VORMING VOOR VERENIGINGEN VIBE Dialoog Steunpunt Lokale Agenda 21 (SLA 21) VIBE VIBE biedt 18 vormingen aan die een vereniging kan inrichten voor zijn leden. In het kader van tandem zijn een aantal van deze vormingen gratis aan te vragen. -
-
-
-
-
Duurzaam zonder verduurzaming: Hout wordt vaak preventief verduurzaamd of geïmpregneerd tegen schimmels en insecten. Verscheidene opeenvolgende chemische producten die daarvoor gebruikt werden, zijn intussen verboden wegens hun schadelijkheid voor de menselijke gezondheid. In deze lezing komt u te weten wat de algemene voorwaarden zijn om hout zonder chemische bescherming te kunnen gebruiken in alle mogelijke toepassingen. Welke houtsoorten kan u in welke toepassing gebruiken? Hoe kan u het hout via de constructie zelf maximaal beschermen tegen langdurige belasting door vocht en schimmelaantasting? tijdsduur: 1 – 3 u Lage-energiewoningen en passiefgebouwen in bio-ecologische houtskeletbouw: Tijdens deze lezing komen alle aspecten met betrekking tot het houtgebruik bij houtbouwskelet aan bod. Wat zijn de ecologische en de gezondheidsaspecten, welke houtbouwtechnieken bestaan er, welk hout komt uit verantwoord bosbeheer, wat zijn de regels voor houtgebruik zonder preventieve chemische verduurzaming etc. Daarnaast komt ook het energieaspect aan bod. Hoe moet ik op een goede manier isoleren (winddicht, dampopen,…), hoe kan ik mijn energieverbruik verminderen. tijdsduur: 1,5 – 3 u Lage-energiewoningen en passiefgebouwen in strobalenbouw: Bouwen met strobalen? Het klinkt misschien Middeleeuws, maar het kent een snelle opmars in heel Europa. Wat zijn de voordelen? Vanwaar komt strobalenbouw? Welke methodieken en constructiemethodes bestaan er? Hoe wordt strobalenbouw in ons land meestal uitgevoerd en welke voorbeelden zijn er al? Welke architecten werken er al mee? tijdsduur: 1,5 – 3 u Naar een gezond binnenmilieu: Uit verschillende studies blijkt dat de lucht in huis vaak ongezonder is dan de lucht buitenshuis. In deze cursus worden alle mogelijke ongezonde invloeden in huis belicht. U krijgt een overzicht van vaak voorkomende vervuilingsbronnen, hoe u ze kan herkennen, hun mogelijke invloed op uw gezondheid, maar ook waardevolle alternatieven en tips voor gezond gedrag en wat u zelf kan doen. tijdsduur: 1 – 3 u Inleiding in gezond en milieuverantwoord bouwen en wonen: Over ‘duurzaam bouwen’ bestaan verschillende opvattingen. Vele daarvan zijn commercieel gekleurd.
-
-
-
-
-
Deze lezing maakt kennis met een geïntegreerde visie op ‘duurzaam bouwen’, waarin zowel energie- als waterbesparing, bouwmaterialen als ruimtegebruik en ecologische stedenbouw opgenomen zijn. Daarnaast wordt er in deze cursus dieper ingegaan op ‘Wat is bio-ecologisch bouwen?’ Tijdens deze lezing komen de basisprincipes aan bod en worden praktijkvoorbeelden gegeven. tijdsduur: 1 – 3 u Energie besparen met een investering van 0, 10, 100, 1000 en 10 000 euro: Energie besparen betekent geld besparen. Tijdens deze voordracht gaan we in op een aantal zeer concrete ingrepen die iedereen thuis kan uitvoeren, ook zonder zware investeringen of verbouwingen. We leggen praktijkgericht uit hoeveel je kan besparen met een klein (100 euro), middelgroot (1.000 euro) of groot (10.000 euro) budget. Wat kan je met dat geld doen en hoeveel bespaar je ermee? Spaarlampen, radiatorfolie, thermostatische radiatorkranen, verbeterd dubbel glas, zonneboilers, isolatie, hoogrendementsketels… Het komt allemaal aan bod. Ten slotte gaan we ook in op het belastingvoordeel en de subsidiemogelijkheden voor energie besparende maatregelen. tijdsduur: 1,5 – 3 u Goed isoleren!: Van niet te onderschatten belang is: goed isoleren! Isoleren is echter meer dan “isolatiemateriaal tussenproppen”. Hoe dikker u isoleert, hoe belangrijker het wordt om een aantal belangrijke details niet uit het oog te verliezen. U leert tijdens deze lezing hoe u wind- en luchtdicht maar dampopen kan isoleren. tijdsduur: 1,5 – 6 u Natuurlijke ventilatie in bestaande gebouwen: Ventileren kan op een natuurlijke of een mechanische manier. In bestaande gebouwen en vele verbouwingen is het onmogelijk om op een esthetisch verantwoorde of betaalbare manier een mechanisch ventilatiesysteem te installeren. Toch zijn verluchtings-oplossingen altijd mogelijk. Er worden vele tips gegeven om natuurlijk te ventileren en/of te verluchten. Die tips zijn vaak tegenstrijdig met de toenemende eis van energiebesparing. In