geschiedenis der schaakspel’ lijken de claims over de oorsprong van het schaakspel moeilijk hard te maken. Het eerste bewijs van een herkenbare vorm van schaak, het Indiase Chaturanga, dateert van rond 600. Dat spel werd volgens Perziche teksten via de economische bedrijvigheid van de Zijderoute naar Perzië (het tegenwoordige Iran) gebracht. Het schaakstuk van Butrinti stamt uit de vijfde eeuw. De aanwezige amfora’s zijn van 460-475, het schaakstuk zelf dateert van ergens tussen 430-450. Het oudste ontdekte schaakstuk vóór Butrinti komt uit Perzië en is van 790. Andere historici wijzen op China. De geschreven bronnen laten toe te zeggen dat schaken via de Arabieren in Spanje en Sicilië zijn intrede deed ergens tussen de achtste en tiende eeuw. In de twaalfde eeuw zou schaken een populair tijdverdrijf worden voor de Europese adel. De Lewis Chessmen, kunstige figuren uit walvisivoor die in de negentiende eeuw werden ontdekt op de Schotse Hebriden, zijn uit die tijd. In tegenstelling tot Butrinti betrof het daar een volledige schaakset. Het eerste document over het schaakspel in Europa is een testament uit het jaar 1010, dat in het Arragon-archief te Barcelona bewaard wordt. In het tweede testament uit het jaar 1058, dat in een plaatsje in de buurt van Barcelona gevonden werd, worden eveneens schaakstukken vermeld. In beide testamenten worden aan de kerk waardevolle schaakstukken vermaakt. Een omstreden zaak is nog de ouderdom van het schaakgedicht uit Einsiedeln. De datering van het manuscript, dat in het klooster te Einsiedeln in Zwitserland wordt bewaard, schommelt tussen de 950 en 1100. In dit werk worden de schaakzetten uitvoerig beschreven en wordt menig fantastisch verhaal over de uitvinding van het schaakspel opgedist. Hieruit blijkt wel dat de vondst van kunsthistoricus John Mitchell van groot belang is voor de beschrijving van de schaakgeschiedenis. Hij twijfelt geen moment dat het ivoren beeldje een schaakstuk is. Wel is het jammer dat er niet meer stukken zijn gevonden.

MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Henk Kootkar 1. Het eerste, tweede en derde worden kampioen. 2. Ayaan Hirsi Ali wordt de eerste vrouwelijke ministerpresident van Nederland. 3. Wilders wordt minister van binnenlandse zaken. 4. Peter Kemner wordt géén clubkampioen. 5. Het clubblad van Charlois Europoort gaat een oplage van 1000 exemplaren krijgen omdat iedereen het wil hebben als collectors-item.


43

Zelf heb ik de foto’s er nog even op na geslagen. Speurend naar schaakstukken, of op zoek naar stukjes steen die daar op lijken. Helaas heb ik er niets van terug kunnen vinden. Tja, een klein zakdoekje met daarop simpel Albanië geborduurd, maar daar hebben geen schaakstukken in gezeten. Toch is dat wat opgravingen spannend en interessant maakt: de ontdekking van iets speciaals, het invullen van een stukje onbekende geschiedenis. Hypothese, theorie, werkelijkheid en bodemvondst zorgen voor een boeiende wereld waar het speculeren altijd op de loer ligt, maar voorlopig lijkt het er op dat de archeologie onze schaakgeschiedenis een stukje herschrijft. Want als je het kleine beeldje bekijkt lijkt het toch wel erg veel weg te hebben van een schaakstuk uit een prachtig schaakspel. Wat had ik achteraf graag een schaakstuk willen vinden op die warme julidag in Albanië! Desalniettemin was het een mooie opgraving in een armoedige omgeving. Een aanrader voor elke liefhebber van de Grieks-Romeinse geschiedenis en Byzantium. Volgende keer daar een potje schaken?

i Richard Hodges is voorzitter van The Institute of World Archeology en van de Butrint Foundation. Zijn team is al sinds 1997 aan het werk in Butrint en heeft eerder aan een project gewerkt in het Italiaanse San Vincenzo al Volturno. ii Gert Devreese, Schaakmagazine jaargang 109 oktober 2002, p.12-14 iii Jacob Silbermann & Wolfgang Unzicker, Geschiedenis der schaakspel 1, isbn 9027488959 vertaald door A.J. Rosmüller in 1977, p.15-29



MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Jan Hendrik Leopold 1. Feyenoord gaat toch nog meedraaien om het kampioenschap. 2. We spelen volgend seizoen met 5 teams in de externe. 3. We worden niet met ons allen uitgemoord door Islamistische terroristen. 4. Steeds meer Nederlanders emigreren naar China. 5. Viktor krijgt een kindje.

44


           Voor het Kerstnummer leek het me      leuk om een iets uitgebreidere opgave    te maken. Het zijn er deze keer vier ge- worden met eenzelfde thema, namelijk    ongelijke lopers met 2 verbonden     vrijpionnen. In al deze opgaves is zwart aan zet en de vraag is of hij remise kan      3 maken. Veel plezier en succes!      (oplossingen achterin dit blad)                                                              1     4                                   2          

Yuri

x Triomfator Kerst 2004

45

Het Kerstmannetje I

n een heel ver land hier heel ver vandaan in het Oosten leefde eens een mannetje met rode jas, puntmuts en een witte baard. Hij werd door zijn dorpsgenoten het Kerstmannetje genoemd omdat hij zo op hem leek. Zelf vond hij dat wel mee-vallen maar ach hij vond het wel best. Nee, dan dit liever dan bijvoorbeeld financieel directeur zijn van een groot bedrijf. Hij is een echt Kerstmannetje. Voor de duidelijk-heid: hij draagt een rode jas, puntmuts, een witte baard en voor wie het echt wil weten ook nog echte Kerstmanlaarzen. Hij vindt zichzelf heel wat en maakt ook nog een hoop herrie door te rinkelen met zijn bel. Hij is ook een bijzonder Kerstmannetje want hij komt dus niet uit het Hoge Noorden, maar het Oosten. Het Kerstmannetje houdt namelijk wel van wat warmte. En net zoals zijn achterneef gebruikt hij de bekende arrenslee. In tegenstelling tot die van zijn achterneef wordt deze slee voortgetrokken door oranje en blauwe paarden. Dit mer. Hij had liever ook vond hij wel jamzwarte en witte gehad, maar die waren niet meer te krijgen op de Kerstmarkt. Ook niet meer bij de bingo. Het zou beter gestaan hebben bij zijn rode jas, puntmuts en witte baard. Verder was hij misschien ook wat serieuzer overgekomen, maar dat risico nam hij voor deze keer maar. Toch kwam hij zonder enig probleem in Nederland aan. Alweer de tweede keer in zijn leven. Via zijn Kerstsecondanten kreeg hij wat gegevens van een interessant schaakclubje uit Rotterdam genaamd Charlois Europoort. Het viel hem direct op dat de club op zijn minst een beetje vreemd was: een Boer die teamleider is, een Kok die schaakt en wat zou een Kootkar zijn ? Een soort arrenslee ? Hij zou wel zien…. In de Gruttostraat aangesleet (en bijna gecrasht want er was weer eens geen sneeuw) moest hij even zoeken; een huiskamer met schakers onderscheid je niet zomaar van een normale huiskamer met niet-schakers. Gelukkig hoorde hij op een gegeven moment wat herrie uit een gebouwtje komen. Hij liep er naar toe en ja hoor BINGO: er werd gesnelschaakt. Wat een uitvinding! Daar kan hij met zijn bel niet tegenop. Dat moet die huiskamerzaal wel zijn. Zijn dag kon niet meer kapot. Toen hij het gebouwtje binnen wilde stappen bedacht hij zich ineens voordat hij ‘Ho Ho Ho’ zou gaan roepen (wat hij overigens zelf een beetje uit de tijd vond). Eerst maar eens kijken wie in aanmerking komt voor een cadeautje. Om daar achter te komen kreeg hij een idee. Hij zou stiekem van de buitenkant gaan kijken door het raam. Zo gezegd, zo gedaan. Het Kerstmannetje bestudeerde een aantal schakers maar kwam tot zijn schrik tot de conclusie dat het schaakniveau nog beneden Rn=Ro + factor K 20( f-n ) ligt. Vooral 46


