Lokale Agenda 21 Gemeentebestuur Sint-Gillis

Lokale Agenda 21 Gemeentebestuur Sint-Gillis

Pagina 1 van 100

Inhoudsopgave: I. Inleiding..................................................................................................................................................................4 1. Duurzame ontwikkeling.....................................................................................................................................4 2. Basis van duurzame ontwikkeling .....................................................................................................................4 3. Agenda 21..........................................................................................................................................................5 II. Actieplan ...............................................................................................................................................................6 Doelstelling 1 – Modern en efficiënt bestuur ........................................................................................................6 1.1.1 - Uitstraling dienst Duurzame Ontwikkeling............................................................................................7 1.1.2 - Beheerscomité lokale Agenda 21 ...........................................................................................................8 1.1.3 - Ecoteam ..................................................................................................................................................9 1.1.4 - Ecofiches voor het gemeentepersoneel.................................................................................................10 1.1.5 - Intranet..................................................................................................................................................11 1.1.6 - Nieuwe titel « Eco-dienst » ..................................................................................................................12 1.2.1 - Nieuwe dynamiek « DO platform » .....................................................................................................13 1.2.2 - Mini-wijkcontract: Gemeenteschool 1-2 ..............................................................................................14 1.2.3 - Steun aan projecten « Duurzame Wijken » ..........................................................................................15 1.2.4 - Wijkfora................................................................................................................................................16 1.2.5 - Logistieke steun aan wijkfeesten..........................................................................................................17 1.3.1 - Nieuwsbrief DO....................................................................................................................................18 1.3.2 - Loket DO (Voorlopige naam)...............................................................................................................19 1.3.3 - Efficiënt communiceren rond Agenda 21.............................................................................................20 1.3.4 - Experten DO opleiden in verenigingen ................................................................................................21 1.4.1. A - De cel « overheidsopdrachten » opleidingen geven rond sociale en milieuclausules .....................22 1.4.1. B - Duurzame clausules in overheidsopdrachten...................................................................................23 1.4.1. C - Overheidsopdracht – aankoop van biologische voedingsproducten en / of producten uit de eerlijke handel...............................................................................................................................................................24 1.4.1. D - Automaten met eerlijke snacks en koffie.........................................................................................25 1.4.2 - Duurzame gemeentelijke activiteiten (recepties, evenementen, enz.) ..................................................26 Doelstelling 2 – Verantwoord omspringen met natuurlijke hulpbronnen: ..........................................................27 2.1.1 - Opstellen van een actieplan binnen de gemeentediensten, op basis van de conclusies van de « Bilan Carbone ».........................................................................................................................................................28 2.1.2. A - Energiebeheercel .............................................................................................................................29 2.1.2. B - Gemeentelijke energieboekhouding.................................................................................................30 2.1.2. C - Meerjarig investeringsplan REG (anticipatieve aanpak) .................................................................31 2.1.2. D - Energiesensibilisering van het gemeentepersoneel..........................................................................32 2.1.2. E - Fotovoltaïsche panelen op het dak ...................................................................................................33 2.1.2. F - Concrete, specifieke en tijdelijke acties ...........................................................................................34 2.1.3 - 100% groene elektriciteit voor de administratie...................................................................................35 2.1.4 - Betere energieprestatie van gebouwen na renovatie.............................................................................36 2.1.5. A - Kerstverlichting ...............................................................................................................................37 2.1.5. B - Lichtplan ..........................................................................................................................................38 2.1.6 - Streven naar het label « ecodynamisch bedrijf » ..................................................................................39 2.1.7 - Opvolging van het waterverbruik in Sint-Gillis ...................................................................................40 2.1.8 - Minder – of helemaal geen gebruik van pesticiden ..............................................................................41 2.1.9. A - Bijhouden van het papierverbruik in Sint-Gillis..............................................................................42 2.1.9. B - Sensibilisering rond efficiënt beheer van het papierverbruik ..........................................................43 2.1.9. C - Efficiënt beheer van het papierverbruik...........................................................................................44 2.1.10 - Recyclagepapier in onze printers........................................................................................................45 2.2.1. A - Energievademecum voor verenigingen ...........................................................................................46 2.2.1. B - Gemeenschappelijke pictogrammen voor verenigingen ..................................................................47 2.2.2 - Energiebegeleiding voor scholen..........................................................................................................48 2.2.3 - Energiebegeleiding voor handelaars.....................................................................................................49 2.2.4 - Ecotips uitdelen aan handelaars............................................................................................................50

Pagina 2 van 100

2.3.1 - Milieuprojecten in onze scholen...........................................................................................................51 2.3.2 - Adopteer een Boom..............................................................................................................................52 2.4.1 - Efficiënter gebruik van regenwaterputten ............................................................................................53 2.4.2 - Het waterverbruik in onze scholen verminderen ..................................................................................54 2.4.3 - Drinkflessen voor gemeentearbeiders ..................................................................................................55 2.5.1. A - Herbruikbare tassen op de markten .................................................................................................56 2.5.1. B - Een herbruikbare tas, basta ..............................................................................................................57 2.5.2. A - Passief uitdelen van stickers met daarop « Geen reclame » ............................................................58 2.5.2. B - Systematisch uitdelen van stickers met daarop « Geen reclame »...................................................59 2.5.3 - Ontwikkelen en promoten van composthopen - Horta Project.............................................................60 2.5.4 - Verhakselaar voor inwoners .................................................................................................................61 2.5.5 - Europese Week van de Afvalvermindering..........................................................................................62 2.5.6 - Recyclage van afval uit de gemeentelijke schrijnwerkerij ...................................................................63 2.5.7 - Ophalen van GSM’s voor hergebruik...................................................................................................64 Doelstelling 3 – Harmonieuze stadsontwikkeling ...............................................................................................65 3.1.1 - Goedkeuring en toepassing van het gewestelijke vademecum « PBM » .............................................66 3.1.2. A - Collectieve moestuin bouwblok Coenen .........................................................................................67 3.1.2. B - Heraanleg Louis Moricharplein .......................................................................................................68 3.1.2. C - Heraanleg Oude-Mannenstraat ........................................................................................................69 3.1.2. D – Vuilnisbakken voor gescheiden ophaling in de publieke ruimte ....................................................70 3.1.2. E - Meer « kinderspeelstraten » .............................................................................................................71 3.2.1 - Bedrijfsvervoerplan ..............................................................................................................................72 3.2.1. A - Carpooling aanmoedigen bij het gemeentepersoneel ......................................................................73 3.2.1. B - Dienstfietsen ....................................................................................................................................74 3.2.1. C - Villo-abonnementen voor het gemeentepersoneel...........................................................................75 3.2.1. D - Opleiding eco-driving voor onze chauffeurs ...................................................................................76 3.2.2. A - Fietsstallingen in kaart brengen en uitbreiden .................................................................................77 3.2.2. B - Meer fietspaden................................................................................................................................78 3.3.1 - Fietsboxen in de publieke ruimte..........................................................................................................79 3.3.2 - Schoolvervoersplannen (SVP)..............................................................................................................80 3.3.3 - Fietstocht voor nieuwe inwoners..........................................................................................................81 3.3.4 - Jaarlijks evenement rond carpooling ....................................................................................................82 3.3.5 - Fietsen markeren ..................................................................................................................................83 3.3.6 - Extra Villo station in de buurt van het Bethlehemplein .......................................................................84 Doelstelling 4 – Sociale cohesie en meer solidariteit: .........................................................................................85 4.1.1 - Gebruik van ecologische onderhoudsproducten...................................................................................86 4.1.2 - Duurzame voeding in crèches...............................................................................................................87 4.1.3. A - Duurzame voeding in gemeentescholen - Project « boîte à tartine »...............................................88 4.1.3. B - Collectief vieruurtje in de scholen ...................................................................................................89 4.1.4 - Ondersteuning van aankoopgroepen ....................................................................................................90 4.1.5 - Een (jaarlijkse) markt rond bio en DO op het Van Meenenplein .........................................................91 4.1.6 - Meer visibiliteit voor bio-landbouwers ................................................................................................92 4.1.7 - Fonteinen in de zomer ..........................................................................................................................93 4.2.1 - Meer personen met een handicap aanwerven .......................................................................................94 4.2.2 - Toegang gemeentegebouwen: voor PBM.............................................................................................95 4.2.3 - Programma Gemeentelijke Internationale Samenwerking (GIS) – ......................................................96 Sint-Gillis/Berkane 2007-2012 ........................................................................................................................96 4.2.4 - Aanleg van het Pierre Pauluspark en het toegankelijker maken voor personen met een beperkte mobiliteit..........................................................................................................................................................97 4.2.5 - Streven naar het label « FairTradeGemeente ».....................................................................................98 4.2.6 – Menu’s in braille..................................................................................................................................99 III. Conclusie .........................................................................................................................................................100

Pagina 3 van 100

I. Inleiding 1. Duurzame ontwikkeling « Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling waarbij in de huidige behoeften wordt voorzien zonder de komende generaties te beperken om in hun behoeften te voorzien en meer bepaald de essentiële behoeften van de armsten, die absolute voorrang moeten krijgen »1. Het concept duurzame ontwikkeling is voor het eerst opgedoken in 1972 te Stockholm, waar men het tijdens de Wereldmilieuconferentie van de Verenigde Naties had over het begrip eco-ontwikkeling. Vanaf dan zal de problematiek niet meer van de agenda verdwijnen: het milieu wordt voortaan beschouwd als een beperkt stukje werelderfgoed dat aan de komende generaties moet worden overgedragen. In 1987 definieert het rapport Brundtland duurzame ontwikkeling als volgt: “Duurzame ontwikkeling beantwoordt aan de huidige behoeften zonder de komende generaties te beperken om in hun behoeften te voorzien”. Voor het eerst worden begrippen als milieu en solidariteit met komende generaties aan mekaar gekoppeld, waardoor bij de besluitvorming rekening moet worden gehouden met principes als verantwoordelijkheid, preventie, voorzorg … en langetermijn planning. Op de VN-Conferentie over Milieu en Ontwikkeling (Aardetop te Rio, in 1992) wordt duurzame ontwikkeling een volwaardig begrip. 173 Staten ondertekenen een actieprogramma voor een duurzame 21ste eeuw: Agenda 21. Dit programma bepaalt de principes die de 3 grote pijlers van duurzame ontwikkeling moeten verzoenen: - economische efficiëntie, - sociale rechtvaardigheid, - behoud van het milieu en de natuurlijke rijkdommen, Geleidelijk aan bleek echter dat de grote internationale milieuovereenkomsten weinig uithaalden waardoor de lokale dimensie aan belang is gaan winnen. Tijdens de conferentie van Aalborg (Denemarken) in 1994 wordt de op lokaal niveau toegepaste Agenda 21 een middel om milieuverontreiniging aan te pakken. Meer dan 1.000 Europese steden ondertekenen het « charter van Aalborg » en in 2008 sluit de gemeente Sint-Gillis zich daarbij aan.

2. Basis van duurzame ontwikkeling Het begrip duurzame ontwikkeling is het gevolg van een behoefte aan gedeelde verantwoordelijkheid om leefomgevingen en populaties beter te beschermen, als antwoord op mondiale onevenwichten en de puur economische logica. De mens komt in het midden van het proces te staan en begrippen als milieu en omgeving worden erbij betrokken. Duurzame ontwikkeling is op volgende vier principes gebaseerd: - solidariteit in tijd (tussen generaties) en ruimte (tussen mensen, territoria, op nationaal en wereldvlak …) - transversaliteit impliceert dat ecologische en sociale aspecten op mekaar zijn afgestemd voor een leefbare wereld, economische en ecologische aspecten voor een levensvatbare planeet en sociale en economische aspecten voor een rechtvaardige maatschappij - verantwoordelijkheid, preventie en voorzorg die preventief boven curatief optreden verkiezen - governance, of een combinatie van democratie, burgerparticipatie en een rationele aanpak van de beslissing, op basis van informatie, transparantie en leesbare overheidsinitiatieven, die een essentiële voorwaarde zijn om op eenieders inzet te kunnen rekenen en waarop de principes van transversaliteit (ontsluiting van de verschillende interventiedomeinen), subsidiariteit (relevantie van het interventieniveau) en permanente evaluatie van toepassing moeten zijn. 1

Verenigde Naties, rapport van de Wereldcommissie over milieu en ontwikkeling, New-York, 1987

Pagina 4 van 100

Op die manier moet een zuiniger, rechtvaardiger en meer geïntegreerd beheer van grondgebied en middelen mogelijk zijn.

3. Agenda 21 Doelstellingen van het programma zijn de volgende: - levenskwaliteit van de inwoners verbeteren, - zuiniger omspringen met natuurlijke hulpbronnen, - gebieden aantrekkelijker maken, - alle actoren op het grondgebied laten participeren Duurzame ontwikkeling moet een plaats krijgen: - in de strategie, het beleid en de initiatieven van de collectiviteit, - bij de toepassing ervan met bijzondere aandacht voor de transversaliteit van de aanpak, - bij de communicatie rond dit beleid en die initiatieven. De invoering van een lokale Agenda 21 gebeurt geleidelijk aan en verloopt in 4 grote stappen: - een dynamische diagnose opmaken in overleg met verkozenen, gemeentelijke diensten en bevolking, - een langetermijn strategie bepalen die een antwoord biedt op de essentiële uitdagingen van Sint-Gillis inzake milieu, sociale rechtvaardigheid en economische efficiëntie, - een concreet actieprogramma opstellen dat de Gemeente met medewerking van partners en bevolking kan toepassen, - permanente evaluatie die moet beoordelen of er al dan niet vooruitgang is geboekt. De lokale Agenda 21 is per definitie een evolutief proces waardoor er in de loop der tijd nieuwe duurzame initiatieven zullen ontstaan.

Pagina 5 van 100

II. Actieplan Doelstelling 1 – Modern en efficiënt bestuur Inzake efficiënt bestuur hebben we de acties in 4 grote assen onderverdeeld: As 1.1: Transversaliteit As 1.2: Participatie As 1.3: Communicatie As 1.4: Duurzame overheidsopdrachten

Pagina 6 van 100

FICHE NR.

1.1.1 - Uitstraling dienst Duurzame Ontwikkeling DOELSTELLING: Coördinatie en opvolging van de acties Agenda 21 De Agenda 21 acties een dynamiek geven CONTEXT: De coördinatie en opvolging van alle in dit plan voorgestelde acties gebeurt door de gemeentedienst verantwoordelijk voor duurzame ontwikkeling en de implementatie van Agenda 21. Deze dienst bestaat sinds december 2007 en werkt met 2 voltijds equivalenten. De eerste 3 jaar werkt de dienst gedeeltelijk met subsidies, daarna staat de gemeente Sint-Gillis in voor de kosten. Agenda 21 is een cyclisch programma dat constant in beweging is. Elke actie die wordt ondernomen leidt onvermijdelijk tot nieuwe initiatieven die steeds verder gaan in de richting van duurzame ontwikkeling. De opdracht van de dienst is dus het evalueren, controleren en verrijken van het actieplan. De dienst werkt ook op alle « duurzame » projecten waarbij de gemeente is betrokken, zoals tijdelijke acties die niet in dit document aan bod komen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Hoofbetrachting is de dynamiek die het College op gang heeft gebracht draaiende te houden en geleidelijk aan te versterken. PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus College

ADMINISTRATIE Dienst DO Gemeentesecretaris Gemeentediensten

DOELGROEP: Afhankelijk van de projecten VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De dienst DO staat in voor de opvolging van de acties uit het actieplan Agenda 21. De verwachte resultaten van deze unieke actie beperken zich dus niet tot het strikte actiegebied van dit initiatief. Ook op bestuurlijk vlak zal belangrijke resultaten worden geboekt, via een efficiënte monitoring en opvolging van de verschillende acties Agenda 21. PARTICIPATIE Alle andere acties van het plan Agenda 21 vertrekken vanuit deze initiële fiche. Het succes van alle andere participatieve projecten staat of valt dus met deze eerste actie. INDICATOREN: Voltijds equivalenten in de dienst DO, aantal daadwerkelijk gevoerde acties op korte termijn, jaarlijkse update van het actieplan Agenda 21, opvolging van de acties PLANNING: Eind 2007: oprichten van de dienst – aanwerven van een 1ste voltijds equivalent Zomer 2008 – aanwerven van een tweede persoon 2008- 2009 – diagnose Agenda 21 en toepassen van concrete acties 2010-2011 – opstellen van het actieplan en concrete toepassing 2012 en volgende: continue actie BUDGET: 2 VTE en de algemene werkingskosten van de dienst

Pagina 7 van 100

FICHE NR.

1.1.2 - Beheerscomité lokale Agenda 21 DOELSTELLING: Transversaliteit in gemeentelijke projecten bevorderen CONTEXT: Bevoorrechte contactpersonen (die sowieso open staan voor DO en een zekere invloed hebben binnen hun dienst) in de verschillende diensten zijn ideaal voor het verspreiden van informatie. Daarom zijn die personen bijeengebracht in een beheerscomité. Om de werking van dit beheerscomité op termijn te garanderen wordt gekozen voor een duidelijk kader waarbinnen de gesprekken worden gevoerd. Het beheerscomité moet actief meewerken aan het actieplan Agenda 21, via de inbreng van ideeën en een realistische kijk op de voorgestelde acties. Daarnaast speelt het comité een actieve rol in het sturen, opvolgen en evalueren van die acties. VERLOOP VAN DE ACTIE: Hiërarchie binnen de 3 instanties van Agenda 21 (Stuurcomité, beheerscomité en platform) Bepalen van de rol van die instanties Samenstelling van het beheerscomité Planning van de vergaderingen (agenda, PV, …) Evaluatie PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus College

ADMINISTRATIE Dienst DO Gemeentesecretaris

DOELGROEP: Gemeentediensten VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH In functie van de punten die door het beheerscomité naar voor worden geschoven en de geplande acties betreft dit de 3 luiken! PARTICIPATIE Deze actie moet de deelname van de verschillende gemeentediensten officialiseren, de contactpersonen aanwijzen voor alle DO gerelateerde zaken binnen die diensten en voor een efficiënte transversaliteit zorgen. INDICATOREN: Frequentie van de vergaderingen, aantal aanwezigen, inbreng van het comité in de algemene voortgang, algemene voortgang van het actieplan PLANNING: Begin 2010: bepalen van de rol van de verschillende instanties en van de planning, samenstelling van het comité en voorleggen ervan aan het stuurcomité, 2010: regelmatige vergaderingen voor de implementatie van het actieplan en de opvolging ervan. 2011 en volgende: implementatie van de acties. Het comité blijft sowieso een van de instanties van Agenda 21, ook na het bepalen van alle acties. Het zal jaarlijks minstens 3 keer per jaar samenkomen, al naargelang de vordering van de verschillende acties. BUDGET: Werkingskosten, voor de vergaderingen

Pagina 8 van 100

FICHE NR.

1.1.3 - Ecoteam DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Interne informatie en communicatie bevorderen CONTEXT: De idee is binnen de administratie over een aantal contactpersonen te beschikken om de informatie zo efficiënt en rechtstreeks mogelijk te verspreiden, van de dienst DO naar andere diensten en van die diensten naar de dienst DO. Die personen zullen tevens als schakel fungeren met de dienst DO voor transversale activiteiten die met deze dienst te maken hebben. VERLOOP VAN DE ACTIE: Interpellatie in het directiecomité Personen in het College aanstellen Algemene werkstrategie bepalen Informatie verspreiden Balans en opvolging PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNER

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus College

ADMINISTRATIE Dienst DO Gemeentesecretaris, Gemeentediensten

DOELGROEP: Gemeentediensten VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Afhankelijk van de projecten van het Ecoteam PARTICIPATIE Afgevaardigden van de gemeentediensten INDICATOREN: Oprichten van het ecoteam, projecten op initiatief van dat ecoteam, kwaliteit van de communicatie in termen van DO PLANNING: Eind 2011: oprichten Ecoteam en bepalen algemene strategie Halverwege 2012: begin van de werking In functie van de projecten, ontmoetingen, organisatie en informatieverspreiding BUDGET: Afhankelijk van de geplande projecten

Pagina 9 van 100

FICHE NR.

1.1.4 - Ecofiches voor het gemeentepersoneel DOELSTELLING: Sensibilisering van het gemeentepersoneel CONTEXT: Sinds 2008 stuurt de dienst DO het voltallige personeel via email regelmatig een adviesfiche met daarin tips over duurzame gedragingen in verschillende domeinen, die over het algemeen met de actualiteit of met evenementen te maken hebben. Elke fiche bestaat uit 2 luiken: een informatief gedeelte op basis van een vaststelling en een belerend gedeelte dat tips geeft over mogelijke alternatieven voor de basisvaststelling. Al die informatie heeft rechtstreeks te maken met duurzame gedragingen op de werkvloer. De bedoeling is om die emails regelmatig te blijven rondsturen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Trimestrieel Keuze van de thematiek Inzamelen van informatie – opstellen van de fiche Vertaling, lay-out Opsturen naar het gemeentepersoneel via Outlook PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus

ADMINISTRATIE Dienst DO Personeelsdienst

DOELGROEP: GEMEENTEPERSONEEL VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Afhankelijk van de thema’s die aan bod komen maar prioriteit van de dienst DO gaat uit naar fiches met een impact op de 3 pijlers! PARTICIPATIE De fiches willen het personeel ertoe aanzetten zowel thuis als op het werk een bepaald gedrag na te streven. Bepaalde fiches kunnen worden opgesteld in samenwerking met de gemeentediensten of na een verzoek om een bepaald onderwerp te bespreken. INDICATOREN: Aantal jaarlijks effectief opgestuurde fiches, mondelinge of via mail opgestuurde feedback van personen die er nieuwe gedragingen op nahouden, of nieuwe gedragingen hebben kunnen vaststellen. PLANNING: Een fiche per trimester. BUDGET: Geen investering vereist, voor het aanmaken van een fiche heeft een bediende zo’n 2 werkdagen nodig.

Pagina 10 van 100

FICHE NR.

1.1.5 - Intranet DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Interne informatie en communicatie bevorderen CONTEXT: De bevolking kan bij de gemeenteadministratie van Sint-Gillis terecht voor een brede waaier aan diensten. De informatie daarrond bereikt echter nog te weinig het brede publiek. Het efficiënt doorverwijzen van bezoekers of een eerste antwoord op een vraag blijft daardoor soms moeilijk. Deze actie moet alle informatie over de diensten (referentiepersoon, gegevens, enz.) bundelen op een numeriek platform zoals een intranet. De voornaamste uitdaging is het massale aanbod aan informatie duidelijk te structureren om snel te vinden wat men zoekt. Het intranet kan ook een luik bevatten dat enkel toegankelijk is voor de administratie, met daarop een aantal tips of werkingswijzen die eigen zijn aan het gemeentepersoneel (manier waarop materiaal wordt gedeeld, waardoor materiaal makkelijk tussen diensten kan worden uitgeleend – interne nota’s, informatie over mobiliteit carpooling, richtlijnen over het gebruik van dienstfietsen,…). VERLOOP VAN DE ACTIE: Actie voorbereiden, onderzoek in andere administraties Een oplossing ontwikkelen die afgestemd is op Sint-Gillis Implementatie van de oplossing PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Cathy Marcus College

ADMINISTRATIE Gemeentelijke Informaticadienst (GID) Secretariaat van de Burgemeester Gemeentediensten

DOELGROEP: GEMEENTEPERSONEEL, bezoekers VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Het voornaamste resultaat moet de overdracht van gegevens worden, dus meer transversaliteit en een beter bestuur. Kiezen voor een numerieke drager (informatica) heeft een positieve impact op het milieu. PARTICIPATIE Na implementatie van het intranet is participatie van de verschillende gemeentediensten vereist voor een goede ontwikkeling en opvolging van de actie. INDICATOREN: Implementatie van intranet, aantal diensten dat informatie aanbiedt via dit medium, aantal keer dat het medium wordt geactualiseerd, gemak waarmee informatie wordt gevonden, aantal gebruikers, evolutie van de hoeveelheid en kwaliteit van de informatie op het medium. PLANNING: 2012: voorbereidende studie vóór de toepassing van de actie 2013: ontwikkeling van een project op maat van Sint-Gillis 2014: lancering van het intranet BUDGET: GID voor de ontwikkeling van de software

Pagina 11 van 100

FICHE NR.

1.1.6 - Nieuwe titel « Eco-dienst » DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente De verschillende gemeentediensten stimuleren vooruitgang te boeken inzake DO CONTEXT: Elke gemeentedienst kan rekening houdend met zijn activiteiten en procedures z’n steentje bij te dragen tot de globale inspanning van de administratie in haar streven naar een meer duurzame ontwikkeling. Om positieve duurzame praktijken, die bepaalde diensten er reeds op nahouden, in de kijker te plaatsen en andere diensten te stimuleren diezelfde weg te bewandelen, denkt de gemeente Sint-Gillis aan de uitreiking van een prijs als beloning voor de geleverde inspanningen: een jaarlijkse titel « Eco-dienst ». Het ecoteam zal als jury fungeren die de prijs uitreikt. Dit initiatief moet de diensten ertoe aanzetten het bedrijfslabel « Eco-dynamiek » te ambiëren dat wordt uitgereikt door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (via het BIM). VERLOOP VAN DE ACTIE: Inventaris van de bestaande duurzame processen in de gemeentediensten Analyse van de kwaliteit van die processen door het ecoteam Uitreiking van de titel aan de dienst die de prijs heeft binnengehaald PARTNERS VAN DE ACTIE:

LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus College

ADMINISTRATIE Ecoteam Dienst DO Gemeentesecretaris

DOELGROEP: gemeentediensten VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Betere participatie van de gemeentediensten rond duurzaamheid Bedoeling is ook de diensten met mekaar te laten wedijveren. Van de diensten wordt verwacht dat ze zich inzetten voor duurzame procedures. INDICATOREN: Prijsuitreiking, evolutie van het aantal diensten dat de prijs wil binnenhalen en van het aantal geïmplementeerde processen PLANNING: Halverwege 2012: lancering van de actie BUDGET: Te begroten voor de beloning

Pagina 12 van 100

FICHE NR.

