(long)kanker en roken wat nu?
Impact doorroken na kanker
1 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
Rol longoncologie verpleegkundige >
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
2
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
3
(long) kanker en roken
• • • • • •
Omvang gevolgen tabak risico roken op (long)kanker Eenmaal kanker: waarom stoppen Effecten nicotine op kankercel Verslaving, geen vrije keus. samenvatting
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
4
Roken = Russisch Roulette
Wanda de Kanter , longarts
1
4 miljoen rokers Nederland: elk jaar 20.000 tabaksdoden • 1 miljoen + < 65
• 1 miljoen ziekte
• 1 miljoen + > 65
• 1 miljoen ziekte?
Wanda de Kanter , longarts
1
5-11-2014
Dekker en de Kanter
7
Prognose rokers (Lancet) • Roken kost 10 jaar
• QOL rokers 20 jaar <
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
8
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
9
2/3 doden bij rokende vrouwen van 50 tgv roken en leven gemiddeld 10 jaar<
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
10
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
11
Professor Schellens 2014
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
12
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
13
Report of the Surgeons General 2014
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
14
Kankers door roken • • • • • • • • • •
Longkanker Larynx oesophagus, pancreas, nier cel AML cervix ca Blaas Colon Mond
19-11- 2014
• • • • • • •
Lip Sinus Neus maag Uterus, CX Ovarium mamma
Wanda de Kanter , longarts
15
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
16
• Cohort n= 73388 CPS-II • Roken voor menarche HR 1,6 95% CI 1,1-2,3 invasieve borst kanker • Vrouwen die roken hebben actieve metabolieten in borst vloeistof.
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
17
Waarom rookstop onderdeel moet zijn van behandelplan kanker patient • Long term survivorship (hormonale therapie, personalized medicine, immunotherapy) • Effectiviteit behandeling • Bijwerkingen behandeling • QOL korte EN lange termijn • Voorkom tweede primaire tumor • Voorkom vroege metastasen 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
18
Smoking at diagnosis and survival in cancer patients- IJC Warren 2012: n= 5158 Weinig data over rookgedrag bij diagnose en bij follow-up Doorroken: overall mortaliteit OM en DSM risico >: long, KNO, prostaat ,leukemie, mamma, ovarium , uterus ,melanoom
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
19
ASCO 2013 JCO
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
20
ASCO JCO: voordeel rook stop: je voelt je beter en je leeft langer • • • • •
betere uitkomsten minder bijwerkingen langere overleving minder infecties meer energie
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
21
Roken en bestraling: vroege complicaties: Cx en mamma necrose
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
22
• Acute huidreactie bij RT (ARSR) • Bij rokers veel heftiger: meer pijn en slaapproblemen
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
23
ASCO JCO 2013: doorroken na kanker • • • • • • •
Complicaties chirurgie, trager herstel Meer behandelings gerelateerde toxiciteit Verhoogde kans op kanker terugkeer Hart en vaatziekten, longziekten Minder effectiviteit behandeling Verhoogd risico op tweede kanker Kortere overleving
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
24
Late complicaties; RT roken infarct
Actief roken, en laterality RT significant voorspellers op hartinfarct 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
25
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
26
• Roken > verdubbelt risico op longkanker geassocieerd met chemo en radiotherapie
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
27
Review 1985-2009 - RT met nieuwe technieken: geen verhoogd risico op longkanker - Roken na RT is een belangrijke vermijdbare risicofactor longkanker RR: 3,17 (1.66-6.06) - Excess relative risk per Gy =0,11 (0,02-0,44 ) 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
28
Effect rookstop op risico recidief larynx carcinoom -Negri • • • • •
4 cohort studies: 15 case control studies Risico afgenomen in ex smokers Reductie 60 % na 10-15 jaar sinds rook stop Roken impact op late stadium larynx carcinogenese
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
29
Impact tabak kanker R/ • Chirurgie: pneumonie> wondgenezing < , infecties> • RT: minder effectief, meer toxiciteit. Droge mond, mucositis, smaakverlies, pneumonitis, weke delen en bot necrose, stem Chemotherapie: • gewichtsverlies, moeheid>, l • long en hart toxiciteit, infecties, • Metabolisme veranderd 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
30
30 % van alle kankers door roken • • • • • •
Longkanker elk jaar> 10.000. 87 % door roken 5-JOL 15 % Bijna 10.000 longkanker doden elk jaar 25 % van alle kanker doden: longkanker Aantal vrouwen met longkanker verdubbeld Meer vrouwen overlijden aan longkanker dan aan mammacarcinoom
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
31
22-11-2013 Kanker en roken Wanda de Kanter Longarts NKI-AvL
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
32
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
33
Cancer Death Rates*, for Men, US, 1930-2000 100
Rate Per 100,000 Lung
80
60 Stomach Prostate
40 Colon & rectum
20
Pancreas
*Age-adjusted to the 2000 US standard population.