hierdoor diep teleurgesteld bleef hij een beetje zitten. Wat nu ? Aan deze kneuzen kon hij toch geen cadeautjes gaan geven ? Hij besloot nog maar eens te kijken en ook te luisteren want het is tenslotte maar 1 keer Kerst per jaar. Hij hoorde het volgende: “……….. en toen speelde ik 23.Pc2 dat toch een verbetering is ten opzichte van mijn vorige partij waarin ik 23.b5 speelde. Mijn tegenstander reageerde aanvankelijk goed, maar raakte met de zet 31…..Ta3? de weg kwijt en kwam verloren te staan.” Het Kerstmannetje raakte door deze zin nog meer van slag en ook van diegene die dit verhaal zat te vertellen. Hij kon hem niet herkennen want er zat een pilaar in de weg. Ook zat er iemand nog doorheen te praten met een Oostenrijks accent. Vervolgens hoorde hij de man weer wat zeggen: “……en vervolgens speelde ik 32.Pf6 !! en de partij was een zet of tien later uit. Journalisten beweerden dat dit de mooiste zet was van de match en misschien wel de mooiste zet van 1985 !”. Het Kerstmannetje was wat van slag en wist even niet wat hij moest doen. Hij had toch immers tegen die man gespeeld. Dat kon haast niet anders. Hij schaamde zich en durfde nu helemaal niet meer naar binnen. Hierna keerde het Kerstmannetje huiswaarts. In zijn arrenslee zat hij maar te piekeren over datgene wat hij gehoord had. En door deze toestand had hij helemaal vergeten Kerstcadeautjes uit te delen. Hij bedacht dat hij dit nog best zou willen doen als hij er achter kwam over welke partij de man sprak. Misschien kunt u het Kerstmannetje alsnog helpen met het antwoord op zijn vraag over welke partij hij zit te piekeren. Mocht u het weten dan heeft u toch uw Kerstcadeautje. Namens het Kerstmannetje, Herman van Malde.

MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Herman van Malde 1. Van de Laar zakt naar een rating onder 1700. 2. Jumelet handhaaft zich in groep 1. 3. Johansson speelt geen weekendtoernooi. 4. Zoetemeijer blijft weer in groep 2. 5. Van Malde stijgt naar een rating boven 1700.


47

Kerstavond in Herberg “De Oude Dame” Kerstverhaal door Gerrit Boer

H

et is bijna Kerstavond 2004. De voorzitter van de schaakvereniging laat tevreden zijn blik glijden over de rijen tafels met schaakborden. De stukken staan keurig opgesteld, de klokken zijn klaar om harde klappen te ontvangen. De zaal is feestelijk aangekleed en mooi verlicht, de tafel met prijzen rijkelijk gevuld. De drank staat koud, de warme hapjes zijn geregeld. De voorzitter is moe, de voorbereiding voor dit hoogtepunt van het jaar was lang en zwaar. Maar het is weer volbracht, het Kersttoernooi kan haast niet meer mislukken. De vermoeidheid zal vanavond vanzelf wel wegvloeien. De voorzitter verheugt zich nu al op de komst van de vele leden en oud-leden die uitgenodigd zijn. Het wordt weer een fijne avond. Achter zich hoort hij enig gestommel. Zo vroeg al volk? Er zijn nog een paar uur te gaan. Hij draait zich om. Een man en een vrouw komen de zaal ingelopen. De man is duidelijk Oosters gekleed. Hij draagt een lang gewaad en op het hoofd een soort keppeltje. Hij heeft een grote zwarte baard. Een paar passen achter hem volgt de vrouw. Ook zij draagt een Oosters gewaad en is daarmee bijna geheel bedekt. Slechts haar ogen zijn enigszins zichtbaar achter een sluier. Vormeloos is zij bepaald niet, zij is onmiskenbaar hoogzwanger. De voorzitter slikt, bijna hoorbaar, en stapt op de man af. “Goedenavond, wat kan ik voor u doen? U bent de weg kwijt?” De man komt dichtbij de voorzitter staan, hij steekt zijn hand uit ter begroeting. Hij spreekt gebrekkig Nederlands. “Asalaam Aleikum! Ik ben Muhammad Ali”, zegt hij glimlachend. “Ik was op internet en jullie schaakvereniging vanavond een schaaktoernooi organiseren? Ik een klein beetje schaken en ik graag meedoen. In mijn land ik was kampioen van mijn dorp. Is er plaats voor mij?” De voorzitter slikt wederom, nu echter duidelijk hoorbaar. Even verstrijkt de tijd zonder verdere actie en tikken slechts de oude schaakklokken. De voorzitter schraapt zijn keel. 48


“Welnu, natuurlijk bent u welkom. Ik ben blij dat we nieuwe gasten verwelkomen mogen. Maar uw vrouw komt alleen als toeschouwer, of speelt zij ook mee? Schaakt u zelf ook, mevrouw …?”. “U kunt mij Resina noemen. Neen, echt schaken doe ik niet, maar ’s avonds na het eten, nog voor de afwas, spelen mijn man en ik vaak een partijtje, nietwaar Muhammad?”. “Ja, en ze wint ook regelmatig, moet ik bekennen”. De voorzitter neemt na wat gebabbel afscheid van zijn naar ’t blijkt Marokkaanse gasten, onder de verzekering dat Muhammad Ali voor achten terug is. Resina wil gezien haar hoogzwangere toestand liever thuis blijven. In andere omstandigheden was ze graag komen kijken. Triomfator Kerst 2004

