Na 25 jaar Op Pad zijn we nog lang niet uitgelopen en gefietst. Waar gaan we in de toekomst naartoe? Welke routes zijn de mooiste? We vroegen het ook aan jullie, de lezers. Uit de vele reacties die binnenstroomden, stelden wij de ultieme longlist samen: een Top 100 van mooiste wandel- en fietsroutes wereldwijd.
We bladeren door die eerste nummers van Op Pad. Niemand van ons team maakte deel uit van die redactie - we waren gemiddeld pas 12,3 jaar oud. Wat opvalt bij het bladeren is dat we ook toen al de GR5 van Hoek van Holland naar Nice liepen, we trokken door het Noorse Femundsmarka en Gutulia, kampeerden op de Schotse
Hebriden en wandelden over Spitsbergen. Misschien niet met zovelen tegelijk, maar we deden het wel: zwerven over de wereld, naar alle windstreken waaierden we uit.
In 2008 is de vraag waar gaan we in de toekomst naartoe? We plaatsten een oproep op oppad.nl. Om je mooiste routes wereldwijd door te geven. De tips die massaal op ons werden afgevuurd maken veel duidelijk. Nederland voert de Top 100 met glorie aan. Routes over eigen bodem zijn makkelijk te organiseren, in elk seizoen is het wel ergens mooi. Maar ook avontuurlijke bestemmingen scoren hoog, met IJsland (Laugavegur) als opvallendste, op de
hielen gezeten door Nieuw-Zeeland (Milford Track). Wat er voor mooie routes tussen die uitersten in zit - de Dolomiten Höhenweg in Zuid-Tirol, de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela, en de Rallarvegen op de fiets door Noorwegen - lees je vanzelf in dit artikel. Veel plezier ermee en hartelijk dank Jan Hiker, Bas & Gerrie Korff, Ingrid Gerritsen, Mies_toerfiets, en al die andere lezers voor jullie bijdrage! @ Surf naar oppad.nl voor informatie bij veel van de genoemde routes: oppad.nl > Reizen > land.
26 t/m 100 26 Coast to Coast (C2C) Foto Sjiva Janssen
Land, activiteit Groot-Brittannië, (berg)wandelen Traject 340 km; St. Bees naar Robin Hood’s Bay Navigatie Markering; kaarten; diverse routegidsen. Karakteristiek Afwisselend vlak terrein en flinke heuvels. Info: oppad.nl; www.ramblers.org.uk; www.coast2coast.co.uk
27 Dachstein Rundwanderweg
1 Trekvogelpad, LAW-2. Land, activiteit Nederland, wandelen Begin/eindpunt Bergen (NH) - Enschede, via Amsterdam en Ede Afstand 380 km Zwaarte/moeilijkheidsgraad Lichte tocht Navigatie Roodwit markering, routegids Trekvogelpad, uitg. Nivon Meer info www.wandelnet.nl
1983 - 2008 12-13
stormen. Bomen gaan om, dijken staan op springen. Ook in Den Haag waait een frisse wind: de eerste Op Pad ziet het daglicht, toen nog ‘een uitgave voor aktieve tentkampeerders’.
2008 vele in- en externe stormen later.
Tekst en samenstelling Nanda Raaphorst, m.m.v. Monique Stuut en Silvan Schoonhoven
100 routes
Lezers route top 100 Waar gaan we heen?
1983 West-Europa wordt geteisterd door
Met verve voert het Trekvogelpad de Top 100 aan, ‘rivaal’ het Pieterpad ruim op afstand houdend. Beide Lange Afstand Wandelroutes (LAW’s) doorkruisen een aantal van de mooiste natuurgebieden van Nederland. Het Trekvogelpad loopt via de duinen en polders van Noord-Holland, de loofbossen op de Utrechtse Heuvelrug, de Veluwe, het IJsseldal en de Achterhoek naar Enschede, daarbij ook nog eens zes vogelgebieden meepikkend. Loopt het Pieterpad parallel aan de routes van trekvogels op weg naar het zuiden, het Trekvogelpad staat er haaks op. Allebei de routes doen dus! En die mix van Hollandse ingrediënten langs de paden - drassige weilanden, stolpboerderijen, ranke kerktorens, molens, landgoederen, heidevelden en zandverstuivingen - daar lusten we wel pap van. Lezeres Joke Jong: ‘Bij zo’n dwarsdoorsteek door Nederland zie je hoe prachtig en veelzijdig ons landje is. De uitdaging voor ons is om dit pad in één keer te lopen. En dan in de lente, dan zijn de vogels lekker doenig.’ Hulde aan het Nivon die de route in 1983 cadeau deed aan de jubilerende Vogelbescherming.
Land, activiteit Oostenrijk, bergwandelen Traject Acht-daagse rondtocht Gosau - Gosau, vier tot acht uur wandelen per dag. Navigatie Gemarkeerd. Karakteristiek Maximaal duizend meter stijgen per etappe. Info: www.dachsteinrundwanderweg.at
28 Krijtlandpad Land, activiteit Nederland, wandelen Traject 90 km van Maastricht naar Vaals v.v. Navigatie Geelrood markering Nivon-streekpad; gids ‘Krijtlandpad’, uitg. Nivon. Karakteristiek Heuvelachtig. Vakwerkhuizen, holle wegen, kapelletjes, de Geul en de Gulp, Limburgse vlaaien en bier. Info: www.wandelnet.nl.
29 Ruta de la plata Land, activiteit Spanje, fietsen Traject 1250 km, Sevilla - Santiago de Compostela Navigatie Routegids Zilverroute/Via de la Plata, Bert Sitters, uitg. Elmar. Karakteristiek Van Andalusië naar bedevaartsoord Santiago de Compostela. Info: Op Pad 1-2003; www.fietswegen.nl
30 Southwest Coast Path Land, activiteit Engeland, wandelen Traject 1014 km van Minehead naar Poole Navigatie Gemarkeerd; kaart Karakteristiek Niet zwaar. Oorspronkelijk een pad dat douaniers gebruikten om smokkelaars te betrappen. Info: www.southwestcoastpath.com
23-06-2008 11:15:21
De langeafstandfietsroutes van cartograaf Paul Benjanimse voeren vanuit Amsterdam naar Rome, Venetië, Parijs, de Bourgogne, Andalusië en Barcelona. Met een podiumplaats in de Top 100 voor de route naar Barcelona. Maud van Amerongen: ‘Zijn routes voeren door mooie gebieden, over rustige weggetjes die je zelf niet zomaar vindt. En hij heeft ze nauwkeurig in kaart gebracht en beschreven.’ Het traject Amsterdam - Cluny is ook met kinderen goed te doen, aldus Benjaminse: niet te veel klimmen en vele autovrije kilometers. Na Cluney fiets je door de binnenlanden van Frankrijk en Noord-Spanje, met historische stadjes en oude abdijen voor het oprapen. Als mooiste trajecten worden genoemd: de Lorraine (gele koolzaadvelden); de Bourgogne (dorpjes), de gorges van de Loire, de 40 kilometer lange afdaling na Langogne, het uitzicht vanaf de uitlopers van de Pyreneeën en de rotskust tussen San Feliu en Lloret de Mar.
GR 20, Fra li Monti
3
Grande Randonnée 5
Land, activiteit Frankrijk (Corsica), bergwandelen Begin-/eindpunt Calenzana - Conca Afstand 180 km; 12 - 20 dagen Hoogste punt Brèche de Capitello (2200 m) Zwaarte/moeilijkheidsgraad Veel hoogteverschillen en graatwandelingen, ervaring vereist Navigatie Markering en Topoguide GR 20, nr. 067, uitg. FFRP. Beste tijd Juni tot oktober. Kans op sneeuw in voor/naseizoen. Druk: half juli - eind augustus Meer info: www.gr-infos.com
Landen, activiteit Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, wandelen Begin-/eindpunt Hoek van Holland - Nice.Via de Ardennen, de Vogezen, de Jura en de Franse Alpen Afstand 2275 km Zwaarte/moeilijkheidsgraad Van vlak land tot hooggebergte Navigatie Gemarkeerd en beschreven in topogidsen GR 5 - Traject der Lage Landen en Traject der Ardennen, uitg. Grote Routepaden. Topoguide nr. 502, 504, 511, 530 en 531, uitg. FFRP Hoogste punt Col de la Chavière (2796 m) Beste tijd Hoogste delen (meestal) sneeuwvrij: begin juli - half september Meer info www.groteroutepaden.be; www.gr-infos.com
Corsica’s mooiste huttentocht is de fameuze GR 20. Een fraaie tocht over malse weitjes, door eeuwenoude beukenbossen en langs talloze bergmeertjes. Lezer Eric Dawson: ‘Aan die verstilde meertjes kun je heerlijk wild kamperen en je een delirium ruiken aan alle geuren die langs dwarrelen, heerlijk!’ En Bram Aertsen: ‘Deze lange afstandswandeling verbindt de hoogste toppen van Corsica. Echt een klassieker. Boordevol energie en levenslust kwam ik van de reis terug.’ Toch is de GR 20 geen beginnerstocht: je moet forse hoogteverschillen overbruggen, hier en daar gaat het pad over smalle graten en er is een traject met kettingen gezekerd. Noes Lautier, voormalig eindredacteur Op Pad: ‘Er gebeuren vaak ongelukken op de GR 20, door watergebrek, plotselinge weersomslag enzovoort. Mensen denken dat het bloedheet is op Corsica, maar dat is tijdens een weersomslag zeker niet het geval. Hou daar rekening mee.’
