Reisverslag van de reis naar Roemenie en Oekraïne dd. 5 oktober 2012 t/m 12 oktober 2012. John Segaar Raymond Schrik Kees Hout Vrijdag 5 oktober 2012 Deze dag begint in de hele vroege uren. Na een periode van voorbereiding is het zover. De reis naar de Oost-Europese landen neemt zijn aanvang. Een periode van voorbereiding waarin een route is uitgestippeld, waar alle voorbereidingen getroffen zijn en waarin onze komst is aangekondigd bij de contacten die we zouden gaan ontmoeten is voorbij. Het is kwart voor vier als de gepakte koffers bij de voordeur gezet worden. Een klein ontbijtje werd genoten en een extra kopje koffie soldaat gemaakt. De thuisblijvers zijn gedag gezegd en vijf minuten voor vier verschijnt Raymond in de Volvo aan de Klooslaan. Nadat de koffers in de auto zijn geladen rijden we naar de Koolmees om John op te pikken. Tot onze opluchting brandt het licht en blijkt John wakker te zijn. Twee minuten later vangen we onze reis aanvangen. Het is nog droog, maar dat duurt niet lang meer. Al snel begint het te regenen, maar gezien het vroege tijdstip is het geen probleem om voor vijven op Schiphol aan te komen. De koets wordt gestald op de langparkeerplaats P3, waarna we direct in de bus kunnen stappen richting de vertrekhal. Om 10 over vijf zijn we bij vertrekhal 2 en begeven ons naar balie 3. Koffers zijn mooi op gewicht en na de drop off kunnen we aansluiten voor de securitycheck. Ondanks het vroege uur is het al gezellig druk op Nederlands grootste luchthaven. Toch zijn we een kwartier later door de security en kunnen ons naar gate D81 begeven. Tijdens onze wandeling naar het andere eind van het luchthavengebouw kopen we nog een kop koffie waar we om 6 uur heerlijk van genieten in de stoeltjes bij gate D81. Stipt 6.25 uur start volgens planning het boarden. Het vliegtuig is goed gevuld. Een enkele stoel in de Boeing 737-800 blijft onbezet. Rij 9 stoel D, E en F was ons domein. Een rij enkele meters voor de vleugel aan de rechter kant van deze metalen vogel. Om 7.05 uur wordt de deur gesloten en begint een kleine tijd van wachten. Vanwege het ondertussen zeer slecht geworden weer kan er deze morgen maar één startbaan gebruikt worden. Hierdoor ontstaat een vertraging van 25 minuten. Om half acht wordt het luchtruim gekozen. Genietend van de zonsopgang boven de wolken worden we in 1 uur en 35 minuten door de piloot in Boedapest afgeleverd. Het deboarden en ophalen van de bagage verloopt allemaal even voorspoedig. Om half tien lopen we de aankomsthal in. Een niet op zijn mondje gevallen tikje te assertieve, blitse taxichauffeur loopt gedecideerd op ons toe en vraagt waar we heen moeten. We halen de auto van Albert Heldoorn op, ongeveer tien minuten rijden vanaf het vliegtuig. We worden er door de chauffeur in zijn luxe busje naar toegebracht. We rekenen de afgesproken 20 euro af en laden de koffers uit. We moeten even zoeken naar de papieren en de sleutels. In plaats van in de rode doos, blijken ze achter de rode doos te liggen. Dus iets verder kijken dan je neus lang is. Het verloopt heel voorspoedig. Om tien over tien vertrekken we richting Oradea. Daar we meer dan voldoende tijd hebben besluiten we de snelweg te mijden en de toeristische route te nemen. Het is prachtig weer en we genieten van het Hongaarse landschap. We hebben een paar kleine boodschapjes gedaan voor onderweg. Een paar flesjes water en een hartig broodje. We maken nog 1 tussenstop en na een vloeiende grensoversteek komen we in Oradea aan. De tijd verspringt een uur vooruit, maar het is nog steeds te vroeg om direct naar Julia Home te gaan. Het is 15.15 uur als we de auto in hartje Oradea parkeren. We bekijken de stad een beetje en drinken wat op een zonnig terrasje. We bellen hiervandaan even met het thuisfront en delen de eerste ervaringen. Tot nu toe mogen we Gods bescherming ervaren op de reis. Rond 17.00 uur rijden we vanuit de stad richting Julia Home. We komen hier om 17.15 uur aan en worden hartelijk ontvangen door Szabo Sandor. Na de vriendelijke ontvangst laden we de auto uit en betrekken onze kamers in het gastenverblijf boven de kledingwinkel. We hebben nog even de tijd om onze ervaringen met elkaar te delen aan de
keukentafel. Om half zeven hebben we afgesproken met Sandor om bij de buren (pizzeria) een pizza te gaan eten. We ontmoeten elkaar weer op de binnenplaats. Csongor is ondertussen ook aanwezig en ook door hem worden we hartelijk begroet. Csongor brengt nog een vriend mee. Dit is dr. Peter Hauri, een gepensioneerd arts uit Zwitserland, die als particulier vele projecten ondersteund in Roemenië en Slovenië. Onder het genot van een hele flinke pizza hebben we een fijn en open gesprek. Csongor licht de financiële situatie van het kindertehuis toe aan de hand van een financieel overzicht. Hij zal zorg dragen dat dit overzicht in de mail naar Tabitha verstuurd zal worden. Csongor geeft in dit gesprek ook aan dat er geen nieuwe kinderen meer opgenomen zullen worden in het kindertehuis. Op termijn zal Julia Home dus als kindertehuis gaan stoppen. Welke bestemming Julia Home dan zal krijgen wordt ons niet duidelijk. Sandor verteld over het Onesimusproject, een project waarin jong volwassenen begeleid worden naar het arbeidsproces. Door intensieve coaching en begeleiding kunnen zo de kinderen uit Julia Home beter aansluiting vinden bij de arbeidsmarkt. Na het eten nemen we afscheid van Csongor en Peter. Daarna bekijken we samen met Sandor de kledingwinkel. De afdeling met boekenverkoop is gestopt, omdat dit niet rendabel was. Het is nu de bedoeling dat de ruimte die hiermee vrij komt, bij de kledingwinkel getrokken gaat worden. De kledingwinkel is succesvol en uitbreiding van deze activiteit is wenselijk. Hierna gaan we naar