49

Het Kersttoernooi is, zoals de vele jaren daarvoor, een groot succes. Maar niet voor Muhammad Ali, onze dorpsmarokkaan. Schaken kon hij wel, maar niet in dat snelle tempo. Voor hem was schaken altijd ontspanning geweest, geen inspanning. Vroeger in zijn dorp werd gespeeld op het caféterras, in de schaduw van oeroude bomen, al generaties lang. Het schaken zat in de familie. Zijn vader was al dorpskampioen geweest, en daarvoor diens vader, en mogelijk daarvoor diens vader. Het laatste werd alleen verteld door de oude mannen van het dorp, en of je daar helemaal op aan kon? Muhammad verloor dus al zijn partijen op het Kersttoernooi. Erg vond hij het niet, maar het zette hem wel aan het nadenken. Waar hij als schaker in Marokko gewaardeerd werd, betekende hij hier, in Rotterdam, helemaal niets. Zat er dan toch iets van waarheid in de opmerkingen die hij wel eens hoorde over “die achterlijke Marokkanen”? Bleef zijn cultuur achter bij die van de grote Westerse stad? Het liet hem niet los. Maar toen hij thuis kwam, was er drukte en beweging. Resina, zou het goed met haar zijn? Het ging uitstekend met haar, en met hun dochter. Ongelooflijk, maar in de tijd dat hij schaakte, had zij een pracht van een dochter gebaard, zeldzaam snel voor een eerste geboorte. Speelde hier misschien de natuurlijker leefwijze van de Marokkanen, het verbondener zijn met de natuur een rol? We hoeven dat eigenlijk ook niet te weten, belangrijk was dat Charlotte E. een wolk van een baby was, die in het vervolg van dit verhaal een belangrijke rol gaat spelen. Neen, niet in religieuze zin -wat toch enigszins in de lijn van een Kerstavond ligt- want godsdienst stelt niet zo veel meer voor in deze tijd. En zelfs als dat wel het geval was geweest, wie heeft ooit gehoord van vrouwelijke profeten of stichters van godsdiensten of sektes? De mannen hadden in de loop van de eeuwen hun suprematie gevestigd en dat verandert niet zo snel. De voorzitter van de schaakvereniging intussen moest zo nu en dan nog terugdenken aan de rol van Muhammad Ali op “zijn” Kersttoernooi. Een aardige kerel, en schaken

MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Cor de Wit 1. Charlois Europoort organiseert een weekendtoernooi dat sterk bezet is en wordt gewonnen door de nieuwe GM Karel v/d Weide (het Vijgeboom Memorial) 2. Adri Jumelet scoort 400 punten hogere tpr intern dan zijn huidige elo 3. Loek van Wely terug in de top 10 van de wereld 4. Hotels.nl Nederlands sterkste ploeg 5. Daniël Stellwagen Nederlands snelschaakkampioen

50


kon hij ook wel al had ie alles verloren. Hoe kwam het eigenlijk dat er zo weinig vreemdelingen op de club waren, terwijl bijna de helft van de bevolking van Rotterdam uit het buitenland kwam? Misschien toch eens in het bestuur bespreken. In januari was Muhammad Ali weer op de club. Hij wilde graag lid worden. Voor zichzelf had hij besloten dat hij van het kenmerk “achterlijk” af wilde. Hij zou proberen zich aan te passen aan wat de Nederlanders kennelijk belangrijk vonden bij het schaken: winnen. Snel ging het niet, maar enkele jaren later was Ali volkomen ingeburgerd op de club en speelde in de hoogste groep mee om het kampioenschap. Zijn achtergrond van gemoedelijkheid was hij nooit helemaal kwijtgeraakt. Een mooie verloren partij waardeerde hij in zijn hart nog steeds meer dan een kille, nuchtere gewonnen partij. De andere leden waardeerden zijn houding wel, zonder er echter zelf veel van over te nemen. In het kielzog van Muhammad kwamen meer immigranten naar de club, en langzaam maar zeker weerspiegelde de club steeds meer de doorsnede van de bevolking. De voorzitter, hij was het al jaren en zou het nog vele jaren blijven, werd precies een jaar na de gedenkwaardige Kerstavond ook vader, van een zoon. En, o hoe toevallig (hij kende de naam van de dochter van Muhammad Ali niet) noemden zij hun zoon … Charles E. Ook Charles zou in de toekomst geen religieuze rol spelen, maar wel -hoe kan het anders- zouden zijn wegen zich met die van Charlotte E. kruisen. Terug naar Charlotte E. Ze was beeldschoon, rustig en zeer oplettend op wat er in haar omgeving gebeurde. Vanaf de kleuterleeftijd maakte ze vaak het speluurtje van haar ouders mee, nog voor de afwas, met die mooie stukken en de wonderlijke bewegingen op het bord. Ze had geen uitleg nodig, ze leerde het spel op een natuurlijke manier kennen, ongeveer zoals je leert spreken. Ze genoot, nog onbewust, ook van de tederheid die haar ouders in hun spelontmoetingen legden. Deze schaakpartijtjes vormden voor Muhammad en Resina dan ook vaak de inleiding tot een bewogen liefdesnacht, waarvan Charlotte natuurlijk nog weinig idee had. Op het bord spelen deed ze nooit, totdat op de basisschool iemand van de schaakclub (ja, de club van de voorzitter waarmee dit hele verhaal begon) wat over het schaken kwam vertellen. Als afsluiting werden wat borden neergezet, de schaakstukken door de leerlingen opgezet en wat partijen gespeeld. Omdat het voor haast alle leerlingen de eerste keer was dat ze met schaken in aanraking kwamen, stelden die partijtjes niet veel voor, het was meer een illustratie bij het betoog van de voorlichter. Maar tot stomme verbazing van de voorlichter was het op een bord volslagen anders en werd hij van het bord geveegd door een elfjarig meisje. Van het een kwam het ander en Charlotte mocht met haar vader mee naar de schaakclub, nog niet naar de avond, maar naar het uurtje daarvoor, voor de jeugd. In veel opzichten leek Charlotte toch op haar vader. Er was geen allesoverheersende drang om te winnen, de tijd speelde in een partij in principe een ondergeschikte rol, Triomfator Kerst 2004

51

maar haar jarenlange observaties van het spel droegen nu vrucht. Charlotte werd al in haar jonge jaren een schaakfenomeen, en werd ondanks haar “handicaps” al snel meisjeskampioen van de RSB, en ook in gemengde toernooien kwam ze vaak op de eerste plaats. Op haar veertiende was ze dameskampioen van Nederland, en eindigde voor de gevestigde namen van de laatste jaren. Zoals met sporthelden wel meer gebeurt, speelde haar Marokkaanse afkomst geen enkele rol, ze was Nederlandse en was een van “ons”. De levensloop van Charles, u weet wel, de zoon van de voorzitter, was grilliger. Als jongen was hij wild, en kon zich moeilijk concentreren. Zijn ouders dachten wel eens dat de omstandigheden bij zijn geboorte een rol gespeeld hadden bij zijn ontwikkeling. Na de basisschool kwam hij op het VMBO dat hij op een van de laagste niveaus volgde. Van zijn vader hoorde hij wel eens wat over schaken, en hij zag ook wel eens een partijtje spelen, maar het riep geen verlangens bij hem op zelf eens de stukken te hanteren. Ook Charles kwam in de puberteit en toevallig (via zijn vader, nog steeds voorzitter van onze schaakclub) hoorde hij van Charlotte en haar roem. Hij kreeg een foto van haar onder ogen en was als door de bliksem getroffen (mijn verontschuldiging voor deze standaard manier van uitdrukken, maar iets treffenders voor de toestand van Charles kon ik niet bedenken). Wat een schoonheid, wat een zachtmoedigheid straalde van haar af, en hoe messcherp keken haar ogen de wereld in! De aangewezen weg om haar vaker te zien was natuurlijk de schaakclub, waar ze op de clubavonden nog zo vaak als mogelijk was, kwam spelen. Weg was de lethargie van Charles. Hij werd lid en leerde met de beproefde methode van de stappenplannen schaken. Briljant? Neen, geenszins. Maar wel gemotiveerd, want hoe zou hij ooit Charlotte kunnen benaderen als hij nauwelijks kon schaken? De –nog onuitgesproken- gevoelens van liefde brachten een ommekeer in Charles teweeg. Op school vond hij fluitend zijn weg, en het duurde niet lang tot zijn onderwijzers ontdekten dat hij eigenlijk veel te slim was voor het onderwijs dat hij tot nu genoot, en hij maakte de overstap naar de havo, en daarna naar het VWO. Zijn doen en laten was gemotiveerd geworden, en wel door zijn stille liefde voor Charlotte. Zijn ouders kenden hem niet terug, en waren vervuld van blijdschap en trots. Was hij dan toch een gezegend kerstkind? Geluk zit vaak in een klein hoekje, en de voorzitter en zijn vrouw konden hun geluk niet op. Ook Charlotte ontwikkelde zich verder. Na haar middelbare school volgde ze een algemene kunstopleiding en langzaamaan werd haar beroepsweg duidelijk: beelden maken, van hout en van steen, daar lag haar roeping. Had ze haar creativiteit van haar vader die al vele jaren meubelmaker was en in Nederland uiteindelijk een gewaardeerd ontwerper geworden was? Of was de stille kracht van haar moeder verantwoordelijk voor haar begaafdheid om vormen te ontwikkelen die aan het hemelse deden denken? Naast haar loopbaan als beeldhouwster bleef ze schaken, en moeiteloos werd ze jaar na jaar dameskampioene van Nederland. 52


