LONDEN Museumhoofdstad van de wereld
Expensive Londen heeft een ijzersterke troef in handen: ’s werelds mooiste musea, die bovendien gratis toegankelijk zijn. REIZEN bezocht de oudste, de kunstzinnigste en de verrassendste. Een rondgang door de schatkamers van het British Empire. TEKST: JACQUES VAN DER LINDEN ∑ FOTOGRAFIE: LAURENCE DELDERFIELD
TATE MODERN uitstalkast van moderne kunst Millennium-voetbrug bij Tate Modern, over de Theems.
Londen wilde een spraakmakend modern museum. Het werd Tate Modern, in het voormalige Bankside Power Station. Een enorme scheepstoeter, maatje voetbalveld, zuigt je naar binnen. Rood, gespannen pvc membraan, met aan twee kanten een open hoorn. Het werk van de Indiase kunstenaar Anish Kapoor vult – tot begin april – de voormalige turbine hal van wat tot de jaren ’70 de elektriciteitscentrale aan de Theems was. Sinds de millenniumwisseling is Tate Modern de uitstalkast van kunstminnend Londen. Met de nieuwe bestemming voor de robuuste bakstenen hal hebben Londenaren er in één klap een trekpleister bij gekregen: de tegenhanger van het Parijse Musée d’Orsay. En dat wordt gewaardeerd, zo blijkt uit de bezoekcijfers. Vijf miljoen kijkers trok de kunsttempel het eerste jaar na de opening. Sir Gilbert Scott, die ook Waterloo Bridge en de beroemde rode telefooncel op zijn naam heeft staan, bouwde het stroomcomplex (1957-’60); de Zwitserse architecten Herzog & De Meuron mochten het gebouw, eind jaren ’90, omturnen tot museum. Dalí, Picasso, Rodin, Monet, Warhol; er is plaats ingeruimd voor wereldberoemde namen. Hun minder bekende schilderijen, sculpturen en andere kunstuitingen hangen en staan er, verdeeld over diverse ruimten.
34 REIZEN
MAART 2003
De Tate-eigenaren hebben alle 20ste-eeuwse kunst op thema tentoongesteld. Nude/action/body is een van de thema’s. Hier vind je onder meer Rodins ‘de Kus’, en bij de afdeling Still life/object/real life hangen experimentele collages van Picasso en Braques. Tate is een echt dwaalmuseum, heerlijk om rond te slenteren en je te verbazen over de meest bizarre vormen en alledaagse thema’s die moderne kunst heeft: video-art, een sofa met wulpse borsten, zwart-wit foto’s van mensen op een wc-pot en een plafond waaraan spullen van de rommelzolder zijn opgehangen, nadat het Britse leger de hele boel eerst in opdracht van de kunstenares heeft laten ontploffen! Joseph Beuys (1921–1986), de Duitse schilder/beeldhouwer en oprichter van de Grünen, had gelijk toen hij zei: ‘Iedereen is kunstenaar’. Beuys kreeg een zaal voor zijn kleisculpturen en schilderijen. Holland is ook vertegenwoordigd in Tate. Piet Mondriaan en Theo van Doesburg delen een bescheiden ruimte met respectievelijk: ‘Compositie van Rood en Blauw’ uit 1935 en ‘Counter Compositie’, zwarte lijnen op wit canvas uit 1925. Moe geworden van het kunst kijken? Op de bovenste verdieping is een café geopend onder een nieuw glazen dak. Een cappuccino met muffin bestellen, benen onder tafel en genieten maar van het mooie uitzicht over Londen en de Theems. Ω
De rode ‘scheepstoeter’ van kunstenaar Anish Kapoor vult tot april de entreehal van Tate Modern. REIZEN MAART 2003
35
De Reading Room: het paradepaardje van het British Museum
BRITISH MUSEUM het oudst en het grootst
De moeder aller musea is jarig. 250 wordt ze, en daarmee is het British het oudste museum ter wereld. Het was de uitdrukkelijke wens van Sir Hans Sloane, een Ierse arts en verzamelaar die in 1753 stierf, dat zijn oudheidkundige voorwerpen, kunstwerken en oude handschriften bewaard zouden blijven voor het nageslacht. 40.000 pond moest alles opbrengen. Een veel te lage prijs voor de verzameling. Maar de Britse regering had er geen penny voor over. Er moest een loterij georganiseerd worden om tot het aankoopbedrag te komen.
