Londerzeel Aspecten van het volksleven in de eerste helft van de vorige eeuw auteur Louis De Boeck ~ 1 ~ door Louis De Boeck

Londerzeel – Aspecten van het volksleven in de eerste helft van de vorige eeuw – auteur Louis De Boeck

~1~ ZO KLAPTEN DE VRUEGERE LONNESIELENEIRS (een algemene inleiding op de Lonnesiëllologie) door Louis De Boeck (Eerder – onder een verkeerde auteursnaam - verschenen in het tijdschrift van de GHKL)

D e plavaaen oep den trottoir laage scheef en scheel, uitgespult deu 't water, iel Klemendeurp stond onder water, van aa Muilders tot aan Buizers, hie en da liepet over den deulleper van de veudeu en de snotneuzn liepen beirrevoets in' t water, 't haa giel den dag al vlaagweer gewest en rond de viere was er e pak water uitgevalle. ‘t Beksken, achter Roos van Blukkes, liep oep nen ik en ne gije over, 't water spoot deu 't gangske neuffes Klotil de Meulestraat over neuffes de Noordpool zo naa de Meulebeek. Daa es nogal wa gesakkerd danen nachternoen. Tegen 't saves was 't meeste water toch weg. As ‘t water wa gezakt was keirden de mensen de rest van 't water langs 't mozegat buite, ze begosten heulen huizekes te schuurn en de blaffetuurn af te wassen. Hie en daa hing ‘t papier van de muur, ge kost goe zien hoe hoog dat gestaan haa. Nog e geluk dat 't Zomer was en lank kleir zoda de mizere rap vergete was. ‘t Es erg wa dat veu valt, ma asser na uverant 'n straet onder water schiet staget 's anderendaags in de gazet. En e geprakkezeer over schoavergoeing, en den tappiplain na de voinkes en' t wasmachien en onzen diepvries, da hoordege vrueger allemaa nie va klappe, de mensen haan die kweidelle allema ni, heule kop dee da gee zier van. Ze paasde ma aan ien dink, da 't water ma zo rap meugellaaik weg za gwest zijen, dasse alles terug koste proper make, de stoof trug in brand doen en ne goeie pot kaffee oepschinkene en dasse 't saves druege lakes oep eulen bed h'aan. Vraagt da ma es in de Meulestraat, das meer as ene kie veu gevalle da va en moe die beneen sliepe, oem twie ure half drij 't snachs mee heule gat-in-'t water wakker wierre, taggeteg centemeters water in huis, wablieft a meneer pieeters !! De berres ware smalder en keutter ma e stuk hoëger as na. De pompiers kwamen toen g'ie water wegpoempen, die mannen h'aan alleen ma e'n handpoempeke deu ne man of vier bedient, en nen deel verstokte deirremen.

I n de Winter van 1942 was 't wa'danders, oorlog, erremoei en vrieze dat kleitterde, zo kaat datter niemand nie buiten kwamp zonder een pots of nen noet oep of ne sjaal over heule kop en heulen ore, de kadeeën liepe mee blokken aan heule voeten en soemmegste mee zwaar schoene of botinne, d ‘aver mens'n nog mee ne perreplu veu de sniee tege tave en dan nog gebreë wante, 't was wreed zo kaat datta toen was, g' etter g' ee gedacht van. Veu de joengere was 't plezant. Ze koste mee de schaverdijne raan oep 't straat, verschilegge reen d'er mee na ‘t school, mee wa geluk, deu da de Meulebeek overgeloepe was, kostte van aan 't kasteel tot in Luppelooe oep de waas die allemaa onder water stonden en bevroze waren, schaaitse. De waa van 't fabriekske was 't veiligste van allemaa, 't ijs lag oep 't ges, ge koster nie deu zakken en verdrinken, 't ijs la wel 20 cm. dik. Oep de ruuet van de Beirrewaa mocht nieman nie oep, da was vazleive e joengske verdroenken. De kadeeën versleten' t eeé paar blokken na ‘t ander. Ieder huishave kaptte z'en asse van de Leuvesse stoof oep 't straat veu de geleittegaait wa tegen t'aave iet wa bij de joeng nie in de graase viel en faaitelaaik nie veul avans was. As ‘t begost te doeén waren overal de steurfputtekes versopt. "Sjaleke de vuilkeir" hei toen nogal zaain nikkel moeten afdroan en beustels versleten. D' aver mense zeeén da Lonnesiel alzeleive nogal last g'ad hei van 't water, ‘t stekt nogal lieég Aan den Berg, in' t Stroike van Bloemaates, oep Sneppelaar zeulf in de Staasestraat stond af en toe water, in Klein Holland aan Merie Keis en in de Berrewaa liep de ruuet regelmatig over. Gelukkig es da veul 1


