HELGOLAND 10 t/m 15 oktober 2012
Klapekster, Walther Appels
Georganiseerd door:
www.birdingbreaks.nl
Reisbegeleider en verslaglegging: Mark Zekhuis
Het reisgezelschap, van links naar rechts; Walter, Mark, Theo, Marc, Ben, Jan en Riet. Woensdag 10 oktober Op woensdag 10 oktober verzamelden we om 17:00 uur bij ons hotel, Hotel Hohenzollerhof in de haven van Cuxhaven. Hier maken we met elkaar kennis en gaan gezamenlijk dineerden. Na het eten liepen we met zijn allen nog even de haven in. We bekijken vast de plek waar we morgen onze auto’s neer kunnen zetten en de boot die ons naar Helgoland gaat brengen.
Donderdag 11 oktober Na een goede nacht en ontbijt, pakken we onze spullen en gaan naar de haven. De boot waarmee we varen heet “MS Atlantis” en deze vertrekt vanuit de ‘Alter Hafen’ in Cuxhaven. Om 10.30 uur vertrekken we en komen om ca, 13.00 aan op Helgoland. Buiten op het dek bekijken we alle vogels die gedurende de tocht voorbij vliegen. Het eerste stuk lijkt wat op onze Waddenzee, met droogvallende zandplaten. Het zijn niet veel vogels die we goed kunnen bekijken, maar wel enkele bijzondere. Net buiten de haven vliegt als snel een IJsduiker voorbij! Halverwege de tocht wordt weer een grote duiker vliegend gezien maar helaas kunnen deze niet definitief als IJsduiker opschrijven. Op de meetpaal zit een Slechtvalk en af en toe vliegen groepjes Veldleeuweriken, Koperwieken Strandleeuweriken en Graspiepers voorbij. Door sommige deelnemers wordt nog het groepje van drie Bruinvissen gezien, die af en toe maar helaas ver weg te zien zijn. Het meest opmerkelijk is wel een jonge Flamingo (spec.) die op zee drijft. Het leek in eerste instantie een lichtbruine zak, maar na betere bestudering was de opgerolde hals en onmiskenbare snavel goed zichtbaar. 2
Als we aankomen op Helgoland is het prachtig zonnig en windstil weer. We brengen onze spullen naar ons pension; Haus Hanseat (Am Südstrand 21, D-27498 Helgoland). Direct toen we aankwamen hoorden we dat er een Zwartkeellijster te zien was. Het lukt ons met zijn allen om deze vogel, een jong vrouwtje, goed in beeld te krijgen.
Zwartkeellijster, Theo Jacobs Prachtig, nog maar net op het eiland en nu al een dergelijk zeldzaamheid in de kijker. De rest van de middag verkennen we het eiland. Bij lange Anne zien we iets van dertig Jan van Genten die aanwezig zijn op de broedkolonie. Een Velduil vliegt boven het Unterland. Bij de trappen naar het Oberland vinden we een Bladkoning dat zich zeer mooi laat zien.
Bladkoning, Marc Verhelst Eerder die middag hadden we er ergens anders al eentje gehoord. Voor de rest worden nog Alken, Zeekoeten, Tapuit en een Beflijster gezien. Op het Noordstrand lopen drie Drieteenstrandlopers die we tot wel twee meter konden benaderen! Op het eiland zijn veel Goudhanen, Koperwieken, Graspiepers, Kramvogels en Merels aanwezig. Na deze goede start eten en drinken we ‘s avonds in de Bistro, in het Unterland. Vrijdag 12 oktober 3
Vannacht is het weer erg veranderd. Er is een harde Zuidwesten wind van ongeveer 6 Bf opgestoken. Dat zorgt ervoor dat er minder aanvoer is van nieuwe vogels, dan bij Noordenwind het geval is. We gaan vandaag naar Dune. Om 9 uur vertrekken we klotsen en botsen met een bootje over de hoge golven naar dit zandeiland. Door de harde wind lijken de bosjes leeg en is het moeilijk om vogels te horen. Af en toe waaien er wat vogels voorbij. De grote groepen Grijze en Gewone zeehonden lagen fotogeniek op hun vaste plek op het strand. Voor de Grijze jongens is het nu paartijd. Op Dune zien we meerdere Sneeuwgorzen, Strandleeuweriken, Fraters en op zee een paar Alken en jagende Jan van Genten.