19-11- 2014 Source: US Mortality Public Use Data Wanda de1960-2000, Kanter , longarts Tapes US Mortality Volumes 1930-1959, National Center for Health Statistics, Centers for Disease Control and Prevention, 2003.
34
2000
1995
1990
1985
1980
1975
1970
1960
1955
1950
1945
1940
1935
1930
0
1965
Liver
Leukemia
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
35
Effects of Cigarette smoking on metabolism and effectiveness of systemic therapy for Lung Cancer- JTO volume 9 number 7 july 2014 O’Malley et all: state of the art: review
• • • • •
Niet rokers met longkanker betere overleving Tabaksrook induceert metaboliserend enzym Daardoor behandeling minder effectief? Direct effect nicotine op apoptosis ? Chemotherapie minder effectief en meer bijwerkingen
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
36
• N= 2552 stadium I longkanker HR 3,2
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
37
• Sigaretten roken belangrijke prognostische factor 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
38
• Significant voor radiatie pneumonitis: roken • Meta analyse J. cancer Res Clin Onc 2012
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
39
• QOL > na rookstop SCLC
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
40
• N= 186/ 215 smoking recorded kleincellig LD
• 5-year actuarial overall survival of 8.9% versus 4% (smokers)
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
41
Meer complicaties rokers
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
42
Meta-analyse roken en operatie • Preoperative Smoking status and Postoperatieve complicaties : a systematic review and Metaanalysis- Marie Grønkjaer et all Annals of surgery Volume 00, number 00, 2013 • IC, wondinfecties, pneumonie 4 x
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
43
Roken: risicofactor
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
44
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
45
Nicotine en therapie
Nicotine reduceert mogelijk biologisch effectiviteit van sommige kanker chemotherapie EGFR –TKI, irinotecan)
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
46
Smoking induces CYP1A2 decreases exposure up to 64%
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
47
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
48
Tabaksrook is carcinogeen EN; Nicotine promotes tumor groei : metastasering>> cellen/muizen/mensen
• • • •
proliferation >, apoptosis < angiogenese > migration invasion
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
49
Nicotine-Mediated Cell Proliferation and Tumor Progression in Smoking-Related Cancers C. Schaal and S.P. Chellappan Molecular cancer research januari 2014
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
50
Teer en Nicotine DNA schade : • • • •
19-11- 2014
Vrije radicalen(ROS) G naar T transversies Inactivatie P 53 suppressor gen Activatie K-ras proto oncogeen
Wanda de Kanter , longarts
51
Nicotine bevordert proliferatie cellijnen
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
52
Smoking at diagnosis and survival in cancer patients ,editorial Mfoumou door Warren Int J cancer 2012 Nicotine en nicotine acetylcholine receptor (nAChR) activatie : tumor proliferatie, migratie, invasie, angiogenese en epithelialmesenchymal transitie Nicotine doet effectiviteit van chemotherapie afnemen Assessment matig, dus werkelijke impact nog onbekend en waarschijnlijk veel groter 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
53
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
54
Prognose longkanker
• 5 JOL 15 %: 14.000 x / jaar: “je ziet en hoort ze niet” : vaak snel overleden en stigma…….