1.2.1 - Nieuwe dynamiek « DO platform » DOELSTELLING: Burgerparticipatie bevorderen CONTEXT: Voor de realisatie van de diagnose van Agenda 21 werd een participatieproces opgestart. Dit betekent dat de eindgebruikers van meet af aan bij het ontwerp en de planning van de projecten worden betrokken. Deze actieve participatie is gebaseerd op een partnership waarbij burgers, actoren die actief deelnemen aan het leven op het gemeentelijke grondgebied, experts en verkozenen aan een debat deelnemen. Daarom is het platform DO opgericht. Bedoeling is een dynamisch netwerk uit te bouwen van contactpersonen die representatief zijn voor de bevolking van Sint-Gillis. De rol van het platform evolueert mee met de Agenda 21 cyclus, van het traditionele overleg bij aanvang tot een finale co-constructie. VERLOOP VAN DE ACTIE: Hiërarchie binnen de 3 instanties van Agenda 21 (Stuur-, beheerscomité, en platform) Rollen definiëren van die instanties Samenstelling van het platform Planning van de vergaderingen (agenda, PV, …) en proces dynamisch houden PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Alain Leduc, Jean Spinette College

ADMINISTRATIE Dienst DO Sociale cohesie, Eco&CO beheerscomité

DOELGROEP: Lokale actoren, afgevaardigden van de inwoners VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Het platform streeft hoofdzakelijk naar meer burgerparticipatie en beter bestuur maar werkt ook rond en geeft advies over de 3 aspecten van DO. PARTICIPATIE Het platform zelf is een participatief orgaan en de werking ervan moet de burgerparticipatie binnen de gemeente op termijn een blijvend karakter geven. INDICATOREN: Frequentie van de vergaderingen, aantal deelnemers, aanwezigheid op de vergaderingen, realisatie van projecten PLANNING: Begin 2010: rollen definiëren van de verschillende instanties en van de werkingsplanning, samenstelling van het platform en voorleggen aan het stuurcomité 2010: regelmatige vergaderingen voor de implementatie en opvolging van het actieplan. 2011 en volgende: komt minstens 4 keer per jaar samen, afhankelijk van de vordering van de verschillende acties. BUDGET: Werkingskosten

Pagina 13 van 100

FICHE NR.

1.2.2 - Mini-wijkcontract: Gemeenteschool 1-2 DOELSTELLING: Kinderen erbij betrekken Cohesie binnen de wijk bevorderen CONTEXT: De gemeenteschool 1 - 2 is de enige school binnen de perimeter van het wijkcontract « Park – Alsemberg ». Het wijkcontract voorziet in de aanleg van 2 speelplaatsen die tegelijk ook speeltuin zijn en die gedeeltelijk worden opengesteld voor het publiek. De gemeenteschool 1-2 telt zo’n 400 leerlingen (kleuterklas en lagere school), vooral kinderen van gezinnen uit Sint-Gillis, waaronder ook een aantal nieuwkomers. Het project « mini-contract » streeft naar een betere sociale inschakeling van de kinderen en hun gezinnen rond het idee van het burgerinitiatief. VERLOOP VAN DE ACTIE: Reproductie en toepassing van de participatieprocedures met de leerlingen: verkiezing van een PCGO, presentatie en formuleren van adviezen over de projecten,…; 2 keer per jaar deelnemen aan de « PCGO volwassenen » met toelichting bij de projecten van leerlingen. Rondleiding in de wijk waarbij de leerlingen oog hebben voor het stedenbouwkundige aspect en fungeren als beheerder van de publieke ruimte: observeren van de ruimte, vaststellen van dysfuncties,… Uitvoeren van projecten rond bepaalde thema’s in het kader van het wijkcontract in samenwerking met gespecialiseerde actoren: erfgoed (project rond de «huizen van Sint-Gillis », sensibilisering rond architectuur en behoud van het erfgoed,…), beheer van de publieke ruimtes en DO (beplantingen, netheid,…), werking van overheidsinstellingen,… enz. Praktijkateliers: maquette ontwerpen, plannen lezen, informatiefolder samenstellen, liedje schrijven, video maken … PARTNERS VAN DE ACTIE: COLLEGE ADMINISTRATIE Cathy Marcus Coördinatie Wijkcontracten Martine Wille Openbaar Onderwijs College Gemeenteschool 1-2 DOELGROEP: Omwonenden en leerlingen van de gemeenteschool 1-2 LEIDING PARTNERS

VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Betere toe-eigening van de publieke ruimtes, betere inschakeling van de school in de wijk, aanscherpen burgerzin van jongvolwassenen,… PARTICIPATIE Dit initiatief is gebaseerd op de werking van een participatie-instantie en is de praktische toepassing van het participatieproces. INDICATOREN: Realisatie van de verschillende fases van het project Evolutie van het gedrag van leerlingen in de loop van het project Kwalitatief onderzoek aan het einde van de actie, bij zowel leerlingen als hun gezinnen, en bij de leerkrachten PLANNING: 1ste schooljaar: 2010-2011: ontwerp en implementatie 2de schooljaar: 2011-2012: praktijkateliers en implementatie 3de schooljaar: 2012-2013: voortzetten van de toepassing en evaluatie BUDGET: Een deeltijds werknemer gedurende 3 jaar voor de coördinatie, werkingskosten en kleine investeringen. In totaal een budget van zo’n 80.000 € gespreid over 3 jaar, gesubsidieerd door de federale overheid.

Pagina 14 van 100

FICHE NR.

1.2.3 - Steun aan projecten « Duurzame Wijken » DOELSTELLING: Ontwikkeling van duurzame projecten op het gemeentelijke grondgebied ondersteunen CONTEXT: Een « Duurzame Wijk » is een wijk waar inwoners en gebruikers de ecologische voetafdruk willen beperken en bij het leven in die wijk willen worden betrokken. Ter ondersteuning van burgerinitiatieven stelt het BIM de Brusselaars die op een projectoproep ingaan een werkingssubsidie en een methodologische opvolging voor. Bedoeling is die « Bottom – Up » aanpak op het grondgebied van Sint-Gillis te stimuleren om zoveel mogelijk inwoners te bereiken en te betrekken met steun van de gemeente: uitlenen van materiaal, terbeschikkingstelling van zalen voor vergaderingen, tijdelijke logistieke steun, ondersteuning bij de coördinatie, informatie verspreiden onder de bevolking, enz. VERLOOP VAN DE ACTIE: Momenteel loopt er op het gemeentelijke grondgebied één project van duurzame wijk: het initiatief Baobab 81, dat in 2008 is opgestart. Deze fiche betreft gelijkaardige projecten die in de toekomst zullen worden opgestart en die op logistieke steun kunnen rekenen. PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus, College

ADMINISTRATIE Dienst DO Dienst Algemene Zaken, Gemeentediensten

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: BIM DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Hangt vooral af van de projecten die de inwoners in gang zetten maar die per definitie duurzame projecten zullen zijn. Het initiatief vertaalt de politieke wil om met de inwoners het debat aan te gaan over thema’s die met DO te maken hebben. PARTICIPATIE Het principe van de projectoproep is gebaseerd op actieve burgerparticipatie. INDICATOREN: Aantal projecten op het gemeentelijke grondgebied, manier waarop de gemeente ingaat op de vragen, aantal interventies van de gemeente in de projecten « Duurzame Wijk ». PLANNING: Hangt vooral af van de burgers die erbij betrokken zijn. De eerste opdracht is het voeren van een efficiënte communicatie rond het bestaan van het project via verschillende kanalen. BUDGET: Enkel logistieke steun en werkingskosten

Pagina 15 van 100

FICHE NR.

1.2.4 - Wijkfora DOELSTELLING: Burgerparticipatie bevorderen CONTEXT: Om de dialoog met de bevolking te bevorderen wil men per wijk jaarlijks wijkfora organiseren om gebruikers van onze wijken de kans te geven ideeën te spuien over thema’s die de administratie voorstelt. Via die fora kan de bevolking rond verschillende thema’s in contact treden met de verkozenen. Het project zal in 4 wijken lopen, die aansluiten bij de 4 wijkantennes die actief zijn binnen afgebakende delen van het grondgebied, om op die manier de gehele bevolking te bereiken. VERLOOP VAN DE ACTIE: Actoren in de verschillende wijken motiveren Een agenda en thema’s voorbereiden, in overleg met de lokale partners Informatie verzamelen en verspreiden, presentaties voorbereiden Folders ronddelen in de wijk Vergadering organiseren PV verspreiden (Gemeenteblad, website) PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING

COLLEGE Cathy Marcus

PARTNERS

het College

ADMINISTRATIE Secretariaat van de Burgemeester Gemeentediensten

DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH In functie van de verschillende thema’s die aan bod komen Het bestaan van de fora op zich is een doorbraak inzake burgerparticipatie en goed bestuur. PARTICIPATIE Bedoeling is de betrokkenheid van de inwoners bij het lokale leven te bevorderen. INDICATOREN: Blijvende karakter van de vergaderingen, aantal aanwezigen op de vergaderingen, ideeën die naar voor worden geschoven PLANNING: 2012: bepalen van de fora (manier van werken, actieperimeter, voorbereiding,…) 2013: lancering van het project et organiseren eerste vergaderingen BUDGET: Werkingskosten (vooral logistiek en folders)

Pagina 16 van 100

FICHE NR.

1.2.5 - Logistieke steun aan wijkfeesten DOELSTELLING: Leefbaarheid van de wijken bevorderen Sociale cohesie bevorderen CONTEXT: Jaarlijks worden tal van straatevenementen georganiseerd, heel wat op initiatief van de bevolking en de wijkcomités. Om het de inwoners die dat soort evenementen organiseren te vergemakkelijken en overlast tijdens die wijkfeesten te vermijden, zijn er een duidelijke procedure een duidelijk reglement opgesteld. Die bepalen het kader en begeleiden de inwoners die zo’n initiatieven nemen. Organisatoren kunnen over gratis materiaal beschikken, zoals tenten, tafels, stoelen, herbruikbare bekers, Nadar hekkens, enz. In ruil wordt gevraagd om oog te hebben voor het duurzame karakter van het evenement (herbruikbare borden, bestek en bekers, zakken om afval te sorteren, enz.). VERLOOP VAN DE ACTIE: Lijst opmaken van evenementen die meermaals worden georganiseerd Contactpersonen aanspreken (afgevaardigden, organisatoren, enz.) « Duurzame » aanpassing van het gemeentereglement ter zake Balans en opvolging van wijkfeesten PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Patrick Debouverie, Willem Stevens, College

ADMINISTRATIE Secretariaat van de Burgemeester Economische Ontwikkeling, Werken, DO, Gemeentediensten

DOELGROEP: wijk- en straatcomités, inwoners, enz. VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Duurzame sensibilisering door organisatoren Versterken van de sociale cohesie in de wijken PARTICIPATIE Bewonerscomités, verenigingen, … INDICATOREN: Aanpassing van het reglement, evolutie van het aantal georganiseerde evenementen, meten tevredenheid organisatoren via een enquête achteraf PLANNING: Halverwege 2012: lijst opmaken Eind 2012: aanpassing reglement - verspreiding reglement voor correcties – comités informeren over de modaliteiten inzake werking en uitlenen van materiaal 2013 en volgende: toepassing van het reglement BUDGET: Geen budget noodzakelijk

Pagina 17 van 100

FICHE NR.

1.3.1 - Nieuwsbrief DO DOELSTELLING: De communicatie opvoeren CONTEXT: Talrijke acties draaien rond het thema van DO en zijn georganiseerd door de gemeentediensten, partners van de gemeente, gewestelijke of federale instanties. Het publiek in Sint-Gillis moet over die acties worden geïnformeerd. Momenteel gebeurt dit via Info Sint-Gillis of de website van de gemeente maar die kanalen hebben een aantal beperkingen: - Info Sint-Gillis verschijnt maar periodiek en gunt de verschillende gemeentediensten evenveel ruimte, waardoor er niet voldoende plaats is om alle informatie rond DO te bundelen; - de website is enkel zichtbaar op voorwaarde dat hij wordt bezocht.
De publicatie van een nieuwsbrief moet zorgen voor een correcte communicatie rond DO initiatieven in de gemeente naar een doelpubliek dat er ook open voor staat. VERLOOP VAN DE ACTIE: Nieuwsbrief opstellen (huisstijl, lay-out, …) Partners contacteren en artikels opstellen Driemaandelijks Balans na een jaar PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens College

ADMINISTRATIE Dienst DO Gemeentediensten

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: verenigingsleven, gewestelijke en federale instanties, enz. Door het College aangesteld grafisch bureau DOELGROEP: contactpersonen die zijn geïnteresseerd door DO VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Resultaat in de drie domeinen, die te maken heeft met de gecommuniceerde informatie. Informatie die via numerieke weg wordt meegedeeld aan personen die reeds zijn gesensibiliseerd rond DO: er zal dus weinig drukwerk aan te pas komen. PARTICIPATIE De nieuwsbrief moet een interactief instrument worden (communicatie over evenementen, mogelijkheid om te reageren op artikels,…). De verschillende actoren zullen kans krijgen om hun initiatieven toe te lichten. INDICATOREN: Aantal abonnementen / adressen in de database, aantal aanvragen om artikels te publiceren, aantal voorgestelde projecten / dynamische karakter van de nieuwsbrief PLANNING: Trimestrieel BUDGET: Opslag en verzending: ongeveer 1.000 € incl. alle belastingen per jaar

Pagina 18 van 100

FICHE NR.

1.3.2 - Loket DO (Voorlopige naam) DOELSTELLING: Inrichten van een publieke inforuimte rond DO CONTEXT: Om de dienst DO toegankelijker te maken heeft het College beslist de dienst te delokaliseren en in een antenne vlakbij het Sint-Gillis Voorplein onder te brengen. De dienst DO wordt bovendien samengevoegd met Eco&CO, een project van het OCMW (CAFA), dat voor een kansarm publiek ateliers en sensibilisering organiseert rond DO. De plaats moet een heuse DO vitrine worden met meer sensibilisering en continue informatieverspreiding over lokale initiatieven. Tijdens de voorbereidingsfase en de renovatie van de locatie zal een begeleidingscomité (met daarin alle bij het project betrokken partijen) bijeenkomen en beslissingen nemen over de inrichting van de ruimte (infrastructuur) en de programmering (werking en activiteiten voor de verschillende groepen inwoners). Het activiteitenprogramma wordt (vóór de opening) vastgelegd om de diensten aan de bevolking aantrekkelijker te maken. Op termijn moet deze ruimte uitgroeien tot een lokale ontmoetingsplaats waar werk wordt gemaakt van DO. VERLOOP VAN DE ACTIE: Renovatiewerken Begeleidingscomité samenstellen Activiteiten en programmering bepalen Locatie openen Lancering van de activiteiten PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Jean Spinette, Cathy Marcus, Martine Wille, College

ADMINISTRATIE Dienst DO Eco&CO, Regie voor Grondbeleid, PGB Gemeentediensten

DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis, verenigingsleven VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Uiteraard gaat het om een plaats waar informatie zal worden verstrekt over de 3 pijlers van DO! Het accent komt te liggen op lage energie renovatie voor een geringere uitstoot van broeikasgassen en een beperking van het energieverbruik. PARTICIPATIE Het loket moet zorgen voor nauwere contacten met de bevolking en met het verenigingsleven dat reeds actief is op vlak van DO en zal dus de burgerparticipatie bevorderen. INDICATOREN: Aantal bezoekers, aantal projecten dat wordt georganiseerd PLANNING: 2010: begin van de renovatiewerf Begin 2011: samenstellen begeleidingscomité (ter voorbereiding van de lancering en de werking) Eind 2011: vastleggen programmering, voorzieningen (vitrine, onthaal, presentatie, enz.) Halverwege 2012: opening van het loket en sensibilisering / communicatie lancering van de activiteiten aan het loket BUDGET: Renovatie, uitrusting, werkingskosten

Pagina 19 van 100

FICHE NR.

1.3.3 - Efficiënt communiceren rond Agenda 21 DOELSTELLING: Activiteiten Agenda 21 betere visibiliteit geven Grafische coherentie rond duurzame boodschappen Betere communicatie rond Agenda 21 acties CONTEXT: De dienst DO was van bij het begin betrokken bij heel wat activiteiten en communicatie- en sensibiliseringsacties. In 2010 is er een logo gekozen dat aansluit bij het logo Agenda 21 van het OCMW van Sint-Gillis. De volgende stap is het ontwikkelen van andere grafische instrumenten ter ondersteuning van de identiteit van Agenda 21 in Sint-Gillis en om de grafische identiteit van alle communicatie te stroomlijnen. De stijl moet direct identificeerbaar (laagdrempelig en herkenbaar) zijn en gekoppeld zijn aan een duurzame communicatie. VERLOOP VAN DE ACTIE: Lancering van een voorraadopdracht Onderhandelen over de stijl en inhoud van de opdracht Gunnen van de opdracht Implementatie PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus Jean Spinette

ADMINISTRATIE Dienst DO Cel Communicatie Communicatie OCMW

DOELGROEP: zowel breed publiek, als kleinere doelgroepen, intern en extern, in functie van het project VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Een coherenter grafisch beleid moet zorgen voor een betere communicatie rond de activiteiten van de dienst DO, waardoor niet alleen de acties meer impact krijgen, maar onrechtstreeks ook de algemene, op de drie pijlers rustende DO doelstellingen. PARTICIPATIE Aanvankelijk is er geen participatie vereist, behalve die van het grafisch bureau, dat de identiteit en visuele coherentie van de promotie- en de sensibiliseringsacties een identiteit en visuele coherentie moet geven. Op de termijn moet de Gemeentelijke communicatiecel, die verantwoordelijk is voor alle informatie die onder het publiek wordt verspreid, efficiënt gaan samenwerken met de dienst DO. INDICATOREN: Kwaliteit van de communicatie (tevredenheid); aantal sensibiliserings- en promotieacties of communicatieevenementen; visuele identificatie door het publiek van het duurzame karakter PLANNING: Halverwege 2011: grafische bureaus contacteren, lancering van voorraadopdracht grafische definities 2011 en volgende: implementatie BUDGET: Jaarlijkse werkingskosten

Pagina 20 van 100

FICHE NR.

1.3.4 - Experten DO opleiden in verenigingen DOELSTELLING: Binnen het verenigingsleven een duurzaam netwerk aanleggen Concrete implementatie-instrumenten beschikbaar stellen DO kritisch en analytisch durven benaderen CONTEXT: Om een breed publiek te kunnen sensibiliseren, inclusief kansarmen of anderen, die deel uitmaken van het verenigingsleven, heeft het College beslist samen te werken met het netwerk van verenigingen die in de gemeente actief zijn en een netwerk van contactpersonen te vormen. Die moeten de informatie op een efficiënte manier onder het publiek verspreiden. Deze opleiding behandelt een brede waaier aan DO-gerelateerde thema’s. Een jaar lang wordt er maandelijks een halve dag voor uitgetrokken. VERLOOP VAN DE ACTIE: Opleidingsprogramma bepalen Sprekers en experts contacteren Communicatie naar het netwerk toe Opleiding organiseren Balans en aanpassingen naar de toekomst toe PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Alain Leduc Willem Stevens

ADMINISTRATIE Sociale Cohesie Dienst DO

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: CFS (Collectif Formation Société), MPOC (Mouvement Politique des Objecteurs de Croissance) DOELGROEP: Verenigingen VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Tijdens de cursus komen aan de hand van concrete voorbeelden de verschillende aspecten van DO aan bod. PARTICIPATIE Het initiatief richt zich tot het personeel uit het verenigingsleven en op termijn tot het brede publiek. INDICATOREN: Aantal deelnemers Voortzetten opleiding op langere termijn Tevredenheid deelnemers (evaluatiedag op het einde van de cyclus) PLANNING: 2010: algemeen programma opstellen, lesgevers zoeken 2011: programma afwerken en begin van de opleiding December 2011: algemene balans en opstarten nieuwe cyclus, na aanpassingen 2012: verlenging BUDGET: Werkingskosten voor sprekers, catering.

Pagina 21 van 100

FICHE NR.

1.4.1. A - De cel « overheidsopdrachten » opleidingen geven rond sociale en milieuclausules DOELSTELLING: Duurzame consumptie promoten CONTEXT: Een aantal leden van het gemeentepersoneel heeft een cel opgericht die toeziet op de correcte toepassing van de wet inzake overheidsopdrachten bij alle door de Administratie uitgeschreven opdrachten. Bedoeling is het personeel dat belast is met de meeste overheidsopdrachten te sensibiliseren en op te leiden rond milieu-, sociale en ethische aspecten. VERLOOP VAN DE ACTIE: Sensibilisering van de cel Overheidsopdrachten Leden van deze cel inschrijven voor specifieke opleidingen Schakelfunctie om informatie onder het voltallige gemeentepersoneel te verspreiden PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus, College

ADMINISTRATIE Dienst DO Personeelsdienst

DOELGROEP: Cel Overheidsopdrachten VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Al naargelang de door de gemeente in de toekomst toegewezen opdrachten moeten resultaten worden geboekt rond de 3 pijlers van DO. PARTICIPATIE De dienst DO is slechts een schakel in de concrete toepassing van deze actie. Participatie van de cel Overheidsopdrachten is essentieel bij het opstellen van duurzame clausules in de door de gemeente uitgeschreven overheidsopdrachten. INDICATOREN: Aantal bestekken met daarin duurzame criteria op het totale aantal bestekken, aantal opdrachten met daarin duurzame clausules dat effectief wordt toegewezen op het totale aantal toegewezen opdrachten PLANNING: Halverwege 2011: documentatie verzamelen en partners-adviseurs aanspreken die expert zijn in duurzame opdrachten Eind-2011: sensibilisering en opleiding van de leden van de cel Overheidsopdrachten Begin 2012: systematisch opdrachten uitschrijven met daarin duurzame clausules BUDGET: Opleiding: gemeentelijk werkingsbudget;

Pagina 22 van 100

FICHE NR.

1.4.1. B - Duurzame clausules in overheidsopdrachten DOELSTELLING: Duurzame consumptie promoten CONTEXT: Op 20 augustus 2008 heeft het College op een vergadering beslist dat wanneer dit noodzakelijk is, duurzame clausules in opdrachten moesten worden opgenomen. De gemeente wil erop toezien dat bij de door de gemeente bestelde aankopen en diensten, steeds meer rekening wordt gehouden met het duurzame aspect. Onder duurzaam verstaat het College dat het ethische, sociale, bio- en milieuvriendelijke karakter sterker aanwezig moet zijn in een aantal opdrachten. Ook kunnen nieuwe gunningsmethodes worden voorgesteld zoals de toepassing van het afwegingsprincipe bij het gunnen van duurzame opdrachten. Een concrete toepassing van deze beslissing is o.m. de oprichting van een werkgroep rond overheidsopdrachten: de cel « Overheidsopdrachten ». Op termijn zullen systematisch duurzame criteria worden bepaald en zal de proceduretijd steeds meer worden ingekort. VERLOOP VAN DE ACTIE: College beslist over de geleidelijke invoering van sociale en milieuclausules in alle bestekken. Een regionaal netwerk aanleggen met experts-adviseurs. Groeperen van de reeds bestaande documentatie en van de contactpersonen ter zake en opleidingen rond specifieke opdrachten (catering, levering papier, enz.). Officiële aanstelling van een cel « overheidsopdrachten » die nadenkt over de wijze van gunning van opdrachten en die de knowhow bundelt die noodzakelijk is voor een goed beheer van de overheidsopdrachten. Opleiding van het personeel. PARTNERS VAN DE ACTIE: COLLEGE ADMINISTRATIE LEIDING Cathy Marcus Cel Overheidsopdrachten PARTNERS Willem Stevens, College Dienst DO, Gemeentediensten PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: BIM, Réseau Achats Durables, SAW-B, enz. DOELGROEP: GEMEENTEPERSONEEL VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De 3: rekening houdend met de sociale economie, bio, eerlijke handel, beschutte en sociale werkplaatsen, milieuvriendelijkere producten,… PARTICIPATIE Intern: alle diensten mobiliseren, vooral personen die bestekken opstellen maar ook de « begunstigden » INDICATOREN: Aantal bestekken met daarin duurzame criteria, aantal opdrachten met duurzame clausules die effectief worden toegewezen op het totale aantal toegewezen opdrachten. PLANNING: Halverwege 2011: lijst aanleggen van terugkerende opdrachten (jaarlijks, twee-, driejaarlijks, …) Eind 2011: documentatiecentrum oprichten Procedure voorzien om alle terugkerende opdrachten te laten herlezen, door een extern bureau bijvoorbeeld. BUDGET: Te bepalen op het ogenblik van elke opdracht … ‘Duurzaam’ hoeft niet noodzakelijk ‘een stuk duurder’ te betekenen. Toch moet rekening worden gehouden met een zekere stijging om onze belofte voor meer duurzaamheid waar te kunnen maken, gekoppeld aan een beter consumptiebeheer. Wanneer bij de aankoop rekening wordt gehouden met de totale levenscyclus van een product, haalt de duurzame optie het overigens ruimschoots van de traditionele producten. 2.000 € voor het herlezen van de bestekken (budget DO 2011). Pagina 23 van 100

FICHE NR.

1.4.1. C - Overheidsopdracht – aankoop van biologische voedingsproducten en / of producten uit de eerlijke handel DOELSTELLING: Duurzame consumptie promoten CONTEXT: Elk jaar schrijft de gemeenteadministratie van Sint-Gillis 2 overheidsopdrachten uit voor voedingswaren en drank die op recepties en evenementen worden aangeboden. Die opdrachten verbinden de administratie contractueel met een bepaalde leverancier. De in 2010 toegewezen basisopdrachten voorzien enkel in de aankoop van « traditionele » producten en niet in die van producten uit de eerlijke en/of biologische handel. In 2011 worden de opdrachten opengesteld voor die producten. VERLOOP VAN DE ACTIE: Lijst aanleggen van diensten die biologische producten en / of producten uit de eerlijke handel kunnen aanbieden tijdens hun evenementen. Aanpassen van de bestaande opdrachten (inlassen van extra technische clausules in bestekken) Gunnen van de opdrachten PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Anne Vanesse Willem Stevens, Alain Leduc, College

ADMINISTRATIE Dienst Crèches DO diensten, Noord/Zuid solidariteit, Cel Overheidsopdrachten

DOELGROEP: GEMEENTEPERSONEEL VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De impact blijft beperkt tot het gemeentelijke grondgebied maar zal gevolgen hebben voor de producenten. Via de biologische, sociale en economische landbouw zal dit gevolgen hebben voor producenten uit de eerlijke handel. PARTICIPATIE Voor de implementatie van deze actie is weinig participatie vereist. Bij bestellingen zal elke dienst de keuze hebben tussen « traditionele » en « biologische en eerlijke » producten. INDICATOREN: Aantal diensten dat bio- en/of eerlijke producten consumeert, aandeel van het gemeentebudget in de aankoop van die producten op het totale voedingsbudget. PLANNING: Begin 2011: opstellen van een bestek per lot voor voeding Halverwege 2011: gunnen van de opdracht voeding opstellen van een bestek per lot voor drank 2012: gunnen van de opdracht drank 2012 en volgende: verbeteren van de procedure, geleidelijk overstappen naar « enkel bio en / of eerlijk » BUDGET: Werkingsbudget

Pagina 24 van 100

FICHE NR.

