LITERATUURLIJST SOCIALE ZEKERHEID 1890-1967 HOOFDSTUK 1 Deze lijst is samengesteld door systematisch onderzoek van de Nederlandse Centrale Catalogus (NCC), enkele andere elektronische bestanden, literatuuropgaven in verschillende handboeken, de door M. van Haaften en anderen samengestelde 'Verzekeringbibliografie', die de periode 1910-1950 bestrijkt, en een groot aantal tijdschriften dat zich op het terrein van de sociale zekerheid, de armenzorg en het maatschappelijk hulpbetoon bewoog. Gebruikt zijn ook de bibliografieën van enkele standaardwerken, zoals de biografie van Aalberse door Gribling, het handboek van Mannoury en W. de Vries Wzn's werk over de ongevallenwet van 1901. De lijst is bedoeld als een hulpmiddel bij het onderzoek en maakt geen aanspraak op volledigheid. In verband met daarin te verwachten historische inleidingen en overzichten is ook een aantal monografieën opgenomen die betrekking hebben op de periode na 1967. Sommige titels zijn op grond van de inhoud op meerdere plaatsen opgenomen. Voor de lijst zijn de volgende periodieken nagezocht: Centraal Orgaan Werkliedenverzekeringen, 1908. Diaconaal Correspondentieblad, 1914-1916 en 1920-1967 De Economist, 1891-1946 De Gids, 1880-1900 Katholiek Sociaal Weekblad, 1902-1929 Katholiek Sociaal Tijdschrift, 1948/49-1964/65 Katholieke Staatkunde, 1922-1923 De Nieuwe Tijd, 1896-1918 Onze Eeuw, 1901-1924 Ruim Zicht, 1952/53-1967/68 Sociale Voorzorg, 1919-1924 Sociale Zaken, 1939-1946 Sociale Zorg, 1947-1967 Sociaal Weekblad, 1887-1911 Sociaal Maandblad Arbeid (met de voorloper Sociaal Maandblad), 1946-1973 Tijdschrift voor Armenzorg, 1900-1902 Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 1903-1920 Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 1922-1942 Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 1946-1967 Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad (en zijn voorloper), 1913-1937 Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis, 1973-heden De Vakbeweging, 1921-1940 Vragen des Tijds, 1875-1930 De Werkgever, gevolgd door De Nederlandsche Werkgever, 1923-1939 Deze periodieken zijn, op het Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad na, door ons systematisch doorgenomen. Van sommige tijdschriften konden we niet alle jaargangen doornemen, omdat sommige jaargangen niet raadpleegbaar zijn wegens de slechte materiële staat waarin zij verkeren. Via de Verzekeringsbibliografie werden de volgende tijdschriften verwerkt:
1
Anti-Revolutionnaire Staatkunde Arbeidsmarkt Economisch-Statistische Berichten Geneeskundig Tijdschrift der Rijksverzekeringsbank Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde Onze Eeuw Opbouw De R.K. Werkgever Maatschappij-Belangen De Risicobank De Socialistische Gids De Sociale Verzekeringsgids Studiën Tijdschrift voor Ongevallengeneeskunde Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde De Vereenigde Verzekeringspers Het Verzekerings-Archief De Verzekeringsbode Stemmen des Tijds INHOUDSOPGAVE 1.
ALGEMEEN
1.1.
Nederland
1.1.1. Sociale politiek in het algemeen; sociale zekerheid; welvaartsstaat Bibliografie/documentatie/catalogi Bronnen en bronnenpublicaties Biografieën Tijdschriften Statistiek Literatuur Liberale opvattingen Protestants-chistelijke opvattingen Katholieke sociale leer – solidarisme Geschiedschrijving van de sociale politiek 1.1.2.
Sociale verzekeringen Bibliografie/catalogi/inventarissen Jaarverslagen en andere seriële publicaties Rapporten Handboeken Literatuur: Geschiedschrijving van de sociale verzekeringen
Eigentijdse literatuur over sociale verzekeringen
Sociale verzekeringen en –voorzieningen voor kleine zelfstandigen Organisatie en uitvoering van de sociale verzekeringen 1901-1940 Organisatie en uitvoering van de sociale verzekeringen 1940-1967 Pensionering van werklieden: staatspensioen of vrijwillige verzekering ? (1888-1919) Kosten en financiering van de sociale verzekering Medische aspecten van de sociale verzekering
2
Ondersteuningsfondsen van bedrijven (tot 1920) 1.1.3.
Sociale voorzieningen; armenzorg; armen en armoede Bibliografieën/catalogi/inventarissen (niet lokaal) Overzichten, lijsten en gidsen Rapporten en preadviezen Literatuur Armenzorg - geschiedschrijving van armen, armenzorg en bijstandsverlening Armenzorg - eigentijdse publicaties over armen en armenzorg Belasting op de dode hand Verhouding tussen sociale verzekeringen en armenzorg en verhouding tussen armenzorg en werklozenzorg; steunverlening aan werklozen Geneeskundige armenzorg Elberfelderstelsel Banken van lening, volkskredietbanken, pandjeshuizen en bestrijding van woeker Vrouw en armenzorg Opleiding van armbezoekers Arme Nederlanders in andere landen
1.1.4. Maatschappelijk werk Periodieken Rapporten en preadviezen Literatuur 1.1.5.
Ziekenfondsen en ziektekostenverzekeraars Bronnen Overzichtswerken Juridische aspecten en jurisprudentie
1.2. Andere landen 1.2.1. Algemeen Bibliografie/periodieke publicaties Literatuur Internationale Arbeidsconferentie (ILO) en Internationaal Arbeidsbureau verslagen van de conferenties Internationale caritas Maatschappelijk werk, sociale arbeid, internationaal Andere internationale organisaties Nederlandse koloniën 1.2.2. Comparatief 1.2.3. Europa als geheel; Europese Gemeenschap 1.2.4.
Afzonderlijke landen Australië België Canada Denemarken Duitsland Frankrijk Groot-Brittannië Israël Italië
3
Japan Nieuw Zeeland Noorwegen Scandinavië Sovjet-Unie (Rusland) Spanje Tsjecho-Slowakije Verenigde Staten Zuid-Afrika Zuid-Europa Zweden Zwitserland 2.
WETTEN EN MAATREGELEN
2.1.
Algemeen/meerdere wetten en maatregelen
2.2.
Afzonderlijke wetten en maatregelen, chronologisch ca. 1890-1967 Ongevallenwet (1901) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Handboeken en jurisprudentie Rapporten en statistieken Literatuur Medische aspecten van de ongevallenwetten, periode 1901-1940 Medische aspecten van de ongevallenwetten, periode 1940-1967 Beroepswet (1902) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Periodieken met jurisprudentie Literatuur (waaronder ook handboeken en jurisprudentie) Wetsontwerp Ziektewet (1905) Wetsontwerp Collectenwet (1908) Armenwet (1912) Vooraf Wetsontwerp-armenwet van minister Heemskerk jr. Wijzigingen van de Armenwet na 1912 Teksten van onder meer wetten en regelingen Handboeken en jurisprudentie Onderhoudsplicht en verhaal Literatuur; geschiedenis van de wet Radenwet (1913) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Literatuur Ziektewet (1913) Vooraf
4
Teksten van onder meer wetten en regelingen Handboeken en jurisprudentie Rapporten en verslagen Literatuur, periode 1930-1940 Literatuur, periode 1940-1967 Artikelen in “De Nederlandsche Werkgever” over de Ziektewet Medische aspecten van de Ziektewet Invaliditeitswet (1913) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Handboeken en jurisprudentie Uitvoering, met name technische aspecten Rapporten Literatuur Medische aspecten van de Invaliditeitswet Wetsontwerpen Ouderdomsrenten (1914-1918) Organisatiewet wijziging Invaliditeitswet wijziging Ziektewet Noodregeling-Treub (1914) Vooraf Literatuur Werkloosheidsbesluit (1917) en Werkloosheidsverzekeringsnoodwet (1919) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Handboeken en jurisprudentie Rapporten en adviezen Verslagen Literatuur Ouderdomswet (1919) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Rapporten Handboeken en jurisprudentie Literatuur Wet op de Rijksverzekeringsbank (1920) Teksten van onder meer wetten en regelingen Wetsontwerp op de Ziekenverzorging Ongevallenwet (1921) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Handboeken en jurisprudentie Rapporten en adviezen Literatuur, periode 1921-1940 Literatuur, periode 1940-1967
5
Beroepsziekten en bedrijfsgeneeskunde Land- en Tuinbouwongevallenwet (1922) Beleggingswet (1928) Steunregelingen (1931-) Geldschieterswet (1932) Wet op de Rijksverzekeringsbank en de Raden van Arbeid (1933) Teksten van onder meer wetten en regelingen Literatuur Mijnwerkersinvaliditeits en –Ouderdomswet (1933) Kinderbijslagwet (1939) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Handboeken en jurisprudentie Literatuur Maatregelen van de Duitse bezetter Ziekenfondsenbesluit (1941) Regelingen kleine zelfstandigen (1943-) Vooraf Literatuur Noodwet Ouderdomsvoorziening (1947) Teksten van onder meer wetten en regelingen Handboeken en jurisprudentie Literatuur Wet van 15 juli 1948 tot aanvulling van renten krachtens de Invaliditeitswet Werkloosheidswet (1949) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Adviezen en rapporten Handboeken en jurisprudentie Literatuur Noodwet Kinderbijslag Kleine Zelfstandigen (1951) Vooraf Organisatiewet Sociale Verzekering (1952) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Literatuur Beroepswet (1955) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen
6
Literatuur Algemene Ouderdomswet (1956) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Handboeken en jurisprudentie Rapporten en adviezen Verslagen Literatuur Wet op de Sociale Verzekeringsbank en de Raden van Arbeid (1956) Teksten van onder meer wetten en regelingen Algemene Weduwen- en Wezenwet (1959) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Adviezen Literatuur Wet op de Bedrijfsgeneeskunde (1959) Wet Beperking verhaal (1961) Algemene Kinderbijslagwet (1962) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Literatuur Algemene Bijstandswet (1963) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Handboeken en jurisprudentie Literatuur Interimwet Invaliditeitsrentetrekkers (1962) Wet Werkloosheidsvoorziening (1964) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Literatuur Rijksgroepsregeling Werkloze Werknemers (1964) Teksten van onder meer wetten en regelingen Literatuur Liquidatiewet Invaliditeitswetten (1964) Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (1966) Vooraf Teksten van onder meer wetten en regelingen Adviezen en rapporten Literatuur 3.
INSTELLINGEN
7
3.1.
ARCHIEFVORMERS OP LANDELIJK NIVEAU Aartsbisdom Utrecht St. Adelbert-Vereniging Algemene Bedrijfsvereniging voor Ziekengeldverzekering Algemeen Mijnwerkersfonds Algemeen Nederlands Werklieden Verbond Algemeen Werkloosheidsfonds Algemene Armencommissie Algemene Bond van Bejaarden Algemene Bond van Ouden van Dagen Algemene Diaconale Raad van de Nederlandse Hervormde Kerk (+ Vereniging van Diakenen in de Nederlandse Hervormde Kerk) Algemene Katholieke Werkgeversvereniging en Katholiek Verbond van Werkgeversvakverenigingen Algemene Nederlandse Vereniging voor Sociale Geneeskunde Algemene Rekenkamer Algemene Werkgeversvereniging Anti-Revolutionaire Partij Arbeidsinspectie, Centrale Dienst der Arbeidsongeschiktheidsfonds Arbeidssecretariaten Bedrijfsverenigingen Belastingen/ Rijksbelastingdienst Bisdom Breda
Bisdom Groningen Bisdom Haarlem Bisdom ’s-Hertogenbosch Bisdom Roermond Bisdom Rotterdam Bisschoppenconferentie van de Nederlandse kerkprovincie Bond van Vrije Liberalen Centraal Archief en Inlichtingenbureau inzake het Inzamelingswezen/Centraal Bureau Fondsenwerving Centraal Beheer Centraal Bureau voor Sociale Adviezen Centraal Bureau voor de Statistiek en Centrale Commissie voor de Statistiek Centraal Industriëel Verbond Centraal Overleg in Arbeidszaken van Werkgeversbonden Centraal Planbureau Centraal Sociaal Werkgevers Verbond Centrale Beleggingsraad Centrale Bond van Christelijk-Philantropische Inrichtingen Centrale Commissie tot de algemene zaken van het Nederlands-Israëlithisch Kerkgenootschap Centrale Commissie Zelfstandigen Centrale Cordinatiecommissie Sociale Voorzieningen Centrale Diaconale Conferentie der Gereformeerde Kerken Centrale Economische Commissie
8
Centraal Raad van Beroep Centrale Revisie- en Contact Instantie Centrale Werkgevers Risico Bank Centrum voor Staatkundige Vorming Christelijk-Historische Unie Christelijke Bond voor Staatspensionering Christelijk Nationaal Vakverbond Christelijk Nationale Werkmansbond Colleges van Arbitrage College van Rijksbemiddelaars College van Toezicht voor de Ziektewet Comite ter bespreking van de sociale quaestie Commissie van Advies inzake uitvoering Werkloosheidsbesluit 1917 Commissie van Advies voor Verenigingsaangelegenheden Commissie van Advies voor Werklozensteun Commissie van deskundigen en scheidslieden (liquidatie invaliditeitswetten) Commissies Commissie Onderzoek Sociale Zekerheid Commissie-Van den Tempel Commissies-Van Rhijn Communistische Partij van Nederland Contactcommissie Vier Verbonden (werkgevers) Diocesane Commissie van Samenwerking (Limburg) Directoraat-generaal van de Prijzen Economische Bond Eerste Kamer Federatie van Bedrijfsverenigingen Federatie van Diaconieën in de Nederlands Hervormde Kerk Federatie van Instellingen voor de Ongehuwde Moeder en haar kind Gemachtigde van de Arbeid Gemachtigde voor de Prijzen Gemeenschappelijk Administratiekantoor Gemeenschappelijke Medische Dienst Generaal Commissariaat van de Rooms-Katholieke Parochiale Armbesturen in Nederlanden Generale Synode van de Nederlandse Hervormde Kerk Generale Synode van de Nederlandse Hervormde Kerk Gereformeerd Maatschappelijk Verbond Gereformeerd Politiek Verbond Gereformeerd Sociaal en Economisch Verband Gereformeerde Bond Gereformeerde Kerken in Nederland Hoge Raad van Arbeid Internationale Arbeidsorganisatie Inspectie der Rijksfinanciën (ministerie van Financiën) Interdepartementale Commissie inzake de loon- en prijspolitiek Kabinet der Koningin
9
Kamers van Arbeid Katholieke Sociale Actie Katholieke Volkspartij Katholiek Vrouwendispuut Kinderbijslagvereveningsfonds Koninklijk Nationaal Steuncomité Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Geneeskunst Kortenhorst, Adviesbureau Kring van Werkgeverscentralen Kring van Directeuren en Administrateurs van Bedrijfsverenigingen ter uitvoering van de Ziektewet Landbouwongevallenfonds Landelijk Komitee voor de Ongevallenwet Landelijk Sociaal-Charitatief centrum Leger des Heils Liberale Staatspartij “De Vrijheidsbond” Liberale Unie Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen Middenstandsraad Militair Gezag Ministerie van Algemene Zaken Ministerie van Binnenlandse Zaken Ministerie van Economische Zaken Ministerie van Financiën Ministerie van Maatschappelijk Werk Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk Ministerie van Sociale Zaken Ministerraad Nationaal Arbeids-Secretariaat Nationaal Bureau en Nationale Vereniging voor Vrouwenarbeid Nationaal Crisiscomité Nationaal Fonds voor Bijzondere Noden Nationaal Socialistische Beweging Nationale Vereniging tegen de Werkloosheid en Nederlandse Werkloosheidsraad Nationale Werkgevers Verzekeringsbank tegen Ongevallen Nederlands Arbeidsfront Nederlandse Bond voor Staatspensionering Nederlands Christelijk Werkgeversverbond Nederlands Katholiek Vakverbond (met voorlopers: R.K. Vakbureau, Rooms-Katholiek Werkliedenverbond en Katholieke Arbeidersbeweging) Nederlands Katholiek Ondernemersverbond en Nederlands Katholiek Werkgeversverbond Nederlands Verbond van Vakverenigingen Nederlands Verbond van Neutrale Vakverenigingen (met: Algemeen Nederlands Vakverbond en Nederlandse Vakcentrale) Nederlandse Unie Nederlandse Vereniging ter Voorkoming van Ongelukken in Fabrieken en Werkplaatsen Nederlandse Vereniging van Armenzorg en Weldadigheid (met opvolgers: Nederlandse Vereniging voor Maatschappelijk Werk, Nationale Raad voor Maatschappelijk Werk en Nationale Raad voor Maatschappelijk Welzijn) Nederlandse Vereniging voor Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en Staatsburgerschap
10
Nederlandse Volksdienst Nederlandse Vrouwencomité Nieuwe Fakkel, De Nijverheidsenquête van Struve en Bekaar Nijverheidsraad Overlegorgaan der Vakcentralen Oud-Katholieke Kerk van Nederland Partij van de Arbeid, zie: Sociaal-Democratische Arbeiderspartij Partij van de Vrijheid Patrimonium, Nederlands Werkliedenverbond Pensioenvereniging voor Werklieden Preventiefonds (Profylaxefonds) Raad van Bestuur in Arbeidszaken Raad voor Economische Aangelegenheden Raad voor de Gemeentefinanciën Raad voor het Midden- en Kleinbedrijf Raad van Nederlandse Werkgevers(ver)bonden Raad van State Raad van Vakcentrales Radicale Bond Rechterlijke Macht Regionale Bureaus voor Arbeidsrecht Rooms-Katholiek Verbond van Werkgeversvakverenigingen Rooms-Katholieke Centrale Raad van Bedrijven Rooms-Katholieke Staatspartij Rooms-Katholieke Sociale Studieclub Rooms-Katholieke Vereniging ter bescherming van Meisjes Rooms-Katholieke Volksbond in het bisdom Haarlem Rijksarbeidsbureau Rijksconsulenten sociale zekerheid Rijkscontroledienst Steunverlening Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling Rijksverzekeringsbank/Sociale Verzekeringsbank Rijksverzekeringsbank, financiële commissie ex. art. 18 Sociaal-Democratische Arbeiderspartij/Partij van de Arbeid Sociaal-Economische Raad Sociale Verzekeringsraad Soziale Verwaltung, Hauptabteilung Staatkundig Gereformeerde Partij Staatscommissie Arbeidsenquête Staatscommissie Bezettingsrecht Staatscommissie Pijnacker Hordijk Staatscommissie voor de bedelarij en landloperij Staatscommissie over de Werkloosheid Staatscommissie-Van Gijn Staatscommissie-Van Vuuren Staatscommissie Invaliditeits-Ouderdomsfonds Staatscommissie-Van Bruggen Staatscommissie vervanging Armenwet Staatscommissie vereenvoudiging en codificatie van de sociale zekerheidwetgeving Stichting van de Arbeid
11
Stichting tot bevordering der Verzekeringsgeneeskunde Studiegroep Reconstructieproblemen Prof. Mr. B.M. Teldersstichting
Tweede Kamer
Verbond St. Michaël, Politieke Studie- en Debatingclub Verbond van Nederlandse Fabrikanten-Verenigingen Verbond van Nederlandse Werkgevers Verbond van Protestants-Christelijke Werkgevers in Nederland Vereniging van Ambtenaren bij de Rijksverzekeringsbank Vereniging Centraal Overleg in Arbeidszaken van Werkgeversbonden Vereniging van Christelijke Patroons BOAZ Vereniging van Directeuren van Overheidsorganen voor Sociale Arbeid (DIVOSA) Vereniging van Gemeentelijke Werkloosheidsfondsen Vereniging van Nederlandse Gemeenten Vereniging van Nederlandse Werkgevers Vereniging Onderlinge Vrouwenbescherming Vereniging ter beoefening der Ongevallengeneeskunde Vereniging van Raden van Arbeid Vereniging van R.K. leden der Tweede Kamer der Staten-Generaal Vereniging voor de Staathuishoudkunde en de Statistiek Vereniging tot Voorkoming van Ongelukken en in Fabrieken en Werkplaatsen Vereniging “Zee-Risico” Verzekeringskamer Vincentiusvereniging Nederland Volkspartij voor Vrijheid en Democratie Voorlichtingscentrum Sociale Verzekering Vrouwen in Bedrijf en Beroep Vrijzinnig-Democratische Bond Werkliedenfonds Werkloosheidssubsidiefonds Wiardi Beckmanstichting Winterhulp Nederland Ziekenfondsraad
3.2.
ARCHIEFVORMERS OP REGIONAAL OF LOCAAL NIVEAU zogenaamde verzamelactoren Afdelingskassen (Ziektewet) Armenraden Burgerlijke Armbesturen (met: Gemeentelijke Diensten voor Maatschappelijk Hulpbetoon en Gemeentelijke Sociale Diensten) Commissies van Onderzoek Noodwet Ouderdomsvoorziening 1947 Diaconieën Nederlandse Hervormde Kerk Diaconieën Gereformeerde Kerken in Nederland Diaconieën overige protestantse kerken Gedeputeerde Staten Gemeenten
12
Gemeentelijke Werkloosheidsfondsen Israëlithische armbesturen Particuliere organisaties voor armenzorg Sociaal-charitatieve centra Raden van Arbeid Raden van Beroep R.K. Parochiële armbesturen Scheidsgerechten Ziektewet Werkliedenbonden en –verenigingen
4.
PERSONEN Aalberse, P.J.M. Adriani, A.J. Aengenent, J.D.J. Aken, L.H. van Albarda, J.W. Albers, J.W. Ariëns, A.M.A.J. Baere, L. del Bavinck, H. Beaufort, W.H. de Beel. L.J.M. Beernink, H.K.J. Berger, J.A. Berghuis, W.P. Blankenberg, J.F.L. Borgesius, H. Goeman Bos, D. Brug, R. van der Bruggen, J. van Bruins, G.W.J. Bruijn, A.C. de Cals, J.M.L.Th. Clercq. D. de Colijn, H. Cort van der Linden, P.W.A. Dam. J.C. van Diepenhorst, P.A. Dillen, J.G. van Domela Nieuwenhuis, F.D. Dompierre de Chaufepié, H.J. de Doorn, J.J. van Dorp, E.C. van Douwes, P.A.C. Drees sr., W. Drucker, H.L. Eden, P.H. van
13
Engels, Jacq Esveld, N.E.H. van Fabius, D.P.D. Falkenburg, Ph. Folmer, A. Gaay Fortman, W.F. de Gerritse, P.L. Gosker, R. Groeneveld, H.W. Hacke, A.H.W. Haije, F. Heemskerk, Th. Hofman, A. Houten, S. van Joekes, A.M. Jonge, jhr. W.C. de Katz, C.F. Keesing, I.G. Klompé, M.A.M. Koolen, D.A.P.N. Kooperberg, Ph. Kort, W.L.P.M. de Kortenhorst, L.G. Kupers, E. Kuyper, Abr. Lely, C. Levenbach, M.G. Lietaert Peerbolte, L. Mannoury, J. Marchant, H.P. Marken, J.C. van Matthes, A.W.J. Mertens, P.J.J. Michielsen, A.B. Middelhuis, J.A. Mok, S. Molenaar, A.N. Monchy, S.J.R. de Muller-Lulofs, mw. M.G. Muntendam, P. Nolens, W.H. Oud, P.J. Pekelharing, B.H. Pierson, N.G. Poels, H.A.
14
Polak Kerdijk, A. Posthuma, F.E. Quay, J.E. de Raaijmakers, Ch. A.M. Rhijn, A.A. van Rietkerk, J.G. Roël, jhr. J. Romme, C.P.M. Roodtveld, M.I. Roolvink, B. Ruppert, M. Rutgers, V.H. Ruijs de Beerenbrouck, Ch.J.M. Savornin Lohman, jhr. A.F. de Sark, H.M.L.H. Schaepman, H. Schaper, J.H.A. Schröder, J.C. Slotemaker de Bruïne, J.R. Smeenge, H. Smissaert, jhr. H. Snoeck Henkemans, J.R. Snouck Hurgronje, jhr. A.M. Spaendonck, B.M. van Staalman, A.P. Stemberg, G.J. Stikker, D.U. Stokman, J.G.M. Stork, C.F. Stork, D.W. Suurhoff, J.G. Talma, A.S. Tempel, J. van den Tilanus, H.W. Tjeenk Willink, M. Treub, M.W.F. Troelstra, P.J. Tydeman, M. jr. Uyl, J.M. den Veegens, J.D. Veldkamp, G.M.J. Ven, A.C.M. van de Veraart, J.A. Verwey, R.A. Verwey-Jonker, H. Visser, J.Th. de Vondeling, A. Vries, C.W. de Vuuren, A.C.A. van
15
Waal Malefijt, J.H. de Wibaut, F.M. Wittert van Hoogland, E.B.F.F. baron Zinderen Bakker, R. van 5.
REGIONAAL EN LOCAAL; STUDIES EN INVENTARISSEN
5.1.
REGIONAAL (MEER DAN EEN PROVINCIE)
5.2.
PROVINCIES (MEER DAN EEN GEMEENTE) Drenthe Friesland Gelderland Groningen Limburg Noord-Brabant Noord-Holland Overijssel Utrecht Zeeland Zuid-Holland
5.3.
