lnformatiepaper
Harderwijk maart 2O12
dan loopt de gemeente een extra financieel risico met deze operatie.
De laatste jaren is de jeugdzorg met enige regelmaat in het nieuws geweest vanwege fouten of tekortkom¡ngen met betrekking tot individuele cliënten. ln dit kader moet erop gewezen worden dat het een illusie is te denken dat een stelselwijziging er voor kan zorgen dat voortaan alle fouten kunnen worden voorkomen. De parlementaire werkgroep toekomstverkenning jeugdzorg wijst er in dit kader op dat jeugdzorg mensenwerk is en blijft en dat door het verhogen van de verantwoordingsdruk, als reactie op incidenten, juist gevaren ontstaan omdat het oog op het dossier gericht is en minder op het kind/gezin.
Waarom deze transitie?
Regeerakkoord ln het regeerakkoord geeft het kabinet Rutte aan zich grote zorgen te maken over het functioneren van de jeugdzorg. Het kabinet wil dan ook de effectiviteit van de jeugdzorg verbeteren door middel van een stelselherziening. Híertoe neemt het kabinet de volgende maatregelen: ¡ Er moet één financieringssysteem komen voor het huidige preventieve beleid, de huidige provínciale jeugdzorg, de jeugd-LVG (licht verstandelijk gehandicaÞten) en de jeugd-GGZ (geestelijke gezondheidszorg). ¡ Gemeenten worden financieel en uitvoeringstechnisch verantwoordelijk voor alle jeugdzorg die nu onder het rijk, de provincies, de gemeenten, de AWBZ en de Zvw (zorgverzekeringswet) valt. ¡ De CJG's zullen bij de overheveling naar (samenwerkende) gemeenten gaan dienen als front-offices voor alle jeugdzorg van de gemeenten Hoewel de decentralisatie dus om meer dan alleen de jeugdzorg gaat, wordt de hele operatie aangeduid als decentralisatie of transitie van "de jeugdzorg".
Waarom ook een transformatie? De evaluatie van de wet op de jeugdzorg vormt de aanleiding voor de stelselwijziging. De bevindingen van de evaluatie kunnen als volgt worden samengevat: we zien problemen te laat we handelen niet snel genoeg, o.a. door de regeldruk het speelveld is te vol en daardoor hebben we afstemmingsproblemen er is sprake van opwaartse druk: te veel doorverwijzing naar zwaardere zorg jaarlijks is er een forse toename van gebruik en kosten
. . o . o
De conclusie is dat de jeugdzorg "anders en beter" moet.
Waar staan we nu?
2
ontwíkkelingen vanuit het rük De uitkomsten van de evaluatie van de wet op de jeugdzorg en de plannen voor een stelselwijzing worden kamerbreed gesteund. Ook gemeenten zijn posit¡ef over het principe om de preventieve en curatieve jeugdzorg bij elkaar en onder gemeentelijke verantwoordelijkheid te brengen. Het bestuursakkoord tussen rijk, gemeenten en provincies geeft zicht op de invulling die het rijk aan de plannen wil geven, maar een aantal zaken moet nog uitgewerkt worden. Zo is nog niet duidelijk of de kabinetsplannen in de volledige breedte zullen worden doorgezet of dat wellicht Transitie en transformatie Jeugdzorg Informatiepaper
ieuqdzorg
Ambulante ieugdzorg Daqbehandelins ieuodzorq Vrijwillige residentiële Pleeqzorq
Spoedeisende ieuqdzorq Gesloten jeugdzorg Jeuqdbescherminq Jeuodreclasserinq Jeuqd-LVG Jeuod-GGZ PGB (jeugd-LVG of jeugdGGZ)