Jan van Gent, Marc Verhelst Na wat warme drank en appeltaart gaan we met de boot van 13.00 terug naar Helgoland. Die middag bezoeken we het Mittelland waar we hopen op wat windluwe plekjes. Het valt op dat er veel meer koolmezen zijn dan gisteren. Ondanks de lichte regen, zien we bij de haven nog een mooi mannetje Rouwkwikstaart. Als de regen te hard wordt duiken we het café in voor wat troost. Rond 19.30 eten we weer bij de Bistro en genieten van rode wijn, varkenshaas of biefstuk. Zaterdag 13 oktober Om 8.00 genieten we van het heerlijke ontbijt bij Hanseat. Er is veel keuze, zelfs halve eitjes met kaviaar ontbreken niet. Gelukkig is het beter weer dan gistermiddag, er is wat zon en de wind is minder. Helaas komt die wind nog wel uit de verkeerde hoek. We zien die dag veel Sperwers rondjakkeren op zoek naar vermoeide trekvogels. Het kunnen er gemakkelijk 20 zijn geweest die overal opduiken en de aanwezige lijsters de stuipen op hun lijf jagen. Na een tip, zien we bij de jeugdherberg een jonge Roze spreeuw. De vogel zit naast het vlonderpad in de duindoorn en is tot op drie meter te benaderen!
4
Roze spreeuw, Theo Jacobs Terwijl de camera’s klikken, vliegt er een Houtsnip vlak langs ons heen, landt op het pad en verdwijnt snel rennend de bosjes in. Later worden nog twee fotogenieke Barmsijzen door onze fotograven; Marc, Theo en Jan vastgelegd. Terwijl Jan aan het fotograferen was, ging er nog een Goudhaantje op zijn voet zitten. Via het noordstrand, Lange Anne en dorp, lopen we bovenlangs de Kringel naar de haven. Hier in de omgeving van de Helicopterlandingsplaats, zien we een Klapekster op het hek zitten. Terwijl we er naar kijken komt er nog eentje aan vliegen en gaan beide vlak voor onze neus met elkaar vechten! Al snel druipt er eentje af. In de haven dobbert een Zeekoet die we van bovenaf mooi kunnen bekijken. Op de weg terug zien we nog een keer de Zwartkeelijster die nog steeds op de steile helling aanwezig is.
Velduil, Marc Verhelst. Wat later wordt weer een overvliegende Velduil opgemerkt. Het eten bij Zum Hamburger, in het dorp Uberland smaakt erg goed! Zondag 14 oktober Het is de gehele dag bewolkt en de wind is niet ideaal. Een harde zuidwester wind, ca. 5 Bf. Was het gisteren de dag van de Koolmezen, vandaag zijn dat de Koperwieken. Overal zien we ze rondscharrelen, zitten in de bosjes of overvliegen. Overal veel lijsters maar in totaal toch iets minder vogels dan de eerste dagen. Het is elke dag verschillend. Vandaag weer het hele eiland afgevogeld. Op het Unterland horen we weer de Bladkoning. Vandaag heeft Walter ook zijn telelens mee en kan ook mooie foto’s maken van de Roze spreeuw. Eigenlijk is het een oranje-gele spreeuw, want door de rijpe Duindoornbessen is de vogel helemaal verkleurd. Vanaf het Noordstrand zien we een 5
Roodkeelduiker en een groepje Zwarte zee-eenden. Bij een oranje boei, dobberen twee Zwarte zeekoeten. Terwijl er gisteren zoveel Sperwers rondvlogen, zien we vandaag pas om 10 uur onze eerste. Voordat de ochtend om is, zien we twee of drie Velduilen die boven het eiland vliegen op zoek naar een rustige plek om te landen. In het dorp ontdekten Theo en Walter nog een late Huiszwaluw. Aan de buitenkant van de Kringel zat een jonge Grauwe vliegenvanger. Deze liet zich prachtig door iedereen fotograferen.