GEMEENTEN Aalten Aalten Ter Aar Achtkarspelen Alkmaar Almelo Alphen aan den Rijn Ambt Delden Ameland Amersfoort Amsterdam Apeldoorn Appingedam Arkel en Rietveld Arnhem Assen Avereest Baarn Barradeel Bathmen Bedum Beersel-Reuver Beilen Bergen (N.H.) Bergen op Zoom
16
Bergeijk Berghem Berkel en Rodenrijs Best Beverwijk Het Bildt Bladel en Netersel Boskoop Boxtel Breda Brunssum Bunschoten `
Coevorden Cuijk Dalen (Dr.) Dalfsen Delft Denekamp Deventer Diepenheim Diepenveen Diever Dinteloord Doesburg Dokkum Dongen Doniawerstal Doorn Dordrecht Drijbergen en Rijssenburg Drunen Den Dungen Dwingelo Ede Eindhoven Enschede Epe Ewijk Eijgelshoven Franeker Franekeradeel Gasselte Geldermalsen Geldrop Geleen Giessen-Nieuwkerk Gieten Goes Goor Gorcum
17
Gouda Grave Groenendijk Groningen ‘s-Gravenhage Haaksbergen Haarlem Haarlemmermeer Haarzuilens Haastrecht Haskerland Harmelen Havelte Heemskerk Heerde Heerlen Heino Hellendoorn Helmond Herten ‘s-Hertogenbosch Heumen Heusden Hilversum Holten Hoogeveen Hoogezand-Sappemeer Hoogland Hoorn Houten Huissen Hulst Kampen Katwijk Kerkrade Leeuwarden Leiden Lemsterland Lisse Losser Maarheeze Maarn Maarssen Maasbree Maassluis Maastricht Middelburg Mierlo Mijdrecht Neder-Slingeland
18
Nieuwe-Pekela Nieuwenhagen Nieuwleusen Nieuwolda Noordbroek Noordoostpolder Nijeveen Nijmegen Oldenzaal Olst Onstwedde Oosterhout Ooststellingwerf Ootmarsum Opsterland Ossendrecht Oud en Nieuw Gastel Peursum Putte (NB) Raalte Raamsdonk Reeuwijk Rhenen Roden Roermond Rolde Roosendaal en Nispen Rossum Rotterdam Ruinen Ruinerwold De Rijp Rijssen Schaesberg Scheerwolde Schellinghout Schiedam Schoonebeek Sevenum Simpelveld Sliedrecht Sluis Smallingerland Smilde Sneek Soest Sprang-Capelle Standdaarbuiten Steenbergen Steenwijk Stein
19
Tegelen Terschelling Tilburg Tubbergen Uden Utrecht Valkenswaard Veghel Veldhoven Velsen Venlo Vinkeveen Vlaardingen Vledder Vleuten Vries Vriezenveen Waalwijk Wamel Waspik Weerselo Weert Westerbork Weststellingwerf Wierden Wildervank Willemstad Wilnis Winterswijk Woensel Woerden Woudrichem Wijchen Wijhe Wijk bij Duurstede Wymbritseradeel Yerseke Zaandam Zaltbommel Zeist Zevenbergen Zuidhorn Zuidlaren Zundert Zutphen Zwolle Zwollerkerspel Zijpe
20
21
1. ALGEMEEN 1.1. NEDERLAND 1.1.1. SOCIALE POLITIEK IN HET ALGEMEEN; SOCIALE ZEKERHEID; WELVAARTSSTAAT Bibliografie/documentatie/catalogi Burger, Carina, en Irma van der Velde Sociale zekerheid: inventarisatie van informatiebestanden op het gebied van sociale zekerheid, januari 1985 Den Haag [Platform Opbouwwerk], [ca. 1985], [3], 37, [7] p. Drift-van Nies, H.A.M. van der, en C. Rottlaender-Meijer Inventarisatie van budgetonderzoek Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1984, 59, 26 p. Dubois-Reymond, Manuela, en Peter van Lieshout red. The Dutch welfare system Rheinfelden/Berlin, 1995. 171 p. [Engelse vertaling van een Nederlands werk] De geschiedenis van de Nederlandse sociale zekerheid: bibliografie Tilburg [Vakgroep Sociale Zekerheidswetenschap, Katholieke Universiteit Brabant], [ca.1990]. 78 p. Hamers, P., en P. Kamphuis Sociaal-medische begeleiding: inventarisatie en casestudies Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], [1985]. 140 p. Seidel, J. Het begrip verzorgingsstaat. Keuzebibliografie van Nederlandse literatuur verschenen tot 1 april 1980, waarin de begrippen verzorgingsstaat, welvaartsstaat, welzijnsstaat of sociale rechtsstaat gehanteerd worden [Amsterdam], 1980. 37 p. Taheij, J., en C. Bergeman Sociale zekerheid in onderzoek, inventarisatie van het Nederlandse sociale zekerheidsonderzoek naar uitvoerders, opdrachtgevers, financiering, wetenschapsdisciplines en aandachtsgebieden in de periode juli 1982 tot en met december 1983 s-Hertogenbosch en Groningen, 1986. 193 p.
Bronnen en bronnenpublicaties Hierin alleen bronnenuitgaven die een zeer groot terrein bestrijken of die moeilijk zijn toe te delen aan de afzonderlijke archiefvormers. Zie dus ook hoofdstuk 3 onder de archiefvormers, rubriek ‘teksten’. Zie voor statistische gegevens: Centraal Bureau voor de Statistiek Nederlands Verbond van Vakverenigingen, statistiek van het NVV.
22
Born, Karl Erich, Hansjoachim Henning en Florian Tennstedt Quellensammlung zur Geschichte der deutschen Sozialpolitik 1867 bis 1914 [groots opgezette, nog niet voltooide bronnenpublicatie over de geschiedenis van de sociale verzekeringen, de arbeidersbeweging en de arbeidersbescherming] Jansen, G.J., e.a. Hoe krijg ik mijn bronnen aan de praat? Ideeën voor een geschiedschrijving van onderaf Utrecht, 1990. 126 p. [bevat bijdragen over de bruikbaarheid van o.m. armenzorgrapporten en kinderbeschermingsrapporten]. Peet, Jan, met medewerking van Peter Mertens De KAB en het NKV in de maatschappelijke ontwikkeling van Nederland na 1945. Baarn, 1995. 566 p. KDC Bronnen en Studies 25 [met in de bijlagen (p. 355-409) gegevens over ledentallen, ook per bond, aangesloten vakbonden, diocesane bonden, aangesloten standsorganisaties, verbonden instellingen, leden van het Verbondsbestuur, lijst van namen van adviseurs en een beknopte chronologie] Peet, J.M., L.J. Altena en C.H. Wiedijk, met medewerking van J. de Bruijn, M.M. van der Linden, J.M.W.G. Lucassen, N.W. Markus, J.H. Roes, G.J. Schutte, P.E. Werkman en H.E.S. Woldring, Honderd jaar sociaal 1891-1991. Teksten uit honderd jaar sociale beweging en sociaal denken in Nederland. z. pl. [1998]. 818 p. [teksten of delen daaruit steeds voorafgegaan door een korte inleiding; deel 2 bestaat uit een calendarium over de periode 1860-1991 (p. 701-775) en een cijfermatig overzicht van de Nederlandse vakbeweging 1894-1991 (p. 779-793); slechts tekst nr. 54 (P.J. Mertens over de katholieke arbeidersbeweging en de sociale verzekering) handelt over sociale verzekeringen, over armenzorg, maatschappelijk werk en bijstand bevat dit boek geen teksten; de meeste teksten gaan over de vakbeweging en daaraan gelieerde organisaties] Valk, J.P. de, ed. Romeinse bescheiden voor de geschiedenis der Rooms-katholieke kerk in Nederland 1832-1914 RGP Kleine Serie nrs. 230-231; 2 banden in een deel. 827 p. en 632 p. [deze toegang op de Vaticaanse archieven bevat beschrijvingen van enkele tientallen documenten die over de sociale politiek en aspecten daarvan gaan; zie de index in band 2 onder: sociale wetgeving met aldaar verwijzingen naar andere trefwoorden] Valk, J.P. de Raadsman achter de troon. Dagboekaantekeningen van jhr. mr. J.W.M. Schorer, vice-president van de Raad van State 1896-1903 Hilversum, 2002. 148 p. [over de Ongevallenwet (1901), p. 61; verder: sociaal programma kabinet Kuyper (p. 106 en 109), voornemen van Kuyper om een afzonderlijk ministerie van Arbeid te vormen (p. 109), plannen voor een nieuwe armenwet (p. 110), beschouwing over sociale politiek (p. 122)] Vries, C.W. de “De voorbereiding der sociale wetgeving onder het ministerie van Tienhoven-Tak van Poortvliet”, in: Sociale Voorzorg , 5 (1923), p. 198-250 [bespreking van het rapport van mr. A.F. van Leijden over een onderzoek in andere landen naar voorschriften gericht op verbetering van de toestand van de arbeiders; publicatie van de tekst van de “Conclusiën” geschiedde met toestemming van de minister van Arbeid c.a., p. 202-220] Vries, C.W. de “Voorbereiding tot de sociale wetgeving in Nederland”, in:
23
Sociale Voorzorg , 5 (1923), p. 277-295 [geschiedenis van het Nederlandsch Werkliedenfonds; publicatie met toestemming van de minister van Arbeid c.a. van gedeelte van een rapport uit 1893 met voorstel tot oprichting van een “Rijksverzekeringsbank”; tekst van het wetsontwerp met de Algemene Beschouwingen van de Memorie van Toelichting, p. 287-296; bij deze bank kon men levensverzekeringen afsluiten met een maximum van een uitkering van Fl. 365 jaarlijks of Fl. 1.000 ineens; de bank zou beheerd worden door de directeur van de Rijkspostspaarbank; het plan ging niet door] Vries, Johan de, ed. Herinneringen en dagboek van Ernst Heldring (1871-1954) Utrecht, 3 dln., 1970 Ned. Historisch Genootschap. 1879 p. [het dagboek bestrijkt de periode 1917-1940 en wordt voorafgegaan door memoires over de periode 1871-1917; talrijke, vaak sterk gekleurde waardeoordelen over politici, topambtenaren en personen uit het bedrijfsleven; zeer bruikbaar is ook de index op personen in deel III, p. 1683-1826] Welcker, mevr. J.M. Heren en arbeiders in de vroege Nederlandse arbeidersbeweging 1870-1914 Amsterdam en Alphen aan de Rijn,1978. 681 p. [p. 45-376 publicatie in een door mevr. Welcker bewerkte vorm, waarbij de gegevens gerangschikt zijn naar onderwerp, van een door Ferdinand Domela Nieuwenhuis in 1880 gehouden enquête onder arbeiders; met biografische gegevens van de respondenten en teksten van brieven van arbeiders aan Domela] Zoetmulder, Th.J. Rerum Novarum in het Hollandsch vertaald Haarlem, 1904. 84 p. [originele Latijnse tekst met vertaling door Zoetmulder, kapelaan te Amsterdam, van de in 1891 verschenen encycliek van paus Leo XIII; met index op zaken en inhoudsopgave] Rapport inzake verbetering van de Invaliditeitswet en de ongevallenwet, van de Commissie, benoemd door de besturen van het Nederlandsch Verbond van Vakvereenigingen en de Soc.-Democratische Arbeiderspartij 1927 [voorz. E. Kupers] Amsterdam, 1928. 31 p. Rapport van de commissie tot onderzoek naar de uitvoering der ongevallenwet en invaliditeitswet, uitgebracht aan het bestuur van het R.K. Werkliedenverbond in Nederland Utrecht [R.K. Werkliedenverbond], 2e druk, 1928, 110 p. [1e dr. 1927] Sociale zekerheid. Rapport van de Commissie, ingesteld bij Beschikking van den Minister van Sociale Zaken van 26 Maart 1943, met de opdracht algemeene richtlijnen vast te stellen voor de toekomstige ontwikkeling der sociale verzekering in Nederland, [voorz. A.A. van Rhijn] 's-Gravenhage, [1945-1946], 4 dln. [dit is het rapport van de z.g. Londense Commissie-Van Rhijn] Rapport inzake de herziening van de sociale verzekering, uitgebracht door een Commissie, bestaande uit vertegenwoordigers van de Minister van Sociale Zaken en van de Stichting van den Arbeid [voorz.: A.A. van Rhijn] 's-Gravenhage, [1948]. 56 p. [dit is het rapport van de z.g. Gemengde Commissie-Van Rhijn] Mandement van de Nederlandse bisschoppen Gegeven op 1 mei 1954
24
De tekst is te vinden in het Katholiek Archief, 9 (1954), 18 juni 1954, kolom 488-520. Reacties van diverse organisaties zijn te vinden in idem, 9 (1954). Congres voor sociale verzekering, bijeengeroepen door de Vereeniging van Raden van Arbeid in ... Utrecht, op 11 en 12 October 1921 ... Verslag Amsterdam [Vereeniging van Raden van Arbeid], [1922], 2 dln. Tweede congres voor sociale verzekering (voorontwerp ziektewet), bijeengeroepen door de Vereeniging van Raden van Arbeid in het gebouw "Diligentia" te 's Gravenhage op 24 Maart 1927 Amsterdam [Vereeniging van Raden van Arbeid], 1927, 2 dln. Derde Congres voor sociale verzekering, bijeengeroepen door de Vereeniging van Raden van Arbeid, op 26 en 27 juni 1946 in het gebouw Bellevue, Amsterdam Amsterdam [Vereeniging van Raden van Arbeid], 1946. 27 p.
25
Biografieën Biografisch Woordenboek van Nederland, 5 delen zie de website van het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis: www.inghist.nl Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland zie de webiste van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis: www.iisg.nl Ette, A.J.H. van Onze ministers sinds 1798 Alphen aan den Rijn, 1948 [lijsten met enkele personalia; op de website van het Nationaal Archief is eveneens een lijst van bewindslieden te vinden, terwijl het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis een repertorium van regenten en ambtsdragers op het programma heeft staan] NN “Wie is dat ?” 1902. Biografische naamlijst, welke de vraag “wie is dat ?” beantwoordt met mededeeling omtrent levensloop, werken enz. ten opzichte van alle landgenooten, die door ambt of bediening, beoefening van kunst of wetenschap op den voorgrond treden, in dagblad of tijdschrift genoemd worden, of van zich doen hooren Amsterdam, 1902. 520 p. NN Wie is dat ? Naamlijst van ongeveer 3600 bekende personen op elk gebied in het Koninkrijk der Nederlanden en Nederlandsch Oost- en West-Indië, met biografische aanteekeningen, opgave hunner voornaamste werken, adressen, enz. enz. 3de druk, ’s-Gravenhage, 1935. 486 p. 4de druk, ’s-Gravenhage, 1938. 519 p. 5de druk, ’s-Gravenhage, 1948. 581 p. 6de druk, ’s-Gravenhage, 1956. 703 p. NN R.K. “Wie is dat?”Biografisch lexicon van bekende Nederlandsche Roomsch-Katholieke tijdgenooten Leiden, z.j. [ca. 1925]. NN Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld. Nederlanders en hun werk Amsterdam, 1938. 1748 p. [korte biografieën veelal met fotoportretten; het boek verscheen bij gelegenheid van het veertigjarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina].
26
Tijdschriften Katholiek Sociaal Tijdschrift 1 (1948/49) - 17 (1964/65) voortgezet als Maatschappelijk Welzijn In de verantwoording bij het eerste nummer van de eerste jaargang (p. 1-6) schrijft de redactie dat het nieuwe blad gelegenheid wil scheppen tot publicatie van ideeën en plannen op sociaal gebied. Achtereenvolgens noemt de redactie de volgende aandachtsvelden: oude armenzorg, kinderbescherming, onmaatschappelijk gezin, meisjesbescherming, sociaal werk in bedrijven, gezinszorg, parochiewerk, plattelandswerk, sociaal werk van de kleine gemeenten, persoon en opleiding sociale werkster/werker. De redactie bestaat bij de tweede jaargang uit: mr. W. Ariëns mr. dr. F. Havermans mej. W. Hillen mr. R. Höppener J. Jacobs M.S.C. mej. mr. M. Noël mr. J.H.J. Schouten prof. dr. J. van de Ven drs. H. Wirtz en het team van vaste medewerkers uit: prof. dr. A.H.M. Albregts mej. mr. J.F.M. Bosch mr. L.H.J. Brantjes mr. N.H.L. Bruinsma mevr. mr. Tr. Cals-van der Heijden prof. dr. A.M.J. Chorus dr. P.J. van Eck dr. A. Gerats, M.S.C. J. van Kilsdonk, S.J. (Vught) dr. G.J. Lubbers mr. E. Rikmenspoel K. Roncken mr. H.Th. Schaepman mej. A. Thomassen A. Verhoeven mr. J. de Vreeze dr. W.J.P. Willems Redactiesecretaris is dan mr. R. Höppener Bij de aanvang van jaargang 11 (1958/59) bestaat de redactie uit: drs. J.M.H. de Bont mr. P.H.G.M. Brugman prof. dr. P.J.A. Calon drs. J.A.M.H. Damoiseaux mr. G. Dekkers mr. dr. F.M. Havermans mej. W. Hillen prof. mr. dr. J.J. Loeff mej. mr. M.A. Noël mr. J.H.J. Schouten drs. J.A. Stalpers
27
A.N.J. Veenhuizen drs. A.J.M. van Tienen mej. mr. M.H. Walhain Katholiek Sociaal Weekblad 1 (1902) - 28 (1929) De katholieke pendant van het liberaal getinte Sociaal Weekblad werd aanvankelijk door de Maatschappij De Katholieke Illustratie ’s-Hertogenbosch gedrukt en stond vanaf de oprichting onder redactie van mr. P.J.M. Aalberse. De opmaak en indeling lijken sterk op die van het Sociaal Weekblad. De artikelen zijn echter langer, soms zelf wat wijdlopig. In de eerste jaargang treft men de volgende rubrieken aan: Artikelen Uit de tijdschriften Berichten en Mededelingen Korte berichten Briefwisseling Nieuwe boeken Ontvangen kopie (onderwerpen van kopie die de redactie heeft ontvangen) Het blad besteedt veel aandacht aan de ideologische achtergronden van de sociale kwestie. Er wordt veel en heftig gepolemiseerd tegen de socialisten en wat minder tegen de liberalen. Ontwikkelingen in het buitenland, vooral in Italië en Oostenrijk krijgen veel aandacht. Het blad had daar ook correspondenten. Vanaf 1903 wordt veel plaats ingeruimd voor de door Aalberse geleide Katholieke Sociale Actie. Opmerkelijk zijn de artikelen over onderwerpen uit de economische geschiedenis. Aalberse zelf publiceerde bijvoorbeeld over de door hem in de archieven ontdekte arbeidsenquête van 1841. Rubrieken volgens het register van de eerste jaargang: Aanbestedingsvoorwaarden Arbeid (in het algemeen) Arbeiderspensioneering Arbeidersverenigingen Arbeidsbeurzen Arbeidscontract Arbeidsduur Arbeidsloon Arbeidsinspectie Arbeidswetgeving Armenzorg Auteursrecht Bankwezen Bedelarij en landloperij Bedienden (handels- en kantoor-) Belastingwezen Bevolkingsvraagstuk Bimetallisme Boerenbond Brandassurantie Christelijke Democratie Christendom Collectivisme Communisme Concurrentie (in het algemeen)
28
Concurrentie (oneerlijke) Coöperatie Crediet Crises Democratie Dienstboden Drankbestrijding Economie Eigendomsrecht Erfrecht Fabriek Feminisme Geldwezen Geloof Gemeente Gilden Godsdienst Graanrechten Graves de re communi [een pauselijke encycliek] Handel Handels- en kantoorbedienden Hoger Onderwijs Industrie Invaliditeit Invoerrechten Jachtwetgeving Kamers van Arbeid Katholicisme, Katholieke Kerk Kinderarbeid Koloniën, Koloniale politiek Kunst Landbouw Landbouwkrediet Leerlingwezen Leo XIII Lock-outs Loon Middenstand Mijnwezen Moraal. Moraalfilosofie Onderwijs Ongevallenverzekering Ouderdomsverzekering Pauperisme Pers Personalia Prostitutie Protectie Raiffeissenbanken Rerum Novarum Sociale Actie Sociale Economie Sociale Hygiëne Sociale Kwestie (in het algemeen) Sociale Wetgeving (in het algemeen)
29
Socialisme en Sociaal-Democratie Sparen Strafrecht Trade-Unions Trusts Uitsluitingen Universiteit Vakverenigingen Varia Verenigingswezen Verzekeringswezen Vincentiusvereniging Voorwaardelijke Veroordeling Vrijhandel en Protectie Vrouwenarbeid Werkloosheid Werkstakingen Wetgeving Winkelbedienden Winkelsluiting Woningvraagstuk Zedelijkheid Ziekteverzekering Zondagrust Vanaf 28 september 1918 wordt P.J.M. Aalberse, die minister van Arbeid is geworden, als waarnemend-redacteur opgevolgd door zijn broer, de priester Joh.C. Aalberse. In de aflevering van 8 december 1923 wordt aangekondigd dat P.J.M. Aalberse de redactie van het blad weer op zich neemt en dat het zal worden uitgebreid. Er komt meer aandacht voor beschouwingen over economie, volksgezondheid en financiën. Op 4 juli 1925 wordt bericht dat per 1 januari redacteur P.J.M. Aalberse ondersteund gaat worden door een redactieraad en dat, als het lukt om meer abonnees te vinden, het blad zal worden uitgebreid. In het nummer van 21 december 1925 wordt een nieuwe rubriek “Sociale en economische kroniek” aangekondigd. Vanaf de jaargang 1926 is er een Redactieraad bestaande uit: J.D.J. Aengenent, Alph. Ariëns, J. van Beurden, P. Damasus ord. cap., L.N. Deckers, Henri Hermans, L.G. Kortenhorst, C.J. Kuiper, Annie Meyer, H. Poels, Ch. Raaymakers en A. Tepe. Aangekondigd wordt dat het Katholiek Sociaal Weekblad naast de vele vakbladen een algemeen blad zijn. Het wil onder andere door middel van een “Kroniek” een overzicht geven van het hele sociale leven. Genoemd worden: arbeidersbeweging, agrarische beweging, middenstandsbeweging, werkgeversbeweging, vrouwenbeweging, drankbestrijding, verzekeringswezen enz. Meer plaats wordt ingeruimd voor de vrouwenbeweging en de agrarische sector. Nieuw zijn ook de illustraties (foto’s en tekeningen) en de advertenties die gedurende deze jaargang in aantal sterk toenemen. De financiële problemen bleven echter bestaan. In het laatste nummer kondigt hoofdredacteur Aalberse de stopzetting van het blad aan, omdat de behoefte aan een “algemeen blad” naast de vele periodieken van verenigingen “vrijwel niet meer wordt gevoeld”. In het nummer van 2 november 1929 was al
30
aangekondigd dat het blad al enkele jaren verlies maakte. Er waren tenminste 400 nieuwe abonnees nodig, anders zou de uitgave worden gestaakt. Zie over het K.S.W. ook: Gribling, Aalberse (1961), p. 90-103.
Katholieke Staatkunde 1 (1922/23) – 2 (1923) ondertitel: Orde, Vrede, Welvaart redacteur: Emile Verviers, privaat-docent te Leiden verscheen eens in de twee weken, vanaf oktober 1922 wekelijks in oktober 1922 bestond de redactie uit: dr. P.C. de Brouwer mr. B. van Spaendonck dr. E. Verviers A. Jurriaan Zoetmulder In de maanden daarna vallen De Brouwer, Van Spaendonck en Jurriaan Zoetmulder weer af. Het eerste nummer van 3 april 1922 opent met een artikel ondertekend door de ‘redactie’ met een beginselverklaring. Wij zijn theoretisch te veel georiënteerd op Karl Marx en praktisch te veel op de sociaal-democratie. De thans gevoerde sociale politiek is ruïneus voor ons land en baat de arbeidende klasse niet. In het daarop volgende artikel draagt de titel: ‘De herstel-beweging in de katholieke staatspartij’. In het blad wordt voortdurend geageerd tegen de sociale politiek van minister Aalberse, waarbij vooral de Arbeidswet met zijn achturige werkdag het mikpunt vormt. Veel artikelen zijn niet ondertekend of dragen een pseudoniem. Een onder schuilnaam schrijvende vaste medewerker was Wouter Lutkie (onder de schuilnaam: Expectans). De toon is vaak schreeuwerig en doet overspannen aan. De hoofdredacteur zag de oplossing voor alle problemen in het fascisme van Mussolini. Met instemming werd de staatsgreep van Primo de Rivera in Spanje begroet. In nr. 51 van 28 juni 1923 wordt aangekondigd dat enkele buitenlandse schrijvers bereid gevonden zijn om kopij in te zenden onder andere George Hoog en René Johannet. Over de sociale wetgeving schrijft Em. Verviers in het nummer van 22 november 1923: ‘Een sterk bewind zou geen oogenblik aarzelen om de heele tegenwoordige arbeidswetgeving radicaal af te schaffen, omdat deze wet strijdig is met de menschelijke natuur en zij de volkskracht op ernstige wijze aantast. ‘ Op 28 november 1923 schreef de bisschop van ‘s-Hertogenbosch dat het blad politieke denkbeelden verkondigde die in strijd waren met de katholieke politieke beginselen. Verviers viel daarop in het nummer van 6 december 1923 de bisschop aan en dreigde met een beroep op Rome. Daarop volgde een polemiek. Op 27 december 1923 verscheen het laatste nummer. De Nieuwe Tijd Sociaaldemokratisch Maandschrift 1 (1896/97) - 23 (1918) In het woord vooraf bij de eerste aflevering schrijft Frank van der Goes dat dit tijdschrift "zal zijn het tijdschrift waarin de beginselen, neergelegd in het programma van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij in Nederland, worden toegelicht op eene andere wijze als mogelijk en wenschelijk is in een weekblad. " De redactie wil "… een overzicht van de politieke en ekonomische ontwikkelingsgeschiedenis van onzen tijd…" geven. Het blad was de spreekbuis van de marxisten in de SDAP. Deze waren het lang niet altijd eens met het partijbestuur en met wat er in het landelijke partijorgaan "Het Volk' stond. In de tweede jaargang (1897/98) bestaat de redactie uit: Henriëtte Roland Holst, Frank van der Goes en Herman Gorter. Het tijdschrift bevat voornamelijk artikelen over politiek, socialisme en vakbeweging, maar ook bijdragen over culturele onderwerpen, verzen van onder meer Gorter en
31
Roland Holst en toneelstukken van Herman Heijermans. Vanaf jaargang 7 (1902) voegt J. Saks zich bij de redactie, vanaf jaargang 8 (1903) komt daar nog Herm. Heijermans jr. bij en vanaf jaargang 12 (1907) F.W. Wibaut. Vanaf jaargang 19 (1914) verdwijnt Saks, vanaf 21 (1916) Heijermans, Van der Goes en Wibaut, terwijl Ant. Pannekoek erbij komt. Vanaf jaargang 22 (1917) bestaat de redactie uit: Henriëtte Roland Holst, Ant. Pannekoek en W. van Ravesteyn jr.
