lucia di lammermoor Gaetano Donizetti

01

lucia di lammermoor Gaetano Donizetti

03

lucia di lammermoor

Inleidingen door Marijke Schouten Plaats Nationale Opera & Ballet, foyer 2de balkon Tijd 19.15/12.45 uur Lengte 30 minuten Toegang gratis op vertoon van een plaatsbewijs voor de voorstelling van die dag Met steun van de Vereniging Vrienden van De Nationale Opera

Het luxe operaboek Lucia di Lammermoor is verkrijgbaar in Nationale Opera & Ballet. Daarin staan onder meer een uitgebreide synopsis, en het libretto in het Italiaans en Nederlands. De prijs is €8. Decors, kostuums, rekwisieten, pruiken, grime, belichting, geluids- en toneeltechniek vervaardigd en verzorgd door Technische Organisatie Nationale Opera & Ballet. De voorstelling van donderdag 27 maart wordt live uitgezonden op Radio 4 (NTR Opera Live) om 19.45 uur.

Reprise Gaetano Donizetti 1797-1848 Dramma tragico in due parti Libretto Salvatore Cammarano Wereldpremière 26 september 1835 Teatro San Carlo, Napels Première eerste voorstellingsreeks 1 november 2007 Nationale Opera & Ballet Première 14 maart 2014 Volgende voorstellingen 17, 21, 23*, 27, 30 maart 2014 3, 6* april 2014 20.00/*13.30 uur Nationale Opera & Ballet De voorstelling duurt circa 3 uur, inclusief 1 pauze. De opera wordt in het Italiaans gezongen, Nederlands en Engels boventiteld. Nederlandse boventitels gebaseerd op de librettovertaling van Ike Cialona. Engelse boventitels: Peter Kreiss.

Muzikale leiding Carlo Rizzi Regie Monique Wagemakers Decor Frank Philipp Schlössmann Kostuums Rien Bekkers Licht Reinier Tweebeeke † Dramaturgie Klaus Bertisch Nederlands Kamerorkest Koor van De Nationale Opera Instudering Thomas Eitler

04

05

rolverdeling

Productieteam

Lord Enrico Asthon Marco Caria Miss Lucia Jessica Pratt Sir Edgardo di Ravenswood Ismael Jordi Lord Arturo Buklaw Philippe Talbot Raimondo Bidebent Alastair Miles Alisa Christine Tocci Normanno Erik Slik

Assistent-dirigent Wouter Padberg Repetitoren Peter Lockwood Jan-Paul Grijpink Assistentregisseurs Bert Bijnen Meisje Barbara Hummel Avondregie Bert Bijnen Stagiair regie Jedidjah Julia Noomen Taalcoach Valentina di Taranto Voorstellingsleiders Marjolein Bergsma Alvin Williams Saskia Waaijer Rosa Hendriks Janine van der Molen Repetitiecoördinator Joep Winters Assistent kostuumproductie Hanne Oosterveer 1ste toneelmeester Jop Heitbrink 1ste belichter Co van Diepen 1ste rekwisiteur Carolien Meijer

Special effects Ruud Sloos Videobeelden Geert Braam 1ste kleder Krystyna Peda 1ste grimeur Lia van der Horst Titelregie Ruud Rockx Bediening boventiteling Jan Hemmer Productievoorbereiding Puck Rudolph Productieleiding Bob Brandsen Mechteld van Gestel

06

07

korte inhoud

Eerste deel Het vertrek Eerste en enige akte Lucia Asthon wordt door nachtmerries gekweld. Alleen in haar fantasie is ze werkelijk vrij. De mannenwereld waarin zij leeft, heeft ontdekt dat ze een liefdesverhouding heeft. Men vreest dat het Edgardo di Ravenswood is, de vijand van de familie. Ooit hadden de Asthons hem verdreven, maar als hij teruggekeerd is, zou hij weleens zijn vervallen familiebezit kunnen opeisen. Lucia’s broer Enrico, heer van Lammermoor, vertelt zijn vertrouweling Normanno en de priester Raimondo dat alleen een huwelijk van Lucia met de rijke Lord Arturo Buklaw de familie van de ondergang kan redden. Lucia verzet zich nog tegen deze plannen. Terwijl ze wacht op Edgardo, vlucht ze, zoals zo vaak, in een wereld van oude legenden. Al eerder was een van haar voorouders de bruid van een Ravenswood geweest. Bij een bron werd zij doodgestoken en het water kleurde rood van haar bloed. Lucia is zelf de nieuwe bruid van Lammermoor, maar met Edgardo zal ze gelukkig worden. Eindelijk is hij er, zij het slechts om snel weer afscheid te nemen: om politieke redenen moet hij naar Frankrijk vertrekken om van daaruit beter te kunnen opkomen voor de rechten van Schotland. Maar eerst wil hij de oude strijd tussen de Ravenswoods en de Asthons bijleggen en Lucia’s broer om de hand van zijn zuster vragen. Lucia wil hun relatie