curatief
curatief
AWBZ Zoroverzekeraar AWBZ
provincie
De relatie van de transitie jeugdzorg met flankerende beleidsmaatregelen
Gemeente
3
Naast de decentralisatie van de jeugdzorg heeft het rijk nog een aantal andere ontwikkel¡ngen ingezet die in dit kader relevant zijn: ¡ Decentralisatie van AWBZ-begeleiding naar gemeenten. Waar AWBZ-begeleiding wordt ingezet ten behoeve van jongeren, overlapt dit met de decentralisatie jeugdzorg. ¡ lnvoeren Wet werken naar vermogen als één integrale regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Het gaat om het samenvoegen van de Wsw (Wet sociale werkplaatsen), Wet Wajong (werk en arbeidsondersteuning jong gehandicapten) en WWI (Wet werk en inkomen) en WIJ (Wet investeren in jongeren). De uitvoering ligt bij de gemeenten, in te voeren per 2013. Ook hier is sprake van samenhang met jeugdzorg. Jongeren die een periode gebruik hebben gemaakt van residentiële zorg moeten daarna terug naar school of arbeid. En ook de jongeren die blijvend kwetsbaar zijn moeten een plek in het arbeidsproces krijgen. Deze samenhang is dus niet zozeet van organisatorische, maar meer van inhoudelijke aard. r Bezuinigingen op passend onderwijs per 2013: dit betreft een bezuiniging van 30O mln. op een budget van 3,7 miljard euro. De uitvoering ligt bij de schoolbesturen, maar er is wel de verplichting tot samenwerking tussen gemeenten en schoolbesturen op het gebied van zorg in en om de school. Door de bezuinigingen op passend onderwijs is er een toenemende behoefte aan het inzetten van (lichte vormen van) jeugdzorg binnen de school. r lO-maatregel: de doelgroep van de zorg voor LVG word ingeperkt tot mensen met een intelligentiequotiënt lager dan 70, waar dit voorheen een lO beneden 85 was. Hiermee moeten de kosten voor deze groep met de helft worden teruggebracht. Naar verwachting heeft deze maatregel ook consequenties voor jongeren uit de betreffende groep.
De breedte van de transitie, de soorten jeugdzorg
Jeugdzorg
Over welk aanbod spreken we bij de transitie? Een overzicht van het aanbod binnen de Jeugdzorg, Jeugd-GGZ en Jeugd-LVB
Jeugdbescherming Jeugdreclassering
lndicatiestellíng
Bureau Jeugdzorg
¡ . o
Transitie en transformatie Informatiepaper
t
o
Crisispleegzorg
(vallend onder LVB) Verblüf 24 uurs: pleegzorg
Hulpverleningsvariant Opvoedingsvariant Therapeutische pleegzorg Verblijf 24 uurs: residentieel
o o o o o Open groepen . Fasehuizen . Behandelgroep . Kamertrainingscentra o Gezinshuizen . Hulpverleningsvariant . Opvoedingsvariant . Therapeutischegezinshuizen . Jeugdzorg plus
o o o o
Preventie
Crisiszorg
Verslavingszorg
E-health
o Eerstelijns psychologische zorg Jeugd-GGZTweedelijns Ambulante zorg Dag- en deeltijdbehandeling jeugd- en kinderpsychiatrie
o
Geestelijke Gezondheids Zorg Jeugd- GGZ eerstelijns
o
. o
o
Beschermd en begeleid wonen. Verslavingsklinieken Forensische psychiatrische hulp
Logeerzorg
lntramurale zorg Klinische opname en behandeling. Dit is meestal kortdurend van aard. Langdurige klinische zotg en begeleiding.