WWW.REIZEN.NL Alle in dit artikel genoemde websites zijn gedurende de hele maand maart rechtstreeks aan te klikken via www.reizen.nl 36 REIZEN
Big, bigger, biggest, zo is het British Museum nu het best te omschrijven. Het museum, met de uitstraling van een Griekse tempel, telt maar liefst 94 zalen, waarin ruim 6 miljoen voorwerpen zijn tentoongesteld: van Aztekenmaskers tot twee kolossale gevleugelde stieren uit Assyrië, die ter plekke in vieren zijn gezaagd om ze naar Londen te kunnen verschepen. Alles zien op een dag is een onmogelijke opgave. Hoe dan een keus te maken? Boek de ‘Highlights Tour’ en je komt in ieder geval langs de Elgin Marbles: de marmeren sculpturen die ooit de binnenkant van het Parthenon in Athene sierden. Het zijn slechts enkele van de vele beroemde cultuurschatten die in het British hun tweede vaderland hebben gevonden. Eigenlijk is de naam ‘British’ misleidend. Het overgrote deel van de
MAART 2003
collectie bestaat namelijk uit oorlogsbuit: cultuurschatten, geroofd uit de (voormalige) koloniën. Menig gids beantwoordt de vraag ‘of de Elgin Marbles niet terug moeten naar Athene?’ dan ook met een Brits understatement: ‘In feite heeft ambassadeur Lord Elgin de sculpturen gered. Als hij ze niet van de Turkse bezetters in Griekenland had gekocht, waren ze verdwenen.’ Op de Egyptische afdeling duizelt het je van de mummies en sarcofagen. Je komt langs de granieten buste van Ramses II (‘voor het gat in de borst zijn de Fransen verantwoordelijk, Napoleon wilde de buste meenemen naar Parijs’, weet elke gids haarfijn uit te leggen). In het trappenhuis passeer je de vloermozaïeken (die nu aan de muur hangen) uit het paleis van Halicarnassus, dat onderdeel uitmaakte van een van de zeven antieke wereldwonderen. Dan ben je er nog niet. Eye-catcher is de Reading Room, uit 1857: het paradepaardje van het museum, dat in 2000 is heropend. Niemand minder dan architect Norman Foster bouwde een glazen koepeldak over de bibliotheek, die tot dan toe op de oude binnenplaats stond. Zo kreeg het museum een gigantische overdekte centrale hal, met museumwinkels, een restaurant en een literair hart. De Reading Room is nu letterlijk een stolp vol boeken. Je kunt er dwalen tussen de leeslessenaars waar onder meer Virginia Woolf, Marx, Lenin, Oscar Wilde, Trotsky en Ghandi menig uur doorbrachten.
LONDON’S TRANSPORT MUSEUM
LONDEN-KENNER
alles wat rijdt
Stel je voor: het is het jaar 1900. Het paard is nog hét vervoermiddel in Londen. Dagelijks trekken er 50.000 viervoeters – gespannen voor koetsen, trams en bussen – door de stad, die met zijn allen 1000 ton paardenpoep op straat deponeren. Zo kan het niet langer. Londen groeit en de verkeerschaos neemt toe. In 1903 verschijnt de eerste elektrische tram in het straatbeeld. Het voertuig, van Duitse makelij, rijdt van Westminster naar ZuidLonden. Daarna gaan de ontwikkelingen op het gebied van vervoer snel in Londen, zo is te zien in London’s Transport Museum. Dat moet ook wel, want de stad verdubbelt tussen 1918 en 1940 in oppervlakte. Trolley dubbeldekkers, taxi’s, tomatenrode bussen, de eerste metrostellen: allemaal
staan ze in de museumhal, gehuisvest in de vroegere Victoriaanse bloemenmarkt op Covent Garden. De eerste metrolijn, tussen King’s Cross en Paddington, was al in 1863 in gebruik genomen. De Londense underground werd aanvankelijk aangelegd volgens de cut and cover methode. Dat hield in: een diepe sleuf graven, zijkanten stutten, rails leggen, overhuiven en weer dichtmaken. Hoe snel het net zich uitbreidde, kun je zien op de oudste Underground Map uit 1931. ’s Werelds allereerste metro was niet meteen een succes. Mensen moesten gelokt worden met de reclametekst: ‘Always warm and bright’. In het museum staat zelfs een rijtuig zonder ramen, uit 1890. Het is ontworpen als een glasloos metrostel, omdat men veronderstelde dat passagiers zouden schrikken van de voorbijschietende tunnelwanden. Ω