Charles raakte via zijn contacten op de schaakclub bevriend met Charlotte, en kwam regelmatig bij haar thuis. De tijd was voorbij dat contacten tussen “vreemdelingen” en oorspronkelijke Nederlanders moeizaam en beladen waren. Samen met Charlotte aanschouwde hij regelmatig de partijtjes na het eten van haar vader en moeder. Het was een gewoonte die ze nooit hadden opgegeven. En samen met Charlotte ervoer hij de zweem van sensualiteit die het geheel begeleidde. Het verhaal loopt naar een einde. Charles en Charlotte die inmiddels elk op eigen benen stonden, leerden elkaar steeds beter kennen en waarderen. En, het zal u niet verbazen dat ze na het eten, … ja, inderdaad. En ze leefden als echtpaar en als Kerstkinderen en als schakers nog lang en gelukkig.



Het leven is een schaakspel. Het leven is een schaakspel. De opening is zo belangrijk als het middenspel. En komt uiteindelijk het eindspel op het bord, dan wordt het remise of koningsmoord. De pracht van het spel zit niet in het behaalde resultaat, maar meer in hoe je dit resultaat behaalt. Ruud Kok


53

kerstquiz! O

m de stille dagen rond Kerst te helpen doorkomen, leggen wij de trouwe lezer van ons clubblad evenals vorig jaar weer enkele opgaven voor. Het gaat vooral om eindspelen. Waarom? Omdat wij er in onze partijen meestal niet aan toekomen, en als dit wel het geval is, er te weinig tijd voor hebben. Lever uw oplossingen voor 31 januari 2005 in bij Arjen Kouwenhoven of stuur ze toe via e-mail naar [email protected]. Uit de juiste oplossingen wordt een winnaar gekozen, die een boekenbon tegemoet kan zien. Voorwaarde: wel volledige oplossingen! En: probeer het eens zonder Fritz, de arme man heeft al genoeg aan zijn hoofd!

                                                                 1 Wit geeft mat in drie. 2 Wit aan zet maakt remise 54


                                                                     3 Wit wint  4 Zwart wint               5 Zwart aan zet,      kan zwart zich     redden?                                                                      heeft een winnende   7 Wit wint 6 Zwart combinatie tot zijn beschikking. Triomfator Kerst 2004

55

Het Kerstverhaal dat geen Kerstverhaal werd en toch ook weer wel... door Peter Kemner

K

erstmis is heden ten dage verworden tot een commercieel feest van ongekende proportie. Een plichtmatige zuip- en vreet-onderbreking van de dagelijkse “ratrace”. Hoewel, de meeste mensen zo lijkt het, werken zelfs tijdens de Kerstdagen nog stug door. Tweehonderd procent toeslag voor werken tijdens de Kerst kun je natuurlijk niet zomaar laten lopen… Steeds minder mensen vieren nog Kerstmis zoals het vroeger gevierd werd, of wellicht anders gesteld: ik word oud geloof ik. Waar zijn die bijzondere Kerstdagen van vroeger? Toen het nog een feest was van licht en hoop en bezinning, van de geur van échte dennenaalden, de weemoed van Bing Crosby’s “White Christmas” en oude zwart-wit films op TV. Van bijzondere en sfeervolle Kerstvertellingen. En van de breinsplijtend mooie Kerstmuziek van Bach. Het Weihnachts Oratorium natuurlijk, maar ook bijvoorbeeld Cantate 63: Christen, ätzet diesen Tag. Christenen, beitel deze dag in marmer: Christen, ätzet diesen Tag In Metall und Marmorsteine! Kommt und eilt mit mir zur Krippen Und erweist mit frohen Lippen Euren Dank und eure Pflicht; Denn der Strahl, so da einbricht, Zeigt sich euch zum Gnadenscheine. Het openingskoor is een heerlijk euforisch stuk muziek. Of zoals Simon Crouch het in de “Cantata Listener’s Guide” omschrijft: “A joyous cantata, as befits the season! The very large orchestra begins the first chorus with a festive flourish. One could imagine this piece being performed out of doors a la Royal Fireworks Music and the choir joins in at the same high level of energy. Bach himself seems to have been fond of this work, revising and reviving it a number of times.” De filosoof Friedrich Nietzsche, een über-atheïst, zei eens dat hij bij het beluisteren van de muziek van Bach zich betrapte op religieuze gevoelens. Als je luistert naar deze Cantate begrijp je meteen wat hij bedoelde. 56


Voor dit Kerstnummer zou ook ik een Kerstverhaal maken. Een leuke plot kwam in mij op. Ik zou een soort vage variatie schrijven op het verhaal van het “Meisje met de Zwavelstokjes”. In mijn verhaal loopt een oude schaker tijdens Kerstavond door de feestelijk verlichte straten van een grote havenstad. Het is ijzig koud en het sneeuwt. Hij is moe, maar heeft geen plek om naar toe te gaan en te rusten. Hij mijmert over vroeger en krijgt intense flashbacks. Over hoe hij als kind door diezelfde straten liep door de kou en de sneeuw, aan de warme hand van zijn vader en hoe alles toen zo anders leek. De Kersttijd was een streling van geuren en licht en dromen, die eeuwig leek te duren. Ook hij mijmert over de verwording van het lichtfeest, maar meer nog over de verwording van zijn eigen leven. Dan, in het oude gedeelte van de stad aangekomen, ziet hij bij het park een groepje mensen dat zich vormt rondom een groot houtvuur, met daarbij een grote statige, traditioneel uitgedoste Kerstman die uitbundig mensen uitnodigt dichterbij te komen. Nieuwsgierig schuifelt hij nader en Triomfator Kerst 2004