gebeitert, want water in nuis es mizere, 'k zeg aa maa da. En toch vallet nog veu, malgree datter riole gelei zen, nie lank geleeé was ‘t wee van da... en oep de zeulfste ploitse va vrueger jare. In de Brusselstraat in ‘t stamenee va "Wis van ‘t wippeke " stond e paar jaar terug oep ne Zondag 20 cm. water, wada nie belette da de vaste kalanten heule pint(en) kwamen drinken, z'aan heule katsjoe botten aan en ze deeë heule rezon percies of datter niks aan d' hand was. In Steenhuffel kunne z' eule ook nie in ave van 't lachen as ge va waterlast klapt amai!!

V eu nog wa veidder te klappen over da water, de mense, vruger asse wa daver waren, wistte ze bekan allemae van 't remmatis, da kwam van’t voecht in heule huize, ie en da lieper ien of iene mee ne pekestok, ze ginken nie zo gemakkelijk na nen doktoor. Ze kenden van alle remedes, veu’t rematis, veu 't spain, veu den afgank, veu de kiekhoest, veu zweiroizes, allee ge kunt a da na den dag va vandaag ne mieé veustelle ge kunnet nie gelove veu alles wiste z' iet. Ze mokte linnen tee, een bierpap, ze trokken hie of ‘t aa e weekblad in de kant, veu oep zweiroizes en as ‘t da mee nog nie beiterde de groffe middelen, heet zand of leizemeel pap of veu een kwoa keel duste ze ne veisse koeiestront in nen ave pisdoek droan en rond de keil en de neik van' t slachtoffer winne. D' aa was geen apprense van direkt na nen doktoor te lopen. D‘aver mense ginken vrueger, as d' aa remedes nie hielpen, van iene pas beiwegen en z' aan der nog dikkels boneur mee. De paters in Deirremon waren, paasoep... van hore zeggen, de strafste as 't gink over iet aflezen of overlezen. ‘t Schijnt dache kost zien of dat 't overlezen effekt a of nie aan die paters zeulf. Was' t ene da vriedaardig zwiete terwijles datten bezig was mee lezen, dan mochte gerust zaain dache geneze woit en ast dan nog in 't latijn was dan was 't zeker in de sjakois. De mense ginken na n‘en doktoor as ‘t nie anders kost, oep 't enneke van heule leive, asse krum geweirkt ware en heule bougie veir uit was. Overal stonder en stoinder in Lonnesiel en omstreken een massa kapellekes wa dagge veu alles en nog wa kunt gaan beiweige. ‘t Veitste da ze ginken beiweige was Scherpenheuvel, ma da was den persies dasse na ‘t buiteland trokken, na de vreumde. en... da was ma iene kie per jaar, en veu meer as ien zaak in iene kieë. Over 't algemeen weurre de mense serreworig wa d' aver ma z'en ze meer ziek as vrueger. De dreie grote kapeille, hie e in de streek, die van Buggenaat, die van Um en de Possenbergkapeil, aan nogal trok, ma de klaan kapeillekes va Lonnesiel, Maldere en Steenhuffel en oep d’ Aa moeste zeker nie onderdoen, zeker 't beddepissers kapeilleke nie.