1.4.1. D - Automaten met eerlijke snacks en koffie DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Noord/Zuid solidariteit bevorderen CONTEXT: In de verschillende gemeentegebouwen van Sint-Gillis staan momenteel een tiental drank- en snackautomaten met daarin enkel « traditionele » producten. De koffie- en snackautomaten worden vervangen door automaten met o.m. eerlijke producten. Voor koffie: onmiddellijk automaten met enkel eerlijke koffie, voor de snacks: gemengde automaten met klassieke en eerlijke producten. VERLOOP VAN DE ACTIE: Lijst maken van alle automaten binnen de gemeente en van de diensten die instaan voor het beheer ervan. Contracten nalezen en eventueel opzeggen. Leveranciers aanspreken van automaten die eerlijke producten aanbieden. Sensibilisering van de diensten. Nieuwe contracten waardoor het mogelijk moet zijn automaten te vullen met eerlijke producten. Opvolgen van de wijzigingen en eventuele 2de fase in de sensibilisering van de diensten. PARTNERS VAN DE ACTIE: COLLEGE LEIDING Willem Stevens PARTNERS Alain Leduc, College PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: Innovasport

ADMINISTRATIE Dienst Algemene Zaken DO diensten, Noord/Zuid solidariteit

DOELGROEP: gebruikers van automaten VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Eerlijke handel zorgt voor de economische ontwikkeling en sociale emancipatie van kleine producenten uit het zuiden, o.m. via een premie die ze uitbetaald krijgen. Eerlijke handel is bovendien vaak gekoppeld aan milieucriteria. Daarom worden resultaten verwacht rond de 3 pijlers van DO. PARTICIPATIE Actieve rol van diensten met een automaat. Geleidelijke mentaliteitswijziging bij de kopers (eindgebruikers) INDICATOREN: Aantal geplaatste automaten en aantal eerlijke producten in vergelijking met klassieke producten, aantal verkochte eerlijke producten, aantal keer dat voorraad wordt aangevuld. PLANNING: Begin 2011: lijst van automaten / inventaris contracten en manier om die op te zeggen (o.m. duur van de vooropzegging) Halverwege 2011: contracten analyseren en onderhandelen met leveranciers/zoeken naar nieuwe leveranciers 2012: implementatie 2013 en volgende: opvolging en balans BUDGET: Het beheer van de automaten is momenteel volledig in handen van externe bedrijven, de gemeente heeft niets met de werking ervan te maken. Ze ontvangt trouwens maar een zeer geringe marge op de winst op die verkopen. Eerlijke producten zullen worden verkocht tegen prijzen die te vergelijken zijn met die van de zogenaamde klassieke producten.

Pagina 25 van 100

FICHE NR.

1.4.2 - Duurzame gemeentelijke activiteiten (recepties, evenementen, enz.) DOELSTELLING: Voorbeeldige gemeente Noord/Zuid solidariteit bevorderen Bevolking sensibiliseren CONTEXT: Inherent aan de activiteiten van een gemeente is dat ze talrijke evenementen moet organiseren: vernissages, tentoonstellingen, conferenties, feesten, enz. Conform de beloftes van het College moeten die evenementen een meer duurzame filosofie volgen: herbruikbare bekers of hard servies; eerlijke koffie, bio- en/of eerlijke drank, voeding klaargemaakt door bedrijven uit de sociale economie, enz. Steeds meer diensten houden bij de organisatie van hun evenementen rekening met een duurzame dimensie. Bedoeling is deze praktijk systematisch ingang te doen vinden via informatie aan/sensibilisering van organisatoren en via vereenvoudiging van de procedures. VERLOOP VAN DE ACTIE: Lijst opmaken van jaarlijkse evenementen Organisatoren sensibiliseren en hen informeren over de verschillende mogelijkheden (leveranciers, uitlenen van bekers, enz.) Elke dienst volgen bij de organisatie PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Alain Leduc, College

ADMINISTRATIE Dienst DO Dienst Noord/Zuid solidariteit

DOELGROEP: personeel dat recepties organiseert VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Het gebruik van herbruikbaar servies en de aankoop van bioproducten ondersteunen het luik « milieu ». Producten uit de eerlijke handel en producten die zijn klaargemaakt door bedrijven uit de sociale economie zullen ook voor vooruitgang zorgen op sociaal en economisch vlak. PARTICIPATIE Participatie van alle gemeentediensten die evenementen of animaties organiseren is vereist. INDICATOREN: Aantal gebruikte herbruikbare bekers, overheidsopdrachten die de aankoop van bio- en/of eerlijke producten mogelijk maken, aantal bio- en/of eerlijke producten op het totale aantal aangekochte drank en voeding, overheidsopdracht voor de levering van kleine maaltijden. PLANNING: Halverwege 2011: lijst aanleggen van alle diensten die jaarlijks evenementen organiseren Eind-2011: interne communicatie / sensibilisering / advies 2012: implementatie duurzame principes Jaarlijks uitbreiden van de voorraad herbruikbare bekers BUDGET: Werkingsbudget van de verschillende de gemeentediensten, beperkte jaarlijkse investering om de voorraad herbruikbare bekers uit te breiden.

Pagina 26 van 100

Doelstelling 2 – Verantwoord omspringen met natuurlijke hulpbronnen: De 5 grote assen met daarop alle acties van doelstelling 2 zijn de volgende: As 2.1: Voorbeeldige gemeente As 2.2: Energie As 2.3: Biodiversiteit / natuur As 2.4: Water As 2.5: Afvalbeheer

Pagina 27 van 100

FICHE NR.

2.1.1 - Opstellen van een actieplan binnen de gemeentediensten, op basis van de conclusies van de « Bilan Carbone » DOELSTELLING: Energieverbruik beperken Voorbeeldige gemeente en energiebeheersing CONTEXT: Voor een analyse van de uitstoot van BKG (Broeikasgas) door de gemeenteadministratie, met als voornaamste bron het energieverbruik van de gemeentegebouwen, wordt de module « Patrimoine et services » van de zogenaamde « Bilans Carbone » methode aanbevolen. De « Bilan Carbone » of CO2-balans- methode meet de uitstoot van BKG op basis van makkelijk beschikbare gegevens en moet tot een diagnose leiden die mogelijke oplossingen voorstelt. De keuze voor de acties om de uitstoot zo efficiënt mogelijk te beperken gebeurt aan de hand van een rangschikking van de bronnen op basis van de hoeveelheid uitstoot. VERLOOP VAN DE ACTIE: Lancering overheidsopdracht Keuze dienstverlener Opstellen diagnose op basis van intern onderzoek Berekening van de CO2-voetafdruk (een per dienst, een per gebouw, een globale) Opstellen van het plan: bepaling van de beperkingsdoelstellingen, actiepistes, rangschikking en concrete acties Implementatie van de acties Na 2 jaar balans van de acties PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Martine Wille Willem Stevens, Jean Spinette, College

ADMINISTRATIE Dienst PGB Dienst DO, Gemeentediensten, OCMW en Politie

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: Studiebureaus Ecores en Factor - X DOELGROEP: de gemeentediensten, OCMW en Lokale Politie VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH In de drie pijlers van DO worden resultaten verwacht. We hopen dat de inzet van eenieder een sociale dynamiek op gang brengt. Het uiteindelijke doel van de CO2-balans is het energieverbruik van de gemeenteadministratie te beperken en op die manier substantiële financiële besparingen te realiseren. PARTICIPATIE Dit luik CO2-balans beperkt zich tot de administratie en omvat een intern participatief luik. INDICATOREN: De ingezamelde informatie, de nauwkeurigheid ervan, de evolutie van de CO2-voetafdruk in de tijd. PLANNING: 2010: informatie verzamelen Begin 2011: diagnose, doelstellingen op korte, middellange en lange termijn Halverwege 2011: opstellen van het actieplan Halverwege 2013: evaluatie van de acties BUDGET: Studie: 45.000 € incl. alle belastingen, budget PGB 2009, acties: geval per geval

Pagina 28 van 100

FICHE NR.

2.1.2. A - Energiebeheercel DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Energiebeheer coördineren CONTEXT: Sinds 2005 ziet het College strikt toe op het energieverbruik van de gemeentelijke installaties. In een eerste fase werd een voltijds verantwoordelijke aangeworven die het verbruik moest opvolgen en maatregelen moest voorstellen om overconsumptie te vermijden. Het systematisch opvolgen van het vastgoedpark en tegelijk de gebruikers ervan efficiënt en continu sensibiliseren was voor deze persoon alleen te veel. Daarom werd beslist een cel op te richten met een technische en administratieve medewerker. Die moest voor een betere spreiding van de kennis over de installaties zorgen en de taken efficiënt verdelen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Vaststellingen rond energiebeheer Actie voorbereiden Nieuwe energiebeheercel oprichten Mandaat van deze cel omschrijven Cel aan het werk zetten PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Willem Stevens, College

ADMINISTRATIE Dienst Openbare Werken Dienst DO, Regie voor Grondbeleid, Gemeentesecretaris

DOELGROEP: alle gebruikers van de gemeentelijke installaties VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Een efficiënt energiebeheer draait vooral rond milieu en besparingen en moet op termijn middelen vrijmaken voor andere projecten. Een meer dan waarschijnlijke daling van het verbruik zal leiden tot een aanzienlijke beperking van de CO2-uitstoot als gevolg van de gemeentelijke activiteit. Deze actie moet ook zorgen voor een veel betere energiecoördinatie. PARTICIPATIE In de cel zitten werknemers uit de verschillende technische diensten, die ook op administratieve steun kunnen rekenen. De cel werkt samen met de verschillende beheerders van gemeentegebouwen. INDICATOREN: De efficiëntie van de cel wordt getoetst aan de evolutie van het verbruik, de snelheid van interventie in geval van probleem, de opvolging van het verbruik en de efficiënte communicatie errond. Het investeringsplan REG (fiche 2.1.2.C van dit plan) wordt de kroon op het werk van deze cel. PLANNING: 2010: beslissing van het College om « Cel Energie » op te richten – definiëren van procedures en actieplan 2011 en volgende: concrete acties, meer interactie met de verschillende beheerders van gemeentegebouwen BUDGET: Geen investeringen voor de oprichting van de cel.

Pagina 29 van 100

FICHE NR.

2.1.2. B - Gemeentelijke energieboekhouding DOELSTELLING: Voorbeeldige gemeente Opvolging energieverbruik en identificatie probleemsituaties CONTEXT: De gemeente Sint-Gillis bezit 55 gebouwen van openbaar nut. Om de energieboekhouding te systematiseren is de eerste taak van de Cel Energie het herdefiniëren van de maandelijkse procedures voor de opvolging van het energieverbruik en het responsabiliseren van de verschillende hiërarchische lijnen. Deze systematische en regelmatige opvolging moet abnormale overconsumptie detecteren en de probleeminstallaties snel aanpakken. VERLOOP VAN DE ACTIE: Identificatie hiërarchische lijn van elk gebouw Lijst opmaken van alle tellers (water, gas, elektriciteit) en brandstofketels (vooral stookolie en propaan) Procedure bepalen voor de overdracht van gegevens Instrumenten definiëren die de opmeting on site moeten vergemakkelijken Opmetingen uitvoeren Opmetingen opvolgen PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Willem Stevens, College

ADMINISTRATIE Cel Energie Gemeentescretaris, gedecentraliseerde gemeentediensten

DOELGROEP: beheerders van de gemeente-infrastructuur VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De energieboekhouding betekent in de eerste plaats een vooruitgang in termen van goed beheer en zal ongetwijfeld een impact hebben op 2 van de 3 pijlers (besparingen en milieuaspect). Er mag worden uitgegaan van een vermindering van het verbruik, die zich onmiddellijk zal vertalen in geringere uitgaven en een aanzienlijke daling van de uitstoot van broeikasgassen. PARTICIPATIE Om de duurzaamheid van de procedure en een vlotte overdracht van informatie te garanderen, is de volledige steun van de verschillende hiërarchische lijnen en van de conciërges en het technische personeel van de verschillende gebouwen essentieel. INDICATOREN: Effectieve opmeting van alle gemeente-infrastructuur, opstellen van een jaarlijks energiekadaster, evolutie in de tijd van het energieverbruik PLANNING: September 2010: begin van de maandelijkse opvolging van het verbruik 2011: meer precieze gegevens via facturen voor energieleveringen Verschillende dienstverantwoordelijken maandelijks wijzen op de procedures Jaarlijkse opmaak van een energiekadaster, analyse van de gegevens en vergelijking van het verbruik, verslag aan de Gemeenteraad BUDGET: Werkingskosten, van de opmeting on site tot het opstellen van het jaarverslag

Pagina 30 van 100

FICHE NR.

2.1.2. C - Meerjarig investeringsplan REG (anticipatieve aanpak) DOELSTELLING: Coherentere investeringen inzake REG (Rationeel Energiegebruik) Voorbeeldige gemeente CONTEXT: De gemeente Sint-Gillis telt 55 gebouwen van openbaar nut, van diverse omvang en met diverse bestemmingen. Zo zijn er scholen, crèches, een zwembad, sportinfrastructuur, kantoren en ateliers. Werknemers die zijn belast met het onderhoud van die gebouwen hebben een duidelijk zicht op het vastgoedpark en volgen het ook correct op. Toch lijkt het soms moeilijk een globale visie te krijgen op de planning van de renovaties inzake energiebesparing. Voor het College is dit echter essentieel. Een planning van de investeringen, die is afgestemd op de bestaande situatie en op de logische volgorde van de werken (isolatie, vernieuwing van de verwarmingsinstallaties, of innovatie), is op middellange termijn het belangrijkste instrument voor een optimaal energiebeheer van onze gebouwen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Lijst opmaken van de intrinsieke kenmerken van onze gebouwen (oppervlakte, uitrustingen, …) Prioritaire gebouwen aanduiden (energiepotentieel) Een meerjarig REG investeringsplan opmaken en toepassen PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Cathy Marcus, Patrick Debouverie, Willem Stevens

ADMINISTRATIE Cel Energie Openbare Werken Financiën, dienst DO

DOELGROEP: gebruikers gemeente-infrastructuur VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Een geringer energieverbruik zal een rechtstreekse impact hebben op 2 van de 3 pijlers (besparingen en milieuaspect). Er mag worden uitgegaan van een vermindering van het verbruik, die zich onmiddellijk zal vertalen in geringere uitgaven en een aanzienlijke daling van de uitstoot van broeikasgassen. PARTICIPATIE Na de renovaties is de participatie van de verschillende gebruikers vereist om niet al te veel te moeten inboeten op vlak van comfort. In een eerste fase wordt gerekend op de hulp van installatieverantwoordelijken (conciërges en beheerders, die rechtstreeks toegang hebben tot de installaties). INDICATOREN: Evolutie in de tijd van het energieverbruik, geplande REG voorzieningen PLANNING: September 2010: begin maandelijkse opvolging van het verbruik 2011: voorstel van investeringsplan goedkeuring van het plan 2012 en volgende: opvolging van REG plan BUDGET: Definitie van het plan: werkingsbudget. Technische ingrepen: buitengewoon budget, afhankelijk van de geplande investeringen

Pagina 31 van 100

FICHE NR.

2.1.2. D - Energiesensibilisering van het gemeentepersoneel DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie gemeente Minder energieverbruik CONTEXT: Om het energieverbruik van de gemeente op een efficiënte manier te beperken zullen investeringen in performant materiaal niet volstaan. Om nodeloos energieverbruik te beperken is een goed gebruik van die installaties essentieel. Dit moet gepaard gaan met regelmatige en gerichte sensibilisering naar de gebruikers van onze gebouwen toe. VERLOOP VAN DE ACTIE: Vastgoedpark opdelen per activiteitensector Sensibilisering Instrumenten ontwikkelen Verspreiding Balans na 3 maanden PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Carlo Luyckx, Cathy Marcus, College

ADMINISTRATIE Dienst DO Cel energie, Gemeentediensten

DOELGROEP: GEMEENTEPERSONEEL VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Een geringer energieverbruik zal zich vertalen in geringere uitgaven en een aanzienlijke daling van de uitstoot van broeikasgassen. Zowel op vlak van besparingen als op vlak van milieu mogen dus resultaten worden verwacht. PARTICIPATIE De implementatie van de actie op zich vereist weinig participatie, de sensibiliseringscampagnes daarentegen worden beoordeeld op basis van het aantal personen dat de voorschriften naleeft die tijdens die campagnes worden gepromoot. Participatie van dienstverantwoordelijken blijft evenwel vereist ter ondersteuning van de sensibiliseringsacties. INDICATOREN: Campagne voeren in alle sectoren Feedback van de werknemers die deel uitmaken van de doelgroep Evolutie in de gedragingen Evolutie van het energieverbruik in de tijd PLANNING: 2011: campagne in de scholen 2012: campagne in de sportcomplexen 2013 en volgende: doelgroep zijn de andere sectoren (kantoren, ateliers, enz.) 2013 en volgende: opvolging in de sectoren die reeds aan bod zijn gekomen BUDGET: Opstellen sensibiliseringsinstrumenten (affiches, flyers, enz.): 500 € incl. alle belastingen per model Drukwerk en verspreiding: algemeen budget van de administratie

Pagina 32 van 100

FICHE NR.

2.1.2. E - Fotovoltaïsche panelen op het dak DOELSTELLING: Rendement gemeentelijke daken optimaliseren Productie van groene energie verhogen CONTEXT: Heel wat openbare gebouwen hebben een plat dak waarop fotovoltaïsche zonnepanelen kunnen worden geplaatst. Op die manier kan hernieuwbare elektriciteit worden geproduceerd en de energiefactuur worden beperkt. VERLOOP VAN DE ACTIE: Lijst opmaken van alle platte daken in de gemeente Berekenen van de oppervlaktes, onderzoek naar stabiliteitskenmerken Op zoek gaan naar partners (via systeem van de derde investeerder) Inrichting van de daken Opvolging van de projecten PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Cathy Marcus, Willem Stevens

ADMINISTRATIE Cel energie Dienst Openbare Werken

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: Fedesco (werkt als derde investeerder), bedrijf als derde investeerder DOELGROEP: gebruikers gemeentelijke voorzieningen VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Milieu: 100 % hernieuwbare energie, minder CO2-uitstoot Besparingen: de elektriciteitsproductie zal de energiefactuur van de gemeente beperken met gunstige financiële gevolgen. Overproductie kan via het net worden doorverkocht. PARTICIPATIE Beperkte participatie van de technische dienst werken bij opstart van het project: gericht op zoek gaan naar daken die voor dat soort projecten in aanmerking komen. INDICATOREN: Oppervlakte platte daken waarop dat soort projecten mogelijk is, reëel uitgerust oppervlakte, rendement van de installaties, evolutie van het energieverbruik PLANNING: 2011: lijst opmaken van alle platte daken technische kenmerken van de platte daken 2012: zoeken naar partners technische aanleg van de daken, tellers 2013 en volgende: opvolging en balans BUDGET: Gratis via systeem van de derde investeerder

Pagina 33 van 100

FICHE NR.

2.1.2. F - Concrete, specifieke en tijdelijke acties DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Minder energieverbruik CONTEXT: Kleine aanpassingen, die geen zware investeringen vergen, kunnen al een positieve impact hebben op het energieverbruik. Sinds jaren al worden alle verwarmingsleidingen in niet verwarmde lokalen geïsoleerd om energieverlies te beperken. Een ander voorbeeld is de vervanging van alle verlichting in het Stadhuis door energiezuinige alternatieven. Het College wil verder de kaart van de energiebesparing trekken en de komende jaren tal van eenmalige acties organiseren, o.m. via het REG investeringsplan. Een laatste voorbeeld uit 2011 is de plaatsing van stopcontactenblokken met schakelaar, gekoppeld aan een sensibiliseringscampagne. VERLOOP VAN DE ACTIE: Actie voorbereiden Materiaal aankopen Materiaal plaatsen Sensibilisering rond het gebruik (indien nodig) Continu balans opmaken PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Willem Stevens, Cathy Marcus College

ADMINISTRATIE Cel Energie DO diensten, Openbare Werken

DOELGROEP: GEMEENTEPERSONEEL VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Belangrijkste doelstelling op korte termijn is sensibilisering van het personeel en het onderstrepen van de voorbeeldfunctie van de gemeente (via een lager energieverbruik). Toch worden ook resultaten verwacht op vlak van milieu, met een geringer energieverbruik en een lagere CO2-uitstoot, en inzake besparingen omdat er al naargelang het project dat zal worden geselecteerd op basis van een return on investment, ook financiële voordelen te verwachten zijn. PARTICIPATIE Het voltallige gemeentepersoneel wordt bij een aantal projecten betrokken. INDICATOREN: Tal van jaarlijkse eenmalige acties, elektriciteitsverbruik in de gemeentegebouwen PLANNING: 2010: stopcontactenblokken bestellen Halverwege 2011: plaatsen van stopcontactenblokken in de scholen en sensibiliseringscampagne andere projecten opstarten (reflectoren achter radiatoren,…) Begin 2012: eerste balans, aanpassingen BUDGET: In functie van het uitgekozen project

Pagina 34 van 100

FICHE NR.

2.1.3 - 100% groene elektriciteit voor de administratie DOELSTELLING: CO2-voetafdruk van de administratie beperken Voorbeeldfunctie van de gemeente CONTEXT: Sinds verschillende jaren probeert het College de impact van de gemeentelijke activiteit op het milieu actief te beperken. Behalve het terugdringen van het energieverbruik in het algemeen, o.m. via de slimme aanpassing van de gebouwen, heeft het College beslist om te kiezen voor 100% hernieuwbare elektriciteit (« groene » elektriciteit). Dit zal expliciet vermeld staan in het volgende bestek (dat wordt gepubliceerd eind 2011, voor de opdracht voor de jaren 2012 – 2013). VERLOOP VAN DE ACTIE: Bestek opstellen voor energieopdrachten (gescheiden opdrachten gas / elektriciteit). Overschakelen van traditionele elektriciteit naar een overgangsfase: 80 % traditionele elektriciteit, 20 % groene elektriciteit Overschakelen naar 100% groene elektriciteit PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Cathy Marcus, Patrick Debouverie, College

ADMINISTRATIE Cel Energie Openbare Werken Financiën

DOELGROEP: energieleveranciers VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Het belangrijkste resultaat moet het beperken van onze voetafdruk op het milieu worden. Het gebruik van hernieuwbare energiebronnen zal er in zekere mate voor zorgen dat we minder beroep moeten doen op fossiele hulpbronnen (gas, olie) die noodzakelijk zijn voor de productie van traditionele elektriciteit. PARTICIPATIE De actie vereist enkel de participatie van de elektriciteitsleveranciers. INDICATOREN: Overstap naar 100 % groene elektriciteit, tonnen CO2 minder PLANNING: 2009: bestek opstellen voor energieopdrachten (gescheiden opdrachten gas / elektriciteit). 2010 – 2011: overschakelen van traditionele elektriciteit naar een verdeling 80 % traditionele elektriciteit, 20 % groene elektriciteit Halverwege 2011: bestek opstellen dat 100 % groene elektriciteit vereist 2012 - 2013: overschakelen naar 100% groene elektriciteit BUDGET: Algemene werkingskosten van de administratie, ongeveer 500.000 € excl. BTW per jaar

Pagina 35 van 100

FICHE NR.

2.1.4 - Betere energieprestatie van gebouwen na renovatie DOELSTELLING: Energieverbruik van de gemeente beperken Voorbeeldfunctie van de gemeente CONTEXT: Voor haar renovaties bepaalt de gemeentelijke Regie voor Grondbeleid technische kenmerken die de projectauteurs moeten opnemen in de studie en in het ontwerp van de projecten. Die kenmerken hebben betrekking op de isolatie van de bekleding, het systeem voor de productie van sanitair warm water en water voor de verwarming, gedwongen luchtcirculatie, de verlichting en elektriciteit van de gemeenschappelijke delen, … Die maatregelen moeten de energieprestaties van de gebouwen verbeteren en zijn door het College bepaald op basis van een studie van een energieconsulent die technicus is bij de Regie voor Grondbeleid. VERLOOP VAN DE ACTIE: Loopt momenteel. Elke projectauteur ontvangt bij het begin van z’n opdracht de lijst met vooropgestelde maatregelen. PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Carlo Luyckx

ADMINISTRATIE Regie voor Grondbeleid Cel energie

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: Projectauteurs en EPB (Energieprestatie van de Gebouwen) adviseurs DOELGROEP: Huurders van de Regie voor Grondbeleid VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Milieuverbetering door geringer energieverbruik Sociale/economische verbetering wegens sensibilisering van de huurders over de consumptieproblematiek en daling van hun energiefactuur. PARTICIPATIE Van projectauteurs en gebruikers van gebouwen: een aantal specifieke gedragingen zijn essentieel INDICATOREN: Moeilijk nauwkeurig te evalueren omdat huurders uiteindelijk zelf bepalen hoeveel ze verbruiken. De energieprestatie van de gerenoveerde gebouwen is echter hoog, het globale isolatiecijfer van de bekleding bedraagt tussen de 35 en 40. PLANNING: De actie loopt, geen einddatum. BUDGET: Extra kost van 5 à 10% voor renovaties. Voor rekening van de Regie voor Grondbeleid. Heeft toch een impact op het berekende huurbedrag voor de huurders (de huur is een percentage van de renovatiekost).

Pagina 36 van 100

FICHE NR.

2.1.5. A - Kerstverlichting DOELSTELLING: Verlichting eindejaarsfeesten vervangen door « LED » verlichting CONTEXT: Deze actie moet alle eindejaarsverlichting met klassieke gloeilampen vervangen door « led » verlichting die veel minder energie verbruikt. VERLOOP VAN DE ACTIE: De actie is over verschillende jaren gespreid. Een deel van de verlichting is reeds uitgerust met « LED » lampen, o.m. op het Hortaplein en in de Argonnestraat. In 2009 is de bestaande verlichting vervangen door « LED » verlichting in de Jean Volderslaan, op het Dillensplein, het Bethlehemplein en aan het kruispunt Wip – Fort – Gisbert Combaz. In 2010 was het de beurt aan volgende straten: Alsembergse- en Waterlose Steenweg (tussen Bareel en Ma Campagne), Charleroisteenweg (tussen Berckmans en Ma Campagne), Brugmannlaan, Ducpétiauxstraat, Spanjestraat, Savoiestraat, Taminesstraat en Villalaan. In 2011 zijn de Waterlose Steenweg (tussen Bareel en Hallepoort), Sint-Gillis Voorplein en de Fortstraat aan de beurt. PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Carlo Luyckx

ADMINISTRATIE Dienst Stedenbouw

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: externe dienstleverancier aangesteld door het College DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Lager energieverbruik van de kerstverlichting en beter toezicht op het verbruik. PARTICIPATIE Geen bijzondere participatie vereist INDICATOREN: Aantal LED lampen, evolutie van het verbruik van de eindejaarsverlichting PLANNING: De actie loopt BUDGET: Zo’n 220.000 € alles inbegrepen (plaatsing, onderhoud, vervanging en verbruik). Het onderhoud en het verbruik van de verlichting zijn voor rekening van de gemeente Sint-Gillis. Voor de Louizawijk kunnen we rekenen op een subsidie van het gewest.

Pagina 37 van 100

FICHE NR.