57

verovert een plekje vooraan in de menigte. Tot zijn verbazing ziet hij dat de Kerstman plaatsneemt achter een klein tafeltje met daarop een schaakbord. Hij daagt omstanders uit een partij tegen hem te spelen. De Kerstman beweert een beroemd persoon te zijn en zich slechts bekend te maken tegenover diegene die hem verslaat of het langst stand weet te houden. Diverse omstanders beginnen een partij, maar druipen een voor een met een nederlaag af. Onze oude hoofdrolspeler kan na enige tijd de drang om tegen de Kerstman te spelen niet weerstaan en het lukt hem uiteindelijk om achter de stukken plaats te nemen. De Kerstman kijkt hem een ogenblik zwijgend, met bijzonder heldere en doordringende ogen aan. Een vreemd en ietwat angstig gevoel bekruipt de oude schaker. Het is alsof de Kerstman zijn gedachten leest en hem kent. Hoewel de oude schaker niet bepaald een zwakke speler is, verliest hij de eerste partij kansloos. Hij krijgt nog een tweede kans en verliest deze partij ook. De Kerstman blijkt echter heel geduldig en omdat verder niemand van de omstanders aanstalten maakt om zijn plaats in te nemen, blijft onze oude vriend spelen. Het lukt hem echter maar niet om een partij te winnen. Keer op keer wordt hij door de Kerstman verslagen. Hij buigt zich diep over het bord en concentreert zich nu nog meer. Hij vergeet volkomen ieder besef van tijd en omgeving. De menigte om hem heen lijkt te verdwijnen, evenals de koude. Het voelt zelfs aangenaam zo dicht bij het vuur. De Kerstman blijft geduldig tegenspelen. Dan bemerkt hij iets eigenaardigs. De partijen komen hem bekend voor. Hij graaft in zijn geheugen, maar kan de connectie niet maken. Keer op keer verschijnt er een partij op het bord, waarvan hij weet dat deze eerder gespeeld is. Hij beseft dan plots dat hij ZELF de partijen ooit gespeeld heeft. Hij herkent de stellingen, hij kent de zetten die komen gaan. Alleen is hij in alle partijen steeds de verliezende speler. Partij na partij speelt zich zo uit over het bord. Na wat een eeuwigheid lijkt kijkt hij op van het bord en ziet dat hij alleen overgebleven is met de Kerstman. Deze kijkt hem nu meewarig aan. Dan aanschouwt hij hoe de Kerstman zijn ware identiteit onthult en in werkelijkheid een Engel blijkt te zijn, die gekomen is om hem MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Arjen Kouwenhoven 1. Adri Jumelet wordt topscorer van het derde team. 2. Herman van Malde wint een prijs in het weekendtoernooi van Helmond. 3. Snelschaakkampioenschap wordt hoogtepunt van het seizoen. 4. De laptop houdt stand. 5. Arjen Kouwenhoven speelt een goed weekendtoernooi boven de rivieren.

58


te halen voor zijn laatste reis naar het licht. De oude schaker beseft zijn lot en tranen vullen zijn ogen. Dan werpt hij tegen: “Maar, als het mijn tijd is en ik nu sterven moet, waarom zijn dan de dierbare momenten uit mijn leven niet aan mijn ogen voorbij getrokken?”, zo vraagt hij de Engel. “Maar je leven is je wel degelijk als een spiegel voorgehouden”, legt de Engel uit. “Je hebt zojuist al de schaakpartijen uit je leven een voor een nogmaals nagespeeld.” En dan beseft de oude schaker dat zijn leven eigenlijk alleen maar bestond uit schaken, schaken en nog eens schaken. Hij voelt zich nog triester worden. Heeft hij zijn leven dan helemaal vergooid en niets zinvols gepresteerd? Maar de Engel troost hem en vertelt hem dat hij niet de enige is die een heel leven heeft gebruikt om het schaakspel te doorgronden en dat hij zijn lotgenoten nu allemaal zal ontmoeten en hij zal eeuwig kunnen schaken met de groten van het spel. En dan ziet de oude schaker het licht en uit het licht treden de gestaltes naar voren van Capablanca, Aljechin, Morphy, Lasker, Steinitz…. Een enorm gelukzalig gevoel maakt zich van hem meester en hij pakt de warme hand van de Engel en gaat mee naar het licht. De volgende morgen vinden vroege forenzen de oude schaker onder een denneboom in het park. Doodgevroren, maar met een glimlach op zijn gezicht. Zo ongeveer had het verhaal moeten gaan... In een alternatief einde onthult de Kerstman zich niet als Engel, maar als Ma Tokkie. Maar u begrijpt dat het verhaal dan heel anders zou zijn gelopen, en niet direct richting de Hemel. Ik was al aardig op streek met mijn vertelling toen op 5 december het bericht kwam dat Henny Vijgeboom was overleden. Ik wist dat hij ernstig ziek was, maar het nieuws kwam toch onverwacht en hard aan en op de een of andere manier lukte het mij in de dagen erna niet meer om de concentratie te vinden om het verhaal af te ronden. Steeds als ik de computer opstartte zocht ik onbewust iets anders om af te maken, er moest immers een heel clubblad in elkaar gedraaid worden, nog voor het Kersttoernooi. De overeenkomst met mijn Kerstverhaal trof mij zeer. Een oude schaker die naar het licht gaat en nog eenmaal met zijn “schaakzonden” wordt geconfronteerd. Henny was ernstig ziek, sinds het voorjaar wist hij dat hij niet lang meer te leven had. Ook hij moet op zijn ziekbed de vele mooie schaakmomenten van zijn leven nogmaals zijn nagelopen. De vorige Triomfator met daarin het In memoriam van Jaap Staal over Jan Bakker en een stukje over de interne competitie van 1968, kreeg hij nog opgestuurd en hij was daar dankbaar voor. Jaap vertelde me op de begrafenis dat hij het stukje over Jan Bakker zelfs eerst met Henny had overlegd alvorens het in te sturen. Het lijkt als de dag van gisteren dat ik als 19-jarige trillend van de zenuwen samen met Henk Kootkar een stukje inleverde voor de beroemde Triomfator. Na de fusie met Charlois was de Triomfator nu opeens ook ons clubblad! Wat een luxe! Redacteur Vijgeboom was met “zijn“ blad natuurlijk ook voor ons Europoorters een begrip, zoals hij dat zelfs tot over de landsgrenzen was in die tijd. De Triomfator was een gewild object, er waren in den lande zelfs abonnees! Henny schreef zeer onderhoudend en Triomfator Kerst 2004