echter nog geheimhouden; zij vreest de toorn van haar broer en is bang ook het laatste beetje persoonlijk geluk te verliezen. Edgardo begrijpt haar. Op het graf van zijn vader had hij wraak gezworen tegen de Asthons. De liefde voor Lucia had hem weliswaar mild gestemd, maar in werkelijkheid is zijn woede tegen Enrico niet afgenomen. Ook voor Edgardo’s uitbarstingen is Lucia bang, en zij maant hem aan tot kalmte. Niets moet hun liefde storen. Voordat Edgardo wegsnelt, wisselen zij heimelijk ringen uit als teken van hun verbintenis. Alleen de hemel is hun getuige.

Tweede deel De huwelijksovereenkomst Eerste akte Maanden zijn voorbijgegaan. Enrico bereidt het huwelijk van Lucia met Arturo voor. Hij heeft Edgardo’s brieven aan zijn zuster achtergehouden en Lucia zo steeds meer vervreemd van haar geliefde. Van Normanno krijgt hij een vervalste brief, die Edgardo beschuldigt van ontrouw en waarmee Lucia voor eens en voor altijd murw gemaakt moet worden. Als Enrico Lucia de brief geeft, wil zij alleen nog maar sterven. Maar Enrico geeft niet toe: nu Lucia kennelijk bedrogen is, mag ze zich niet langer verzetten tegen een politiek huwelijk. Als Lucia hulp zoekt bij Raimondo, raadt ook de priester haar

aan zich te voegen naar de wensen van haar broer. Haar gelofte van trouw aan Edgardo was hoe dan ook niet door de kerk gezegend. Hij doet een beroep op haar loyaliteit tegenover de familie. Diep teleurgesteld in Edgardo geeft Lucia zich over aan haar lot. Het huwelijk betekent voor haar de dood en de dood ziet zij als haar redding. De aankomst van Arturo wordt al gevierd; hij belooft het aanzien van de familie Asthon in ere te herstellen. De apathische Lucia wordt tot bruid gemaakt en zij ondertekent onder dwang de huwelijksovereenkomst. Zelf ziet ze deze als haar doodvonnis. Temidden van de menigte duikt Edgardo plotseling op. Allen zijn als verlamd, want Lucia is al bijna helemaal weggeraakt uit de werkelijkheid. Als de mannen met het zwaard op Edgardo afgaan, plaatst Raimondo zich tussen de strijdenden en maant hen om aan God te denken. Edgardo eist zijn recht en zijn bruid op. Als Raimondo hem de huwelijksovereenkomst laat zien, is hij ontsteld. Woedend geeft hij Lucia zijn ring terug. Plotseling is zij de schuldige en hij wil dat zij hem doodt: zijn bloed moet deel uitmaken van het bruiloftsfeest. Door waanzin getekend wendt Lucia zich tot God. Hij moet Edgardo redden van de vloek van de Asthons.

Tweede akte Terwijl Lucia wordt gedwongen de huwelijksnacht te voltrekken, daagt Enrico Edgardo uit tot een duel. De volgende morgen zullen zij met elkaar vechten. Het bruiloftsfeest lijkt op het hoogtepunt te zijn als Raimondo met het bericht komt dat Lucia de man met wie ze zojuist in het huwelijk is getreden heeft vermoord, en dat zij telkens weer naar haar echtgenoot vraagt. Dan verschijnt de bruid zelf. Als in een andere wereld beleeft zij haar huwelijk met Edgardo en wordt zij zelf tot de bruid van Lammermoor uit de oude legende. Verleden, droom en werkelijkheid vermengen zich in haar verwarde geest. Als Enrico zijn zuster zo ziet, wil hij haar opnieuw beschuldigen, maar als haar toestand tot hem doordringt, ziet hij zijn eigen schuld in. Lucia treedt buiten zichzelf. Vereend met haar dode echtgenoot wil ze vanuit de hemel over haar man waken. Ook Edgardo is vertwijfeld. Hij krijgt te horen dat zij weldra zal sterven. Maar zonder Lucia heeft het leven voor hem geen zin meer. Als hij haar doodsklok hoort luiden, doodt hij zichzelf. Klaus Bertisch Vertaald door Frits Vliegenthart