2.1.5. B - Lichtplan DOELSTELLING: Straatverlichting vervangen door energiezuinig materiaal CONTEXT: Sinds een aantal jaar heeft de gemeente een Lichtplan. Parallel met de heraanleg van straten wordt daarbij alle straatverlichting op een efficiënte manier vervangen. De actie loopt en moet het energieverbruik voor straatverlichting inkrimpen. VERLOOP VAN DE ACTIE: De actie loopt al een aantal jaar. De gemeente koppelt de heraanleg van straten aan de vernieuwing van de straatverlichting. De aanpassing is afhankelijk van de situatie op het terrein maar de bedoeling is het vermogen van de verlichting drastisch te beperken. De nieuwe verlichtingspalen zijn minder hoog om meer lichtsterkte te krijgen en het aantal lichtpunten wordt verhoogd maar met energiezuinigere lampen. Beide maatregelen, gekoppeld aan het beperken van het vermogen, zorgen voor een lager energieverbruik en dus lagere energiefacturen. PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Carlo Luyckx

ADMINISTRATIE Dienst Stedenbouw

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: externe dienstleverancier aangesteld door het College DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Milieu en economisch: minder elektriciteitsverbruik betekent een lagere factuur. PARTICIPATIE Geen bijzondere participatie vereist. INDICATOREN: Aantal heraangelegde straten, evolutie van het verbruik van de straatverlichting, voortgang van het Lichtplan PLANNING: De actie loopt BUDGET: Jaarlijks budget, in functie van de geplande werken

Pagina 38 van 100

FICHE NR.

2.1.6 - Streven naar het label « ecodynamisch bedrijf » DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Globaal duurzaam beheer van de administratie CONTEXT: Het Gewest heeft een label ingevoerd dat instellingen beloont die hun beheer en werking milieuvriendelijker willen aanpakken. Dit label is weliswaar gekoppeld aan een gebouw, toch zullen alle gemeentediensten gebruik kunnen maken van het advies. VERLOOP VAN DE ACTIE: Stand van zaken Kandidatuursdossier samenstellen Ontbrekende gegevens zoeken Kandidatuur opsturen Balans en jaarlijkse opvolging PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus, College

ADMINISTRATIE Dienst DO Ecoteam, Gemeentediensten

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: Leefmilieu Brussel DOELGROEP: om het label te verdienen is de inzet van alle gemeentediensten vereist. Eens het label binnengehaald mag het als communicatiemiddel naar buiten toe worden gebruikt. VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Het uitreiken van het label zal vooral een impact op het milieu hebben, in een volgende fase moet het ook besparingen opleveren. Het maakt deel uit van een proces naar een meer duurzame ontwikkeling. PARTICIPATIE Voor het inzamelen van gegevens wordt op verschillende niveaus beroep gedaan op de gemeentediensten. Ze spelen ook een essentiële rol in de implementatie van acties die streven naar betere praktijken. INDICATOREN: Kandidatuursdossier samenstellen Label binnenhalen Indicatoren bepalen die de vooruitgang kunnen meten Op termijn verbetering van de procedures PLANNING: Halverwege 2012: 1ste gegevens inzamelen Eind 2012: compilatie gegevens en opstellen kandidatuur 2013 en volgende: balans en opvolging (extra sterren binnenhalen) BUDGET: Het label vereist geen materiële investering maar zorgt ervoor dat ongerijmdheden en kleinere pijnpunten die efficiënt beheer belemmeren worden blootgelegd. Het aanpassen van die situaties zal vermoedelijk technische oplossingen vergen tegen betaling.

Pagina 39 van 100

FICHE NR.

2.1.7 - Opvolging van het waterverbruik in Sint-Gillis DOELSTELLING: Voorbeeldige gemeente Waterverbruik onder controle houden CONTEXT: Net zoals dit reeds een aantal jaar gebeurt voor het energieverbruik van gebouwen (gas, mazout en elektriciteit) zal ook het waterverbruik op de verschillende tappunten van de gemeente nauwkeurig worden bijgehouden. Op die manier moet een controle en opvolging van concrete acties (sensibilisering, andere technieken, enz.) mogelijk zijn om het waterverbruik te rationaliseren. VERLOOP VAN DE ACTIE: Meetprocedure opstellen (wie, wanneer, op welke manier informatie verspreiden) Waterboekhouding inpassen in de globale energieboekhouding van de gemeente Identificatie grote gebruikers Analyse en implementeren van acties om het verbruik te beperken (andere technieken, sensibilisering gebruikers en beheerders van gebouwen, enz.) Jaarlijkse rapport samen met het energierapport PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx College

ADMINISTRATIE Cel Energie Gedecentraliseerde gemeentediensten

DOELGROEP: Gemeentepersoneel VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De verwachte resultaten worden getoetst aan de 2 pijlers van DO: het milieu- en economische luik. Een lager verbruik is gunstig voor het milieu en zorgt voor lagere facturen. PARTICIPATIE Directe betrokkenheid van de beheerders van gebouwen. Bewustwording van het enorme verbruik door het constant opmeten ervan. INDICATOREN: Evolutie van het verbruik op termijn, snelheid waarmee abnormale situaties aan het licht komen (lekken, overdreven verbruik, enz.), snelheid waarmee wordt ingegrepen eens problemen worden vastgesteld PLANNING: Eind 2010: goedkeuring van een opmetingsprocedure via de Cel Energie start boekhouding « water » Halverwege 2011: grote verbruikers identificeren en maatregelen treffen om die te beperken Eind 2011 en volgende: gezamenlijke balans water en energie (gas, elektriciteit, mazout, enz.) en informeren van Gemeenteraad BUDGET: Opvolging: werkingskosten Investeringen: jaarlijks buitengewoon budget

Pagina 40 van 100

FICHE NR.

2.1.8 - Minder – of helemaal geen gebruik van pesticiden DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Kleinere ecologische voetafdruk CONTEXT: De gemeente Sint-Gillis heeft op haar grondgebied weinig groene ruimtes. De dienst Beplantingen en Groene Ruimtes gebruikt nog altijd pesticiden. Doel van de actie is alternatieven te vinden en een ecologisch beheer van de gemeentelijke groene ruimtes nastreven. VERLOOP VAN DE ACTIE: Stand van zaken Geleidelijke strategie bepalen, alternatieven voor het gebruik van pesticiden Deze strategie goedkeuren Opvolging en balans PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Saïd Ahruil Willem Stevens

ADMINISTRATIE Dienst Beplantingen Dienst DO

DOELGROEP: gebruikers van groene ruimtes VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Milieu: behoud en ontwikkeling biodiversiteit Sociaal: bescherming gezondheid werknemers en gebruikers, betere leefomgeving voor de inwoners PARTICIPATIE De dienst Beplantingen en Groene Ruimtes moet bij het project worden betrokken om er een succes van te maken. INDICATOREN: Evolutie verbruik van pesticiden, blijvend gebruik van alternatieven voor pesticiden PLANNING: 2012: stand van zaken strategie invoeren die is aangepast aan de verschillende groene ruimtes Begin 2013: strategie implementeren 2014 en volgende: opvolging en bijsturen BUDGET: Werkingskosten

Pagina 41 van 100

FICHE NR.

2.1.9. A - Bijhouden van het papierverbruik in Sint-Gillis DOELSTELLING: Voorbeeldige gemeente Papierverbruik beperken CONTEXT: Administratief werkt zorgt voor een aanzienlijke hoeveelheid papierafval. Het College van Burgemeester en Schepenen is zich van dat probleem bewust en wil het verbruik beperken. Een eerste stap is het opvolgen van het verbruik om het beter in kaart te brengen (diensten die veel verbruiken, maanden waarin het meest wordt verbruikt, enz.). VERLOOP VAN DE ACTIE: Samen met de diensten die papier leveren een procedure opstellen waarmee het papierverbruik kan worden bijgehouden Opvolging (wie, hoe) Interne communicatie over het verbruik (gewicht, aantal vellen, financieel equivalent, enz.). Grote verbruikers identificeren Analyse en implementeren van acties om het verbruik te beperken (sensibilisering gebruikers, wijziging procedures, enz) Jaarlijkse rapport van het verbruik PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Carlo Luyckx, College

ADMINISTRATIE Algemene Zaken Gemeentelijke drukkerij, GID

DOELGROEP: GEMEENTEPERSONEEL VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De verwachte resultaten worden getoetst aan de 2 pijlers van DO: het milieu- en economische luik. Een lager verbruik is gunstig voor het milieu en zorgt voor lagere facturen. PARTICIPATIE Betrokkenheid van het gemeentepersoneel. Bewustwording van het enorme verbruik door het regelmatig opmeten ervan. INDICATOREN: Blijvend uitvoeren van metingen, evolutie van het verbruik op termijn, jaarlijks verbruik PLANNING: Halverwege 2011: opvolgingsprocedure bepalen 2012: « papier- » boekhouding opmaken en extreme situaties melden aan het Secretariaat van de Burgemeester grote verbruikers identificeren en implementeren van acties om het verbruik te beperken jaarlijkse informatie over de resultaten en meedelen ervan BUDGET: Deze actie vereist geen extra budget en impliceert slechts een geringe werklast voor de verschillende betrokkenen.

Pagina 42 van 100

FICHE NR.

2.1.9. B - Sensibilisering rond efficiënt beheer van het papierverbruik DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie gemeente Papierverbruik beperken CONTEXT: De grootste afvalpost binnen de gemeenteadministratie van Sint-Gillis is papier. Het Schepencollege wil dit verbruik zoveel mogelijk beperken. Dit kan enkel efficiënt gebeuren via - nieuwe procedures, met materiaal dat besparingen in drukwerk en kopijen mogelijk maakt - gewijzigde ingesteldheid van werknemers t.o.v. het afdrukken van papier Dit initiatief wil mechanismen bepalen om werknemers te sensibiliseren. VERLOOP VAN DE ACTIE: Stand van zaken Sensibiliseringsinstrumenten ontwikkelen Diensthoofden sensibilisering via de directiecomités Personeel sensibiliseren via mededelingen van de dienst DO naar de diensten Opvolging en balans PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Willem Stevens, College

ADMINISTRATIE Algemene Zaken Dienst DO

DOELGROEP: alle gemeentediensten en partners VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Milieu: minder papierverbruik, behoud van de natuurlijke hulpbronnen Economisch: besparingen dankzij die beperkingen PARTICIPATIE Acceptatie van procedures en wijziging van ingesteldheid kunnen enkel efficiënt zijn mits participatie van al het gemeentepersoneel INDICATOREN: Sensibiliseringcampagnes, wijziging van ingesteldheid, evolutie van papierverbruik PLANNING: 2011: ontwikkeling sensibiliseringsinstrumenten Eind 2011: lancering campagne 2012 en volgende: balans en bijsturing BUDGET: Werkingskosten

Pagina 43 van 100

FICHE NR.

2.1.9. C - Efficiënt beheer van het papierverbruik DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Papierverbruik beperken CONTEXT: De grootste afvalpost binnen de gemeenteadministratie van Sint-Gillis is papier. Het Schepencollege wil dit verbruik zoveel mogelijk beperken. Dit is enkel mogelijk via goedkeuring van nieuwe procedures, met materiaal dat besparingen in drukwerk en kopijen mogelijk maakt. Deze actie wil concrete maatregelen nemen om het papierverbruik daadwerkelijk te verminderen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Papierbestellingen voor printers met 10 % beperken Printers van de oude generatie geleidelijk aan vervangen door automatische recto-verso printers Bestaande installaties rationaliseren (rekening houdend met de behoeften van de verschillende diensten) PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Willem Stevens, College

ADMINISTRATIE Algemene Zaken Dienst DO, GID

DOELGROEP: GEMEENTEPERSONEEL VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Minder papierverbruik zal een gunstige impact hebben op het milieu en zal ook voor besparingen zorgen. PARTICIPATIE Doelgroep van de actie zijn vooral de gemeentediensten. De gepaste instrumenten moet de participatie van de personeelsleden stimuleren. INDICATOREN: Evolutie van het papierverbruik op termijn, tempo waarmee het materiaal wordt vervangen PLANNING: Halverwege 2011: bestellingen met 10 % beperken Installaties vervangen: gebeurt reeds, geval per geval BUDGET: Werkingskosten, investering in nieuwe machines

Pagina 44 van 100

FICHE NR.

2.1.10 - Recyclagepapier in onze printers DOELSTELLING: Verantwoord verbruik Voorbeeldige gemeente CONTEXT: Papier op de gemeenteadministratie wordt verdeeld via 2 verschillende kanalen: - de drukkerij verdeelt het papier voor de verschillende kopieerapparaten in de gemeentediensten - het economaat verdeelt het papier voor de printers in de verschillende bureaus Enkel het papier van de drukkerij is papier dat uit duurzaam beheerde bossen afkomstig is (FSC label). Behalve een geringer papierverbruik, kunnen we met een overstap naar 100 % gerecycleerd papier de negatieve impact van ons verbruik beperken. VERLOOP VAN DE ACTIE: Een enkele opdracht voor alle papierbestellingen Bestek aanpassen en milieucriteria erin opnemen Sensibilisering personeel PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Willem Stevens College

ADMINISTRATIE Algemene Zaken Dienst DO, Secretariaat van de Burgemeester

DOELGROEP: gemeentepersoneel, inwoners van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De actie zal tot positieve milieuresultaten leiden, doordat er minder grondstoffen worden gebruikt. Vermoedelijk zal het implementeren van de actie extra kosten met zich meebrengen, die gedeeltelijk zullen worden opgevangen of zelf volledig worden gecompenseerd door een globale daling van het papierverbruik. PARTICIPATIE Gemeentepersoneel INDICATOREN: Evolutie van het percentage gebruikt recyclagepapier in verhouding tot het totale papierverbruik, percentage gerecycleerde papiervezels, herkomst van de vezels PLANNING: Halverwege 2011: wijziging van het bestek, aanpassing in een enkele overheidsopdracht 2012: overstap naar 100% gerecycleerd papier BUDGET: Indien we het papierverbruik kunnen terugdringen en enkel goedkoop recyclagepapier aankopen, kan deze actie een financieel plaatje in evenwicht opleveren.

Pagina 45 van 100

FICHE NR.

2.2.1. A - Energievademecum voor verenigingen DOELSTELLING: Energieverbruik in de verenigingssector beperken CONTEXT: Bij samenwerking tussen de gemeenteadministratie van Sint-Gillis en een vereniging wordt een overeenkomst ondertekend. Het idee is om dit document te koppelen aan een energievademecum, dat verenigingen verschillende hefbomen geeft om de energiefactuur maximaal te beperken. VERLOOP VAN DE ACTIE: Toelichting project aan de dienst «Sociale Cohesie » en bevoorrechte partners aanspreken Ontmoeting met verschillende verenigingen om terugkerende problemen te detecteren Eenvoudige en duidelijke fiches opstellen Fiches uitdelen in de verenigingen Advies aanpassen Vademecum valideren (Schepencollege en verenigingsleven) Vademecum verspreiden met de gemeentelijke partnerovereenkomst PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Alain Leduc, Willem Stevens College

ADMINISTRATIE Cel energie Sociale Cohesie Verenigingsleven in het algemeen

DOELGROEP: verenigingen in Sint-Gillis en bij uitbreiding hun publiek VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Vooral op milieuvlak worden resultaten verwacht door het vermijden van irrationeel energieverbruik maar ook op financieel vlak hebben verenigingen er baat bij, doordat er meer budget vrijkomt voor hun kerntaken. PARTICIPATIE Actieve betrokkenheid van de Sociale Cohesie is noodzakelijk om de bevoorrechte partners bij dit project te bepalen. Die partners zullen in een volgende fase worden gemobiliseerd om een strategie te definiëren rond de communicatie en promotie van de juiste energiegedragingen. INDICATOREN: Aantal verenigingen betrokken bij het opstellen van het vademecum, aantal uitgedeelde vademecums, evolutie van het energieverbruik van de verenigingen PLANNING: Begin 2012: contact leggen met de Sociale Cohesie om de partners te bepalen Halverwege 012: vademecum ontwerp opstellen Eind 2012: vademecum analyseren en valideren Begin 2013: vademecum systematisch opnemen in de partnerovereenkomsten met het verenigingsleven BUDGET: 500 € excl. BTW grafische kosten – budget DO Werkingskosten voor de afdruk van het vademecum

Pagina 46 van 100

FICHE NR.

2.2.1. B - Gemeenschappelijke pictogrammen voor verenigingen DOELSTELLING: Beter sorteren in de verenigingssector CONTEXT: Het personeel in verenigingen beschikt niet altijd over de nodige instrumenten om het publiek te wijzen op de verplichtingen inzake afval sorteren. Een manier om makkelijker te sensibiliseren is het ontwerpen van een aantal duidelijke pictogrammen die kunnen worden uitgedeeld in alle verenigingen die steun krijgen van de gemeenteadministratie van Sint-Gillis. VERLOOP VAN DE ACTIE: Het project toelichten aan de dienst «sociale cohesie » en bevoorrechte partners aanspreken Ontmoeting met verschillende verenigingen om te peilen naar de verwachtingen van de verenigingen Opdracht uitschrijven om de illustraties te ontwerpen of verenigingen aanspreken die interesse betonen om die te ontwerpen Bespreking ervan met verenigingen die we hebben ontmoet Aanpassing op basis van de adviezen Gekozen pictogrammen valideren (Schepencollege en verenigingsleven) Pictogrammen verspreiden in de verschillende verenigingen PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Alain Leduc College

ADMINISTRATIE DO Sociale Cohesie Verenigingsleven in het algemeen

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: Net Brussel DOELGROEP: verenigingen in Sint-Gillis en bij uitbreiding hun publiek VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Vooral op milieuvlak worden resultaten verwacht maar ook sociale resultaten zullen zichtbaar zijn, gelet op de doelgroep van een groot deel van de verenigingen uit Sint-Gillis (o.m. op vlak van alfabetisering en opvang van nieuwkomers). Het promoten van het sorteren van organisch afval op composthopen moet de hoeveelheid geproduceerd afval met 30 % verminderen, wat meteen ook een besparing betekent. PARTICIPATIE Actieve betrokkenheid van de Sociale Cohesie is noodzakelijk om de bevoorrechte partners bij dit project te bepalen. Die partners zullen worden gemobiliseerd om mee te werken aan het grafische ontwerp. INDICATOREN: Aantal verenigingen betrokken bij de ontwerpfase, aantal verenigingen uitgerust met pictogrammen, evolutie van de verhouding gemengd afval / gesorteerd afval in verenigingen die deelnemen PLANNING: Begin 2012: contact leggen met de Sociale Cohesie om de partners te bepalen Halverwege 2012: overheidsopdracht uitschrijven voor de grafische realisatie Eind 2012: gunnen van de opdracht Begin 2013: pictogrammen uitdelen in verenigingen BUDGET: 1750 € excl. BTW voor het ontwerp en de afdruk van de pictogrammen

Pagina 47 van 100

FICHE NR.

2.2.2 - Energiebegeleiding voor scholen DOELSTELLING: Minder energieverbruik in scholen Leerlingen sensibiliseren CONTEXT: De 7 gemeentescholen zijn goed voor ongeveer 65 % van het totale verbruik voor verwarming en voor 35 % van het totale elektriciteitsverbruik (gegevens: 2009). Via verschillende mechanismen kan dit verbruik maximaal worden beperkt. Een eerste piste is de aanstelling in elke school van een referentiepersoon voor energie. Opleiden en informeren van conciërges, die de installaties uiteindelijk bedienen, is een andere mogelijkheid. Permanente sensibilisering van leerkrachten en leerlingen tenslotte moet hen de juiste ingesteldheid bijbrengen inzake rationeel energieverbruik (REG). Deze maatregelen moeten bovendien gepaard gaan met een investeringsplan inzake energie. Om doelstellingen te halen moeten ze ook over de middelen beschikken. VERLOOP VAN DE ACTIE: Conciërges opleiden Actieplan en sensibilisering in overleg met de directies Per schoolgebouw een verantwoordelijke energie aanstellen Sensibilisering in de klassen PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Martine Wille Carlo Luyckx, Cathy Marcus, Willem Stevens

ADMINISTRATIE Openbaar Onderwijs Cel Energie, Openbare Werken

DOELGROEP: gemeentescholen, leerkrachten, leerlingen en conciërges VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De doelstellingen van een beperking van het energieverbruik zijn economisch en milieugerelateerd. PARTICIPATIE De actie is vooral afhankelijk van de participatie van de verschillende gebruikers in de scholen: conciërges, leerkrachten en leerlingen. Participatie gebeurt op verschillende niveaus, afhankelijk van de verantwoordelijkheid van de betrokkenen. INDICATOREN: Opvolging van het verbruik in de scholen, aantal sensibiliseringscampagnes, conciërges opleiden, evolutie energieverbruik in de scholen PLANNING: Halverwege 2011: conciërges opleiden en opvolgingsinstrumenten uitdelen sensibiliseringstrategie bepalen per instelling een verantwoordelijke aanstellen Begin schooljaar 2011: sensibiliseringscampagnes BUDGET: Sensibiliseringsacties zijn tijdrovend maar kosten weinig. Zo’n 500 € incl. alle belastingen voor het grafisch ontwerp van de affiches.

Pagina 48 van 100

FICHE NR.

2.2.3 - Energiebegeleiding voor handelaars DOELSTELLING: Verbruik van primaire energie op het gemeentelijke grondgebied beperken Sensibiliseren rond rationeel energieverbruik (REG) CONTEXT: Nu de energieprijzen letterlijk de lucht inschieten zijn opvolgings- en ondersteuningsinstrumenten voor verschillende bevolkingsgroepen essentieel. Voor onze handelaars bijvoorbeeld moeten een strategie en gebruiksvriendelijke instrumenten worden ontwikkeld waarmee ze hun energieverbruik kunnen opvolgen en het nodige kunnen doen om dat te beperken. VERLOOP VAN DE ACTIE: Sensibiliseringsinstrumenten ontwikkelen Externe partners aanspreken Instrumenten verfijnen Sensibiliseringscampagne lanceren Opvolging en balans PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Patrick Debouverie Carlo Luyckx

ADMINISTRATIE Economische Ontwikkeling Cel Energie

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: Atrium, Village Partenaire DOELGROEP: handelaars van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Bij deze actie komen de 3 pijlers aan bod: milieu door lager energieverbruik, besparen door factuurbedrag te drukken, sociaal door de klanten in de winkels een beter comfort te bieden. PARTICIPATIE Voor een correct verloop van de actie is een jaarlijkse participatie van een tiental handelszaken noodzakelijk. INDICATOREN: Jaarlijks organiseren van de campagne, aantal bij het initiatief betrokken handelszaken, evolutie van het energieverbruik en van de facturen voor die handelszaken PLANNING: 2012: instrumenten bepalen voor sensibilisering en opvolging van het verbruik partners aanspreken instrumenten verfijnen sensibiliseringscampagne lanceren 2013: Balans en bijsturing BUDGET: Werkingskosten voor drukwerk en verspreiding van instrumenten

Pagina 49 van 100

FICHE NR.

2.2.4 - Ecotips uitdelen aan handelaars DOELSTELLING: Handelaars sensibiliseren rond DO Efficiënte instrumenten ter beschikking stellen waarmee ze zich de DO principes eigen kunnen maken CONTEXT: Village Partenaire is het bedrijvencentrum in de Théodore Verhaegenstraat. Groupe One, bedrijf dat is gespecialiseerd in DO advies en vroeger in het centrum was gevestigd, heeft concrete instrumenten ontwikkeld waarmee handelaars zich goede praktijken op vlak van DO eigen kunnen maken. Voortaan krijgt elk bedrijf dat zich in het bedrijvencentrum vestigt toegang tot een databank met duurzame tips. Vóór de opening van een bedrijf zal elke ondernemer deze tips dus inkijken. Dit initiatief moet voor een aantal hefbomen zorgen die de Ecotips kunnen verspreiden bij de verschillende handelaars van de gemeente. Er moet ook een « help-desk » komen om toelichting te geven bij een aantal van die tips. VERLOOP VAN DE ACTIE: Groupe One en Atrium contacteren en stand van zaken Verspreiding van de Ecotips voorbereiden Ecotips verspreiden Opvolging en balans PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Patrick Debouverie Willem Stevens

ADMINISTRATIE Economische Ontwikkeling Dienst DO

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: Village Partenaire, Groupe One, Atrium DOELGROEP: handelaars van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Afhankelijk van de tips die worden verspreid, betreft dit de 3 pijlers. PARTICIPATIE Participatie van de handelaars van Sint-Gillis is essentieel. INDICATOREN: Aantal handelszaken die er duurzame principes op nahouden, aantal keer dat de Ecotips worden geconsulteerd PLANNING: 2012: verschillende partners contacteren stand van zaken strategie bepalen verspreiding 2013: balans en bijsturing BUDGET: Toegang tot de database van Ecotips is betalend. Atrium heeft reeds een abonnement. Werkingskosten voor andere activiteiten die met deze actie zijn gerelateerd

Pagina 50 van 100

FICHE NR.

2.3.1 - Milieuprojecten in onze scholen DOELSTELLING: De allerjongsten sensibiliseren CONTEXT: Voor de kinderen in onze uiterst verstedelijkte gemeente is het belangrijk dat ze iets bijleren over de natuur en over de seizoenscycli, die langzaam maar zeker vervagen (in de supermarkt vinden we het hele jaar door tomaten, melk zit in flessen, zonder duidelijke link met de koe, enz.). De idee is om met bepaalde klassen kleinschalige projecten (klasmoestuinen, composthoop, knollen planten, enz.) te realiseren om de kinderen milieubewust te maken. VERLOOP VAN DE ACTIE: Stand van zaken van wat er nu al gebeurt via het klassieke onderwijsprogramma Pilootproject kiezen (bijv.: knollen planten) Klas uitkiezen voor het pilootproject Project realiseren Balans en opvolging PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Martine Wille Saïd Ahruil

ADMINISTRATIE Openbaar Onderwijs Dienst Groene Ruimtes en Beplantingen

DOELGROEP: gemeentescholen, leerlingen en hun ouders VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Sensibilisering inwoners rond DO via acties die op hun kinderen zijn gericht PARTICIPATIE Betrokkenheid van de leerlingen en hun ouders verhogen via concrete projecten INDICATOREN: Realisatie van jaarlijkse projecten, succes van die projecten op lange termijn, op termijn participatie van andere klassen uit dezelfde school PLANNING: Halverwege 2011: stand van zaken Begin schooljaar 2011: start van tijdelijke acties BUDGET: Afhankelijk van het materiaal dat nodig is voor de verschillende projecten

Pagina 51 van 100

FICHE NR.