31 Haute Route Pyrénéenne
32 Pacific Crest Trail
33 Jotunheimen Tour
Land, activiteit Frankrijk/Spanje, bergwandelen Traject 800 km, Hendaye - Banyuls-sur-mer Navigatie Slecht gemarkeerd, kaart en kompas nodig; gids, bv De Haute Route Pyrénéenne in 5 routes en 42 etappes, Ton Joosten, uitg. Elmar. Karakteristiek Moeilijk, veel ongebaande paden, net als de GR-10 dwars door de Pyreneeën, maar zowel door Spanje als Frankrijk. Info: Op Pad 32008; oppad.nl.
Land, activiteit VS, wandelen Traject 4300 km; Campo (Mexicaanse grens) – Manning Park (Canada) Navigatie Gemarkeerd, kaarten Karakteristiek Van licht tot zwaar, van woestijn tot hooggebergte. Door Californië, Oregon en Washington. Weerscondities kunnen extreem zijn. Info: www.pcta.org; www.fs.fed.us/pct
Land, activiteit Noorwegen, wandelen Traject 5 dagen; Juvasshytta - Gjendesheim. Nivagatie Gemarkeerd, kaarten Karakter Zwaar. Alleen voor ervaren wandelaars. Alternatief: met gids. Gletsjeroversteek en beklimming van 2 van Noorwegens hoogste toppen, Galdhøpiggen en Glittertind. Info: www.turistforeningen.no
4 Foto Sjiva Janssen
Foto Nanda Raaphorst 14-15
5
Foto Noes Lautier
Land Nederland - Spanje Traject 1650 km; (Amsterdam) Eindhoven - Cluny (deel 1, 800 km); Cluny - Barcelona (deel 2, 850 km). Doorgaande route met verschillende instapmogelijkheden en aftakkingen Zwaarte/moeilijkheidsgraad Licht - middelzwaar; deel 2 met enkele zware trajecten Navigatie Gids Onbegrensd Fietsen Amsterdam - Barcelona, uitg. Benjaminse. Met routebeschrijving en detailkaarten. Meer info www.cartostudio.nl/fiets/
Foto Erik van de Perre
2
Onbegrensd fietsen a’dam - Barcelona
Europa’s bekendste wandeltocht voert door de Vogezen, de Jura en de Franse Alpen. Een pittige tocht waar al vele Op Pad-lezers huis en haard voor verlieten. Om te ontladen of juist op te laden. Voor rust, ruimte of het verkennen van grenzen. ‘Dat idee om op eigen kracht tot de Middellandse Zee te lopen, sprak mij wel aan,’ aldus Luc Mol. GR 5-wandelaars pakken de zaken serieus aan. Een jaar voorbereiding soms om die dik tweeduizend kilometer tot een goed eind te brengen. Dat lukt de meesten probleemloos. Al zijn routestreepjes soms schaars (verrekijker mee!) of ontbreken ze, zijn hotels opgeheven, is er te veel asfalt of juist te veel blubber, maar dat is het dan. Mooiste stuk? De Franse Alpen en de Vogezen, aldus Ingrid Gerritsen: ‘Pittig, maar iedere klim wordt altijd beloond.’ En het mooiste moment? Als je in de verte de kathedraal van Metz ziet liggen. Als dán je pelgrimshart niet gaat kloppen...’
North Sea Cycle Route
Landen Nederland (samenvallend met het Nederlands Kustpad), Noorwegen, Zweden, Denemarken, Duitsland, België, Groot Brittannië Begin-/eindpunt Overal langs de route kun je inhaken. De route volgt zo veel mogelijk de kust Afstand 6000 km Zwaarte/moeilijkheidsgraad Van licht (Nederland/Denemarken) tot zeer zwaar (zuidkust Noorwegen/Zweden) Navigatie Gemarkeerd; routegidsen Meer info www.northsea-cycle.com; www.fietsplatform.nl; www.opdefiets.net. Klik op ‘fietsgidsen’; www.fietskaartinformatiestichting.nl. Klik op ‘overzicht routegidsen’.
De North Sea Cycle Route is een uit de kluiten gewassen route van 6000 kilometer die de verschillende kustroutes van de zeven landen rond de Noordzee verbindt. Die kustgebieden variëren nogal - van plat en eenvoudig tot ruig en zeer zwaar – wat het moeilijk maakt om het mooiste traject te bepalen. ‘Het Nederlands Kustpad!’ mailden sommige lezers. ‘Heerlijk relaxed fietsen door de duinen tussen Sluis en Nieuweschans.’ Maar ook het Deense traject Agger - Skagen scoort hoog. ‘Een woeste kust’, aldus de heer Korf, ‘met schitterende uitzichten over zee en de uitlopers van de Limfjord. En... rust. Zelfs in het hoogseizoen!’ Dat deze monstertocht uitdaagt tot het zetten van records zal niet verbazen. De snelste tijd staat op naam van de Noor Kjell Frydenlund, 60 dagen, tegen de klok in, en dat is 5 dagen sneller dan zijn (record)tijd met de klok mee.
23-06-2008 11:15:21
Hé, een picknickplek... afstappen! Claudia en Odette houden van fietsen. Maar ook van lekker eten en drinken. De eisen voor een fietsroute waren dan ook: rustig, niet te zwaar, lekkere kampeerstekken en véél mogelijkheden om aan te leggen. Land Nederland - België - Frankrijk Begin-/eindpunt Maastricht (Aken) Oloron-Ste-Marie Afstand 1470 km. Hoogste punt: 550 m Zwaarte/moeilijkheidsgraad Heuvelachtig. De Ardennen vormen een pittig begin Navigatie Routegids met kaartjes Overnachten Campings, maar genoeg andere accommodatie onderweg Meer info Routegids ‘Langs oude wegen’ door Aart van Rossum en Clemens Sweerman, uitg. Pirola Karakteristiek Afwisselende route (platteland, dorpjes, heuvels, valleien, graanvelden) over rustige, eeuwenoude pelgrimswegen. 85% van de route gaat door Frankrijk
‘Ieder jaar trekken we er een week of vier op uit met de fiets. Dit keer wilden we fietsen in Frankrijk, dat stond vast, al hoefde het niet per se de route naar Santiago de Compostela te zijn, die pelgrimsroute kwam nog wel een keer. Odette had al eens de Middellandse Zeeroute gefietst dus die viel ook af. We zijn gaan informeren, op internet, bij de Fietsvakantiewinkel, gidsjes uit de bieb en toen kwam deze route boven drijven. Fietsen van Maas-
16-17
34 Salzburger Almenweg
42 Ronde van Vlaanderen
Land, activiteit Oostenrijk, bergwandelen Traject 350 km, 31 etappes, rondtocht vanuit Pfarrwerfen Navigatie Gemarkeerd, topokaarten Karakteristiek Lichte bergwandeling, veel berghutten onderweg. Info: www.salzburger-almenweg.at
Land, activiteit België, fietsen Traject ca. 250 km van Brugge naar Meerbeke Navigatie Gemarkeerd Karakteristiek Zware wielertoer over kasseien. Info: www.toerismevlaanderen.be.
35 Tour Brandenburg
Land, activiteit Nederland, Duitsland, wandelen Traject 218 km, Roermond - Roermond Navigatie Roodgeel markering; routegids Karakteristiek Vlakke wegen langs beken, meertjes, watermolens en burchten. Info: www.wandelnet.nl
Land, activiteit Duitsland, fietsen Traject 1111 km, lusvormige tour, Wittstock - Wittstock. Navigatie Gemarkeerd. Karakteristiek Meestal over goede fietspaden, door veertien historische stadjes rond Berlijn. Info: www.tour-brandenburg.de
oude wegen naar Frankrijk
tricht naar Oloron-Ste-Marie, dwars door Frankrijk, met als eindpunt de westkust. Dat leek ons wel wat. Dat de route door veel dorpjes loopt, hielp wel mee bij de keuze, dan konden we in ieder geval terrassen verwachten.’