08

09

Synopsis

Part One The leavetaking Act I Lucia Asthon is plagued by nightmares and only really feels free in her imagination. The men who form the masculine world in which she lives have discovered that she is involved in a love affair; they are afraid that she is in love with Edgardo of Ravenswood, an enemy of the family. The Asthons had once driven him out but if he should return, he could demand the return of his family’s run-down estates. Lucia’s brother Enrico, Laird of Lammermoor, tells his confidant Normanno and the minister Raimondo that all that can save his family from ruin is Lucia’s marriage to the rich Lord Arturo Bucklaw. Lucia still opposes their plans for her. While waiting for Edgardo’s arrival, she takes refuge, not for the first time, in a world of legend. One of her ancestors had also been the bride of a Ravenswood; she had been stabbed to death next to a fountain and her blood had stained the water red. Lucia sees herself as the new Bride of Lammermoor, but she will know happiness with Edgardo. He finally arrives, but only to bid her a hasty farewell: for political reasons he has to leave for France, since there he can fight all the better for Scotland’s rights. Before he leaves he wants to heal the old wounds between the Ravenswood and the Asthon families. He asks Lucia’s brother for her hand in marriage. Lucia, however, wants

to keep their relationship secret; she is afraid of her brother’s wrath and fears that she will lose the last remaining personal happiness that she has. Edgardo understands her. He had sworn vengeance against the Asthons on his father’s grave; his love for Lucia had calmed his fury, but in reality his wrath against Enrico has not really lessened. Lucia is afraid of Edgardo’s furious outbursts and she implores him to remain calm: nothing must interfere in their love. Before Edgardo departs in haste, they secretly exchange rings as a token of their bond. Heaven alone is their witness.

Part Two The wedding contract Act I Months have passed. Enrico is making preparations for Lucia to marry Arturo. He has intercepted Edgardo’s letters to Lucia and in so doing has distanced her from her beloved. Normanno gives Enrico a forged letter in which Edgardo appears to be unfaithful; this letter will break Lucia’s spirits and weaken her resolve once and for all. Enrico gives Lucia the letter; her only wish is to die. Enrico, however, does not weaken: Lucia has clearly been betrayed by Edgardo and therefore can no longer oppose a marriage of convenience. Lucia seeks Raimondo’s help, but the minister too advises her to follow her brother’s

wishes; her vow of fidelity to Edgardo was after all not blessed by the church. He reminds her of her loyalty to her family. Bitterly disappointed in Edgardo, Lucia accepts her fate. Marriage for her will be a living death and she sees death itself as her only salvation. Arturo’s arrival is already being celebrated; he promises to restore the prestige of the Asthon family. Lucia, indifferent to all that is going on around her, is dressed as a bride; she is forced to sign the wedding contract, calling it her death sentence. Edgardo suddenly appears amongst the crowd; all present are frozen to the spot, whilst Lucia loses her grip on reality almost completely. The men draw their swords against Edgardo, but Raimondo intervenes and orders them to remember God. Edgardo demands his rights and his bride, only to be appalled when Raimondo shows him the wedding contract with Lucia’s signature. Furious, he gives Lucia back her ring. She is now the guilty one and she must kill him; his blood shall be a part of the wedding celebrations. Lucia is delirious and pleads to God to save Edgardo from the curse of the Asthons. Act II Lucia has been forced to consummate her marriage. Enrico challenges Edgardo to a duel to take place the following morning. The wedding festivities are at their height when Raimondo enters with the news that Lucia has murdered the man she has just

married and is asking repeatedly for her husband. The bride herself now appears. As if in another world she goes through an imaginary wedding ceremony with Edgardo; she herself has become the Bride of Lammermoor from the old legend. The past, fantasy and reality all mingle in her crazed mind. Enrico puts the blame on his sister once again, only to recognise his own guilt as he comes to realise her mental state. Lucia has now completely lost her reason; united with her dead husband, she will watch over her beloved from Heaven. Edgardo is in despair. He is told that Lucia is on the point of death and realises that life has no meaning for him without her. He hears her funeral bell tolling and kills himself. Klaus Bertisch Translated by Peter Lockwood

12

13

artistiek team en cast

Carlo Rizzi (muzikale leiding) was chef-dirigent van Welsh National Opera (1992-2001 en 2004-2007). In 2004 werd hij eerste gastdirigent van het Teatro Comunale in Bologna. Carlo Rizzi was regelmatig te gast in het Teatro alla Scala in Milaan, ROH Covent Garden, Metropolitan Opera New York, Deutsche Oper Berlin, Bayerische Staatsoper München, Opéra Bastille Parijs en Opernhaus Zürich, alsmede bij het Edinburgh Festival. Tijdens de Salzburger Festspiele 2005 dirigeerde hij La traviata met Rolando Villazón en Anna Netrebko. Meest recente DNO-producties: Otello, Macbeth, Mefistofele, Cavalleria rusticana/Pagliacci, Villazón-concerten, Un ballo in maschera, La Juive, La fanciulla del West en Il turco in Italia.

