Loopbaanoriëntatie en – begeleiding in de Theoretische Leerweg.
D ANIËL K ERS & W ENDY K ERS
I NHOUD
Aanleiding van het onderzoek.
Onderzoeksvragen.
De deelnemers.
Kritieke succesfactoren volgens de literatuur.
Het praktische deel van het onderzoek.
Vergelijking literatuur en praktijk.
Opvallende resultaten.
A ANLEIDING
VAN HET
ONDERZOEK
Convenant Voortijdig schoolverlaten.
LOB is een van de speerpunten om VSV te reduceren.
Vooronderzoek Expertisecentrum LOB Eemland.
Vraag naar kwaliteitsverbetering van het LOB programma in de VMBO-TL.
O NDERZOEKSVRAGEN Onderzoeksvraag:
Hoe is op de vijf deelnemende VMBO-TL scholen momenteel de loopbaanoriëntatie en –begeleiding (LOB) vormgegeven en hoe sluit dit aan bij succesvol LOB?
O NDERZOEKSVRAGEN Deelvragen:
Met welke opvatting (visie en beleid) is de LOB binnen het VMBO-TL vormgegeven?
Welke verschillende LOB-praktijken zijn momenteel te onderscheiden op de vijf deelnemende VMBO-TL scholen?
In hoeverre komen de kritieke succesfactoren, zoals beschreven in de literatuur, tot uiting in het LOB-programma?
Welke onderdelen in het LOB-programma dragen bij aan het verwerven van de verschillende loopbaancompetenties van leerlingen in het VMBO-TL?
D E DEELNEMERS Meridiaan College, Het nieuwe Eemland
Tweedelijns decanaat.
Traditionele LOB.
Meridiaan College, Mavo Muurhuizen
Tweedelijns decanaat.
LOB als apart vak.
D E DEELNEMERS Scholengemeenschap Guido de Brès
Tweedelijns decanaat.
LOB via projecten.
Vathorst College
Tweedelijns decanaat.
LOB via projecten / LOB als apart vak.
D E DEELNEMERS Waldheim Mavo
Eerstelijns decanaat.
Traditionele LOB.
K RITIEKE
SUCCESFACTOREN
VOLGENS DE LITERATUUR
Hersenontwikkeling bij jongeren
Hersengebieden ontwikkelen zich in verschillende tijdspaden.
Jongeren zijn hierdoor nog niet altijd in staat om lange termijn keuzes te maken en de gevolgen van deze keuze te overzien.
We vragen jongeren keuzes te maken op 14 / 16 jarige leeftijd, terwijl hun hersenen hier pas tussen hun 20ste en 25ste aan toe zijn.
K RITIEKE
SUCCESFACTOREN
VOLGENS DE LITERATUUR
Loopbaandialoog
Praten met de leerling i.p.v. over de leerling.
Interne dialoog (om persoonlijke zingeving op gang te brengen).
Externe dialoog ( maatschappelijke betekenis van arbeid).
K RITIEKE
SUCCESFACTOREN
VOLGENS DE LITERATUUR
Grenservaring
Grenservaringen opdoen in de wereld van beroepen en opleidingen.
Verwerken van de opgedane ervaringen. Reflectie en dialoog.
Ruimte in het schoolprogramma voor eigen vragen en oriëntatiewensen van de leerling. Vraagsturing mogelijk maken.
K RITIEKE
SUCCESFACTOREN
VOLGENS DE LITERATUUR
Loopbaancompetenties
Kwaliteitenreflectie Æ
Wie ben ik? En wat kan ik?
Motievenreflectie Æ
Wat wil ik? En waarom?
Werkexploratie Æ
Waar kan ik dat doen?
Loopbaansturing Æ
Hoe doe ik dat?
Netwerken Æ
Wie kan mij daarbij helpen?
K RITIEKE
SUCCESFACTOREN
VOLGENS DE LITERATUUR
Betrokkenheid ouders
Ouders zijn degene die de kinderen het beste kennen.
Het advies van ouders is vaak doorslaggevend voor de keuze van hun kind.
Ouders zijn nog onvoldoende betrokken bij de Loopbaanbegeleiding.