Opscheppers ‘Langs oude wegen bleek een supermooie route. Hij loopt door de Voerstreek, gaat bij Orval de grens over, kruist de Ardennen, gaat via Vézelay en Rocamadour naar Oloron. Een hele tocht ja, en we hebben er dan wel de tijd voor genomen. Zoals altijd trouwens, want we willen wel wat zien onderweg - een kerkje, een museum, we zijn toch op vakantie! We worden een beetje nerveus van die sportieve Nederlanders die je onderweg tegenkomt en die dan bij je tent komen opscheppen over afstanden van 120 kilometer per dag. Wij nemen af en toe een rustdag , dan blijven we op de camping hangen, lekker lezen of wat wandelen.’
Graan en zonnenbloemen ‘Wat zo mooi is aan deze route zijn die oude wegen, de naam zegt het al. De makers hebben bewust een beetje verlaten
wegen gezocht. Klein, maar verhard, veel stiller dan de gebruikelijke wegen. En het stuk door Frankrijk is nog heel oorspronkelijk, zonder toeristische franje. Het landschap is gevarieerd, graanvelden, heuvels, verlaten dorpen, soms lijkt het alsof er geen levend wezen meer woont. Daar kun je dan een triest gevoel bij krijgen ja, maar hoe erg is dat? En die eindeloze graanvelden, dat kan heel saai zijn, maar ik vond ze ook vaak verschrikkelijk mooi. Het allerfijnste trouwens was de stilte. Ondanks het hoogseizoen hebben we bijna geen fietser gezien. Heerlijk. Waar de route aansluit op de pelgrimsroute naar Santiago wordt hij drukker. Dan is het met de rust gedaan.’
Doorbijten ‘Of de route zwaar is? Ja, eigenlijk wel. Dat begint al in de Voerstreek en daarna de Ardennen, daar krijg je meteen heel wat klims voor je kiezen. En aan vooraf trainen doen we niet, dus dat was wel doorbijten. En ook in Noord-Frankrijk gaat het de hele dag op en neer. Geen lange klims, maar wel veel. En je komt natuurlijk door het Central Massif, ook niet mis. We kwamen aan het begin van de route een ouder
Belgisch echtpaar tegen. Zij stond te snotteren in het douchehok van de camping, ‘Ik moehoet die oudewegenrouhoete doen ... ze zeggen dat die zo zwaar is, en mijn man fietst zo hard...’ Ze zag het helemaal niet zitten. Maar toen we haar ergens aan het eind van de route weer tegenkwamen, was ze een en al smile, zo mooi vond ze het.’
In de remmen ‘Wat natuurlijk prettig werkt als je aan zo’n route begint, is dat je getraind bent. Dat je fluitend je dagafstand aflegt. Nou, wij niet. De planning is 60 70 kilometer op een dag, soms meer, soms minder. Dan zien we parasols of een mooie picknickplek en dan gaat het mis. Sta ik gelijk in de remmen. Soms al na 30 kilometer. Odette kijkt me dan vragend aan, moeten we niet verder? ‘Nou...’, zeg ik dan, ‘misschien komen we zoiets niet meer tegen.’ En ja, dan zijn we verloren. Hoe het nou komt dat we Oloron niet gehaald hebben, weet ik niet precies meer. In Toulouse zijn we op de trein terug gestapt. Maar we hebben veel parasolletjes gezien onderweg, dat klopt wel ja.’
44 Alptrekking
Land, activiteit Frankrijk, wandelen Traject 450 km, Banyuls-sur-Mer - Hendaye Navigatie Routebordjes; kaart en kompas Karakteristiek Zwaar. Door de Franse Pyreneeën, van west naar oost, 49.000 hoogtemeters. Info: www.pyreneeshike.com
Land, activiteit Zwitserland/Italië/Frankrijk, (berg) wandelen Traject 500 km, tot 35 dagetappes Navigatie Markeringen; topokaart, kaart en kompas Karakteristiek Monumentale tocht die de Tour du Mont Blanc, Tour de Monte Rosa, Tour de Matterhorn verbindt. Info: www.wandersite.ch/alptrekking.html
37 Kungsleden
45 Transalp
Land, activiteit Lapland, wandelen Traject 177 km, 10 - 14 dagen; Kvikkjokk - Abisko Navigatie Gemarkeerd; gids Outdoor Handbuch Schweden Kungsleden, uitg. Stein Karakteristiek Veel steile maar korte klims. Rivierdoorwadingen, arctische bergen (noorden), wouden (zuiden). Info: oppad.nl
Land, activiteit Oostenrijk - Zwitserland, mountainbiken Traject 5 dagen, ca 900 m klimmen per dag van St. Anton (O’rijk) naar Poschiavo (Zw) Navigatie gps, routebeschrijving, topokaarten Karakteristiek Zware tocht dwars door de Alpen, alleen voor geoefende mountainbikers. Info: www. oppad.nl, Reizen, Alpen; www.traumtouren-transalp. de; www.bike-gps.com.
36 GR 10
7
43 Maas-Swalm-Nettepad
38 Continental Divide Trail Land, activiteit VS, wandelen Traject 5000 km , Canada - Mexico Navigatie Gemarkeerd, kaarten Karakteristiek Route (in ontwikkeling) volgt de totale lengte van de Amerikaanse Rocky Mountains. Info: www.cdtrail.org; www.fs.fed.us/cdt
39 Zillertaler Voralpenweg Land, activiteit Oostenrijk, bergwandelen Traject Vijf dagetappes van elk vijf uur, van Strass naar Mayrhofen Navigatie Gemarkeerd, topokaart Karakteristiek Middelzware tocht door Vooralpen, onderdeel van het Europese langeafstandspad E4. Info: Op Pad 2-1999
40 The Kerry Way Land, activiteit Ierland, wandelen Traject 214 km, 9 dagen vanuit Killarney Navigatie Gemarkeerd. Karakteristiek Niet zwaar. Over in onbruik geraakte koetspaden. Langs Ierlands hoogste bergen. Info: www.kerryway.net
41 Schladminger tauern höhenweg Land, activiteit Oostenrijk, bergwandelen Traject Zes dagetappes van Aich naar Schladming Navigatie Gemarkeerd, topokaarten Karakteristiek Wandeltocht tussen pieken van twee- tot drieduizend meter. Goede conditie en bergwandelervaring nodig. Info: Op Pad 3-2003; www.wandelpaden.com
46 Hintere Gasse Land, activiteit Zwitserland, Berner Oberland, bergwandelen Traject 113 km (132 km), 8 tot 10 dagen van Gsteig naar Innertkirchen/Meiringen (variant Bärentrek: Gsteig - Saanenland) Navigatie Markering; diverse gidsen (o.a. Jolanda Linschooten en van Irisch Kürschner) Karakteristiek Eenvoudig tot middelzwaar. Tussen Kandersteg en Lenk gaat Hintere Gasse over Ammertenpas; Bärentrek over Hahnenmoospas. Info: OP3-2008; oppad.nl > Reizen > Zwitserland
47 Tour du Mont Blanc Land, activiteit Frankrijk/Italië/Zwitserland, bergwandelen Traject 155 km, 8 tot 11 dagen, 10.000 hoogtemeters. Ronde vanuit Les Houches (bij Chamonix) Navigatie Markering, topokaart Karakteristiek Zware bergwandeltocht, alleen voor getrainde bergwandelaars. Gletsjerbeklimming op een vierduizender. Info: Op Pad 32007; oppad.nl > Reizen > Zwitserland.
48 Elfstedenroute Land, activiteit Nederland, fietsen Traject 253 km, ronde vanuit Leeuwarden Navigatie Routebordjes Karakteristiek Open, vlak land. Elf fraaie Friese steden. Info: OP4-2004 (Elfsteden op skates).
23-06-2008 11:15:21
1) Via ferratas (klettersteige) zijn routes door bergwanden die met metalen ladders, kabels, haken, hangbruggen etcetera begaanbaar zijn gemaakt voor bergwandelaars. Je hebt er ferrata-ervaring en een speciale uitrusting voor nodig.
Foto Jolanda Linschooten
De Alta Via’s (Dolomiten Höhenwege) zijn alpiene huttentochten van verschillende moeilijkheidsgraad die van noord naar zuid door de mooiste delen van de Dolomieten voeren. De bekendste is de Alta Via numero Uno, in de oostelijke Dolomieten, waarbij je in ongeveer 13 dagen de 150 kilometer tussen de Pragser Wildsee en Belluno aflegt. Op één klettersteig na, die eenvoudig te omzeilen is, loop je over duidelijke paden. Lezeres Saskia ten Eijnden: ‘Een supermooie, zeer gevarieerde tocht. Door wouden, over bergweides, maar ook over smalle paden – het blijven wel de Dolomieten. Het uitzicht is op indrukwekkende rotspartijen en imposante bergwanden als de Civetta, Pelmo, Cima en andere reuzen. Het dichte netwerk van hutten maakt de organisatie van de tocht eenvoudig. Kortom, een tocht die voor iedereen met een gezond lijf en redelijke conditie te doen is. Kun je ook nog eens aan een glaasje rode wijn nemen bij de pasta. Je bent tenslotte in Italië!’