ons verblijf en drinken samen met Sandor nog een bak koffie. Er wordt veel over ditjes en datjes gepraat. Er komt nog wel een opmerkelijk feit naar voren in dit gesprek. De CE organisatie heeft onlangs een conferentie gehouden, waarin een groep van18 jongeren is gekozen in een bestuursopleidingsgroep. Het is de bedoeling dat deze groep het komende jaar actieve bestuurstaken gaan uitvoeren in de CE. Dit zal gedaan worden onder begeleiding en coaching van het huidige bestuur. Na dit jaar zal het huidige bestuur terugtreden en zal uit deze groep het nieuwe bestuur gekozen worden. Dit alles brengt een aanzienlijke verjonging teweeg in de CE organisatie. Een verjonging die gericht is op de toekomst van de CE. Om kwart over tien gaat Sandor naar huis en praten we met z’n drieën nog even na. We kijken terug op een gezegende dag. Een dag waarin we gereisd hebben en bewaard zijn. Een dag waarop we al mooie ontmoetingen mochten hebben. We eindigen de dag met het lezen van Ruth 1 en doen om 23.00 uur het lampje uit. Zaterdag 6 oktober Na een zeer goede nacht zijn we vanmorgen om 9.00 uur Roemeense tijd opgestaan. Na een heerlijk ontbijt en een prima bak koffie van de hand van John hebben we gesproken met Magdalena en Istvan Visky. Dit was een zeer fijn gesprek waarin we de verschillende aspecten van hun werk hebben mogen horen. Er wordt veel zegen ervaren op hun werk en ze zijn God dankbaar voor het werk dat ze mogen doen. Naast Julia Home dat we eerder hebben besproken met Csongor komen nu andere projecten als de Idea Shop, Elisabethclub en de armenhulp aan de orde. De renovatie van het gebouw is in volle gang. De nieuwe ramen zijn geplaatst. Deze ramen zijn aangeschaft met de gift van Tabitha. Het zijn mooie ramen met drie lagen glas die goed isoleren. Zowel voor energie als geluid zeer goed. Geluid wordt met 80% gereduceerd. Verwachting is dat in de winter de energiekosten aanzienlijk zullen dalen. Zeker wanneer de voorgevel helemaal klaar zal zijn, omdat
hier nog een extra laag isolatie aan toegevoegd zal worden. Ook binnen is e.e.a. goed onderhanden genomen. Deuren zijn opgeknapt, nieuwe vloeren zijn gelegd en er is veel schilderwerk uitgevoerd. Deze hele renovatie zal aan het eind ongeveer 10.000 a 11.000 euro hebben gekost. De grootste kostenpost waren de ramen, 3.000 euro, die door Tabitha zijn bezoldigd. De winkel loopt goed. Er zijn plannen om de winkeloppervlakte te vergroten. Er is een experiment geweest met een boekenwinkel in samenwerking met Koinonia, maar dit is niet succesvol geworden. De kleding daarentegen loopt zoals gezegd erg goed. Het gedeelte van de boekwinkel zal nu bij de kledingwinkel getrokken worden. Istvan geeft aan dat zij meer kleding zouden kunnen gebruiken. Hij noemt hier aantallen van 400 tot 500 dozen per transport. De goede goede kleding wordt verkocht in de winkel de andere kleding wordt uitgedeeld aan de zeer armen. Dit wordt gedaan via de kerken in de buurt. De samenwerking met de kerken is erg goed. Men werkt nauw samen met 21 kerken in de omgeving. De dominees ontmoeten elkaar soms in Julia home. Mensen die hulp nodig hebben en aankloppen aan de poort van Julia Home, worden aangemoedigd zich bij een kerk aan te sluiten. Alleen zij die dat doen ontvangen hulp vanuit de CE. Evangelieverkondiging en diaconaal werk gaan hand in hand in de visie van Magdalena en Stefan. Bruto omzet van de kledingwinkel is op dit moment ongeveer 1500 euro per maand. Elisabethclub floreert ook. Wekelijks komen er veel ouderen uit de omgeving bij elkaar. Om brood te eten en met elkaar te zijn. Ook tijdens deze bijeenkomsten wordt een kort woord uit het Evangelie van Jezus Christus verteld. Soms doet de zoon van Magdalena en Istvan dit, hij is predikant in een dorpje aan de rand van Oradea. Soms wordt er een dagtrip georganiseerd voor de ouderen. Voor een minimale bijdrage wordt dan een dagje uitgegaan. Magdalena heeft het laatste jaar met een groep van deze ouderen een gebedskring gehad. Waarin de ouderen zelfstandig hebben leren bidden. Vanuit Julia Home wordt ook armenhulp gegeven: hulp aan de poort. Zoals gezegd alleen voor hen die zich aansluiten bij een christelijke gemeente in de omgeving. CE heeft een eigen sociaal werker in dienst die op basis van onderzoek en gesprekken bekijkt welke hulp nodig is. Afhankelijk wordt 1 tot meerdere maanden hulp gegeven in de vorm van kleine financiële bijdragen, kleding en voedsel. Er zijn plannen om een warme maaltijd dienst op te gaan zetten. Aan het einde van het gesprek komt de vakantiekamp locatie ter sprake. Deze plaats heet Mahanaim en is vergelijkbaar met het Bucin Camp in de buurt van Tirgu Mures. Gedurende de zomermaanden vinden hier veel kampen plaats voor kinderen, jongeren en jonggehuwden. Deze kampen kennen veel zegen. Een van de kamphuizen is zeer snel aan renovatie toe. Dit is het volgende grote project dat men wil gaan starten. Men zal een begroting opstellen en die delen met Tabitha. Vraag is om te kijken of Tabitha hierin een financiële bijdrage zou kunnen geven. Aan het einde van het gesprek worden wederzijdse dankwoorden gesproken en bovenal de dank aan God uitgesproken. Ook krijgen we te horen dat de Happy Hearts club nog steeds bestaat. Het is moeilijk om de jongeren te betrekken op Christus, maar er zijn een aantal zeer betrokken jongeren die als de toekomst voor het werk van CE worden gezien. Na het gesprek kijken we nog wat rond in het huis en zien hoe de renovatie vorm krijgt. We nemen nog wat foto’s. Ook de opslagplaats wordt nog even bezocht. Sandor ligt e.e.a. toe. Hierna pakken we onze spullen in en maken ons gereed om richting Valea Lui Mihai te gaan. Om half 1 rijden we de poort uit en kijken terug op een zeer goed verblijf in Oradea.