Monique Wagemakers, Carlo Rizzi, Thomas Eitler, Rien Bekkers en Klaus Bertisch (zittend) Niet op de foto: Frank Philipp Schlössmann

Marco Caria, Christine Tocci, Erik Slik, Philippe Talbot, Ismael Jordi en Jessica Pratt (beiden zittend) Niet op de foto: Alastair Miles

Monique Wagemakers (regie) studeerde aan het Brabants Conservatorium in Tilburg. Ze ontving een nominatie als regisseur van het jaar van magazine Opernwelt voor haar productie Madama Butterfly voor de Staatsoper Stuttgart. De Vrienden van de Nederlandse Reisopera beloonden haar met de Vriendenprijs voor de vele ensceneringen. Monique Wagemakers was dramadocent aan de Utrechtse Hogeschool voor de Kunsten. Ze regisseerde onder meer Carmen, Peter Grimes, Fidelio, La traviata, Un ballo in maschera, Ariadne auf Naxos, Rigoletto (DNO, Teatro Real Madrid), Der fliegende Holländer, Een Ziel van Hout (Holland

Festival) en Katibu di Shon. DNO-producties: Madama Butterfly en Rigoletto Frank Philipp Schlössmann (decor) studeerde decor- en kostuumontwerp aan het Mozarteum te Salzburg. Sinds 1991 werkt hij freelance als ontwerper en was te gast bij onder meer de Komische Oper Berlijn, Bayerische Staatsoper München, Metropolitan Opera New York, ROH Covent Garden Londen, in Barcelona en Tokio. Hij ontwierp voor producties als Manon Lescaut, L'italiana in Algeri, La fanciulla del West, La traviata, Jenůfa, L’amour des trois oranges, L’enfant et les sortilèges, Der Rosenkavalier, Falstaff, The Turn of the Screw en Reimanns Bernarda Albas Haus. Hij werkte mee aan Tankred Dorsts productie Der Ring des Nibelungen (Bayreuther Festspiele). DNO-productie: Capriccio Rien Bekkers (kostuums) volgde de opleiding tot docent teken- en handvaardigheid in Tilburg en studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Hij was te gast bij het RO theater in Rotterdam, Toneelgroep Amsterdam, het Nationale Toneel in Den Haag, de Nederlandse Reisopera, Muziektheater Transparant Antwerpen. Hij ontwierp de kostuums voor de verfilming van Erik of ’t klein insectenboek en exposeerde in het Rijksmuseum Twente, Theater Instituut Nederland en in het Lockmuseum Seoul.

14

In 2005 werd Rien Bekkers onderscheiden als Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Sinds 1999 is hij docent theaterkostuumontwerpen aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Maastricht. Reinier Tweebeeke (licht) was vanaf 1985 als lichtontwerper werkzaam voor theatergezelschappen in Nederland (Hauser Orkater, De Mexicaanse Hond), in België, Duitsland, Scandinavië, Frankrijk en de Verenigde Staten. Hij ontwierp voor musicals als Cyrano (Broadway), dansvoorstellingen als Licht en verschillende cabaretvoorstellingen (zowel decor als licht). Reinier Tweebeeke richtte de volgende bureaus voor lichtontwerpers op: De Lichtontwerpers Associatie, Rapenburgerplaza en Tweebeeke Licht. Hij maakte onder meer lichtontwerpen voor operaproducties Rigoletto (DNO, Teatro Real Madrid), La traviata (Nederlandse Reisopera) en Thyeste (Brusselse Munt). Reinier Tweebeeke overleed in december 2013. DNO-productie: Rigoletto Klaus Bertisch (dramaturgie) werkte van 1979 tot 1987 bij Oper Frankfurt, aansluitend voor Siemens Kultur Programm (München), voor operahuizen en festivals in Duitsland, België, Frankrijk en Oostenrijk. Als regisseur wordt hij vaak gevraagd voor geënsceneerde recitals. In het Amsterdamse Concertgebouw regisseerde Klaus Bertisch Die lustige Witwe en De spelers. Hij was docent bij

15

Opera Studio Nederland en aan de Universiteit van Amsterdam. Met regisseur Willy Decker werkte hij als dramaturg in Dresden, Barcelona en bij de Salzburger Festspiele, met Dale Duesing in Berlijn, met Pierre Audi in Amsterdam, Brussel, Salzburg, Madrid en bij de Ruhrtriennale. Hij is sinds 1990 dramaturg bij DNO. Thomas Eitler (koordirigent) studeerde in Wenen. Hij was oprichter en leider van het koor Cantus Firmus, was verbonden aan de Badener en Wiener Kinderoper in het Wiener Konzerthaus, de Wiener Volksoper en Stadttheater Koblenz. Thomas Eitler was gedurende zeven seizoenen koorassistent tijdens de Bayreuther Festspiele. In 2001 leidde hij de Frankfurter Operettenfrühling en hij was vijf seizoenen koordirigent aan het Bremer Theater. Sinds 2008 doceert hij directie aan de Hochschule für Künste in Bremen en werkt als freelance koordirigent en zangcoach. Tot en met september 2014 is hij artistiek leider van het Koor van DNO. Recente DNO-producties: Die Meistersinger von Nürnberg en De speler Marco Caria (Lord Enrico Asthon) studeerde aan het conservatorium van Sassari en aan de Accademia Nazionale di Santa Cecilia in Rome. Hij won een prijs tijdens de Operalia Competitie 2007 en de Emmerich Smola Award. Bij de Wiener Staatsoper zong hij Belcore L’elisir d’amore, Marcello La bohème en Paolo Simon Boc-