2.3.2 - Adopteer een Boom DOELSTELLING: Leefomgeving van de wijken verbeteren Inwoners betrekken bij het onderhoud van de groene ruimtes CONTEXT: Gesprekken met de bevolking hebben ons twee zaken geleerd: door de hoge bevolkingsdichtheid is er weinig groen en langs een aantal straten is er een probleem met de openbare netheid en sluikafval. Op basis daarvan werden verschillende actiepistes voorgesteld. Een ervan heeft betrekking op deze fiche en betreft de perceeltjes rond bomen langs de openbare weg. Bedoeling van de actie is deze kleine ruimtes herop te waarderen met beplanting en omwonenden te betrekken bij het onderhoud ervan om op die manier de cohesie in de wijk te versterken. Elk gezin dat aan het project wil meewerken krijgt een jaar lang het beheer van een perceeltje rond een boom van de gemeente toevertrouwd. VERLOOP VAN DE ACTIE: Pilootperimeters bepalen (uitgekozen straten) Lokale actoren aanspreken, schakel met de bevolking Deelnemers aanduiden Logistieke en materiële steun en begeleiding (advies) Balans van de actie PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Saïd Ahruil, Willem Stevens, College

ADMINISTRATIE Dienst Wijkcontracten Dienst Groene Ruimtes en Beplantingen, Stedenbouw, DO

DOELGROEP: inwoners, verenigingen in Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De gevolgen van zo’n actie doen zich op sociaal en milieuvlak voor. Doel van het project is dubbel: eerste de bestaande groene ruimtes verfraaien en het gebruik ervan optimaliseren, vervolgens voor meer cohesie zorgen in de buurt en meer kans op slagen van het project, via een natuurlijke sociale controle (mijn oom onderhoudt het perceeltje, ik zal er dus zorg voor dragen). PARTICIPATIE Essentie zelf van het project. Er dient dus grondig te worden nagedacht over de mobilisering en activering van de middelen vooraleer we lukraak invitaties opsturen. Aan de gemeentedienst Beplantingen en Groene Ruimtes moet logistieke steun worden gevraagd, o.m. om de bevolking advies te geven over lokale soorten en haar de basis bij te brengen van ecologisch tuinieren. INDICATOREN: Aantal betrokken gezinnen, aantal percelen beheerd door bewoners, evolutie van de percelen in de tijd PLANNING: Halverwege 2011: perimeter bepalen en contactpersonen aanspreken kandidatuuroproep aankoop materiaal, gereedschap, enz. Eind 2011: lancering 2012: opvolging en balans BUDGET: Aankoop instrumenten, planten. 1 medewerker van de dienst Beplantingen voor een adviesvergadering aan het begin van het project

Pagina 52 van 100

FICHE NR.

2.4.1 - Efficiënter gebruik van regenwaterputten DOELSTELLING: Verbruik van drinkbaar water beperken Voorbeeldige gemeente CONTEXT: Een aantal gemeentegebouwen beschikt over een regenwaterput. Die putten worden al jaren niet meer gebruikt, zijn nooit onderhouden en niet langer verbonden aan de andere watercircuits. Deze actie wil de nog operationele regenwaterputten opnieuw in gebruik nemen en ze daar waar zonder specifieke behandeling mogelijk, opnieuw aansluiten (toiletten, besproeien, schoonmaken van de vloeren). In een volgende fase kunnen de putten die al te veel schade hebben opgelopen worden vervangen en terug in gebruik worden genomen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Op basis van de plannen, lijst opmaken van de bestaande putten Bezoek ter plaatse om na te gaan in welke staat die putten en de aansluitingen zich bevinden Haalbaarheidsstudie Sensibilisering personeel Technische aanpassingen Opvolging verbruik van drinkbaar water PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Cathy Marcus, Willem Stevens, Martine Wille

ADMINISTRATIE Cel Energie Diensten Openbare Werken, van DO, Openbaar Onderwijs

DOELGROEP: gebruikers van gemeentelijke voorzieningen VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Vanuit milieustandpunt bekeken zal het niet langer gebruiken van drinkbaar water voor taken die geen drinkbaar water vereisen een gunstige impact hebben op het behoud van de natuurlijke hulpbronnen. Financieel gezien zal het geringere verbruik onvermijdelijk voor lagere facturen zorgen, waardoor budgettaire middelen zullen vrijkomen. PARTICIPATIE Afhankelijk van de technische keuzes (toiletten, besproeien, schoonmaak, enz.) zal participatie van een deel van het personeel die de gebouwen gebruikt nodig zijn. INDICATOREN: Aantal bestaande putten en inhoud ervan, aantal daarvan dat nog operationeel is, aantal dat makkelijk kan worden aangesloten voor het gebruik dat men er wil van maken, opvolging van het waterverbruik PLANNING: Sterk afhankelijk van het gebouw dat wordt uitgekozen (in geval van een school bijvoorbeeld, is het onmogelijk de werken buiten de schoolvakanties uit te voeren) Halverwege 2012: lijst opmaken van de bestaande putten bezoek ter plaatse Vanaf 2013: haalbaarheidsstudie over het opnieuw in werking stellen van de bestaande putten BUDGET: Afhankelijk van de situatie, de ouderdom van de uitrustingen en de haalbaarheid om de putten aan te sluiten.

Pagina 53 van 100

FICHE NR.

2.4.2 - Het waterverbruik in onze scholen verminderen DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Behoud van de middelen CONTEXT: De gemeente kan 2 pistes bewandelen om het waterverbruik in scholen te beperken. Enerzijds het vernieuwen van het materiaal om water te besparen en anderzijds de goede praktijken ter zake onderstrepen via een grootschalige sensibiliseringscampagne. In 2011 krijgen alle conciërges een opleiding waardoor ze de actie beter zullen kunnen ondersteunen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Lijst van materiaal dat aan vernieuwing toe is Sensibiliseringscampagne organiseren Spreiding van de campagne plannen PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Cathy Marcus, Martine Wille, Willem Stevens

ADMINISTRATIE Cel Energie Diensten Openbare Werken, DO, Openbaar Onderwijs

DOELGROEP: gebruikers van gemeentescholen VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Minder waterverbruik zal voor een geringere impact op het milieu zorgen en voor lagere facturen. PARTICIPATIE Openbare Werken voor de technische aanpassingen; conciërges, leerkrachten en leerlingen voor het correcte gebruik van dat materiaal INDICATOREN: Evolutie van het waterverbruik in de scholen, aanpassingen die zijn uitgevoerd PLANNING: Halverwege 2011: conciërges opleiden sensibiliseringsinstrumenten ontwerpen (affiches, flyers, enz.) Begin schooljaar 2011: sensibiliseringscampagne in de scholen BUDGET: Vervanging van de installaties: vereist een studie en een planning in de investeringen. Sensibilisering: ontwerp en ondersteuning, werkingskosten

Pagina 54 van 100

FICHE NR.

2.4.3 - Drinkflessen voor gemeentearbeiders DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Verantwoord waterverbruik CONTEXT: Tijdens hitteperiodes is de gemeenteadministratie wettelijk verplicht om werknemers die moeilijk toegang hebben tot stadswater, vooral arbeiders en preventiemedewerkers op het terrein, water ter beschikking te stellen. Tot hier toe was dit altijd water in makkelijk uit te delen PVC flessen. Door drinkflessen uit te delen moet de gemeente de consumptie van PVC flessen kunnen vermijden, en dus ook de afvalproductie als gevolg van die PVC flessen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Drinkflessen aankopen Drinkflessen graveren - markeren Drinkflessen uitdelen PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Willem Stevens

ADMINISTRATIE Openbare Werken DO

DOELGROEP: gemeentearbeiders VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Op vlak van besparingen omdat er bij warm weer niet langer dagelijks flessen moeten worden aangekocht, op milieuvlak doordat drinkflessen na gebruik niet worden weggegooid. PARTICIPATIE De operatie « Drinkflessen » loopt intern, enkel de participatie van de arbeiders is dus vereist. INDICATOREN: Aantal jaarlijks uitgedeelde drinkflessen (ter vervanging van de flessen die verloren gaan of om er uit te delen aan nieuwe arbeiders), gebruiksfrequentie van de waterfontein, feedback van de arbeiders PLANNING: December 2009: lijst opmaken van alle gemeentearbeiders, bestelling drinkflessen 2010: graveren drinkflessen sensibilisering gemeentearbeiders uitdelen drinkflessen balans bij arbeiders Jaarlijks: nieuwe lijst opmaken van de arbeiders, uitdelen drinkflessen aan nieuwe arbeiders BUDGET: Aankoop 150 drinkflessen: 825 € incl. BTW

Pagina 55 van 100

FICHE NR.

2.5.1. A - Herbruikbare tassen op de markten DOELSTELLING: Afval beperken CONTEXT: Ondanks haar beperkte oppervlakte heeft de gemeente Sint-Gillis het genoegen dagelijks markten te mogen organiseren. Een geluk voor de inwoners omdat ze op die manier elke dag kwaliteitsvolle lokale seizoenproducten kunnen aankopen. Door haar mobiele karakter zorgt deze activiteit bij de transacties met de kopers evenwel voor heel wat afval: ongeveer alle voedingsproducten die op de markten van Sint-Gillis worden verkocht zijn afzonderlijk verpakt in plastieken « wegwerp- » zakken. Deze actie wil de marktkramers sensibiliseren rond de afvalproblematiek en samen met hen op zoek gaan naar duurzame alternatieve oplossingen. Op het gemeentelijke grondgebied hebben we 4 markten: Zuidmarkt (zondag voormiddag), 450 marktkramers, aantal bezoekers: winter: 15.000 – zomer: tot 40.000 Markt Van Meenenplein (maandag namiddag), 25 marktkramers, aantal bezoekers: 200 à 500 Markt Victor Horta (donderdag namiddag), 5 marktkramers, aantal bezoekers: 100 Markt Voorplein (van dinsdag t.e.m. zondag), 25 kramen in de week, 150 in het weekend, aantal bezoekers: 500 tijdens de week, 1.000 à 2.000 tijdens het weekend. Tijdens een pilootfase willen we ons concentreren op de markt aan het Voorplein omdat er daar dagelijks markt is.

VERLOOP VAN DE ACTIE: Voorbereiding met verschillende partners Visueel materiaal ontwerpen Aankoop herbruikbare tassen Sensibilisering op de markten, handvest opstellen Tassen uitdelen aan marktkramers die het handvest ondertekenen Balans

PARTNERS VAN DE ACTIE: COLLEGE ADMINISTRATIE Willem Stevens Dienst DO Cathy Marcus, Algemene Zaken, Economische Patrick Debouverie Ontwikkeling PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: concessiehouders van de 3 markten in Sint-Gillis, Atrium DOELGROEP: marktkramers, klanten LEIDING PARTNERS

VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De belangrijkste resultaten worden verwacht op vlak van milieu met een daling van de hoeveelheid afval. Er speelt ook een economisch element omdat we willen vermijden dat deze actie een extra investering vraagt van zowel marktkramers, als particuliere klanten. PARTICIPATIE De participatie van de marktkramers op de verschillende markten zal worden uitgetest, we hopen dat de klanten automatisch het initiatief zullen oppikken (de tassen zijn immers gratis en op termijn zal het de enige manier zijn om producten te verpakken).

INDICATOREN: Aantal geïnteresseerde marktkramers, aantal uitgedeelde tassen, aantal effectief gebruikte tassen op de markten (schatting).

PLANNING: Eind 2010: 1ste vergadering met de gemeente (diensten DO en Economische Ontwikkeling), Atrium en verantwoordelijken voor plaatsen van de markten Halverwege 2011: bestelling visueel materiaal voor de tassen 2012: aankoop herbruikbare tassen, opstellen van een handvest voor de selectie van marktkramers sensibiliseringsactie bij de klanten op de uitgekozen markt tassen uitdelen aan deelnemende marktkramers 2013: balans van de actie

BUDGET: Ontwerp: budget DO, 200 € excl. BTW, aankoop tassen: budget beschikbaar

Pagina 56 van 100

FICHE NR.

2.5.1. B - Een herbruikbare tas, basta DOELSTELLING: Afval beperken in 1060 CONTEXT: Slechts een gering aantal winkels op het grondgebied (meestal ketens) biedt z’n klanten aan de kassa herbruikbare tassen aan. Het idee van het project is het gebruik van herbruikbare tassen uit te breiden tot alle voedingswinkels om de consumptie van traditionele plastiekzakken voor eenmalig gebruik te beperken. VERLOOP VAN DE ACTIE: Contact opnemen met Atrium Lijst opmaken van alle voedingswinkels in 1060 Aanpassing handvest « Herbruikbare tassen op de markten » aan winkels Herbruikbare tassen bestellen Tassen uitdelen aan handelaars die het handvest hebben ondertekend Balans van de actie PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Patrick Debouverie

ADMINISTRATIE Dienst DO Economische Ontwikkeling Externe partner: Atrium

DOELGROEP: voedingswinkels en hun klanten VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Minder traditionele plastiekzakken voor eenmalig gebruik zullen een impact hebben op vlak van milieu. De eerste herbruikbare tassen zullen klanten gratis krijgen, in een tweede fase dreigt dit project ook op sociaal vlak een impact te hebben. PARTICIPATIE Aanvankelijk zal een beperkte groep handelaars worden aangesproken (via de Atrium antennes) die als het ware « piloot- » winkels zullen zijn die met herbruikbare tassen zullen worden uitgerust. Na ondertekening van het handvest is participatie van dit panel essentieel om de pilootfase van deze actie te kunnen opstarten. INDICATOREN: Aantal handelszaken dat deelneemt aan het project, aantal in de winkels uitgedeelde tassen, evolutie van het gedrag van de klanten in die winkels (gebruiken ze bij hun volgende boodschappen de tas die ze hebben gekregen?) PLANNING: Volgt de planning van de herbruikbare tassen op markten (voorbereiding in 2013, budget voorzien in 2013) BUDGET: Ontwerp: budget op rekening van fiche 3.3.1.A Aankoop tassen: budget voorzien in 2013

Pagina 57 van 100

FICHE NR.

2.5.2. A - Passief uitdelen van stickers met daarop « Geen reclame » DOELSTELLING: Hoeveelheid afval in Sint-Gillis verminderen CONTEXT: Elke dag produceren we door onze activiteiten en levenskeuzes zo’n 1,3 kg afval. Afval sorteren is een interessante piste voor de recyclage van het volume dat we weggooien, door eenvoudige gedragswijzigingen kunnen we de dagelijkse hoeveelheid geproduceerd afval echter al een stuk verminderen. Samen met het BIM heeft het Gewest « Geen Reclame » stickers laten drukken waarmee particulieren en bedrijven kunnen aangeven dat ze dat soort documenten niet wensen. De gemeente wil een efficiënte schakel zijn tussen het Gewest en de inwoners, daarom kunnen die laatsten op verschillende drukbezochte publieke plaatsen terecht om die stickers af te halen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Verdeelpunten bepalen BIM contacteren voor de bevoorrading Opvolging van de verdeling en herbevoorrading van verdeelpunten Continue informatie aan en sensibilisering van de bevolking PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Martine Wille, Cathy Marcus

ADMINISTRATIE Dienst DO Diensten PGB en Algemene Zaken (deurwachters)

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: BIM DOELGROEP: bezoekers van het Stadhuis en Wijkantennes VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De resultaten van deze actie zijn vooral gericht op een geringere milieu-impact maar streven ook een financieel voordeel na. Bedrijven trekken voor de productie van reclamefolders een zeker budget uit (in bepaalde gevallen nutteloos), voor het afvalbeheer van het Gewest is het een kost en ook gezinnen betalen omdat ze vuilzakken moeten aankopen. PARTICIPATIE De actie appelleert aan de inwoners van Sint-Gillis om zich aan te sluiten bij een campagne die de hoeveelheid afval moet beperken. Participatie van een aantal strategische plaatsen (Wijkantennes en Stadhuis) is eveneens noodzakelijk. INDICATOREN: Aantal jaarlijks bestelde stickers; aantal effectief uitgedeelde stickers (schatting) PLANNING: De actie loopt, geen einddatum gepland. Twee keer per jaar bestelling bij het BIM van stickers en verdeling op de drukbezochte publieke plaatsen BUDGET: Volledig gratis voor de gemeente

Pagina 58 van 100

FICHE NR.

2.5.2. B - Systematisch uitdelen van stickers met daarop « Geen reclame » DOELSTELLING: Papierafval in Sint-Gillis verminderen CONTEXT: Elke dag produceren we door onze activiteiten en levenskeuzes zo’n 1,3 kg afval. Afval sorteren is een interessante piste voor de recyclage van het volume dat we weggooien, door eenvoudige gedragswijzigingen kunnen we de dagelijkse hoeveelheid geproduceerd afval echter al een stuk verminderen. Het systematisch volproppen van onze brievenbussen en vuilbakken met allerhande publiciteit is voor niets nodig. Samen met het BIM heeft het Gewest « Geen Reclame » stickers laten drukken waarmee particulieren en bedrijven kunnen aangeven dat ze dat soort documenten niet wensen. Een mogelijk idee is via het gemeenteblad een sticker per gezin uit te delen. Dit gaat iets verder dan het passief uitdelen dat nu reeds op een aantal drukbezochte punten gebeurt. VERLOOP VAN DE ACTIE: Uitgever van de stickers contacteren (BIM) Akkoord over de samenwerkingsmodaliteiten Voorbereiding met de Gemeentelijke communicatiecel voor de verdeling 25.000 stickers bestellen (een per gemeenteblad) Stickers uitdelen via Info Sint-Gillis Balans van de actie PARTNERS VAN DE ACTIE:

LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus, Martine Wille

ADMINISTRATIE Dienst DO Cel de Communicatie Dienst PGB (Stewards)

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: het BIM DOELGROEP: alle inwoners van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De resultaten van deze actie zijn vooral gericht op een geringere milieu-impact maar streven ook een financieel voordeel na. Bedrijven trekken voor de productie van reclamefolders een zekere budget uit (in bepaalde gevallen nutteloos), voor het afvalbeheer van het Gewest is het een kost en ook gezinnen betalen omdat ze vuilzakken moeten aankopen. PARTICIPATIE De actie roept de inwoners van Sint-Gillis op zich aan te sluiten bij een campagne die de hoeveelheid afval moet beperken. Participatie van een aantal strategische plaatsen (Wijkantennes en Stadhuis) is eveneens noodzakelijk. INDICATOREN: Aantal op de brievenbussen gekleefde stickers, vernieuwing van de operatie PLANNING: Eind 2010: 1ste contact tussen het BIM en de dienst DO over dit project Begin 2011: brainstorming met de Cel Communicatie over de praktische aspecten Eind 2011: stickers bestellen, opmaak sensibiliseringsfiche stickers samen met Info Sint-Gillis in alle bussen steken 2012: stickers op de brievenbussen tellen BUDGET: Volledig gratis voor de gemeente (overeenkomst met het BIM)

Pagina 59 van 100

FICHE NR.

2.5.3 - Ontwikkelen en promoten van composthopen - Horta Project DOELSTELLING: Afval verminderen CONTEXT: De hoeveelheid organisch afval in onze vuilbakken neemt steeds toe. Deze massa verloren levensmiddelen is niet enkel een nutteloze verspilling maar biedt tegelijk een enorm potentieel aan biomassa, dat tot hier toe niet werd gebruikt. Heropwaardering van ons afval zorgt voor meer plaats in onze vuilnisbakken maar is tevens een duurzaam alternatief voor het gebruik van chemische meststoffen, die vaak uit zware metalen bestaan en leiden tot geleidelijke verschraling van onze bodems. Door de intrinsieke kenmerken van de gemeente Sint-Gillis (zeer hoge bevolkingsdichtheid) hebben gezinnen de kans niet om dat soort projecten thuis te organiseren. Wormcomposteren, dat bij een steeds groter deel van de bevolking bekendheid geniet, is voor vele gezinnen geen optie, gelet op het effectieve plaatsgebrek in de woningen. Als pilootproject opent de dienst DO een buurtcomposthoop vlakbij het premetrostation Horta.

VERLOOP VAN DE ACTIE: Voorbereiding met de verschillende partners Kandidatuursdossier voor de subsidie – materiaal Aanleg perceel Organiseren sensibilisering marktkramers Prospectie deelnemers Lancering Balans en opvolging

PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Saïd Ahruil, Martine Wille

ADMINISTRATIE Dienst DO Diensten Groene Ruimtes en Beplantingen, PGB

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: MIVB, Gewestelijke Regie voor Grondbeleid, VZW Worms, het BIM, compostmeester DOELGROEP: marktkramers, 10 gezinnen die rond het perceel wonen

VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De eerste betrachting is het beperken van de hoeveelheid afval voor de verbrandingsoven. Een ander niet te onderschatten aspect is een alternatief voor chemische meststoffen. Van dit project worden dus vooral milieuresultaten verwacht. De aanleg van een buurtcomposthoop zal uiteraard de sociale betrokkenheid verhogen via de organisatie en het beheer van een collectieve en gedeelde ruimte. Op economisch vlak zijn de te verwachten resultaten eerder bescheiden. PARTICIPATIE Het project is resoluut participatief. Enerzijds via experts die er de marktkramers bij zullen betrekken, anderzijds de gezinnen die zich voor het project zullen inzetten. In totaal schatten we dat een tiental gezinnen, goed voor een twintigtal personen, actief bij het project zullen betrokken zijn.

INDICATOREN: Aantal marktkramers en gezinnen betrokken bij het proces, compostvolume PLANNING: Eind 2010: indienen kandidatuursdossier voor het materiaal Halverwege 2011: sensibilisering bij de klanten van fruit- en groenteverkopers klaarmaken terrein en aanleg Zomer 2011: deelnemers uitkiezen Begin 2012: balans van de actie (gebaseerd op de continuïteit in de participatie)

BUDGET: Materiaal: 825 € incl. alle belastingen, gesubsidieerd via de projectoproep « Buurtcomposteren », BIM 2010 Sensibilisering op markten: 2.150 € incl. alle belastingen

Pagina 60 van 100

FICHE NR.

2.5.4 - Verhakselaar voor inwoners DOELSTELLING: Buurtcomposteren promoten CONTEXT: Sint-Gillis is een dichtbevolkte gemeente en daarom beschikt slechts een klein deel van de bevolking over een eigen tuin. Door het gebrek aan private groene ruimtes ontwikkelen er zich steeds meer buurtcomposteerprojecten. Die projecten hebben het bovendien moeilijk om aan haksel te geraken, dat essentieel is voor de goede werking van dat soort compost. Ook de dienst Beplantingen van de gemeente kan die projecten niet helpen omdat het weinige haksel dat wordt opgehaald bij het snoeien van bomen reeds wordt uitgestrooid op de door de gemeentediensten onderhouden percelen en onderaan bomen om zo geen fytosanitaire producten te moeten gebruiken. Het College heeft dus beslist een verhakselaar aan te kopen voor twijgen met een geringe doorsnede, die geluidsarm is en gebruiksvriendelijk en die zal worden uitgeleend aan inwoners die betrokken zijn bij een buurtcomposteerproject. VERLOOP VAN DE ACTIE: Aankoop verhakselaar en bijhorend materiaal (helm, handschoenen, verlengdraad) Uitleenprocedure opstellen Informatie verspreiden bij inwoners die aan collectief composteren doen Uitlenen aan inwoners PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Saïd Ahruil Patrick Debouverie, Willem Stevens

ADMINISTRATIE Dienst Beplantingen DO diensten en Juridische Zaken

DOELGROEP: deelnemers collectief composteren VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Milieu: composteren bevorderen Sociaal: hulp bij het organiseren van collectieve composteerprojecten om de banden tussen inwoners van eenzelfde buurt aan te halen Economisch: projecten hoeven het materiaal niet te huren of haksel aan te kopen PARTICIPATIE Steun aan de ontwikkeling van wijkprojecten INDICATOREN: Aantal collectieve composteerprojecten en aantal uitleenbeurten verhakselaar PLANNING: Apparaat reeds aangekocht Begin 2011: overeenkomst afwerken en begin uitleendienst Begin 2012: balans van de actie na 1 jaar Halverwege 2012: organisatie permanenties voor alle inwoners BUDGET: De verhakselaar is reeds aangekocht via een buitengewoon budget DO Bij het uitlenen moet een waarborg worden betaald. Behalve het onderhoud zijn er geen extra kosten

Pagina 61 van 100

FICHE NR.

2.5.5 - Europese Week van de Afvalvermindering DOELSTELLING: Minder afval in Sint-Gillis CONTEXT: Sorteren mag dan al een oplossing zijn voor de recyclage van ons afval en om het een tweede leven te geven, toch is het ook belangrijk het jaarlijkse volume van onze vuilbakken te beperken. Europa organiseert jaarlijks een projectoproep om goede praktijken ter zake meer bekendheid te geven. In Brussel gebeurt dit via het BIM, die de projecten in 3 categorieën onderverdeelt (Overheidsdiensten, bedrijven en particulieren). 3 jaar geleden is het College in dit project gestapt met ambitieuze projecten voor verschillende doelgroepen en verschillende types afval. Elk jaar moet dus een stap voorwaarts worden gezet in het proces om onze afvalberg te verminderen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Vernieuwend project ontwikkelen of focussen op een bestaand project Project binnen gewestelijk kader inpassen Partners aanspreken en sensibiliseringsfiches opstellen Implementatieweek Balans van de actie, zowel intern als met het BIM PARTNERS VAN DE ACTIE: ADMINISTRATIE Dienst DO In functie van de projecten worden verschillende partners aangesproken. Opvallend is de jaarlijkse participatie van de dienst Openbare Netheid bij het aspect sensibilisering en preventie DOELGROEP: in functie van de uitgekozen projecten (inwoners, doelgroepen, gemeentepersoneel, …) LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus, College

VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Vooral op milieuvlak mogen resultaten worden verwacht van de actie, met een effectieve vermindering van de hoeveelheid afval. In functie van de projecten worden ook sociale en/of economische resultaten verwacht. PARTICIPATIE Jaarlijks moeten een of meerdere doelgroepen worden bepaald. Participatie van dat publiek is essentieel voor het welslagen van de actie en voor het voortzetten ervan (voortzetting ervan is een van de doelstellingen die SintGillis nastreeft) INDICATOREN: In functie van het project bestaan er verschillende indicatoren: in 2009 hebben we van die week gebruik gemaakt om de herbruikbare bekers in te voeren, die achteraf heel succesvol zijn gebleken. PLANNING: Jaarlijkse cyclische actie. Een typejaar: Bepalen doelgroep(en), keuze van een project (vernieuwend of bestaand) en aanspreken van partners, ontwikkelen van het project (indien vernieuwend), opstellen sensibiliseringsfiches Implementatie van de projecten, publiciteit maken errond Interne balans van de actie en gewestelijke debriefing van het project BUDGET: Aan deze projectoproep is geen enkele subsidie gekoppeld. Het budget voor de actie is zeer beperkt en afkomstig van het werkingsbudget van de dienst DO

Pagina 62 van 100

FICHE NR.

2.5.6 - Recyclage van afval uit de gemeentelijke schrijnwerkerij DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente CONTEXT: Momenteel moet er een ophaalovereenkomst worden afgesloten voor het verwijderen van timmerafval (zaagsel, houtschilfers en restanten van houtpanelen). Bedrijven die dat soort materiaal recycleren voor verschillend gebruik (verwarming, spaanderplaten, enz.) zouden dit afval kunnen opkopen om het een tweede leven te geven. VERLOOP VAN DE ACTIE: Stand van zaken Geïnteresseerde bedrijven aanspreken en modaliteiten Ophaalovereenkomst opmaken met een van die bedrijven Opvolging en balans PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Willem Stevens

ADMINISTRATIE Openbare Werken Dienst DO

DOELGROEP: schrijnwerkers VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Milieu: meer hergebruikt en gerecycleerd afval Economisch: overstappen van een toestand waarbij geld wordt uitgegeven naar een toestand waarbij geld wordt verdiend aan het ophalen van afval PARTICIPATIE Gemeentelijke schrijnwerkerij INDICATOREN: Ophaalovereenkomst opmaken, hoeveelheid op die manier opgehaald afval PLANNING: Halverwege 2011: bedrijven aanspreken Eind 2011: kader van de overeenkomst bepalen 2012: ophaalovereenkomst 2013 en volgende: opvolging en balans BUDGET: Overstappen van een toestand waarbij we betalen voor het ophalen van afval naar een toestand waarbij dit geld opbrengt, werkingskosten voor de implementatie.