Na een voorspoedige reis met een korte tussenstop voor wat boodschappen en een lichte lunch komen we rond 14.00 uur aan bij Areke. Na aankloppen aan de poort lijkt het dat Areke even niet thuis is. Daarom besluiten we een klein rondje te rijden en een aantal plaatsen van ons vorige bezoek te gaan bekijken. We rijden even langs de zigeunerkerk en daarna naar de boerderij in de bossen. Rond kwart over drie zijn we opnieuw bij Areke en ontvangt ze ons hartelijk. We drinken een bakje koffie, pakken onze spullen uit de auto en betrekken ons onderkomen voor de komende twee dagen. Hierna laat Areke ons de gebouwen zien. Vorig jaar zomer is er een nieuw gebouw geplaatst. Dit wordt gebruikt voor de oudere kinderen. De portacabins zijn geplaatst op een nieuw stuk grond dat Areke in het voorjaar van 2011 heeft kunnen kopen. Opnieuw heeft God laten zien hoe Hij hier in Valea Lui Mihai wil doorgaan met zijn werk. Dit nieuwe onderkomen is een zaak van veel gebed geweest. Vele plannen werden door de mensen om Areke heen gemaakt, maar deze plannen mochten geen doorgang vinden. Al deze plannen kwamen ook met praktische bezwaren, maar God zelf voorzag en heeft ruimte gemaakt. Areke getuigd van Gods leiding een leven in afhankelijkheid van Hem. Het nieuwe gebouw wordt gebruikt voor de opvang van de oudere kinderen. Hier hebben zij een eigen plaats die zij ervaren als hun thuis. Er mag veel zegen ervaren worden op het werk dat hier gedaan wordt. Op dit moment worden 68 kinderen dagelijks naschools opgevangen. Samen met 10 medewerkers wordt dit mooie werk gedaan. De kinderen ontspannen zich na schooltijd eerst een uurtje, waarna zij een warme maaltijd krijgen. Deze maaltijd wordt bereid in een prachtige keuken die door vele giften mogelijk is gemaakt. De laatste aanwinst in deze keuken is een kookketel van 60 liter. Hierdoor kunnen de maaltijden nog beter klaargemaakt worden. Na het eten slapen de allerjongsten kinderen nog even en krijgen de overige kinderen bijlessen. De kinderen worden geholpen bij het leren lezen, rekenen en andere schoolvakken. Aan het einde van de middag gaan de kinderen weer naar hun huizen. De oudere kinderen blijven tot een uur of 8. Hierna ruimt Areke de gebouwen op, waarna zij zich nog een enkel uur kan terugtrekken in haar eigen onderkomen. De volgende morgen om 7 uur begint de volgende dag voor haar. Na de rondleiding drinken we nog wat en spreken over de roeping en het werk van Areke. Opnieuw krijgen we onderwijs in afhankelijkheid. Aan het einde van de middag gaan we met z’n vieren op pad. We doen een aantal boodschappen voor de maaltijd van Zondag. Raymond en Kees hebben aangeboden Zondag het eten te verzorgen. Na de boodschappen gaan we uit eten. We nodigen Areke uit om ter gelegenheid van haar aankomende verjaardag (20 oktober) samen te gaan eten. We gaan naar een chauffeursrestaurant even buiten het stadje. Hier eten we een heerlijke schnitzel. Tijdens het eten verteld Areke over haar roeping en de wonderlijke manier waarop zij in Valea Lui Mihai is geplaatst. Centraal hierin is de tekst: Ga, werk en ik zal voor u zorgen en van Mij is het zilver en het goud. Na het eten gaan we terug naar het huis van Areke. Hier drinken we koffie en later op de avond nog een glaasje wijn. We spreken verder over de zigeunerkerk. Er mag de laatste jaren verdieping zijn in het geloofsleven en ook verbreding van het aantal leden. Toch zijn er ook zorgen. Er is een kleine groep die zich sterk wettisch profileert. Hierdoor zijn botsingen tussen gemeenteleden ontstaan. De wettische groep zet zich ook af tegen haar predikant dominee Sila. De afgelopen week zijn er nog diverse ontmoetingen geweest tussen de gemeenteleden. Alleen wanneer er toenadering is geweest deze week zal morgen de geplande Avondmaalsviering (eerste
zondag van de maand) plaatshebben. We sluiten deze avond af met het lezen van een gedeelte uit Ruth 2. Om 0.15 uur liggen we in ons bed Zondag 7 oktober 2012 Om 8 uur gaat de wekker. Na de gebruikelijke ochtendrituelen en een lekker ontbijtje gaan we om 9.30 te voet naar de kerk. We worden vriendelijk ontvangen. Het is een zeer bijzondere dienst. Ondanks dat we de taal niet kunnen volgen wordt de liefde van Christus sterk geproefd. De dienst is erg emotioneel. Na afloop van de dienst begrijpen we dat mensen onderling naar elkaar schuld hebben beleden. Opnieuw is er een wonder gebeurd en heeft God de mensen weer dichter tot elkaar gebracht. De satan verliest hier deze Zondag terrein. Tijdens de dienst krijgen wij ook nog de gelegenheid de gemeente te groeten. Kees groet de gemeente namens Tabitha en de Hervormde Gemeente in Ridderkerk. Met de zegenbede uit 2 Korinthe 13 vers 11 tot 13 wenst hij de gemeente Gods zegen toe. Het woord wordt deze ochtend bediend vanuit het boek Job. Aan het eind van de dienst wordt het Avondmaal bediend en mogen wij met deze gemeente 1200 km van huis eten en drinken van de tafel van onze Heere Jezus Christus. Na de dienst lopen we naar huis. Areke wordt tijdens de wandeling door vele mensen aangesproken. Uiteindelijk komen we weer bij haar huis waar we even met het thuisfront bellen en daarna gezellig koffie drinken. Areke is erg vol van Gods grote Liefde die Hij deze ochtend heeft getoond. Na een fijn gesprek eten we samen een tosti a la Areke. Na het eten doen we een rondrit Valea en omstreken. We krijgen mooie natuur te zien. Brengen een kort bezoek aan het station en bezoeken het werkterrein van Areke, de zigeunergroepen in deze stad. Tegen 17.00 uur zijn we weer ‘thuis’ en luisteren via internet mee met de kerkdienst in de Singelkerk. Areke heeft daarna nog een paar zaken te regelen. Wij drinken wat. Rond kwart over 6 beginnen we met de voorbereidingen voor het avondeten. Wij hebben Areke aangeboden deze avond voor het eten te zorgen. We bereiden gezamenlijk een aardappel ovenschotel, een lekker frisse salade en kippenpoten. Het is een heerlijke en gezellige avond. We sluiten de maaltijd af met hangop a la van Areke: Beschuitje op de bodem, bruine suiker en kaneel er over en daarna overgieten met yoghurt. Paar uurtjes laten staan in de koelkast en smullen maar. We eindigen de maaltijd met het lezen van Hagai 2: Het zilver en het goud is van Mij. Tijdens het gesprek na de maaltijd bespreken we nog wat materiële zaken. Areke doet het verzoek om de giften over te maken via de SDOK. Op deze manier heeft zij er goed zicht op. Daarnaast vraagt zij of het mogelijk is om wat kleding te brengen in Marghita, bij haar vrienden Jannie en Harmen Hulsman. Zij hebben veel behoefte aan extra middelen ten behoeve van de projecten die zij ondersteunen. Areke zal 21 november in Bolnes zijn om haar werk te presenteren in de gereformeerde kerk. Daarnaast zijn er nog een aantal specifieke wensen: y y y y y y y y
Schriften en potloden Brillen en gehoorapparaten Laptops Koffie automaat (voor de oudere kinderen in hun ‘eigen’ honk) Vitaminepillen en Ibuprofen Schoenen en sokken (maat 30-42) Verbandmiddelen 20 tafels en stoeltjes + afsluitbare kast
We eindigen deze avond met het lezen van Galaten 6.
