Longfunctie Longfunctiemetingen: Blazen, blazen en nog eens blazen…. Hennie Monrooij -van der Molen Longfunctieanaliste Behandelcentrum Heideheuvel
[email protected]
• • • • • • • • • • • • • • •
Opbouw Algemeen Spirometrie en flow hoeksteen van de longfunctie Bodybox Diffusie NO-meting MIP / MEP meting Bronchiale Hyper Reactiviteit Histamine provocatietest Looptest Hyperventilatie provocatietest Maximale inspanning fietstest / CWRT Bio Impedantie analyse ECG Nachtelijke saturatie meting Slot
Algemeen
Ambient Condition
Predicted waarden Waar zijn de normaalwaarden van afhankelijk? • Lengte • Geslacht • Leeftijd • Etniciteit
Volume versus Tijd - Flow versus volume
• • • • •
Waardoor wordt vorm flow-volume bepaald Wat is de waarde van een flow-volume curve Interpretatie Meetomstandigheden Praktische voorbeelden
Flow-volume
Volume - tijd
Meetinstrument • Wie herinnert zich deze nog?
Moderne Spirometers : Flow Volume meters
Statische / Dynamische volumes
Technisch goed geblazen curve Waarop moet je letten? 1. De start moet steil omhoog gaan 2. Scherpe piek 3. Uitblazen tot 0-punt 4. Reproduceerbaarheid
Flow volume-curve
6 minder goede voorbeelden
hoesten
trage start
Shouldering Onvolledige expiratie
Onvolledige inspiratie
(normale variant)
Peak flow meter
PEF vergelijken met de Peak Flow waarde?
(F)VC, IVC en EVC
17
Patroon herkenning
18
19
20
21
COPD: smoorklep fenomeen (ook bij ernstig astma!)
Inspiratoire flow-volume • Gedaald bij: – Inspiratoire spierzwakte (afgevlakte ellips) – Extrathoracale luchtwegobstructie (vlak) • Stembandparalyse • Tracheastenose na intubatie • Larynx CA
23
Gestoorde MEF50-MEF25 • Small airway disease (toegenomen R agv afname diameter) • Emfyseem (afname longelasticiteit)
24
Ziekten waarbij weerstand beïnvloed wordt
• Astma
• COPD 25
Interpretatie Spirometrie Interpretatie bij restrictie, volgens ROER:R(restrictie)O(obstructie)E(ernst)R(reversibil.) • VC lager dan norm : mogelijk restrictie ! • Tiffeneau (FEV1/VC) : – >= 70% = Geen obstructie – 60-70% = Lichte obstructie – 50-60% = Matige obstructie – < 50% = Ernstige obstructie
26
GOLD = Global initiative for chronic Obstructive Lung Disease
• Bekijk de postwaarden: – Tiffeneau(FEV1/VC) > 70% = geen obstructie – Tiffeneau(FEV1/VC) < 70% = obstructie
• • • •
GOLD 1 (lichte obstructie) : FEV1 > 80% van pred GOLD 2 (matige obstructie): FEV1 50-80% van pred GOLD 3 (ernstige obstructie): FEV1 30-50% van pred GOLD 4 (zeer ernstige obstructie): FEV1 < 30% van pred
27
Reversibiliteit • Partieel Reversibel : – Post FEV1 / Pre FEV1 > 12% en > 200 ml – Postwaarden blijven onder de norm.
•
Reversibel: – Post FEV1 / Pre FEV1 > 12% en > 200 ml – Postwaarden komen terug op norm.