‘Op vrijdag naar de modeshow in het Victoria & Albert Museum’ Lia van Bekhoven, correspondente in Londen voor NOS-radio, Nova en VRT. ‘Tate Modern is mijn favoriete museum vanwege de buitenkant: indrukwekkend qua bouw en omvang. Het British Museum vanwege de binnenkant: spectaculaire kunstschatten uit de hele wereld onder één dak, zoals de Egyptische mummies. Een van de fijnste verzamelingen vind ik de Wallace Collection, met meubelen, servies en schilderijen. Het is ooit door een familie bij elkaar gescharreld. Nog een tip: het Victoria and Albert Museum (V&A) heeft iedere laatste vrijdag van de maand een modeshow en is dan tot 22.00 uur open. Wat je ook zeker moet gaan zien zijn de portretten van Gainsborough: een van Engelands beste 18de- eeuwse schilders en van Lucian Freud: Engelands huidige beste portretschilder. De laatste hangen in o.a. Tate Britain en de National Portrait Gallery. Een tegenvaller vind ik Madame Tussaud’s. Het wassenbeeldenmuseum lijkt, letterlijk, nergens naar. De laatste keer dat ik er was – alweer ettelijke jaren geleden – was het duur, sjofel en waren Margaret Thatcher en de Britse majesteit onderling inwisselbaar.’
Gratis naar het museum 70 Londense musea zijn gratis toegankelijk, en dat zijn niet de minste. Onder meer bij het British Museum en the National Gallery betaal je geen entree. Van de in dit artikel getipte musea zijn ook de volgende gratis te bezoeken: Victoria & Albert Museum, Tate Britain, National Portrait Gallery, Wallace Collection, Soane’s Museum en Kenwood House. In de Blue Guide City London (£ 15,99) worden al deze musea beschreven, met collectie, hoogtepunten, openingstijden en www-adressen.
REIZEN MAART 2003
37
NATURAL HISTORY MUSEUM wonderen van Moeder Natuur Schildpad op sterk water in het Darwin Centre
Alsof Noach zijn ark voor de poort van het Natural History Museum heeft uitgeladen. Alles wat op aarde rondloopt, kruipt, zwemt, vliegt of zich anderszins voortbeweegt is te zien in dit museum. Een wildlife-excursie in hartje Londen. Diplodocus is de eerste, waar je tegenaan loopt. Het 26 meter lange skelet van de dino, die 150 miljoen jaar geleden op aarde rondzwierf, staat sinds 1905 in de monumentale entreehal van het museum. Maar je kunt ook de zij-ingang nemen. Maakt niets uit, de entree is even imposant. Een lange roltrap brengt je er door een immense wereldbol omhoog naar de Earth Galleries. Daar leer je veel, zo niet alles over onder meer de big bang, vulkanisme, klimaat en aardbevingen. Je kunt aan den lijve meemaken wat de Japanners in Kobe voelden tijdens de heftige aardschok in 1995. Dan begint de safari. Eindeloze galerijen met opgezette vogels (van de uitgestorven dodo tot ‘Harry Potters’ sneeuwuil), zoogdieren (leeuw, impala, grizzlybeer, otter, het houdt niet op) en ontelbare creepy crawlies, enge onderkruipsels (slangen, spinnen, duizendpoten en een
niet van levensecht te onderscheiden gerobotiseerde schorpioen). Naturalis in Leiden verbleekt bij de aantallen en soorten die het Natural History in huis heeft. Het museum mag zich dan ook hét educatieve schooluitje noemen. Dagelijks trekken 1200 schoolkinderen, in uniform en gewapend met papier en potlood, langs de wonderen van Moeder Natuur. Laatste aanwinst van het museum is het Darwin Centre, in een zijvleugel. De Queen zelf opende het Centre in oktober 2002. Hier zie je wat natuurvorsers de afgelopen driehonderd jaar op onze planeet hebben verzameld: een ‘natte’ collectie van 22 miljoen zoölogische dieren (reptielen, amfibieën, vissen en week- en schaaldieren). En dat is nog maar vijftien procent van alle levende soorten op aarde, schatten de 100 wetenschappers die hier werken. Alles in potten en op sterk water gezet. Zelfs de historische dieren die kapitein Cook ontdekte tijdens zijn reis op de Endeavour naar Australië in 1768 en de exemplaren van Charles Darwin, meegenomen op zijn Beagle-expeditie, zijn er te bewonderen. De Spirit Collection, zoals de verzameling wordt genoemd, is goed geconserveerd voor het nageslacht. Ω