Maandag 9 oktober 2012 Deze morgen zijn we rond 8 uur wakker. Na een douche en het ontbijt nemen we hartelijk afscheid van Areke en vertrekken richting Tirgu Mures. Om half tien rijden we Valea Lui Mihai uit. We hebben onze route gepland via Marghita, Zalau, Clus en Turda. Even voor Marghita stoppen we bij de Hulsman boerderij. Hier runnen Harmen en Jannie een groot agrarisch bedrijf. Harmen leidt het bedrijf en Jannie organiseert vanuit deze plaats hulpverlening. Er bevindt zich een zeer grote opslagruimte op het bedrijf. Hiervandaan worden diverse projecten in de omgeving ondersteund. Zo heeft zij bijvoorbeeld een naschoolse opvang voor zigeunerkinderen georganiseerd. Graag zou Jannie kleding ontvangen als dat mogelijk zou zijn. We drinken gezellig een bak koffie en wisselen contact gegevens uit. Daarna vertrekken we weer en vervolgen onze weg naar Tirgu Mures. Het is mooi weer. We hebben een voorspoedige reis. We rijden door een prachtig landschap. In Zalau tanken we en genieten een korte stop. Vanaf Cluj tot net na Turda maken we gebruik van de nieuwe snelweg. Bij Ludus stoppen we een tweede keer. Om kwart over vier arriveren we bij het CE huis. Hier ontmoeten we Halmen Istvan en Szabo Istvan. We bespreken onder het genot van een bakje koffie gelijk een paar dingetjes. Een heel opmerkelijk voorval dat naar voren komt is dat tussen de kleding van het laatste transport vanuit Ridderkerk twee enveloppen zijn aangetroffen met in totaal ruim 1100 euro aan contanten. Wij kunnen niet thuisbrengen hoe dit geld tussen de kleding terecht is gekomen en beschouwen het maar als een anonieme gift. We spreken af morgenochtend de zaken samen verder door te spreken. Na het gesprekje pakken we onze spullen en betrekken onze kamers. Hierna vertrekken we naar Udvafalva, waar we Arpad en Sara zullen ontmoeten. Om klokslag 6 uur rijden we het terrein van de pastorie op. We worden hartelijk ontvangen en schuiven direct aan tafel. We krijgen een heerlijke maaltijd voorgeschoteld: een aardappelschotel; salade en keuze uit vlees en vis. Als toetje krijgen we tiramisu. Verzadigd en verkwikt gaan we samen met Arpad even in de kerk kijken. De kerk is deze zomer opgeknapt en ziet er weer erg mooi uit. We drinken koffie en later een glaasje wijn. Ondertussen bespreken we allerlei zaken uit het gemeenteleven en het persoonlijke leven. Een aantal diaconale zaken komt aan de orde. We besluiten na kort overleg 500,00 euro achter te laten voor diaconale besteding. Om tien uur rijden we terug naar het CE huis. Hier praten we nog wat na, bellen het thuisfront en sluiten de dag af met het lezen van een gedeelte uit Ruth. Om 0.00 uur doen we het licht uit en gaan slapen. Dinsdag 9 oktober 2012 Vandaag komen we om 8 uur ons bed uit. We hebben een druk programma voor de boeg met veel gesprekken. Eerst om 9 uur een prima ontbijt, klaargemaakt door de huishoudster van het CE huis. Een ontbijt met een gekookt eitje, brood en allerlei soorten beleg. Na het ontbijt ontmoeten we Halmen Istvan. Zsabo Istvan zal wat later komen omdat hij medicijnen moest halen voor zijn moeder. Het gesprek met Halmen is een erg prettig gesprek. Hij spreekt voornamelijk over de Bucin. Dit is zijn persoonlijke project binnen de CE organisatie. Er zijn plannen om de Bucin meer commercieel te gaan gebruiken. Hiervoor moet er echter eerst een
elektriciteitsvoorziening worden gerealiseerd. Er zijn een aantal bedrijven met de Roemeense overheid in gesprek om vlakbij de Bucin een waterkrachtcentrale te realiseren. De overleggen voor de vergunningen naderen het einde. Hierna kan aan de realisatie begonnen worden. Halmen hoopt dat over anderhalf jaar er elektriciteit is in de Bucin. Dan kan deze plaats ook in de winter gebruikt worden. Voor de Bucin zouden eventuele matrassen gebruikt kunnen worden. En ook bedlinnen en dekbedovertrekken staan op de verlanglijst voor de Bucin. Ondertussen is Szabo Istvan aangeschoven. Hij verteld drie projecten onder zijn hoede te hebben. Hij is administrateur van Basilea (de kleding- en fietsenwinkels), deeltijds werkzaam in Dorkas home en verantwoordelijk voor het Abandon project. Basilea Szabo toont ons de cijfers van Basilea. Hij heeft deze ook per mail verstuurd. Aan de hand van de cijfers verteld hij dat ze in maart van dit jaar afscheid hebben genomen van de grootste winkel. Deze stond op een a locatie en was erg duur in huur. Om kosten te besparen is geprobeerd de huur wat te verlagen, echter dat is niet gelukt. Daarop is de huur opgezegd en heeft men een (veel) kleinere locatie geopend. Deze locatie is veel goedkoper. Er is veel minder personeel nodig. Hierdoor is de winkel alsnog meer rendabel dan de oude winkel. De meest rendabele winkel is Diamant. Deze ligt vlak bij de markt. Hier heeft men ook een grote opslagplaats. Er wordt aangegeven de huidige hoeveelheid kleding goed te kunnen gebruiken. Naast de kleding heeft men ook nog een fietsenwinkel. Dit is de enige tweedehands fietsen winkel in Tirgu Mures. Om deze reden wil men deze winkel graag levend houden. Echter de aanvoer van fietsen vanuit Zwitserland is veel moeizamer geworden. Vanwege belastingen zijn de fietsen veel duurder en ook de kwaliteit is verslechterd, nadat de drijvende kracht in Zwitserland achter dit project er mee is gestopt. Er wordt gevraagd of er fietsen vanuit Nederland aangevoerd zouden kunnen worden. Tot slot vertelt Szabo ons van de plannen voor een nieuw magazijn. CE heeft ten noorden van Tirgu Mures een stuk grond. Hierop mag gebouwd worden. Daarnaast is een groot deel van de benodigde materialen al verzameld. Als alles goed gaat kan de bouw begin volgend jaar starten. Szabo laat de tekeningen zien. Het ziet er mooi uit. De nieuwe opslag moet 600 m2 opslagruimte bieden. Dit magazijn komt in de plaats van de diverse opslagplaatsen die men nu in de stad heeft. Daarnaast zal er een soort winkel aangebouwd worden die gebruikt kan worden als toonzaal en daarnaast is deze ruimte bedoeld om kleding en andere zaken uit te zoeken en gereed te maken voor de verkoop. Een mooie bijkomstigheid van dit project is dat er nieuwe arbeidsplaatsen ontstaan, die ingevuld kunnen worden door de oudere kinderen uit de kindertehuizen. Deze kinderen moeten het huis verlaten en gaan op zichzelf wonen, maar kunnen op deze manier in het arbeidsproces opgenomen worden. Geen vanzelfsprekendheid in Roemenie. Weeskinderen worden algemeen als lui beschouwd. Daarom is er een speciale subsidie vanuit de overheid om deze kinderen aan het werk te helpen. Twee jaar lang worden de salariskosten van deze jongeren door de overheid betaald. Hierdoor kan het mes aan twee kanten snijden. Basilea heeft goedkope arbeidskrachten en de kinderen kunnen verder ondersteund worden richting onafhankelijkheid. Aan het einde van het gesprek bespreken we nog kort de openstaande facturen. Doordat men de afgelopen periode veel heeft moeten betalen voor de bouwmaterialen van het nieuwe magazijn was het moeilijk deze te betalen. Echter men zal de openstaande facturen 2010 spoedig betalen. Ook komt nu ter sprake dat Szabo regelmatig transporten krijgt vanuit Nordhorn (DU). Dit zijn transporten voor de North Hope winkel. Een winkel die gelieerd is aan Lydia Home. Het kindertehuis waar Szabo Lydia de scepter zwaait. Voor dit transport heeft hij afspraken met een vervoerder uit de regio Tirgu Mures. Deze transporteur gaat regelmatig naar Nederland en neemt op de terugweg de transporten vanuit Nordhorn mee. De prijs die daarvoor betaald wordt is 2100 euro. Dit is aanzienlijk goedkoper dan de kosten die