Pagina 63 van 100

FICHE NR.

2.5.7 - Ophalen van GSM’s voor hergebruik DOELSTELLING: Afval verminderen in 1060 Recyclage van gevaarlijke stoffen bevorderen CONTEXT: Heel wat verenigingen recupereren gebruikte gsm’s om ze een tweede leven te geven. Ook defect kunnen de zeldzame metalen in gsm’s worden gerecycleerd. De actie wil op 5 punten gsm’s ophalen: het Stadhuis en de 4 Wijkantennes. VERLOOP VAN DE ACTIE: Partners contacteren (WWF en PGB) om de strategie te verfijnen Recuperatiemateriaal bestellen (5 dozen met in elke doos plaats voor ongeveer 150 gsm’s) Sensibiliseringsaffiches, flyers opmaken Flyers en huis-aan-huisfolders uitdelen Lancering actie Balans en einde van de actie PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Martine Wille, College

ADMINISTRATIE Dienst DO Dienst PGB

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: WWF DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Het eerste resultaat dat aan het einde van de actie onmiddellijk zichtbaar zal zijn, is milieugerelateerd: vermijden dat gsm’s op het einde van hun leven in de verbrandingsoven terechtkomen en op die manier de afvalberg op het gemeentelijke grondgebied verminderen. Een tweede resultaat, dat in Sint-Gillis minder zichtbaar zal zijn, is sociaal via de herbestemming van de gerecupereerde telefoons. PARTICIPATIE Resultaten kunnen er enkel komen mits massale mobilisatie. Daarom moeten de geschikte communicatiekanalen worden gebruikt. INDICATOREN: Aantal ingezamelde gsm’s, aantal keer dat de actie wordt georganiseerd PLANNING: Zomer 2011: contact opnemen met WWF en PGB Eind 2011: inzamelmateriaal bestellen en sensibiliseringscampagne voorbereiden Begin 2012: concrete actie voorbereiden en externe verspreiding van de informatie (gemeenteblad, huis-aanhuisfolders, websites gemeente en gewest) officiële lancering van de actie Eind 2012: actie afsluiten en balans BUDGET: Materiaal: gratis via WWF Grafisch ontwerp van de affiches en de huis-aan-huisfolders: 400 € incl. alle belastingen (budget DO) Afdruk affiches en de huis-aan-huisfolders: budget werking Gemeentelijke drukkerij

Pagina 64 van 100

Doelstelling 3 – Harmonieuze stadsontwikkeling De aan deze doelstelling gekoppelde acties worden in 3 grote assen onderverdeeld: As 3.1: Aanleg grondgebied As 3.2: Voorbeeldfunctie in termen van mobiliteit As 3.3: Zachte mobiliteit

Pagina 65 van 100

FICHE NR.

3.1.1 - Goedkeuring en toepassing van het gewestelijke vademecum « PBM » DOELSTELLING: Autonomie van PBM verbeteren Voorbeeldfunctie van de gemeente CONTEXT: Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wil de publieke ruimte voor alle gebruikers toegankelijk maken. Onder toegankelijkheid verstaat het Gewest, elke persoon de mogelijkheid te geven op een autonome en eenvoudige manier deel te nemen aan sociale, culturele en economische activiteiten. De meeste mensen doen dit zelfstandig maar voor een aantal is dat niet vanzelfsprekend. De PBM problematiek is voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een prioriteit, het gewest heeft daarom in 2008 het vademecum gepubliceerd met als titel « personen met beperkte mobiliteit in de openbare ruimte ». Deze gids somt de moeilijkheden op voor elk type handicap en stelt technische oplossingen voor om de publieke ruimte (her)in te richten. Het College wil het vademecum goedkeuren en er alles aan doen om de aanbevelingen op te volgen bij toekomstige wegenwerken. VERLOOP VAN DE ACTIE: Analyse opmaken met de voorschriften van het vademecum, aangepast aan Sint-Gillis Voorstel aan het College Vademecum uitdelen aan alle technici die verantwoordelijk zijn voor wegenwerken Balans en opvolging van de actie PARTNERS VAN DE ACTIE: COLLEGE ADMINISTRATIE LEIDING Cathy Marcus Dienst Stedenbouw PARTNERS Willem Stevens Sociale Zaken, dienst DO PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: Adviesraad voor Personen met een Handicap, door het College aangestelde dienstverleners bij aanpassingen DOELGROEP: personen met een beperkte mobiliteit VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Het uiteindelijke doel van dit project is een volledige heraanleg van de publieke ruimte, waardoor personen met een beperkte mobiliteit zich autonoom kunnen verplaatsen, wat een effectieve sociale vooruitgang betekent. PARTICIPATIE Actieve participatie van de technici van Stedenbouw is essentieel. INDICATOREN: Goedkeuring van het vademecum, aantal wegenwerken waar rekening wordt gehouden met de voorschriften uit het vademecum Tevredenheid van de gebruikers, via mobilisatie van de Adviesraad voor Personen met een Handicap PLANNING: Eind 2011: nota opstellen met daarin de voorschriften van het vademecum voorstel aan het College verspreiden van het vademecum onder technici van Stedenbouw 2012 en volgende: Balans (via Adviesraad) en opvolging BUDGET: Voorbereiding van dit project zal niets kosten. De implementatie zal zijn opgenomen in het globale bedrag van de heraanleg van elke weg (Buitengewoon budget Stedenbouw)

Pagina 66 van 100

FICHE NR.

3.1.2. A - Collectieve moestuin bouwblok Coenen DOELSTELLING: Leefbaarheid van de wijken bevorderen Aanleg groene ruimtes CONTEXT: Inzake ruimtelijke ordening gebeurt de ontwikkeling van nieuwe groene ruimtes o.m. in bouwblokkernen, zoals dit het geval is voor het bouwblok Coenen. In de vlakbij het Zuidstation in 2007 volledige gerenoveerde speeltuin ontbreekt het soms aan sociale controle. De idee is de inwoners uit de wijk te verenigen rond een project dat niet alleen een antwoord biedt op dat probleem maar waar ze ook rechtstreeks baat bij hebben. Een collectieve moestuin, die reeds op andere percelen is uitgetest, bleek een oplossing om de sociale banden in de wijk te versterken. VERLOOP VAN DE ACTIE: Aankoop materiaal Aarde aanvoeren Bezettingsovereenkomst opmaken Gebruikers selecteren Lancering Opvolging en balans PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Martine Wille Saïd Ahruil, Willem Stevens

ADMINISTRATIE Dienst PGB Diensten Beplantingen, DO

DOELGROEP: omwonenden VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH/ Milieu: collectieve bio-moestuin, gebruik van compost Sociaal: sociale banden in de wijk aanhalen, door het betrekken van omwonenden bij eenzelfde project, het verhogen van de sociale controle, doorgeven van kennis en ervaringen Economisch: groenten voor gebruikers tegen een lage prijs PARTICIPATIE Mensen uit de wijk die betrokken zullen zijn van bij het ontwerp van het project, via lokale ambassadeurs INDICATOREN: Aantal betrokken gezinnen, gebruik van de bakken, kwaliteit van de compost, tevredenheid van de gebruikers van het bouwblok Coenen (via enquête) PLANNING: Begin 2011: aankoop materiaal Lente 2011: partners aanspreken Herfst 2011: lancering van het project Eind 2011: balans BUDGET: Materiaal: 1500 € (Budget PGB), beheer: werkingskosten

Pagina 67 van 100

FICHE NR.

3.1.2. B - Heraanleg Louis Moricharplein DOELSTELLING: Leefbaarheid van de wijken bevorderen CONTEXT: Het Louis Moricharplan, vaak gebruikt door omwonenden en studenten, had sinds 1958 geen wijzigingen meer ondergaan waardoor de meeste infrastructuur er slecht aan toe was (o.m. de sportterreinen, de paden in dolomiet, de trappen, enz.). Het plein is dan ook volledig heraangelegd inclusief plaatsing van een ludiek beeldhouwwerk. Van bij het ontwerp van het project heeft het luik overleg een belangrijke rol gespeeld.

VERLOOP VAN DE ACTIE: Voorontwerp en aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning Overleg Aanpassingen aan het project Aanleg Inhuldiging

PARTNERS VAN DE ACTIE: COLLEGE ADMINISTRATIE Cathy Marcus Dienst Stedenbouw Martine Wille Dienst PGB, Begeleidingscomité College PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: Gewest (door Driejarig investeringsprogramma), Sibelga DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis, gebruikers van het plein LEIDING PARTNERS

VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Op het plein blijven de drie niveaus intact waardoor de bestaande activiteiten behouden blijven en er zich in de toekomst nieuwe activiteiten kunnen ontwikkelen. Iedereen moet van het plein gebruik kunnen maken en bovendien is het een schakel tussen Hoog en Laag Sint-Gillis, in het verlengde van het Marie Janson plein en het Pierre Pauluspark. De meest opvallende elementen van het project zijn:  Esthetische heropwaardering van de plateaus  Harmonieus en gezellig stadsmeubilair dat van het park een soort «stadssalon» moet maken  Makkelijk toegankelijk voor personen met een beperkte mobiliteit  Nieuwe verlichting voor meer gezelligheid, veiligheid en energie-efficiëntie  Behoud van de bomen en aanplanting van bloemen en waterplanten  Breed uitzicht. Op het centrale grasperk staat een kunstwerk van de artiesten Pascaline Wollast en Alexandre Rossignon, dat luistert naar de naam «dents de l’ogre». Het werk heeft niet enkel een esthetische functie, bezoekers kunnen er ook gebruik van maken om zich even te verpozen.

PARTICIPATIE Er is een begeleidingscomité met 16 personen opgericht: 3 leden van College van Burgemeester en Schepenen, 4 gemeenteraadsleden die elk een politieke partij vertegenwoordigen (LB, Ecolo, MR en Cdh), 9 leden van de gemeente- en ‘para’gemeentediensten (CEMO, bewakers van openbare plaatsen, straathoekwerkers, Cultuur, Jeugd en Sport, Beplantingen, Openbare Werken, Stedenbouw en Politie). Bij het ontwerp van het project werd rekening gehouden met de talrijke suggesties en opmerkingen van de inwoners, buurtverenigingen, wijkantennes, enz. die binnen het begeleidingscomité en tijdens overlegvergaderingen in het kader van het openbaar onderzoek aan bod zijn gekomen.

INDICATOREN: Aantal bezoekers van het plein, tevredenheid van de gebruikers

PLANNING: De werken zijn begonnen op 19 april 2010 en waren klaar aan het begin van de winter 2010 – inhuldiging op 20, 21 en 22 mei 2011.

BUDGET: Het totale budget van de werken bedroeg 900 000 €, voor 90% gesubsidieerd door het Gewest. Het stadsmeubilair en het kunstwerk waren voor rekening van het Programma Grootstedenbeleid en de verlichting is door Sibelga gefinancierd.

Pagina 68 van 100

FICHE NR.

3.1.2. C - Heraanleg Oude-Mannenstraat DOELSTELLING: Leefbaarheid van de wijken bevorderen CONTEXT: Het project is rond 2 belangrijke denksporen opgebouwd: - Uniformiseren van de restruimte rond de kerk voor een betere samenhang en een beter beeld van de publieke ruimtes - Verwijderen van verschillende overtollige « voorwerpen » ter heropwaardering van het bestaande architecturale erfgoed Beide denksporen uit het heraanlegproject worden als volgt ingevuld: - Uniformiseren van de ruimte door een uniforme straatbekleding in kleine slipvrije mozaïektegels in natuursteen van 8 cm dik met decoratieve inkepingen. - De 23 parkeerplaatsen in de Oude-Mannenstraat verdwijnen; 9 plaatsen worden langs de Kerkstraat aangelegd en op de grens tussen de parking en de voetgangerszone komt een bomenrij. - Langs de kerk, kant Jean Voldersstraat, wordt de ruimte verbreed en worden overtollige objecten verwijderd: glascontainer, telefooncel en bushalte worden verplaatst. - Meer straatverlichting. - Op de oversteekplaats Oude-Mannenstraat langs de Jean Voldersstraat komt een zebrapad dat is aangepast voor personen met een beperkte mobiliteit. - Langs de Jean Voldersstraat komt een fietsparking. - Achter de parkeerplaatsen komt een doorlopend trottoir met stoepranden die zijn aangepast voor PBM. - Er worden bomen aangeplant met cirkelvormige plantputten.

VERLOOP VAN DE ACTIE: De actie is van start gegaan in oktober 2009. Het College heeft het heraanlegproject van het aangestelde architectenbureau goedgekeurd. Eind 2010 is een aannemer aangesteld, na toekenning van de stedenbouwkundige vergunning. De werken zijn van start gegaan in de lente van 2011.

PARTNERS VAN DE ACTIE: COLLEGE ADMINISTRATIE LEIDING Cathy Marcus Dienst Stedenbouw PARTNERS Martine Wille Dienst PGB PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: door het College aangesteld architectenbureau DOELGROEP: omwonenden, gebruikers van het Sint-Gillis Voorplein

VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Van deze actie worden vooral sociale resultaten verwacht. In de buurt was immers sprake van een onveiligheidsgevoel en nachtelijke overlast, die vooral te wijten waren aan de weinig leefbare inrichting van de openbare ruimte. Bij de heraanleg is vooral rekening gehouden met een hogere leefbaarheid van de wijk, wat ook voor een gunstige impact op het milieu zal zorgen.

PARTICIPATIE Het project is er gekomen op verzoek van de omwonenden en er is rekening gehouden met de talrijke suggesties en opmerkingen van de bewoners die tijdens het openbaar onderzoek aan bod zijn gekomen.

INDICATOREN: Tevredenheid van de gebruikers

PLANNING: Eind 2009: architecten aanstellen Halverwege 2010: goedkeuring plannen College, openbaar onderzoek, overlegcommissie Zomer 2010: goedkeuring van de door het College gewijzigde plannen, toekennen stedenbouwkundige vergunning door het Gewest Lente 2011: begin van de werken

BUDGET: Geschat op 410.000 € incl. BTW en voor 100 % gefinancierd door het Programma Grootstedenbeleid. Sibelga neemt de verlichting voor z’n rekening.

Pagina 69 van 100

FICHE NR.

3.1.2. D – Vuilnisbakken voor gescheiden ophaling in de publieke ruimte DOELSTELLING: Afval sorteren in Sint-Gillis bevorderen CONTEXT: Sinds 1 januari 2010 is het sorteren van huishoudelijk afval verplicht in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Belgen mogen dan al de onbetwiste kampioenen zijn in het sorteren van huishoudelijke verpakkingen, op vlak van andere soorten afval is er nog werk aan de winkel. Vooral dan wat betreft verpakkingen die we buiten onze woning weggooien (werk, openbare weg, enz.). Het College is bekommerd om het leefmilieu en is zich bewust van de impact van deze actie op vlak van sensibilisering. Daarom is ze vast van plan de inwoners de instrumenten te geven waarmee ze in alle omstandigheden afval kunnen sorteren. Zo staan er sinds 2010 al op verschillende publieke plaatsen vuilnisbakken voor gescheiden ophaling. De heraanleg van de openbare ruimte gaat voortaan gepaard met het plaatsen van vuilnisbakken voor gescheiden ophaling (Moricharplein, bouwblok Coenen, enz.). Dit project zit momenteel nog in een pilootfase maar wordt in principe uitgebreid naar het hele grondgebied van Sint-Gillis, in functie van de geplande werken voor de aanleg van wegen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Hangt vooral af van de geplande aanpassingswerken die de komende jaren gepland zijn Het idee van het College is om te beginnen met opvallende plaatsen zoals pleinen, groene ruimtes, enz. PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus College

ADMINISTRATIE Openbare Netheid Dienst Stedenbouw

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: Gewest, Stib, door het College aangestelde mandatarissen DOELGROEP: alle gebruikers van de openbare weg in Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Deze actie is hoofdzakelijk op het milieu gericht maar zal ook een sociale impact hebben PARTICIPATIE Bij de uitvoering zal participatie van wegentechnici essentieel zijn om dat soort straatmeubilair in het project te integreren. Bij het gebruik van de vuilnisbakken is behalve participatie van de arbeiders van de dienst Openbare Netheid ook de goede wil van al wie afval in deze vuilnisbakken gooit noodzakelijk. INDICATOREN: Aantal heraanlegwerken waar ook vuilnisbakken voor gescheiden ophaling worden geplaatst, aantal vuilnisbakken voor gescheiden ophaling die buiten dat soort projecten wordt geplaatst, aantal keer dat ze worden gebruikt, evolutie van de gedragingen. PLANNING: De actie loopt BUDGET: Valt volledig binnen het budget van het project van heraanleg, te voorzien bij plaatsing buiten dat soort projecten

Pagina 70 van 100

FICHE NR.

3.1.2. E - Meer « kinderspeelstraten » DOELSTELLING: Bewoners straten opnieuw laten inpalmen CONTEXT: In 2010 was de eerste uitgave van de « kinderspeelstraten » een groot succes. Tijdens de schoolvakanties waren de Crickx- en Defnetstraat 4 dagen lang autovrij. Het College wil dat soort evenementen bevorderen en de organisatie ervan voor de inwoners makkelijker maken. Concreet gaat het om het afsluiten van een straat voor een bepaalde periode tijdens de schoolvakanties waardoor bewoners en vooral kinderen er gebruik kunnen van maken om te spelen, aan animaties deel te nemen, … Bewoners zullen over een « koffertje » kunnen beschikken met daarin tal van suggesties voor activiteiten. Overdag mogen auto’s dan geen gebruik maken van de straat, ook niet om te parkeren. Dit initiatief wil in een dichtbebouwde gemeente met relatief weinig groene ruimtes en met een zeer jonge bevolking, bewoners en hun straat, die vaak als bedreigend wordt ervaren (onveiligheid, wagens, …), opnieuw met mekaar « verzoenen ». VERLOOP VAN DE ACTIE: De inrichting van « kinderspeelstraten » tijdens schoolvakanties, vooral in de zomer dan, vergemakkelijken en bevorderen. Communicatie naar de inwoners van Sint-Gillis toe, een straat af te sluiten om er kinderanimaties te organiseren. Gemeentelijke verkeersborden ontwerpen. Materiaal ter beschikking stellen (koffertje,…) Balans en opvolging van de aanvragen Gemeentereglement opstellen met daarin de voorwaarden om een straat af te sluiten, de rechten en plichten van bewoners die de actie ondernemen, periodes waarin dat soort initiatieven toegelaten is,… PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Saïd Ahruil Willem Stevens, Cathy Marcus, Patrick Debouverie

ADMINISTRATIE Dienst Jeugd Nederlandstalige Aangelegenheden, Algemene Zaken, Economische Ontwikkeling, Juridische Zaken

DOELGROEP: bevolking, wijkcomités,…. VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Betere leefbaarheid in de wijken Sensibilisering rond de problematiek van de autodruk PARTICIPATIE Wijkcomités INDICATOREN: Evolutie van het aantal georganiseerde evenementen Tevredenheid deelnemers Opstellen gemeentereglement PLANNING: 2011: het aantal « kinderspeelstraten » in de gemeente uitbreiden; brochure opstellen 2012: verspreiding van de brochure, balans van de eerste initiatieven 2013: gemeentereglement opstellen BUDGET: Aankoop « ludieke » Nadar barrières en bewoners speelkoffertjes ter beschikking stellen. Coördinatie van de gratis actie

Pagina 71 van 100

FICHE NR.

3.2.1 - Bedrijfsvervoerplan DOELSTELLING: Zachte Mobiliteit bevorderen Voorbeeldfunctie van de gemeente CONTEXT: Een gewestelijke ordonnantie inzake luchtkwaliteit op het grondgebied van Brussel-Hoofdstad verplicht alle instellingen van meer dan 100 personen op eenzelfde site een Bedrijfsvervoersplan in te voeren. Concreet moet een balans worden opgemaakt inzake verplaatsingen, acties worden georganiseerd ter bevordering van zachte mobiliteit en moet er een regelmatige balans van deze acties worden opgemaakt. Het BVP is van toepassing op alle sites die door de instelling worden gebruikt. VERLOOP VAN DE ACTIE: Stand van zaken, enquête bij de werknemers, bezoekers en leveranciers Analyse van de gegevens Bepalen van een actieplan Toepassing en opvolging van deze acties PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens College

ADMINISTRATIE DO Gemeentediensten

DOELGROEP: GEMEENTEPERSONEEL, leveranciers, bezoekers VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Milieu: luchtkwaliteit verbeteren, geluidsoverlast verminderen Economisch: verplaatsingswijzen rationaliseren, betere toegankelijkheid, minder files Sociaal: betere leefomgeving inwoners, delen van de publieke ruimte door alle gebruikers PARTICIPATIE Alle bezoekers of gebruikers van gemeentelijke voorzieningen INDICATOREN: Evolutie van verplaatsingswijzen via enquêtes, georganiseerde acties op basis van actualisering van het BVP PLANNING: 2005: stand van zaken 2008: bepalen van een actieplan 2010: actualisering en bijsturingen van het BVP 2011: nieuwe actualisering (daarna elke 3 haar)

BUDGET: Werkingskosten

Pagina 72 van 100

FICHE NR.

3.2.1. A - Carpooling aanmoedigen bij het gemeentepersoneel DOELSTELLING: Zachte Mobiliteit bevorderen Voorbeeldfunctie van de gemeente CONTEXT: Het gemeentepersoneel heeft recht op een fietspremie, degressieve tarieven voor parkeerkaarten, een voetgangersvergoeding,… Carpooling van 2 werknemers wordt gepromoot via een gunsttarief voor de parkeerkaart van het voertuig van de bestuurder.
Er komen extra initiatieven om carpooling te bevorderen tussen werknemers binnen en buiten de Administratie. Op termijn moet carpooling over het gehele gemeentelijke grondgebied worden uitgebreid. VERLOOP VAN DE ACTIE: Contact opnemen met CarpoolPlaza die de nationale carpool database beheert Informatievergadering voor het gemeentepersoneel 2de informatievergadering voor het gemeentepersoneel en een aantal partners uit het verenigingsleven Promotie van en sensibilisering rond carpooling Opvolging en balans PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus, Jean Spinette College

ADMINISTRATIE Dienst DO Personeelsdienst, OCMW

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: CAMBIO, CarpoolPlaza DOELGROEP: gemeente- en OCMW-personeel VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Carpooling zal vooral een impact hebben op het milieu door het promoten van zachte mobiliteit en het beperken van de broeikasgassen. Carpooling betekent ook een besparing voor zij die er gebruik van maken. Het is tegelijk een goedkoop alternatief voor andere transportmiddelen, waardoor het een sociale dimensie krijgt. Datzelfde bedrijf organiseert trouwens ook initiatieven rond collectief transport van minder mobiele personen. PARTICIPATIE Gemeentepersoneel, en op termijn de hele bevolking INDICATOREN: Evolutie van carpooling (via verplaatsingsenquêtes) PLANNING: Begin 2010: 1ste infovergadering (voor het gemeentepersoneel) Halverwege 2010: 2de infovergadering (voor het OCMW) Zomer 2010: sensibilisering werknemers, opsturen definitieve informatie Eind 2011: balans van de inschrijvingen en effectief via carpooling afgelegde trajecten nieuwe interne sensibilisering interne 2012: voorbereiding uitbreiding van het programma BUDGET: Gratis

Pagina 73 van 100

FICHE NR.

3.2.1. B - Dienstfietsen DOELSTELLING: Aantal professionele verplaatsingen per fiets verhogen CONTEXT: Sinds 2009 heeft de gemeenteadministratie van Sint-Gillis 3 elektrische fietsen en een plooifiets aangekocht. Het gemeentepersoneel kan die gebruiken voor beroepsverplaatsingen. De keuze voor hoofdzakelijk elektrisch aangedreven fietsen was snel gemaakt omwille van het nogal lastige reliëf van de gemeente. In 2 jaar tijd blijft het gebruik van die fietsen relatief laag. Een sensibiliseringscampagne is nodig om het gebruik ervan te bevorderen. Een leasing- en onderhoudscontract met een onderneming uit de sociale economie moet ervoor zorgen dat de fietsen maximaal beschikbaar zijn, zonder dat de gemeente daar zwaar moet in investeren. VERLOOP VAN DE ACTIE: Fietsen naar een meer zichtbare plaats verhuizen Uitleenprocedure herzien en vereenvoudigen Communicatie verzorgen Onderhoudscontract met een onderneming uit de sociale economie. Balans na een jaar PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus, Carlo Luyckx

ADMINISTRATIE Dienst DO Algemene Zaken, Cel Mobiliteit

DOELGROEP: gemeentepersoneel VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De belangrijkste resultaten worden op milieuvlak verwacht. Door het bevorderen van de fietsverplaatsingen hopen we het gemeentepersoneel ervan te overtuigen dat dit transportmiddel efficiënter is dan de wagen. PARTICIPATIE De actie is vooral gericht op het gemeentepersoneel dat zich zonder zwaar materiaal op het gemeentelijke grondgebied verplaatst. Van bij de start van het project is de participatie van zoveel mogelijk personeelsleden het streefdoel. INDICATOREN: Verhuis van de fietsen, evolutie van het aantal beschikbare fietsen, aantal diensten dat de fietsen ontleent, aantal ontleende fietsen PLANNING: Halverwege 2011: communicatie naar alle gemeentediensten toe Eind 2011: verhuis van de fietsen onderhouds- en leasingcontract Halverwege 2012: balans van de actie, nieuwe sensibiliseringscampagne BUDGET: Enkel de verhuis van de fietsen vereist tijd en de inzet van arbeiders. De fietsen zijn in 2009 aangekocht, via het budget DO (6.650 € incl. alle belastingen) Onderhouds- en leasingcontract: zo’n 1.400 € incl. alle belastingen / jaar

Pagina 74 van 100

FICHE NR.