o o o o o o
Behandeling
o Dagbehandeling/dagbesteding: LVB pleegzorg o Hulpverleningsvariant o Opvoedingsvariant o Crisis pleegzorg LVB resídentieel
o
o Ambulante crisishulp LVB Behandeling en Dagbehandeling
o o
Licht Verstandelijke Beperking o Ambulant Ambulant AmbulantSpecialistisch
c o o
Transitie en transformatie Jeugdzorg Informatiepaper
4
Ambulante
Pleegzorg Gesloten u
n e
eug( zorg
3.225 37.820 10.883
44.276 9.816 11.805 9.132 2Q.144
160 mln 275 mln 57 mln
+ toegangstaken BJZ 186
mln
mln
Provinciaal aanbod 917
)
vooqul
12.970
497 mln
4lO mln
Jeusdbeschermin Jeuqdreclasserin Jeu
33.600
147.OOO
3.O72 mln
51O mln
Jeuqd-G( PGB (ieusd-LVG of eugd-( Totaal
Voor dezelfde jongeren of hun gezinnen worden vaak meerdere trajecten tegelijkertijd of na elkaar ingezet. Daarom is er op dit moment nog geen zicht op het concrete aantal jongeren/gezinnen dat gebruik maakt van jeugdzorg.
Het is nog niet bekend hoeveeljongeren en hoeveel gezinnen uit de regio gebruik maken van de verschillende vormen van jeugdzorg. Er is meer inzicht nodig in de cijfers, waarbij niet alleen de aantallen gebruikers per aanbod in beeld moeten worden gebracht, maar ook welke instellingen welke voorzieningen leveren, de duur van trajecten, de mate waarin een jongere of gezin meerdere trajecten tegelijkertijd of na elkaar gebruikt, de mate van "terugval" et cetera.
Transitie en transformatie Jeugdzorg Informatiepaper
5
voorbereiclend Jaar voor gemeenten
2013
(midden 2013) Verdeelmodel van het SCP en Cebeon klaar.
2lJ14
(december 2013) Behandeling wetsontwerp afgerond. Landelijke dekking bovenlokale afspraken
2015
(waarsch¡jnl¡jk januari) lnvoering nieuwe wetgeving
2016
Transitie en transformatie Jeugdzorg Informatiepaper
en mobiliteit personeel;
doorontwikkelen beleid;
voorbereiden uitvoering
Uitvoeren 1'tranche ontwikkeld regionaal
beleid : doorontwikkelen experimenten: opstellen verordeningen: contracteren, beschikken en qunnen. Gemeenten 100o/o verantwoordelijk: ondersteunen op vraag evaluatie 1" tranche Ondersteunen en
evalueren,
,
en fase 3. (voorjaar) Voorbereiden van te implementeren afspraken,
structuren, werkwijzen,
verordeningen, contracten:
tweede deel fase 3 en fase 4.
lmplementeren van de afspraken: fase 5
Overdracht van verantwoordelijkheden en bevoegdheden: fase 6.
Evalueren.
6
Bijlage
1
Kengetallen Jeugdzorg
Landelijke Cijfers geschat aantal clienten per 1000
jeugdigen (landelijke schatting) (1)
Ty¡re zorg
budgetper
jeugdige budget per budget per jeugdige in zorg jeugdige in zorg algemeen geschat aantal jeugdigen in zorg in (landelijke x geschat aantal (landelijke schatting) cliënten <...> schatting) (2)
BJZtoeleiding hulp totaal aantal aanmeldingen
28,5
86
waaru an geaccepteerd
78,7
54
€ 2.272,00
€ 123.369,60
I416
¿14
€ 234.508,50 € 48.668,40 € 34.983,00 € 1.444,20
(3 )
Jeugdbescherming Jeugdreclassering AMK (4)
6'6
20
€ 5.391,00 € 2.458,00
16,9
õ1
€ 690,00
aduiezen
8,3
25
€ 58,00
consulten
2,6
I