Vidotrans in rekening brengt. Goed om te onderzoeken of we deze vervoerder ook kunnen gebruiken voor onze transporten richting Roemenie. Lydia Home Na dit gesprek vertrekken we met Szabo Istvan naar Lydia Home. In de Citroen bus van Lydia Home worden we door de straten van Tirgu Mures vervoerd. We worden hartelijk ontvangen Door Julia en Edeth. Julia is de directeur en vrouw van Szabo Istvan. Edeth is de manager. Julia is de afgelopen periode ernstig ziek geweest. Begin dit jaar is een tumor in haar hoofd ontdekt. Een gezwel van 1,5 cm boven haar linkeroor. Hierdoor werden spraak en motoriek aangetast. Met behulp van een zeer moderne behandeling, waarmee de tumor van buitenaf d.m.v. bestraling zeer gericht bestreden kan worden, is bereikt dat de tumor goed aan het slinken. God heeft de behandeling gezegend en haar spraak en motoriek komen goed terug. Verwachting is dat het nog wel twee jaar duurt voordat de tumor helemaal verdwenen is. Met de kinderen in Lydiahome gaat het goed. De oudere kinderen verlaten langzamerhand het huis. Vooral via het onesimus project en andere begeleid werken arbeidsplaatsen zijn deze kinderen uiteindelijk in staat een eigen onafhankelijk bestaan op te bouwen. Er zijn ook weer nieuwe kinderen in Lydia Home opgenomen. Bijvoorbeeld een paar broers en een zusje uit een gezin dat door de moeder is verlaten en waarvan de vader drankproblemen heeft. Een van de jongens was zeer agressief en kon helaas niet blijven. Andere kinderen kwamen door zijn gedrag in gevaar. De leeftijd in Lydia Home varieert nu van 3 tot 20 jaar. Financieel zijn de zaken ook goed op orde. Balans van inkomsten en uitgaven is gezond. Wel wordt er gevraagd of het geld vanuit Tabitha direct overgemaakt kan worden op de rekening van Lydia Home. Dit is vanuit administratief oogpunt veel gemakkelijker. Ondanks deze goede berichten zijn er ook grote zorgen rond Lydia Home. Lydia Home is onderdeel van de Lazarenum stichting. Deze stichting is onderdeel van de grote kerk in de stad en beheert nog meer projecten van de kerk, waaronder het bejaardenhuis naast Lydia Home. Bejaardenzorg is veel meer endabel dan kindertehuizen. Om die reden is besloten het bejaardentehuis uit te breiden ten koste van het kindertehuis. Een zeer groot deel van de tuin is afgenomen tbv van de nieuwbouw. De kinderen kunnen om het huis bijna niet meer buitenspelen. Voornamelijk de puur financiële motieven en het treden met voeten van gemaakte afspraken hebben wel wat kwaad bloed gezet bij de bestuurders van Lydia Home en hun relatie met de stichting is sterk bekoeld. Het vermoeden bestaat dat op termijn het kindertehuis helemaal plaats zal moeten gaan maken en op deze plaats niet gehandhaafd kan blijven. Volgend jaar bestaat Lydia Home 20 jaar en dan willen de bestuurders samen met de sponsoren evalueren hoe nu verder te gaan. Ondertussen is Edeth een plan aan het uitwerken om in een dorpje 50km bij Tirgu Mures vandaan, in de buurt van Ludus een zorgboerderij te gaan starten. Het idee is hier de jongeren kinderen te gaan huisvesten. En samen met hen de boerderij te gaan runnen. De opbrengst van de boerderij kan dan gebruikt worden als voedsel voor Lydia Home. Een mes dat aan twee kanten snijdt. De kinderen krijgen de broodnodige ruimte die men nodig heeft. Oudere kinderen kunnen in de stad blijven, wat goed is voor hun opleiding. En kosten voor levensonderhoud kunnen teruggebracht worden doordat producten van eigen grond gebruikt kunnen worden. Edeth heeft voor dit project al een huis met een stuk grond aangeboden gekregen. Voor dit plan kunnen zij dit onroerend goed gratis krijgen. Edeth zal haar plannen in de mail verder met ons delen inclusief de financiële paragraaf die hier bij hoort. Hierna krijgen we nog een korte rondleiding door het huis en worden een paar foto’s gemaakt voor de website. Hierna vertrekken we voor een korte rit door de stad waarin we een paar winkels bezoeken. We bezoeken de kleine ‘nieuwe’ winkel aan de Boulvrd 1848 en de grote winkel met opslagplaats bij de markt (Diamant). Leuk om te zien hoe
het er hier aan toegaat. Bij de Diamant is naast de kledingwinkel ook een winkel voor tweedehands bouwmaterialen en meubels. Ook deze zaken worden door Basilea verkocht en renderen goed. Na de winkels gaan we op bezoek bij het North Hope project. We komen bij een grote opslagloods aan waar een grote hoeveelheid tweedehands goederen liggen opgeslagen en staan uitgestald. Twaalf keer per jaar komt er een transport vanuit Nordhorn met allerlei tweedehands spullen. Van skateboard tot wandmeubel is te vinden in deze loods. Deze morgen is er net weer een transport aangekomen en men is druk in de weer om alle spullen te checken en in te ruimen. Het assortiment doet denken aan de bij ons bekende winkels van “Opnieuw & Co”. We begrijpen dat het een zeer succesvol project is, met een grote omloopsnelheid van de goederen. Na dit project te hebben bezocht gaan we naar Dorkas Home. Hier worden we hartelijk ontvangen door Halmen Maria en de kinderen. Het is kwart voor drie en we schuiven direct aan tafel. We hebben aardige trek gekregen en krijgen een Hongaarse tomatensoep voorgeschoteld met een met gehakt gevulde paprika. We laten ons deze Hongaarse maaltijd goed smaken. Als dessert krijgen we een zoete koude pasta. Ook prima te eten. Na het eten gaan we met z’n drieën even de stad in om cadeautjes voor de kinderen te kopen. We slagen nog niet helemaal, maar het merendeel van de beoogde inkopen kan worden gedaan. We nemen ons voor ’s avonds nog even terug te gaan naar Mures Mall om de laatste inkopen te doen. Het winkelcentrum is tot 22.00 uur open. De prijzen hier zijn trouwens helemaal westers. Voor de gewone Roemeen zijn de spullen hier niet te betalen. De gewone Roemeen verdient vandaag de dag tussen de 200 en 400 euro per maand. Leraren zitten onderaan de salarisladder met 200 euro. Arbeiders en ambachtsmannen verdienen in de buurt van de 400 euro. Na de inkopen lopen we terug naar Dorkas Home en hebben een kort gesprek met Maria. Zij verteld ons dat het financieel goed gaat met het tehuis. De balans is gezond. Met de kinderen gaat het in het algemeen goed. Er zijn wel zorgen rond een van de oudere meisjes. Dit meisje wordt binnenkort 18 jaar en voor