Onze Eeuw
1 (1901) – 24 (1924)
ondertitel: Maandschrift voor Staatkunde, Letteren, Wetenschap en Kunst Bij de eerste aflevering bestond de redactie uit: P.J. Blok P.D. Chantepie de la Saussaye G.F. Haspels E.B. Kielstra jhr. H. Smissaert W. van der Vlugt jhr. B.H.C.K. van der Wijck De formule van dit tijdschrift leek op die van “De Gids”: het bevatte doorgaans lange artikelen over politiek, economie, sociale verhoudingen, letterkunde, natuurwetenschappen, schone kunsten en gedichten. Het tijdschrift had een oud-liberale en behoudend christelijk-historische signatuur. Over de sociale wetgeving, de sociale zekerheid en de armenzorg leverde vooral jhr. H. Smissaert vele bijdragen. Op 1 januari 1920 fuseerde het toen vijf jaar bestaande tijdschrift “Synthese” met Onze Eeuw. De redactie zag er toen als volgt uit: J.D. Bierens de Haan P.D. Chantepie de la Saussaye E.B. Kielstra Annie C.S. de Koe Ph. Kohnstamm J.C. van Oven Paul Scholten jhr. H. Smissaert A.J. de Sopper J.D. van der Waals jr. De laatste jaargang verscheen in 1924. Ruim Zicht 1 (1952/53) - 16 (1967/68) Ondertitel: Het kaderblad van de Nederlandse Katholieke Arbeidersbeweging. Verscheen in de onderzochte periode twee keer per maand. Niet bekend is door wie de redactie gevoerd werd. Het blad verscheen onder verantwoordelijkheid van het Dagelijks Verbondsbestuur en bevat korte, meestal niet ondertekende artikelen die bestemd waren voor kaderleden van bij de KAB aangesloten organisaties. Deze artikeltjes dragen veelal een informatief karakter, terwijl ook veel aandacht wordt besteed aan personen die overlijden, gedecoreerd worden of een jubileum te vieren hebben. Wetsvoorstellen over sociale verzekeringen worden gevolgd en van commentaar voorzien. Met ingang van de 13de jaargang (1964/65) krijgt het blad zowel uiterlijk als inhoudelijk het karakter van een krant. Vanaf dat moment heeft het een eigen redactie die in 1964 bestaat uit: drs. Th. Coppes, H. ten Brink, F.G. van der Gun, P.J.J. van Hout,
32
L.M. Beumer en P. van Seeters. Geraadpleegd is de serie op de Koninklijke Bibliotheek. Hierin ontbreken de jaargang 2 (1953/54) en van de andere jaargangen de volgende nummers: jaargang 3, nrs. 1-7 en 24-26 jaargang 4, nr. 6 jaargang 15, nrs. 4, 8 en 17 Van jaargang 1 zijn alleen aanwezig de nrs. 17-24. Sociaal Maandblad Arbeid 1 (1946) - heden In 1946 verscheen een nieuw tijdschrift dat uit twee delen bestond: het “Sociaal Maandblad”, dat een wetenschappelijk karakter had, en “Arbeid, Maandblad voor de practijk enz.” eveneens maandelijks verschijnend, met korte artikelen over de praktijk van onder meer de sociale verzekeringen en de overbruggingssteun. De armenzorg valt buiten het bereik van het blad. In 1948 fuseerden deze bladen tot het Sociaal Maandblad Arbeid, ook wel SMA genoemd. In jaargang 1948 bestaat de redactie uit: M.G. Levenbach (voorzitter) W.F. de Gaay Fortman (secretaris) N.E.H. van Esveld W.J. Keuskamp A.N. van Mill S.. Mok A.N. Molenaar J.C. Schröder F.J.H.M. van de Ven Ph.H.M. Werner De inhoud bestaat uit: artikelen, boekbesprekingen en een uitgebreide kroniek. Vanaf jaargang 3 (1948) zijn van de artikelen samenvattingen opgenomen. In 1956 bestaat de redactie uit: prof. dr. M.G. Levenbach (voorzitter) prof. dr. N.H. van Esveld (secretaris) dr. G.F. Fortanier prof. mr. W.F. de Gaay Fortman dr. ir. D.R. Mansholt prof. mr. A.N. Molenaar mr. B.A. van Schaik J.C. Schröder prof. dr. F.J.H.M. van der Ven prof. mr. J.J.M. van der Ven mr. M.B. Vos Verder is er een: Commissie van Bijstand sociale verzekering, met als leden: mr. J.A. Huy mr. F.K. de Roy van Zuydewijn mr. J. Schoorl H. de Vries J. de Wit Begin 1967 bestaat de redactie uit:
33
prof. mr. N.E.H. van Esveld, voorzitter dr. Th.A.M. van der Horst, secretaris en als leden: mr. A. Bockwinkel mr. H.B.M.M. Boitelle prof. mr. P. Borst prof. mr. J.L.H. Cluysenaer dr. G.F. Fortanier prof. mr. W.F. de Gaay Fortman mr. A.J. Haakman prof. mr. G. Hekkelman prof. mr. T. Koopmans prof. mr. M.G. Levenbach prof. mr. J. Mannoury mr. Th.J. van der Peijl prof. dr. P.A.J.M. Steenkamp mr. P.H. Valentgoed prof. mr. J.J.M. van der Ven Commissie van bijstand sociale verzekering mr. J.A. Huy mr. K. Klasen mr. R.H. van der Meer mr. J. Schoorl C.M. Swiebel mevrouw mr. I. Vorrink J. de Wit H.J. Zuurveen Sociaal Weekblad 1 (1887) - 25 (1911) Door Arnold Polak Kerdijk opgericht weekblad met artikelen en kleine berichten over sociaalpolitieke onderwerpen in brede zin van het woord. Naast redacteur Kerdijk vermeldt het eerste nummer als vaste medewerkers: mr. H. Goeman Borgesius mr. J.T. Buijs mr. H.L. Drucker G. Emants mr. H. ter Haar Bzn. mr. G.A. van Hamel J.C. van Marken jr. Helène Mercier dr. J. Th. Mouton mr. B.H. Pekelharing mr. H.P.G. Quack dr. J. Zaaijer Het Sociaal Weekblad oogt meer als een krant dan als een tijdschrift. Het bevat een feuilleton, ingezonden brieven, opiniërende stukken, nieuws over recente gebeurtenissen zoals de uitslagen van de arbeidsenquête, een rubriek ‘Uit alle landen’ met nieuws over ontwikkelingen in andere landen en een rubriek ‘Nuttige wenken’. Vanaf de jaargang 1898 is mr. M.W.F. Treub enig hoofdredacteur en wordt de rubriek Binnenlands Overzicht toegevoegd. Met ingang van 20 oktober 1900 wordt Treub als
34
redacteur opgevolgd door de mrs. J. van Drooge en M.I.B. Bruining. Zij voeren een rubriek Buitenland in. Vanaf september 1902 is mr. J. Limburg naast mr. J. van Drooge redacteur. Het blad verschijnt vanaf dan twee keer per week. Nieuw is verder de rubriek Rechtspraak met bespreking van vonnissen door rechtbanken in Nederland en andere landen. Met ingang van 1 april 1905 verdwijnt de politieke rubriek uit het Sociaal Weekblad en verschijnt dit voortaan maar een keer per week. Mr. Van Limburg trekt zich terug als redacteur en zijn plaats wordt ingenomen door mr. H.P. Marchant. De Vrijzinnig Democratische Bond krijgt een eigen partijorgaan. Vanaf 1 oktober 1905 draagt mr. Van Drooge de redactie over aan mr. D. van Embden. In nr. 1 van de jaargang 1906 kondigt de redactie een koersverandering aan: minder politiek en meer een centrale kroniek over alles wat er op sociaal gebiedt gebeurt. Redacteuren zijn vanaf dit moment de mrs. E.M. Meijers en H.P. Marchant. Nieuw is de rubriek Sociale Kroniek die een voortdurende wisselende structuur kent. Per 1 april 1906 bedankt mr. Van Drooge als medewerker voor arbeidersverzekeringen. Mr. H.J. Tasman doet dan de sociale gemeentepolitiek. Met ingang van 1 januari 1907 zijn redacteuren de mrs. H.J. Tasman en E.M. Meijers. Vanaf 30 januari 1909 verschijnt er een bijblad met daarin rechterlijke uitspraken omtrent de in 1907 aangenomen wet op de arbeidsovereenkomst. Dit bijblad is niet ingebonden in het exemplaar bewaard op de Koninklijke Bibliotheek. Vanaf 13 februari 1909 is vaste medewerkers voor het onderwerp arbeidersverzekering mr. H.L. van Duyl. Met ingang van 1 januari 1910 wordt bijgevoegd het Centraal-Orgaan voor de Werkliedenverzekeringen onder redactie van mr. J. van Drooge. Verscheen vroeger als maandblad en bevat allerlei rechterlijke uitspraken, wet- en regelgevingen uitspraken van buitenlandse rechtspraak. Dit Centraal-Orgaan is niet ingebonden in het exemplaar bewaard op de KB. De brede strekking van het blad komt goed tot uiting in de inhoudsopgave van jaargang 7 (1893) die de volgende rubrieken bevat: Ambacht Arbeidsbeurs Arbeidsduur en arbeidsloon Arbeidsenquete, verhoren van de Arbeidsraden Arbeidswetgeving Arbeiderswoningen Armenzorg Belastingen Beperking van gezinnen Coöperatie Diversen (zeer grote rubriek) Drankmisbruik Grondeigendom en landgebruik Kiesrecht Kindervoeding Onderwijs en volksopvoeding Ongelukken Sociaaldemocratie en socialisme Spaarbankwezen Spoorwegpersoneel Verdeling van maatschappelijk inkomen Vergaderingen (verslagen) Verzekering Volksgezondheid Werkliedenverenigingen Werkloosheid Werkstakingen Zondagsarbeidrust
35
In het laatste nummer van 30 september 1911 wordt “een nieuw weekblad” aangekondigd met daarin veel ruimte voor sociaal-politieke vraagstukken. Vanaf 1 oktober verschijnt er inderdaad een maandelijkse kroniek verzorgd door mr. H.J. Tasman “die een overzicht geeft van het voornaamste gebeuren op sociaal en sociaal-politiek gebied gedurende de laatstverloopen maand”, maar ook deze poging om het Sociaal Weekblad voort te zetten was geen lang leven beschoren.
Sociale Zaken 1 (1939) – 28 (1967) Voortzetting van Maatschappelijk Hulpbetoon dat vanaf 1934 twee maal per maand verscheen. Sociale Zaken verscheen wekelijks en was, evenals zijn voorloper, het orgaan van de Vereniging van Leiders van openbare diensten en instellingen voor maatschappelijk hulpbetoon (het latere DIVOSA). De redactie bestaat bij de eerste aflevering uit: S.C. de Haas van Dorsser, directeur van maatschappelijk hulpbetoon te Haarlem H. Wisman, adviseur voor bijzondere maatschappelijke aangelegenheden te Utrecht en L.A. van Doorn, directeur van maatschappelijk hulpbetoon te Utrecht, eindredacteur. Het blad wilde “een vraagbaak en een gids op het terrein der sociale overheidsbemoeiingen”(nr. 1, p. 4) zijn. Hieronder vallen: werkloosheidsverzekering, armenzorg en maatschappelijk hulpbetoon, arbeidsbemiddeling, woekerbestrijding, bestrijding van ‘onmaatschappelijkheid’ en van prostitutie. Aangezien het bestemd is voor personeel van bureaus voor maatschappelijk hulpbetoon, draagt de inhoud een sterk technisch-juridisch karakter. Er zijn vaste rubrieken voor: casuistische vragen, verenigingsnieuws, kroniek. Veel ruimte krijgen ook circulaires van de ministeries, het Rijksarbeidsbureau en andere overheidsorganen en jurisprudentie. Een onderwerp dat tot in de jaren zestig veel schrijvers in beweging brengt, is de onderhoudsplicht met in zijn kielzog het verhaal en pogingen van gemeenten om bedeelden ‘af te schuiven’ op andere gemeenten. Het blad bevat na de oorlog ook een toenemend aantal advertenties voor functies bij de gemeentelijke sociale diensten en personalia, zoals benoemingen, jubilea, pensionering en overlijden van directeuren en leidinggevend personeel van sociale diensten. Vanaf 11 maart 1942 is in dit tijdschrift opgenomen het Orgaan van de Stichting voor opleiding van maatschappelijke werkers te Haarlem. De redactie van dit Orgaan, dat het karakter van een mededelingenblad draagt en is bestemd voor docenten en cursisten, ligt in handen van S.C. de Haas van Dorsser. Vanaf 11 maart 1942 verschijnt Sociale Zaken wegens de papierschaarste slechts twee keer per maand. Vanaf 11 juni 1942 biedt het blad ook onderdak aan een mededelingenblad van de toen opgerichte Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers. Vanaf 25 juni 1942 wordt de verschijningsfrequentie teruggebracht tot een keer per maand, in de periode september 1944-augustus 1945 verschijnt het niet, daarna wordt de oude frequentie hervat. In januari 1962 bestaat de redactie uit: J.C. van Dam, oud-directeur van de Gemeentelijke Dienst voor Sociale Zaken te Amsterdam (voorzitter) mr. N.J.L. Bruinsma, directeur van de Gemeentelijke Sociale Dienst te Nijmegen drs. C. van Eden, directeur van de Gemeentelijke Sociale Dienst te Groningen N.F.. Hartland, directeur van de Gemeentelijke Dienst voor Sociale Zaken te Arnhem M.J. Hoytink, voorzitter van de Raad van Arbeid van Eindhoven A.T. de Jong, hoofd van het bureau Friesland van de afdeling landelijk contact van het ministerie van Maatschappelijk Werk te Leeuwarden J. van Mill, directeur van de Gemeentelijke Dienst voor Sociale Zaken te Rotterdam mr. D. Schaafsma, directeur van de Stichting voor Opleiding tot Sociale Arbeid te Haarlem drs. L.D. van der Werf, plaatsvervangend hoofd ‘beleidsvorming arbeidsmarktzaken’ van het Rijksarbeidsbureau te ‘s-Gravenhage vaste medewerkers zijn dan: A.H. van Baal te Eindhoven P.W. Blaas te Amersfoort prof. dr. A.C. Drogendijk, arts te Dordrecht
36
A.G. Kammer te Assen mr. L.W.H. Nevens te Den Haag Jubileumnummer bij het 25-jarig bestaan Sociale Zorg, 21 (1959), nr. 10, 76 p. met: S.C. de Haas van Dorsser, “Voorgeschiedenis”, p. 7-10 A.T. de Jong, “1934 25 januari 1959”, p. 11-42 [korte geschiedenis van de vereniging; met lijst van bestuursleden; aantallen leden vanaf 1934; overzicht van onderwerpen die door de vereniging behandeld zijn J.C. van Dam, “De groei van armenzorg naar de moderne sociale arbeid, p. 43-58 P.N. de Leeuw, “Aandeel van de complementaire sociale voorzieningen in de ontwikkeling naar bestaanszekerheid”, p. 59-72
Sociale Voorzorg 1 (1919) - 6 (1924) In de eerste jaargang ontbreekt een redactioneel ten geleide of een stuk waarin het doel van het tijdschrift wordt uiteengezet. De opzet van dit tijdschrift lijkt sterk op het latere Sociaal Maandblad Arbeid. Naast soms tamelijk lange artikelen is er een kroniek over sociale verzekeringen, sociale geneeskunde en arbeidswetgeving. Het accent valt op de sociale verzekeringen, die in deze periode eerst sterk worden uitgebreid, waarna vanaf 1922 weer flink bezuinigd wordt, en op de sociale geneeskunde. Het tijdschrift is op zeer slecht papier gedrukt en voorzien van uitgebreide registers op onderwerpen per jaargang. Na 1924 wordt de uitgave van dit tijdschrift gestaakt. Doorzocht zijn de artikelen, niet de kroniek (op een enkele uitzondering na) In 1919 bestaat de redactie uit: dr. ir. J. van Hettinga Tromp L. Heijermans K. Lindner mr. M.J.A. Moltzer J.C. Schröder In 1923 had de redactie dezelfde samenstelling behalve prof. dr. J.A. Veraart die inmiddels was toegetreden. Tijdschrift voor Armenzorg
Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming 1 (1900) – 21 (1920)
Bij het verschijnen van het eerste nummer bestaat de redactie uit: H.J. Dompierre de Chaufepié, jhr. H. Smissaert en J.F.L. Blankenberg gevolgd door met een lange lijst van medewerkers De redactie legt uit wat de bedoeling is van het tijdschrift “Wij willen vrije gedachtenwisseling van allen in éénzelfde blad. Wij willen gelijke plaats aan elke meening. Wij willen onderlinge kennismaking, hopende dat daaruit meerdere waardeering, althans beter begrip, zal voortvloeien” Het zal twee keer per maand verschijnen. Naast artikelen wordt veel plaats ingeruimd voor nieuws uit binnen- en buitenland, intra- en extramurale armenzorg, kinderen en weeskinderen. Het zuiden is in de redactie en medewerkers nauwelijks vertegenwoordigd.
37
Uit latere jaargangen blijkt dat men door middel van dit tijdschrift een “archief voor het armwezen” wil opbouwen. Besturen van armenzorginstellingen worden dringend gevraagd om hun verslagen op te sturen, maar slechts de besturen in de grote en middelgrote steden voldoen daaraan. De kerkelijke en met name de gereformeerde en katholieke armenzorg doen nauwelijks mee. De binnengekomen jaarverslagen worden samengevat, waarbij wordt verwezen naar de gids van 1899. Het blad is niet neutraal en wordt gedragen door dames en heren van liberale signatuur, voorstanders van ‘verbetering van de armenzorg’ en van een nieuwe armenwet die samenwerking dwingend zou moeten voorschrijven. Tegen het idee van een gezamenlijk tijdschrift bestond weerstand getuige een aanval in het blad “De Grenswachter” van de Algemene Protestantenvereniging. De drie eindredacteuren van het Tijdschrift voor Armenzorg zijn protestant, maar zij hadden, zo verweren zij zich, een ultramontaan toegelaten uit “pure verdraagzaamheid” namelijk dhr. Schölvinck (zie 5 mei 1900) Ondertitel bij nr. 1 van de tweede jaargang: “Dit orgaan is gewijd aan de bespreking van de zorg voor behoeftigen, oude lieden, weezen, verwaarloosden, zieken, gebrekkigen en van werkverschaffing en landontginning” In 1906 bestaat de redactie uit: de Dompierre de Ch., Smissaert, Blankenberg en verder uit: Th. Nolen en jhr. mr. A.J. Rethaan de Macaré Rubrieken Ziekenzorg Buitenland Binnenland Boekentafel Ingezonden Werkverschaffing Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming 1 (1922) – 21 (1942) De opvolger met enigszins gewijzigde opzet van het Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming waarvan het laatste nummer op 31 december 1920 verschijnt. Het nieuwe blad verschijnt eens in de twee weken. De redactie bestond bij de verschijning van het eerste nummer in 1922 uit: mr. J. Everts, redacteur-secretaris (bezoldigd) en verder jhr. mr. A.J. Rethaan Macaré, mevr. M.G. Muller-Lulofs, mevr. mr. J.A. baronesse van Verschuer (vertegenwoordigster van de Vereniging voor Armenzorg en Weldadigheid) en mr. A. de Graaf In het eerste nummer schrijft een van de redacteuren, vermoedelijk mr. J. Everts, dat het oude tijdschrift voor onderlinge waardering heeft gezorgd, maar dat het nieuwe verder wil. Door het ontstaan van zeer veel gespecialiseerde organisaties die zich richten op bepaalde groepen en zich niet willen beperken tot ‘armen’, is het veld verbrokkeld. In de woorden van de redactie: (p. 3) “… hoe met behoud van de specialisatie en de zelfstandige ontwikkeling van de onderdeelen- de eenheid in het maatschappelijk hulpbetoon, waar zij nog bestaat, kan worden gehandhaafd; waar zij verloren is, kan worden hersteld; en hoe zij, onder de nieuwe constellatie, nieuw kan worden opgebouwd.” In het tijdschrift komt de versnippering tot uiting in het grote aantal rubrieken per zorgsoort. De klapper op de eerste jaargang vermeldt de volgende rubrieken die een specialisatie betreffen:
38
oudeliedenzorg gebrekkigen en misvormden doofstommen blinden zwakzinnigen en psychopaten krankzinnigen en zenuwlijders tuberculoselijders maatschappelijk werk aan zieken en herstellenden verwaarloosde en misdadige jeugd wezen, halfwezen en andere jeugdzorg kinderuitzending bescherming van vrouwen en meisjes idem, in Indië reclassering drankzuchtigen landlopers en zwervers Het tijdschrift is geen “vakblad”, maar richt zich tot alle geïnteresseerden. Met ingang van 1 januari 1936 nam de firma N. Samson N.V. de uitgave van het Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming over van de firma J. Ploegsma te Zeist. De abonnees kregen vanaf 1936 als bijlage een periodiek over werkverschaffing en steunverlening toegezonden dat al bestond als aanhangsel van het door Samson uitgegeven Maandblad van de inrichting voor gemeente-administratie. De redactie verklaarde met nadruk dat de opzet van het tijdschrift ongewijzigd bleef. In februari werd de redactie uitgebreid met mr. F.A. Helmstrijd, secretaris van de gemeente Alphen aan den Rijn en specialist in de toepassing van de steunverlening. Everts, J. “De wijzigingen in onze staf van vaste medewerkers”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 14 (1935), p. 4286-4287 [Everts stelt enkele nieuwe medewerkers van het tijdschrift voor; van belang zijn: Th. Stappers, secretaris Armenraad Heerlen mevr. Ch.L. Polak-Rosenberg, secretaris Unie van Vereenigingen voor Ongehuwde Moeders (UVOM) en hoofdbestuurslid van de Vereniging Onderlinge Vrouwenbescherming mr. H.L.M.H. Sark, secretaris Armenraad Den Haag en secretaris van de FIOM N. Kosters, leider Centraal Bureau van het Nederlands Indisch Genootschap voor philanthropischen en maatschappelijken arbeid te Soerabaya en redacteur van het Ned. Indische Tijdschrift “Maatschappelijk Hulpbetoon”; Everts omschrijft de taak van het tijdschrift als “in alle verscheidenheid van bemoeiingen op het samenbindend element te wijzen en een samenbindend element te zijn, hetgeen deskundige voorlichting, waar dit pas geeft, overigens niet uitsluit”] Met ingang van 1 januari 1936 werd de redactie uitgebreid met mr. L. Lietaert Peerbolte, voormalig directeur-generaal van de Volksgezondheid. De abonnees kregen vanaf 1936 als bijlage een periodiek over werkverschaffing en steunverlening toegezonden dat al bestond als aanhangsel van het door Samson uitgegeven Maandblad van de inrichting voor gemeente-administratie. De redactie verklaarde met nadruk dat de opzet van het tijdschrift ongewijzigd bleef. In februari werd de redactie uitgebreid met mr. F.A. Helmstrijd, gemeentesecretaris van Alphen aan den Rijn en specialist in de toepassing van de steunverlening. In augustus 1939 trad dr. L.J.M. Beel, toen chef van de afdeling Arbeid, Maatschappelijke Steun en Voorzorg van de gemeente Eindhoven, toe tot de redactie. Na de oorlog zou Beel onder meer ministerpresident en vice-president van de Raad van State worden. In het nummer van 16 oktober 1939 wordt de komst van een ‘sociaal-geneeskundige kroniek’ aangekondigd. Deze was van de hand van dr. J.H. Tuntler, directeur van de Amsterdamse GG & GD. Vanaf eind 1941 verscheen het tijdschrift onregelmatig. In maart 1942 verscheen het laatste nummer.
39
Tijdschrift voor maatschappelijk werk. Orgaan van de Nationale Federatie voor Maatschappelijk Werk en de Nationale Federatie voor Kinderbescherming 1 (1947) - 25 (1971) [Verscheen twee keer per maand. Ook onder de titel van: TMW Voortzetting van: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke hulp en Kinderbescherming] + Drees, W. sr. “Inleidend woord door de minister van Sociale Zaken: Z. Exc. W. Drees”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 1 (1947), p. 1-2 + Everts, J. “Doel en strekking van ons tijdschrift”, Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 1(1947), p. 3-6 R. K. tijdschrift voor kerk, school en armwezen 1 (1927/28) - 8 (1934/35) [Verscheen twee keer per maand. Voortzetting van: Tijdschrift voor R.K. bestuurders van kerk, school en armwezen. Jrg. 4 (1930/31) onder de titel van: R.K. tijdschrift voor kerk, school, armwezen en kinderbescherming. Jrg. 5 (1931/32) - jrg. 8 (1934/35) onder de titel van: R.K. tijdschrift voor kerk, school, ziekenhuis en armwezen. Voortgezet als: Kerk, school en ziekenhuis] Sociale voorzieningen 1965-..., 14 dl. [Tot 1987 met rugtitel: ABW. Met supplement: Sociale voorzieningen. Aanvankelijk onder de titel van: Algemene bijstandswet en aanverwante regelingen. Losbladig, met aanvullingen] De Vakbeweging 1 (1921) – 21 (1941) Dit tijdschrift ontstaat in 1921 door een splitsing van het gelijknamige blad. De Vakbeweging is voortaan bedoeld voor kaderleden en verscheen maandelijks. De inhoud bestaat uit artikelen, statistische gegevens, nieuws uit binnen- en buitenland en signaleringen van nieuwe boeken. De Koninklijke Bibliotheek bezit alleen de jaargangen 1927-1935, de overige zijn geraadpleegd op het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Bij het eerste nummer bestaat de redactie uit E. Kupers en R. Stenhuis. De statistische gegevens uit Nederland zijn ten dele ontleend aan het Centraal Bureau voor de Statistiek. Zeer uitvoerig zijn de jaarlijks gepubliceerde statistiek van de bestuurdersbonden en van het NVV zelf. Met ingang van 1 januari 1936 fuseerden de door het NVV uitgegeven bladen “De Strijd” en “De Vakbeweging” in een nieuw, eens in de twee weken verschijnend tijdschrift genaamd “De Vakbeweging” . Het nieuwe blad had een magazine-formaat en was rijk geïllustreerd. De artikelen zijn korter dan in de gelijknamige voorganger. De eerste afleveringen zijn ongepagineerd, in welke gevallen is verwezen naar de datum van verschijnen. Na de overname van het NVV door de nationaalsocialisten in juli 1940 werd het blad in 1941 omgezet in het niet in deze lijst opgenomen blad “Arbeid”. Vragen des Tijds 1 (1875) - 56 (1929/1930) Het blad bevat vele belangwekkende artikelen, die het karakter van een essay dragen en handelen over een breed spectrum van onderwerpen: sociale politiek, economie, landbouw, taal- en letterkunde,
40
koloniën, leger en vloot, cultuur, muziek, geschiedenis (veel bijdragen door prof. dr. G.W. Kernkamp), politiek enzovoort. De politieke signatuur is vrijzinnig-democratisch, anti-confessioneel en soms, maar niet altijd anti-sociaal democratisch en anti-communistisch. Vanaf jaargang 1912 is een Sociale Kroniek opgenomen die wordt geredigeerd door mr. dr. H.J. Tasman. In het ten geleide wordt gemeld dat besloten werd tot de uitgave wegens de opheffing van het Sociaal Weekblad. De opzet is om maandelijks “een overzicht te geven van het belangrijkste dat op sociaal en sociaalpolitiek gebied voorvalt”. De eerste tijd krijgt Tasman hulp van mr. E.M. Meyers, oud- redacteur van het Sociaal Weekblad. Deze kroniek verdwijnt weer in 1915. Achterin de jaargang 1911/1912 is een index op trefwoorden gegroepeerd in rubrieken opgenomen. Deze telt de volgende items: Alcoholisme Ambtenaren Arbeidsduur Arbeidsmarkt Arbeidswetgeving Arbitrage Collectieve contracten Coöperatie Duurte Grond en grondpolitiek Invaliditeitsverzekering Onderwijs Ouderdomsverzorging Overheidsbedrijven Overheid als werkgeefster Radenwet Rijkspostspaarbank Sociaal-democratie Staatspensioneering Statistiek Tariefwet Vakbeweging Sociale verzekering Volkshuisvesting Varia Verenigingsrecht Verkiezingen Werkloosheid Werkstakingen Gedwongen winkelnering Winkelsluiting Winstaandeel Ziekteverzekering In de laatste jaargang bestaat de redactie uit: H.P. Bloemers, J. Boeke, C.W. Star Busmann, J.J. Salverda de Grave, prof. dr. G.W. Kernkamp en mr. M.W.F. Treub. Andere tijdschriften Arbeid. Maandblad voor de practijk van arbeidsrecht, arbeidsmarkt, werkloosheidsbestrijding, sociale verzekering en andere arbeidsvraagstukken\ 1 (1946) - 8 (1953) [Samensmelting van: Rechterlijke beslissingen inzake de Wet op de Arbeidsovereenkomst, en: Arbeidsbestel. Samengegaan met: Sociaal maandblad, en voortgezet als: Sociaal Maandblad Arbeid]
41
Arbeidsrecht (arbeidswetgeving en sociale verzekering) Dokumentatie en handleiding voor werkgevers, personeelchefs en adviseurs, samengest. o.l.v. A.J.M. Poelman Tilburg [Adviesbureau Arbeidsrecht], [1946-...] [Losbladig, met aanvullingen] Arbeidsbestel. Orgaan van het Rijksarbeidsbureau, den Rijksdienst voor de Werkverruiming en den Nederlandschen Werkloosheidsraad 1 (1942) - 3 (1944) [Met supplement: Voorlichtingsorgaan van het Rijksarbeidsbureau en den Rijksdienst voor de werkverruiming. Na 1945 samengegaan met: Rechterlijke beslissingen inzake de Wet op de Arbeidsovereenkomst, en gesplitst in: Arbeid, en: Sociaal maandblad] Gids voor personeelsbeleid, arbeidsvraagstukken, sociale verzekering 38, nr. 3 (1958) - 66, nr. 3 (mrt. 1987) [Voortzetting van: Sociale zekerheidsgids. Verscheen 1 x per 2 weken] De kleine gids voor de Nederlandse sociale zekerheid 1933-1967[Uitgave van de Vereniging van Raden van Arbeid. Verscheen jaarlijks. Aanvankelijk onder de titel: De kleine gids betreffende de Nederlandsche sociale verzekering; 1ste druk 1933; 3de druk 1940; het populairste handboekje] Kluwer's sociaal zakboek Deventer, 1955-... [Verscheen jaarlijks] Kroniek van de sociale verzekeringen. Wetgeving en volume-ontwikkeling in historisch perspectief 1992-.... [Uitgave van de Sociale Verzekeringsraad, Directoraat Informatievoorziening en Onderzoek. Verschijnt jaarlijks] Maandblad het Kompas, in hoofdzaak gewijd aan de voorlichting van het publiek in zake private en sociale verzekering 1 (1922) - .. (1952?) [Uitgave van de Nationale Levensverzekering-bank N.V.] Mededelingen van de Medische Dienst der Sociale Verzekeringsbank = Report of the Medical Service, Social Insurance Bank Nr. 5 (1956) - .... [Jaarlijks. Voortzetting van: Mededeling van de Medische Dienst van de Rijksverzekeringsbank] Orgaan voor de praktijk der arbeidsbemiddeling, beroepskeuze, migratie, werkverruiming, werkloosheidsverzekering en verwante onderwerpen 1 (1920) - 8 (1927) [Uitgave van de Nederlandsche Werkloosheidsraad] Overzicht sociale verzekering 1940 - .... [Uitgave van de Coöperatieve Vereeniging "Centraal Beheer" G.A. Vanaf 1952 uitgave van het Gemeenschappelijk Administratiekantoor. Voortzetting van: Jaaroverzicht sociale verzekering] Publikatieblad sociale verzekering 1 (1961) - 34 (1994) [Uitgave van de Sociale Verzekeringsraad]
42
Rechtspraak sociale verzekering 1 (1958) - .... [Uitgave van de Sociale Verzekeringsraad. Verscheen onregelmatig. Ook onder de titel van: RSV] Sociaal Maandblad. Tijdschrift voor arbeidsrecht, arbeidsmarkt, werkloosheidsbestrijding, sociale verzekering en andere arbeidsvraagstukken 1 (1946) - 8 (1953) [Samensmelting van: Rechterlijke beslissingen inzake de Wet op de Arbeidsovereenkomst, en: Arbeidsbestel. Samengegaan met: Arbeid, en voortgezet als: Sociaal Maandblad Arbeid. Verzamelregister van artikelen en rechtspraak opgenomen in: Sociaal Maandblad Arbeid] Sociaal jaarboek voor Nederland 1 (1918) - 3 (1921/22) [Niet verder verschenen] Sociaal Maandblad Arbeid, gewijd aan arbeidsrecht, arbeidsmarkt, werkloosheidsbestrijding, sociale verzekering en andere arbeidsvraagstukken 9 (1954) - 52 (1997) [Samensmelting van: Arbeid, en: Sociaal maandblad. Verzamelregister van artikelen en rechtspraak 1946/1985] De sociale verzekering. Jaarboekje 1943 [uitgave van de Vereniging van Raden van Arbeid; verschenen over welke periode?] Sociale verzekering. Documentatie-orgaan van de Federatie van Bedrijfsverenigingen, de Rijksverzekeringsbank en de Vereeniging van Raden van Arbeid 1 (1956) - .... De Sociale Verzekeringsgids, maandblad tot voorlichting op het gebied der sociale verzekering en wat daarmede verband houdt in den ruimsten zin 1 (1920) - 27 (1948) [Voortgezet als: De sociale zekerheidsgids] Tijdschrift der Nationale Vereeniging tegen de Werkloosheid. Orgaan der Vereeniging van Nederlandsche Arbeidsbeurzen, orgaan van Gemeentelijke Werkloosheidsfondsen, orgaan van den Nederlandschen Bond voor Werkverschaffing 1 (1912) - 6 (1917) Tijdschrift van den Nederlandschen Werkloosheids-Raad 1 (1918) - 24 (1941) [Van 1920-1927 met supplement: Orgaan voor de praktijk der arbeidsbemiddeling .... Voortzetting van: Tijdschrift der Nationale Vereeniging tegen de Werkeloosheid… Samengegaan met: De arbeidsmarkt, en: Werk en steun, en voortgezet als: Arbeidsbestel] Weekblad voor de rechtspraak der ongevallenverzekering 1 (1905) - 2 (1906) Weekblad voor de rechtspraak der sociale verzekering 3 (1907) - 8 (1912) [Verscheen wekelijks. Voortzetting van: Weekblad voor de rechtspraak der ongevallenverzekering. Voortgezet als: Maandblad bevattende uitspraken van den Centralen Raad van Beroep en van de Raden van Beroep in zake de Ongevallenwet ....]