Land, activiteit Chili, bergwandelen Uitvalsbasis Puerto Natales, hiervandaan bus naar startplek. Afstand 90 km, 6 - 10 dagen Zwaarte/moeilijkheidsgraad Redelijk zwaar. Hoogteverschil max 700 meter per dag. Slapen in tent en berghutten. Voedsel mee voor volledige tocht. Navigatie Gemarkeerd, kaarten Beste tijd November – maart (daarbuiten sneeuw op de Paso Garner) Info o.a. Dominicus Bergtochten in Patagonië en Vuurland, Henk Filippo, uitg. Gottmer
8
Torres del Paine, gelegen aan de zuidelijke rand van de Patagonische ijskap, behoort tot de mooiste nationale parken van Patagonië. Zwaarbepakte wandelaars komen hier om het Circuito Torres del Paine te doen, een schitterende tocht waarbij je slaapt in hutten of op campings. Onderweg kun je slechts zeer beperkt eten inslaan, dus sjouwen geblazen. Daarbij opgeteld het bergachtige terrein plus de wisselvallige weersomstandigheden maken dat de tocht niet geschikt is voor ongetrainden. Suus ter Horst: ‘Het was januari, een hete zomer
Foto Jolanda Linschooten
naar Chileense begrippen. Helder weer, en dat betekent wind. Wind? Stórm, dagelijks! In mijn klapperende tentje heb ik die wind vervloekt. Maar het is een supermooie wandeling door een spectaculair gevormd en gekleurd landschap. Ik heb me beresterk en superklein tegelijk gevoeld. De cuernos kan ik nu van mijn lijstje schrappen.’ Het circuito kent enkele kortere varianten waaronder de ‘W’. In alle gevallen wandel je tussen indrukwekkende gletsjers en bergen, met grote kans om guanacos, ñandus en condors te zien.
49 Tour de Monte Rosa
Laugavegur
Land, activiteit IJsland, wandelen Traject Landmannalaugar - Skógar, 55 km Zwaarte/moeilijkheidsgraad Geen moeilijke passages, wel rivierdoorwadingen Navigatie Gemarkeerd, routegids, bv. Outdoor Handbuch Landmannalaugar, uitg. Conrad Stein of Abenteuer Trekking Island, uitg. Bruckmann (via
[email protected]). Beste tijd Juli en augustus Meer info Op Pad 8-2005
18-19
Foto Ralf Ganzhorn
9
Land, activiteit Italië, bergwandelen Begin-/eindpunt Pragser Wildsee - Belluno Afstand 150 km, 8 - 14 dagen Zwaarte/moeilijkheidsgraad Duidelijke paden, behapbare etappes, 1 via ferrata/klettersteig, maar die is te vermijden Navigatie Gemarkeerd; routegidsen, o.a. van Rother Beste tijd Half juli - half september. Pickel kan nodig zijn. Meer info Op pad 5-2004; oppad.nl
Circuito Torres del Paine
Hoog op de lijst scoorde IJsland met de Laugavegur-trekking. Een klassieker die in één week van een ijzige hoogvlakte naar de kust voert. Een beauty volgens kenners. Bram Aertsen: ‘De Laugavegur is een van de mooiste wandelwegen ter wereld. Je loopt door adembenemende landschappen en passeert prachtige gletsjers, indrukwekkende watervallen, vulkaankraters, fel kleurende en borrelende bergen en dampende warmwaterbronnen.’ En ‘Hiker Jan’: ‘Door de Lonely Planet genoemd als één van de drie mooiste wandelingen (samen met de Incatrail en Milfordtrack) op aarde. Wat mij betreft de mooiste én afwisselendste van de drie. De kleuren, de landschappen; zelfs lopend ga je hier te snel.’ Ine en Adolf: ‘In een surrealistisch landschap nog nooit zo’n prachtige trekking gemaakt! Je moet er geweest zijn om te weten hoe het daar is.’ Onderweg slaap je op campings of in hutten, die op maximaal dagafstanden lopen van elkaar liggen.
Land, activiteit Zwitserland/Italië, bergwandelen Traject 7 lange dagetappes; ronde vanuit Zermatt Navigatie Markeringen; kaart en kompas; gids The Grand Tour of Monte Rosa, uitg. Cicerone Karakteristiek Zware bergtocht. Schitterende uitzichten op ondermeer de Matterhorn. Info: www.hiking-info.net/verslagen
50 Graubünden-route Land, activiteit Zwitserland, fietsen Traject 152 km, 4 etappes, 2900 hoogtemeters van Chur naar Martina Navigatie Routeborden, topokaart Karakteristiek Zware tocht. Deel van de route (55 kilometer) over onverharde, soms drassige wegen. Info: www.myswitzerland.com
Foto Niels Kooyman
6
Alta Via Numero Uno (Dolomiten Höhenweg)
11
Het Pieterpad
Land, activiteit Nederland, wandelen Traject Pieterburen - Vorden (233 km, LAW 9-I) en Vorden - St Pietersberg, (252 km, LAW 9-II) Afstand 485 km, 27 dagetappes Navigatie Gemarkeerd; routegids Pieterpad, uitg. Nivon. Meer info o.a. www.wandelnet.nl, www.pieterpad.nl
Onder de lezers van Op Pad werd hij voorbijgestreefd door het Trekvogelpad. Het pad was het idee van Toos Goorhuis-Tjalsma uit Tilburg, en haar vriendin Bertje Jens uit Groningen om via een wandelroute hun woonplaatsen te verbinden. De populariteit van het pad kent geen grenzen, ook voor fietsers, skaters en kanovaarders is er een Pieterpad. Deze wandelruggengraat van Nederland sluit op de Sint Pietersberg aan op de Europese GR5 die tevens onderdeel is van de E2.
51 Nördliche Rätikon Höhenweg Land, activiteit Oostenrijk, bergwandelen Traject 6 dagen, tussen Latschau en Feldkirch. Navigatie Gemarkeerd, topokaart Karakteristiek Lichte, korte dagetappes. Info: Op Pad 4-2002; http://home.planet.nl/~pvsanten/ratikon.htm
52 Emscher Park Radweg Land, activiteit Duitsland, Ruhrgebied, fietsen Traject 230, van Duisburg naar Dortmund Navigatie Gemarkeerd Karakteristiek Vlakke wegen. Langs de ‘Industriekultur’ van het Ruhrgebied, Info: Op Pad 7-2004; www.magicmaps.de/produktinfo/touren/deutschland, klik op ‘Nordrhein Westfalen’
23-06-2008 11:15:23
‘Cool pap!’
53 Hermannsweg Land, activiteit Duitsland, wandelen Traject 156 km van Rheine naar Borgholzhausen Navigatie Gemarkeerd; topokaart Karakteristiek Lichte wandeltocht over de kammen van het Teutoburger Wald. Info: www.hermannsweg.de; www.klimgeit.nl/hermannsweg.html
54 Karwendel
Bergbeklimmer Ronald Naar wil zijn gezin ook eens aan een ‘expeditie’ laten ruiken. En dan maar meteen een tocht die zo mooi is dat iedereen begrijpt waarom paps zo gek is op dit soort reizen. De tocht De Lemosho Route, 8-daagse kampeertrektocht naar de top van de Kilimanjaro (5869 m). Door tropisch woud, heidebos, struiken, en een kale bergwoestijn van gestold lava en puimsteenstof. Zwaarte/moeilijkheidsgraad Etappes van 4 tot 6 uur stijgen en dalen. Zware topdag: 12 uur inspanning, en na de top 2800 meter afdalen! Technisch eenvoudig. Navigeren Paden zijn goed en soms bewegwijzerd. Gids verplicht. Beste tijd Het hele jaar. Kans op regen in maart/april/mei en oktober/december. Er naar toe Met KLM rechtstreeks Amsterdam - Arusha Kilimanjaro International Airport. Nog een uurtje rijden naar het park. Overnachten In tenten op speciaal ingerichte kampeerplaatsen. Georganiseerd Wij gingen in zee met een Nederlandse organisatie: www.tanzatrail.nl
Bundels licht priemen door de damp die tussen de tropische bebossing zweeft. Aan de takken van de heidebomen - ja bomen! - wappert baardmos. In de verte schittert een witte koepel in het laatste daglicht. Ik wijs en zeg met licht overstaande stem: ‘Kijk, jongens, daar zie je hem eindelijk, de Kilimanjaro.’ Victor en Boris, onze zonen van zestien
20-21
Land, activiteit Oostenrijk, mountainbiken Traject 7 dagen, 320 km, 7500 meter klimmen van de Zugspitze naar Kitzbühel Navigatie Gemarkeerd, kaarten Karakteristiek Ook geschikt voor onervaren bikers. Meestal over rustige, onverharde, soms steile bergwegen. Info: OpPpad 3-2006; www.bike.tirol.at
55 Dovrefjell
10
Land, activiteit Noorwegen, (berg)wandelen Traject 88 km, 5 dagen; van Kongsvoll Fjellstue naar Åmotsdalshytta Navigatie Gemarkeerd; kaarten; gids Bergtochten in Noorwegen, Jolanda Linschooten, uitg. Gottmer Karakteristiek Eenvoudig tot middelzwaar. Onderweg is de Snøhetta (2000 m) te beklimmen. Info: www.reizen.nl
56 Kingfisher Trail
Tekst en fotografie Ronald Naar
Land, activiteit Ierland, fietsen Traject 500 km, lus vanuit Carrick-on-Shannon Navigatie Gemarkeerd, kaart Karakteristiek Lichte tocht in Noordwest-Ierland. Info: Op Pad 2-2006
Kilimanjaro
en veertien, kijken enigszins vertwijfeld naar hun van enthousiasme hyperventilerende vader. Wat is er met pa aan de hand? Van jongs af aan nemen Tilleke en ik onze kinderen mee op bergwandeltochten en de eerste vierduizender hebben we er inmiddels op zitten. Het was dan ook niet te voorkomen dat op een gegeven moment het woord ‘expeditie’ viel. ‘Jaaa!’ riepen Boris en Victor. ‘Maar geen Everest,’ zei Tilleke streng. Het werd de 5895 meter hoge vulkaan Kilimanjaro, de hoogste berg van Afrika. De acht traditionele routes naar de top van de Kilimanjaro zijn geen van allen moeilijk. Op de Lemosho-route heb je tijd om aan de ijle lucht te wennen. Bovendien is hij volgens kenners de mooiste, en mooi is hij zeker.