Het skelet van dino Diplodocus is 150 miljoen jaar oud
38 REIZEN
MAART 2003
REIZEN ARRANGEMENT 3 DAGEN NAAR WERELDSTAD LONDEN V.A. ¤ 250 P.P. incl. London Travel Card Overdag dinosaurussen bekijken in het Natural History Museum en ’s avonds naar een musical in West End. Vervelen is uitgesloten in Londen. Bovendien vernieuwt de stad zich razendsnel. Met de Millennium Footbridge en kunsttempel Tate Modern hebben St.Pauls en Tower Bridge spraakmakende nieuwe buren gekregen. In samenwerking met Valerius Reizen stelde REIZEN een uitgekiende Londen-trip samen. U verblijft in 4-sterren hotel Hilton London Docklands (www.docklands.hilton.com), fraai gelegen aan de zuidoever van de Thames, tussen Tower Bridge en Greenwich Village.
Bond-expositie, Science Museum: de in tweeën gereten auto uit de
Vervoer en hotel
FOTO: JACQUES VAN DER LINDEN
film ‘Die Another Day’.
Apart en curieus Londen telt ruim 200 musea. Historische en moderne gebouwen, met evenzovele verschillende collecties: uniek, bizar en met een internationale uitstraling. 3 bijzondere tussen het enorme aanbod. ∑ Een van de mooiste uitzichten op Londen heb je vanaf de Tower Bridge. De Tower Bridge Experience toont er een video over de bouw en historische foto’s. Dit alles in de twee winddichte wandelgalerijen op 42 meter hoogte tussen de brugtorens. Suppoost Kevin Coverell vertelt je alles over de Bridge: ‘Old Black Lady Queen Victoria had niets met de brug. Ze was een beetje nuts en bang dat de boeren makkelijk Londen zouden binnenkomen over de brug. Bij de opening in 1894 liet ze dan ook verstek gaan.’ Entree: £ 4,50. Info: www.towerbridge.org.uk ∑ In het Science Museum (Exhibition Road), een mastodont pal naast het Natural History Museum, is tot en met 27 april de expositie ‘Bond, James Bond’ te zien, met o.m. M’s kantoor en levensgevaarlijke gadgets, zoals Oddjob’s messcherpe hoed uit ‘Goldfinger’. Ook de Ice Dragster wagen uit ‘Die Another Day’ staat er. Interactieve expositie waar je jezelf kunt testen op 007-kennis. Entree (£ 8,95). De vaste collectie van het Science is gratis toegankelijk. Info: www.sciencemuseum.org.uk ∑ Pal achter de luxe winkelstraat Regent Street ligt het Händel House Museum. Schattige oude dames en heren – stuk voor stuk Händel-gek – leiden je graag rond door het voormalige woonhuis van de componist. Zo leer je alles over Händel (‘Toen Georg F. Händel in 1723 dit huis kocht, hield Londen hier op. Hij keek uit over een riviertje en weilanden’). Nu raast het verkeer er door de straat. Adres: 25, Brook Street, entree: £ 4,50. Detail: van 1968 tot 1969 woonde Jimi Hendrix op nr. 23. Info: www.handelhouse.org
U vliegt met British Midland naar Londen Heathrow. Vanaf daar reist u met de Travel Card (openbaar vervoerkaart) naar metrostation Canada Water. Een gratis shuttle service (elke 15 minuten) brengt u naar Hotel Hilton London Docklands. Alle hotelkamers zijn comfortabel ingericht en beschikken over airco, balkon, haardroger en bad of douche. Het hotel beschikt over een fitnessruimte, een zwembad en diverse restaurants. Trader Bistro, een van de restaurants, bevindt zich in de driemaster Cutty Sark, die voor het hotel ligt afgemeerd. Per watertaxi kunt u via Canary Wharf naar London Bridge varen (uitstapplaats voor de City), waarbij u onder de Tower Bridge doorvaart. Een origineel begin van een bezoek aan de bruisende metropool. Uw Travel Card is geldig voor het traject Heathrow naar uw hotel en Londen centrum. De kaart is op weekdagen te gebruiken vanaf 9.30 uur en in het weekend de hele dag.