O ver 't eten va vrueger es ook nog 't een en 't ander te zegge, 't was nie zo gevarieed as serrewoorig. In de Winter werd al es nen oetsepot gemokt mee 'n ammeke, goe gezate, e kla roppeke, witte bone, spruite, ajuin, selder, parraa, nog wa patatte, 'n bloike lavlier en wa thijm, peiper en zaat en dadde e paar uurkes late preutelen oep de buis van de leuvesse stoof, mee vetogen oep, e‘n hand groot... leut de boere ma deusse. Zo ne ketel Oetsepot da des iet wa dache niks kunt a mispeuteren. Va kolesterol, te dik ofte mager, vitaminne en giel dane santenboetiek widder nie geklapt, surtout van daleste nie, da des ma begost onder den oorlog, das 'n uitvinding van Winterhulp. Iet wa da vrueger ook nogal g‘eete weudde was patatte mee ajuinsaas en nen heirink, na es daddin soemmegste restoerans een "specialiteit van het huis ". Stoemp mee spek, ook nog zo iet waa dache niemiee van hoort. 't Schijnt dasse onder den oorlog va '40 in Brussel aan de Nord, 5 fr. gave veu nen boer da spek g'eete na zaainen baat meugen af-te-leikke!! Hore zegge!? 'N heps zierre bij genieënen boer nog in de keuken oemhoog hangen, gien zweite of witte paainsen, in de heule kelders moete achter gieên stane potten zueken mee liezevet, na stekt alles in den "diepvries”.

D e stamenees das 'n echte ramp geweurre. Vruger gave de staminee bozinnen, tussen okskes, da ware meer sociaal werksters, in de winter veu heule goei kalante ne soépee va kiekerenbloed. 't Was sumpel om da gereed te maken en 't koste puur niks. In een grote geute pan weudde spek in teirlingskes gesneén, goe uitgebakken, in da dafgebakke vet nen ajuin gebruinneerd, 't water van 't kiekerenbloed gegoten en ' t bloed in de pan bij 't spek en den ajuin. Terwijl dat 't bloed in de pan bakte moest da mee e verket goe gedeistert weurre totda dalles goe bruin zag, goe peper en zaat oep en een goei kladde mostaat mee nen boterham, en klaar was keis. 't Schijnt datta zware kost was. Achteraf werd menig pinke gedroenken en wirt er nog gekoit tot in de laten avet. Hie en da ginker ene goe meurg naar huis. In soemmegste huishaves was er den een haar in de boter, of patatte mee ambras of nog... petrol in de soep! 2


In alle staminees werd gekoit, soemteits wel mee dreie of vier tafels. Oep d' Aa moeste ne kampioen zaain of ge verspelde de broek van a gat. Die manne, zeker as ze pandoerden of koejongden, kostte mee één kaat die ze uitspelde, hunne maat late verstaan welke kaaten ze nog in heule hanne aan. Bedrog da die manne deen! Gemocht da natuurlijk nie heitoep zeggen of 't zat er tegen. Die manne zaan "weile kunne tenminste kaate, da kunne die sjamakers van Lonnesiel nie", waarop die van lonnesiel heule uitmokten dasse toch ma een kolonie ware van 't centrum, ge wet hoe datta gink tieê wood brocht 't ander mee, en zo arre vantaaid ne serieuzen ambras en wirter al nekieê gevochte. Zo ware ze, oep e zeker moment, bij de Mol vanachter oep d' Aa, mee gedraain in plaats mee vier aan 't kaate, komt er een kennis van die manne binne en ze vrage direkt of datten geen goestink a oem ne kiee mee te spelen, in ene kiee af, da wilde zegge datta ni lank zo duren. Bij die draai man aan tafel zat er iene mee ienen erm, zenne linkse. Zegt de pas-binne-gekommen, awel ja 't is goe ma... mee a rechse kaate!!! Verstoirret? Oep d' aa zaate schotse manne indertaaid.