Metershoge bloemen We lopen door een jungle met af en toe een open plek waar regelmatig zebra’s en buffels grazen. Iets hoger passeren we een sprook¬jesachtig heidebos en aan het einde van dag twee zien we voor de eerste keer de besneeuwde vulkaan. We wandelen over een plateau begroeid met zilvergrijze strobloemen en dalen af in de Barranco-kloof, waar metershoge Scenecio groeien, groene bloemen die door de
unieke combinatie van het tropische klimaat en de vulkanische bodem gigantische afmetingen hebben gekregen. De jongens vinden het spannend, de indrukken van het landschap, de worsteling met de ijle lucht en zichzelf - maar aan het einde van de dag is er steeds het verzoek: ‘En nu een spelletje kaarten?’
Echt wel heavy Op de zevende dag klimmen we naar de top, een gids voorop, een gids achteraan. ‘Pole, pole!, langzaam, langzaam,’ fluisteren ze om de magie van de nachtelijke stilte niet te doorbreken. In het aardedonker zien we niet veel meer dan de vierkante meters die onze hoofdlampjes beschijnen. ‘Dit is toch echt wel heavy,’ constateert Victor enigszins ontzet. Om half vijf begint de inktzwarte hemel donkerpaars te kleuren en als we een half uur later bij Stella Point aankomen verandert het in violet. Links van ons zien we het gewafelde ijs van de Rebmann-gletsjer, rechts kijken we in het donkere oog van de vulkaan: de Reusch Crater. We lopen dichter achter elkaar. Het gaat nu niet meer pole, pole, maar steeds sneller, opgejaagd door een onbestemd verlangen. Als we om iets voor zes de Uhuru Peak betreden, zit de zon nog altijd achter de horizon.
Veel vrolijker Op de zevende ochtend kruip ik in het tropisch vochtige Mweka Camp uit onze tent. De vraag van zoon Victor komt onverwacht: ‘Papa, hoe komt het dat je hier veel vrolijker bent dan thuis?’ ‘Hoezo?’ vraag ik geschrokken. ‘Thuis kun je soms zo chagrijnig zijn,’ zegt hij. ‘Ik vind het hier prachtig – de natuur, de spanning, het bezig zijn,’ zeg ik haperend, ‘hier geniet ik.’ ‘Thuis niet dan? We zien je graag zoals je nu bent.’ Ik kijk mijn jongens verbaasd aan. Victor vervolgt: ‘Nou, ik bedoel, voortaan gaan we toch wel meer dan van dit soort expedities maken? Ik wil ook best wel de Mount Everest beklimmen’. Boris knikt. ‘Ja pap, dat is cool.’ Opnieuw sta ik naar lucht te happen. Eerst Tilleke maar eens wakker maken.
Met kids de Kilimanjaro op? Neem extra de tijd om te acclimatiseren, kies een ‘langzame’ route zodat je rustig aan de hoogte kunt wennen, start vroeg, en schakel eventueel een tweede gids in voor optimale begeleiding.
57 (een deel van de) GR 65 Land, activiteit Frankrijk, wandelen Traject 210 km, van Le Puy naar Conques Navigatie Gemarkeerd, topogids. Karakteristiek Middelzwaar. Een van de hoofdroutes naar Santiago de Compostela. Veel gîtes. Info: www.gr-infos.com/gr65a.htm
58 GR 71 C/D, Tour du Larzac Land, activiteit Frankrijk, wandelen Traject ruim 200 km, in 2 lussen opgesplitst, door de Grands Causses. Navigatie Routebordjes, topoguide Tour du Larzac, Ref. 710 (www.ffrp.asso.fr) Karakteristiek Middelzwaar. Info: Op Pad 1-2007; oppad.nl.
59 Tussen Ansjovis en Anjou Land, activiteit Frankrijk, fietsen Traject 1000 km van Boulogne-sur-Mer naar de Loire en Bretagne Navigatie Gemarkeerd. Karakteristiek Niet zwaar, over glooiend land. Sluit o.a. aan op LF1 Noordzeeroute en ‘la Loire à Vélo’. Info: www.groteroutepaden.be
60 GR34,Route des Douaniers Land, activiteit Frankrijk, wandelen Traject 245, van Mont Saint Michel naar Saint Brieuc Navigatie Gemarkeerd, topogids. Karakteristiek Lichte tocht. Langs de noordelijke Bretonse kust. Info: www.bretagne.com
61 Ruta de Los Pueblos Blancos Land, activiteit Spanje, fietsen Traject 300 km, Ronda is goed uitgangspunt. Karakteristiek Pittig. O.a. door het Sierra de la Ronda, Andalusië. Langs witgekalkte dorpen op heuveltoppen. Navigatie Michelin-kaarten. Info: www.andalucia-web.net/ruta_1.htm voor overzicht van de witte dorpen
62 Appalachian Trail Land, activiteit VS, wandelen Traject 3500 km, 5- 7 maanden, Katahdin (Maine) – Springer Mountain (Georgia) Navigatie Gemarkeerd, kaart Karakteristiek Trektocht door 14 staten aan Amerika’s oostkust. Info: www.appalachiantrail.org
63 Louis Stevenson Trail Land, activiteit Frankrijk, wandelen Traject 215 km, 12 lange etappes, Le Puy - St. Jean-du-Gard Navigatie Gemarkeerd; kaart en kompas; Topogids GR-70: Le Chemin de Stevenson, uitg. FFRP. Karakteristiek Lichte tocht, dwars door de Cevennen. Kalkplateaus, glooiende akkers en kastanjewoud. Info: www.chemin-stevenson.org.
64 La Loire à velo Land, activiteit Frankrijk, fietsen Traject 300 km van Tours naar Nantes Navigatie Grotendeels bewegwijzerd. Karakteristiek Niet zwaar, een enkele klim, soms onverharde wegen. Info: Op Pad 7-2006; www.loirea-velo-fr
65 Via Appia Land, activiteit Italië, wandelen, fietsen Traject Ruim 500 km van Brindisi naar Rome Navigatie Moeilijk, puzzelen met kaart onvermijdelijk. Karakteristiek Niet zwaar. Over de restanten van de ruim 2000 jaar oude Romeinse weg. Info: www. tweevoeter.nl
66 Cornwall Coast Path Land, activiteit Engeland, wandelen Traject 425 km, 11 dagen; Bude - Plymouth Navigatie Gemarkeerd Karakteristiek Licht tot pittig. Kustwandeling door lieflijke landschappen, maar ook over ijzingwekkende kliffen. Info: www.cornishman.com
67 Gran Paradiso Land, activiteit Italië, bergwandelen Traject Vele meerdaagse tochten mogelijk. Cogne in het Valnontey is goede uitvalsbasis Navigatie Routebordjes; kaart en kompas; gidsen, o.a. Bergwandelingen, beklimmingen en trektochten in Valle d’Aosta, van Robert Weijdert (www.weijdert.nl) Karakteristiek Van eenvoudige dagtochten tot zware meerdaagse tochten
68 Knooppuntennetwerk Belgisch-Limburg Land, activiteit België, fietsen Traject Netwerk 1860 km, overal kun je opstappen Navigatie Routebordjes; knooppuntkaart Karakteristiek Heuvels, hoeve, landwegen. Info: http://fvw.valksoftware.nl.