Vertrek dagelijks in de periode 1 maart t/m 31 oktober 2003.
ARRANGEMENT V.A. ¤ 250 P.P. INCLUSIEF ∑ vlucht Schiphol-London Heathrow v.v. (7 x per dag) per British Midland ∑ 2 overnachtingen ∑ 2 x ontbijtbuffet ∑ 3–daagse London Travel Card ∑ ANWB-reisgids Londen
NIET INCLUSIEF Luchthavenbelasting ca. ¤ 41; 1-pk toeslag v.a. ¤ 40 p.n.; transfers; toeslag van ma-do 01/04-16/04 & 28/04-11/07 & 08/09-01/11 van ¤ 22 p.p.p.n.; verlenging is mogelijk vanaf ¤ 66 p.p.p.n; Calamiteitenfonds ¤ 3,40; reis- en annuleringsverzekering.
BOEKING EN INFORMATIE Valerius Reizen B.V. Cornelis Krusemanstraat 1 1075 NB Amsterdam Tel. 020-673 07 73 Fax 020-672 35 56 E-mail:
[email protected]
REIZEN MAART 2003
39
LONDEN-KENNER LONDENSE MUSEA PRAKTISCH 9
1 km
Regents Park 11
st Ro H
8
th ea ad
1 5
‘Als de koningin langskwam, kregen de naakten een vijgenblad voorgehangen’
Kensington
City 2 7
Tower Bridge 3
Big Ben
13 12 4
Tower Bridge H
Hilton London Docklands
6
Theems
1 British Museum 2 London's Transport Museum 3 Tate Modern
s
m
LONDEN
e The
Peter Brusse, reisschrijver en oud-correspondent in Londen ‘Victoria & Albert, Science en Natural History. De drie musea, die naast elkaar liggen, zijn absolute toppers. V&A, met de houten tijger die een kolonist opvreet, jurken, Japanse prenten en – in een speciale vitrine – het vijgenblad dat voor de naakten werd gehangen als de koningin op bezoek kwam; Science, waar je mag kijken en spelen met de grote uitvindingen en de geheimen van de natuur: elektriciteit, DNA, maanraket, zwaartekracht, penalty schieten; en het Natural History, met zijn dinosaurussen en aardbevingen. Soane’s Museum is een geheimtip. De excentrieke 19de-eeuwse architect John Soane stopte zijn huis van de kelder (hier staat de mooiste sarcofaag buiten Egypte) tot de nok toe vol met beelden, schilderijen en tekeningen, zoals de beroemde serie The Rakes’s Progress van William Hogarth. ’s Zomers is het gazon van Kenwood House (binnen o.m. zelfportret van Rembrandt, gitaarspeler van Vermeer) een mooie plek om te picknicken, met gratis openluchtconcert. Het ligt net buiten het centrum in Hampstead.Wat je beter links kunt laten liggen is het Design Museum. Het oude pakhuis aan de Theems trekt wel bezoekers, maar ik vind het een steriele ode aan de moderne vormgeving. Zelfs de Hoover-stofzuiger spreekt niet tot de verbeelding.’