H ET
PRAKTISCHE DEEL VAN HET ONDERZOEK
Literatuurstudie.
Documentatiestudie.
Uitzetten van vragenlijst alle leerlingen VMBO-TL 3de en 4de klas.
Omzetten en uitzetten van vragenlijst mentoren en decaan VMBO-TL.
Interviews met VMBO-TL decanen (en mentoren).
H ET
PRAKTISCHE DEEL VAN HET ONDERZOEK
Interview met directieleden.
Verwerken van de interviews.
Statistische verwerking vragenlijsten (SPSS).
Analyseren van de resultaten interviews en vragenlijsten.
Schrijven adviesrapport.
V ERGELIJKING
LITERATUUR
EN PRAKTIJK
Decaan vaak een parttime- en prestige functie.
Steeds meer decanen worden geschoold door cursussen en hbo- of post-hbo opleidingen (studie)loopbaanbegeleiding.
Tijd VS. Persoonlijke ontwikkeling decaan, ontwikkeling loopbaanprogramma en de uitvoering ervan.
V ERGELIJKING
LITERATUUR
EN PRAKTIJK
Lastig om aansluiting te vinden bij de leefwereld van jongeren, de ‘Screenager’ generatie.
Succes-formules niet één op één over te nemen in eigen school.
Niet alleen toewerken naar huidige studiekeuze en diploma, maar leerlingen ook loopbaancompetenties aanleren.
V ERGELIJKING
LITERATUUR
EN PRAKTIJK
Decaan is vaak ook docent en mentor.
Rol decaan als;
Coach & trainer voor de leerlingen.
Manager & coördinator voor de mentoren.
Adviseur voor de directie.
O PVALLENDE
RESULTATEN
Hersenontwikkeling jongeren
Decanen merken in de praktijk dat jongeren nog niet klaar zijn om keuzes te maken.
Referentiekader van jongeren reikt vaak niet verder dan familie.
Leerlingen hebben het beeld dat ze een beroep kiezen voor levenslang.
O PVALLENDE
RESULTATEN
Loopbaandialoog
De mentorgesprekken zijn gericht op voortgang en welbevinden.
Er wordt nog te weinig gesproken over LOB.
Er is te weinig tijd om vaker met alle leerlingen te spreken.
Leerlingen praten onderling wel met elkaar, maar niet gestructureerd.
Door groepsdruk en stoerheid praten leerlingen op school minder over wat zij nu echt leuk vinden.
O PVALLENDE
RESULTATEN
Grenservaring
Leerlingen doen veel grenservaringen op (sectorwerkstuk, oriëntatiedagen, doedagen, JanKroon dag, meeloopdagen, stage, etc.
Leerlingen reflecteren vaak schriftelijk over deze ervaringen.
Er wordt te weinig met de leerlingen gesproken over deze ervaringen.
O PVALLENDE
RESULTATEN
Loopbaancompetenties
Op school wordt er wel gewerkt aan loopbaancompetenties, maar niet onder die noemer.
Op een aantal scholen wordt er gewerkt met een portfolio, waar leerlingen hun LOB opdrachten in bewaren.
In de mentorlessen wordt er aandacht besteed aan ‘Leren keuzes maken’ en ‘Leren reflecteren’.
Leerlingen doen onbewust wel loopbaancompetenties op, maar in de LOB programma’s wordt hier onvoldoende bij stilgestaan. Het nut van de programma’s mist daardoor bij leerlingen nogal eens.
O PVALLENDE
RESULTATEN
Betrokkenheid ouders
Ouders zijn de ideale coaches voor de leerlingen.
De ouderbetrokkenheid verschilt erg per school.
De mentorgesprekken zijn gericht op voortgang en welbevinden.
Ouderavonden.
Leerlingen leggen de LOB opdrachten uit aan hun ouders.
E N NU VERDER …?
Eindresultaten onderzoek oktober 2010.
Vragen?
Per mail: ~
[email protected]
Of natuurlijk in de discussiegroepen na de volgende presentatie!
B EDANKT
VOOR DE
AANDACHT !
Daniël Kers & Wendy Kers LOB binnen de Theoretische Leerweg 4 juni 2010