23-06-2008 11:15:24
12
Land, activiteit België, Luxemburg, wandelen Begin-/eindpunt Luik (Barchon) - Diekirch (Lux) Afstand: 287 km Zwaarte/moeilijkheidsgraad Veel klimmen en dalen, soms rotsachtige passages. Navigatie Gemarkeerd, topogids Meer info www.groteroutepaden.be Debbie Sanders: ‘Eén van de betere GR-tochten in de Ardennen, met wisselende landschappen en mooie uitzichten. Er wordt geregeld in en uit de vallei geklommen dus het vergt wel wat inspanning.’ In Luxemburg volgt de GR 57 de Sûre. Het landschap? Glooiend. Je wandelt langs grote en kleine rivieren, met rotsachtige wanden, prachtige grotten en wilde bossen. Trekpleisters onderweg zijn het mooie Houffalize en Clervaux.
Foto: Jolanda Linschooten
GR 57, Ourthevallei
16
De Walserwegen stammen uit de Middeleeuwen. Boeren uit Wallis (‘Walser’) trokken naar omliggende gebieden (Tessin, Graubünden, Vorarlberg, Tirol) om daar een nieuw bestaan op te bouwen. Afwisselende wandelingen langs charmante bergdorpjes en indrukwekkende bergen. Er zijn verschillende Walserwegen, van eenvoudig tot alpien.
15
Langs hutten in P.N. Mercantour
De Mercantour is een nationaal park in de zuidelijke Alpen. Je wandelt door een fascinerend landschap met uitgesleten gletsjerdalen, prachtige meren en langs een heilige plek met tekens uit de prehistorie. In het park wemelt het van de goedgemarkeerde wandeltochten, met hutten en gîtes d’étappe binnen handbereik. Vanuit Colmar kun je een rondje lopen door de noordelijk gelegen GR5 te verbinden met de zuidelijkere GR52a.
Land, activiteit Canada (Vancouver Isl.), wandelen Traject 75 km, 6 dagen, Port Renfrew/Bamfield Navigatie Kaart en kompas. Karakteristiek Moeilijk terrein. Aangelegd als lifesaving trail voor overlevenden van scheepsrampen Info: www.vancouverislandoutdoors.com
70 Via Vandelli
Bikelinegidsen staan bekend om de goede routebeschrijvingen en kaartjes. De Europaradweg R1 is tot aan Höxter (275 km) ook geschikt voor kinderen. Daarna volgen enkele steile hellingen. De route geeft je een goed beeld van verschillende Duitse gebie-
22-23
Land, activiteit Italië, wandelen Traject 7 etappes van La Santona naar Resceto Navigatie Gemarkeerd, kaart Karakteristiek Over hoge bergkammen in de Appennino Modenese en door de woeste Alpi Apuane. Goede paden. Info: Op Pad 1-2005
Foto Kees Swart
14
Land Nederland - Duitsland Begin-/eindpunt Arnhem - Berlijn. Te verlengen tot St. Petersburg Afstand 900 km Karakteristiek Over landelijke wegen. Zwaarte/moeilijkheidsgraad Behalve circa 100 km in de Harz niet echt zwaar Navigatie Markering; gids Europaradweg van Bikeline, uitg. Esterbauer Meer info www.fietsvakantiewinkel.nl
71 Müllerthalroute
den, zoals het Munsterland en de Harz. Er wordt nauwelijks gefietst op wegen met (druk) autoverkeer, stadjes worden vermeden. Wel kans op hertjes, marters, hazen en konijnen onderweg.
Een van de mooiste routes van het National Cycle Network van Sustrans in Groot Brittannie. Hij voert van Derby noordwaarts naar Berwick upon Tweed door spectaculaire en afgelegen delen van het Engelse platteland. Hij wordt een tocht over ‘de ruggengraat van Engeland’ genoemd dus reken niet op een tochtje pierewaaien. Ook enkele zware offroad trajecten, wie het hele traject wil doen, zorgt voor de juiste fiets (hybride).
Land Frankrijk, Parc National Mercantour Route Vijfdaagse trektocht met St-Martin-de-Vesubie als beginen eindpunt Zwaarte/moeilijkheidsgraad Licht tot middelzwaar Navigatie Gemarkeerd, topokaarten, gids Dauphiné West, door Iris Kürschner, Rother Verlag. Karakteristiek Bergwandeling die geschikt is voor beginners en voor kinderen. Laatste dag veel dalen. Meer info oppad.nl > 10 mooiste huttentochten Ronald Naar; www.mercantour.eu
69 West Coast Trail
Europa Radweg R1
Land Groot-Brittannië, Engeland Begin-/eindpunt Derby - Berwick upon Tweed Afstand 570 km Zwaarte/moeilijkheidsgraad Van lichtglooiend landschap in het zuiden tot enkele zware klims in het middentraject Karakteristiek (Middel)zware fietstocht door de Pennines, met mbt-achtige trajecten. Navigatie Gemarkeerd, kaart/gids National Cycle Network (NCN) Meer info Op Pad 6-2004; www.sustrans.org.
Land, activiteit Luxemburg, wandelen Traject 3 lussen, totaal 100 km. Inhaken o.a. bij Echternach Navigatie Routeborden; kaart in de maak (najaar) Karakteristiek Door bemoste dalen en langs grillige rotsformaties. Info: www.mullerthal.lu
Foto Henk van Walbeek
Land, activiteit Zwitserland, bergwandelen Begin- /eindpunt Zermatt – Mittelberg/Kleinwalsertal v.v. , afstand: ca 300 km, in 39 etappes, met diverse varianten Karakteristiek Over oude handelspaden, varierend in niveau. Zwaarte/moeilijkheidsgraad Basisroute kent aanzienlijke hoogteverschillen; tredzekerheid is vereist. Beste tijd Half juli - half september Navigatie Gemarkeerd Meer info Op Pad 1-2005, oppad.nl; www.walserweg.com; gids Der Grosse Walserweg, Verlag der Weitwanderer
Pennines Cycleway, NCN 68
Foto: Iris Kürschner
Foto Debbie Sanders
13
Grosser Walserweg
72 Pembrokeshire Coastpath Land, activiteit Wales, wandelen Traject 300 km, van St. Dogmaels naar Amroth. Navigatie Gemarkeerd; kaart Karakteristiek Niet zwaar. Info: www.pcnpa.org.uk
73 Escalante River
75 Alta via dei Monti Liguri Land, activiteit Italië, bergwandelen Traject 400 km van Ventimiglia naar La Spezia Navigatie Gemarkeerd, topokaart. Karakteristiek Licht. Prachtige route langs de Ligurische kammen bij Genua. Info: www.altaviadeimontiliguri.it
Land, activiteit Verenigde Staten, wandelen Traject 42 km, 4 dagen Hole-in-the-Rock Road, Escalante Navigatie Deels gemarkeerd, kaart Karakteristiek Weinig hoogteverschillen, veel waden. Woestijnlandschap, diepe canyons, tafelbergen. Te heet in de zomer. Info: www.utah.com/ hike/escalante_river.htm; Boek: Hiking the Escalante, uitg. Wasatch Publishers
76 trans tenerife mtb-tour
74 Via Claudia Augusta
Land, activiteit La Palma (S), wandelen Traject 5 - 7 daagse tocht, o.a. vanuit Los Llanos te beginnen. Navigatie Gemarkeerd; diverse gidsen. Karakteristiek Lichte rondtocht op hoogte (400 500 m). Oud wandelpad langs de randen van het eiland. Info: www.lapalma-wandelen.nl
Land, activiteit Duitsland/Italië, fietsen Traject 700 km van Augsburg naar Trento Navigatie Gemarkeerd; gids Bikeline Radtourenbuch: Via Claudia Augusta, uitg. Esterbuaer. Karakteristiek Goede fietswegen. Twee passen van 1250 en 1450 meter. Oude Romeinse weg over de Alpen. Info: www.viaclaudia.at
Land, activiteit Gran Canaria (S), mountainbiken Traject Vijfdaagse doorgaande tocht van ca 60 km per dag. Navigatie Kaart en kompas, beschrijving oppad.nl Karakteristiek Zwaar. Ervaring met mountainbiken en goede conditie zijn absoluut noodzakelijk. Info: Op Pad 7-2002; oppad.nl
77 GR 130
23-06-2008 11:15:25
ingle is een schiereiland met bergen tot D 950 meter hoog, hagelwitte stranden en
20
Kettle Valley Railway
Land, activiteit Canada, fietsen Traject 700 km; Castlegar - Hope Karakteristiek Ongemarkeerde, grotendeels onverharde mountainbikeroute. Zwaarte/moeilijkheidsgraad Niet zwaar, max 2,2% stijging Navigatie Diverse routegidsen. Je volgt oude spoorlijn. Meer info www.planet.eon.net/~dan/kvr.html
Foto Hans van Walbeek
85 Sjaellandsleden Land, activiteit Denemarken, wandelen Traject 650 km; Odsherred/Rødvig Navigatie Gemarkeerd. Valt samen met de North Sea Cycle Trail Karakteristiek Licht. Meerdere varianten mogelijk Meer info www.sjaellandsleden.dk
86 E4 op Kreta
19
Land, activiteit Griekenland, (berg)wandelen Traject 400 km, 23 dagen; Káto Zákros-Paleochora Navigatie (Slecht) gemarkeerd; topokaarten, gids E4 Trans Kreta, uit. Conrad Stein Karakteristiek Deel van Europa’s langeafstandspad E4. ’s Zomers erg warm en weinig water.