canegra. Hoogtepunten uit de afgelopen seizoenen waren Don Pedro Maria Padilla (Wexford Festival Opera), Cecil Maria Stuarda (Triëst, Napels), Paolo Simon Boccanegra (Rome), Marcello (Teatro Colón Buenos Aires, Seoul, Shanghai) en Giorgio Germont La traviata (Cincinnati, Savonlinna Opera Festival). Toekomst: Paolo (Parma), Belcore en Marcello (Wiener Staatsoper). DNO-debuut Jessica Pratt (Miss Lucia) groeide op in Australië en studeerde in Italië zang bij Renata Scotto en Lella Cuberli. Ze was prijswinnares tijdens de Austrialian Singing Competition en in La Siola d’Oro, en werd bekroond door het Teatro dell’Opera di Roma. Ze was te gast bij het Teatro alla Scala in Milaan, Opernhaus Zürich, ROH Covent Garden, Wiener Staatsoper, Deutsche Oper Berlin, Teatro Maestranza Sevilla, in Tel Aviv, La Fenice Venetië en Rossini Opera Festival Pesaro. Repertoire Elvira I puritani, Amina La sonnambula, Cunegonde Candide, Juliette Roméo et Juliette, Donna Anna Don Giovanni, titelrollen Adelaide di Borgogna en Armida, Desdemona Otello en Gilda Rigoletto. DNO-debuut Ismael Jordi (Sir Edgardo di Ravenswood) studeerde bij Alfredo Kraus aan de Escuela Superior de Música Reina Sofia in Madrid, en werd onderscheiden als beste student

van Kraus. Ismael Jordi zong bij ROH Covent Garden, Bayerische Staatsoper München, Deutsche Oper Berlin, Gran Teatre del Liceu Barcelona, Teatro Real Madrid, Opéra national de Paris, Semperoper Dresden, Opernhaus Zürich, Teatro San Carlo Napels en Vlaamse Opera. Repertoire: Ljenski Jevgeni Onjegin, Henri de Bruges Le Duc d’Albe (Donizetti/Battistelli), Chevalier des Grieux Manon, titelrol Les contes d’Hoffmann, Percy Anna Bolena, Il Duca di Mantova Rigoletto, Nemorino L’elisir d’amore en Leicester Maria Stuarda. DNO-producties: Lucia di Lammermoor, La traviata, Roméo et Juliette en Der Rosenkavalier Philippe Talbot (Lord Arturo Buklaw) studeerde aan het Conservatoire National d'Angers. Hij was prijswinnaar tijdens de Luciano Pavarotti Zangcompetitie. Philippe Talbot trad op in het Théâtre des Champs-Élysées Parijs, New York City Opera, Opéra National de Bordeaux, Deutsche Oper am Rhein Düsseldorf, Deutsche Oper Berlin, Teatro San Carlo Napels en in de operahuizen van Marseille, Monte Carlo, Toulouse, Luxemburg en Athene. Repertoire: onder meer Tamino Die Zauberflöte, Ferrando Così fan tutte, Ramiro La Cenerentola, Il Conte d’Almaviva Il barbiere di Siviglia, Don Ottavio Don Giovanni, Hippolyte Hippolyte et Aricie, Gerald Lakmé, Bénédict Beatrice et Bénédict en Il Duca di Mantova Rigoletto. DNO-debuut

16

Alastair Miles (Raimondo Bidebent) studeerde aan de Guildhall School of Music. Hij won de Decca Kathleen Ferrier Award, en was te gast bij de Metropolitan Opera New York, Wiener Staatsoper, Teatro alla Scala in Milaan en Bayerische Staatsoper München. Repertoire: Sparafucile Rigoletto, Giorgio I puritani, Don Basilio Il barbiere di Siviglia, Prefetto Linda di Chamounix, Zaccaria Nabucco, Filippo II Don Carlo, Lord Sydney Il viaggio a Reims, titelrol Saul en Zoroastro Orlando. Alastair Miles zong in Schumanns Szenen aus Goethes Faust en Händels oratorium Judas Maccabaeus. Recente DNO-producties: Lucia di Lammermoor, La Juive, Les Troyens en Die Meistersinger von Nürnberg Christine Tocci (Alisa) begon haar carrière als actrice, volgde haar zangopleiding aan het Parijse Conservatoire en was lid van de Operastudio van de Brusselse Munt. Ze trad op in de grote Franse operahuizen, bij de Vlaamse Opera, Komische Oper Berlin en de Nederlandse Reisopera. Haar repertoire vermeldt Zweite Dame Die Zauberflöte, Sméraldine L’amour des trois oranges, Nicklausse Les contes d’Hoffmann, The Duenna/Sister Martha Cyrano de Bergerac, Siebel Faust, Concepcion L’heure espagnole, L’Enfant L’enfant et les sortilèges, Oreste La belle Hélène, Lucinda/ Armindo L’Egisto, Madame Verlaine Rimbaud, la parole libérée van Perez-Ramirez