3.2.1. C - Villo-abonnementen voor het gemeentepersoneel DOELSTELLING: Combineren van verplaatsingswijzen bevorderen CONTEXT: In 2010 is het aantal Villo-stations in het hele Brussels Hoofdstedelijk Gewest sterk toegenomen. In Sint-Gillis zijn er intussen al 11 stations, relatief goed verspreid over het hele grondgebied. Heel binnenkort moeten daar de komende jaren nog stations bijkomen, in functie van de reeds geplande wegenwerken. Ter bevordering van de multimodaliteit van de verplaatsingen van gemeenteambtenaren zal het College het personeel binnenkort Villo-abonnementen aanbieden. Die zullen worden uitgeleend net zoals dat met kaarten voor het openbaar vervoer gebeurt. VERLOOP VAN DE ACTIE: Contact opnemen met JC Decaux, exploitant van het Villo-systeem Bestelling 10 jaarabonnementen voor de administratie Terbeschikkingstelling abonnementen voor het gemeentepersoneel Balans van de actie PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Willem Stevens, Carlo Luyckx

ADMINISTRATIE Personeelsdienst Algemene Zaken, Cel Mobiliteit, dienst DO

DOELGROEP: de gemeentediensten VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De intermodaliteit van de trajecten moet onze impact op het milieu beperken. Bovendien moet dit in principe ook tijdswinst opleveren. PARTICIPATIE De actie richt zich tot alle gemeentediensten die er nood aan hebben. Tijdens de zomer van 2012 wordt een informatie- en sensibiliseringcampagne gelanceerd. INDICATOREN: Realisatie van de actie, aantal effectief afgesloten abonnementen, gebruiksfrequentie ervan PLANNING: September 2011: contact met de exploitant Maart 2012: bestelling abonnementen April – Mei 2012: sensibiliseringscampagne naar gemeentediensten toe Mei 2013: balans van de actie BUDGET: Abonnement: 30 € / jaar / abonnement

Pagina 75 van 100

FICHE NR.

3.2.1. D - Opleiding eco-driving voor onze chauffeurs DOELSTELLING: Zachte mobiliteit bevorderen CONTEXT: Een aantal professionele verplaatsingen van de gemeenteadministratie van Sint-Gillis zal onvermijdelijk gemotoriseerd blijven gebeuren (transport van zwaar materiaal, langere afstanden, enz.). Met deze actie wil de gemeente chauffeurs bewust maken dat hun rijgedrag een impact kan hebben op het milieu. VERLOOP VAN DE ACTIE: Lijst opmaken van alle chauffeurs Bedrijven aanspreken die opleidingen eco-driving geven Contact opnemen met die bedrijven om de opleidingsmodaliteiten te bekijken Opleiding organiseren Balans na 6 maanden PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Willem Stevens, Carlo Luyckx

ADMINISTRATIE Personeelsdienst Algemene Zaken, Cel Mobiliteit, dienst DO

DOELGROEP: chauffeurs van de gemeente VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Er mogen resultaten op zowel economisch als milieuvlak worden verwacht. Eco-driving moet de uitstoot door verbranding in de motoren beperken en dus ook de brandstoffactuur. Een bijkomende troef van deze actie is sensibilisering van onze chauffeurs voor de wegcode en alles wat met verkeersveiligheid te maken heeft. PARTICIPATIE Participatie van alle chauffeurs is nodig, zowel tijdens de opleiding als bij de concrete toepassing ervan in hun dagelijkse verplaatsingen. INDICATOREN: Organisatie opleiding, aantal chauffeurs die opleiding volgen, tevredenheid chauffeurs, evolutie op termijn van het brandstofverbruik per afgelegde km PLANNING: Begin 2011: lijst opmaken van alle chauffeurs contact opnemen met verschillende instellingen die dat soort opleidingen geven Halverwege 2011: opleiding organiseren Eind 2011: balans BUDGET: Budget gemeentelijke opleidingen

Pagina 76 van 100

FICHE NR.

3.2.2. A - Fietsstallingen in kaart brengen en uitbreiden DOELSTELLING: Fietsgebruik in de gemeente bevorderen CONTEXT: Verplaatsingen binnen de stad worden met de huidige vervoersmiddelen steeds moeilijker. In zijn streven naar het bevorderen van de zachte verplaatsingen breidt het College van Burgemeester en Schepenen het aantal fietsstallingen in de publieke ruimte steeds meer uit. Momenteel geeft de administratie daar weinig informatie over vrij. Een evoluerende kaart, in functie van het aantal locaties, met daarop alle reeds beschikbare fietsstallingen moet daar verandering in brengen. Dankzij deze kaart zal het College een beter beeld krijgen van de ruimtelijke spreiding van deze stallingen en precies weten waar inspanningen moeten worden geleverd. VERLOOP VAN DE ACTIE: Lijst opmaken van de bestaande fietsstallingen (locaties, type, aantal beschikbare plaatsen, enz.) Kaart opmaken Nadenken over toekomstige ontwikkelingen, wat locatie en type materiaal betreft PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Willem Stevens, Cathy Marcus

ADMINISTRATIE Cel Mobiliteit Diensten Stedenbouw, DO, GID, Gemeentelijke drukkerij

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: fietsverenigingen, voor hun expertise (Gracq, Fietserbond) DOELGROEP: fietsers op het grondgebied van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De actie wil fietsverplaatsingen aanmoedigen. Het ultieme doel is het beperken van de impact van onze dagelijkse mobiliteit op het milieu. PARTICIPATIE Bij het opmaken van de lijst met stallingen en de ontwikkeling van de kaart is geen participatie vereist, behalve dan van de gemeentediensten die bij de actie zijn betrokken. Na ontwikkeling en verspreiding van onze kaart hopen we dat de belangstelling voor de bestaande fietsstallingen zal toenemen. INDICATOREN: Opmaak van de kaart, aantal locaties op het terrein, aantal locaties op de kaart PLANNING: Zomer 2011: lijst opmaken van de locaties van de stallingen Eind 2011: verspreiden van die locaties via een kaart van het gemeentelijke grondgebied Vanaf 2012: studie over toekomstige locaties BUDGET: Ontwikkelen informaticatool (Eventuele) afdruk van de kaart

Pagina 77 van 100

FICHE NR.

3.2.2. B - Meer fietspaden DOELSTELLING: Fietsverplaatsingen bevorderen Sint-Gillis veiliger maken voor fietsers CONTEXT: Sint-Gillis telt net zoals vele andere Brusselse gemeenten heel wat fietsers. Tijdens de overlegrondes is gebleken dat fietsers zich tijdens hun verplaatsingen nogal onveilig voelen. Bedoeling is dus om bij de toekomstige heraanleg van wegen rekening te houden met die opmerkingen. In een aantal straten is het perfect mogelijk om veilige fietsvoorzieningen aan te leggen (Jean Volderslaan, Arthur Diderichstraat, Van Meenenplein, enz.). VERLOOP VAN DE ACTIE: In functie van nieuwe heraanlegprojecten PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Carlo Luyckx, Willem Stevens

ADMINISTRATIE Dienst Stedenbouw Cel Mobiliteit

DOELGROEP: fietsers in Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Op lange termijn is het de bedoeling de dagelijkse fietsverplaatsingen te vergemakkelijken. Een betere luchtkwaliteit is het streefdoel. Toch mogen er ook resultaten op financieel vlak worden verwacht. PARTICIPATIE Voor de implementatie van deze actie is participatie van de gebruikers vereist, tijdens de overlegcommissies rond heraanlegprojecten. INDICATOREN: Aantal fietsers die aanwezig zijn op dat overleg, aantal projecten waar rekening wordt gehouden met de plaats van de fietsers PLANNING: In functie van de geplande heraanlegprojecten, vanaf 2011 BUDGET: Weinig extra kosten voor de aanpassingen De overlegcommissie is een verplichte stap bij elk project van heraanleg

Pagina 78 van 100

FICHE NR.

3.3.1 - Fietsboxen in de publieke ruimte DOELSTELLING: Autodruk in Sint-Gillis beperken Zachte mobiliteit voor de inwoners van de gemeente bevorderen CONTEXT: De woningen in Sint-Gillis worden omwille van de zeer hoge bevolkingsdichtheid maximaal benut waardoor er weinig plaats is om fietsen te stallen. De fiets is voor tal van inwoners dan ook geen optie omdat ze geen plaats hebben er een te stallen. Deze actie moet in de publieke ruimte boxen voorzien om fietsen in op te bergen. In een eerste fase loopt er een experiment met een eerste box om na te gaan of er binnen een wijk wel interesse bestaat voor dat soort acties. Op termijn moeten er op het volledige gemeentelijke grondgebied meer boxen of beveiligde ruimtes bijkomen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Studie over mogelijke locaties Aankoop materiaal en plaatsing ervan Kandidatuuroproep Ondertekening beheerscontract met inwoners die eraan deelnemen Opvolging en balans van de actie PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus, Carlo Luyckx

ADMINISTRATIE Dienst DO Dienst Stedenbouw, Cel Mobiliteit

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: Cyclo (voor het beheer) DOELGROEP: bewoners van een wijk VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Op milieu- en sociaal vlak worden resultaten verwacht. We rekenen op een geringere autodruk door mensen met een kleine woning de kans te geven te kiezen voor de fiets als belangrijkste transportmiddel. PARTICIPATIE Participatie van een staal van de bevolking is noodzakelijk om de box te gebruiken. Die worden per jaar gehuurd, op basis van objectieve criteria die de aanvragen vanuit de bevolking rangschikken. INDICATOREN: Aantal bij het project betrokken inwoners, aantal fietsen in een box, aantal jaarlijkse aanvragen, tevredenheid van de betrokken inwoners, aantal op termijn geïnstalleerde boxen PLANNING: 2011: studie over mogelijke locaties gebruikershandvest opstellen gunnen van de opdracht voor plaatsing van een pilootbox geïnteresseerde fietsers aanspreken uitgekozen personen bepalen en pilootbox inhuldigen December 2011: balans en toekomstige perspectieven BUDGET: Per box: 6.000 € incl. alle belastingen voor aankoop van het materiaal en plaatsing Ingeschreven op begroting 2011 voor pilootfase

Pagina 79 van 100

FICHE NR.

3.3.2 - Schoolvervoersplannen (SVP) DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Sensibilisering rond zachte mobiliteit CONTEXT: Door haar geografische ligging krijgt de gemeente dagelijks heel wat transitverkeer te verwerken, vooral dan aan het begin en einde van de schooldag. Via Leefmilieu Brussel heeft het Gewest een aantal jaar geleden een ondersteunend programma gelanceerd ter verbetering en rationalisering van de verplaatsingen van onze scholieren, de zogenaamde SVP. In het kader van dit initiatief wordt elke school methodologisch opgevolgd, vanaf de eerste balans tot de implementatie van acties ter vermindering van de autodruk in de buurt van scholen. 2 gemeentescholen zijn intussen al in het project gestapt met aan het einde van de rit overtuigende resultaten. De bedoeling is dit initiatief uit te breiden naar andere scholen op het gemeentelijke grondgebied.

VERLOOP VAN DE ACTIE: Verslag over de situatie van de scholen Beknopte presentatie van de resultaten van de SVP methode (door directrices die er reeds bij betrokken zijn) Netwerk uitbouwen van gemeentescholen en fietsersverenigingen Opvolging van een SVP Balans

PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE

ADMINISTRATIE

Martine Wille Willem Stevens, Carlo Luyckx

Openbaar Onderwijs Cel Mobiliteit, Dienst Stedenbouw

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: BIM DOELGROEP: leerkrachten, leerlingen en hun ouders VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Milieu: implementatie concrete acties zal de autodruk beperken Sociaal: werken aan een initiatief tussen leerlingen en een school

PARTICIPATIE Bij de implementatie van een SVP, wordt gerekend op participatie van de school. Ook participatie van leerlingen en hun ouders is nodig bij opvolgingsacties van het SVP.

INDICATOREN: Aantal gemeentescholen met een SVP, evolutie van de mobiliteit voor die scholen, opvolging van de acties en vernieuwing van het SVP

PLANNING: Zomer 2011: verslag over de situatie van de scholen Begin schooljaar 2011: beknopte presentatie van de SVP methode (door directrices die er reeds bij betrokken zijn) Eind 2011 – 2012: netwerk uitbouwen van gemeentescholen en fietsersverenigingen 2012: opvolging van een SVP 2013 en volgende: Balans

BUDGET: Gratis tijdens de studie, voor een aantal acties is er een beperkt gewoon budget nodig

Pagina 80 van 100

FICHE NR.

3.3.3 - Fietstocht voor nieuwe inwoners DOELSTELLING: Gemeentelijke grondgebied tonen Kennis ervan uitbreiden CONTEXT: Met zijn 2,5 km² biedt Sint-Gillis op een beperkte ruimte enorm veel mogelijkheden. De bevolking op het gemeentelijke grondgebied verandert constant. Dit project wil de begroetingsavond voor nieuwe inwoners koppelen aan een geleide fietstocht langs de pronkstukken op het gemeentelijke grondgebied. VERLOOP VAN DE ACTIE: Jaarlijks: begroetingsavond nieuwe inwoners geleide tocht organiseren (keuze van de verschillende etappes) balans PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Carlo Luyckx, Cathy Marcus

ADMINISTRATIE Dienst DO Cel Mobiliteit Secretariaat van de Burgemeester

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: fietsvereniging DOELGROEP: nieuwe inwoners in Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De eerste betrachting is sociaal: nieuwe inwoners alle gemeentelijke en andere diensten laten ontdekken. De fietstocht moet een aantal deelnemers overtuigen van de efficiëntie van dit transportmiddel en kan bovendien een verbetering van de luchtkwaliteit in de hand werken. PARTICIPATIE Betrokkenheid van fietsverenigingen is essentieel voor een goed verloop van de actie. Het project richt zich vooral tot nieuwe inwoners maar kan op termijn ook worden uitgebreid naar alle inwoners. INDICATOREN: Organisatie geleide tocht, aantal deelnemers PLANNING: Eind 2011: contact opnemen met de fietsverenigingen, keuze van een parcours Halverwege 2012: organisatie eerste geleide tocht Eind 2012 en volgende: opvolging en heropstart van de actie BUDGET: Er is een coördinator nodig om het bezoek optimaal te organiseren Bedoeling is het bezoek te laten organiseren door een vereniging, wat zo’n 300 €/jaar moet kosten – budget inschrijven voor 2012

Pagina 81 van 100

FICHE NR.

3.3.4 - Jaarlijks evenement rond carpooling DOELSTELLING: Carpooling bevorderen CONTEXT: Sint-Gillis telt op haar grondgebied 5 Cambio carpoolstations. Die stations worden zeer intensief gebruikt (Sint-Gillis is goed voor 10% van de Brusselaars die Cambio gebruiken), waardoor het aantal wagens in het verkeer in Sint-Gillis vermindert. Om andere inwoners ertoe aan te zetten ook voor die manier van verplaatsing te kiezen wordt een keer per jaar een receptie georganiseerd. Deze receptie wil enerzijds de bestaande carpoolgebruikers bedanken en hulde brengen aan het carpoolsysteem en anderzijds andere inwoners sensibiliseren via getuigenissen van gebruikers. VERLOOP VAN DE ACTIE: Jaarlijks: contacten met het carpoolbedrijf Cambio informatie verspreiden via de 5 carpoolstations receptie organiseren, getuigenissen verzamelen receptie organiseren balans PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Willem Stevens, Cathy Marcus

ADMINISTRATIE Cel Mobiliteit DO diensten, Algemene Zaken

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: carpoolbedrijf Cambio DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis, Cambiogebruikers VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Streefdoel is verbetering van de luchtkwaliteit maar er is ook een economische component aan verbonden, het bezit van een privéwagen is immers een aanzienlijke kost. Gelet op het geringe aantal gezinnen met een voertuig (minder dan 50% van de gezinnen heeft een wagen), is er ook een sociale kant aan. PARTICIPATIE De actie richt zich tot alle inwoners van de gemeente, op verschillende niveaus. Betrokkenheid vanwege de carpoolgebruikers is vereist voor een efficiënte sensibilisering. INDICATOREN: Jaarlijks organiseren van het evenement, aantal aanwezigen, evolutie van het aantal leden in Sint-Gillis, gebruiksfrequentie van de stations in 1060, (ontwikkeling van Cambiostations, van het aantal carpoolgebruikers in Sint-Gillis) PLANNING: Begin 2012: contacten met Cambio Halverwege 2012: eerste evenement balans receptie Eind 2012: balans gebruiksfrequentie van de stations BUDGET: Personeel: 2 zaalwachters voor de receptie, 1 administratief coördinator Drank, aperitiefkoekjes: receptiekosten en jaarlijkse representatie

Pagina 82 van 100

FICHE NR.

3.3.5 - Fietsen markeren DOELSTELLING: Zachte mobiliteit bevorderen Voorbeeldfunctie van de gemeente CONTEXT: Het aantal fietsdiefstallen in Brussel stijgt constant, wat een aantal personen afschrikt om voor de fiets te opteren als transportmiddel. Een eenvoudig middel in de strijd tegen dat soort overlast is het graveren van het rijksregisternummer in het fietskader. De Politiezone Brussel – Zuid heeft daarvoor een graveertoestel aangekocht. Fietsverenigingen in Brussel zijn verenigd in een dicht netwerk waardoor informatieverspreiding vlot kan verlopen. Het College rekent op die netwerken om dit initiatief te ondersteunen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Voorbereiding met de Politiezone Permanenties op de dienst Preventie Aanwezigheid op feestevenementen Balans PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Saïd Ahruil Cathy Marcus, College

ADMINISTRATIE Dienst Preventie DO diensten, Algemene Zaken

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: Politiezone Brussel – Zuid, Gracq, Fietsersbond DOELGROEP: fietsers VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Streefdoel op lange termijn is het fietsgebruik voor dagelijkse verplaatsingen bevorderen. Betere luchtkwaliteit is het uiteindelijke doel. Ook financiële resultaten worden verwacht en in mindere mate ook een sociaal resultaat, in een poging om het aantal fietsdiefstallen te verminderen. PARTICIPATIE Voor implementatie van de actie is actieve participatie van de politiezone essentieel. Die beschikt immers over het graveertoestel. De actie richt zich tot alle fietsers, zowel uit Sint-Gillis als uit andere gemeenten. Tijdens evenementen rond mobiliteit (heraanleg van wegen, Week van de Mobiliteit, enz.) zou een aanwezigheid en sterke zichtbaarheid ongetwijfeld een goeie zaak zijn voor de zachte mobiliteit. INDICATOREN: Aantal permanenties per jaar, aantal extra sessies tijdens evenementen, aantal gegraveerde fietsen per jaar PLANNING: Eind 2011: voorbereiding met de Politiezone Begin 2012: planning van de permanenties (2 keer per jaar, op de dienst preventie) 2011 – 2012: eenmalige evenementen Eind 2012 en volgende: opvolging BUDGET: Behalve het personeel voor de sensibilisering en de aanwezigheid van bevoegde agenten, zijn er geen materiaalkosten.

Pagina 83 van 100

FICHE NR.

3.3.6 - Extra Villo station in de buurt van het Bethlehemplein DOELSTELLING: Toegang tot beredeneerde mobiliteit bevorderen Combinatie van verplaatsingswijzen bevorderen CONTEXT: Het Villo fietsleensysteem is sinds een aantal jaar in volle expansie in het volledige Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Sint-Gillis telt nu al 11 stations op haar grondgebied. Jammer genoeg zijn de verschillende stations geografisch ongelijk verdeeld. Zo is er in de onmiddellijke omgeving van het Bethlehemplein geen enkel station. De bedoeling is het bedrijf dat de dienst exploiteert te overtuigen een aantal stations in deze minder goed bediende wijk te openen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Contact opnemen met de verschillende betrokkenen Op zoek gaan naar mogelijke vestigingsplaatsen binnen de perimeter Akkoord over een aantal in het station beschikbare fietsen Begin van de werken Opvolging van het fietsgebruik PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Carlo Luyckx Cathy Marcus

ADMINISTRATIE Cel Mobiliteit Stedenbouw

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: Villo (JC Decaux) DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Milieu: alternatief voor de wagen Sociaal: kansarm socio-economisch profiel van de uitgekozen perimeter Economisch: gebruik van Villo-systeem is een financiële besparing voor de gebruikers PARTICIPATIE Implementatie van de actie vereist geen enkele participatie Na opening van het station moet participatie van de omwonenden voor een vlot gebruik ervan zorgen INDICATOREN: Opening van een station in de buurt van het Bethlehemplein, aantal fietsen in het station, gebruiksfrequentie van de fietsen PLANNING: Eind 2012: voorbereiding met Villo Halverwege 2013: werken (installatie) BUDGET: Gratis voor de gemeente – verlies van inkomsten (minder plaats voor klassiek parkeren)

Pagina 84 van 100

Doelstelling 4 – Sociale cohesie en meer solidariteit: De acties rond deze laatste doelstelling worden over 2 grote assen verdeeld: As 4.1: Lokale gezondheid en Duurzame voeding As 4.2: Sociale rechtvaardigheid

Pagina 85 van 100

FICHE NR.

4.1.1 - Gebruik van ecologische onderhoudsproducten DOELSTELLING: Gebruik vervuilende producten beperken CONTEXT: De aankoop van onderhoudsproducten voor de gemeentegebouwen gebeurt door de dienst Openbare Werken. Het huidige bestek bepaalt een aantal ecologische criteria, o.m. over de samenstelling en verpakking van geleverde producten. Die criteria hebben echter amper betrekking op de onderhoudsproducten. Het personeel is trouwens niet altijd opgeleid voor het specifieke gebruik van die producten (een aantal diensten is reeds gesensibiliseerd, andere niet) VERLOOP VAN DE ACTIE: Opleiding personeel die de opdracht gunt (te integreren criteria, bestaande labels, normen, controle van de aanbiedingen, enz.) Opleiding personeel die de producten gebruikt (schoonmaaksters) Testperiode nieuwe producten (stalen) Balans van de producten Inlassen meer duurzame criteria in de bestekken Geleidelijk overschakelen op ecologische onderhoudsproducten PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Anne Vanesse, Martine Wille, Willem Stevens

ADMINISTRATIE Openbare Werken Diensten Jonge Kind, Openbaar Onderwijs, DO

DOELGROEP: schoonmaaksters VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Deze actie streeft niet enkel naar meer milieuvriendelijkheid maar zal ook een impact hebben op de gezondheid en het welzijn van het personeel. PARTICIPATIE Voor deze actie is participatie van alle onderhoudsploegen nodig (o.m. door advies te geven over de geteste producten,…) Bedoeling is hen bij de besluitvorming te betrekken. INDICATOREN: Evolutie van de hoeveelheid gebruikte ecologische producten, tevredenheid van de schoonmaaksters PLANNING: De actie loopt: constante verbetering van de bestellingen 2012 en volgende: sensibilisering van de schoonmaaksters en geleidelijk overstap naar meer milieuvriendelijke producten BUDGET: Uiteraard moet rekening worden gehouden met het criterium « budget » bij de keuze van de producten. Wel is het zo dat er over het algemeen minder grote hoeveelheden ecologische onderhoudsproducten nodig zijn. Nieuwe gedragingen die tijdens de opleiding worden aangeleerd moeten in principe ook leiden tot besparingen in de hoeveelheid gebruikte producten. De budgetverhoging zou dus beperkt moeten blijven.

Pagina 86 van 100

FICHE NR.

4.1.2 - Duurzame voeding in crèches DOELSTELLING: Duurzaam verbruik / Gezondheid en welzijn CONTEXT: Sint-Gillis beschikt over een collectieve kantine voor het eten in de crèches. Op die manier kan het eten van de kinderen veel beter worden afgestemd op hun specifieke behoeften (allergieën, voedselintoleranties, dieet, culturele gewoonten,…), dan dat cateringbedrijven dit kunnen doen. De crècheskeuken zorgt er ook voor lokale seizoenproducten te gebruiken.
Geleidelijk aan moet het aandeel duurzame voeding in crèches toenemen. Onder duurzame voeding verstaan we niet enkel biologische voeding maar ook eerlijke of lokale seizoenproducten. VERLOOP VAN DE ACTIE: Volledige balans van alles wat reeds gebeurt Aspecten bepalen die nog voor verbetering vatbaar zijn Geleidelijk invoeren van meer duurzame normen in het bestek PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Anne Vanesse Willem Stevens

ADMINISTRATIE Dienst Crèches Dienst DO

DOELGROEP: kinderen in gemeentelijke crèches en hun ouders VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Inleiding duurzame criteria = evolutie op vlak van de 3 pijlers van DO PARTICIPATIE Betrokkenheid crèchepersoneel, sensibilisering ouders via het personeel INDICATOREN: Aandeel duurzame producten binnen het geheel van aangeboden producten, feedback (al dan niet positief) van de ouders,… PLANNING: Deze actie loopt reeds en zal stapsgewijs gebeuren: geleidelijk invoeren van duurzame criteria in functie van de evolutie van het aanbod, de prijzen, … Deze actie moet op lange termijn worden gepland BUDGET: Bedoeling van de stapsgewijze aanpassing is al te grote prijsverhogingen vermijden, zowel voor het College als voor de ouders.

Pagina 87 van 100

FICHE NR.

4.1.3. A - Duurzame voeding in gemeentescholen - Project « boîte à tartine » DOELSTELLING: Sensibiliseren rond duurzame voeding Publiciteit rond Lokale Agenda 21 Afvalbeperking CONTEXT: Een bestaand pedagogisch project dat kinderen de uitdagingen bijbrengt van een gezonde, lokale en seizoenvoeding wordt gekoppeld aan het uitdelen van brooddozen met het label « Agenda Locale 21 de SaintGilles ». Op die manier dragen we niet alleen bij tot het behoud van de natuurlijke hulpbronnen door het aanbieden van een duurzame verpakking, via sensibilisering van leerlingen proberen we ook ouders bewust te maken rond de problematiek van een gezonde en duurzame voeding. VERLOOP VAN DE ACTIE: Identificatie pilootschool Pedagogisch project opstellen rond duurzame voeding, overleg met de geïdentificeerde leerkrachten Brooddozen aankopen Dozen uitdelen ondersteund met reclame over Agenda 21 Balans in de school en lancering in een nieuwe school PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Martine Wille

ADMINISTRATIE Dienst DO Dienst Openbaar Onderwijs

DOELGROEP: pilootschool, de leerlingen en hun ouders VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Resultaten worden verwacht op vlak van de 3 pijlers van DO: economisch voor ouders van leerlingen, die niet langer alu-papier hoeven aan te kopen voor de boterhammen van hun kinderen, op vlak van milieu door de hoeveelheid afval te beperken en sociaal, door dit alternatief gratis aan te bieden. PARTICIPATIE De operatie « Boîte à tartine » wordt in 2012 in een enkele pilootschool opgestart, participatie van gezinnen en leerkrachten is dus onmiddellijk nodig. INDICATOREN: Aantal jaarlijks uitgedeelde brooddozen, gebruiksfrequentie ervan, feedback leerkrachten PLANNING: Begin 2012: ontwikkeling visuele presentatie aankoop 360 brooddozen Begin schooljaar 2012: sensibilisering rond duurzame voeding in de klassen en verdeling 2013 en volgende: balans van de operatie BUDGET: Aankoop 360 brooddozen + drukwerk: 3.000 € incl. alle belastingen Animatie rond gezonde en duurzame voeding: 500 € incl. alle belastingen (incl. 4 sessies van 2 uur, door een extern persoon + 4 uur voorbereiding)

Pagina 88 van 100

FICHE NR.