deze lezing krijg je tips over hoe je optimaal natuurlijk kan verluchten en/of ventileren met een minimum aan energieverlies. tijdsduur: 1 – 2 u Hoe bouwmaterialen beoordelen op vlak van milieu en gezondheid?: Bouwmaterialen beoordelen op milieu- en gezondheidsvlak is geen exacte wetenschap. Toch zijn er hulpmiddelen om een bewuste keuze te maken. Zo is er de methodiek van de levenscyclus-analyse, waarbij niet één, maar zo veel mogelijk milieucriteria berekend worden gedurende de hele ‘levenscyclus’ van een materiaal (van grondstoffenwinning, over productie en gebruik tot en met afvalverwerking). De cursus belicht daarnaast ook verscheidene labels uit de bouwsector en de keuzes die gemaakt worden vanuit de bio-ecologische visie. tijdsduur: 1 – 3 u Werken met natuurverven: Niet alle watergedragen verven zijn natuurverven. En ook niet alle zogenaamde natuurverven zijn 100 % natuurlijk. Wat zijn de verschillen?
-
-
-
-
-
-
-
-
Welke verven zijn betrouwbaar? Waar kan je ze al dan niet toepassen? Welke verf gebruik je waar? tijdsduur: 1,5 – 3 u Groendaken: Is een groendak iets nieuws? Niets nieuws… dakbegroeiing bestaat al sinds mensenheugenis. Een groendak is zowel qua uitzicht als qua gebruik vergelijkbaar met een gewone tuin. Waarom kiest men er voor? Welke zijn de voordelen en hoe begint men eraan? Deze lezing geeft een inleiding in het opzetten van een groendak. tijdsduur: 1 – 3 u Ecologische stedenbouw/Ecopolis: Het Ecopolis-model werd ontwikkeld vanuit de beheersing van de grondstoffen-, energie- en waterstromen in een stedelijke omgeving en met de gedachte van het sluiten van kringlopen in het achterhoofd. Dit model wordt in deze lezing intensief belicht en met voorbeelden geïllustreerd. tijdsduur: 1,5 – 3 u Gemeentelijke mogelijkheden en voorbeelden voor duurzaam bouwen: Vele acties inzake duurzaam bouwen kunnen gekaderd worden in de gemeentelijke samenwerkingovereekomst over duurzaam lokaal milieubeleid. Bovendien staan een aantal NGO’s klaar om de gemeenten hierin bij te staan. In dezeinfodag wordt een overzicht van alle mogelijkheden gegeven en worden enkele sprekers uit de praktijk uitgenodigd. Ze belichten wat hun gemeente al deed en wat de resultaten daarvan zijn op enkele deelthema’s. tijdsduur: 1 – 3 u Mogelijkheden van zonne-energie: Zonne-energie is beter voor het milieu dan energie uit aardgas of steenkool. Bij de productie van zonne-energie komen geen schadelijke stoffen in de atmosfeer. Wat zijn de mogelijkheden en wat kosten ze. Dit komt allemaal aan bod in deze cursus. tijdsduur: 1,5 – 3 u Kleinschalige waterzuivering: De zuivering van het huishoudelijk afvalwater van de grote steden en de dichtbebouwde gebieden gebeurt in Vlaanderen door middel van grootschalige collectoren en rioolwaterzuiveringsinstallaties. De bebouwing in Vlaanderen is echter versnipperd waardoor het niet altijd mogelijk is het afvalwater op grote schaal te zuiveren en de zuivering beter gebeurt aan de hand van een KWZI of kleinschalige waterzuiveringsinstallatie. Tijdens deze infosessie komt u te weten in welke gevallen u verplicht bent een KWZI aan te leggen, welke verschillende systemen er bestaan, hoe u te werk gaat en wat de voorwaarden zijn. tijdsduur: 1,5 – 3 u Hemelwater gebruiken: Door het regenwater af te koppelen van de riolering en het te gebruiken als sproeiwater in de tuin of als spoelwater voor WC kan je een bijdrage leveren aan de problematiek van overstromingen en het tekort aan drinkwater. In deze cursus wordt een overzicht gegeven van de verschillende mogelijkheden. tijdsduur: 1,5 – 3 u
-
-
Water infiltreren? Zeker proberen!: Een groot deel van Vlaanderen bestaat uit verharde oppervlakte. Op deze plaatsen kan de regen niet meer in de bodem sijpelen. In de plaats daarvan stroomt het water meestal af naar de riolering. Een te snelle afvoer van regenwater kan voor heel wat problemen zorgen. Over het algemeen wordt door een versnelde afvoer het grondwater minder aangevuld wat in droge periodes voor problemen met de drinkwatervoorziening kan zorgen. Ook de werking van waterzuiveringsinstallaties wordt negatief beïnvloed door een te sterke verdunning van het vuile rioolwater. Tot slot bestaat het gevaar van wateroverlast, overstromingen en erosieproblemen voor stroomafwaarts gelegen gebieden. Door het opnieuw laten insijpelen (infiltreren) van het regenwater in de bodem kan een groot deel van deze problemen voorkomen worden. Het