59

wist ook een goede rel op waarde te schatten. Kootkar en ik hadden een interview gedaan met Leo Hofland, na Cor van Wijgerden destijds de sterkste schaker op onze club. Het interview zat goed in elkaar, had een aardige lengte en wij waren er heel tevreden over. Maar het oordeel van Vijgeboom zagen wij toch met angst en beven tegemoet. Het viel reuze mee. Vijgeboom was heel enthousiast en plaatste het interview onverkort en prominent in het clubblad. Waarschijnlijk zal een rol hebben meegespeeld dat Hofland een aantal pittige uitspraken deed, onder andere over het vertrek van Leo Kerkhoff naar het gesponsorde Volmac Rotterdam. Volgens Hofland ging Drs. Kerkhoff voor een habbekrats weg. Iets wat de overgebleven spelers moeilijk konden verkroppen en als een soort verraad beschouwden. Het interview deed daarom zelfs wat stof opwaaien. In datzelfde jaar speelde ik in het jeugdkampioenschap van de RSB t/m 20 jaar in de slotronde tegen clubgenoot Coen Stehouwer. Ik had 4 uit 6 en kon redelijk eindigen bij winst. Coen had aanzienlijk meer talent en meer punten en ging voor de titel. Ik had zwart en na een goede opening blunderde ik een stuk weg en gaf al snel op. Na afloop, ergens in de catacomben van “Het Trefpunt” (een begrip in die dagen, bijna alles van belang werd er verspeeld, het was de thuishonk van SV Volmac Rotterdam), schoot Vijgeboom mij aan om mij te bedanken (!). Hij keek mij daarbij vreemd lachend aan en ik weet nu nog niet hoe hij dat precies bedoelde, maar ik heb het vermoeden dat hij vond dat zelfs een jeugdtitel voor Charlois Europoort boven alles veilig gesteld moest worden. Dat daarbij de ene clubgenoot de andere een helpende hand toestak was dan in zijn ogen niet meer dan logisch. Overigens speelde ik er gewoon voor tegen Coen, geen moment kwam het in mij op om hem naar de titel te helpen. Er waren meer van dit soort vreemde confrontaties met Henny. Zoals die keer dat hij volop gecharmeerd (zeg maar geobsedeerd) raakte van het talent Jan de Wit en deze jongeling bij CSV wegkaapte en bij ons de hoofdgroep binnenloodste o.a. ten koste van mij (ik was vierde in groep 2 geworden en had eigenlijk meer recht). Het jaar erna nam ik wraak door groep 2 gedecideerd te winnen en vervolgens speelde ik mij zelfs bij de beste 5 in groep 1 (o.a. remise tegen Jan de Wit) en mocht een plaats claimen in het eerste team. Helaas was Henny het jaar erna teamleider en groepsleider af. Ik had hem graag als mijn teamleider meegemaakt. Ik had na de eerste ontmoetingen meteen al door dat ik hier te maken had met een love-him-or-hate-him personage. In mijn geval werd dat toch het eerste. Henny was een zeer aimabel mens en in mijn ogen (die van een beginnend redacteur) was alleen al het vervaardigen van zoveel unieke Triomfators een prestatie die eeuwige bewondering waard was. Menigeen, vriend en ook vijand, zal dat met mij eens zijn. Bovendien, als hij je op de ziel trapte deed hij dat voor het grote belang, en vanuit een groot Charlois Europoort hart. In de jaren na zijn vertrek van onze club heb ik Henny regelmatig aan de bel gehad (“Spreek ik met de Grote Kemner?”). Meestal belde hij voor uitslagen voor zijn 60


stukjes in de krant. Altijd wilde hij weten hoe het Charlois Europoort was vergaan of hoe bepaalde clubgenoten het in toernooien deden. Onvermijdelijk duurden deze gesprekken lang en kwam er van alles aan bod. Soms de complete historie van het grote Charlois in een notedop. Een keer belde ík hem op, om hem te bedanken. In het Rotterdams Dagblad had hij een hele pagina volgeschreven over zijn belevenissen tijdens de oorlog. Hoe hij werd opgepakt door de Duitsers om te werken in de oorlogsindustrie in Duitsland. Hij beschreef alles heel nauwkeurig en daar was ik hem dankbaar voor. Mijn vader was namelijk ook tewerkgesteld in Duitsland en op dezelfde wijze opgepakt en waarschijnlijk zat hij zelfs in de groep van Henny. Mijn vader overleed echter toen ik twaalf was en heeft mij nooit zijn verhaal verteld. Door de ogen van Henny kon ik zo toch een blik werpen op de gebeurtenissen uit die tijd. Een ontroerend gevoel. Het werd toen wederom een lang gesprek aan de telefoon en sinds dat moment kon Henny natuurlijk helemaal niet meer stuk. Ook de keren dat ik hem daarna ontmoette, bij de PK van de RSB of bij het SV Rotterdam Open, ging het vaak meer over de oorlog dan over schaken. Mijn herinneringen aan Henny zijn te talrijk om allemaal hier te beschrijven. Het idee komt in mij op om een soort monument voor de man op te richten. Een toernooi naar hem vernoemen is wellicht wat afgezaagd. Wel lijkt het een idee om de door hem gemaakte Triomfators, door hemzelf meer dan eens een levenswerk genoemd, te digitaliseren en in PDF-formaat op internet en/of op CD-rom te zetten. Het moet toch heerlijk zijn om al die nummers nog eens door te bladeren en zo de tijdgeest op te roepen. De tijd dat Kerst nog echt werd gevierd en Charlois tweemaal landskampioen werd. Zo worden clubbladen niet meer gemaakt, en spreek me hierin alsjeblieft niet tegen. Henny, bedankt voor al die mooie nummers!

 MIJN

VOORSPELLINGEN VOOR

2005...

Clement van Eijsden 1. Charlois Europoort 2 overdondert Dordrecht 3 en klimt omhoog. 2. Charlois Europoort 3 wordt kampioen. 3. John Leer weer snelschaakkampioen ondanks de gebroeders de Wit!!!! 4. AZ komt nog een ronde verder in de UEFA-Cup. 5. Charlois Europoort verslaat eindelijk eens de IJssel (RSB-Beker).


61

Moeten teamleiders afgeschaft worden? 1. Algemeen Een serieuze analyse van de resultaten van de teamleiders van de vier teams van Charlois Europoort brengt mij tot de vraag of deze functie een slechte invloed heeft op de kwaliteit van hun spel, en derhalve beter afgeschaft kan worden. Om de kwestie strikt objectief te behandelen vindt u hierna achtereenvolgens: - De feiten - Mogelijke oorzaken - Eventuele oplossingen 2. De feiten Hieronder heb ik de resultaten van de teamleiders van dit seizoen gerangschikt. ------------ Ronde -------------Team Naam 1 2 3 4 1 Cor de Wit 0 0 1 0 2 Clement van Eijsden 1 0 3 Gerrit Boer 1 0 4 Jan Hendrik Leopold 0 0 0,5

Totaal 1 1 1 0,5

Perc. 25 50 50 17

Toegegeven moet worden dat het onderzoeksterrein vrij beperkt is. Een heel seizoen maakt een beter oordeel mogelijk, en een uitbreiding van het onderzoek naar alle teams van de klassen waarin de teams van Charlois Europoort spelen is natuurlijk zeer wenselijk. Verder valt op dat Clement en Gerrit -waarschijnlijk uit voorzorg- al een ronde niet meegespeeld hebben, en daardoor tot een score van 50 % gekomen zijn. Maar, geachte lezer, u bent het toch met me eens dat deze resultaten van de teamleiders (ver) onder de gemiddelde teamprestatie liggen. 3. Oorzaken Eenieder voelt aan dat de grote verantwoordelijkheid voor het team afleidt van waar het om gaat: schaken. Al in de voorbereiding van de wedstrijd is er weinig mogelijkheid tot bezinning en concentratie. Vragen als: is iedere speler beschikbaar, moet ik een of meer invallers organiseren, wat moet de bordvolgorde zijn, heeft eenieder wel een redelijke verdeling van de kleur (wit / zwart) gehad, hoe regel ik het vervoer bij een uitwedstrijd, zou die speler die steeds te laat komt nu wel op tijd zijn, zou de vormcrisis van een andere speler nog steeds aanhouden, als ik een speler buiten het team houd, zou zijn reactie een agressieve zijn? En, echt, in deze trant kan ik nog wel even doorgaan. Kortom een teamleider heeft vele taken die hem van het schaken af62