T estaas est mét in Lonnesiel deurp. Vrueger zaan ze tegen de vravelaaike mètgangers, "de mètwaaiven". Naa de mét gaan da was bekanst ne wekelijksen beeweg, da moest, ze kosten heule nie tegen have. Naa de mét gaan da was ‘n vravelijke aangelegentaaid, ge zocht da bekanst geen veinte tegen over den dag va vandaag. ik geloof dat er meer mansvolk oep de mét luept as vraven. In elk geval as de mètkramers die van d' Aa nie g'at aan indertaaid, den aazet kunne gaa vertellen, z'aan heule boeken kunne toedoen. Va Steenhuffel, Malderen, Ronnoenk, Nerom en Weistro kwamper ook wel volk mae die van D'aa waren dikuit in de mieederheid en die verteirden nie alleen oep de mét ma ook in de staminees en ook in de Lonnesielse winkels. 't Es na nie veu ‘t een of 't ander, ma 't kost veu vallen dache 't sachternoens rond de vieren nog vrave na d' Aa zocht trekken, geloan mee twee zwaar netzakken, kweste va wa devewicht temme, vol marsjandies gekocht in de veurnoen oep de mét. Ge mocht gerust zaain da zeule geteis aan, heule zakke goe vol en soemegste ook heule kas vol stout of pilsor of geus!! 'k Wil absoluut gieë kwa vertelle maa da waarrer bij die absoluut giene vasten trap nemieë aan. Da was den meestal begost bij Miel den bakker, ne kaffee gedroenken wa geteittert tegen een. Dan gink van, herre gij a grief al, ik ook, den kumme nog iet drinken veu damme naar huis goin, ja maa ik goin ne geus drinken, awel begot ik ne stout. Van ‘t een kwam 't ander, ze waren daarachter de pist in ma... nog nie thuis. Ze moesten nog voorbij den Ossekop en de Maaitser, voorbij de Pardus, Miezef van de Grune, den Bolle, Moenses en de Zweitten Broothaes, nog verbij Stappes en t' Hotelleke, Flor va Zjambares en Thuis Ten Halve, allema herbergen, nie da ze nog overal binne ginken, da ni, ma toch hie en da,‘t geen datter in gink mee 'n pint seuffes moest er uit ook. Ge meu gerust zijn, da ware sterke vraven, van D' aa te voet na Lonnesiel en terug, goe geloan, dache den af en toe wa na iene kant suiselt, da kunde goe verstaan!!!! Ge meug nie vergeten, as die maskes thuis kwame, moeste ze nog ete gereed doen veu heule veinte, da was oep nen ik en negaai geflikt. Meestal aan ze van de mét ne pjeirenbufsteek meegebrocht, rap wa patatte geschelt, wa frut gemokt en 't was in de sjakoiche. 's Anderendaags was 't natuurlijk terug weirkendag, wassen en plassen heulen huis onderhave. De kadeeën moeste heule kraait trekke die moesten alleen na 't school. De groetste moesten de klaainkes meepakken, da was geen apprense van heule weg te doen na 't school, nog van belange nie. Veu nog es trug te kommen oep de Lonnesielse mét, veu den oorlog va 40 ware da faaitelijk 5 mètte. Neuffes 't aat gemeintnhuis, was de boter- en d' aremet, de gewoon mét gelek serreworig, de veirrekesmet van aan Zjanges tot in de Mechelstraat aan Bloemates, de kiekeremèt aan Miel den bakker en veu dakket vergeet de graan- en vlasmèt.

I n september ist jaarmèt, mee bamiskermis, das nog wa danders. Da was indertaaid de mét die deu iedereen en zeker deu alle boeremensen va veir uit den oemtrek bezoecht weudde. Gezocht hie vrueger de schoenste pjeiren uit den oemtrek, hingste, die hunkerden va kontentement da ze zoveul schoen meurres bijeen zagen. Koeien mee ueres gelijk ne koersguidon, mee zwette en rosse plekken en nen eur da bekanst oep de grond sleipte, stiere mee ne rink in heule neus en nen bos krollekes oep heule kop wa da de vrave zjaloes va ware, kastars wa dasse mee twee en drije man moesten bij blaaive of dasser anders giene weg 3


mee koste. Veirrekes, mee ne rug wa dache ne pjeirezoal kost oep legge, bieëre, bekanst zo hoog as ne grote meutte, zoegge mee ne nest viggere wada de klein manne es moeste aankommen, klaan verkskes zonder ieë peuken haar oep heule laaif. Kiekeren, de Mechelse koekoek, beesten die kiloos woge en geen gramme gelaaik nae, die koste nueverant anders nie vinne. Ge meugter nie goe oem paze, das allema verleden taaid, 't ware de schoenste bieësten uit 't oemliggende. De jaarmètte va serreworig... da z' en echte "shows" geweurre. As g‘iën koei gezien het erre z' allema gezien, genieën da noch ueres hei!! Kornijne, kiekern, leimmes en gaaite ‘t zen bekanst allema vreumde rasse, wa goimme na toe?! Vrueger, as de mense in den achternoen na ruis ginken, muug gelope oep de jaarmèt, aan z' allema iet bij, 't zij ne zak snotneuze, ne zak mee nik-nakskes, ne plussen beir da ze gewonnen aan, en as 't goe weer was nog e stuk in heule frak. Na est ne vetten hamburger mee een kladde mostaad, frikandel, e spiesken, e soort kabernaan in e kartong bakske, allema kweiddele die ge vrueger nie tegekwam. Genienen boer kuupt nog nen braal of nen teugel, geen zaas of gien piek, zeulf giene wetsteen, iest en veural da weud nemieë verkocht oep 'n jaarmèt en ten tweede de boere hemme da nemieë vandoen, nen trakteur vervangt de pjeire, afraan, pikken, deussen. ‘t gebeurt allema mee 't masjien. De koeie meugen heule goestink doen. Wordt vervolgd