klinkt moeilijker dan het is maar dikwijls is slechts een kleine inspanning nodig om regenwater af te koppelen van de riool en te laten infiltreren in je tuin. Deze cursus vertelt je hoe je aan de slag kan. tijdsduur: 1 – 3 u Labels: soorten labels, hun waarde en vergelijking: Steeds vaker treft u als consument allerlei labels, pictogrammen, labels, keurmerken enz… aan op verpakkingen allerhande. Wat betekenen immers als die symbolen? Sommige pictogrammen zijn verplicht, andere niet. Sommige labels zijn streng, andere niet. Sommige keurmerken worden onafhankelijk gecontroleerd, andere niet. Zijn alle labels even streng? En zijn ze betrouwbaar? Op deze en andere vragen krijgt u een antwoord tijdens deze cursus. tijdsduur: 1 – 3 u
Dialoog Dialoog verzorgt de inhoud van de sessie en gebruikt aangepast demomateriaal. Na elke sessie worden evaluatieformulieren ingevuld door de deelnemers en door de organisatoren. De organisator staat in voor de promotie. Alle infosessies (duur 2 à 2,5u) kosten € 275 + verplaatsingsvergoeding à € 0,3178/km. De programma-inhouden: - Wat is duurzaam bouwen?: Duurzaam bouwen is geen optelsom van verschillende maatregelen, maar een totaalvisie. In deze infosessie maak je in 10 stappen kennis met de principes van duurzaam bouwen. - Isoleren van hellende en platte daken: Warme lucht stijgt. Een woning verliest dan ook de meeste warmte door het dak. Daarom is bij zowel nieuwbouw als bestaande woningen een goede dakisolatie een absolute must. Maar een dik isolatiepakket alleen is niet voldoende, een correcte plaatsing is even belangrijk. We bekijken in deze sessie de verschillende mogelijkheden: isolatie van een hellend dak met inrichting van de zolder, isolatie van de zoldervloer als alternatief en isolatie van platte daken. Ten slotte bespreken we kort het belang van ventileren en de mogelijke premies. - Isolatie van bestaande woningen: Een bestaande woning isoleren vereist een andere aanpak dan de isolatie van een nieuwbouw. In deze sessie bekijken we wat de prioriteiten zijn en gaan we na wat de mogelijkheden en specifieke aandachtspunten
-
-
-
-
-
zijn bij het isoleren van bestaande woningen. De sessie is opgebouwd uit twee delen. In een eerste deel worden de principes van isoleren uitgelegd: het realiseren van een voldoende dik isolatiepakket, met aandacht voor een koudebrugvrije en luchten winddichte plaatsing. In het tweede deel worden deze principes toegepast op de verschillende bouwdelen. Achtereenvolgens komt isolatie van daken, schrijnwerk, vloeren en wanden aan bod. Ventilatie: In de sessie ventilatie wordt bekeken hoe je een gezond binnenklimaat kan bekomen door energiezuinig ventilatie. Waarom moeten we ventileren, wat is het streefdoel en hoe kunnen we kunnen we een optimale ventilatie realiseren, zowel overdag als ‘s nachts. Energiezuinig verwarmen: Door goede isolatie en gecontroleerde ventilatie beperk je de warmtebehoefte in een woning. De volgende stap is een energiezuinig verwarmingssysteem. We gaan eerst na welke energiebronnen in aanmerking komen voor woningverwarming. Daarna belichten we het belang van een correcte bepaling van de warmtebehoefte. Vervolgens worden zowel centrale als decentrale verwarming (hout-, speksteen en tegel-, pellet- en gasgevelkachels) toegelicht en bekijken we welke systemen geschikt zijn voor nieuwe en bestaande woningen. Energiebesparende technieken en verlichting: Hoeveel energie verbruikt een gemiddeld huishouden per jaar? Wat zijn de grootste verbruiksposten? Hoeveel geld besteedt een huishouden jaarlijks aan energie? Wat zijn de mogelijkheden voor de consument om zuiniger om te gaan met energie en toch het comfort te behouden of zelfs te verhogen? Alle praktische tips op vlak van verlichting, koelen en vriezen, was en afwas, warm water, stand-byverbruiken. Wat zijn de mogelijkheden van zonneenergie? Hoeveel geld kunnen we jaarlijks besparen? Een compleet overzicht van ‘rationeel omgaan met energie’, gericht op het gewone huishouden (niet zozeer op bouwers & verbouwers). Rationeel watergebruik: Tijdens deze sessie bekijken we hoe je efficiënt het verbruik van leidingwater kan beperken en hoe we hemelwater kunnen gebruiken. Wat zijn goede spaardouchekoppen, duurzame (af )wasmachines en écht zuinige toiletspoelsystemen? Wat is er allemaal nodig voor een hemelwaterinstallatie en waarvoor is dit water geschikt? Indien gewenst komen ook Infiltratie en groendaken aan bod.