17

(wereldpremière) en Marcellina Le nozze di Figaro. DNO-debuut Erik Slik (Normanno) studeerde aan het Conservatorium van Utrecht bij Henny Diemer en nam lessen bij Iris dell’ Aqua en Margreet Honig. Hij behaalde de finale van het Cristina Deutekom Concours 2009. Sinds seizoen 20122013 maakt hij deel uit van het Muziektheaterensemble van Theater & Philharmonie Thüringen. Hij was te gast bij de Nederlandse Reisopera, het Grachtenfestival, de NTR ZaterdagMatinee en de Vlaamse Opera. Repertoire: titelrol Aladdin en de wonderlamp, Nathanaël Les contes d’Hoffmann, Tamino Die Zauberflöte, Le Remendado Carmen, Phélipe le Beau Rage d’Amours, Gonzalve L’heure espagnole, Don Basilio Le nozze di Figaro, Reverend Adams Peter Grimes en Zinovi Lady Macbeth van Mtsensk. DNO-producties: La fanciulla del West, Die Soldaten en Parsifal

Nederlands Kamerorkest

Koor van De Nationale Opera

Het Nederlands Kamerorkest is, samen met het Nederlands Philharmonisch Orkest, één van de meest veelzijdige culturele ondernemingen in Nederland. Als vaste begeleidingspartner van De Nationale Opera behoort het tot de beste Europese operaorkesten. Het Koninklijk Concertgebouw is de thuiszaal voor een gevarieerde concertprogrammering. De orkesten zijn daarnaast graag geziene gasten in andere Nederlandse concertzalen en op buitenlandse podia en festivals. Het Nederlands Kamerorkest werd in 1955 opgericht. Sinds 2005 voert meesterviolist Gordan Nikolić de artistieke leiding. Het orkest verbindt artistieke excellentie met gastvrijheid voor een breed publiek en neemt verantwoordelijkheid voor de toekomst met grootschalige educatieve programma’s. Klassieke muziek wordt zo bereikbaar voor iedereen. Samen met het Nederlands Philharmonisch Orkest bereikt het Nederlands Kamerorkest jaarlijks 200.000 bezoekers. Door de samenwerking met het Nederlands Kamerorkest heeft De Nationale Opera de mogelijkheid om zowel klassieke opera’s en kameropera’s als ook nieuw muziektheater in kleinere bezettingen te realiseren.

Het Koor van De Nationale Opera is een beroepskoor waarvan de leden zich ook regelmatig solistisch laten horen. Behalve in het meer gangbare repertoire heeft het koor een aantal wereldpremières helpen realiseren. Het koor werd geprezen voor zijn aandeel in Schönbergs Moses und Aron (Amsterdam, Salzburg) en ontving daarvoor in 1996 de Prix d’Amis. Belangrijke mijlpalen in de afgelopen jaren waren Saint François d’Assise (ook uitgevoerd bij de BBC Proms), Lady Macbeth van Mtsensk, Ercole amante, Boris Godoenov, La Juive, Les Troyens, Jevgeni Onjegin, Parsifal, Guillaume Tell en De legende van de onzichtbare stad Kitesj en het meisje Fevronja (internationaal Opera Award 2012 voor beste productie). In het seizoen 20132014 was het Koor te horen in Armide en in concerten van Der fliegende Holländer in Rotterdam, Parijs en Dortmund (Rotterdams Philharmonisch Orkest). Thomas Eitler, de huidige artistiek leider, had het Koor voor deze concerten muzikaal ingestudeerd.