de wet volwassen . Dit meisje heeft een relatie met een tien jaar oudere man, die gescheiden is en al een kindje van 4 jaar heeft. Ondanks vele gesprekken met het meisje en de oudere man blijven de twee bij het voornemen binnenkort samen verder te gaan. Er wordt ons expliciet gevraagd te bidden voor dit meisje. We nemen nu ook de tijdens de vorige reis bestelde kaarten in ontvangst. De kinderen hebben heel hard gewerkt de laatste maanden om de 1000 kaarten gereed te krijgen. Als we de hoeveelheid zien, slaat de schrik ons om het hart. Het zijn vier dozen vol. Deze kunnen wij niet meenemen op onze reis naar huis in het vliegtuig. We besluiten een paar kaarten mee te nemen en de rest achter te laten in afwachting van goed vervoer. Het schijnt dat er volgende week Nederlanders met de auto langskomen. Hopelijk kunnen zij de dozen meenemen. Als het niet mogelijk is zal Maria voor verzending zorgdragend. Voor deze bijkomende kosten laten we 50 euro achter. We rekenen tot slot de 1000 euro af voor de 100 kaarten. Maria verteld dat ze nu met de kinderen gaat nadenken hoe dit geld te besteden. De kinderen hebben er hard voor gewerkt en hebben hoge verwachtingen over hoe het geld te besteden. Maria denkt erover na een computer aan te schaffen voor het huis. Ze kunnen nog een aantal computers gebruiken ter ondersteuning van de opleiding en het leren. De huidige computers zijn gedateerd. We bieden aan ogen en oren open te houden in Nederland. Wellicht kunnen wij hen helpen met een aantal goede tweedehands computers. We sluiten het gesprek af en maken nog een groepsfoto op het bordes voor het huis. Na elkaar Gods zegen te hebben toegewenst
worden we door Szabo Istvan in de Citroenbus weer terug gebracht naar het CE huis. Tijdens de terugreis vertelt Istvan ons over het Abandon project. Dit project heeft tot doel om verlaten kinderen in een eigen thuissituatie te ondersteunen. Dit kan zijn bij een familielid, zoals een grootouder of binnen een pleeggezin. Op deze manier hoeven ze niet opgevangen te worden in een kindertehuis. Het gezin en het kind worden binnen dit project ondersteund. Op dit moment worden 70 kinderen op deze manier ondersteund. Deze kinderen hebben op deze manier een meer normale jeugd met alle voordelen van dien. Terug in het CE huis maken we een korte wandeling in de omgeving. We bellen het thuisfront en maken ons op om samen wat te gaan eten in de stad. We pakken de auto en rijden naar de stad. Doen nog een paar inkopen en zoeken het beoogde restaurant op. Echter Restaurant Leo is niet meer te vinden. Wel vinden we een groot doek aan de gevel. Waarschijnlijk wordt het restaurant gerestaureerd. In ieder geval kunnen we er nu niet eten. We bellen Szabo Istvan even voor een goed alternatief. Hij wijst ons op Atlantik, een goed restaurant op loopafstand van het CE huis. We besluiten hier naar toe te gaan en genieten van een zeer plezierige avond. We bespreken de dag en de reis tot nu toe door. Het is een bijzondere ervaring voor ons alle drie. En we mogen ervaren en zien dat God hier doorgaat met het werk dat Hij begon. Rond 23.00 uur zijn we terug in het CE huis, alle drie erg moe. We laten de borrel deze avond staan. We lezen een stuk uit Ruth en eindigen met z’n drieën de dag. Daarna zoeken we snel ons bed op. Woensdag 10 oktober 2012 Vanmorgen zijn we vroeg opgestaan. Iets voor 8 uur melden we ons in de ontbijtzaal. Na een goed ontbijt nemen we afscheid van Halmen Istvan en vertrekken iets over half 9 richting Oekraïne. Het miezert een beetje, maar na een half uurtje trekt de lucht open en de rest van de dag zal het prachtig weer zijn. Het eerste gedeelte is weer de bekende Roemeense infrastructuur, maar vanaf Luna kunnen we weer heerlijk genieten van een stuk Snelweg. Iets voor half 11 zijn we al in Cluj, waar we een korte pauze hebben. We drinken een vers bakje koffie in de heerlijke Roemeense zon. Hierna rijden we verder richting Zalau. We hebben er lekker de sokken in. Een beetje te lekker zal blijken wanneer we net na Zalau worden aangehouden door de Roemeense politie. We hebben te hard gereden. We reden 77 waar 50 was toegestaan. We moeten ter plekke een bekeuring van 140 Lei voldoen. Omgerekend is dit bijna 31 euro. We nemen aansluitend nog een korte pauze en rijden daarna door naar Satu Mare. Een prachtige rit door het veelkleurige herfstlandschap. Om 14.00 uur zijn we in Satu Mare. Hier tanken we de Duster weer vol en beginnen aan de laatste etappe naar de Roemeense grens. Net na Satu Mare rijden we Hongarije binnen en doorsnijden in 40 minuten de noordwesthoek van dit land. Iets voor half drie (ondertussen is de klok weer een uurtje terug gezet) melden we ons bij de Oekraïense grens. We ondergaan de bureaucratie en iets meer dan een half uur later bevinden we ons aan de andere kant van de grens. Net na de grens krijgen we nog een korte papiercontrole van de plaatselijk politie. Zij zijn snel tevreden te stellen en we kunnen weer verder. Even voor half 4 rijden we het terrein van het Christelijk Lyceum in Nagyberg op. Hier worden we vriendelijk ontvangen door Toth Lazlo, Makos Andras en …….Elemier met een lekker sterke bak koffie en wat lekkernijen. Na het uitwisselen van de wederzijdse vriendelijkheden komt het gesprek al snel op de nieuwbouw die nog steeds gaan de is. De ruwbouw is ondertussen gereed. CV leidingen en elektriciteit is aangelegd en eigenlijk kan de afbouw gaan beginnen. Men is ongeveer halverwege het totale project, ook qua financiën, echter op dit moment ontbreken de benodigde gelden en is de bouw stil gelegd. Halverwege het budget betekent dat nog ongeveer 530.000 euro nodig is voor de verdere realisatie. De Hongaarse overheid heeft een groot deel van dit geld al toegezegd, namelijk zo’n 350.000 euro, maar dit zal waarschijnlijk uitbetaald worden in de komende vijf jaar. Dat zou betekenen dat et project nog vijf jaar zal duren. Dat is