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
55
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
57
Trouw 15-11-2014
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
58
Onzichtbaarheid longkanker en andere gevolgen roken “eigen schuld” : schaamte / stigma Waarheid weggemaakt door media Slechte prognose en snel beloop Nihilisme: veel minder geld voor onderzoek Geen pink ribbon 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
59
• Doorroken kanker patienten: 75,6 % schuldgevoel en 77,8 % van de familieleden vindt hen schuldig • 44,4% verbergt roken familie / arts • Rokende familie leden 63,6 % schuldgevoel 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
60
• Cotinine 100 % accuracy
• Discordance in self-reported smoking was 12 x zo hoog in recente stoppers (35.4 %) vergeleken met compared langdurige stoppers (2.8 %).
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
61
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
62
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
63
Dosis response relatie Figure 1.1: Relative risk of lung cancer, according to duration and intensity of smoking, men 45 <10 cigarettes per day 10-19 20+
40 Relative risk
35 30 25 20 15
10 5 0
<20
20-29
30-39
40-49
50+
Years of smoking
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
64
Comorbiditeit Hart en vaatziekten: 30-40 % vroegtijdige hartdood, beroerte, claudicatio, dementie
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
65
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
66
COPD, hartfalen: QOL; comorbiditeit
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
67
COPD- 80 % door roken • • • • •
Chronische bronchitis emfyseem 350.000-500.000 patienten NL Hoesten sputum, benauwd Opnames, cachexie, QOL << Beademing….
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
68
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
69
BMJ 2014: rookstop: afname depressie, angst en stress, verbeterde stemming en QOL vergeleken met hen die doorroken Effecten op depressie, angst en stress na staken roken gelijk of groter dan tgv antidepressiva
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
70
Expanding the role of cancer prevention in clinical design and analysis – Warren 2013 • Preventie is de meest effectieve kanker behandeling • Vele studies laten zien dat stoppen met roken (kosten) effectief is voor behandeling • Helaas wordt tabak anamnese in FU zelden meegenomen in trial design. • Zou standaard moeten zijn in kanker onderzoek 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
71
Proctor deadly by design 8000 toxische producten Verslavender dan cocaine
Versterkt door: • Additieven • ontwerp • pH 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
72
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
73
Nicotine: verslaving ; hersenziekte, DSM IV-V: geen vrije keuze. - additieven: suiker, menthol, ammonia - PH modifiers: curing
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
74
Het helpt me te ontspannen
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
75
Stress
5-11-2014
Dekker en de Kanter
76
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
77
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
78
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
79
Project rookvrij AVL • • • • • •
Elke NP rookanamnese Elke patient MI gesprek, folder Na MI gesprek: keuze : opties: Rookstoppoli/ e health Personeel Omgeving
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
80
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
81
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
82
CIN II- III/ Cervixcarcinoom • Relatie: vaker bij rokende vrouwen (Smoking as a major risk for Cervical cancer- Int J.Cancer 2013 (gecorrigeerd voor HPV)
• Vacci 200 CX doden
5-11-2014
Dekker en de Kanter
83
5-11-2014
Dekker en de Kanter
84
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
85
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
American Tobacco (no date) http://legacy.library.ucsf.edu/tid/vcf51a00 86
Stoppen met roken: hulpmiddelen
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
87
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
88
Primaire preventie: Tabaknee.nl
• Bekende Nederlanders • Social media • Tabak.nee
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
89
Primaire preventie: blame and shame
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
90
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
91
ECC 2013
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
92
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
93
Documentaire 2014 : de vervangers
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
94
Brandend verlangen Frans Bromet: 9 portretten longkanker en roken
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
95
Vraag het een arts
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
96
Creating doubt
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
97
LOW-DOSE CT SCREENING Lung Cancer and Volume Doubling Times
½ ppd or Less
1
½ to 1 ppd
More Than 1 ppd
Smokers
0.8
0.6
0.4
SMOKING CESSATION 0.2
EMPHYSEMA
19-11- 2014
CARDIAC DISEASE
Wanda de Kanter , longarts
0 0
12
24
36
48
Months Since Enrollment
6098
72
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
99
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
100
Conclusie: rookstop oncologie? • • • •
Meer lange overlevers Voorkom second primary Preventie metastasen Preventie toxiciteit behandeling
• Preventie niet kanker specifieke mortaliteit • Longkanker stadium IV? Shared decision? 19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
101
19-11- 2014
Wanda de Kanter , longarts
102