~2~ LONDERZEEL JUNI 1939 – EERSTE “STATIE-KERMIS” door Louis De Boeck

4

Londerzeel – Aspecten van het volksleven in de eerste helft van de vorige eeuw – auteur Louis De Boeck 1. Van Ruysevelt Alfons 2. Verbelen Pieter 3. De Decker Frans 4. De Buyser Filemon 5. De Bondt Hendrik 6. Keymolen Jan 7. Maes Frans. 8. Wouters Jan (Zjang) 9. Verhasselt René 10. ? 11. Falckenbach Freddy 12. Tourné Leon 13. Carleer Remy 14. Carleer Johannes 15. Troch Louis 16. ? 17. Carleer Jan (Zjang) 18 en 19. . 20. Buyens Jean (Zjang) 21. ?

22. Troch Maurice 23. De Neve Jules 24. Carleer August 25. Carleer Albert 26 en 27. ? 28. Carleer Maurice 29. ? 30. Heraes François 31. Thijs Maria 32. Schelkens Jan 33. Falckenbach Alfons 34. Bollé Frans 35. Claus Louis 36. Broothaers Leon 37. Meeus August 38. Thielemans Jan 39. Verhasselt Theo 40. Meeus Louis 41. Carleer Marcel

M eerdere vergaderingen in een of ander "Stamenee", in de Statiestraat, gingen aan de kermis vooraf. Er werd een fanfare gesticht "De Statievrienden" . Er werd, gelijk in een echte fanfare, "ne veuzitter, ne schrijver en ne penningmeester" gekozen. De "veuzitter" was "Julleke Get". De muzikanten waren spelende leden van de 2 Londerzeelse "sjosteiten" St. Cecilia en l' Union en woonden in de "Staasestraat", Kasteelstraat en Klein Holland.

D e kermis draaide een heel week lang van 's morgens vroeg tot een "gat in de nacht". Op "'t Staaseplein stond "ne zwiermeuln en ne grote pjeiremeuln". Tegen de muur van "Julleke Get" stond een "schietbarak "en een klein barraksken waarin een echte "waarzegster" zat. Tussen de "stamenee" van "Moenses" en de familie "t Pak" stond een "fritkraam". Recht tegenover, in "den hof va Moenses", stond "een schietkraam”. In Klein Holland stond een "rups en e kindermeuleken" een "sma bollekraam" en geloof het of niet "een waarzegster" in een oude "schietbrak" die "van binne behange was mee geisgruun floere verslete drapperies". Die "Madame" had elken dag, zolang de kermis duurde een "stuk in haar zjilee". Verder in de "Staasestraat, oep den trottoir neuffes Fin va Smettes" stond "e pottekraam". Op een zwart geschilderde plank stond er in witte letters " 5 ballen voor 0,25 fr, de 6 poten van den ank is gewonne". Op " 't land van Tiske Peir" stonden de "naft otokes", de huidige "Go-carts" . Was da ne kermis !!!

D e kermis werd, zoals de Sinksefoor in Antwerpen, 's Zaterdags open gespeeld; die avond waren alle attracties gratis, de fanfare ging eveneens op alle molens terwijl ze hunne "pardeblee speelden, ...mee Staasiekermis dan steekt de vlag in top". 't Was bal in de 3 zalen. Bij "Bel" speelde een "Mortierorgel”, in de "Madelon "een van "De Cap" en in de "Vlaamse Zaal" ook een orgel van 't een of 't ander merk. In de meeste herbergen speelde "e zjaske, ene mee nen akkordeon en nen troemeleir". Bij "Tettekes " speelde "nen tingel tangel", een klein automatisch orgel; de muziek klonk als een oude piano waar te snel op gespeeld werd, met af en toe een valse noot. "Ne kermis van veu den oorlog, 70 jaar geleen".