43
Statistiek Zie ook: Centraal Bureau voor de Statistiek. [Verrijn Stuart, C.A.] Bijdragen tot de statistiek van Nederland. Nieuwe volgreeks. Uitgegeven door het Centraal Bureau voor de Statistiek Den Haag, 1902 (facsimileherdruk ca. 1975). 224 p. [over het onderwerp handelen: armwezen (p. 108-116), enquêtes naar arbeidsomstandigheden (p. 139141), verslagen van de inspecteurs van de arbeid (p. 141-144), verslagen van de Kamers van Arbeid (p. 144-148), spaar- en leenbanken (p. 211-215), verzekeringsstatistiek (p. 217), begrafenis- en ziekenfondsen (p. 218), arbeidersverenigingen (p. 221), werkloosheid en arbeidsbeurzen (p. 222-223), arbeidersbudgets (p. 223). Statistiek van het armwezen over het jaar ...[1902-1920], uitgegeven door het Centraal Bureau voor de Statistiek Jrg.1 (1902) - jrg.19 (1920), 1921 - 1923 [verschenen 1905-1924] [Jaarlijks. Afgesplitst van: Verslag over de verrichtingen aangaande het armbestuur in het Koninkrijk der Nederlanden over…. Voortgezet als: Armenzorgstatistiek over het jaar…. 1921 - 1923 uitsluitend in manuscript; zie voor besprekingen van deze statistiek de artikelen van Verdonck] Armenzorgstatistiek over het jaar ...[1924-1945] uitgegeven door het Centraal Bureau voor de Statistiek 's-Gravenhage, 1926-[1948] [Verschijnt jaarlijks. Tot en met 1932 in de reeks: Statistiek van Nederland. Voortzetting van: Statistiek van het armwezen over het jaar …. 1940 - 1941 onder de titel: Armenzorgstatistiek over .... . 1944 niet verschenen. Voortgezet als: Statistiek der sociale zorg. 1942 - 1943 en 1945 uitsluitend in manuscript; zie voor besprekingen de artikelen van Verdonck] Ondersteuning met geld en levensbehoeften, ingevolge de Armenwet verstrekt door burgerlijke instellingen en gemeentebesturen in de maanden ... in ... gemeenten met meer dan 20.000 inwoners. Centraal Bureau voor de Statistiek, Afdeling Economische en Sociale Statistiek, 1e kwartaal 1947 - 3e kwartaal 1952 's-Gravenhage, 1947-1952 [Mededeling Afdeling Economische en Sociale Statistiek, Centraal Bureau voor de Statistiek. Verscheen 1 keer per 3 maanden. Voortzetting van: Ondersteuning met geld of met levensbehoeften, ingevolge de Armenwet verstrekt door burgerlijke instellingen en gemeentebesturen in de maanden…. Niet verder verschenen] Statistiek van de algemene bijstand ...[1965/1966-1993]. Centraal Bureau voor de Statistiek 's-Gravenhage, 1969-1995 [Verschijnt jaarlijks. Met supplement: Ontvangers van periodieke bijstand. Voortzetting van: Statistiek der sociale zorg.] Adriani, A.J. “Geheimzinnigheid” , in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 105-106 [verzoek om inlichtingen van het Statistisch Instituut aan armbesturen niet door allen beantwoord; kritiek op deze geheimzinnigheid] Adriani, J.H. “De statistiek van het armwezen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 19 (1918), p. 69-71 Armenzorg in Nederland, in opdracht der Vereeniging voor de staathuishoudkunde en de statistiek
44
Amsterdam, 1893-1899, 5 dln. [Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Groningen en Utrecht] Blankenberg, J.F.L., H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, “Hoeveel burgerlijke armbesturen zijn er in Nederland ?”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 9-10 Blankenberg, J.F.L. “De omvang der armenzorg in Nederland in 1913”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 17 (1916), p. 247-249 [analyse van statistische gegevens van het CBS] + reactie door Smissaert, p. 255-257 Blankenberg, J.F.L. “Een kijkje in de keuken der Nederlandsche armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 17 (1916), p. 53-55, 58-59, 63-65 en 93-94 [analyse van statistische gegevens geput uit de jaarcijfers van het CBS] + reactie door H.W. Methorst, directeur van het Centraal Bureau voor de Statistiek, p. 109 Blankenberg, J.F.L. “De omvang der armenzorg in Nederland in 1914”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 18 (1917), p. 159-161 [gegevens uit de door het CBS verzorgde statistiek] Blankenberg, J.F.L. “Verslag over de verrichtingen aangaande het armbestuur over 1915”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 19 (1918), p. 15-16 en 21-22 [kritische bespreking van het rijksverslag over 1915] Boer, T.J. de “Het beroep der ondersteunden volgens de Amsterdamsche armenstatistiek”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 2 (1923), p. 161-164 CBS “Overzicht der bedeelde oude lieden boven 60 jaar in 1918”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 21 (1920), p. 169-170 [tabel met gegevens per provincie en per soort bedelende instelling] Delsman, H.C. “Armenzorg-statistiek” , in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 140 Falkenburg, Ph. “De statistiek van het armwezen (1902). Bijdrage tot de statistiek van Nederland, uitgegeven door het Centraal Bureau voor de Statistiek”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 6 (1905), p. 54-55, 61-63 en 79-81 [bespreking van de eerste publicatie in een serie over het armwezen die het Centraal Bureau voor de Statistiek jaarlijks op basis van art. 193 Grondwet moet gaan maken] Methorst, H.W. “De statistiek van het armwezen over 1921”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 3(1924), p. 166-168 en 179-180
45
[bespreking van de voornaamste door het CBS verzamelde en bewerkte gegevens] Muller-Lulofs, M.G. “Particuliere- en overheidsarmenzorg; arbeidersbudgets”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 12 (1933), p. 3499-3503 Rijken van Olst, H. Inleiding tot de sociale statistiek 2de herziene druk, Assen, 1961. [de 1ste druk was van 1958; bespreking door “W” . in Sociale Zorg, 23 (1961), p. 178-179] Smissaert, H. “Hoe groot is het percentage onzer bedeelden?, “, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 201-202 en 205-206 [discussie ontstaan naar aanleiding van een artikel in “De Protectiebode”] Smissaert, H. “Voortgezette statistiek”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 271-272 Smissaert, H. “Onze armenzorgstatistiek”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 9 (1908), p. 219-220 Smissaert, H. “Statistiek van het Armwezen over 1907”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 11 (1910), p. 46-49 Smissaert, H. “Regeeringsverslag over het armbestuur; 1908”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 11 (1910), p. 173-174 Smissaert, H. “Statistiek van het armwezen over 1912”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 16 (1915), p. 5-9, 13-16 en 21-26 + p. 47 Smissaert, H. “Statistiek van het armwezen over 1915”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 19 (1918), p. 107-111 en 116-117 Smissaert, H. “Statistiek van het armwezen over het jaar 1916”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 20 (1919), p. 88-90, 94-96 en 98-101 Smissaert, H. “Statistiek van het armwezen over 1917”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 21(1920), p. 17-20 en 21-23 Snoeck Henkemans, J.R. “De Diaconieen en de armenzorg-statistiek”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 9-12 + reactie door L.J. van Wijk, p. 32-33 + reactie door J.A.E A. Lisman, p. 37-38
46
+ repliek door Snoeck Henkemans, p. 38-39 Verdonck, R. “De laatste statistiek van het armwezen”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 2 (1923), p. 138-139 [het CBS staakt de uitgave van deze statistiek uit bezuinigingsoverwegingen; gebreken van de bestaande statistiek] Verdonck, R. “Centrale registers hier en elders”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 3 (1924), p. 173-174 [statistische gegevens over centrale registers van bedeelden in Amsterdam en enkele grote Engelse en Amerikaanse steden; in Amsterdam doen alleen de Gereformeerde Kerken en de Evangelisch Lutherse Gemeente nog niet mee] Verdonck, R. “De reorganisatie der statistiek van het armwezen”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 4 (1925), p. 408-409 + discussie met H.W. Methorst, p. 435-437, 458-460 en 475-477 Verdonck, R. “De rijksarmenzorgstatistiek”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 6 (1927), p. 1239-1240 [bespreking van de statistiek van het Centraal Bureau voor de Statistiek in zijn vernieuwde opzet over het jaar 1924] + reactie door P.J. Coffrie, p. 1271-1272 Verdonck, R. “De Nederlandsche armenzorg in 1925”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 7 (1928), p. 1603-1604, 1634-1635, 1667-1668 en 1699-1700 [bespreking van de statistiek van het Centraal Bureau voor de Statistiek over het jaar 1925] Verdonck, R. “De Nederlandsche armenzorg in 1926”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 8 (1929), p. 2000, 2013, 2034-2035 en 2050-2051 [bespreking van de statistiek van het Centraal Bureau voor de Statistiek over het jaar 1926] Verdonck, R. “Verruiming der armenzorgstatistiek tot een statistiek van sociale bemoeiingen”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 8 (1929), p. 2099 [samenvatting van een artikel door J.H. van Zanten in “Gemeentebestuur” over de wenselijkheid van een hervorming van de armenzorgstatistiek; gebreken van de huidige statistiek die geheel gebaseerd is door de gemeentebesturen verstrekte gegevens] Verdonck, R. “De uitgaven voor maatschappelijk hulpbetoon in Nederland in het jaar 1927”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 9 (1930), p. 2349-2350 Verdonck, R. “Intercommunale statistiek”, in:
47
Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 10 (1931), p. 2681-2682 [publicatie van statistische gegevens uit de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht over het jaar 1928] Verdonck, R. “De uitgaven voor maatschappelijk hulpbetoon in Nederland in het jaar 1928”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 10 (1931), p. 2808-2809 Verdonck, R. “De uitgaven voor maatschappelijk hulpbetoon in het jaar 1929”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 11 (1932), p. 3125-3127 Verdonck, R. “Een onderzoek naar de verdeeling der uitgaven van geldelijk gesteunde gezinnen”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 12 (1933), p. 3531-3534 Verdonck, R. “De uitgaven voor maatschappelijk hulpbetoon”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 12 (1933), p. 3599-3601 Verdonck, R. “Uitkomsten van het in 1935 te ’s-Gravenhage ingestelde onderzoek naar de verdeeling der uitgaven van geldelijk gesteunde gezinnen"” in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 14 (1935), p. 4573-4576 [met statistische gegevens over het budget] + discussie met J. Rensen, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 15 (1936), p. 53-55 Verdonck, R. “Een vergelijking tusschen de uitgaven voor maatschappelijk hulpbetoon in 1929 en 1933”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 15 (1936), p. 184-186 Verdonck, R. “De uitgaven voor maatschappelijk hulpbetoon der in Nederland gevestigde instellingen van weldadigheid”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 16 (1937), p. 109-110 [bespreking van de CBS-statistiek over 1934] Verdonck, R. “De vanwege de overheid verstrekte ondersteuning met geld of levensbehoeften in 1938”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 18 (1939), p. 6-8 [statistische gegevens over grotere gemeenten] Verrijn Stuart, C.A. “Eene belangrijke statistiek”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 5 (1904), p. 57-58 [statistische gegevens over Hamburg] Vries, J. de “Statistiek der sociale zorg”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 3 (1949), p. 244, 258, 275-276, 387-388 en 406 [bespreking van de in 1946 voor het eerst weer verschenen statistiek van het C.B.S.] Vries, J. de
48
“De statistiek der sociale zorg over 1947”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 4 (1950), p. 235-236 Wijk, L.J. van “Armenzorg-statistiek”, in: Vragen des Tijds, 1899, II, p. 116-126 Wijk, L.J. van “Armenzorg-Statistiek. Eene ministerieele circulaire” in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 89-91 Zanten, J.H. van “Wijziging van de rijks-statistiek van het armwezen”, in: Sociaal Weekblad, 12 (1898), p. 158-159 en 166-168 Zanten, J.H. van Beschouwing over de wijze, waarop de armenzorg behoort beschreven te worden Amsterdam, z.j. 108 p. proefschrift Gemeenteuniversiteit van Amsterdam [over de statistiek van de armenzorg; bespreking door L. Lietaert Peerbolte in: De Economist, 1898, p. 48-54] Zanten, J.H. van “Het belang der instellingen van weldadigheid bij een goede statistiek van armoede en armenverzorging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 19 (1918), p. 67-69 [inleiding gehouden door de directeur van het Bureau van Statistiek van de gemeente Amsterdam voor de Amsterdamse Armenraad op 19 maart 1918] NN “Armenzorg-verslag en statistiek”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 91-93 [tekst van adressen van de Diakonie Nederlands Hervormde Gemeente Arnhem en de Vereniging van Armbesturen te Amsterdam aan de minister van Binnenlandse Zaken over details van de statistiek] Redactie “Statistiek van het armwezen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 12 (1911), p. 63-66 [uittreksel uit de door het Centraal Bureau voor de Statistiek gepubliceerde statistiek] Redactie “Statistiek van het armwezen over het jaar 1910”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 14 (1913), p. 221-226 en 229-233 en 237-240 Redactie “Statistiek van het armwezen over het jaar 1911”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 15 (1914), p. 129-135 Redactie “De uitgaven voor maatschappelijk hulpbetoon in 1931”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 13 (1934), p. 3908-3910 [bespreking rijksstatistiek over het jaar 1931] Redactie “De armenwet-ondersteuningen in het tweede kwartaal 1941”, in:
49
Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20 (1941), p. 278-270
50
Literatuur Liberale opvattingen Bölger, B. Organisatorische verhoudingen tusschen werkgevers en arbeiders Haarlem, 1929. 468 p. [dissertatie; met onder meer de aanzetten tot samenwerking tussen centrales van werkgevers en werknemers; veel kwantitatieve gegevens over CAO’s; bespreking door A.A. van Rhijn in De Economist, 1928, p. 561-563] Bos, D. “Vrijzinnige hervormingspolitiek”, in: Vragen des Tijds, 1909, II, p. 1-30 Esveld, N.E.H. van “De rechtvaardige samenleving en de welvaartsstaat”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 18 (1963), p. 717-731 [over het ontstaan van het begrip welvaartsstaat met de betekenis van termen als ‘welvaart’ en ‘welvaartsstaat’, doelstelling van de economische en de sociale politiek, de sociale zekerheid en de rol van de staat] Esveld, N.E.H. van “Een compromis, geen synthese”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 20 (1965), p. 579-583 [schrijver, redacteur van het Sociaal Maandblad Arbeid, waarschuwt tegen een te ver doorgevoerde solidariteit] Esveld, N.E.H. van “Een nieuwe rechtsgrond der sociale verzekering ?”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 21 (1966), p. 215-221 [naar aanleiding van een discussie tussen minister Veldkamp en de Eerste Kamer en de plannen van de minister voor een volksverzekering tegen arbeidsongeschiktheid] + discussie met Veldkamp, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 21 (1966), p. 422-427 + reactie door: Duchemin, J.G. “Sociale verzekering en rechtsgrond”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 21 (1966), p. 735-736 Esveld, N.E.H. van De ontplooiing van het individu in het arbeidsrecht Amsterdam, 1946. 273 p. [ook over het katholicisme en het sociale vraagstuk] Esveld, N.E.H. van “Verschuivingen in de sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 21 (1966), p. 603-606 [schrijver maakt zich zorgen over de sterk stijgende kosten van de sociale verzekering en acht bezinning dringend nodig] Esveld, N.E.H.
51
“Vereenvoudiging onzer sociale wetgeving”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 22 (1967), p. 140-144 [kritiek op het voornemen deze taak toe te vertrouwen aan een door Veldkamp gepresideerde Staatscommissie die de nieuwe minister van Sociale Zaken voor de voeten zou kunnen gaan lopen] Esveld, N.E.H. van “Vereenvoudiging en codificatie van de sociale zekerheidswetgeving”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 22 (1967), p. 511-513 [commentaar op de plannen van de regering; SER-commissie en Staatscommissie-Veldkamp] + reactie door: Veldkamp, G.M.J. “Tekorten in overvloed”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 22 (1967), p. 514-528 Esveld, N.E.H. van “Programmering der sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 22 (1967), p. 737-739 [kritische bespreking van het regeringsbeleid] Molenaar, A.N. Arbeidsrecht deel I. Zwolle, 1953. . deel II, A en B. Zwolle, 1957. totaal 2277 p. [bespreking door M.B. Vos in Sociaal Maandblad, 14 (1959), p. 534-539; hoofdstuk V, p. 1480-2106 handelt over de sociale verzekeringen] Smissaert, H. “De voorbereiding tot onze jongste arbeids-wetgeving”, in: Onze Eeuw, 1 (1901), dl. I, p. 250-267 [schrijver stelt voor wetsvoorstellen op sociaal gebied voor te leggen aan een ‘Commissie voor de Arbeidswetgeving” ; nodig is “stelselmatige , voorafgaande raadpleging der belanghebbenden (werkgevers en werknemers)] Smissaert, H. “De “aanvullende” staats-bemoeiing”, in: Onze Eeuw, 1 (1901), dl. II, p. 825-850 [beschouwing over de verhouding tussen staatsoptreden en particulier initiatief] Smissaert, H. “De arbeidsovereenkomst der dienstboden”, in: Onze Eeuw, 4 (1904), dl. III, p. 372-402 [bespreking van het wetsvoorstel tot wijziging van de artikelen 1637-1639 van het Burgerlijk Wetboek (arbeidsovereenkomst) met een bepaling over verplegingskosten bij ziekte] Smissaert, H. “Sociale wetgeving en industrieele weerkracht”, in: Onze Eeuw, 5 (1905), dl. I, p. 1-44 Smissaert, H. “Economische varia”, in: Onze Eeuw, 9, dl. IV (1909), p. 127-154
52
[bespreking van groot aantal publicaties over sociale politiek van: H. Visscher, P.A. Diepenhorst, P.L. Tak, P.J. Troelstra, H. Polak, H. Roland Holst-van der Schalk, J. St. Loe Strachey en een preadvies geschreven voor de Vereniging voor de Staathuishoudkunde en de Statistiek] Veegens, J.D. “Verkeerd beleid”, in: Vragen des Tijds, 1910, I, p. 1-16 [over sociale verzekeringen en staatspensioen] Veegens, J.D. “Christelijke rechtsbeginselen:, in: Vragen des Tijds, 1910, I, p. 203-224 [over sociale verzekeringen] Protestants-christelijke opvattingen Fabius, D.P.D. Sociale vraagstukken Leiden, 1905. 392 p. Fabius, D.P.D. Verzekeringsdwang Utrecht, 1909, 292 p. Fabius, D.P.D. Studiën en schetsen op het gebied van staat en maatschappij 1916-1917 Serie VIII, p. 17-24 [onder andere over sociale verzekering] Fabius, D.P.D. Studiën en schetsen op het gebied van staat en maatschappij 1919-1920 Serie XI, p. 75-142 [onder andere pleidooi tegen de verzekeringsdwang] Proces-verbaal tweede Christelijk Sociaal Congres gehouden te Amsterdam op 10, 11, 12 en 13 maart 1919 Rotterdam, 1919. Ruppert, M. De Nederlandse vakbeweging. Haarlem, 1953. 420 p. [bespreking door A.N. Molenaar in Sociaal Maandblad, 8 (1953), p. 265-268] Ruppert, M. De welvaartsstaat. Een inleidende beschouwing Kampen, 1965, 92 p. Woldring, H.E.S. en D.Th. Kuiper Reformatorische maatschappijkritiek. Ontwikkelingen op het gebied van sociale filosofie en sociologie in de kring van het Nederlandse protestantisme van de 19e eeuw tot heden Kampen, 1980. 467p.
53
Katholieke sociale leer – solidarisme Aalberse, P.J.M. Arbeidersverzekering en arbeidscontract Leiden, 1914 [Politieke en Sociale Studiën, VII, 2] Aengenent, J.D.J. Leerboek der Sociologie 1ste druk, Leiden, 1909 2de druk, Leiden, 1911. 515 p. 3de druk; Leiden, 1918 4de druk; Leiden, 1919. 468 p. 5de druk; Leiden, 1922. 464 p. 7de druk met P.J.M. Heskens, Den Haag, 1931. 403 p. [onder “sociologie” verstonden de katholieken rond 1900 iets anders dan nu; sociologie was voor hen de katholieke maatschappijleer of in de woorden van Aengenent “dat deel der bijzondere ethica hetwelk handelt over de rechten en plichten van den mensch als maatschappelijk wezen.“ (p. 12); het boek bestaat uit drie delen: I. Het sociale vraagstuk; II. het sociale vraagstuk in zijn onderdelen (d.w.z.het arbeidsvraagstuk, het landbouwvraagstuk, het middenstandsvraagstuk, het vrouwenvraagstuk) en III Economische vraagstukken; over het onderwerp handelen in de 4de druk vooral de pp. 102-178 (solidarisme, katholieke sociale leer, staat en sociale kwestie) en 214-225 (sociale verzekeringen); vergelijk ook P.B. Bruin en H. Pesch] Arts, W.A. [e.a.] red. Tempora mutantur. Over maatschappelijke verandering en ontwikkelingen in het sociale denken Baarn, 1992. 220 p. Annalen van het Thijmgenootschap jaargang 80, aflevering 1 [bundel artikelen als liber amicorum opgedragen aan prof. dr. J.M.M. de Valk, hoogleraar aan de Erasmusuniversiteit Rotterdam met onder meer A.W.J. Houtepen,, Gerechtigheid in honderd jaar sociale encyclieken (p. 28-50) en W.A. Albeda, “De toekomst van de bedrijfsvereniging” (p. 180190)] Bantjes, J.G., e.a. Leerboek van de sociale hygiëne en van de sociale wetgeving Roermond-Maaseik, 1934. 672 p. Bruin, P.B., s.j. Sociologische beginselen. Leidraad bij de studie der sociale quaestie Nijmegen, 1904. 398 p. [de schrijver was professor in de ethiek te Oudenbosch; over het onderwerp handelen vooral de pp. 327-360; vergelijk ook Pesch en Aengenent] Deelen, fr. N. sscc. “Naar een theologie van de arbeid”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 9 (1956/1957), p. 145-151 Hentzen, C. [= pater Cassianus Hentzen] Uit onze sociale geschiedenis, Herinneringen en Documentalia Bussum, 1956. 252 p. [bevat enkele documenten over het katholieke organisatieleven onder meer de richtlijnen uit 1916 over vak- en standsorganisaties] Keulemans, Th.