Infraxbouwteams Programma van twee zaterdagen voor de doelgroep bouwers & verbouwers: alles over isolatie, koudebruggen, aangepaste ventilatie, keuze verwarmingssystemen, efficiënt warm water maken, waterbesparing en duurzame materiaalkeuze. Maximum: 30 deelnemers Kostprijs voor de organisator: op aanvraag Programma: 2 zaterdagen (9.00 tot 17.00 uur) Deelnameprijs: € 35 per deelnemer Het InfraxBouwTeamprogramma kan op aanvraag uitgewerkt worden voor andere doelgroepen : ambtenaren, leerkrachten, bouwprofessionelen, etc. www.bouwteams.be Programma van de Bouwheer Deze cursus is – in tegenstelling tot de BouwTeamcursus – niet al te technisch. Het accent in ‘Programma van de Bouwheer’ ligt op de grote principes, op sfeerscheppingen en
samenwerkingsverbanden met partners, op verzekeringen en kostprijs. Fouten die absoluut niet gemaakt mogen worden, staan in de kijker. We behandelen wat er op het bouwterrein mogelijk is: wat zijn de belangrijkste keuzes inzake oriëntatie, waterhuishouding en de aanleg van het terrein. Uiteraard komt ook (de binnenkant van) de woning aan bod: wat zijn de mogelijkheden en waar besteed je best aandacht aan. Zo komen bijvoorbeeld ook energiezuinigheid en akoestiek kort aan bod. In een diavoorstelling worden een aantal sfeerbeelden van realisaties getoond. Immers, 27 % van de Belgen wil van zijn woning liefst een origineel of persoonlijk project maken. We geven een overzicht zonder uitspraken te doen over de esthetiek; het duurzame aspect komt wel aan bod. Een ander deel van de cursus wordt gewijd aan de kostprijs van woningen en hoe je eventueel besparende maatregelen kan inbouwen of je project kan faseren in de tijd om het betaalbaar te maken. Op het einde van de cursus krijg je een checklist mee die je kunt gebruiken in de communicatie met je architect. Doelgroep: alle bouwers en verbouwers, geen voorkennis vereist Programma: 1 dag (9.00 tot 17.00 uur) of 2 avondsessies Kostprijs voor de organiserende partner: € 600 Deelnameprijs: € 45 per deelnemer Steunpunt Lokale Agenda 21 (SLA 21) De doelstelling van de vorming is om de aanwezigen bewust maken van de noodzaak en de urgentie van een maatschappelijke verandering richting duurzame ontwikkeling en om concrete campagnes en hulpmiddelen aanreiken om in de gemeente aan de slag te gaan. De workshop is opgebouwd aan de hand van de volgende vragen: Wat is duurzame ontwikkeling en waarom is het zo belangrijk? Hoe kunnen we op gemeentelijk niveau werken aan duurzame ontwikkeling? Wat is een lokale agenda 21? De workshop bestaat uit een presentatie over duurzame ontwikkeling en duurzaam lokaal beleid en een interactief en concreet gedeelte. Deze vorming richt zich naar gemeentelijke ambtenaren en mandatarissen, gemeentelijke adviesraden (vb. milieuraad, noord-zuidraad, jeugdraad), lokale verenigingen en geïnteresseerden. http://www.sla21.be/index.php?option=com_content&task=view&id=46&Itemid=71