Elbe Radweg
Land Tsjechië, Duitsland Traject 480 km, Praag - Magdeburg Zwaarte/moeilijkheidsgraad Vlakke route over fietspaden en kleine landwegen Navigatie Markering; routegids, o.a Bikeline, uitg. Esterbauer. Meer info www.fietsvakantiewinkel.nl
Overland Track
Land, activiteit Australië (Tasmanië), (berg)wandelen Begin-/eindpunt Cradle Mountain naar Lake St Clair (Tasmanië) Afstand 65 kilometer, 6 dagen Zwaarte/moeilijkheidsgraad Middelzwaar, soms pittige klims Navigatie Gemarkeerd; kaarten en gidsen. O.a. te koop via bezoekerscentrum, zie www.parks.tas.gov.au Karakteristiek Goed gemarkeerde pad door nationaal park Meer info www.overlandtrack.com.au
24-25
Land, activiteit Turkije, (berg)wandelen Traject 500 km van Fetiye naar Antalya Navigatie Gemarkeerd Karakteristiek Veel klimmen. I.vm. hitte best in voor- en najaar. Info: oppad.nl; www.lycianway. com
18 Foto Lars Schneider
‘Echte’ mtb-ers zullen hun schouders ophalen over de Kettle Valley Railway (KVR), een verlaten spoorlijn die slingert door centraal British Columbia tussen Midway en Hope. Nergens is het stijgingspercentage hoger dan 2,2%. Maar wie geen weke knieen krijgt vanj de zwevende passages door de Myra Canyon (na brand in 2003 sinds juni voor het eerst weer open) is pas echt een bikkel. Behalve veel ‘zweven’ ook tunnels en prachtige uitzichten.
84 Lycian Way
Foto Erik Van de Perre
Land, activiteit Ierland, wandelen Traject 179 km, 8-daagse rondtocht langs kust van Dingle schiereiland in zuidwestIerland Begin-/eindpunt Tralee Zwaarte/moeilijkheidsgraad Eenvoudig. Navigatie Gemarkeerd, topokaarten Beste tijd Hele jaar. Mooi weer in mei/juni Meer info www.dingleway.net/index.shtml
steile kliffen. Helaas is tot in deze uithoeken de Ierse asfalteerwoede niet te stuiten. Lezer Joris: ‘Zelfs op deze route zul je je zelden buiten de bewoonde wereld wanen. toch blijven de voordelen het winnen: vriendelijke bevolking, fantastische landschappen, wildkamperen, Guinness, en op het goede moment: rust. Mooiste traject? Rondom Mount Brandon tal van (onbeschreven) wandelmogelijkheden. Goed informeren bij de locals.’
Foto Ronald Naar
17
The Dingle Way
De Overland Track voert door de ruigste bergen van het Cradle Mountain Lake St. Clair National Park op Tasmanië, vlak langs Mount Ossa. Je kunt deze tocht in principe het hele jaar maken, tenzij het sneeuwt of stormt, en dat gebeurt niet zelden. Enna Klaversma: ‘Prachtige wildernistocht, helaas erg slecht weer, maar veel gezelligheid in de hutten.’ Boeken voor hoogseizoen (nu inschrijven voor 2008/2009) is verplicht; kamperen toegestaan.
De Elbe Radweg is een goed gemarkeerde, vlakke route over fietspaden en kleine landwegen. Vanaf de Tsjechische grens volg je de Elbe stroomafwaarts. Je fietst door het Elbzandsteengebergte en passeert kastelen en romantische dorpjes. Maar ook belangrijke historische steden zoals Dresden, Meißen en ‘Lutherstad’ Wittenberg liggen op de route. Wil je lekker licht trappen? Doe dan de route met de stroom mee.
87 The Great Glen Way Land, activiteit Schotland, (berg)wandelen Traject 117 km, 5 à 6 dagen Fort William - Inverness Navigatie Gemarkeerd; kaart. Karakteristiek Licht, weinig klimmen. Door het hart van de Schotse Hooglanden. Info: Op Pad 2-2005, www.greatglenway.com
88 rond Jelenia Gora Land, activiteit Polen, fietsen Traject Variabel, vanuit Jelenia Gora Karakteristiek Licht tot middelzwaar. Over rustige landelijke wegen en onverharde (mtb-)paden door de uitlopers van het Reuzengebergte. Navigatie Gemarkeerd; kaarten. Info: Op Pad 12007; oppad.nl.
78 Donegal Way
81 Hadrians Way
Land, activiteit Ierland, wandelen Traject ca 280 km, 4 lussen vanuit Donegal Navigatie Kaart en kompas Karakteristiek Navigatie soms lastig. Westkust van Noord-Ierland. Info: www.walkireland.ie
Land, activiteit Engeland, wandelen/fietsen Traject ca 258 km; Ravenglass - Tynemouth Navigatie Gemarkeerd, ingetekende routekaart Karakteristiek Licht. Langs de overblijfselen van de muur van Hadrianus, dwars door Engeland. Info: Op Pad 3-2005
Land, activiteit Australië, wandelen Traject 32 km, 4 dagen Ramsay Bay–George Point Navigatie Bordjes, steenmannetjes Karakteristiek Zware bushwalk door ongerept regenwoud. Groene bergen, blauwe zee, watervallen. Info: www.epa.qld.gov.au.
82 GR 11 Caminho de Santiago
90 Banks Peninsula Track
79 Rennsteig Land, activiteit Duitsland, wandelen Traject 168 km van Hörschel naar Blankenstein Navigatie Gemarkeerd, topokaart Karakteristiek Relatief vlak. Over de kam van het Thüringer Wald gebergte, het Thüringer Schiffergebirge en het Frankenwald. Info: www.rennsteig.de
80 Abel Tasman Trail Land, activiteit Nieuw Zeeland, wandelen Traject 51 km, 3 - 5 dagen van Wainui, Totaranui of Awaroa naar Marahau Navigatie Gemarkeerd Karakteristiek Eenvoudig. Kustwandelen op zijn mooist. Info: www.doc.govt.nz; routegids New Zealand – The Great Walks, Trailblazer.
89 Thorsborne Trail
Land, activiteit Portugal, wandelen Traject 60 km; Sesimbra - Porto Brambao. Navigatie Gemarkeerd; topogids. Karakteristiek Kustpad met fabuleuze uitzichten. Info: www.wandelinportugal.nl; www.euro-senders. com/img/comunitats/portugalgran.jpg
Land, activiteit Nieuw Zeeland, wandelen Traject 35 km, 2 - 4 dagen, Akaroa Navigatie Gemarkeerd. Karakteristiek Eenvoudige trektocht vlakbij Christchurch. Vaak langs de kust met wat klimmetjes naar de kraterrand.Info: www.bankstrack.co.nz
83 Donauroute
91 Dolpo Trek
Land, activiteit Oostenrijk, fietsen Traject 500 km, 7 dagen van St. Johann im Pongau naar Wenen Navigatie Gemarkeerd; routegidsjes Karakteristiek Relatief lichte tocht, meestal asfalt, soms grind. Info: Op Pad 3-2007; www.donauradweg.nl
Land, activiteit Nepal, bergwandelen Traject 22 dagen; Jumal - Juphal Navigatie Kaart; gids Trekking in Nepal, uit. Dominicus (tweedehands) Karakteristiek Zware tententrektocht. Toppen boven de 5000 m. Lange tijd gesloten gebied, nog steeds een redelijk exclusieve bestemming.
23-06-2008 11:15:26
Twee van de populairste onder de Nine Great Walks. Het zuidereiland is een langgerekt gebergte, met Mount Cook (3753 m) als hoogste top. Het is een prachtige tocht door diep ingesneden dalen, langs heldere rivieren en door koel regenwoud. Het landschap is hier hoogalpien. Houd rekening met (veel) regen. Mooiste dagtocht (pittig!) over het noordereiland: Tongariro Circuit (zie www.doc.govt.nz), van Mangatepopo naar Ketetahi, door fraai vulkanische landschap met de Emerald Lakes (foto) als climax.