54
Maatschappijleer Sittard, 1937 Koenraadt, W.M.J. en M. van Poll Handboek der maatschappijleer 2 delen; Hilversum, 1938 Langendonck, J. van “Het zoeken naar zekerheid”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 33(1978), p. 659-676 [beschouwing waarbij de schrijver, hoogleraar aan de universiteit van Leuven, de door de staat geregelde en gegarandeerde zekerheid ziet als het eindpunt van een ontwikkeling die begint met de familie] Luykx, Paul “Een eeuw katholicisme en Rerum Novarum”, in: Paul Luyks, Andere katholieken, Opstellen over Nederlandse katholieken in de twintigste eeuw Nijmegen, 2000, p.211-224 [oorspronkelijk in: Documentatieblad voor de Nederlandse Kerkgeschiedenis na 1800, 35 (1991), p. 23-37; in het Engels vertaald in 1993 als: The Church faces the modern world. Rerum Novarum and its impact] Pesch, Heinrich, met een inleiding door Joh. C. Aalberse Solidarisme of de grondslagen der volkshuishoudkunde (sociale economie) Leiden, Futura, 1907. 76 p. [Reeks Sociale Studiën uitgegeven door P.J.M. Aalberse, dl. III, afl. 2; vertaling van het opstel ‘Het christelijk-maatschappelijk stelsel der volkshuishouding’ verschenen in Stimmen aus Maria-Laach in 1907] Pesch, Heinrich s.j., vrij bewerkt door P.J.M. Aalberse Liberalisme, socialisme en katholieke staats- en maatschappijleer 4 delen; Leiden, 1908-1917 [bewerking van: Liberalismus, Socialismus und christliche Gesellschaftsordnung; zie hierover ook: Luykx, Rerum Novarum, p. 216-217 in verband met een toevoeging aan dit standaardwerk door Aalberse over het stakingsrecht] Pesch, Heinrich s.j. Lehrbuch der National-ökonomie 5 delen, 1906-1925? dl. I Freiburg im Breisgau, 1905. 485 p. [origineel geschreven tussen 1904 en 1923] Pelster, H.J.W. “De rechtvaardige verdeeling”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 20 (1921), p. 49-50 en 58-60 [gevolgd door een lange serie artikelen in dit tijdschrift over een geheel nieuw systeem van sociale ordening waarbij de arbeid en “loonverzeekering” een hoofdrol spelen; schrijver was advocaat te Breda] zie verder pp.: 92-93, 99-100, 105-107, 116-117, 137-139, 146-148, 154-156, 161-163, 185-188, 233236, 385-387, 395-397 en 401-404 + J.D.J. Aengenent “De theorie van mr. Pelster omtrent het arbeidsloon”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 21 (1922), p. 355-357, 365-367, 369-371 en 377=379 [schrijver, later bisschop van Haarlem, verwerpt de theorie van Pelster]
55
Pelster, H.J.W. “De onjuistheid der gangbare leer aangaande den maatstaf ter bepaling van het loon”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 22 (1923), p. 25-28, 35-39 en 41-44. Pelster, H.J.W. “Het arbeidsloon als bestaansmiddel van den werkman gedurende heel zijn leven”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 28 (1929), p. 436-439 Poiesz, P.J. “Solidariteit”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 3(1904), p. 207-209 en 230-232 Ponsioen, J.A. Sociale zekerheid, maatschappelijk werk, caritas [Oosterbeek], [ca. 1957]. 33 p. Ponsioen, J.A. en Veldkamp, G.M.J. red. Welvaart, Welzijn en Geluk. Een Katholiek uitzicht op de Nederlandse samenleving Hilversum, 1960 delen I en II. 261 en 273 p. [bespreking door G.F. Fortanier in Sociaal Maandblad Arbeid, 16 (1961), p. 297-299; het boek behandelt de Christelijke beginselen van de sociale politiek; solidariteit, subsidiariteit en verdraagzaamheid; uitgegeven onder auspiciën van de Katholieke Raad van Overleg voor sociaaleconomische aangelegenheden die weer bestond uit vertegenwoordigers van: Katholieke Arbeidersbeweging Katholiek Verbond van Werkgevers Vakverenigingen Katholieke Boeren- en Tuindersbond Katholieke Middenstandsbond Katholieke Standsorganisatie voor de Werknemende Middenstand St. Adelbertvereniging] + deel III (1963). 242 p. onder redactie van J.A. Ponsioen, G.M.J. Veldkamp en W.K.N. Schmelzer dit deel handelt over Christelijke economische politiek + deel IV (1963). 295 p. onder dezelfde redactie als deel III dit deel handelt over sociaal-culturele beleidsvragen + deel V (1963). 380 p. onder dezelfde redactie als deel III dit deel handelt over internationale samenwerking Raaijmakers, Ch.A.M. s.j. Verzekering tegen werkloosheid Amsterdam, 1895. 90 en 18 p. Raaijmakers, Ch.A.M. s.j. Staat en armenzorg Leiden, 1907. 100 p. Romme, C.P.M. Over het begrip “arbeid” naar Nederlands recht Openbare les gehouden bij de aanvaarding van het lectoraat in de Sociale Wetgeving aan de R.K. Handelshogeschool te Tilburg op 19 januari 1934
56
(Amsterdam, 1934) Romme, C.P.M. Nederlandsche sociale politiek Hilversum, [1940]. 131 p. Salemink, Theo Katholieke kritiek op het kapitalisme 1891-1991 Amersfoort/Leuven, 1991. 279 p. [de auteur is theoloog; besteedt aandacht aan Veraart, maar niet aan Aalberse, Aengenent of de Tilburgse School] Veldkamp, G.M.J. "De loongrens in de Ziektewet", in: De Sociale Verzekeringsgids, 25 (1944/45), augustus 1944, p. 13-15 Veldkamp, G.M.J. “Enkele critische opmerkingen over het risque professionel”, in: Sociaal Maandblad , 1 (1946/47), p. 125-134 [schrijver poneert dat een ongeval geen bedrijfsrisico maar een “sociaal risico” is; dan wordt ook een uniforme premie mogelijk] + reactie in Sociaal Maandblad, 2 (1947) W. Wind, De rechtsgrond der ongevallenverzekering, p. 68-71 Veldkamp, G.M.J. Inleiding tot de studie der sociale verzekering [Z.pl.], [1947]. 144 p. Veldkamp, G.M.J. Individualistische karaktertrekken in de Nederlandse sociale arbeidsverzekering. Een critisch onderzoek naar de grondslagen der sociale arbeidsverzekering Alphen aan den Rijn, 1949. 313 p. [proefschrift RK Hogeschool Tilburg, promotor prof. Cobbenhagen; bespreking samen met een boek van J.J.M. Veraart door N.E.H. van Esveld in Sociaal Maandblad, 5 (1950), p. 226-249 en 258-288; Van Esveld is voorzitter van de Raad van Arbeid in Rotterdam; kritische beoordeling van het proefschrift van Veldkamp; recapitulerend: “dat hij ten eerste nalaat zelf een omschrijving van het begrip sociale verzekering op te bouwen. Vervolgens laat hij na door te dringen tot het wezen van het recht. In de derde plaats is verzuimd het essentiele bestanddeel van een rechtsgrond -de rechtvaardiging van staatsdwang- te belichten, of zelfs maar te noemen. Vervolgens vloeit zijn beperking van de takken van verzekering, welke voor zelfstandigen verplicht zullen worden gesteld, op geenerlei wijze uit zijn theoretisch betoog voort. In de vijfde plaats ontbreekt bij de behandeling van het financiele stelsel der sociale verzekering de ontwikkeling van een geheel eigen denkbeeld. Bovendien is de conclusie, dat het fondsvormingsstelsel slechts in een privaatrechtelijke sfeer past en dus niet meer bij een sociale arbeidsverzekering behoort, geen logisch gevolg van het voorafgaande betoog. In de zevende plaats is hij naar onze mening niet erin geslaagd om de vele bezwaren, welke tegen het “sociale risico” worden aangevoerd, afdoende te weerleggen” (p. 285)] Veldkamp, G.M.J. “Enige aspecten van de financiering der sociale verzekering in het licht van de maatschappelijke beschouwing der verzekering”, in: Sociaal Maandblad, 4 (1949), p. 266-281 en 381-397 [schrijver signaleert een vermaatschappelijking van de sociale verzekering en een groeiende voorkeur voor het omslagstelsel]
57
Veldkamp, G.M.J. Inleiding tot de sociale verzekering Amsterdam, 1953. 215 p. Veldkamp, G.M.J. Economische orde en sociale politiek. Een bundel opstellen Leiden, 1957. 156 p. Veldkamp, G.M.J. “De spanning tussen risico en zekerheid in het sociale en economische leven”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 15 (1960), p. 144-157 [schrijver signaleert dat de neiging om risico’s te aanvaarden minder wordt en ziet dit als “niet bevorderlijk voor de maatschappelijke vooruitgang”] Veldkamp, G.M.J. “Waar staan wij met de Nederlandse sociale zekerheid ?”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 19 (1964), p. 690-700 [uitwerking van een inleiding gehouden voor de Buitenlandse Persvereniging te Den Haag op 1 oktober 1964] Veldkamp, G.M.J. “De vormgeving in de ontwikkeling van het sociale verzekeringsrecht”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 20 (1965), p. 362-377 Veldkamp, G.M.J. “Het krachtenveld der sociale politiek”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 20 (1965), p. 653-660 [rede gehouden op 27 september 1965 voor The American Chamber of Commerce in the Netherlands] NN "Grove aanval op minister Veldkamp. Werkgevers schijnen paniek te willen zaaien", in: Ruim Zicht, 15 (1966/67), nr. 14, p. 4 [nota van de werkgevers aan de Tweede Kamer over de kostenstijging in de sociale zekerheid] NN "Vereenvoudiging sociale wetgeving. Belangrijke nota van minister Veldkamp", in: Ruim Zicht, 15 (1966/67), nr. 23, p. 3 [over de nota van Veldkamp aan de Tweede Kamer] Veldkamp, G.M.J. De sociale zekerheid opnieuw beschouwd in perspectief Alphen aan den Rijn, 1967. 21 p. NN "Veldkamp: groot bouwer aan de sociale verzekeringen", in: Ruim Zicht, 16 (1967/68), nr. 2, p. 11 [lofzang geschreven bij gelegenheid van het aftreden van Veldkamp als minister] Veldkamp, G.M.J. “Enkele sociaal-economische aspecten van de sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 23(1968), p. 585-601 [schrijver pleit voor verdere integratie van de premies in het totale financiële beleid; signaleert lacunes in het stelsel onder meer de verzekering tegen ziektekosten en die tegen arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen]
58
Veldkamp, G.M.J. Sociale triptiek. Verantwoording en achtergronden van een beleid 's-Gravenhage, 1968. 303 p. Veldkamp, G.M.J. “De economie der sociale zekerheid”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 24 (1969), p. 183-198 [preadvies voor de Vereniging voor Arbeidsrecht] Veldkamp, G.M.J. De crisis in de Nederlandse sociale zekerheid anno 1976: obstructie, destructie, constructie Amsterdam, [1976]. 120 p. Veldkamp, G.M.J. Afscheid van de verzekeringsgedachte, over het oneigenlijk gebruik van het begrip verzekering in het Nederlands systeem van sociale zekerheid Deventer, 1978. 26 p. Veldkamp, G.M.J. met B. le Blanc en A. Bosscher Inleiding tot de sociale zekerheid en de toepassing ervan in Nederland en België Deventer, 1978-1980, 2 dln. 331 p. en 518 p. [Dl. 1: Karakter en geschiedenis, m.m.v. H. Deleeck, R. Dillemans, J. van Langendonck en J. van Steenberge Dl. 2: Juridisch systeem Nederland-Belgie-internationaal, maatschappelijke werking, verzekeringsaspecten, economie van de sociale zekerheid, m.m.v. B. Le Blanc, A. Bosscher, H. Deleeck, R. Dillemans, J. van Langendonck, G. Perrin en J.J.M. van der Ven; met uitgebreide opgaven van gedrukte bronnen en literatuur verspreid in de tekst] Veldkamp, G.M.J. De didactiek van de sociale zekerheid Deventer, 1984. 38 p. Veldkamp, G.M.J. Schets van de leer van de sociale zekerheid Deventer, 1984. 325 p. Veldkamp, G.M.J. Sociaal en gerechtig. Een selectie opstellen uit het werk van G.M.J. Veldkamp van 1946-1986 Alphen aan den Rijn, 1986. 415 p. Veldkamp, G.M.J. (red.) Sociale zekerheid in een periode van economische overgang Deventer, 1978. 99 p. Veldkamp, G.M.J. (red.) De economie en het sociale zekerheidsbeleid Deventer, 1980. 232 p. Veldkamp, G.M.J. (red.) Financieringswet sociale zekerheid. Staatscommissie vereenvoudiging en codificatie van de sociale zekerheidswetgeving [G.M.J. Veldkamp, voorzitter] 's-Gravenhage, [1980], 2 dln. [I: Verslag-voorontwerpen van wet.- 263; p. II: Bijlagen, 440 p.] Veldkamp, G.M.J., “De vermaatschappelijking van de sociale zekerheid toen en nu”, in:
59
Terugblikken en vooruitzien. De Katholieke Arbeiders Beweging in herinneringen en beschouwingen. Een Liber Amicorum voor KAB/NKV Baarn, 1981, p. 180-192 Veldkamp, G.M.J. (red.) Ombuigingen in de sociale zekerheid. Een paradox voor de economie van de jaren '80 Deventer, 1983. 366 p. [Sociale zekerheidsreeks, 9] Veldkamp, G.M.J., en H. Deleeck Inleiding tot de sociale zekerheid en de toepassing ervan in Nederland en België. Karakter en geschiedenis Deventer, 1978. 331p. Veldkamp, G.M.J., B. le Blanc, A. Bosscher Inleiding tot de sociale zekerheid en de toepassing ervan in Nederland en België. Deel II. Juridisch systeem Nederland-België-internationaal; maatschappelijke werking; verzekeringsaspecten; economie van de sociale zekerheid Deventer, 1980. 518 p. Kam, C.A. de, C.G.M. Sterks en G.M.J. Veldkamp Leer van de Sociale Zekerheid Deventer, 1989. [Veldkamp, G.M.J.] Liber in memoriam Prof. Dr. G.M.J. Veldkamp Tilburg, 1992. 334 p. Veldkamp, G.M.J. Herinneringen 1952-1967. Le carnaval des animaux politiques. Bewerkt door P.G.T.W. van Griensven en J.M.M.J. Clerx 's-Gravenhage, 1993. 229 p. [gedeeltelijke publicatie van de memoires van de oud-minister over de periode 1952-1967; met veel gegevens over de verhoudingen in politiek Den Haag] Berghman, J. "Kanttekeningen bij Veldkamps Sociale Zekerheids-begrip", in: F.A.J. van den Bosch en A.M. Dancot-Devriendt (red.) Sociaal en zeker = Social and secure. Opstellen aangeboden aan Prof. Dr. G.M.J. Veldkamp ter gelegenheid van zijn afscheid als buitengewoon hoogleraar aan de Katholieke Hogeschool Tilburg en bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Leiden (Deventer,1986), p. 27-37 Ven, F.H.J.M. van der Critische inleiding tot de systematiek van het Arbeidsrecht Tilburg, 1938. Ven, F.H.J.M. van der Inleiding tot het Arbeidsrecht (2de druk, Tilburg, 1946) Ven, F.J.H.M. van der Economische en sociale opvattingen in Nederland Utrecht, z.j. 108 p. [De Nederlandse volkshuishouding tussen twee wereldoorlogen]
60
Ven, J.J.M. van der Arbeid en Recht Openbare les, Utrecht, 1942. Ven, J.J.M. van der De eenheid van het arbeidsrecht Nijmegen, 1947 [Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar in het arbeidsrecht aan de R.K. Universiteit te Nijmegen op 19 november 1947] Ven, J.J.M. van der “Sociale zekerheid en persoonlijke verantwoordelijkheid”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 21 (1966), p. 537-542 [schrijver was voorzitter van de Sociale Verzekeringsraad] Ven, J.J.M. van der “Kerk en sociaal-economische politiek”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 21 (1966), p. 549-555 [ontwikkeling van gedachten op sociaal-economisch terrein van de RK kerk vanaf 1891; schrijver was voorzitter van de Sociale Verzekeringsraad] Ven, J.J.M. van der “Sociale zekerheid als maatschappelijk verschijnsel”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 22 (1967), p. 152-161 [schrijver was voorzitter van de Sociale Verzekeringsraad] Vliegen, W.H. "De sociale politiek van Leo XIII", in: De Nieuwe Tijd, 8 (1903), p. 547-561 [negatief oordeel over de encyclieken Rerum Novarum en Graves de re communi] NN "Prof. dr. R.A. de Moor (Tilburg): katholieke sociale leer bestaat niet", in: Ruim Zicht, 14 (1965/66), nr. 17, p. 4 Geschiedschrijving van de sociale politiek Bekkum, Ronald van Tussen vraag en aanbod. Op zoek naar de identiteit van de arbeidsvoorzieningsorganisatie Den Haag, 1996. 647p. [schrijver werkte op het departement van Sociale Zaken en was nauw betrokken bij de tripartisering van de Arbeidsvoorziening; ook over werkloosheid, bedrijfsorganisatie, werkloosheidsverzekering enz.; behandelt de periode tot 1945] Bergink, A.H. en Samusel Senior Coronel Samusel Senior Coronel: zijn betekenis voor de sociale geneeskunde in Nederland Assen, 1960. 237 p. Blockmans, W.P., en L.A. van der Valk (red.) Van particuliere zorg naar openbare zorg en terug? Amsterdam, 1992. 211 p. Bos, Sandra
61
“Uyt liefde tot malcander”. Onderlinge hulpverlening binnen de Noord-Nederlandse gilden in internationaal perspectief (1570-1820) Amsterdam, 1999. 398 p. Bulder, Elles “Ouderenzorg binnen de huishouding in Limbricht en Scheemda, 1920-1940”, in: W.P. Blockmans en L.A. van der Valk Van particuliere naar openbare zorg, en terug ?. Sociale politiek in Nederland sinds 1880 Amsterdam, NEHA, 1992, p. 161-176 Bulder, Elles The social economics of old age. Strategies to maintain income in later life in the Netherlands 18801940 Amsterdam, 1993. 281 p. Bijsterveld, Karin Geen kwestie van leeftijd. Verzorgingsstaat, wetenschap en discussies rond ouderen in Nederland, 1945-1982 Amsterdam, 1996. 382 p. Cannegieter, D. Honderdvijftig jaar Gezondheidswet Assen, 1954. 195 p. [geschiedenis van wetgeving inzake de volksgezondheid periode 1795-1954; ziekenfondsen, kruiswerk, inspecties volksgezondheid] Damme, D. van Armenzorg en de staat. Comparatief-historische studie van de origines van de moderne verzorgingsstaat in West-Europa (voornamelijk achttiende tot begin negentiende eeuw) Gent, 1990. 328 p. Deslé, Els “Een centrale schakel in de overgang van armenzorg naar werklozenzorg: de individuele ‘arbeidsbemiddeling’ (1885/6-1914)”, in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis, 16 (1990), p. 1-17 Dercksen, A.M.M., en L.H. Jansen Verplanke Geschiedenis van de onmaatschappelijkheidsbestrijding in Nederland, 1914-1970 [z .pl.], 1987. 314 p. Doorn, J.A.A. van, en C.J.M. Schuyt De stagnerende verzorgingsstaat Meppel, 1982. 232 p. [Bevat artikelen eerder verschenen in: Beleid en maatschappij] Doorn, J.J.A. van "De strijd tegen armoede en werkloosheid in historisch perspectief", in: W.P. Blockmans en L.A. van der Valk (red.), Van particuliere naar openbare zorg, en terug? Sociale politiek in Nederland sinds 1880 Amsterdam, NEHA, 1992, p. 1-30 Eijl, Corrie van, Lex Heerma van Voss en Piet de Rooy ed. Sociaal Nederland. Contouren van de twintigste eeuw Amsterdam, 2001, 249 p.
62
[bundel bijdragen over diverse aspecten van de sociale geschiedenis; geen ervan handelt over de sociale zekerheid; dit komt wel aan de orde in de inleidende bijdrage door Gabriël van den Brink, Christien Brinkgreve en Lex Heerma van Voss, p. 1-12] Gastelaars, M. Een geregeld leven. Sociologie en sociale politiek in Nederland, 1925-1968 Amsterdam, 1985 [dissertatie over de opkomst van de verzorgingsstaat als grondslag voor het functioneren van de sociologie in het sociaal beheer] Genabeek, Joost van Met vereende kracht, risico’s verzacht. De plaats van onderlinge hulp binnen de negentiende-eeuwse particuliere regelingen van sociale zekerheid Amsterdam, 1999. Geremek, Bronislaw Geschichte der Armut. Elend und Barmherzigkeit in Europa München, 1991. 308 p. [Duitse vertaling van een oorspronkelijk in het Pools geschreven boek; de schrijver publiceerde veel over armoede in laat-middeleeuws Europa] Gerwen, Jacques van, en Marco H.D. van Leeuwen (red.) Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen Amsterdam, 1998. 1059 p. [voorstudie op het in 2000 verschenen boek ‘Zoeken naar zekerheid’] Gerwen, Jacques van, en Marco H.D. van Leeuwen Zoeken naar zekerheid - Risico’s, preventie, verzekeringen en andere zekerheidsregelingen in Nederland 1500-2000 Verbond van Verzekeraars/NEHA Den Haag/Amsterdam, 2000; 4 dln. met register deel I: De rijke Republiek; gilden, assuradeurs en armenzorg 1500-1800. 480 p. deel II: De eenheidsstaat: onderlinges, armenzorg en commerciële verzekeraars 1800-1890. 419 p. deel III: De ontluikende verzorgingsstaat: overheid, vakbonden, werkgevers, ziekenfondsen en verzekeringsmaatschappijen 1890-1945. 478p. deel IV: De welvaartsstaat: volksverzekeringen, verzekeringsconcerns, financiële dienstverleners en institutionele beleggers 1945-2000. 444 p. [overzichtswerk over de geschiedenis van het zoeken naar zekerheid vanaf 1500; beeldredactie door Vibeke Kingma; bespreking door Piet de Rooy in de BMGN, 117 (2002), p. 208-212] Gouw, A. de “Van kinderbijslag naar basisinkomen ?”, in: W.P. Blockmans en L.A. van der Valk red. Van particuliere naar openbare zorg, en terug ?. Sociale politiek in Nederland sinds 1880 Amsterdam, NEHA, 1992, p. 83-102 Heek, F. van Van hoogkapitalisme naar verzorgingsstaat, een halve eeuw sociale verandering 1920-1970 Meppel, 1973. 340 p. [Bevat artikelen, eerder verschenen 1935-1972] Hertogh, M. "Geene wet, maar de Heer!" De confessionele ordening van het Nederlandse sociale zekerheidsstelsel (1870-1975) 's-Gravenhage [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1998. 414 p.
63
Hertogh, M. Het Debat Staatspensioen 1870 - 1930 Tilburg, 1991. 102 p. Heynsbroek, Louis “Corporatisme in de katholieke zuil. Katholieke opvattingen over het loonoverlegstelsel na Rerum Novarum”, in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis, 17 (1991), p. 172-196. Hoefnagels, H. Een eeuw sociale problematiek. Van sociaal conflict naar strategische samenwerking Assen, 1957. 292p. [zie de laatste (3e) druk: Een eeuw sociale problematiek, de Nederlandse sociale ontwikkeling van 1850 tot 1940 Alphen aan den Rijn, 1974. 280 p.; de 2de druk Roermond/Maaseik, 1966; bestrijkt de periode 1850-1940] Hoogenboom, M.J.M. “Privatisering in de geschiedenis van Nederlandse sociale verzekering”, in: Socialisme en Democratie, 1 (1998), p. 16-21. Hoogenboom, M.J.M. Standenstrijd en zekerheid: een geschiedenis van oude orde en sociale zorg in Nederland (ca. 18801940) Amsterdam, 2003. 357 p. [dissertatie Universiteit van Amsterdam; zie recensie in NRC-Handelsblad 6 september 2003 door Paul Schnabel] Horstman, Klasien “Om het beheer van de arbeidsongeschiktheid. Het politieke debat over de Ongevallenwet en het wel en wee van een medische markt”, in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis, 25 (1999), p. 383-406 Jong, E.P. de "Veertig jaar sociale zekerheid 1945-1985", in: Sociaal-rechtelijk en sociaal-politiek denken sedert de Tweede Wereldoorlog. Veertig jaar Sociaal Maandblad Arbeid (Alphen aan den Rijn, 1986), p. 415-429 Kerkvliet, Joh. Az. [= pseudoniem voor P.J.M. Aalberse] “Het kinderwetje-Van Houten. Een gouden jubileum”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 23 (1924), p. 513-518, 529-532, 541-543, 553-555, 568-571 en 607-611 [historisch overzicht] Kerkvliet, Joh. Az. [= pseudoniem voor minister P.J.M. Aalberse] “Van Van Houten tot Ruys de Beerenbrouck sr.”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 24 (1925), p. 385-387, 397-399, 409-412, 421-424, 457-461, 485-486 en 495-497 [geschiedenis van de arbeidswetgeving in de periode 1874-1889] Kessel, J.G.F.M. van “Flexibele pensionering in Nederland (I)”, in: Sociaal-rechtelijk en sociaal-politiek denken sedert de Tweede Wereldoorlog. Veertig jaar Sociaal Maandblad Arbeid (Alphen aan de Rijn, 1986), p. 484-507 Klein, Marian van der
64
“Employers Schemes in Twente, the Netherlands Industrial Accidents, Caring Power and Local Breadwinning Practices around 1900”, in: Anne-Marie Kuijlaars, Kim Prudon en Joop Visser red., Business and Society Rotterdam 2000, p. 425-441 Klein, Marian van der “Werkgeversfondsen in Twente. Ongevallen, zorgende macht en lokale kostwinningspraktijken rond 1900”, in: NEHA Jaarboek, 63 (2000), p. 43-70. Klein, P.W., en G.J. Borger (red.) De jaren dertig, aspecten van crisis en werkloosheid. Verslag congres Technische Hogeschool te Enschede van 15 en 16 april 1977 Amsterdam, 1979. 294 p. Kloosterman, R. Werkloosheid in Nederland, 1920-1939, een onderzoek naar regionale verschillen Utrecht, 1985. 351 p. Knotter, Ad, Bert Altena en Dirk Damsma (red.) Labour, social policy and the welfare state. Papers presented to the ninth British-Dutch conference on labour history Amsterdam, 1997. 198 p. Kuypers, Ivo In de schaduw van de grote oorlog. De Nederlandse arbeidersbeweging en de overheid, 1914-1920 Amsterdam, 2002. 304 p. [over de wetten van Talma p. 26-33, de werklozensteun p. 58-65, het Kon. Nationaal Steuncomité p. 65-71, de activiteiten van Veraart in 1919 p. 257-263, het Christelijk Sociaal Congres p. 264-269] Lis, Catharina, Hugo Soly en Dirk van Damme Op vrije voeten ? Sociale politiek in West-Europa (1450-1914) Kritak, Leuven, 1985. 240 p. Luykx, Paul Andere katholieken. Opstellen over Nederlandse katholieken in de twintigste eeuw Nijmegen, 2000. 336 p. [bundelingen van artikelen gepubliceerd tussen 1978 en 2000 met ondere andere: ‘Een eeuw katholicisme en Rerum Novarum’, p. 211-224] Regt, A. de Arbeidersgezinnen en beschavingsarbeid, ontwikkelingen in Nederland 1870-1940. Een historischsociologische studie Meppel, 1984. 330 p. Rigter, D.P., E.A.M. van den Bosch, R.J. van der Veen en A.C. Hemerijck Tussen sociale wil en werkelijkheid. Een geschiedenis van het beleid van het Ministerie van Sociale Zaken ‘s-Gravenhage, 1995. 469 p. Roebroek, J.M., en M. Hertogh 'De beschavende invloed des tijds', twee eeuwen sociale politiek, verzorgingsstaat en sociale zekerheid in Nederland Den Haag, 1998. 535 p.