18

19

Nederlands kamerorkest

Koor VAN DE NATIONALE OPERA

Figuratie

Sopranen Ineke Berends Bernadette Bouthoorn Jeanneke van Buul Maria van Dongen Iris Giel Melanie Greve Michaela Karadjian Fang Fang Kong Oleksandra Lenyshyn Tomoko Makuuchi Vesna Miletic Mariëtte Oelderik Janine Scheepers

Dick Addens Pedro Alves Cardoso Cees van den Burg Claudia Buser Evelien Emmens René van der Eng Sabine van der Helm Karin van der Hilst Fajo Jansen Ed Koopal Taco Mansens Henk Melchers Annelies Oosterloo Sacha Aleksandar Pavlović Hans van Rijswijk Floor Scholten Huib Stelder Nico Weggemans Victor Westerkamp Rob Winters

Viool 1 Lis Perry Heinz Oberdorfer Beverley Lunt Tomoko Katsura Philip Dingenen Melissa Ussery Vanessa Damanet Giles Francis Marijke van Kooten Rada Ovcharova Heather Kurzbauer Julia Rusanovsky Viool 2 Laura Oomens Marina Meerson Roosje Reumkens Dillingh Madeleine Wething Maartje Hetsen Inge Jongerman Mira van Dijk Chendler Irene Nas Joanna Wronko Christiaan Lascae Altviool Richard Wolfe Leonid Rusanovsky Berdien Vrijland Maaike-Merel van Baarzel Odile Torenbeek Ingerid Waleson

Anna den Herder Katya Woloshyn Cello Sietse-Jan Weijenberg Jan Bastiaan Neven Guillaume Grosbard Wijnand Hulst Sebastian Koloski Maartje-Maria den Herder Contrabas Annette Zahn Walter van Domburg Larissa Klipp Pieter Smithuijsen Fluit Hanspeter Spannring Levke Hollmer Margreet Niks Hobo Hans Meijer Rob Bouwmeester Klarinet Leon Bosch Peter Cranen Fagot Margreet Bongers Dymphna van Dooremaal

Hoorn Fokke van Heel Annelies Molenaar Sergei Dovgaliouk Wim van den Haak Hoorn bühne Wouter Brouwer Fred Molenaar Elisabeth Chell Margreet Mulder Trompet Gert Jan Loot Marc Speetjens Trombone Gerard Peters Wim Hendriks Adib Correa Vera Pauken Theun van Nieuwburg Slagwerk Paul Lemaire Barry Jurjus René Oussoren Harp Sandrine Chatron Glasharmonica Philipp Alexander Marguerre

Alten Anneleen Bijnen Johanna Dur Inez Hafkamp Yvonne Kok Myra Kroese Liesbeth van der Loop Maria de Moel Hiroko Mogaki Mary de Reus Marieke Reuten Jeanette Roggeveen Ingrid Stijsiger Barbara Tetenberg Tenoren Harrie Buijs Wim Jan van Deuveren Frank Engel Ruud Fiselier

Cato Fordham Livio Gabrielli John van Halteren Robert Kops Willem Korteling Roy Mahendratha Frank Nieuwenkamp Richard Prada Jules Schaap Mirco Schmidt François Soons Carel Swagerman Willem Veldhuizen Bert Visser Rudi de Vries Bassen Ronald Aijtink Peter Arink Lútzen Bakker Máté Fülep Leo Geers Jeroen van Glabbeek Sander Heutinck Wouter Klein Bas Kuijlenburg Jan Majoor Richard Meijer Jean-Claude Ohms Wojtek Okraska Ian Spencer Harry Teeuwen Martin Vijgenboom Rob Wanders

21

Nationale opera & Ballet

colofon

Raad van Toezicht Voorzitter Antony Burgmans Else Bos Jean-François van Boxmeer Pieter Maarten Feenstra Victor Halberstadt Sir Peter Jonas Bernadette Langius Barbara Leach Jos Nijhuis Corinne Vigreux

De Nationale Opera

Directie Algemeen directeur Els van der Plas Directeur De Nationale Opera Pierre Audi Directeur Het Nationale Ballet Ted Brandsen Adjunct-directeur Frans Huneker

Zakelijke leiding Tanja Mlaker

Redactie Sandra Eikelenboom Frits Vliegenthart Bijdragen Klaus Bertisch (korte inhoud) Patricia Timmerman (biografieën) Vertalingen Frits Vliegenthart Peter Lockwood Productie Sander van der Duin Grafisch ontwerp Lesley Moore Lay-out Bibi de Bruijn Foto's Hans van den Bogaard (team en cast) Marco Borggreve (productiefoto’s 2007) Druk en afwerking Tuijtel, Hardinxveld-­Giessendam Uitgever Nationale Opera & Ballet Postadres Postbus 16822, 1001 RH Amsterdam Bezoekadres Amstel 3, Amsterdam Tel kassa 020 625 5455 [email protected] Tel kantoor 020 551 8117 [email protected]

Directeur Pierre Audi Chef-dirigent Marc Albrecht Artistieke zaken Jesús Iglesias Noriega, hoofd Dramaturgie Klaus Bertisch

Planning Liesbeth Kruyt, hoofd Muziekbibliotheek Ed Versteeg, hoofd Koor Artistiek leider a.i. Thomas Eitler Zakelijk leider Jannie Fransman

operaballet.nl © Copyright 2014 Nationale Opera & Ballet

22

23

steun de nationale oPera

vrienden van de nationale oPera - U bent geïnteresseerd in opera?