leiden. Als u, geachte lezer, nog andere oorzaken onderkent, dan kunt u die te zijner tijd bij de daartoe ingestelde commissie inleveren (zie paragraaf 4d). 4. Oplossingen Een radicaal persoon zou al snel tot de conclusie kunnen komen om het teamleiderschap af te schaffen, maar de vraag is gerechtigd of we het kind dan niet met het badwater weggooien, wat in veel gevallen toch zonde is van het kind! Neen, enkele taken van de teamleider zijn wel degelijk nuttig. Maar wat dan? Hieronder enkele suggesties: a. Schakel de partner van de teamleider in. Wat is er mooier dan dat de echtgenote daadwerkelijk mee kan doen bij het schaken? Goed, niet met het schaken zelf (tussen ons gezegd en gezwegen, daar is ze vaak niet geschikt voor), maar alle taken die hiervoor werden opgesomd zijn mijns inziens goed en soms zelfs beter door vrouwen te regelen. Vrouwen hebben nu eenmaal een sterker ontwikkeld sociaal gevoel en kunnen een man beter inspireren dan dat een man dat kan. b. Laat het teamleiderschap rouleren. De persoonlijke resultaten van een teamleider zijn zodoende niet meer te sterk beïnvloed door het teamleiderschap. Die ene ronde met wat minder resultaat, daar is overheen te komen. Bovendien biedt deze oplossing een prachtige mogelijkheid na te gaan welke teamleider het meest stressbestendig is. Houd echter in het oog dat het teamresultaat door deze oplossing niet verbetert. c. Stel een volledig externe teamleider aan, een professional. Natuurlijk, dat kost een paar centen, maar moeten we voor een beter resultaat niet wat over hebben? d. Het instellen van een commissie. Een tussenoplossing is te vinden door een commissie te installeren die het probleem diepgaand onderzoekt en met aanbevelingen komt. Als steun gevonden kan worden bij de RSB, of misschien zelfs wel bij de KNSB (ik denk dat we de FIDE er voorlopig buiten moeten laten), moet zo’n commissie toch met een resultaat kunnen komen dat sterk boven de belangen van Charlois Europoort uitgaat. Als de commissie dan over enkele jaren met de aanbevelingen komt, kunnen we alleen maar hopen dat deze niet in een la terecht komen. Zolang er geen oplossing gevonden is, zullen de teamleiders hun taken moeten blijven waarnemen! Ik hoop echter dat bovenstaande overwegingen uw harde oordeel over de resultaten van de teamleiders enigszins verzachten. Een meelevend lid van Charlois Europoort (naam bij de redactie bekend)


63

Oplossingen Yuri Stelling 1 Het is duidelijk dat wit moet proberen om een van zijn pionnen te laten promoveren. Dit kan alleen door e7 door te zetten. Na f7 kan zwart namelijk de pionnen op de zwarte velden tegenhouden. Zwart op zijn beurt wil graag zijn loper offeren tegen wits beide pionnen. Dit betekent dat wit alleen e7 kan spelen op het moment dat de witte koning e7 dekt of als de zwarte koning dit niet doet. 1...Lb4 Een andere mogelijkheid om e7 tegen te houden is 1...Ld8 Wit wint dan door middel van 2.Lg6+ (2.Lb5+ is ook voldoende) 2...Kf8 3.Kf5 en zwart is in zetdwang; Ook 1...Lc3+ redt de partij niet. Wit speelt 2.Kf5 Lb4 3.Lb5+ Zwart moet nu een kant kiezen en de witte koning zal naar de andere gaan. 3...Kf8 (3... Kd8 4.Kg6+-) 4.Ke4 La3 (4...Lc3 staat 5.e7+ toe 5...Kf7 6.Kf5 (wint het snelst)) 5.Kd5 Lb4 6.Kc6 Ke8 7.Kc7+ Kf8 8.Kd7 met e7 op de volgende zet. 2.Lg6+ Ook hier moet zwart een keuze voor zijn koning maken. Wit wint door met zijn ko-ning naar de andere kant te gaan. Deze methode is ook van belang bij de andere opgaven (2.Lb5+ is trouwens ook voldoende). 2...Kd8 Of 2...Kf8 3.Kd5 La3 Als zwart deze diagonaal verlaat, volgt steeds e7 4.Kc6 Lb4 5.Kd7 met e7 op de volgende zet. 3.Kf5 La3 4.Lh5 Lf8 5.Kg6 Ke8 6.Kh7+ Kd8 7.Kg8 Lc5 8.Kf7 en e7 kan niet meer voorkomen worden. In de diagramstelling staat wit dus gewonnen. Stelling 2 Ook hier is het duidelijk dat alles om veld g7 draait. Zwart heeft dus maar 2 loperzetten tot zijn beschikking. 1...Lf8! 1...Lb2 verliest, maar wit moet dan wel 2.Lc4 spelen (Na 2.Kg4 speelt zwart 2...Kg8 en op de volgende zet Kf8. De witte koning kan dan niet via de andere kant na h7). 2...Lc3 3.Kg4 Nu wit de koning op h8 heeft vastgezet, gaat hij zijn koning omspelen naar f7 3...Lb2 4.Kf5 Lc3 5.Ke6 Kg8 6.Ke7+ Kh8 7.Kf7. 2.Lc4 Om tot zetdwang te komen moet wit de koning in de hoek vastzetten. Anders komt hij niet verder, zwart speelt dan heen en weer tussen g8 en h8. 2...Lxh6! Maar nu is het ook remise. Na terugslaan is het pat. 3.Kxh6 ½–½ Stelling 3 Vergeleken met de eerste stelling zijn de pionnen een rij naar achter geschoven. Maar ook hier moet wit proberen om de pionnen naar voren te schuiven op de kleur van de zwarte loper. Zwart moet dit dus voorkomen. 1...Ld7! Met deze zet houdt zwart de stelling remise. Er zijn nog 2 andere zetten die e6 tegen houden, maar die verliezen beide: 1...Lb3 houdt veld e6 onder controle, maar is toch niet voldoende voor de remise. Wit speelt 2.Lg5+! en aan de hand van zwarts 64