E n dan is er nog niet gesproken over de hectoliters bier die in die periode getapt werden... stout, bock, geus, special, krak, jager-pils, pilsor, export... allemaal bieren van verdwenen brouwerijen. In die periode waren er rond de "Staase" en in de "Staasestraat 18 stamenees, herbergen of kaffees ". 's Maandags was er een jaarmarkt gelijk "in 't teurp". Nooit is er nog een kermis in Londerzeel geweest zoals "die foor". Dat bijna 70 jaar geleden. Een jaar later 10 mei 1940, begon de oorlog en nooit zou het nog worden als voordien. 5


~3~ LONNESIELSE KIEKES door Louis De Boeck

Z onder “pretentie” mogen we wel zeggen dat voor de oorlog ’14 –’18 tot voor de oorlog van ’40, Merchtem, Malderen, Steenhuffel, St.-Jozef en Londerzeel de “grootste aanvoerders en leveranciers waren van de Brusselse “kiekeremèt”. De “kiekes” die in de eethuizen van de hoofdstad geserveerd werden,’t zij gebraden als “poule fricassée” of als “Gentse Waterzooi”, kwamen uit een van de eerder genoemde “parroches”. In het spoorwegstation van Londerzeel werden elke dag rond 19u00 in de bagagewagen van de internationale trein Amsterdam-Parijs, een paar wijmen manden geladen waarin een paar honderd panklare kippen, bestemd voor Parijse restaurants. Vandaag geslacht, morgen in Parijs op tafel !! De “kiekerekommérs” marcheerde. De “kiekepolliers” verdienden goed geld aan de Brusselse “kiekefretters” en aan de “Parisiens”. De “kiekerekommérs” was een groot familiebedrijf.

I n onze “kontrijen” werden de namen van “kieken” en “haan” nogal dikwijls in verband gebracht met weerspreuken en gezegden. Van “hore zeggen”. De meeste ruzie komt van “kiekes” die loslopen en kinderen.

Weerspreuken. -

Als de hanen ‘s avonds kraaien is het ’s anderendaags ander weer. Kraaien de hanen in de vooravond dan is er regen op komst. Laten zij (de hanen) zich ‘s morgens vroeg horen… natuurlijk “goe” weer op komst. Pikken de “kiekes” naar elkaar, verandering van weer op komst.

Gezegden -

Van een knappe man wordt wel eens gezegd “Hij is zo fier als nen haan oep ne messink”. Over een niet te pientere griet, “Zo stom as e kieken”. Over die knappe man een paar jaar later, “Hij hei veul va zen pluime gelate”. Van een moeder met een kroostrijk gezin (er waren trouwens geen ander) zei men: “Z’ is zo bezeurgd als een kloek veu heur kiekes”. Van e “vramens” dat rap op haar teen getrapt was zegde men, “Pasoep want ’t es ’n kloek mee kiekes”. Iemand die er niet veel van afweet: “Hij slaat er naar gelijk nen blinde naar een ei”. Van Kerstmis tot Nieuwjaar lengen de dagen met een hanesprong. Van een mislukt feest “Amai ’t was maar e kaat kieken”. Ambras, iemand zijn zaligheid geven: “’N ake pelle mee hem of haar”. Van een slimme vrouw zei men “Die es onder gien kloek uitgebroeit”. Van een redelijke struise “Als ze luupt schud ze mee heur gat gelijk e kieken”. Iets dat verzwegen werd “Da kroade gienen haan over”. Iemand die goed gegeten en gedronken heeft “zit zo vol as ’n aa”. Iemand die zich erg kwaad maakt: “Hij zag zo rood as nen hanekam va koleire”.

6


Remedes tegen “kiekere ziektes.” ‘t Snot: -

Oude javel in ’t drinkwater doen (chloor) Kokende azijn in ’t kiekere kot zetten, dan slingeren de kiekes mee hunne kop zodanig dat snot in de gebure vliegt.

Als dat allemaal niet helpt de straffe middelen “BEEWIJGE.”naar Zemst. Begankenissen tegen “kiekereziektes” van Peizegem en Rossem (St.Cornelis) hadden indertijd veel “trok”.