65
[Onderzoek in opdracht van de Commissie Onderzoek Sociale Zekerheid (COSZ) verricht door de Katholieke Universiteit Brabant] Rood, M.G., e.a. Fifty years of labour law and social security, studies at the occasion of the fiftieth anniversary of the chair in sociaal recht at the Rijksuniversiteit Leiden, the Netherlands Deventer, 1986. 166 p. Schrage, P. en E. Nijhof “Een lange sisser en een late knal ? De ontwikkeling van de Nederlandse werkloosheidsverzekering in Westeuropees perspectief; een terreinverkenning”, in: W.P. Blockmans en L.A. van der Valk red. Van particuliere naar openbare zorg, en terug ?. Sociale politiek in Nederland sinds 1880 Amsterdam, NEHA, 1992, p. 31-52 Schuursma, Rolf Jaren van opgang. Nederland 1900-1930 z.pl., 2000. 591 p. [over de sociale wetgeving handelen p. 223-228] Swaan, Abram de Zorg en staat. Welzijn, onderwijs en gezondheidszorg in Europa en de Verenigde Staten in de nieuwe tijd 6de druk, Amsterdam, 2004. 342 p. [original title of this book first published in English in 1988: In Care of the State, Health Care, Education and Welfare in Europe and the USA in the Modern Era; de eerste druk van de Nederlandse vertaling verscheen in 1996; het boek is verder vertaald in het Frans, Duits en Engels; de schrijver is een beroemd socioloog en zijn these heeft veel instemming gevonden] Theunisse, J.G.L. Jan Frederik Vlekke 1849-1903. Ethiek en rentabiliteit in een ondernemersleven Tilburg, 1966. 405 p. Thelen, A.A.J. Lambert Poell (1872-1937) en de katholiek sociale beweging. Sociaal-klerikaal spanningsveld in het Bossche diocees 1896-1915 Tilburg, 1990. 460 p. [met onder meer plaats en functie van de geestelijk adviseur, p. 246-296, van diocesane naar nationale organisatie van de katholieke arbeidersbeweging, p. 324-342 en vorming en ontwikkeling van arbeiders, p. 384-414] Thoenes, Piet (J.A. Banks ed., translation J.E. Bringham) The Élite in the Welfare State London, 1966. 236 p. [Engelse vertaling en bewerking, waarbij delen zijn weggelaten, van het proefschrift van Thoenes dat in 1962 onder de titel van ‘De Elite in de verzorgingsstaat’ voor het eerst verscheen; Thoenes is de bedenker van de term ‘verzorgingsstaat; zie voor een biografie deel 6 van het BWN] Tomassen, W.G.J.M. Het R.K. Bedrijfsradenstelsel (1919-1922). De eerste poging tot publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie op organisch-solidaristische grondslag binnen de moderne industriële samenleving in Nederland dissertatie Universiteit Leiden, 1974. 209 p. [met in de bijlagen: conceptmanifest van de R.K. vakbeweging, [1919]
66
open brief van de Algemene R.K. Werkgeversvereniging aan de katholieke werkgevers in Nederland, 19 april 1919 conceptstatuten en statuten van de R.K. Centrale Raad van Bedrijven, z.j.] Toren, J.P. van den 'Van loonslaaf tot bedrijfsgenoot'. 100 jaar christelijk-sociaal denken, medezeggenschap en sociale zekerheid Kampen, 1991. 143 p. Tijn, Th. van De opbouw van de sociale zekerheid Lezing congres Nederlands Historisch Genootschap 1 april 1980 Valk. Loes van der “Poor law and social security in the Netherlands”, in: Economic and Social History in the Netherlands, 3 (1991), p. 99-118 Velden, H.F. van der “Levensomstandigheden van werklozen en werkenden in de jaren dertig”, in: W.P. Blockmans en L.A. van der Valk Van particuliere naar openbare zorg, en terug ?. Sociale politiek in Nederland sinds 1880 Amsterdam, NEHA, 1992, p. 103-120 Wagenvoort, H. “Oude bekenden in de ziekengeldverzekering c.a.”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 22 (1967), p. 248-253 [geschiedenis van enige achttiende-eeuwse fondsen voor zieken- en weduwen in Haastrecht en Haarlem; vergelijking met de situatie in 1967] Walravens, Jan “(Partij)politieke achtergronden bij het vertrek van Ch.J.M.A. van Rooy als minister van sociale zaken en volksgezondheid, 1959-1961”, in: Jaarboek Katholiek Documentatiecentrum, 1992, p. 98-128. Wals, Henk Makers en stakers. Amsterdamse bouwvakarbeiders en hun bestaansstrategieën in het eerste kwart van de twintigste eeuw Amsterdam, 2001. 369 p. [dissertatie Universiteit van Amsterdam] Welcker, mevr. J.M. Heren en arbeiders in de vroege Nederlandse arbeidersbeweging 1870-1914 Amsterdam en Alphen aan de Rijn,1978. 681 p. [bestaat uit drie delen, namelijk: arbeidersenquêtes in Nederland voor 1886, de geschiedenis van het anarchisme in Nederland tot ca. 1910 en de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) en het Nederlands Verbond van Vakverenigingen (NVV) tussen 1906 en 1913] Wolffram, Dirk Jan Vrij van wat neerdrukt en beklemt. Staat, gemeenschap en sociale politiek (1870-1918) Amsterdam, 2003. 206 p. [publikatie in het kader van het NWO-project De Natiestaat; onder andere over de Ongevallenwet (1901) en opvattingen over armenzorg in de negentiende eeuw] Zanten, J.H. van “Geschiedenis der Nederlandsche arbeidswetgeving”, in:
67
Sociale Voorzorg, 1 (1919), p. 591-605, 692-709, 769-786 en 840-855 [geschiedenis vanaf ca. 1840] Zwaal, P.W. van der "Politici, ambtenaren en de verzorgingsstaat. De oudedagsvoorziening, 1945-1952”, in: W.P. Blockmans en L.A. van der Valk (red.), Van particuliere zorg naar openbare zorg en terug? (Amsterdam, 1992), p. 177-193 Overige titels Aarts, L. (red.) Het bedrijf van de verzorgingsstaat. Naar nieuwe verhoudingen tussen staat, markt en burger Amsterdam, 1995. 320 p. Akkermans, T., en P.W.M. Nobelen Corporatisme en verzorgingsstaat Leiden, 1983. 259 p. [Nederland] Bakhoven, A.F., e.a. Sociale zekerheid. Enige kwantitatieve, economisch-theoretische en beleidsmatige beschouwingen over de toekomstige ontwikkeling van de sociale zekerheid. Preadviezen 's-Gravenhage, 1974. 78 p. [Preadviezen van de Vereniging voor de Staathuishoudkunde] Bangert, J., e.a. Uitvoering in uitvoering. De organisatie van sociaal-rechtelijk Nederland Deventer, 1993. 201 p. Beer, P. de, e.a. Verdienen en verdelen, hoofdlijnen voor een secundair inkomensbeleid Amsterdam [Wiardi Beckman Stichting], 1985. 135 p. Berghman, J. De onzichtbare sociale zekerheid Deventer, 1986. 35 p. [Inaugurele rede Katholieke Universiteit Brabant] Beus, J.W. de, en J.A.A. van Doorn De interventiestaat. Tradities, ervaringen, reacties Meppel, 1984. 280 p. Blanc, B. le Op weg naar een economische theorie van de sociale zekerheid Deventer, 1978. 138 p. [Sociale zekerheidsreeks, nr. 4] Blink-Rolder, J.W. van den, e.a. (red.) Sociale zekerheid en persoonlijke verantwoordelijkheid Kampen, Utrecht en Den Haag, 1965. 64 p. Bolkestein, N. De invloed van de financiële politiek der overheid op de verdeling van lasten en baten over de tijd
68
Groningen en Batavia, 1948 [handelt ook over de financiering van de sociale verzekeringen] Boer, L., M.L. Maan-Faber, H.S. Merens-Riedstra Bestaansonzekerheid in Nederland. Verslag van een vooronderzoek Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1985. 170 p. Bolhuis, J.J. van, en B.C. Slotemaker "De Duitse penetratie in de vakcentralen en sociale wetgeving", in: J.J. van Bolhuis e.a. (red.) Onderdrukking en verzet. Nederland in oorlogstijd (Arnhem, 1949-1954, 4 dln.) Boos, C., e.a. Omvang van de sociale zekerheid, een onderzoek naar de omvang en samenstelling van de socialezekerheidsuitgaven in Nederland 1988 op basis van een ruim begrip sociale zekerheid 's-Gravenhage [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1993. 148 p. Bornebroek, A., e.a. Voorlopers en dwarsliggers Amsterdam/Utrecht, 1998. 164 p. [Cahier over de geschiedenis van de christelijk-sociale beweging, nr. 2] Bosch, L.H.M. [en anderen] Alternatieve heffingsgrondslagen, werkgelegenheid en inkomensverdeling 's-Gravenhage, [1988]. 182 p. [reeks van de Commissie Onderzoek Sociale Zekerheid, nr. 14] Bosch, F.A.J. van den, en A.M. Dancot-Devriendt (red.) Sociaal en zeker = Social and secure. Opstellen aangeboden aan Prof. Dr. G.M.J. Veldkamp ter gelegenheid van zijn afscheid als buitengewoon hoogleraar aan de Katholieke Hogeschool Tilburg en bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Leiden Deventer, 1986. 636 p. Boschloo, T.J. De productiemaatschappij, liberalisme, economische wetenschap en het vraagstuk der armoede in Nederland, 1800-1875 Hilversum, 1989. 295 p. Bottenburg, Maarten van, Geert de Vries en Annet Mooij Zorg tussen staat en markt. De maatschappelijke betekenis van de Ziekenfondsraad 1949-1999 Zutphen, 1999. 256 p. Braakman, T., M.P.C.M. van Schendelen, R.Ph. Schotten Sociale zekerheid in Nederland Utrecht, 1984. 199 p. Brink, J.R.M. van den Zoeken naar een 'heilstaat', opbouw, neergang en perspectief van de Nederlandse welvaartsstaat Amsterdam, 1984. 634 p. [Nederland, 1930-1984; bevat weinig over de geschiedenis van de sociale zekerheid; boek gaat over de economische politiek na 1945; theoretische achtergrond is de theorie van de lange Kondratieffgolven] Broeder, A.L. den Bestuurbaarheid van de sociale zekerheid. De doelmatigheid van de uitvoeringsorganisatie van de sociale zekerheid in theorie en praktijk
69
Deventer, 1986. 289 p. [Sociale zekerheidsreeks, nr. 13] Broeder, A.L. den, e.a. Evenwicht en tegenwicht. Beschouwing van de analyse en aanbevelingen van de Parlementaire Enquêtecommissie Deventer, 1993. 150 p. Bromberg, R. “De beteekenis der sociale geneeskunde voor de oplossing van het arbeidersvraagstuk en van daarmede samenhangende maatschappelijke problemen”, in: Sociale Voorzorg, 1 (1919), p. 643-655 en 714-730 Bron, J.A.H. (red.) Sociale zekerheid en recessie, bijdragen voor een op 14 mei 1982 door het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven georganiseerde discussiedag Deventer en 's-Gravenhage, 1982. 194 p. Bron, J.A.H., H.R. Hurts, J.D. Poelert Economie en sociale zekerheid, een onderzoek in opdracht van de Commissie Onderzoek Sociale Zekerheid (COSZ) Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Commissie Onderzoek Sociale Zekerheid], [1984]. 203 p. Bruggen, J. van “Maatschappelijke zekerheid en sociale verzekering:, in: De verantwoordelijke maatschappij. Veertig jaren christelijk-sociale ondernemers-arbeid Franeker, 1958, p. 277-291 Cantillon, B., e.a. Demografie en sociale zekerheid 's-Gravenhage, 1987. 116 p. [Publicaties van het Nederlands Genootschap voor Sociale Zekerheid (NGSZ), nr. 9] [CBS] 1899-1994. Vijfennegentig jaren statistiek in tijdreeksen 's-Gravenhage [CBS-Publicaties], 1994. 292 p. [CBS] 1899-1969. Zeventig jaren statistiek in tijdreeksen s-Gravenhage, 1970. 189 p. [CBS] Statistisch zakboek ... 1899/1924-1988 's-Gravenhage, [1924]-1988 [Verschijnt jaarlijks; 1925, 1927 en 1989 niet verschenen] [CBS] Economische en sociale kroniek der oorlogsjaren 1940-1945 Utrecht, 1947. 333 p. [over de sociale verzekering in bezet gebied en de in Londen genomen maatregelen p. 272-282] [CBS] Economische en sociale kroniek [Mei 1945 /Apr. 1946 - Jan./Dec.1947 = jrg.1948, nr. 1 - jrg.1948, nr. 5/6]
70
Utrecht, 1948 [Verschijnt onregelmatig. Voortzetting van: Economische en sociale kroniek der oorlogsjaren. Niet verder verschenen] Clercq, G. de “Louis Blanc”, in: De Gids, 1846, deel II, p. 1-, 43- en 131-# [schrijver was een bekend publicist en voorstander van overheidsingrijpen] Cluysenaer, J.L.H. “De betekenis van sociale grondrechten”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 16 (1961), p. 235-239 Cnossen, D.E., e.a. Vernieuwing om behoud. Een christen-democratische bijdrage aan de discussie over de ontwikkeling van de sociale zekerheid; rapport van een werkgroep van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA Den Haag, 1982. 132 p. Cox, R.H. The development of the Dutch welfare state: from workers' insurance to universal entitlement Pittsburgh, PA., 1993. 257 p. Daalen, P. van Bestuur voor mensen. Besluitvorming in de verzorgingsstaat Meppel, 1973. 193 p. Dam, J.C. van, en G.M.J. Veldkamp Ondermijnt de sociale zekerheid het verantwoordelijkheidsgevoel en zo ja, op welke wijze kan de maatschappelijke zorg hiervoor een tegenwicht scheppen? door J.C. van Dam. Sociale zekerheid, persoonlijke verantwoordelijkheid en maatschappelijke zorg, door G.M.J. Veldkamp Rotterdam, 1950. 88 p. [Uitgave van de Vereniging van leiders van openbare diensten en instellingen voor sociale zorg (DIVOSA), nr. 10. Preadviezen, die zijn behandeld in de Algemene Vergadering van woensdag 14 juni 1950] Dam, J.C. van “Klassieke grondrechten en sociale grondrechten”, in: Sociale Zorg, 28 (1967), p. 121-127 Deleeck, H., e.a. De sociale zekerheid tussen droom en daad. Theorie, onderzoek, beleid Deventer, 1980. 374 p. Delfgaauw, J.G. en M. de Willigen “De huidige sociale zekerheid van een werknemer in Nederland”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 10 (1955), p. 552-564 [schrijvers zijn verbonden aan het Centraal Planbureau; statistische gegevens over de koopkracht van de bestaande uitkeringen; deze zijn voor bejaarden, invaliden en nabestaanden nog te laag] Diepenhorst, P.A. De Nederlandsche Arbeidswetgeving. deel I, Utrecht, 1921; deel II, Zeist, 1930 [met parlementaire geschiedenis van de sociale verzekering (150 pp.)] Diepenhorst, A.I.
71
Sociale zekerheid en financiering Groningen, 1949. 24 p. [Openbare les Universiteit Groningen; bespreking door H. Thierry in Sociaal Maandblad 5 (1950), p. 119-122; de schrijver was minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen van 1965 tot 1967 en overleed in 2004] Does, L.P. van der Sociale zekerheid Amsterdam, 1946. 237 p. Does, L.P. van der (red.) Problemen der sociale zekerheid Deventer, 1946-.... Douben, N.H. Sociale zekerheid. Een economische benadering Leiden en Antwerpen, 1979. 81 p. Drion, F.J.W. “Binnenlandsch overzicht”, in: Onze Eeuw, 12 (1912), dl. III, p. 133-148 [over de verwerping van de bakkerswet en de parlementaire behandeling van de ziektewet] Dudink, Stefan Deugdzaam liberalisme. Sociaal-liberalisme in Nederland 1870-1901 Amsterdam, 1997. 304 p. Eden, P.H. van “De Amsterdamsche faculteit der geneeskunde en de sociale verzekeringswetten”, in: Sociale Voorzorg, 5 (1923), p. 619-639 [de faculteit achtte het niet nodig in de opleiding plaats in te ruimen voor de medische aspecten van sociale verzekeringswetten] Elsen, G.L. “De taak van de overheid met betrekking tot de sociale zorg”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 3 (1950/1951), p. 193-204 Emants, G. “De encycliek over het arbeidsvraagstuk”, in: Sociaal Weekblad, 5 (1891), p. 325-327 [over Rerum Novarum] + reactie door P.H.J. Steenhoff, p. 353-354 + NN “De paus der werklieden”, in: Sociaal Weekblad, 7 (1893), p. 57-59 Engbersen, R., en Th. Jansen Armoede in de maatschappelijke verbeelding (1945-1990): een retorische studie Leiden, 1991. 199 p. Enkele problemen der sociale zekerheid Amsterdam, 1965. 57 p. [Dr. Wiardi Beckman Stichting]
72
Fase,W.J.P.M. Vijfendertig jaar loonbeleid in Nederland, terugblik en perspectief, een onderzoek naar een aantal juridische, institutionele en materiele aspecten van de arbeidsvoorwaardenvorming, mede met het oog op de vormgeving van een toekomstig arbeidsvoorwaardenbeleid Alphen aan den Rijn, 1980. 676 p. Fernhout, R. Wetgeving, planning en financiering, sociale zekerheid, rapport over een deelonderzoek naar organisatie en coördinatie van wetgeving, planning en financiering op het gebied van de sociale zekerheid 's-Gravenhage, 1981. 51 p. Frinking, G., E. Groenland, G. Jehoel-Gijsbers, J. Syroit en G. van Veldhoven Sociale Zekerheid: Onderzoek en Beleid. Congresbundel bij gelegenheid van het symposium d.d. 10 januari 1991 Tilburg, 1990. 104 p. Fortuyn, W.S.P. (red.) De Nederlandse verzorgingsstaat, terugblik en vooruitzien Deventer, 1983. 178 p. [Nederland, 1950-2000] Fortuyn, W.S.P. Sociaal-economische politiek in Nederland, 1945-1949 Groningen, [1980]. 518 p. Gier, H.G. de Voor alle zekerheid, sociaal beleid in maatschappelijk-cultureel perspectief 's-Gravenhage, 1987. 252 p. [1850-1980] Goethem, F. van, W. Leën en R. Geysen Sociaal zekerheidsrecht Amsterdam, 1954. 717 p. Leuvense bijdragen tot de rechts- en staatswetenschappen [bespreking door M.G. Levenbach in: Sociaal Maandblad Arbeid, 10 (1955), p. 259-260] Gorter, R.A. “De eerste stap op het terrein der arbeidswetgeving in Nederland (1835-1840)”, in: De Economist, 1920, p. 257-290 Greven, H.B. Over staatszorg betreffende de verzekering van werklieden Nijmegen, 1893. 47 p. Geschriften over sociale vragen nr. 6 Groen, A.J.B.A. in 't Het denken over sociale zekerheidsvraagstukken in een breder economisch en politiek kader in de periode 1970-1990. Achtergronden bij (fundamentele) veranderingen in het karakter van het stelsel van sociale zekerheid Zoetermeer [Sociale Verzekeringsraad], 1994, 28, [9], 5 p. Haeften, M.P.H. van, e.a. Sociale zekerheid
73
Groningen, 1983. 93 p. [Uitgegeven in samenwerking met het Gereformeerd Sociaal en Economisch Verband] Halberstadt, V. (red.) De economie van de sociale zekerheid Deventer, 1974. 60 p. Hartog, F. Onze welvaartsstaat. Een economische analyse Utrecht, 1969. 246 p. Hartog, F. “Herbezinning over sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 18 (1963), p. 210-212 [discussie met A.A. van Rhijn; Hartog is van mening dat de sociale verzekeringspremies niet mogen worden gebruikt als herverdelingsinstrument; interpretatie van het begrip solidariteit] + reactie door Van Rhijn Sociaal Maandblad Arbeid, 18 (1963), p. 285-286 Hartog, F. “De lasten van de sociale verzekering in de volkshuishouding”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 24 (1969), p. 169-182 [preadvies voor de Vereniging voor Arbeidsrecht] Heering, A..H. Eenheid en verscheidenheid der sociale uitkeringsregelingen Arnhem, 1957. 237 p. dissertatie Groningen [bespreking door J. Mannoury in Sociaal Maandblad Arbeid, 13 (1958), p. 358-360; Heering bepleit vervanging van de Armenwet (1912) door een “Wet op de Nationale Bijstand” en een ontkoppeling van maatschappelijk werk en bijstand; de cliënt dient recht te hebben op bijstand; als voorbeeld ziet hij de Engelse National Assistance Act; bespreking door mr. N.L.J. Bruinsma in het Katholiek Sociaal Tijdschrift, 10 (1957/1958), p. 120-130] Heringa, A. “Eene vraag van sociale gemeentepolitiek” in: Vragen des Tijds, 1907, II, p. 121-140 Heringa, G. “Sociale wetgeving en handelspolitiek”, in: Vragen des Tijds, 1912, II, p. 239-271 Heuvel, F.G. van den (red.) Onzekere zekerheid. Het sociale zekerheidsstelsel in een stroomversnelling s-Gravenhage en Amsterdam, 1983. 232 p. Heijden, P.F. van der, e.a. Instituties van de arbeidsmarkt. Een retrospectieve studie Den Haag [Stichting Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek], 1995. 250 p. Hilgenga, J. “De landarbeiders en de sociale wetgeving”, in: De Vakbeweging, 2 (1922), p. 25-29 en 57-60.
74
Hilgenga, J. “Landbouwcrises en werkloozenzorg”, in: De Vakbeweging, 2 (1922), p. 346-354, 418-423 en 435-439 [historisch overzicht vanaf het begin van de negentiende eeuw] Hoetink, G.C.R. Dwangverzekering of kapitaalvorming ? Twee opstellen naar aanleiding van het vraagstuk der arbeiderspensioenen Den Haag, 1899. 127 p. Hoetink, G.C.R. “Politieke vooruitzichten”, in: Onze Eeuw 1, dl. II (1901), p. 736-764 [beschouwing over liberale versus ‘clericale’ politiek; ook over protectie en sociale wetgeving] Hoffmans, J.G.F.M. Veranderingen in de sociale zekerheid, op weg naar een geprivatiseerd stelsel? Zwolle, 1989. 244 p. [1900-1989]. Hueting, E. De permanente herstructurering in het welzijnswerk Zutphen, 1989. 395 p. Jacobi, A., H.S. Merens-Riedstra, H. Steensma Waardering van sociale zekerheid. Verslag van een vooronderzoek Den Haag, [1984]. 89 p. [C.O.S.Z.-reeks, nr. 6. Onderzoek verricht in opdracht van de Commissie Onderzoek Sociale Zekerheid door de Werkgroep Arbeidsvraagstukken en Welzijn, Faculteit der Sociale Wetenschappen, Rijksuniversiteit Leiden] Janssen, G., en Th. Berben De vakbeweging en sociale zekerheid in Nederland na 1945 [Z.pl.], 1982. 148 p. Jong, Fr. Edz. “De enquêteurs geënquêteerd”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 15 (1960), p. 681-692 [over de enquêtes van 1886 (parlementair) en 1890 (staatscommissie] Jong, M.J. de, en R. van Schoonhoven Afscheid van de zorgeloze verzorgingsstaat Utrecht, 1992. 224 p. Jong, Ph. de, Michiel Herweijer, Jaap de Wildt Form and reform of the Dutch social security system Deventer, 1990. 75 p. Josephus Jitta, A.C. “De ontwikkeling der sociale wetgeving”, in: Opbouw, 5 (1922/23), p. 306-323 Kappeyne van de Coppello, N.J.C.M. e.a. Staatkundige hervormingen. Rapport uitgebracht aan het Genootschap voor den Rechtsstaat Haarlem, 1946. 351 p.
75
[rapport door een commissie die in de herfst van 1940 door het Bestuur van dit Genootschap werd ingesteld; mr. J. Everts was een van de leden; van zijn hand is de paragraaf VIII “Ordening maatschappelijke zorg, p. 155-183; pleidooi voor territorale en functionale decentralisatie resulterend in een landelijk dekkend net van raden met een Landelijke Raad aan het hoofd; de overheid ziet toe op het particulier initiatief; de sociale verzekeringen komen in dit rapport niet voor; de commissie bestond uit: mr. N.J.C.M. Kappeyne van de Coppello, voorzitter, mr. L.J.J. Caron, mr. J. Everts, prof. mr. J. Oranje, prof. mr. V.J. Rutgers, mag. dr. S. Stokman o.f.m., ir. G.L. Tegelberg, mej. mr. N.S. Corry Tendeloo, mr. J. in ’t Veld, dr. H.B. Wiardi Beckman, mr. dr. P.J. Witteman en mr. F.W.D.C.A. van Hattum, secretaris] Kaptein, A., e.a. Determinanten van bestaansonzekerheid. Onderzoek in opdracht van de Commissie Onderzoek Sociale Zekerheid verricht door het Instituut voor Sociaal-wetenschappelijk Onderzoek en het Economisch Instituut Tilburg 's-Gravenhage [Min. van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], [1985], 166 p. Kloosterman, R., en R. Knaack Het Nederlandse model. Kansen en bedreigingen van de verzorgingsstaat Amsterdam, 1992. 191 p. Krabbe, H. De werkkring van den Staat Redevoering bij de aanvaarding van het hoogleraarsambt aan de Rijksuniversiteit te Groningen op 10 februari 1894 uitgesproken (Groningen, 1894) [schrijver acht staatsingrijpen noodzakelijk om sociale wantoestanden tegen te gaan] Kuin, J.M.G. “Huwelijk, zwangerschap en werkloosheid”, in: Sociaal Maandblad Arbeid , 20 (1965), p. 761-768 Kupers, E., e.a. Rapport inzake de sociale verzekering van de commissie benoemd door de besturen van het Nederlandsch Verbond van Vakvereenigingen en de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij Amsterdam, 1924. 29 p. Laan, D. van der “De landarbeiders en de werkloosheidsverzekering”, in: De Vakbeweging, 5 (1925), p. 59-63 Ledeboer, L.V. Heden en verleden van de ziektekostenverzekering en de verzekering van blijvende ziektekosten Leidschendam [Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne], 1973. 84 p. Lemmen, P.J.H., e.a. Sociale zekerheid gelokaliseerd 's-Gravenhage [Vereniging van Nederlandse Gemeenten], 1981. 77 p. Leeuwen, Wil van “Eenheid in onenigheid, eenheid in gehoorzaamheid. Sociale en economische opvattingen onder de katholieken in Nederland tijdens het Interbellum” , in: Leidschrift, 1988, p. 33-57. Levelt-Overmars, W.M.