verre van wenselijk. Zeker omdat de situatie rond het meisjesslaaphuis erg onzeker is. Dit slaaphuis is niet van de kerk en wordt gehuurd. Het contract wordt steeds maar een jaar verlengd. Ieder jaar kan het laatste zijn. Verder heeft Toth Lazlo ook een visie voor het reformatorisch onderwijs in Nagyberg. Waar het nu de klassen 8 tot 12 bediend wil hij ook graag les gaan geven aan de jongere klassen, de klassen 1 tot en met 7. De verdere financiële situatie is ook zorgelijk. Soms zijn er grote problemen de slarissen te betalen omdat het geld vanuit de Hongaarse overheid soms lang op zich laat wachten. Het vorige half jaar is een periode geweest dat docenten 3 maanden niet uitbetaald kregen. Zonder al te veel klagen werden de lessen toch gegeven vanuit het geloof dat het goed zou komen. Op deze manier is ook het nieuwe schooljaar begonnen. Er is veel onzekerheid, maar vanuit het geloof mag men weten dat God zal voorzien in de middelen die nodig zijn. Het is zeer bijzonder dat er in dit voormalig communistisch land een reformatorisch lyceum mag zijn, dat zeer goed geschoolde studenten aflevert. De resultaten overstijgen ver die van de staatsscholen. En daarnaast draagt de oprechte cultuur en de heldere regels en structuren er toe bij dat de studenten succesvol hun levenspad kunnen voortzetten. Velen van de studenten vervolgen hun studie op hoge scholen en universiteiten en krijgen goede posities in de Hongaarse en Oekraïense samenleving. Een prachtig instrument in Gods hand om Zijn woord verder te verspreiden. We onderstrepen nogmaals dat we graag willen helpen met de instandhouding van de school. We vragen de heren om een lijst te maken waarin de belangrijke zaken die nodig zijn opgesomd worden. Met deze lijst kunnen wij kijken wat we kunnen doen voor het Lyceum. Na het gesprek krijgen we een rondleiding door de school en de nieuwbouw. Erg leuk om de school in bedrijf mee te maken. 96 scholieren in de leeftijd van 13 t/m 18 jaar vullen de klassen en gangen van het statige gebouw. Laszlo en Andras leiden ons rond door de school. We krijgen een kijkje in de klassen en ontmoeten ander personeel zoals de boekhoudster. In het jongensslaaphuis is een ernstige lekkage. Bij het douchen verdwijnt veel water in de muren en lekt door naar de onderliggende verdieping. Het gaat daarbij om liters water. Reparatie van dit geheel zal rond de 3000 euro gaan kosten. Deze reparatie staat gepland in de komende vakantie, eind oktober. Nadat we het oude gebouw hebben gezien gaan we naar de nieuwbouw. Het is erg indrukwekkend. Alle kamers zijn er, de elektriciteit is gereed, alle leidingen zijn gelegd. Heel erg jammer dat dit op dit moment niet afgemaakt kan worden. Het zou goed zijn als de gangen gevuld zouden zijn met kinderstemmen, maar helaas is dat nog niet zo. Het gebouw is berekend op 120 scholieren. Wanneer de plannen doorgang zullen vinden en er uiteindelijk een school komt voor ook de jongere jeugd, dan zullen ook de huidige slaapgebouwen een bestemming krijgen als leslokaal. Na de rondleiding worden we naar het gasthuis gebracht. Deze plaats is de komende anderhalve dag ons thuis. Het is een zeer ruim huis. Het ziet er netjes uit. We ruimen onze spullen in. En genieten van een moment voor onszelf. Om precies 19.00 uur rijdt het busje van de school voor. Andras rijdt ons samen met Laszlo en Elemier naar een gezellig restaurantje in Beregzsaz. Hier zullen we de maaltijd met elkaar gebruiken. Het is een heel gezellige avond waarin we open met elkaar in gesprek zijn. Tijdens het gesprek komen een aantal zaken ter sprake. Zo wordt ons duidelijk dat een hypotheek nemen ter financiering van de bouw geen optie is. Het rentepercentage op hypotheken is hier ruim 25%. Verder vraagt Andras of wij contacten hebben met een middelbare school waarmee zij een uitwisselingsweek kunnen organiseren. Het Gradanuscollege in Zwolle, waar men dit tot nu toe mee deed is hier namelijk mee gestopt. Ook spreken we open uit dat we soms het gevoel hebben dat Lazslo en de zijnen soms wat
terughouden overkomen in de communicatie. Men spreekt uit dat het moeilijk is om hulp te vragen. Wij geven aan dat wij als broeders in Christus hen moeten helpen en dat zij ons moeten helpen/aangeven hoe we dat kunnen doen. Zoals gezegd een hele fijne en open avond waar Gods zegen ervaren wordt. Om kwart over tien verlaten we het restaurant. Thuisgekomen nodigen we de broeders nog uit om wat bij ons te komen drinken. Alleen Andras gaat in op de uitnodiging. Samen met hem drinken we iets van de Palenka die van Szabo Arpad hebben meegekregen. Om half twaalf sluiten we de avond af en vallen snel in slaap. Donderdag 11 oktober 2012 Onze laatste dag in Oekraïne begint om 8.00 uur. Om 9.00 uur melden we ons voor het ontbijt in de eetzaal. Elemier is ook aanwezig en eet met ons mee. Om kwart over negen komt ook Andras. We hebben om 10 uur afgesproken met Homoki Ferenc om met hem het multifunctionele gebouw te bezoeken en het zigeunerproject te bespreken. Voordat we Ferenc zullen ontmoeten gaan we eerst nog even naar de lerarenkamer. Hier overhandigen we 600 euro. 100 euro is voor een extraatje voor de leerlingen. Er zal fruit voor worden gekocht, bananen en sinaasappelen. De andere 500 is een tegemoetkoming in de kosten voor het verhelpen van de lekkage is het jongensslaaphuis. We beloven dat we met het bestuur van Tabitha zullen overleggen of we nog verder kunnen tegemoetkomen in deze kosten. Iets voor tien uur ontmoeten we Ferenc voor `ons` huis. We rijden in Ferenc zijn auto naar het multifunctioneel centrum. Ook David en Anna zullen aanwezig zijn bij het gesprek. David is de coördinator van diverse zigeuner projecten in dit deel van de Oekraïne. Hij is getrouwd met Anna, de voormalige directrice van het Lyceum. We ontmoeten David en Anne bij het MFC. Opnieuw worden we hartelijk begroet en zeer welkom geheten. Eerst genieten we van het schitterende uitzicht. Het MFC ligt op een prachtige locatie, bovenop een heuvel met uitzicht over het dorp Nagyberg. Na het genieten gaan we naar binnen. Binnen spreken we met David, Ferenc en Anne. Zij geven uitleg over de dingen die gebeuren in het MFC. Iedere morgen is er kleuterschool voor de zigeunerkinderen. Er zijn 17 kinderen in de buurt die hiervoor in aanmerking komen. Echter er komen momenteel maar 6 kinderen naar school. Het is erg moeilijk de kinderen en hun ouders te motiveren. Sowieso zien de zigeuners weinig waarde in opleiding. Men leeft al eeuwen van dag tot dag en zit geen noodzaak om zich op de toekomst voor te bereiden. Naast motivatieproblemen is ook de gezondheidszorg en bureaucratie een bottleneck. Om naar school te gaan moeten de kinderen geregistreerd staan en een gezondheidscertificaat hebben. Dit kost geld, dat de zigeuners niet willen of kunnen betalen. Naast de kleuterschool wordt ook naschoolse opvang verzorgd door Ferenc en zijn medewerkers. Dit vindt echter niet plaats in het MFC, maar in de staatsschool in het dorp. Dit om de kinderen te laten wennen aan de schoolomgeving. Naast deze educatieve activiteiten vinden er ook veel activiteiten plaats op het gebied van evangelisatie. Iedere Zondag vindt er een dienst plaats in het gebouw die geleidt wordt door Ferenc. Daarnaast zijn er doordeweeks diverse catechisatiegroepen en een vrouwengroep. Ook worden er plannen gemaakt om lees- en schrijfonderwijs te gaan starten. Een laatste activiteit die genoemd wordt is het plan om de tuin rondom het gebouw te gaan bebouwen. Op deze manier kunnen de zigeuners geleerd worden hoe zoiets op te zetten en hoe het rendabel gemaakt kan worden. De laatste twee activiteiten zijn nog in de planfase. Hiervoor is geld nodig. We vragen Ferenc en David deze plannen en de bijbehorende budgetten met ons te delen. Misschien kunnen we hier in ondersteunen. Ook David en Ferenc wordt gevraagd een wensenlijst op te stellen. Zij zullen dat doen en deze aan ons toesturen.