4.1.3. B - Collectief vieruurtje in de scholen DOELSTELLING: Sensibiliseren rond duurzame voeding Afval beperken CONTEXT: Om het afval als gevolg van tien- en vieruurtje te beperken wordt gedacht aan het invoeren van een collectieve snack voor een hele klas. Elke dag zouden de ouders van één leerling van de klas het tien- en vieruurtje voor alle kinderen klaarmaken. De klastitularis zou dan maandelijks een planning opmaken van de ouders die verantwoordelijk zijn voor de snack en voor het type snack (melkproduct, koekjes, fruit, enz.). In een klas van 20 leerlingen zou elk gezin verantwoordelijk zijn voor een snack per maand. VERLOOP VAN DE ACTIE: Klas zoeken die belangstelling heeft voor het project In overleg met de leraar een maandelijks programma opstellen Lancering van de actie en toelichting aan de ouders Maandelijkse balans en opvolging PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Martine Wille Willem Stevens

ADMINISTRATIE Dienst Openbaar Onderwijs Dienst DO

DOELGROEP: leerlingen uit de gemeentescholen VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Schaalvoordeel gerealiseerd door de ouders Sterkere sociale cohesie wordt verwacht Minder afval door duidelijke richtlijnen PARTICIPATIE De actie richt zich in een eerste fase tot ouders van leerlingen van een pilootklas. Indien het project kan overtuigen, proberen om andere gelijkaardige projecten op te starten. INDICATOREN: Actie concretiseren, ervaringen van de leerkracht, leerlingen en hun ouders, blijvend karakter van de actie, dit project voortzetten in andere klassen, schoolinstellingen PLANNING: Halverwege 2011: ontmoetingen met directrices om pilootklas te vinden bespreking met de uitgekozen leerkracht, maandprogramma opstellen Begin schooljaar 2011: lancering van de actie en ontmoeting met de klas, eventueel met de ouders Eind 2011: balans van de actie vervolg BUDGET: Voor de gemeente betekent deze actie noch in materiaal, noch in investering een kost. Voor de ouders van de leerlingen gaat het vooral om een aanpassing van de snack van hun kinderen.

Pagina 89 van 100

FICHE NR.

4.1.4 - Ondersteuning van aankoopgroepen DOELSTELLING: Duurzame voeding ondersteunen CONTEXT: Een groot deel van de bevolking van Sint-Gillis is spontaan betrokken bij projecten rond Duurzame Ontwikkeling. Denken we maar aan de verschillende aankoopgroepen of vele personen die biomanden kopen. Het College heeft momenteel weinig zicht op alle projecten op het gemeentelijke grondgebied. Wel is het zo dat inwoners die dat soort initiatieven nemen regelmatig bij de gemeente komen aankloppen om steun voor hun projecten. Concreet kan het dan bijvoorbeeld gaan om een vraag om beschikbare lokalen. De gemeente wil deze initiatieven nu promoten met een databank. Die zou dan via de gemeentelijke website bijvoorbeeld kunnen worden ingekeken. Op die manier kunnen verschillende gelijkaardige projecten op het gemeentelijke grondgebied naar mekaar toegroeien. Op termijn kan het College nog efficiënter steun verlenen door lokalen ter beschikking te stellen.

VERLOOP VAN DE ACTIE: Initiatieven rond aankoopgroepen en biomanden binnen de gemeente in kaart brengen en deze lijst constant actualiseren. De verschillende groepen helpen om lokalen te vinden waardoor ze op een zo groot mogelijke vraag kunnen inspelen.

PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Willem Stevens Cathy Marcus, College

ADMINISTRATIE Dienst DO Gemeentediensten

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: Brussels Netwerk SAGAL DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Door te opteren voor bio-, lokale en seizoenproducten beperken we de negatieve impact op het milieu van onze voedselgebonden keuzes. Ook op sociaal vlak mogen resultaten worden verwacht, doordat mensen in de gemeente zich in een netwerk gaan verenigen. Wanneer dan ook nog lokalen ter beschikking zullen worden gesteld, kunnen die groepen personen ook rekenen op financiële voordelen.

PARTICIPATIE Aankoopgroepen zijn gegroeid uit burgerinitiatieven en vereisen dus actieve inzet en participatie van de leden van die netwerken. Een geringere participatie wordt ook verwacht van een aantal gemeentediensten (Openbaar Onderwijs, Crèches, enz.), die personeel moeten inzetten voor het beschikbaar stellen van de lokalen.

INDICATOREN: Aantal in Sint-Gillis geïdentificeerde groepen, aantal door het College ondersteunde groepen

PLANNING: Halverwege 2011: lijst opmaken van initiatieven voorbereiding met verschillende afgevaardigden van bewonersgroepen Eind 2011: databank online zetten Begin 2012: lokalen zoeken voor groepen die willen verhuizen

BUDGET: Volledig gratis, behalve de tijd die nodig is om informatie te verzamelen

Pagina 90 van 100

FICHE NR.

4.1.5 - Een (jaarlijkse) markt rond bio en DO op het Van Meenenplein DOELSTELLING: Brede publiek sensibiliseren, informeren Specialisten ter zake groeperen CONTEXT: Niet alle producten die we consumeren bestaan in « duurzame » vorm. Gelet op de toenemende vraag wil het College de inwoners beter informeren en in contact brengen met verschillende leveranciers. Daarom vindt op het Van Meenenplein jaarlijks een markt rond Bio en duurzame ontwikkeling plaats. Op dit feestevenement zullen ook experts aanwezig zijn die toespraken zullen houden over verschillende duurzame thema’s. De marktkramers worden uitgekozen op basis van producten of diensten die ze aanbieden en dragen het label van de externe instelling Certys, dat het duurzame karakter van de producten moet garanderen. VERLOOP VAN DE ACTIE: Voorbereiding, organisatie Verschillende exposanten aanspreken Gastsprekers uitnodigen Markt, conferenties en tentoonstelling Balans PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Patrick Debouverie Willem Stevens, Cathy Marcus

ADMINISTRATIE Economische Ontwikkeling Dienst DO, Algemene Zaken

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: bedrijf Charve DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De jaarlijkse markt wordt een ontmoetingsplek tussen consumenten en leveranciers, de resultaten zullen dan ook vooral economisch zijn (voor de verkopers). Al naargelang de aangeboden producten mogen ook milieu- en sociale resultaten worden verwacht. PARTICIPATIE Elk jaar zal een dertigtal marktkramers de klanten bio-, duurzame of streekproducten aanbieden. In een eerste fase moet de voorkeur worden gegeven aan winkels en diensten die in duurzame producten zijn gespecialiseerd en die reeds op het grondgebied aanwezig zijn. De dag van de markt zijn de resultaten in termen van participatie reeds de avond zelf zichtbaar, op basis van het aantal bezoekers en het aantal aankopen van die dag. INDICATOREN: Aantal marktkramers, schatting aantal bezoekers, schatting aantal deelnemers aan conferenties PLANNING: 1ste semester 2010: organisatie, voorbereiding, exposanten en gastsprekers contacteren 29 mei 2010: marktdag Eind 2010: balans en lessen voor het volgende jaar Eind 2011: nieuwe initiatieven 2011 – 2012,… blijvend karakter van het evenement BUDGET: 1050 € incl. alle belastingen, budget Atrium 2010

Pagina 91 van 100

FICHE NR.

4.1.6 - Meer visibiliteit voor bio-landbouwers DOELSTELLING: « Bio » marktkramers promoten Duurzame marktkramers promoten CONTEXT: De gemeente Sint-Gillis is bekend om zijn talrijke markten. Een niet te onderschatten deel van de aan de klanten aangeboden producten is afkomstig uit de biologische landbouw of voldoen aan duurzame criteria. Jammer genoeg zijn die producten te midden van het massale aanbod niet altijd even zichtbaar. Om het aanbod aan duurzame producten te bevorderen wil de gemeente Sint-Gillis kopers op een eenvoudige en duidelijke manier betere informatie verstrekken. Ook streekproducten, die een resoluut duurzaam karakter hebben omdat ze de afstand tussen producent en consument kort houden, zullen worden gepromoot, o.m. in het kader van de « plek voor lekkerbekken » op de markt op het Van Meenenplein. Andere initiatieven staan op stapel tijdens het JAAR VAN DE GASTRONOMIE. VERLOOP VAN DE ACTIE: Voorbereiding met organisatoren van de verschillende markten Bestek opmaken om duurzame producten van andere producten te differentiëren Lijst opmaken van marktkramers die duurzame producten aanbieden Informatiecode opstellen Label uitdelen aan marktkramers die voldoen aan de criteria uit het bestek PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Patrick Debouverie Willem Stevens

ADMINISTRATIE Economische Ontwikkeling Dienst DO

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: Atrium, organisatoren markten in Sint-Gillis DOELGROEP: duurzame marktkramers, bezoekers van de markten VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De actie wil vooral meer zichtbaarheid geven aan zogenaamde « duurzame » producten. De marktkramer moet er ook een economisch resultaat uit halen. In functie van de producten mogen ook sociale en milieuresultaten worden verwacht. PARTICIPATIE In een eerste fase is de participatie van de organisatoren van de markten essentieel, zij moeten optreden als schakel met de marktkramers. Vervolgens is ook de participatie van deze marktkramers noodzakelijk. Belangrijk is hen vroeg genoeg te betrekken bij het ontwerp van deze actie om zo goed mogelijk aan hun verwachtingen te voldoen. INDICATOREN: Selectiecriteria in het bestek, aantal producten dat aan die criteria voldoet, aantal marktkramers dat bij het initiatief is betrokken, feedback klanten PLANNING: Halverwege 2011: informatie over de bestekken van de verschillende labels (bio, eerlijk, enz.) Begin 2012: contact met organisatoren van de markten bestek opstellen keuze publiciteitsdrager, overleg met marktkramers Halverwege 2012: ontwerp en bestelling publiciteitsdrager 2013: « label » uitreiken aan marktkramers BUDGET: Ontwerp, ondersteuning: werkingskosten

Pagina 92 van 100

FICHE NR.

4.1.7 - Fonteinen in de zomer DOELSTELLING: Verbruik van kraantjeswater bevorderen CONTEXT: De actie wil tijdens de grote vakantie op strategische plaatsen (vooral Pierre Pauluspark, Moricharplein, Jacques Franck Square) fonteintjes met drinkbaar water installeren. Dit project moet ervoor zorgen dat de gebruikers van die ruimten minder waterflessen kopen en moet de hoeveelheid ter plaats achtergelaten afval verminderen. De fonteintjes zouden enkel tijdens warme periodes beschikbaar zijn, ofwel via het aan- en afsluiten van de aanvoer, ofwel via een mobiele waterfontein. VERLOOP VAN DE ACTIE: Evaluatie van de kost van een fontein Evaluatie van de installatiekost en van het gebruik Lijst opmaken van mogelijke locaties Pilootproject PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Willem Stevens

ADMINISTRATIE Openbare Werken Stedenbouw, DO

DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Economisch voor de gebruikers: minder aangekochte waterflessen Milieu: behoud van natuurlijke hulpbronnen en afvalvermindering Sociaal: betere leefbaarheid PARTICIPATIE Het welslagen van het project hangt af van de mate waarin de gebruikers van de publieke ruimtes al dan niet bereid zijn kraantjeswater te drinken. INDICATOREN: Opstarten pilootactie, uitbreiding naar andere locaties, evolutie van de hoeveelheid afval op die locaties, tevredenheid van de gebruikers, via enquêtes PLANNING: Eind-2011: economische en financiële studie, verschillende leveranciers aanspreken Begin 2012: lijst opmaken van locaties waar fonteintjes kunnen worden geplaatst Halverwege 2012: plaatsing van een fontein (pilootproject) en communicatie Eind 2012: balans, uitbreiding en opvolging van project BUDGET: Afhankelijk van het gekozen materiaal Te begroten voor 2012

Pagina 93 van 100

FICHE NR.

4.2.1 - Meer personen met een handicap aanwerven DOELSTELLING: Socioprofessionele integratie van personen met een handicap bevorderen Voorbeeldfunctie van de gemeente CONTEXT: Momenteel werken op de gemeenteadministratie heel weinig personen met een handicap. Bedoeling is dat minstens 3% van het personeel mensen met een erkende handicap is. VERLOOP VAN DE ACTIE: In samenwerking met de personeelsdienst: balans van de huidige situatie Analyse van de posten waar mogelijks personen met een handicap (afhankelijk o.m. van de vacatures) kunnen worden aangeworven Onderzoek naar de implicatie van het aanwerven van een persoon met een handicap in samenwerking met de sociale dienst (verplichtingen, premies,…) Samen met de personeelsdienst actieplan opstellen om het streefcijfer van 3% te halen Samen met de dienst werken de werkplek aanpassen PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus College

ADMINISTRATIE Personeelsdienst Sociale Dienst

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: Adviesraad voor Personen met een Handicap DOELGROEP: personen met een handicap VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Sociaal en economisch: betere socioprofessionele integratie van de persoon met een handicap PARTICIPATIE Adviesraad voor Personen met een Handicap bij de organisatie van de actie betrekken INDICATOREN: Percentage personen met een handicap dat momenteel op de gemeentediensten werkt, evolutie van dat percentage in de tijd PLANNING: Middellange termijn: afhankelijk van de vacatures binnen de administratie Betrokkenheid van de personeelsdienst vanaf eind 2011 BUDGET: Door een persoon met een handicap in dienst te nemen kan de administratie in aanmerking komen voor premies of aangepast materiaal. Deze actie zal dus in principe geen extra kosten teweegbrengen, tenzij eventueel in termen van toegankelijkheid.

Pagina 94 van 100

FICHE NR.

4.2.2 - Toegang gemeentegebouwen: voor PBM DOELSTELLING: Toegang tot de gemeentegebouwen verbeteren Voorbeeldfunctie van de gemeente CONTEXT: Personen met een beperkte mobiliteit maken ongeveer 30 à 35 % uit van de bevolking. Het College wil personen de kans geven op een autonome en eenvoudige manier deel te nemen aan sociale, culturele en economische activiteiten. De meeste mensen doen dit zelfstandig maar voor een aantal is dat niet vanzelfsprekend. De gemeente is daarom al jaren de trotse bezitter van het Label Handicity, waarmee het College onderstreept dat het op dat vlak menens is. Om die autonomie te garanderen moet de gemeente-infrastructuur dus worden aangepast aan de verschillende handicaps. VERLOOP VAN DE ACTIE: Stand van zaken Chronologisch plan renovatie gemeentegebouwen Bij het ontwerp van de renovatieprojecten, rekening houden met de verschillende categorieën PBM Sensibilisering en advies aan de ambtenaar die de leiding heeft over elke renovatie Balans na aanpassingen PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Willem Stevens, College

ADMINISTRATIE Dienst Openbare Werken Diensten Sociale Zaken

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: Adviesraad voor Personen met een Handicap DOELGROEP: personen met een beperkte mobiliteit die gemeentelijke voorzieningen gebruiken VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Het uiteindelijke doel van dit project is een volledige aanpassing van alle gemeentegebouwen, waardoor personen met een beperkte mobiliteit er overal zelfstandig toegang toe kunnen krijgen. Deze actie wil dus duidelijk vooruitgang op sociaal vlak boeken. PARTICIPATIE Sensibilisering van de technici op de dienst Openbare Werken is essentieel bij het ontwerp van de renovatieprojecten om de kosten als gevolg van die aanpassingen maximaal te beperken. INDICATOREN: Aantal gemeentegebouwen dat de toegankelijkheid heeft aangepast, tevredenheid van de bezoekers, via mobilisatie van de Adviesraad voor Personen met een Handicap en op basis van de vragenlijsten in de gemeentegebouwen PLANNING: Halverwege 2011: aanvraag projecten zware renovatie aan de dienst Openbare Werken Eind 2011: overleg met de Adviesraad voor Personen met een Handicap om de prioriteiten te bepalen 2012: sensibilisering en advies aan technici van Openbare Werken 2013: implementatie 2014 en volgende: balans en opvolging van project BUDGET: Het overleg en het ontwerp inzake PBM aanpassingen zullen weinig extra kosten teweegbrengen. De uitvoering van de aanpassingen zal in het globale budget voor de renovatie van de gemeentegebouwen worden opgenomen.

Pagina 95 van 100

FICHE NR.

4.2.3 - Programma Gemeentelijke Internationale Samenwerking (GIS) – Sint-Gillis/Berkane 2007-2012 DOELSTELLING: Participatie en (of) steun aan projecten Noord-Zuid solidariteit CONTEXT: Zoals in haar algemene beleidsverklaring bepaald hecht de gemeente Sint-Gillis veel belang aan DO. Samenwerking met het Zuiden is daar een belangrijk aspect van. Sinds 2000 maakt het beleid rond Noord-Zuid solidariteit deel uit van het bevoegdhedenpakket van de Schepen voor Sociale Cohesie. Een aantal lokale ervaringen inzake Noord-Zuid samenwerking is reeds achter de rug (samenwerking met Chili, deelname aan programma URB-AL (Peru),…). De gemeente Sint-Gillis is ook lid van het platform Noord-Zuid solidariteit dat is opgericht op initiatief van de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

VERLOOP VAN DE ACTIE: GIS (Gemeentelijke Internationale Samenwerking): 2007-2012 Het Programma Gemeentelijke Internationale Samenwerking sluit nauw aan bij de acties van het Initiative Nationale de Développement Humain (INDH-Marokko). De doelstelling van het project Berkane zijn de volgende: Algemeen: meewerken aan het versterken van Marokkaanse steden en gemeenten in hun streven naar een beleid van menselijke ontwikkeling. Net zoals in het Noorden steunt die versterking van het lokale niveau op drie pijlers: goed politiek bestuur, een efficiënte administratie en participatie van de burgers bij het besluitvormingsproces. Specifiek: binnen de 5 jaar hebben de partnergemeenten vorderingen geboekt bij het plannen, opvolgen en evalueren van geïntegreerde en gecoördineerde sociale projecten voor burgers in het algemeen en voor kansarmen in het bijzonder. Noord
Zuid en Zuid
Noord Missies worden georganiseerd om samen te werken aan de uitbouw van een sociale dienst in Berkane.

PARTNERS VAN DE ACTIE: COLLEGE ADMINISTRATIE LEIDING Alain Leduc Dienst Noord-Zuid solidariteit PARTNERS Saïd Ahruil, Jean Spinette Dienst Jeugd, OCMW PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: DGOS (Belgische Ontwikkelingssamenwerking), VSGB (Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) DOELGROEP: ‘Commune Urbaine’ Berkane VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Internationaal solidariteitsproject met een hoofdzakelijk sociale invulling maar die ook een economische impact kan hebben.

PARTICIPATIE: Lokale overheden, actoren op het terrein en burgers (Noord/Zuid) zijn bij het project betrokken.

INDICATOREN: Verslag van de missie, jaarlijks verbruik en eindverslag (
evaluatie)

PLANNING: Halverwege 2008: samenwerking opgeschort Begin 2010: hervatting samenwerking Halverwege 2010: Missie 1: Noord
Zuid: ontmoeting lokale partners en stand van zaken. Begin 2011: Missie 2: Zuid
Noord: bezoek aan Sint-Gillis en de sociale voorzieningen Missie 3: Noord  Zuid: opmaak sociaal organigram, opmaak sociale diagnose en van een opleidingsprogramma voor sociale werknemers 2012: einde samenwerking

BUDGET: Artikel Noord-Zuid solidariteit: 9000 €/jaar DGOS: 130.000 euro voor 3 jaar

Pagina 96 van 100

FICHE NR.

4.2.4 - Aanleg van het Pierre Pauluspark en het toegankelijker maken voor personen met een beperkte mobiliteit DOELSTELLING: autonomie PBM verbeteren CONTEXT: Dit geklasseerde park heeft de laatste jaren talrijke verbeteringen ondergaan. Toch zijn nog een aantal ingrepen nodig om de toegankelijkheid ervan voor personen met een beperkte mobiliteit te verbeteren, vooral omwille van het hellend karakter van het terrein en de aanwezigheid van een centrum voor senioren (Onze Kring). VERLOOP VAN DE ACTIE: Architecten aanstellen Stedenbouwkundige vergunning Aannemer aanstellen Werken PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Martine Wille Cathy Marcus, Saïd Ahruil

ADMINISTRATIE Programma Grootstedenbeleid Diensten Stedenbouw, Beplantingen

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: Adviesraad voor Personen met een Handicap, Onze Kring, Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis, gebruikers van het Park en van Onze Kring VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Milieu: stabilisering paden, vervangen en harmoniseren van stadsmeubilair, selectieve afvalophaling, aanpassing ingang Munthofstraat Sociaal: vlotter in- en uitgaan voor iedereen, makkelijkere toegang tot Onze Kring, parcours voor slechtzienden Economisch: geringere werktijd dienst beplantingen (zand) PARTICIPATIE Via Adviesraad voor Personen met een Handicap en Onze Kring INDICATOREN: Parkbezoek in het algemeen en bezoek aan Onze Kring in het bijzonder, tevredenheid gebruikers Minder aantal interventies om nieuw zand aan te voeren PLANNING: Eind 2009: architecten aanstellen 2010: stedenbouwkundige vergunning aannemer aanstellen 2011: begin der werken BUDGET: 320.000 € PGB (200.000 €) Gewest (120.000 €)

Pagina 97 van 100

FICHE NR.

4.2.5 - Streven naar het label « FairTradeGemeente » DOELSTELLING: Voorbeeldfunctie van de gemeente Verantwoorde consumptie CONTEXT: Inzake verantwoorde consumptie beschikt de gemeente over verschillende hefbomen. Het programma « FairTradeGemeente » is een daarvan en helpt administraties producten uit de eerlijke handel te lanceren. Om de titel binnen te halen moet de gemeente voldoen aan 6 criteria inzake intern beheer van de administratie, schoolgebouwen op het gemeentelijke grondgebied, horecazaken, enz. VERLOOP VAN DE ACTIE: Informatie inwinnen over de campagne Beslissing van het College om in de campagne te stappen Pilootcel oprichten Sensibilisering- en promotieacties rond Eerlijke Handel Balans en opvolging PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Alain Leduc Willem Stevens, Anne Vanesse, College

ADMINISTRATIE Sociale Cohesie Diensten DO en Crèches

PARTNERS BUITEN DE GEMEENTE: winkels, HORECA, verenigingen, CTB, Max Havelaar DOELGROEP: inwoners van Sint-Gillis, winkels, HORECA, bedrijven, scholen VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH Eerlijke handel garandeert producenten een faire economische ontwikkeling. De resultaten zijn dus zowel economisch als sociaal. PARTICIPATIE Oprichting van de Pilootcel richt zich vooral tot winkels die er reeds bij betrokken zijn, horecazaken, lokale verenigingen. De informatie- en sensibiliseringsessie zijn gericht op het gemeentepersoneel, restauranthouders, uitbaters van horecazaken, enz. INDICATOREN: Streven naar het label, evolutie van het aandeel eerlijke producten in de aan de inwoners aangeboden producten PLANNING: Eind 2009: aansluiten bij de campagne, na beslissing van het College eerlijke Kerstmarkt Halverwege 2010: degustatie eerlijke koffie voor werknemers en bezoekers van het Stadhuis participatie aan de week van de eerlijke handel 2011 en volgende: organisatie van een jaarlijkse sensibilisering, van overleg en verbetering van interne procedures BUDGET: Toetreding tot de campagne kost niets. Voorkeur voor producten uit de eerlijke handel zal geval per geval vermoedelijk wel meer kosten dan traditionele producten.

Pagina 98 van 100

FICHE NR.

4.2.6 – Menu’s in braille DOELSTELLING: HORECA toegankelijker maken voor slechtzienden CONTEXT: De gemeente Sint-Gillis telt op z’n grondgebied heel wat restaurants en cafés. Het College wil personen de kans geven op een autonome en eenvoudige manier deel te nemen aan feest-, culturele … activiteiten. Een essentiële actie in dit verband is uitbaters van horecazaken ertoe aanzetten een menu in braille te voorzien. VERLOOP VAN DE ACTIE: Contact opnemen met Brailleliga Samenwerking College / Brailleliga Geïnteresseerde horeca-uitbaters aanspreken Menu’s vertalen (4 per zaak) PARTNERS VAN DE ACTIE: LEIDING PARTNERS

COLLEGE Cathy Marcus Willem Stevens, Patrick Debouverie

ADMINISTRATIE Sociale Zaken Dienst DO, Economische Ontwikkeling

PARTNER BUITEN DE GEMEENTE: Brailleliga, Atrium DOELGROEP: slechtzienden VERWACHTE RESULTATEN OP VLAK VAN DO MILIEU / SOCIAAL / ECONOMISCH De verwachte resultaten zijn hoofdzakelijk sociaal voor slechtziende personen en ook wat economisch voor uitbaters van horecazaken. PARTICIPATIE Om van deze actie een succes te maken moeten voldoende uitbaters worden gemobiliseerd om de actie voldoende ruchtbaarheid te geven, en niet via affiches en visuele presentaties (in samenwerking met Brailleliga). INDICATOREN: Actie realiseren, aantal zaken die eraan meewerken, aantal menu’s in Braille, evolutie van het cliënteel in de deelnemende zaken PLANNING: Zomer 2012: contact opnemen met Brailleliga geïnteresseerde horeca-uitbaters aanspreken Begin schooljaar 2012: menu’s in Braille verspreiden Begin 2013: balans van de actie BUDGET: Algemene werkingskosten van de gemeente

Pagina 99 van 100

III. Conclusie Deze 90 projecten zijn voor de gemeente Sint-Gillis een basis om duurzame verbeteringen in te voeren. De diagnose uit 2009 heeft reeds tal van positieve initiatieven inzake Duurzame Ontwikkeling blootgelegd. De 4 algemene doelstellingen van het actieplan bepalen de prioriteiten van de gemeente Sint-Gillis. De Agenda 21 is per definitie een wederkerend proces dat steeds voor verbetering vatbaar is en prioriteiten en acties kunnen verschuiven in functie van de situatie op het terrein. Dit document moet voor een stevige basis zorgen om zoveel mogelijk actoren in Sint-Gillis (verkozenen, administratieve diensten, verenigingen, handelaars, inwoners, enz.) de kans te geven er in hun dagdagelijkse leven duurzame reflexen op na te houden. Het College zal jaarlijks verslag uitbrengen van de vooruitgang die is geboekt en een overzicht van de resultaten publiceren. Op basis van dit document kunnen projecten worden geactualiseerd: zo kunnen nieuwe projecten in het plan worden ingepast, een aantal acties zal verdwijnen (wegens tijdelijk of reeds uitgevoerd), andere zullen worden geactualiseerd. Het vervolg op dit plan moet dus nog worden bedacht, in samenwerking met alle lokale actoren. De huidige toestand in de wereld onderstreept nog maar eens de noodzaak om de inspanning in die richting voort te zetten en de reflexen en procedures van duurzame ontwikkeling systematisch te verankeren in het door SintGillis gevoerde beleid. De dynamiek is nu op gang getrokken. Het komt er vanaf nu op aan het overleg van inhoud te voorzien en de banden tussen de verschillende lokale actoren aan te halen om deze dynamiek draaiende te houden en steeds meer innoverende projecten te stimuleren, om de uitdagingen waar de gemeente voor staat het hoofd te kunnen bieden.

Pagina 100 van 100