28
Bodybox : meten van het totale longvolume en de weerstand
Wet van Boyle en Gay-Lussac • algemene gaswet, • • • • •
pxV=nRT
p de druk in Pa (N/m2) V het volume in m3 n de hoeveelheid gas in mol R de gasconstante T de absolute temperatuur in K
Weerstand Definitie: • ƒ weerstand is verzet tegen beweging • Ademhaling: R = Δ P / ΔV’ • ƒluchtwegweerstand • Raw = (PA - PB) / V’
(bodybox)
TGV=Thoracaal Gas Volume • V= Po x dv/dP
Diffusie meten van gaswisseling in de long gastransport t.h.v. alveoli Î DIFFUSIE wet van Fick V = A / T * D * (Palv - Pcap ) diffusie van gas door weefsel ~ oppervlakte (A) 50 – 100 m2 ~ diffusieconstante (D) ~ Δ partiële P gas ~ 1 / dikte (T) 0.3 µm ideale situatie voor gasuitwisseling
Diffusie Meting • • • • • • • •
Patient heeft niet gerookt rust Voorafgaand wordt een HB / HbCO meting gedaan Voorafgaand wordt max IVC meting gedaan, (beter een TLC meting ) Patient ademt maximaal uit, en ademt een gasmengsel van He , CO , O2 en N2 in Adem 10 seconden vast houden en weer uitblazen De concentraties van de menggassen in de uitademing worden gemeten Mbv van formules kan berekend worden hoeveel van de CO dmv gaswisseling via de longen naar het bloed is gediffundeerd
Koolmonoxide = CO • • • • •
Gasvormig Ontstaat bij onvolledige verbranding Reukloos Smaakloos 250 x sneller dan O2 aan Hb gebonden
NO-meting
NO = stikstofmonoxide • • • •
groot aantal processen betrokken Ontstekingsmarker Gasvormig Sterk reactief
Meetcondities • • • • • • •
Luchtvervuiling Roken Infecties luchtwegen Dieet Alcohol Menstruele cyclus Spirometrie
MIP / MEP meting
Monddrukken meten • • • • •
Functie ademspieren Maximale druk aan de mond Trainbaar Revalidatie Beweeglijkheid diafragmakoepel
MEP
voor de expiratoire monddrukken (PE,max) moet de patiënt: • maximaal inademen (TLC-niveau), • het mondstuk in de mond nemen • krachtig uitademen, en de in het mondstuk opgebouwde druk meer dan één seconde • aanhouden, • tijdens de manoeuvre wordt de patiënt maximaal aangemoedigd
MIP voor de inspiratoire monddrukken (PI,max) moet de patiënt • maximaal uitademen (RV-niveau), • het mondstuk in de mond nemen • krachtig inademen, en de in het mondstuk opgebouwde druk meer dan één sec aanhouden, • tijdens de manoeuvre wordt de patiënt maximaal aangemoedigd.
Bronchiale Hyperreactiviteit • BHR= situatie waarin iemand klachten krijgt die samenhangen met luchtwegvernauwing ( benauwdheid, piepen, hoesten, druk op de borst) bij blootstelling aan luchtwegprikkeling. Deze luchtwegprikkeling geeft bij het merendeel van de mensen geen problemen
aspecifieke bronchiale hyperreactiviteit • Chemische prikkels: rook, uitlaatgassen schoonmaakmiddelen, parfums, baklucht • Fysische prikkels: bouwstof, temperatuurwisselingen, koude lucht • Fysiologisch: Inspanning en lachen , hyperventileren • Infecties : Viraal • Farmocologisch : Histamine, aspirine, methacholine • Emoties: stress en spanningen
Bronchiale hyper reactiviteit 1 toename slijmviespermeabiliteit door epitheelschade 2 neurogene reflex bronchoconstrictie 3 slijmvlieszwelling door oa ontstekingscellen
4 toename bronchiale gladde spierweefsel 5 afgenomen elastische retractiekracht van het omliggende longparenchym
Histamine provocatie test
Huidtest
provocatie test • Histamine / Methacholine • Methode: – dosimeter – rustademhaling 30sec – rustademhaling 120sec
Uitleg test • • • • • •
Voorbereiding en uitleg Medicatie-onthouding Response berekening Kinderen / volwassenen Ontregeling ademhaling Normaalwaarden
Looptest
Hyperventilatietest
Maximale Inspanning Fiets Test
Constant Work Rate Test
Bio Impedantie-analyse
• Doel: • Bepalen van de lichaamssamenstelling d.m.v. bio-impedantiemeting • Vetpercentage en gewicht • Vetvrije massa in percentage en gewicht • Waterpercentage en gewicht
ECG meting
Nachtelijke Saturatiemeting
Slot
http://mediacasting.roc.nl/clip/beroepen/longfunctie analist_high.wmv
Vragen