Land Nederland - Frankrijk - Spanje Activiteit Wandelen Begin-/eindpunt Geen vast startpunt; eindpunt Santiago de Compostela Afstand Vanuit Nederland minimaal tweeduizend kilometer Zwaarte/moeilijkheidsgraad Van licht tot zwaar, afhankelijk van gekozen route Navigatie Knopen van LAW’s en GR’s, d.m.v. kaarten en gidsen. Verschillende markeringen. Meer info www.tweevoeter.nl; www.piedapedia.nl.
Foto Sjiva Janssen
Wie het graf van de apostel Jacobus in Santiago de Compostela (noordwest Spanje) wil zien zal verschillende LAW’s (bv het Jabikspaad in Friesland) en GR’s aan elkaar moeten knopen, één vaste route is er niet. Het systeem van pelgrimsroutes door Frankrijk is sinds 1998 ingeschreven op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. De routes eindigen in Visé, waar ze aansluiten op de GR 5 richting Nice.
26-27
98 Kangerlussuak- Illulisat
Land, activiteit Canada, VS, bergwandelen Traject 53 km, 4 dagen Skagway, Alaska/Lake Bennet, Yukon Navigatie Gemarkeerd; kaarten Karakteristiek 1250 m klimmen en 650 m dalen. Eenvoudige paden. Tussen de stille getuigen van de goudkoorts. Info: www.nps.gov.
Land, activiteit Groenland, wandelen Traject 10 dagen; Kangerlussuak - Illulisat Navigatie Kaart en kompas Karakteristiek Veel zelf uitzoeken. Kans op andere wandelaars gering.Info: www.affordabletours.com (commerciële site)
93 Eifelsteig
96 Faragas-gebergte
Land, activiteit Duitsland, België, wandelen Traject 300 km, 15 dagen van Aken naar Trier Karakteristiek Gemiddeld, af en toe een korte, steile helling Navigatie Gemarkeerd (eind 2008 compleet) Info OP3-2008, oppad.nl
Land, activiteit Roemenië, wandelen Traject 75 km, 7 dagen; Sibiel is goede uitvalsbasis Navigatie Kaart en kompas. Karakteristiek Middelzware tochten door bergachtig terrein. Overnachten in hutten of wildkamperen. Info: Cicerone-gids The mountains of Romania.
Land, activiteit Bulgarije, bergwandelen Traject Diverse mogelijkheden, bv. van Borovets naar Govedartsi Navigatie Kaart en kompas Karakteristiek Middelzwaar. Veel topjes om te beklimmen. Hutten aanwezig. Info: Op Pad 9-1998
94 Cycling Vietnam
97 Moose Trail
Land, activiteit Vietnam, fietsen Traject 2000 km van Saigon naar Hanoi Navigatie Kaarten Karakteristiek Kustroute tussen drukke Saigon en sjieke Hanoi. Info: diverse commerciële websites, bijv. www.exodus.co.uk/holidays/mov.html
Land, activiteit Canada, wandelen Traject 88 km, 7 dagen, Mt Robson Provincial Park Navigatie Meestal duidelijk pad, kaart Karakteristiek Rivierdoorwadingen, moerassige stukken. Kans op beren. Info: gids Bergwandelen in British Columbia, Yukon en Alaska, Frank Maas, uitg. Gottmer.
24
El Camino naar Santiago de Compostela
Foto Sjiva Janssen
22
95 Chilkoot Trail
Land, activiteit Nepal, bergwandelen Traject 300 km, 17 - 22 dagen; Besisahar - Birethanti Navigatie bewegwijzerd. Karakteristiek Middelzwaar. Variatie aan klimaatzones en culturen. Bijgenaamd de Hippietrail. (Overbelopen) wandelklassieker in de Himalaya, volop faciliteiten. Info: www.cia.com.au.
23
Rallarvegen
Adlerweg
Land Oostenrijk Activiteit Bergwandelen Begin-/eindpunt St. Johann in Tirol – St. Anton am Arlberg Afstand 450 km, 70 etappes Zwaarte/moeilijkheidsgraad Wisselend, van eenvoudige etappes tot zware alpiene trajecten Navigatie Gemarkeerd. Karakteristiek Zeer gevarieerde tocht die naar wens kort of lang, licht of zwaar te maken is Meer info Op Pad 2-2008; www.adlerweg.tirol.at
Land Noorwegen Activiteit Fietsen Begin-/eindpunt Haugastøl - Myrdal, Flåm en Voss. Je kunt de route bij verschillende stations beginnen Afstand ca 200 km Hoogste punt 1341 m Zwaarte/moeilijkheidsgraad Groot hoogteverschil: Finse (ruim 1300 m) - Flåm (zeeniveau) Karakteristiek Route over de weg die aangelegd is om de spoorlijn aan te leggen, met ruwe en steile trajecten. Navigatie Gemarkeerd; gidsen Meer info Op Pad 5-2003; oppad.nl De Rallarvegen is een populaire fietsroute (Europa’s mooiste volgens sommigen) langs de monumentale spoorlijn Bergensbane. Hij is genoemd naar de Rallar, de bouwers die het spoor met de hand aanlegden. Onderweg zie je hoe zij leefden en werkten. De Rallarvegen voert door een indrukwekkend berggebied, van Haugastøl via Finse naar Flåm. Als je vervolgens de trein van Myrdal naar Uppsete neemt, fiets je van daaruit verder naar Voss. Het is zó gezegd, maar doen.. lees het routeverslag.
Route bestaat sinds de zomer van 2006 en wordt nog steeds uitgebreid. De naam verwijst naar de vorm van het padennet dat lijkt op het silhouet van een vliegende adelaar. De basisroute beslaat 280 kilometer en gaat dwars door Tirol. Typische bergdorpjes en ruige bergen wisselen elkaar af. Naast deze Adelaarsweg in NoordTirol is er sinds kort ook een Jungadlerweg in Oost-Tirol, die in 20 etappes door het Nationale Park Hohe Tauern voert.
25
99 Rila Nationaal Park
100 Jutland Fietsroute Land, activiteit Denemarken, fietsen Traject 900 km; Emmen - Skagen Karakteristiek Heuvelachtig, maar niet zwaar. Over stille wegen door dunbevolkt Jutland. Bossen, hei, akkers, weiden, meren fjorden. Navigatie Kaart; routegids Jutland Fietsroute, Clemens Sweerman, uitg. Pirola. Info: www.fietskaartinformatiestichting.nl
Foto Jolanda Linschooten
Foto Jolanda Linschooten
Land Nieuw Zeeland Activiteit Bergwandelen Traject 2 verschillende routes, Milford track, 4 dagen op het Zuidereiland; Tongariro (dagtocht op het Noordereiland) Begin-/eindpunt, Milford: Glade Wharf - Milford Sound (vv); Tongariro: Mangatepopo naar Ketetahi. Afstand, Milford: 53 km, 4 dagen; Tongariro: 18 km Zwaarte/moeilijkheidsgraad De Milford Track is één van de eenvoudigste Great Walks; Tongariro is een pittige dagtocht Navigatie Kaart, routegidsen Karakteristiek De Milford Track loopt door Fiordland N.P. met één zware klim op dag 3 naar Mackinnon Pass (1154 m). Spectaculaire watervallen. Meer info www.doc.govt.nl, gids New Zealand - The Great Walks, uitg. Trailblazer.
92 Annapurna Circuit
Foto Robert Eckhardt
21
Milford Track & Tongariro Track
Kangchenjunga Trek
Land Nepal Activiteit Bergwandeltrektocht Begin-/eindpunt Van Phidim of Gopetar via het zuidelijke kamp van de Kangchenjunga, naar het noordelijke basiskamp Pang Pema, retour naar Suketar/Basantapur Aantal dagen lopen Minimaal 25 Zwaarte/moeilijkheidsgraad Zwaar Navigatie Kaarten, gidsbegeleiding Karakteristiek Zware trek. Voor ervaren klimmers. Hoogste overnachting 5150 m (Pangpema) Meer info Op Pad 5- 2003; Kangchenjunga, A Trekker’s Guide, Cicerone Press; Trekking in Nepal (tweedehands), Dominicus Adventure
Trektocht naar de Kangchenjunga, met 8586 meter de op twee na hoogste berg ter wereld. ‘Fenomenaal, zo’n beetje het mooiste dat je in Nepal kunt doen’, aldus Robert Eckhardt. De Kangchenjunga-trek loopt door een nog nauwelijks door toeristen aangetaste hoek van Nepal. Met onderweg net genoeg dorpen om zonder tent te kunnen lopen. Gids en dragers aangeraden/verplicht. De Lapsang La (5110 m) is een van de zwaarste beklimmingen in de trek.
23-06-2008 11:15:28