onderzoehen
4,2
13
€ 106,00 € 2.293,00
28,8
86
72,7
38
€ 9.030,00 € 4.145,00
uerblijf deeltijd uerblijf pleegzorg uerblijf 24 uurs crisiszorg
2,7
I
€ 9.255,00
6,2
19
€ 7.824,00
3,3
10
€ 28.195,00
3
I
€ 3.926,00
Jeugdzorg plus
0'9
3
€ 49.860,00
.feugd GGZZvII (6)
76,32
229
ambulante zorg
72,82
218
Jeugd en opvoedhulp (5) ambulønte hulp
Transitie en transformatie Jeugdzorg Informatiepaper
budgetper
jeugdige algemeen x aantal jeugdigen <...> €.4t,tt € 123.380,00
€
1.756,00
€ 826,80 € 28.897,80
€,77,96
€ 16,16 €,11,62 € 0,54 € 0,37 € L0,77
€ 233.880,00 € 48.480,00 € 34.860,00 € 1.620,00 € 930,00 € 32.310,00
€ 780.192,00 € 157.924,50 € 74.965,50 € 145.526,40 € 279.130,50 € 35.334,00 €,134.622,00
€259,97 € 56,70
€ 779.910,00 € 170.100,00
€ 51,03
€ L53.090,00
€ 48,19
€ 144.570,00
€ 92,14
€ 276.420,00
€
€ 35.730,00 € 186.080,00
€ 402.063,76
€,138,24
11,97
€,45,36
€ 399.720,00
I
deeltijd residentieel gemengd
7,8
2 5
0,8
2
014
1
Jeugd-lvg AWB,Z OBC's (7) .Ieugd-lvgAWBZ overig
317
11
Jeugd-ggz+lvg PGB (8)
716
GGZ le
lijn zelfst.gevestigd
TOTAAL Controle
0,5
23
€
25.306,00
€ 18.500,00
€ 280.896,60
93,27
€ 279.810,00
51,31
€ 1õ3.980,00
140,90
€422.7OO,O4
870,90
€ 2.612.700,00 € 3.427.470,00
Bron: Yperen, T.A. van & Woudenberg, A. van (2011). Werk in uitvoering. Bouwen aan het nieuwe jeugdstelsel. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. (Te do' De tabel is gemaakt samen met het ministerie van VIVS. Cijfers van het aantal jeugdigen in zorg zijn met grote zorgvuldigheid samengesteld. De registratiesystemen van zorgaanbieders zijn echter niet zo ingeri, uniforme en betrouwbare wijze kunnen registreren. Daarkom kan geen 100 procent betrouwbaarheidsgarantie worden gegeven over deze cijfers. Deze cijfers zrjn gebaseérd op het geregistreerd zolggebruik van 2009 van de zorginstellingen. Het kan dus zo zijn dat er sprake is van dubbelingen doord maken voor meerdere vormen van zorg. Het optellen van jeugdigen in zorg over de deelsectoren heen geeft geen goed beeld van het aantal clienten. (L) Definities van aantallen clienten zijn niet eenduidig. Zo betreft het aantal clienten Jeugd- en Opvoedhulp gebruikers: het aantal kinderen in zorg op 1 . bij de instroom in dat jaar. (2) Gerekend over alle jeugdigen in Nederland 0-17 jaar. Budget per jeugdige is niet gev¡ogen naar risicofactoren. (2) Bij enkele BJZ's wordt het een nieuwe aanmelding genoemd, wanneer een jeugdige een herindicatie ontvangt, andere bureaus laten het dossier openst dit geen nieuwe aanmelding. (4) De uitsplitsing van de bedragen over de functies advies, consult en onderzoek zijn door VWS geschat. (5) Bron: Jeugdzorg Nederland, 2010. Bedragen per zorgsoort door VIVS geschat. Geschat aantal unieke clienten in 2009 is 75.323. Bedragen per jeugdige in zorg zijn berekend over gebruikers, niet de unieke clienten. Transitie en transformatie Jeugdzorg Informatiepaper
8
þo
Êr o r{
Ëti
iË'
tîo
(D
GI
{l
E
€
Ë,Ë
d¡
o ìEl
Sg' Ëð
.ËE
Ë,8
F ti(