Grauwe vliegenvanger, Walter Appels Als je in de lucht keek, zag je steeds groepen lijsters (vooral Koperwiek, Zanglijster en Merel) die hoog richting zuidwest vlogen. Op het eiland zelf zien we meer dan tien Beflijsters. In het rommelhoekje bij de haven zit nog de Rouwkwikstaart en enkele Oeverpiepers. Door enkelen werd in de haven nog een opvliegend Bokje gezien. Jan en Marc gingen alvast wat sterke drank inslaan. In de vele taxfree winkels is deze goedkoper dan thuis. Maandag 15 oktober Ook vandaag nog harde Zuidwesten wind met af en toe een bui. Vol goede zin verspreiden we ons over het eiland om vogels te zien. Jan, Marc, Theo en Riet gaan naar Dune. Naast de fikse buien zien ze hier veel Kepen en Vinken. Maar ook krijgen de Sneeuwgorzen, Strandleeuweriken en zelfs drie Paarse strandlopers voor de lens.
6
Paarse strandloper, Theo Jacobs Walter, Ben en Mark lopen via het Noordstrand naar de haven. In de Jeugdherberg wordt twee keer geschuild voor de regen en slappe koffie uit een automaat. De Roze spreeuw zit nog tussen de oranje bessen, maar nieuw voor de trip is een Middelste zaagbek. Bij de tennisbaan zit nog een Klapekster. De haven leverde niets nieuws op. Om 16 uur pakken we de boot, Funny Girl, die ons naar Cuxhaven brengt. Inmiddels is de wind gedraaid naar noordwest. De regen is gestopt we zien blauwe lucht! Helaas moeten we afscheidt nemen. Vanaf de boot zien we nog een Noordse stormvogel, Dwergmeeuwen, alk en een jonge Drietteenmeeuw. Rond 18.30 uur komen we aan in Cuxhaven. Nadat we afscheidt van elkaar hebben genomen, gaat ieder zijn weegs met een lijst van 107 vogelsoorten.
Jan gaat even buren bij de camera van Theo, foto Marc Verhelst. Mark Zekhuis, november 2012
7
Algemene informatie Helgoland Geografie Helgoland ligt in de Duitse Bocht, relatief ver (70 km) uit de kust in de Noordzee, en het behoort tot de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein en het district Pinneberg. Het eiland meet 1,7 km² en telt ca. 1.300 inwoners. Het beschikt over een klein strand, maar is vooral bekend om zijn roodgekleurde rotskust die tot 61 meter hoog uit zee omhoog rijst, en om de (op dit moment door omvallen bedreigde) rotspunt de Lange Anna. Sinds de storm van 1720/21 bestaat het eigenlijk uit twee eilanden: enerzijds het hoofdeiland (Hauptinsel), met de herkenbare klif van Trias bontzandsteen, dat is onderverdeeld in de niveaus Oberland, Mittelland en Unterland, en anderzijds het eilandje Düne, een met zand bedekte dagzoom van Jura kalksteen. Enkel het Oberland en Unterland zijn bewoond; op het Mittelland bevindt zich het lokale ziekenhuis. Men kan vanuit het Unterland een lift naar het Oberland nemen.