Street Oxford10
Hyde Park
LONDON’S TRANSPORT MUSEUM (WWW.LTMUSEUM.CO.UK)
9
Hampstead Ea Heath
Docklands
Ingang: Covent Garden. Metrostation: Covent Garden. Geopend: dag.10-18 u; toegankelijk voor minder validen. Entree: £ 5,95 p.p., kinderen onder 16 jaar gratis, mits begeleid. Hoe lang bezoeken? Drie uur volstaat. De route langs bussen en metro’s is aangegeven. Waardering: ∑∑∑∑
TATE MODERN (WWW.TATE.ORG.UK)
8 Soane's Museum 9 Kenwood House
Ingang: Bankside/Southbank. Metrostation: Southwark of Blackfriars. Geopend: dag. 10-18 4 Natural History Museum 5 Wallace Collection 12 Victoria & Albert u. (vrij.en za. tot 22 u.). Entree: 6 Tate Britain 13 Science Museum permanente expositie gratis. 7 National Portrait Gallery Rondleidingen: dagelijks en gratis om 11,12, 14 en 15 uur. (duur: ca. 1 uur). BRITISH MUSEUM + READING ROOM Hoe lang bezoeken? Een ruime halve dag (5 (WWW.THEBRITISHMUSEUM.AC.UK) Ingang: Great Russell Street. Metrostation: uur) breng je er zo door. Waardering: ∑∑∑∑ Tottenham Court Road of Holborn. Geopend: NATURAL HISTORY MUSEUM za-wo 10-17.30 u., do-vr 10-20.30 u.; toegankelijk (WWW.NHM.AC.UK) voor minder validen. Entree: gratis; fotografeIngang: Cromwell Road. Metrostation: South ren, ook met flits, toegestaan. Rondleidingen: Kensington. Geopend: dag. 10-17.50 u. (zo. 11Highlight tour (1,5 uur): £ 8 p.p., dagelijks om 17.50 u.). Entree: gratis. Historie: de architec10.30, 13 en 15 u., boek ter plekke of vooraf tuur van het museum uit 1881 is wereldbevia internet; EyeOpener tour (50 min/gratis): roemd (twee torens in Romaanse stijl en talloze dag. elk half uur (door een van de afdelingen). hoge ronde gewelven). Toekomst: in 2007 gaat Hoe lang bezoeken? Een halve dag (4 uur) is de uitbreiding van het Darwin Centre open voor het minimum. Beter is het om twee keer een publiek. 28 miljoen planten en insecten zijn halve dag te gaan. Koop de uitvouwbare Musedan te zien. Hoe lang bezoeken? Neem de tijd. um Map (£ 2) en je loopt feilloos naar elke geTrek er een (regenachtige) dag voor uit. wenste afdeling. Waardering: ∑∑∑∑∑ Waardering: ∑∑∑∑∑ 10 Händel House Museum 11 Madame Tussaud's
Wanneer is er wat te doen in Londen? Uitgekeken in het British Museum of op St. Paul’s? Londen heeft meer te bieden. Kijk voor de mooiste exposities en boeiendste optredens in onderstaande cultuuragenda. ∑ Aztecs: met veel maskers, goud en veren is deze blootlegging van de Azteekse cultuur even indrukwekkend als ambitieus. Tot 11/4, Royal Academy, Piccadilly. ∑ Stomp: internationale slagwerkgroep die alledaagse voorwerpen als vuilnisbakken, containers, bezems en Zippo--aanstekers transformeert tot muziekinstrumenten. Tot 31/5, Vaudeville Theater, Strand. ∑ City of London Festival: van straattheater en jazz in de openlucht tot concerten in
40 REIZEN
MAART 2003
St.Paul’s. 23/6 - 10/7, centrum van Londen. ∑ Art Deco 1910- 1939. Kunst van glasblazers, schilders en beeldhouwers: laat zien hoe art deco kunstenaars uit de hele wereld inspireerde. 27/3 - 20/7, Victoria & Albert Museum, Cromwell Road. ∑ Museum of the mind: Art and memory in world cultures. Expositie over de overblijfselen van verschillende culturen door de eeuwen heen. 10/4 - 7/9, British Museum. ∑ Summer Exhibition. Bijna alle werken van de grootste Britse kunstenaars zijn tijdens deze jaarlijkse tentoonstelling te koop. 3/6 - 11/8, Royal Academy. ∑ Photographs of the Twentieth Century. Twintig fotografen laten zien hoe de kijk op
de wereld de afgelopen eeuw is veranderd. 5/6 7/9, Tate Modern. ∑ Earth from the air. Foto’s van onze wereld, gemaakt vanuit de lucht, roepen vragen op over de toekomst van de aarde en het behoud van de natuur. Tot herfst 2003, In de tuinen van het Natural History Museum. ∑ BG Wildlife Photographer of the Year. 101 foto’s van de natuur op zijn mooist. Tot 5 mei, Natural History Museum. Voor tijdelijke exposities wordt altijd entree gevraagd, de vaste collecties in bovengenoemde musea zijn gratis te bezoeken. Reacties of vragen:
[email protected]