antwoord bepaalt hij de route voor de witte koning. (2.Lb4+ dwingt de zwarte koning ook tot een keuze, maar het is belangrijk dat de witte loper veld f6 controleert. Er volgt namelijk 2...Kf7 3.Kd4 zoals we in stelling 1 hebben geleerd, moet de witte koning oprukken aan de kant waar de zwarte koning hem niet tegen kan houden. 3...Lc2! Wit kan de pion op f5 niet meer dekken en moet 4.e6+ spelen. (4.f6 Lb3=) 4...Kf6 Nu is duidelijk waarom veld f6 zo belangrijk is. 5.e7 Na alle andere zetten slaat zwart op f5. 5...La4 en wit komt niet verder.) 2... Kd7 (2...Kf7 3.Kd4! altijd tegengesteld aan de zwarte koning! 3...La2 Zwart kan alleen maar tempozetten doen. Anders volgt e6 4.Kc5 Lb3 5.Kd6 met e6 op de volgende zet, gevolgd door f6. Door stelling 1 weten we dat wit dan gewonnen staat.) 3.Kf4! La2 4.Lh4 Wit maakt ruimte voor zijn koning. 4...Lf7 (4...Lb3 5.Kg5 Ke7 6.Kg6+ Kd7 7.Kf6 Lc4 8.e6+ Ke8 9.Ke5) 5.Kg5 Ke7 6.Kh6+ Kd7 7.Kg7 Lc4 8.Kf6 Lb3 9.e6+ Ke8 10.Ke5 met f6 op de volgende zet.; 1...Lc2+ is een andere poging, maar verliest ook. 2.Kf4 Wit mag de pion op f5 niet verliezen. 2... Lb3 Anders kan wit e6 spelen. 3.Le1 De witte loper is op weg naar h4. 3...La2 4.Lh4+ en wit wint volgens de methodes die we al gezien hebben in de vorige varianten. 4...Kf7 (4...Kd7 5.Kg5 Ke7 6.Kg6+ enzovoorts.) 5.Ke3 Lb3 6.Kd4 La2 7.Kc5 Lb3 8.Kd6+-. 2.Lg5+ Wit past weer dezelfde methode toe. 2...Kf7 Alleen heeft wit nu een probleem. Hij zou graag via d5 willen omlopen, maar dan slaat zwart de pion op f5. Nu is duidelijk waarom de loper naar d7 moest. 3.Lh4 Wit probeert een tempozet. 3...Lc8 maar zwart heeft die ook. Hij kan de pion op f5 onder schot blijven houden. De correcte uitslag is dus remise. Stelling 4 De laatste stelling is een compositie van Tarrasch. Uit de eerste drie stellingen is duidelijk geworden welke methodes beide kleuren ter beschikking staan. 1... Lc4! Als zwart zijn loper naar c6 zou kunnen spelen, zou de remise een feit zijn. Zoals we in stelling 3 konden zien moet de witte koning dan altijd de pion op e4 blijven dekken. Helaas komt hij hiervoor een tempo te kort. Dus 1...Lb5 2.Lb4+ Ke6 (Na 2...Kc7 loopt wit gewoon door met zijn pionnen: 3.d5 Le8 4.e5 Lf7 5.e6+-) 3.d5+ Ke5 4.Lc3+ Kd6 5.Kd4 Le8 De zwarte loper is net te laat op veld f7. 6.e5+ Ke7 7.e6+-. 2.Lg3+ Wit past de geijkte methode toe. 2...Kc6 Zwart moet de diagonaal van zijn loper vrijhouden. Op 2...Ke6 volgt namelijk 3.Kd2 en de koning loopt door naar c5. Als de zwarte koning e6 verlaat om ruimte voor zijn loper te maken, speelt wit meteen d5. 3.Kf4 Lg8 Nu is duidelijk wat zwart wil bereiken. Hij wil de remisestelling bereiken met de pionnen op de vijfde rij. Hiervoor moet hij veld e6 dekken en de eventuele pion op d5 aanvallen. Hij moet dus op f7 of g8 staan. 4.Ke5 Kd7 5.d5 Lh7 is het makkelijkst. Zwart laat de koning niet naar f6 komen (5...Lf7 6.Kf6 Ke8 7.Lf4 Lg8 is echter ook genoeg voor remise). 6.Kf4 Lg6 7.e5 Lf7 En nu hebben we de ons inmiddels bekende remisestelling bereikt. Wit moet de pion op d5 dekken en komt niet verder. Triomfator Kerst 2004

65

Lijstjes! N

et als in het vorige Kerstnummer van de Triomfator, bent u ook in dit nummer weer een aantal lijstjes tegengekomen met voorspellingen van leden voor het komende jaar. Het zijn weer heel diverse lijstjes geworden. De een neemt het lijstje heel serieus, de ander maakt er een dolletje van. Hoe het ook zij, ze zijn leuk om te lezen en geven soms ook een klein beetje inzicht in de denkwereld van betreffende persoon. Is het zinnig om te kijken welke voorspellingen uit het vorige Kerstnummer daadwerkelijk zijn uitgekomen? Ja natuurlijk! Henk Kootkar voorspelde maar liefst drie van de vijf goed. Hij voorzag dat Nederland geen Europees kampioen zou worden (maar dat is eigenlijk een inkoppertje), dat het derde bijna zou gaan degraderen en dat het derde een uitwedstrijd zowaar compleet zou gaan spelen, hetgeen inderdaad nog een keer lukte ook. Peter Kemner voorspelde correct dat Dick de Wit weer interne zou komen spelen! Volgens Peter zou Ben Boog gigantisch gaan winnen in het casino en iedereen gaan trakteren op een nieuwe computer. Wellicht heeft Ben dat wijselijk geheim gehouden....? Carel Vredenborg wist dat Ben Boog geen clubkampioen zou worden en voorspelde ook dat geen van de voorspellingen van Gijsbert zou gaan uitkomen, dat laatste lijkt ook correct! Hij voorzag tevens in een voor zijn doen wel zeer ongebruikelijke positieve bui dat het 66


eerste kampioen zou gaan worden van de 3e klasse. Maar dat werd “helaas pindakaas...”. Arjen Kouwenhoven deed de eng correcte uitspraak dat hijzelf door John van der Wiel zou worden uitgeroepen tot spektakelschaker van Charlois Europoort. En inderdaad werd hij door John uitgekozen en kreeg hij de prijs voor de beste partij gespeeld tegen onze huiscomputer. Kresna Soerjadi zag Bobby Fischer schaakles gaan geven in Japan en op mysterieuze wijze overlijden. Close, dat wel... maar niet voldoende. Als goedmakertje liet hij De Bob opdraven in zijn nieuwe lijstje en in zijn horror Kerstverhaal! In de nieuwe lijstjes is het nu Dick de Wit die de arme Bob laat overlijden. Ben Boog voorspelde net als Kootkar drie van de vijf goed: Kemner clubkampioen, het 2e degradeert en Léon Habets wint geen partij in de interne. Maar Clement van Eijsden lijkt onze eigen Nostradamus. Hij deed 5 juiste voorspellingen!! Zijn succesrijtje: 1. Het Kersttoernooi krijgt verdiende winnaars (en gelukkige). 2. Charlois Europoort 2 moet helaas naar de 1e klasse RSB. 3. Peter Kemner clubkampioen. 4. Rock wint van Charlois Europoort 3 (vriend schappelijk). 5. Charlois Europoort 1 net geen kampioen.

Clement mag van de penningmeester voor alle leden een Oudejaarslot gaan aanschaffen...

BEDRIJVEN SPONSOREN SCHAAKKLOK Een aantal bedrijven sponsoren een schaakklok van onze vereniging. Dit dankzij de inspanningen van Stoffer Sprang! Op de achterkant van de klok staat een advertentie van het betreffende bedrijf. Kent u bedrijven die hier interesse in hebben neem dan kontakt op met Stoffer Sprang. De klokken worden o.a. zoveel mogelijk ingezet wanneer we teams op bezoek hebben of bij toernooien. De bedrijven die ons tot nu toe gesponsord hebben willen we hier natuurlijk even noemen:

Garage Leeuwenburg B.V.

Charloisse Lagendijk 548 - 3084 LG Rotterdam 010-480 49 67

Chinees Indisch Restaurant KING’S PALACE B.V. Meyenhage 300-304 - 3085 CH Rotterdam 010-480 87 06

GEA Natuurlijk Leven - Homeopatheek, Reform, Kruiden Harkulo 5-9 - 3085 MH Rotterdam 010-481 74 54 Spuistraat 6 - 3201 AR Spijkenisse 0181-62 11 18

W W W . C H A R L O I S E U R O P O O R T. N L

M a g a z i n e v a n S c h a a k v e r e n i g i n g C h a r l o i s E u r o p o o r t

Recommend Documents