Plattegrond Helgoland
Hoofdeiland: 1. Noordwest pier (Nordwestmole) 2. Noordelijke tip, Lange Anna (Nordspitze/Lange Anna) De Noordwest pier is vanaf hier het beste te bekijken. In de zomer is dit een goede plek om de klifbroeders te zien. Ongeveer 100 meter vanaf de noordelijkste punt is een goede plek om Alken te zien te krijgen. 3. Noordelijke klif (Nordklippe) 4. Noordstrand (Nordoststrand) 5. Noord-oost pier (Nordostmole) 6. Vogelklif (Lummenfelsen) Van maart tot september is dit “the place to be”. Dit is de plek om broedende Noordse Stormvogel, 8
Jan van Gent, Drieteenmeeuw, Zeekoet en Alk te fotograferen. Het is verstandig om hier ’s morgens en ’s avonds te fotograferen, niet alleen vanwege het licht maar ook omdat het hier overdag wat drukker kan zijn met toeristen. 7. Boven land (Oberland) 8. Jeugdherberg (Haus der Jugend) De noordkant van de jeugdherberg geeft beschutting tegen de wind en is daarom een goede plek om zeetrek te tellen. Ga alleen niet bij de ramen zitten als de maaltijden genuttigd worden, daar dit erg hinderlijk is voor de gasten van de jeugdherberg. Zwarte Zeekoeten worden hier nogal eens gezien. 9./10. Noordoost kant/Oostelijke klif (Nordostgelände/Ostklippe) 11. Kurgeland (Kurgelände) 12. Noordoost haven (Nordosthafen) In deze haven worden soms Zwarte Zeekoeten gezien en rond de haven zijn vaak diverse soorten meeuwen aanwezig. 13. Westelijke klif (Westklippe) 14. Vogelringstation (Vogelwarte/Fanggarten) Op Helgoland is ook een ringbaan gelegen. Deze kan alleen tijdens excursies onder leiding van een gids bezocht worden. 15. Vuurtoren (Leuchtturm) 16. Dorp op het bovenland (Oberland-Ort) In de bomen in het dorp zitten vaak wel wat zangvogels. Hou wel rekening met de bewoners en ga niet ongevraagd de tuinen in. Ook de begraafplaats is niet vrij toegankelijk. 17. Grote trap (Große Treppe) De bosjes rond de trap zijn goed voor doortrekkende zangvogels. Deze kunnen worden waargenomen vanaf de trap of de weg aan het begin van de trap. Het is niet toegestaan het terrein van het "Biologische Anstalt" te betreden. 18. Dorp op het benedenland (Unterland-Ort) 19. Middelland (Mittelland) 20. Kringel 21. Aanlegsteiger (Anleger) 22. Zuidstrand (Südstrand) 23. Binnenhaven (Scheibnhafen) 24. Omgeving Zuidelijke haven (Südhafengelände) 25. Zuidelijke haven (Südhafen). 26. Zuidwestelijke pier (Südwestmole) 27. Zuidoostelijke pier (Südostmole) 29. Voorhaven (Vorhafen) De grootste haven van het eiland en tevens de beste voor het waarnemen van vogels. Vaak zijn diverse eenden, duikers en futen in de haven aanwezig. 30. Het park (Kurpark) Eiland Düne: Let op: Het is alleen toegestaan om op dit eiland te wandelen op de paden en langs het strand. De duinen zijn niet vrij toegankelijk, vanwege de kwetsbaarheid van het gebied. Op het strand zijn veel zeehonden aanwezig en zorg ervoor dat deze dieren niet verstoord worden. 1./2. Haven (Düne-Anleger/Düne-Hafen) 3. Noordwestelijke pier (Düne-Nordwestmole) 4. Noordstrand (Düne-Nordstrand) 5. Noordoostelijke pier (Düne-Nordostmole) 6. Vliegveld (Flugplatz) 7. Aade Aade heeft de grootste kolonie Kleine Mantelmeeuwen. 9
8. Aade-plas (Aadeteich) 9, 10 en 11 Centrale gedeelte Golfplas (Golfteich) De bosjes en rietstukjes zijn goed voor diverse soorten zangvogels, met name tijdens de trektijd, maar in de broedtijd broeden hier onder andere Rietzangers. Houd rekening met het feit dat het centrale gedeelte alleen toegankelijk is als men op de paden blijft. 12, 13 en 14 De Zuidelijke haven
www.birdingbreaks.nl /
[email protected] Plantage Middenlaan 1018 DD Amsterdam 020 - 77 92 030
10