Hoewel de Zondagse kerkdienst goed bezocht wordt door zo’n 60 zigeuners is het christelijke geloof nog niet diep geworteld in de gemeenschap. Er vindt nog veel polygamie plaats en veel moeders zijn ongetrouwd. Dit gebeurd bewust omdat een ongetrouwde moeder meer bijdrage van de staat krijgt. Een ander voorbeeld hiervan is de doop. De doop heeft in de zigeunercultuur een occulte betekenis om boze geesten te weren. Eerst wil Ferenc de zigeuners leren wat de betekenis is van de christelijke doop, alvorens kinderen gedoopt kunnen worden. Door de prediking en de catechisatie moet duidelijk worden hoe als christen geleefd moet worden. Dit zal niet iets zijn dat vanzelf gaat, maar wat een zaak is van veel geduld en veel gebed. Aan het eind van het gesprek gaat David nog met ons door verschillende cijfers heen. We krijgen inzicht in de budgetten van de kleuterschool en de naschoolse opvang. Ook spreken we af de communicatie via de meest directe lijn te laten verlopen. Dus niet meer via Gipsy Mission, maar direct tussen David/Ferenc en Tabitha. David vraagt verder of het mogelijk is kinderkleding te sturen. Misschien dat hiermee de kinderen gemotiveerd kunnen worden om naar de school te komen. Na het gesprek krijgen we een rondleiding door het gebouw. Daarna gaan we naar het zigeunerkamp. Maar voor we daar naar toe gaan worden we eerst nog toegezongen door de kinderen. De wandeling door het zigeunerkamp is zeer indrukwekkend. Erg schrijnend om deze armoede te zien. Hele jonge moeders met 1 of 2 kinderen. Een weduwe met 11 kinderen. Heel veel honden en krotten van huizen. In twee huizen worden we uitgenodigd binnen te kijken. Hele kleine ruimtes waar zowel geleefd als geslapen wordt. Anna gaat met veel mensen het gesprek aan. Zij kent deze mensen nog uit de tijd dat de directrice van de school was en Zondagmiddag naar het zigeunerkamp ging om te helpen en te evangeliseren. Verschillende keren raakt ze zeer geëmotioneerd wanneer ze kinderen ontmoet, die ze ooit in de klas heeft gehad - ze is ook lerares geweest op de staatsschool. en die nu 18 jaar zijn en al 1 of 2 kinderen hebben. Aan het einde van de wandeling gaan we terug naar de school. We nemen afscheid van Ferenc en zijn vrouw Diana. Samen met Anna en David rijden we terug naar het dorp. In de eetzaal krijgen we een lunch. Het is ondertussen drie uur. Na de lunch gaan we nog even bij Andras thuis langs. We hebben nog een paar cadeautjes voor zijn kinderen. En ook voor Andras hebben we 500 euro bij ons voor de broodnodige verbouwing aan zijn huis. Hij is zeer dankbaar dat Tabitha hem hierin wil ondersteunen. Na een kopje koffie en een lokale lekkernij, lopen we terug naar ‘ons’ huis en nemen anderhalf uur rust. Om half zes komt Andras ons voor de laatste keer ophalen. We hebben hem uitgenodigd met ons meet te gaan uit eten. We rijden naar Beregzsas. Het is een zeer gezellige avond. We spreken Andras over veel dingen. Bijvoorbeeld over de politieke situatie in Oekraïne en over de zigeuners. Om half 9 gaan we weer naar huis. We willen nog even kort slapen voor we om 1.00 uur zullen vertrekken. In het huis komen Andras en Laszlo ons gedag zeggen en wensen ons een goede reis we wensen elkaar Gods onmisbare zegen. Laszlo heeft nog een cadeautje voor ons, Oekraïense chocolaatjes, koelkastmagneten en een half litertje Palenka. Elkaar nogmaals groetend verlaten zij het huis, waarna wij eindigen en ons bed in kruipen. Vrijdag 12 oktober 2012\
Deze dag begint voor ons heel vroeg. Om half 1 loopt de wekker af en frissen wij ons op om onze terugreis aan te vangen. We zetten de koffers is de auto. Om precies 1 uur rijden we weg. We worden uitgezwaaid door Elemier. We maken ons op voor een terugreis van ongeveer 13 uur. De reis verloopt zeer voorspoedig. We vestigen het record Nagyberg Boedapest. Door een grensovergang van minder dan 10 minuten en een verder zeer voorspoedige reis rijden we om 4.00 uur in de nacht de voorsteden van Boedapest binnen. We nemen de gelegenheid waar om nog even de Citadel te beklimmen en genieten van het prachtige uitzicht. Rond 6.00 uur zijn we bij het tankstation waar we de auto wassen. Nadat de auto weer spik en span eruit ziet vragen we een taxichauffeur ons voor te gaan naar het adres waar we de auto moeten afleveren. Hier laden we de spullen over in de taxi en stallen de auto zoals we hem gevonden hebben. Om kwart voor zeven zijn we op de luchthaven. Dit is een uur voordat het inchecken zal beginnen. Om kwart voor 8 sluiten we aan om in te checken. Dit neemt even tijd, maar er vinden geen bijzonderheden plaats. Ook de securitycheck gaat voorspoedig. Onze vlucht heeft 20 minuten vertraging. Hij staat nu gepland om 10.05 uur. Na het boarden verlaat het vliegtuig ook daadwerkelijk om 10.05 uur de gate. We zitten met z’n drieën op de achterste rij in het vliegtuig. Na een goede vlucht landen we 11.45 uur op Schiphol. We moeten een flink eind taxiën, maar rond 12.10 uur kunnen we het vliegtuig verlaten. Bagage is al aanwezig wanneer we bij de band aankomen. De pendelbus rijdt voor en om 13.00 uur vinden we de Volvo terug waar we hem hebben achtergelaten. De laatste etappe van deze reis breekt aan. Om 14.00 uur zijn we in de Koolmees waar we John afleveren bij zijn familie. Daarna de Klooslaan en dan is de reis echt voorbij. We kijken terug op een bijzondere reis. Een reis waar we de zegen van God op hebben ervaren. Een reis van mooie ontmoetingen en goede lessen, die we mee mogen nemen naar huis. Het is ook een reis geweest waarin we hebben mogen zien dat God doorgaat met Zijn werk en dat het werk van Tabitha door Zijn zegen vrucht mag dragen. Maar ook een reis waaruit blijkt dat de hulp nog steeds nodig is en dat een stichting als Tabitha noodzakelijk blijft.