~4~ VERDWENEN “LONNESIELSE FIGUREN” D e Ju n door Louis De Boeck

E r zijn al heel wat oude bekenden “uit ’t zicht” verdwenen, en geen enkele die terugkomt om te vertellen hoe “het ginder” is. Nochtans wij “missen” ze die oude rakkers. Ze moesten ons nog zoveel vertellen, elke dag horen we nog ergens iets over “vrueger” en “in danen taaid” en ook “die of dane moest hie nog zaain”, die wisten “da ’t faain van”.

O m maar over ene te “babbelen”, over Jan Baptist Van Assche, tussen “okskes” da was zijne “sondaase” naam, die getrouwd was met Rosalia De Bondt, kortweg “De Jun en Roos”. Iedereen kon u met deze namen de weg wijzen naar hun woonst in de Kasteelstraat. Wannes, zegden de klein gasten; Jun durfden ze niet zeggen, alleen de grote mochten dat. De Jun was “klaan va was”, hoop en al 1,50 m., droeg Winter en Zomer een floere broek, waarvan ’t gat veel “te lieeg hink”, opgehouden met een oude lederen soldatenriem en bovendien - was het voor de “veiligheid” of was het gewoon om een koord bij te hebben - “ne klanen teugel in zaain lee”. In zijnen broekzak altijd “ne scherpe Lierenair” (een gebogen mes), zijn “portemenee” die op een mini harmonica leek met veel verschillende vakjes met een heel pak briefjes in waar van alles op geschreven stond en een grote “roeè neusdoek mee witte bollekes” die hij in de Zomer rond zijn hals bond als een kleine “foulard” als hij op ‘t veld bezig was. Hij was kolenhandelaar, deed vervoer, verkocht stro en voederbeten (in’t seizoen) en last but not least hij bewerkte een paar “dagwand” land.

I n de “suikerbetentaaid” als de boeren van “Um, Roui en Wolvertum” hun beten via goederenwagens van de trammaatschappij in vorige genoemde stations geladen hadden, werden die naar Londerzeel gesleept door een speciale “motrice”, een bruin elektrisch motorvoertuig, “de chokelatten tram”, waar ze dienden overgeladen op spoorwegwagens van 15 ton. De tram wagonnetjes konden maar 5 ton laden. Dat werk gebeurde handmatig met een “toppekesriek”. De spoorbreedte van tram en trein verschilde. De wagons werden naast mekaar geduwd… meestal met mankracht. Al “de kadeeèn” moesten helpen. Ik geloof dat er wel een zevental waren, mannen en vrouwen zonder onderscheid; dat was emancipatie en heel heel zwaar werk! Iedereen de zelfde grote riek, dat was bij iedere schep minstens 10 kg. Daar werd zweet gelaten. 7


Een van die dochters van de Jun is ooit een halve vinger kwijt gespeeld, verpletterd tussen twee wagons. Vrouwen kregen geen voorkeur behandeling .

R oos was zeker 20 cm. groter dan haar echtgenoot en stond steeds “haar man”. Wieke va Musses, een broer van de Jun en “joenkman”, was ook altijd van de partij. Die liep steeds op klompen, behalve ’s zondags, dan droeg hij zwarte schoenen en een zwart kostuum als hij naar “D’oomis” ging om 10u. Rond 13 u. kwam hij naar huis, at samen met de familie en trok rond 15, 15 u. naar een van de veel herbergen in de stationsbuurt, hoogst waarschijnlijk om het gedurende de week ingeslikte stof en de vermoeidheid weg te spoelen. Die mannen hadden dat verdiend (die pintjes). ’t Is bij benadering niet te schatten hoeveel duizenden kg. kolen, beten, rijnzand, zavel en “schepmes” dat die familie ooit van de ene wagen naar de andere overgeladen heeft. Ze hebben nooit, zolang de Jun leefde, iets gemechaniseerd of iets geautomatiseerd .