76
Halen de volksverzekeringen het jaar 2000?, de toekomst van de Nederlandse volksverzekeringen in Europees perspectief Deventer, 1988. 39 p. Levelt-Overmars, W.M., en F.M.du Pré Sociale zekerheid, sociaal beleid Alphen aan den Rijn, 1976. 142 p. [De uitvoering van het gemeenschapsrecht in de Nederlandse rechtsorde: 5] Lindner, K. “De sociale verzekering en het “particulier initiatief””, in: Vragen des Tijds, 1907, I, p. 169-206 en 227-258 Mannoury, J. Kernpunten van de sociale politiek Groningen, 1970. 88 p. Mannoury, J. Kernpunten van het sociale recht…, bewerkt naar de stand van zaken op 1 januari 1979 Alphen aan den Rijn, 3e druk, 1979. 183 p. Misbruik en oneigenlijk gebruik op het gebied van belastingen, sociale zekerheid en subsidies. Rapport van de interdepartementale stuurgroep ISMO ['s-Gravenhage], 1982. 159 p. Mok, S. Arbeidsrecht, een inleiding Amsterdam, 1936. 184 p. [deel XIII van de Nieuwe Internationale Bibliotheek; bespreking door W. Drop in De Vakbeweging, 16 (1936), p. 78-79] Mok, S. Naar sociale zekerheid Amsterdam, 1947. 22 p. [Uitgave van de Partij van de Arbeid] Mol, J.M.S. “Schets van de ontwikkeling van de Schoolgezondheidszorg in Nederland”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 15 (1962/1963), p. 140-143 en 164-169 Muffels, R., H. J. Dirven en D. Fouarge Armoede, Bestaansonzekerheid en Relatieve Deprivatie Tilburg, 1995. 166 p. Muffels, R., H.J. Dirven en D. Fouarge The dynamics of income and deprivation of three generations of the elderly Tilburg, 1995. 26 p. Muffels, R. Effecten van sociale zekerheid: onderzoek, theorie, methode. Deel I: Sociale Zekerheid en ongelijkheid Tilburg, 1986. 110 p. De Nederlandse verzorgingsstaat in internationaal en economisch perspectief Den Haag, [1996]. 255 p. [uitgave van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid]
77
Nelissen, J.H.M. Annual versus lifetime income redistribution by social security Tilburg, 1995. 31 p. Nelissen, J., en A. Vossen Demografische ontwikkelingen en het sociale zekerheidssysteem 's-Gravenhage [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1985. 270 p. Nolens, W.H. Betekenis en omvang van de arbeidswetgeving Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam op 11 oktober 1909 Amsterdam, 1909. 40 p. Oosterbaan, G. Beknopte gezondheidsleer. I. Algemeene en maatschappelijke gezondheidsleer 9de druk, bewerkt door J.A. Putto, Zwolle, 1932 Oosterbaan, N. Politieke en sociale programma’s 5 delen; Utrecht, 1897-1909. Nieuwe Organen. Rapport tot andere uitwerking der artikelen 78 en 194 der Grondwet uitgebracht door de Commissie ingesteld door de S.D.A.P. Amsterdam, 1931 Organisatie van de beheersing van de sociale zekerheid. Interim rapport 's-Gravenhage, [1979]. 142 p. [Tweede Kamer, zitting 1978-1979, 15594, nrs. 1-2] Pekelharing, B.H. “Herinneringen aan een tweetal comités, in: Vragen des Tijds, 1895, II, p. 354-381 [Comité ter bespreking der sociale kwestie en Comité voor algemeen stemrecht] Pellecom, A.C. “Bedrijfsraden in Engeland en plannen daartoe in Nederland”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 7 (1919), p. 418-427 en 8 (1920), p. 81-85 Pieters, D.C.H.M. Inleiding tot de beginselen van de sociale zekerheid Deventer en Utrecht, 1995. 182 p. Poole, Samuel le “Ongelukken in fabrieken”, in: Sociaal Maandblad Arbeid , 20 (1965), p. 691-696 [herdruk van een in 1865 gepubliceerd artikel in “De Economist”] Preadviezen over sociale zekerheid en persoonlijke verantwoordelijkheid. A.C. Drogendijk, J. Mannoury 's-Gravenhage [Vereniging voor Arbeidsrecht], 1956. 28 p. [Preadviezen voor de vergadering van de Vereniging voor Arbeidsrecht op 10 november 1956] Programmering van onderzoek sociale zekerheidsbeleid, samengesteld door het secretariaat van de Commissie Onderzoek Sociale Zekerheid
78
Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1981. 73, 17 p. Rhijn, A.A. van Sociale zekerheid Amsterdam, 1947. 103 p. [bespreking door M.G. Levenbach in Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 260-264] Rhijn, A.A. van De na-oorlogse sociale politiek Amsterdam [Partij van de Arbeid], [1948]. 15 p. Rhijn, A.A. van “Een rijksbijdrage voor de sociale verzekering ?”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 19 (1964), p. 179-189 + reactie door: Hartog, F. “Over rijkstoelagen aan de sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 19 (1964), p. 538-543 Rhijn, A.A. van “Uit de geschiedenis der C.A.O.”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 24 (1969), p. 78-89 [polemisch artikel gericht tegen liberale economen] Rietkerk, J.G. “Sociale verzekering en eigen verantwoordelijkheid”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 23(1968), p. 159-167 [inleiding gehouden voor de Federatie van Bedrijfsverenigingen op 27 oktober 1967; hij meent dat enkele sociale verzekeringswetten uitnodigen tot “oneigenlijk gebruik”] Roebroek, J.M., en Erik Hogenboom Basisinkomen alternatieve uitkering of nieuw paradigma? Samenvatting: de stand van de discussie 's-Gravenhage [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1990. 45 p. Roebroek, J.M. The imprisoned state. The paradoxical relationship between state and society Tilburg, 1993. 365 p. Roebroek, J.M. 'Over water lopen'. Van Babylon tot de Domtoren. Beschouwingen over inkomen, arbeid, participatie en zorg Tilburg, 1997. 163 p. Roebroek, J.M. De politieke toekomst van de sociale zekerheid. Politieke eisen en maatschappelijke krachtsverhoudingen 's-Gravenhage [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1986. 281 p. Rooy, P. de “Het waarom van de complexiteit van de Nederlandse sociale zekerheid”, in: Socialisme en Democratie, 6 (1997), p. 266-273. Rosanvallon, Pierre La crise de l’Etat-Providence
79
Seuil, Paris, 1981, p. ? Rutgers, V.H. Rapport omtrent een onderzoek naar de werking van de Engelsche wet op de ouderdomspensioenen, uitgebracht aan den Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel Den Haag, 1912. 109 p. Rijckevorsel, A. van Verslag van een onderzoek naar den werking der ouderdomsvoorziening in België, uiitgebracht aan den minister van Landbouw, Nijverheid en Handel Den Haag, 1911. 76 p. Rijckevorsel, A. van De wijzigingen in de Belgische ouderdomsvoorziening. Vervolg op het verslag van een onderzoek naar de werking der ouderdomsvoorziening in België Den Haag, 1912. Rijken van Olst, H. Inleiding tot de sociale statistiek 2de herziene druk, Assen, 1961. [de 1ste druk was van 1958; bespreking door W. in Sociale Zorg, 23 (1961), p. 178-179] Sark, H.M.L.H. en J. de Vries “Sociale Zorg”, in: Nederlands bestuursrecht, deel II, 1953 Schaafsma, D. “Sociale zekerheid en persoonlijke verantwoordelijkheid”, in: Sociale Zorg, 28 (1967), p. 57-63 [naar aanleiding van een rapport van het Nederlands Gesprekscentrum] Schaper, B.W. Tussen machtsstaat en welvaartsstaat Assen, 1963. 177p. Schutte (red.), G.J. Een arbeider is zijn loon waardig. Honderd jaar na Rerum Novarum en Christelijk-Sociaal Congres 1891. De ontwikkeling van het christelijk-sociale denken en handelen in Nederland 1891-1914 's-Gravenhage, 1991. 334 p. Schuyt, C.J.M. Op zoek naar het hart van de verzorgingsstaat Leiden, 1991. 370 p. [1945-1991] Sinzheimer, H. Das problem des Menschen im Recht Groningen-Batavia, 1933 Rede gehalten bei dem Amtsantritt als besonderer Professor für Rechtssoziologie an der Universität von Amsterdam am 6 November 1933. [zie over de schrijver: Molenaar, Arbeidsrecht, deel I, p. 329-330; Sinzheimer zag het arbeidsrecht als het recht van de arbeidersklasse] Sinzheimer, H.
80
De achtergrond van het arbeidsrecht Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te Leiden op 14 februari 1936 [deze rede was gematigder van toon dan die van 1933] Smeenk, C. Sociale zekerheid en persoonlijke verantwoordelijkheid Utrecht, 1952. 26 p. [Christelijk sociale conferentie 1952] Smidt, J.Th. de Rechtsgewoonten, de gebruiken en plaatselijke gebruiken waarnaar het Burgerlijk Wetboek verwijst Leiden, 1953. 363 p. dissertatie Leiden [bespreking door J.W. Bosch in Sociaal Maandblad Arbeid, 10 (1955), p. 393-396] Het sociaal-economisch beleid in de tweede helft van de twintigste eeuw Groningen, 1990. 561 p. [Opstellen aangeboden aan Prof. dr. F.W. Rutten naar aanleiding van zijn afscheid als secretarisgeneraal van het Ministerie van Economische Zaken per 1 juli 1990] Social security in the Netherlands Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1982. 140 p. Van sociale politiek naar sociaal recht. Een bundel arbeidsrechtelijke oraties sinds 1885, ingeleid door dr. G.M.J. Veldkamp, minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, ter gelegenheid van het afscheid van prof. mr. M.G. Levenbach als hoogleraar van het arbeidsrecht en het ordeningsrecht aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam Alphen aan den Rijn, 1966. 457 p. Sociale zekerheid ..., tot (w)elke prijs? Voordrachten gehouden op het congres ter gelegenheid van het 16e lustrum van de juridische faculteitsvereniging QBDBD aan de Vrije Universiteit te Amsterdam op 19 en 20 december 1972 Deventer, 1973. 120 p. Soetekouw, W. en H.D.M. Knol Belasting- en sociale wetten Den Haag, 15de druk, 1949; bewerkt door C.A. Mulder en W.J.B. Baijens] Soranus [een pseudoniem] “Het sociaal-congres der anti-revolutionairen”, in: Sociaal Weekblad, 5 (1891), p. 423-426, 431-435 en 443-445 Stegeren, J.T. van “De Proeve en de sociale grondrechten”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 21 (1966), p. 451-464 [korte geschiedenis van de sociale grondrechten] Stetter, E. Sociale politiek in woord en daad, politieke wensen en daden op het terrein van sociale zekerheid in historisch perspectief: 1850-1975 [Z.pl.], 1988. 246 p. [Doctoraalscriptie] Straatman, S. en H. Slagter
81
Elementair leerboek van belastingrecht en sociale verzekering Zutphen, 1946 en 1949, 2de en 4de druk Straatman, S. en H. Slagter Belastingrecht en sociale wetgeving Zutphen, 1948 en 1949, 6de druk Swiebel, C.M. Verhouding tussen de sociale verzekering, de complementaire arbeidsvoorzieningen en de algemene bijstandswet. Prae-advies ter behandeling in de algemene vergadering van 12 en 13 mei 1966 te Middelburg Leeuwarden, 1966. 71 p. [Uitgave Vereniging van Directeuren van Overheidsorganen voor Sociale Arbeid (DIVOSA), nr. 26] Swiebel, C.M., J.H. Lichtenveldt, Aart Drewes e.a. Sociale zekerheid in Nederland, 1948-1959 's-Gravenhage [Sociale Verzekeringsraad], 1961. 108 p. Tempel, J. van den, en F.J. Veraart [sic] “In hoeverre kan door samenwerking van ondernemers en vakarbeiders, o.a. door collectieve contracten, invloed op de werkloosheid worden uitgeoefend ?”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 7 (1919), p. 495-573 en 647-655 Terpstra, Jan, en Lodewijk Gunther Moor (red.) Normvervaging en sociale zekerheid Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1994. 300 p. Teulings, C.N., e.a. Herverdeling van arbeid en sociale zekerheid Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1987, 221. 71 p. Toirkens, J. De toekomst van de sociale zekerheid Amsterdam [Wiardi Beckman Stichting, 1981]. 115 p. Vall, M. van de De vakbeweging in de welvaartsstaat. Een macro- en micro-sociale analyse Meppel, [1963]. 270 p. Veen, R.J. van der De sociale grenzen van beleid. Een onderzoek naar de uitvoering en effecten van het stelsel van sociale zekerheid Leiden, 1990. 263 p. De verantwoordelijke maatschappij. Veertig jaren christelijk-sociale ondernemers-arbeid Franeker, 1958. 370 p. [geschreven in opdracht van het Verbond van Protestants-Christelijke Werkgevers in Nederland bij gelegenheid van het 40-jarig bestaan van dit Verbond en zijn voorlopers] Verdam, D.C.H. Geschiedenis en inhoud der sociale wetgeving. Algemeen overzicht van de ontwikkelingsgeschiedenis der sociale wetgeving Leiden, [1934], 2 dln. 101 p. en 184 p.
82
Verhoudingen tussen de sociale verzekering, de complementaire arbeidsvoorzieningen en de algemene bijstandswet. Verslag van de behandeling in de openbare vergadering op 13 mei 1966 te Middelburg Zeist [DIVOSA], 1966. Vording, H. Koppelingen in de sociale zekerheid 1957-1992: van wetten en praktische bezwaren Amsterdam, 1993. 273 p. Vos, J. Recht hebben en recht krijgen. Een studie over beleidsvrijheid, niet-gebruik van rechten en verantwoord ambtelijk handelen [Z. pl.], [1991]. 268 p. Vries, A. de Effecten van sociale zekerheid: onderzoek, theorie, methode. Deel III. Armoede onderzocht Tilburg, 1986. 181 p. Vries, C.W. Van menschlievendheid tot menschelijkheid. Jaartallenlijst. Grondslag van de geschiedenis onzer sociale wetgeving Den Haag, z.j. Vries, C.W. de “De voorbereiding der sociale wetgeving onder het ministerie van Tienhoven-Tak van Poortvliet”, in: Sociale Voorzorg, 5 (1923), p. 198-250 [bespreking van het rapport van mr. A.F. van Leijden over een onderzoek in andere landen naar voorschriften gericht op verbetering van de toestand van de arbeiders; publicatie van de tekst van de “Conclusiën” geschiedde met toestemming van de minister, p. 202-220] Vries, C.W. de “Voorbereiding tot de sociale wetgeving in Nederland”, in: Sociale Voorzorg , V(1923), p. 277-295 [geschiedenis van het Nederlandsch Werkliedenfonds; publicatie met toestemming van de minister van Arbeid c.a. van gedeelte van een rapport uit 1893 met voorstel tot oprichting van een “Rijksverzekeringsbank”; tekst van het wetsontwerp met de algemene beschouwingen van de memorie van toelichting, p. 287-296; bij deze bank kon men levensverzekeringen afsluiten met een maximum van een uitkering van Fl. 365 jaarlijks of Fl. 1.000 ineens; de bank zou beheerd worden door de directeur van de Rijkspostspaarbank] Vries, C.W. de “De oudste wettelijke veiligheidsvoorschriften”, in: Sociale Voorzorg, 6 (1924), p. 194-198 [voorstel van de Ingenieur der Mijnen uit 1876; gebaseerd op het archief van het Ministerie van Waterstaat] Vries, C.W. de "Bijdrage tot de staatkundige geschiedenis der arbeidswetgeving in Nederland 1890-1901", in: Themis, 1924, 1925 en 1926. Vries, S.W. de, en R.A. Gorter “Bijdrage tot de geschiedenis der Nederlandsche sociale wetgeving”, in: De Economist, 1919, p. 299-335 [met lijst van geraadpleegde archiefstukken] Vrooman, J.C., en K.T.M. Asselberghs
83
De gemiste bescherming. Niet-gebruik van sociale zekerheid door bestaansonzekere huishoudens. Samenvatting Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1994. 22 p. De welvaartsstaat. Verslag van het congres "De welvaartstaat" gehouden op 22 en 23 april 1963 ter gelegenheid van het XIIIe lustrum van de Katholieke Studentenvereniging Sanctus Virgilius\ [Z.pl.], 1963. 96 p. Weijel, J.A. Achtergronden van sociale zekerheid. Korte geschiedenis van een sociaal verschijnsel Amsterdam, 1973. 94 p. Wibaut, F.M., en J.A. Veraart “Geven de tegenwoordige tijdsomstandigheden meer dan vroeger reden om ter vermindering van de conjunctuurwerkloosheid over te gaan tot a) bedrijfsorganisatie, b) socialisatie, of c) “Planwirtschaft” ? Zo ja, welke van de drie is de beste ?”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 20 (1932), p. 267-306 en 365-398 Wilt, IJ.S. de Nieuwe sociale politiek, enige sociologische en psychologische beschouwingen in verband met de sociale wetgeving Leiden, 1949 Windmuller, J.P., C. de Galan en A.F. van Zweeden Arbeidsverhoudingen in Nederland (1ste druk, 1970; 4de druk, 1983; Utrecht en Antwerpen, 1983) Woestijne W.J. van de “De herverdelingsaspecten van de sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 20 (1965), p. 396-404 Wolfson, D.J. Controlling the welfare state Rotterdam, [1986], 15, 14 p. [Discussion paper series, Institute for Economic Research, 8612/P] Wijngaarden, P.J. van Sociale zekerheid in Nederland. Ontstaan, ontwikkeling en problemen Utrecht [Sociologisch instituut, Vakgroep Planning en Beleid], 1979. 68 p. Wijngaarden, P.J. van Sociale zekerheid in de verzorgingsstaat Utrecht [Sociologisch instituut, Vakgroep planning en beleid], 1982. 166 p. NN Van sociale politiek naar sociaal recht. Een bundel arbeidsrechtelijke oraties sinds 1885 Alphen aan den Rijn, 1966. NN “De sociaal-economische opvattingen van het fascisme”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 579-581 [bespreking van de artikel geschreven door J.F. Otten in “De Nederlander” met ook sociale verzekeringen] NN
84
"Stelsel van sociale verzekeringswetten moet verder worden uitgebouwd. Van sociale zorg naar sociale verzekering", in: Ruim Zicht, 10 (1961/62), p. 223-223 NN "Verhouding ongehuwden en gehuwden in de sociale verzekeringen", in: Ruim Zicht, 10 (1961/62), p. 355 [naar aanleiding van een SER-advies] NN "Merkwaardige visie van C.S.W.V.", in: Ruim Zicht, 13 (1964/65), nr. 6, p. 5 [reactie op het jaarverslag van het Centraal Sociaal Werkgeversverbond, waarin kritiek werd geleverd op de plannen van minister Veldkamp de sociale verzekeringen uit te bouwen tot volksverzekeringen]
85
1.1.2. SOCIALE VERZEKERINGEN (met de steunverlening en de sociale voorziening voor werklozen) Bibliografie/catalogi/inventarissen Aanwinsten Sociale Verzekeringsraad Amsterdam [Sociale Verzekeringsraad], 1953-1994 [Verscheen maandelijks. Voortgezet als: Aanwinsten College van Toezicht Sociale Verzekeringen] Catalogus van de bibliotheek van Centraal Beheer en Gemeenschappelijk Administratiekantoor te Amsterdam (GAK) [Amsterdam], [1954]. 167 p. Catalogus van tijdschriften Bibliotheek Sociale Verzekeringsbank [Amsterdam], 1958. 41 p. Haaften, M. van, en W.G.H. van der Zweep Verzekerings bibliografie, 1910-1950. Nederlandsche bibliografie van privaatrechtelijke en sociale verzekering en aanverwante vakken Amsterdam, diverse jaren [gegevens uit deze bibliografieën zijn verwerkt in deze lijst; na 1950 gestaakt] Plooy, J. Literatuur- en jurisprudentie-register psychiatrie en sociale verzekeringen & Rechtspositie van de medische keurling Utrecht [Rijksuniversiteit, Willem Pompe Instituut voor Strafrechtswetenschappen], 1985. 114 p. Jaarverslagen en andere seriële publicaties Verslag van het Ouderdomsfonds B over het jaar ... [1958 - 1971] (Vrijwillige Ouderdomsverzekering). Sociale Verzekeringsbank 1960-1972 [jaarlijks. Ook in: Verslag over het jaar … Sociale Verzekeringsbank, Raden van Arbeid. Voortz. van: Wetenschappelijke balans van het ouderdomsfonds B op … Met ingang van 1960 onder de titel: Verslag over ... van het Ouderdomsfonds B, (Vrijwillige Ouderdomsverzekering)] Verslag congres voor sociale verzekering. Vereeniging van Raden van Arbeid 1921-.... Verslag van de werkzaamheden van de Sociale Verzekeringsraad over .... 1955-1974 [Jaarlijks. Titel varieert. Voortgezet als: Jaarverslag ... Sociale Verzekeringsraad] Verslag over het jaar ...[1956-1985]. Sociale Verzekeringsbank, Raden van Arbeid 1957-1986 [Jaarlijks. Titel varieert. Samensmelting van: Verslag van de werkzaamheden der Raden van Arbeid over het jaar…, en: Verslag omtrent den staat der Rijksverzekeringsbank en hare werkzaamheden in het jaar…. Met ingang van 1960 onder de titel: Verslag over ... Sociale Verzekeringsbank, Raden van Arbeid]
Rapporten
86
(in chronologische volgorde) Rapporten en voorstellen betreffende den oeconomischen toestand der landarbeiders in Nederland (9 delen; ’s-Gravenhage, 1909) [eindrapport met bijlagen van de Staatscommissie voor de Landbouw ingesteld bij KB van 20 juni 1906 nr. 72; deel I bevat het eigenlijke rapport met op p. 199-220 het onderwerp landarbeidersverzekering; de overige 10 delen zijn bijlagen; van belang voor het onderwerp zijn de delen II-V; de delen II en III handelen over de toestand van de landarbeiders in de diverse provinciën met gegevens over lonen, verenigingen en verzekeringen; deel IV bevat samenvattingen van de antwoorden op de vraag naar voorzieningen voor oude en invalide arbeiders; deel V bevat twee hoofdstukken over de verzekering tegen de gevolgen van ongevallen, ziekte, invaliditeit en ouderdom in andere landen (p. 147-338)] Beveridge, Sir William Social-Insurance and allied services London, 1942. 299 p. [Presented to Parliament by Command of His Majesty November 1942; herdruk 1943; het oorspronkelijke aan het Parlement aangeboden rapport] Milhaud, Edgar, “Der Beveridge-Plan” in: Die Annalen der Gemeinwirtschaft, 16 (1943), aflevering 2, p. 1-276. [samenvatting van het plan van William Beveridge gevolgd door reacties in de Engelse pers, het parlementaire debat in Engeland, commentaren en berichtgeving in de pers in onder meer Zwitserland, Duitsland en Zweden en een positieve beoordeling van het plan door Milhaud, hoogleraar in de economie aan de universiteit van Geneve; het door Milhaud geredigeerde tijdschrift verscheen in vier talen: Duits, Frans, Italiaans en Engels; via deze publicatie raakte het plan-Beveridge in Nederland in kleine kring bekend; de inleiding van Milhaud is gedateerd 15 mei 1943] Beveridge, William Het Beveridge-plan: sociale verzekering en daarmede verwante diensten. Rapport van William Beveridge, het Britsche parlement ter hand gesteld in November 1942, uit het Engels vertaald door O. van der Does-Oldenbroek, met een inleiding van dr. mr. L.P. van der Does Deventer, 1946, 204 p. [Vertaling van: Social insurance and allied services. Report, presented to Parliament by command of His Majesty, November 1942, Londen, 1942-1943, 2 dln.; nr. 3 van de serie Problemen der sociale zekerheid; de inleiding beslaat de pp. 1-13; verdere indeling: 1. Inleiding en samenvatting (p. 19-34) 2. De voornaamste voorgestelde wijzigingen en hun ratio (p. 34-90) 3. Drie bijzondere problemen (p. 90-118) 4. Het sociale zekerheidsbudget (p. 118-135) 5. Het plan voor sociale zekerheid (p. 136-169) 6. Sociale zekerheid en sociale politiek (p. 170-189) Appendix: vergelijking met enkele andere landen (p. 190-198); [mr. dr. L.P. van der Does was voor de oorlog voorzitter van de Raad van Arbeid in Hengelo en vanaf 1942 tot 1945 Commissaris belast het staatstoezicht op de Ziekenfondsen; na de bevrijding werd hij uit die functie ontslagen] Verslag van de Commissie voor de sociale verzekering in bevrijd gebied (ingesteld bij ministerieele beschikking) november 1944-juli 1945 Maastricht, 1946. 93 p. Sociale zekerheid. Rapport van de Commissie, ingesteld bij Beschikking van den Minister van Sociale Zaken van 26 Maart 1943, met de opdracht algemeene richtlijnen vast te stellen voor de toekomstige
87
ontwikkeling der sociale verzekering in Nederland [voorzitter A.A. van Rhijn] 's-Gravenhage, [19451946], 4 dln. [dit is het rapport van de z.g. Londense Commissie-Van Rhijn deel I: Overzicht van de bestaande stelsels in Nederland en een aantal andere landen, benevens van de in sommige dezer landen uitgewerkte plannen tot herziening en uitbreiding der bestaande voorzieningen (1945). Deel II: Algemeene richtlijnen voor de toekomstige ontwikkeling der sociale verzekering in Nederland (1945) Deel III Organisatie van geneeskundige voorzieningen en rehabilitatie Vragen en antwoorden over de voorgenomen uitbreiding der verplichte sociale verzekering. Adviezen van het verzekeringsbedrijf aan den minister van Sociale Zaken. Studiecommissie uit het verzekeringsbedrijf. Vakgroep Variaverzekering 's-Gravenhage, 1946. 93 p. Derde Congres voor sociale verzekering, bijeengeroepen door de Vereeniging van Raden van Arbeid, op 26 en 27 juni 1946 in het gebouw Bellevue, Amsterdam Amsterdam [Vereeniging van Raden van Arbeid], 1946. 27 p. Pro en contra sociale verzekering Rapport uitgebracht door de studiecommissie van de kring Noord-Brabant van de Vakgroep Makelaars in assurantiën en Assurantiebezorgers, provinciaal bedrijf Bergen op Zoom, 1947 Rapport inzake de herziening van de sociale verzekering, uitgebracht door een Commissie, bestaande uit vertegenwoordigers van de Minister van Sociale Zaken en van de Stichting van den Arbeid [voorz.: A.A. van Rhijn] 's-Gravenhage, [1948]. 56 p. [dit is het rapport van de z.g. Gemengde Commissie-Van Rhijn; in de Verzekeringsbibliografie staat: Den Haag, 1947/1949] Enige economische aspecten van de verplichte sociale verzekeringen in Nederland Rotterdam [Nederlandsch Economisch Instituut], 1951. 34 p. Sociale verzekeringen en sociale lasten 's-Gravenhage, 1952. 53 p. [Monografieën Centraal Planbureau, 2] Sociale verzekering en economische draagkracht der Nederlandse volkshuishouding. Wat zijn de economische gevolgen van een uitgebreid plan van sociale verzekeringen en hoe kunnen deze worden opgevangen? Inleiders: D.B.J. Schouten, D. Roemers, N.E.H. van Esveld Tilburg, 1953. 56 p. [Inleidingen van de derde Landdag voor economen, gehouden op zaterdag 7 maart 1953 te Utrecht, georganiseerd door de Contact-commissie van academisch gevormde economen] Verslag van het vierde congres voor sociale verzekering [Amsterdam], [1960], 124 p. [Congres Vereniging van Raden van Arbeid op 28 en 29 jan. 1960 te Amsterdam] Menselijke verhoudingen bij de uitvoering van de sociale verzekering door de Raden van Arbeid [rapport, samengesteld door een commissie onder voorzitterschap van G. A. A. M. Boot] Amsterdam, 1963 [Uitgave van de Vereeniging van Raden van Arbeid te Amsterdam]
88
Meebetalen aan sociale verzekeringen. Een onderzoek naar de bereidheid van de Nederlandse verplicht verzekerde werknemer om mee te betalen aan de premies voor sociale verzekeringen en naar de factoren die met deze bereidheid samenhangen Tilburg, 1968, 102 p. Arbeidsongeschiktheid, ziekte en sociale verzekering. 5 februari 1982, Boerhaave Commissie voor Postacademisch Onderwijs in de Geneeskunde Leiden, [1982], 36, [18] p. AAW, ZFW, AWBZ, een beheersbaar voorzieningen-pakket: open of gesloten systeem Deventer, 1986. 113 p. [Serie publikaties van de Stichting Centrum voor Onderzoek van het Sociaal Zekerheidsrecht, 2] De positie van de beroepsrechter. Rapport uitgebracht door een werkgroep ingesteld door de Stichting Centrum voor Onderzoek van het Sociaal Zekerheidsrecht Deventer, 1989. 59 p. Organisatie van sociale verzekeringen in internationaal perspectief: samenvatting 's-Gravenhage [Commissie Onderzoek Sociale Zekerheid], 1991. 32 p. Buitenhuis, R. (red.) Sociale verzekering in doorsnee. Een systematische beschrijving van de uitvoering van de ZW, WW, AAW, WAO, TW, AOW, AWW en AKW, 3e voortgangsrapport in het kader van het toezicht op de uitvoeringskosten sv Zoetermeer, 1992. 194 p. [Rapport Sociale Verzekeringsraad, uitgave met: Uitvoeringskosten en beheersinstrumenten sociale verzekeringswetten: eerste voortgangsrapport, en: Uitvoeringskosten sociale verzekeringswetten: tweede, vierde en vijfde voortgangsrapport] Enquête naar het functioneren van de organen belast met de uitvoering van de socialeverzekeringswetten [voorzitter van de commissie: J.F. Buurmeijer] 's-Gravenhage, 1993, 3 dln. 425, 637, 314 p. [parlementaire enquete] Sociaalrechtelijke oraties, 1977-1997 Deventer, 1998. 544 p.