Afhankelijk van uw inkomstenbelasting kunt u al donateur worden voor nog geen € 15 per maand.

de nationale oPera dankt:

- U bezoekt regelmatig een voorstelling bij DNO? - U wilt graag meer betrokken zijn bij DNO?

De Nationale Opera brengt al decennia bijzondere muziektheatervoorstellingen van het allerhoogste niveau. Met grote gedrevenheid en artistieke durf werken we aan producties waarin we traditie en vernieuwing samensmeden. Dat bezorgt ons al vele jaren nationale en internationale faam.

De Vereniging Vrienden van De Nationale Opera heeft zich ten doel gesteld steun te verlenen aan De Nationale Opera en daarnaast de belangstelling voor de opera in al zijn facetten te bevorderen. Daartoe organiseert de Vereniging tal van activiteiten zoals operafilmavonden, lezingen, literaire avonden, openbare repetities, masterclasses, eendaagse operareizen naar België en Duitsland, meerdaagse operareizen naar festivals en belangrijke operahuizen, vriendenabonnement DNO, voorbespreking losse tickets DNO en het Vriendenbulletin (vijfmaal per seizoen).

We zijn artistiek en zakelijk kerngezond en om dat te blijven, hebben we uw steun nodig. Natuurlijk door onze voorstellingen te blijven bezoeken, maar – indien mogelijk – ook door middel van een financiële bijdrage. Alle OperaDonateurs en de Vrienden van DNO

Met uw steun kunnen wij spraakmakende producties van het allerhoogste niveau blijven maken. Voorstellingen die u verrassen, raken en inspireren! Meer weten? Voor meer informatie over de mogelijkheden, fiscale aspecten en/of het opvragen van de brochure kunt u contact opnemen met Mathilde Smit via [email protected] of +31 (0)20 551 83 12, of kijken op operaballet.nl/ operadonateurs.

suBsidiËnten

Fidelio, Jonge Vrienden van De Nationale Opera Jonge mensen (t/m 29 jaar) kunnen lid worden van Fidelio, Jonge Vrienden van DNO. Voor deze groep leden worden speciale activiteiten georganiseerd, terwijl ook alle activiteiten en voordelen van de Vereniging Vrienden van De Nationale Opera voor hen openstaan. Voor meer meer informatie kunt u contact opnemen via [email protected], of kijken op fidelio-opera.nl.

Opera op het witte doek dinsdag 18 maart 2014, 19.00 uur Filmzaal van het Stadhuis Donizetti Gala aan de Met, New York Lucia di Lammermoor, Anna Bolena en Maria Stuarda De Vereniging Vrienden van De Nationale Opera Contributie voor seizoen 2013-2014 Individueel lidmaatschap € 40 Gezinslidmaatschap (2 pers.) € 75 Donateur (minimaal) € 125 Fidelio, Jonge Vrienden (t/m 29) € 20 Daarnaast bestaat de vorm van lijfrente; inlichtingen bij het secretariaat. Aanmelding door overmaking van het bedrag op bankrekening-nummer NL55ABNA0434057207 t.n.v. Vrienden van De Nederlandse Opera te Amsterdam, o.v.v. ‘nieuw-lidmaatschap’, Waterlooplein 22, 1011 PG Amsterdam. Secretariaat: [email protected] of 020 551 8282 (dinsdag tussen 14.00 en 16.00 uur, woensdag en donderdag tussen 10.00 en 12.30 uur). Fotojaarboek DNO seizoen 2012-2013 Verkrijgbaar aan de Vriendenbalie in Nationale Opera & Ballet voor € 20 (verzendkosten € 3,50)

024

Nationale Opera & Ballet AGENDA Opera —

Ballet —

Richard Strauss Komedie over geld versus liefde 11 april – 2 mei 2014

Stersolisten excelleren - Marius Petipa - George Balanchine - Hans van Manen - Christopher Wheeldon 14 – 20 mei 2014

ARABELLA

Ballet —

DUTCH DOUBLES

Vier wereldpremières van - Hans van Manen en Remy van Kesteren - Jorma Elo en Viktor & Rolf - Ton Simons en Rineke Dijkstra - Juanjo Arqués en Krijn de Jong 16 april – 7 mei 2014 Opera —

FAUST

Charles Gounod Een pact met de duivel 10 – 27 mei 2014 Opera en Ballet —

OPEN HUIS NATIONALE OPERA & BALLET 17 mei 2014

BALLERINA

Opera —

LAIKA

Martijn Padding De terreur van de kijkcijfers Stadsschouwburg Amsterdam 3 – 8 juni 2014 Opera —

FALSTAFF

Giuseppe Verdi Verdi’s vrolijke zwanenzang 7 – 30 juni 2014 Ballet —

THE TEMPEST

De storm van Shakespeare Krzysztof Pastor 18 – 29 juni 2014