O nder de oorlog van ‘40 reed hij met paard en een platte wagen van ± 6 m. lang naar Quenast om 6 ton arduin voor de grafmakers van Londerzeel. Die platen arduin hadden niet allemaal de zelfde dikte, dat varieerde van 6 tot 20 cm. De Jun droeg voor dit transport een speciale kledij. Een oude grijze deukhoed, een grove lederen voorschoot zoals de smeden, tot bijna op de grond, schoenen, zeker ne 44 en minstens 3 maten te groot. Dat moest om geen koude voeten te krijgen zegde hij en zo kon hij 2 paar kousen over elkaar trekken. Hij droeg grijze handschoenen, die Roos voor hem gebreid had, met halve-vingers, zodat hij onderweg geen kapotte vingers zou krijgen van zijn “guide” vast te houden. Hij sloeg nooit zijn paard maar voor zulke gelegenheid had hij een “zjak” mee, ongeveer zo lang als hij groot was, waarmee hij af en toe eens klakte. Dat paard mennen gebeurde ook op een andere manier dan anders. Al de boeren die naar ’t veld reden menden hun paard met een leizeel (kordeel), een zeel van een kleine vinger dik, waarmee ofwel kort “gesnokt” werd of dat strak gehouden werd al naar gelang de paarden links of rechts dienden te gaan. Hij deed dat dan met de “guide”, een dubbele lederen riem van 2 cm breed die vertrok van aan het bit van het paard tot bij de “voerman”. De rit nam drie volle dagen in beslag. Hij vertrok de eerste dag heel vroeg en arriveerde de derde dag in de late namiddag terug in Londerzeel. Hij nam eten mee voor zijn paard en Roos bakte een paar pannen spek “veu bij zaain brood”. Snijden deed hij het onderweg “mee ’n snee seuffes”. Als hij dit transport moest doen bij ’t vallen van de bladeren dan hoorden ze hem al terugkomen van in Wolvertem als hij mee “zaain freins toe en blokke veu de wiele van den Asselsenberg schoof” en vloeken “mee miljaren”. Als hij dan thuis kwam stond hij nog “vierkant in’t zweet” van zijne wagen helpen tegen te houden, Roos moest “drekt veu ne moor hiet water zeurge veu heum en veu ze pjeid heule benen”. Achteraf “reizekes tot in ‘t stamenee en ’t relaas van de reis vertellen”.

D e Jun was ook slecht horend en had nogal een heese keelstem, hij had een witte blinkende kletskop die hij angstvallig onder zijn klak verborg. Hij kon roepen en tieren dat ’t werk moest vooruit gaan en dat ze maar naar de wc moesten gaan en eten terwijl dat ze rusten, maar... zijn hart was klein.

D e houders van paarden moesten tijdens de oorlog met hun dieren naar de keuring in Londerzeel dorp. De Jun had een grote Flander: ne ruin, korte nek, heel hoog, zijn eigenaar kon er bijna rechtop onder door. Menig keer gezien, bij het optuigen, dat hij onderdoor zijn paard ging om de buikriem de andere kant vast te maken. Het was in feite geen mooi paard van kleur, grijs-bruin, korte staart maar karakter en …sterk, het kon een huis vertrekken. Het beslag woog zeker het dubbel van een Brabander en dat zijn nochtans serieuze paarden. De Jun naar de keuring. Brute pech, zijn paard en dat van veel anderen werd in beslag genomen. Hij vloekte tegen de Duitsers, was razend kwaad en weende. Hij zocht en kocht ongeveer ’t zelfde paard, wel anders van kleur. Zulke paarden ziet men niet meer in de streek. Indertijd was er nog een exemplaar in Malderen .Een potzwarte hengst en welk beroep dacht je dat zijn eigenaar had… inderdaad, kolenhandelaar en herbergier. De Jun, geloof het of niet was bij de volgende keuring weer bij de pechvogels en moest zijn paard “afgeven”. Hij heeft nadien nooit nog een paard gekocht. 8


H ij heeft het niet lang overleefd. Hij bleef alleen met Roos en mee Wieke. De Jun heeft eerst zijn “schup afgekuist” dan “Waaike” en “Roos” heeft “de deur toegedaan”. Niemand van de kinderen heeft hen nagedaan, ik hoor ze denken “… en zeggen dat er nog zoveel is dat jullie niet …of nooit zullen weten”. Jammer! Wordt vervolgd

9

Londerzeel Aspecten van het volksleven in de eerste helft van de vorige eeuw auteur Louis De Boeck ~ 1 ~ door Louis De Boeck

Recommend Documents