Handboeken Veldkamp, G.M.J. met B. le Blanc en A. Bosscher Inleiding tot de sociale zekerheid en de toepassing ervan in Nederland en België Deventer, 1978-1980, 2 dln. 331 p. en 518 p. [Dl. 1: Karakter en geschiedenis, m.m.v. H. Deleeck, R. Dillemans, J. van Langendonck en J. van Steenberge Dl. 2: Juridisch systeem Nederland-Belgie-internationaal, maatschappelijke werking, verzekeringsaspecten, economie van de sociale zekerheid, m.m.v. B. Le Blanc, A. Bosscher, H. Deleeck, R. Dillemans, J. van Langendonck, G. Perrin en J.J.M. van der Ven; met uitgebreide opgaven van gedrukte bronnen en literatuur verspreid in de tekst]
Literatuur Geschiedschrijving van de sociale verzekeringen
89
Asselberghs, Karel De sociale verzekering tijdens de bezetting [Z.pl.], 1981. 57 p. [Doctoraalscriptie verzorgingssociologie, Universiteit van Amsterdam] Asselberghs, K. "De sociale verzekering tijdens de bezetting" Sociologisch Tijdschrift, 9 (1982), nr. 1 Bruin, Chr. de Beknopt overzicht van de geschiedenis der sociale verzekering in Nederland Hoorn, [ca. 1953]. 63 p. Eghigian, Greg, Making Security social. Disability, Insurance and the Birth of the social Entitlement State in Germany Michigan, 2000. 400 p. Japikse, N. Staatkundige geschiedenis van Nederland van 1887-1917 Leiden, 1918. 556 p. [geschreven van parlementaire optiek; over sociale zekerheid en sociale wetgeving gaan: p. 80-83 (arbeidsenquete commissie-Rochussen), sociale wetgeving kabinet Pierson (p. 176-195), wet op het arbeidscontract (p. 289-291), sociale wetgeving kabinet-Heemskerk (p. 357-370), Kon. Nationaal Steuncomité (p. 459), sociale wetgeving kabinet-Cort van der Linden (p. 513-514); met overzichten van de ministers en de leden van de Eerste en Tweede kamer met aanduiding van politieke richting en andere gegevens] Gales, B.P.A., en J.L.J.M. van Gerwen Sporen van leven en schade. Een geschiedenis en bronnenoverzicht van het Nederlandse verzekeringswezen Amsterdam, 1998. 363 p. Genabeek, J.A.G.M. van Met vereende kracht risico's verzacht. De plaats van onderlinge hulp binnen de negentiende-eeuwse particuliere regelingen van sociale zekerheid Amsterdam, 1999. 367 p. [dissertatie Vrije Universiteit; met in de bijlagen gegevens over de door het IISG beheerde databestanden ONTGILD (gegevens over 1.380 ambachtsgilden), en ARBVER en ALGVER, bestanden met gegevens over particuliere, onderlinge fondsen]. Gils, G. van Sociale verzekeringen in Nederland, 1945-1967 [Z.pl.], 1988. 158 p. [Doctoraalscriptie Utrecht] Gunnink, K. Van invaliditeits -en ouderdomswet tot de algemene ouderdomswet. De visie van de ARP, CHU, RKSP/KVP, SGP en GPV ten opzichte van de sociale wetgeving op de ouderdomsvoorziening (18741956) Groningen, 1991 [Afstudeerscriptie Groningen.] Leeuwen, Marco H.D. van
90
“Collective Agreements, Unions and Welfare in the Netherlands, c. 1910-1960”, in: Ad Knotter, Bert Altena en Dirk Damsma eds., Labour, Social Policy and the Welfare State Amsterdam, 1997, p. 73-81 Papers presented tot the Ninth British-Dutch Conference on Labour History, Bergen 1994, p. 73-81. Leeuwen, Marco H.D. van “Trade Unions and the provision of welfare in the Netherlands, 1910-1960”, in Economic Historiy Review, 50 (1997), p. 764-791. Mannoury, J. “De statuten van een ziekenkas uit 1843”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 13(1958), p. 262-265 [over een caisse de secours mutuels opgericht in Bordeaux in 1843] Melle, A. van Een geschiedenis van de Landsbond der Christelijke Mutualiteiten in België Gent, 1955. Meulder, G. van “Vrouwenmutualiteiten of familiemutualiteiten ? De betekenis van het mutualisme voor vrouwen rond de eeuwwisseling (1885-1914)”, in: Brood en Rozen. Tijdschrift voor de Geschiedenis van de Sociale Bewegingen, 3 (1997), p. 38-49. Noordam, F.M. “Sociale verzekeringen 1890-1950”, in: Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen Amsterdam, 1998, p. 570-604 Noordam, F.M. “Sociale zekerheid 1950-2000”, in: Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen Amsterdam, 1998. p. 807-853 Noordam, F.M. "Sociale zekerheid en individuele verantwoordelijkheid: de sociale-zekerheidsmens (1946-1996)", in: C.J. Loonstra, H.W.M.A. Staal, W. Zeijlstra (red.) Arbeidsrecht en mensbeeld 1946-1996 (Deventer, 1996), p. 291-303 Rooy, P. de Werklozenzorg en werkloosheidsbestrijding 1917-1940: landelijk en Amsterdams beleid Amsterdam, 1979. 288 p. Steenberge, J. van Het begrip arbeidsongeschiktheid in de sociale zekerheidswetgeving van Duitsland, Frankrijk, Nederland en België z. pl. en z.j. [1971 of 1970] dissertatie Kath. Universiteit Leuven. [bespreking door L.J.MM. de Leede in Sociaal Maandblad Arbeid, 26 (1971), p. 504-506; met een historische en rechtsvergelijkende benadering] Timmer, E.M.A., mej.
91
Knechtsgilden en knechtsbossen in Nederland. Arbeidersverzekering in vroeger tijden Haarlem en Amsterdam, 1913. 208 p. [dissertatie] Valk, Loes van der “Overheid en verzekeringsbedrijf”, in: Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen Amsterdam, 1998, p. 251-275 Valk, Loes van der “Overheid en verzekering 1890-1950”, in: Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen Amsterdam, 1998, p. 497-519 Vanthemse, G. De beginjaren van de sociale zekerheid in België 1944-1963 Brussel, 1994. Vermote, M. ed. Gezondheid: 75 jaar Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten 1913-1988 Gent, 1988. Eigentijdse literatuur over sociale verzekeringen Barneveld, H. van Een stem over de herziening der sociale verzekering 's-Gravenhage [Studiecommissie uit het Verzekeringsbedrijf], [1948]. 118 p. Beekencamp, C. “Sociale verzekering”, in: Anti-revolutionnaire Staatkunde, 6 (1930), p. 4-58 en volgende Berger, J.A. Een gids voor de zelfstudie van de Sociale Verzekering Amsterdam, 1932 en 1938 [herdruk ?] Bergsma, E. Het pensioneren van werklieden Rotterdam, 1882. 23 p. [volgens Mannoury de eerste Nederlandse publicatie waarin gepleit werd voor een verplichte invaliditeits- en ouderdomsverzekering; aanwezig in KB onder signatuur Broch. 3445] Beijer, P. Sociale verzekering Amsterdam, 1948. 112 p. [deel IV van de serie Sociale Geneeskunde; bespreking door N. Bruinsma in Sociale Zorg, 11 (1949), p. 23] Blanksma, C. "De werkgeversbijdrage voor de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 27 (1947), p. 71-72 en 28 (1948), p. 121-122
92
Bölger, B. “De werkgevers en de sociale verzekering”, in: Economisch-Statistische Berichten, 12 (1927), I, p. 333-335 Boer, E.P.D., en J.M.G. Kuin Hoe is het ook weer? Populaire wegwijzer door de sociale verzekeringen Amsterdam, 1955. 264 p. Boot, G.A.A.M. Hedendaagse problemen van de sociale verzekering. Inleiding 's-Gravenhage [Algemene R.K.Ambtenarenvereniging], 1952. 31 p. Bolt, J.C. “Volksverzekering”, in: De Gids, 78 (1914), dl. IV, p. 453-468 [bespreking van nieuwe sociale verzekeringen in Groot-Brittannië en conclusies voor de situatie in Nederland] Bosman, H.W.J. "De betekenis van pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen voor de Nederlandse volkshuishouding. Consequenties van fondsvorming en omslagstelsel", in: Het Verzekerings-Archief, 39 (1962), p. 308-323 [referaat gehouden op de Verzekeringsdag 1962; zie over dit referaat ook Economie, 26 91961/62), p. 365-380] Bossenbroek, H., en J. van den Berg Doel, grondslagen en geschiedenis der sociale verzekering in Nederland . Handboek voor de studie van het doel, de grondslagen en de geschiedenis der sociale verzekering in Nederland Maastricht, 1946. 226 p. [Handboeken sociale verzekering, nr. 6] Bossenbroek jr. H., en J.M.L. Kruytzer De wettelijke invaliditeitsverzekering en de Noodwet-ouderdomsvoorziening Den Haag, 1947 [cursus sociale verzekering] Bremer, M.H.E. "Mr. J.E.W. Duys en de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 27 (1948), p. 126-127 en in: De Sociale Zekerheidsgids, 28 (1948), p. 122-124 en 28 (1949), p. 244-247 en 317-318 Bremer, M.H.E. "Dr. Herman Schaepman en de sociale verzekering", in: De Sociale Zekerheidsgids, 28 (1949), p. 348-350 en 380-382 Bremer, M.H.E. "Minister Aalberse en de sociale wetgeving", in: De Sociale Zekerheidsgids, 29 (1949), p. 51-52 Brinkman, H.J. “Conferentie bedrijfsgeneeskunde”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 11 (1956), p. 389-393 Brocx, D. "De verplichte arbeidersverzekering", in:
93
Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde, 9 (1931), p. 109-110 Bruggen, J. van “Het probleem der moederschapsverzekering”, in: Sociale Voorzorg, 2 (1920), p. 187-200 Bruggen, J. van Korte handleiding voor de sociale verzekering Amersfoort [Federatie van Diaconieën in de Nederlandse Hervormde Kerk], 1930. 43 p. Bruggen, J. van "De verplichte arbeidersverzekering en de onvolwaardigen", in: De Sociale Verzekeringsgids, 12 (1931-1932), p. 21-22 Bruggen, J. van De ontwikkeling der sociale verzekering en de toekomst der openbare organen Amsterdam [Alg. Ned. Christ. Ambtenaarsbond], 1935. 36 p. Bruggen, J. van "Het verband tusschen premiebetaling en prestatie in de sociale verzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, 26 (1941), p. 502-506 Bruinwold Riedel, J. “Het vraagstuk der werkloosheid”, in: Vragen des Tijds, 1895, I, p. 1-17 en 99-134 [onder meer verzekering tegen werkloosheid] Buning, E.J. “Volksverzekering en volksgezondheid”, in: Sociale Voorzorg, 4 (1922), p. 824-837 Cerutti, F.J.M., en E.H. Nuver Uitspraken inzake de sociale verzekeringen. Een keuze uit vele duizenden uitspraken Amsterdam, 1958. 330 p. Croll, C. Losse leekegedachten over hervorming in de sociale wetgeving Amsterdam, 1897 [schreef onder het pseudoniem 'Socius'] Dam, J.C. van “Het verschijnsel van de fraude op het terrein der sociale zekerheid”, in: Sociale Zorg, 17 (1955), p. 53-60 Dekker, W.H. Het risico van de weg in de sociale verzekering Zutphen, 1946 [dissertatie] Dias, M.J.Th. Vaz "Nieuwe banen ?", in: De Socialistische Gids, 5 (1920), p. 1192-1205 [over de sociale verzekering] Diepenhorst, P.A.
94
Sociale verzekering Utrecht, 1909. 41 p. Does, L.P. van der "De gilden en de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 16 (1935-1936), p. 67-71 en volgende Does, L.P. van der "De nieuwe ontslagregeling en het sociale verzekeringsrecht", in: De Sociale Verzekeringsgids, 22 (1942), p. 65-69 Does, L.P. van der "Inwonende kinderen en het sociale verzekeringsrecht", in: De Sociale Verzekeringsgids, 23 (1942), p. 13-17 Does, L.P. van der "De economische beteekenis der sociale verzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, 28 (1943), p. 291 Does, L.P. van der "Werknemers en helpers in de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 23 (1943), p. 85-88 Does, L.P. van der "Loongrens en sociale zekerheid", in: De Sociale Verzekeringsgids, 25 (1946), p. 73-75 en 89-90 Does, L.P. van der De economische beteekenis der sociale verzekering Deventer, [1946]. 239 p. [nr. 1 van de serie De sociale verzekering; met veel statistische gegevens over inkomsten en uitgaven van de diverse sociale verzekeringen] Doorduyn, J. "Sociale belofte en sociale zekerheid", in: De Verzekeringsbode, 68 (1949), p. 239-241 [radiorede] Drion, F.J.W. “Het ontwerp-invaliditeitswet”, in: Onze Eeuw, 12, dl. I (1912), p. 334-356 [filippica tegen de verregaande staatsinmenging in het leven van de burgers die het gevolg zal zijn van deze wet] Drogendijk, A.C. De keerzijde der sociale verzekeringswetten Assen, 1956. 47 p. Drop, W. "Sociale verzekering", in: De Socialistische Gids, 23 (1938), p. 571-584 Duparc, I. Azn. “Steunregeling voor rentetrekkers - Ongevallenwet”, in: Sociale Voorzorg, 1 (1919), p. 709-713
95
Eck, C.G. van "Over het begrip arbeider in de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 22 (1942), p. 158 en 172-174 Elink Schuurman, W.H.A. Ziekteverzekering en werklieden-ziekenfondsen in Nederland 's-Gravenhage, 1917. 156p. + Tepe, A. “Ziekteverzekering en werkliedenziekenfondsen in Nederland”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 16 (1917), p. 275-277 en 285-288 [bespreking van een brochure van mr. W.H.A. Elink Schuurman, lector aan de Nederlandse Handelshogeschool te Rotterdam] Elink Schuurman, W.H.A. “Grondslagen voor de ziekteverzekering”, in: Vragen des Tijds, 1920/21, I, p. 190-220 [historisch overzicht vanaf 1800 en technische aspecten] Engers, R.W. van, e.a. De complexiteit van de sociale verzekering 's-Gravenhage, 1985. 100 p. [Werkdocumenten, Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, W 5] Esveld, N.E.H.van De grens tussen sociale en particuliere verzekering Den Haag, [1965]. 22 p. [Overdruk uit: Het verzekerings-archief, juli-nummer 1965] Esveld, N.E.H. van “Het rechtskarakter onzer sociale verzekering. Beschouwingen naar aanleiding van de proefschriften van G.M.J. Veldkamp en J.J.M. Veraart”, in: Sociaal Maandblad, 5 (1950), p. 226-249 en 258-288 [schrijver is voorzitter van de Raad van Arbeid in Rotterdam; kritische beoordeeling van het proefschrift van Veldkamp; recapitulerend: “dat hij ten eerste nalaat zelf een omschrijving van het begrip sociale verzekering op te bouwen. Vervolgens laat hij na door te dringen tot het wezen van het recht. In de derde plaats is verzuimd het essentiele bestanddeel van een rechtsgrond -de rechtvaardiging van staatsdwang- te belichten, of zelfs maar te noemen. Vervolgens vloeit zijn beperking van de takken van verzekering, welke voor zelfstandigen verplicht zullen worden gesteld, op geenerlei wijze uit zijn theoretisch betoog voort. In de vijfde plaats ontbreekt bij de behandeling van het financiele stelsel der sociale verzekering de ontwikkeling van een geheel eigen denkbeeld. Bovendien is de conclusie, dat het fondsvormingsstelsel slechts in een privcaatrechtelijke sfeer past en dus niet meer bij een sociale arbeidsverzekering behoort, geen logisch gevolg van het voorafgaande betoog. In de zevende plaats is hij naar onze mening niet erin geslaagd om de vele bezwaren, welke tegen het “sociale risico” worden aangevoerd, afdoende te weerleggen” (p. 285) ook verschenen als overdruk: Alphen a.d. Rijn, 1950. 54 p.] Esveld, N.E.H. van “Het ijzeren gordijn tussen verzekering en weldadigheid. Vijf en twintig jaar sociale verzekering (1926-1951)”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 7 (1952), p. 122-132 [voordracht gehouden op 15 december 1951 voor de Vereniging voor Arbeidsrecht] Esveld, N.E.H. van
96
“Een compromis, geen synthese”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 20 (1965), p. 579-583 [schrijver, redacteur van het Sociaal Maandblad Arbeid, waarschuwt tegen een te ver doorgevoerde solidariteit] Esveld, N.E.H. van "De grens tussen sociale en particuliere verzekering", in: Het Verzekerings-Archief, 42 (1965), p. 210-230 [schrijver is hoogleraar aan de Nederlandse Economische Hogeschool te Rotterdam; tekst van een voordracht gehouden voor het Genootschap voor Verzekeringsrecht, Juridische afdeling van de Vereniging voor Verzekeringswetenschap op 15 januari 1965; over het verband tussenn armenzorg, eigenzorg en sociale verzekering en de rol van de staat op dit terrein; zie ook onder Roeleveld, L.] Eversen, L.J.H. De grondslagen der sociale verzekering. Inleiding bij de studie der Nederlandsche verzekeringswetten Groningen, 1932. 143 p. [bespreking in: De Nederlandsche Werkgever, 10 (1932), p. 555-556] Eversen L.J.H. “De verplichting der woningbouwvereenigingen tegenover de sociale verzekering”, in: Tijdschrift voor Volkshuisvesting en Stedebouw, 10 (1929), p. 233-235 en volgende Eijkel, R.N.M. “Werkloosheidsverzekering en arbeidsbemiddeling”, in: Leerboek van de sociale hygiëne en van de sociale wetgeving (Roermond-Maaseik, 1934), p. 579-590 Foppele, C. De voornaamste bepalingen der radenwet, ouderdomswet en invaliditeitswet in vragen en antwoorden 's-Hertogenbosch, 1920 Gaay Fortman, W.F. de "Arbeidsovereenkomst, arbeidsverhouding en sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 24 (1944), p. 109-112 Gerretson, C. "Sociale kroniek", in: Ons Tijdschrift, 19 (1914), p. 137-144 Gilst, W. van "Sociale verzekering. Overzicht van de voornaamste bepalingen der verzekeringswetten", in: Het Verzekerings-Archief, 1 (1920), p. 185 [in tabelvorm] Gosker, R., e.a. De groei van de sociale verzekering in Nederland Amsterdam, 1970. 211 p. [Gedenkboek, uitgegeven ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van de Vereniging van Raden van Arbeid in 1970] Grinten, W.C.L. van der De verplichtingen van den werkgever, krachtens de verschillende sociale verzekeringswetten en de besluiten vereveningsheffing, loonbelasting en commissarissenbelasting Alphen aan den Rijn, 1ste en 2de druk, 1941; 3de druk, 1942 Groeneveld, H.W.
97
"De gang der sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 12 (1931-1932), p. 1-2 Groeneveld, H.W. "De beteekenis der sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 15 (1934-1935), p. 85-86 Groeneveld, H.W. "Verleden, heden en toekomst der sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 20 (1939-1940), p. 163-164, 180-181 en 21 (1940-1941), p. 1-3 Groeneveld, H.W. "Sociale verzekeringsperspectieven", in: Contact-orgaan. Uitgave van de Centrale Onderlinge Bedrijfsvereniging voor ziekengeldverzekering, 1 (1939), p. 3-7 Gussenhoven, G.A.M. Verdragen inzake sociale verzekering, met uitvoeringsaccoorden enz. Zwolle, 1955. 544 p. [Nederlandse staatswetten, editie Schuurman & Jordens, nr. 147] Haaften, M. van "Verzekering en voorzienigheid. De gemoedsbezwaren tegen verzekering mede in verband met de Staatkundig Gereformeerde Partij" De Levensverzekering, 4 (1927), p. 99-135 en 147-173 Hage, J.J. "De sociale verzekering en het burgerlijk recht", in: Rechtskundige opstellen door oud-leerlingen aangeboden aan Prof. Mr. E.M. Meyers Zwolle, 1935. 122 p. Hage, M.D. Le problème de l'assurance obligatoire contre l'invalidité et la vieillesse Rotterdam, 1912 Harts, M.J. "Vrijwillige verzekeringen", in: De Sociale Verzekeringsgids, 15 (1934-1935), p. 71-72 Heij, J.P. de "Lasten van een sociale mammoet" in: Economisch-Statistische Berichten, 48 (1963), p. 1084-1085 [SER-advies over het sociale zekerheidsbeleid op langere termijn] Holwerda, A.O. "Sociale verzekering en de particuliere werkgevers", in: Economisch-Statistische Berichten, 3 (1918), p. 884-886 Holwerda, A.O. "Een nieuwe vorm van sociale verzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, 4 (1919), p. 554-555 Hoogslag-van Soeren, M.M. Een ooglyder in de zottenpot. Dossier van een rechtsodyssee Vorden, 1980, ongepagineerd
98
[Uitgegeven in eigen beheer] Hoytink, M.J. “Sociale verzekering en maatschappelijke zorg”, in: Sociale Zorg, 18 (1956), p. 131-135 Jaspers, A.Ph.C.M., en J. Riphagen (red.) Kluwer schets van het sociaal zekerheidsrecht Deventer, 1987. 250 p. Jongh, G.T.J. de De verzekering van werklieden tegen ongelukken in Duitschland Groningen, 1887. 179 p. [dissertatie Rijksuniversiteit Groningen] Jongh, J. “Indrukken van het congres bedrijfsgeneeskunde 1-6 juli 1957 te Helsinki”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 12 (1957), p. 514-519 Kamphuis, W.J. Wat iedereen van de verplichte verzekering weten moet Amersfoort, 1919 Kavelaars, P. Premieheffing volksverzekeringen Deventer, 1986. 352 p. Keesing, I.G. “Twee rapporten over sociale verzekering (van R.K. Werkliedenverbond en van N.V.V. - S.D.A.P.)”, in: De Socialistische Gids, 13 (1928), p. 316-334 Keesing, I.G. "Academische proefschriften en andere publicaties in verband met sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 17 (1936-1937), p. 217-218 Keesing, I.G. "Schadeloosstelingen en uitkeeringen krachtens sociale verzekeringswetten", in: De Sociale Verzekeringsgids, 17 (1936-1937), p. 329 Keesing, I.G. "De beteekenis der sociale verzekeringen in cijfers", in: De Sociale Verzekeringsgids, 20 (1939-1940), p. 175-179 Kerdijk, A. [= Arnold Polak Kerdijk] “Uit de practijk der arbeidersverzekering”, in: Vragen des Tijds, 1897, I, p. 280-298 Kersten, W.W. Klanken uit het verleden en heden der sociale verzekering Deventer, [1948]. 111 p. [Problemen der sociale zekerheid, nr. 7] Keulemans, P. “Koersverandering ? (De wetgeving op de sociale verzekering)” in:
99
Stemmen des Tijds, 10 (1920, dl. 3, p. 172-203. Klein, M. van der “Werkgeversfondsen in Twente. Ongevallen, zorgende macht en lokale kostwinningspraktijken rond 1900”, in: NEHA Jaarboek, 63 (2000), p. 43-70. Klep, F. "De werkgeversbijdrage voor de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 27 (1948), p. 107-109 Kok, J.L. "De algemeene arbeidersverzekering en het stelsel der collectieve verzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, 5 (1920), p. 1019-1022 Kok, D. de Arbeidersverzekering en tariefwet, een eenvoudig woord tot den Nederlandschen arbeider Leiden, 1913 [Volksbibliotheek 37] Kooijman, J.J.A. Recht op periodieke uitkeringen in het sociaal zekerheidsrecht Alphen aan den Rijn, 1989. 365 p. Laar, A.R. van de "Ondernemers en sociale verzekering", in: De Klaroen, 1 (1910), p. 235-248 en 2 (1911), p. 255-265 [schrijver was de voorman van de Christelijk Sociale Partij] Laar, A.R. van de "Oplossing in nationalen zin", in: De Klaroen, 2 (1910), p. 271-285 [schrijver was de voorman van de Christelijk Sociale Partij] Laar, A.R. van de "Vrijwillige verzekering met vrijstellingen", in: De Klaroen, 2 (1910), p. 289-301 [schrijver was de voorman van de Christelijk Sociale Partij] Lakerveld, A.F. van “Huisarbeidersellende”, in: De Economist 75 (1926), p. 16-34 [betreft ook Invaliditeitswet en -verzekering] Lakerveld, A.F. van “Loondienstconflicten”, in: De Economist, 75 (1926), 750-774 Levenbach, M.G. "Sociale zekerheid", in: Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 260-264 Levenbach, M.G. "Sociale verzekering", in: Nederlands Bestuursrecht, 1953, dl. 2, p. 777-832
100
Lietaert Peerbolte, M. "Culturele problemen der sociale zekerheid", in: De Sociale Zekerheidsgids, 28 (1949), p. 203-207 Lietaert Peerbolte, L. "De psychologische totaliteitsgedachte en de sociale economie", in: De Sociale Verzekeringsgids, 27 (1948), p. 118-120 Lietaert Peerbolte, M. "Sociaal-economische begrippen van sociatrische zijde belicht", in: De Sociale Verzekeringsgids, 28 (1948), p. 136-142 en 171-176 Lietaert Peerbolte, L. "Sociale economie en sociatrie", in: De Sociale-zekerheidsgids, 28 (1948), p. 84-86 Lindeijer, G.F. "Het vraagstuk der moederschapsverzekering in Duitschland", in: De Nieuwe Tijd, 17 (1912), p. 475-484 [Duits program van eisen ten aanzien van zwangeren en moeders; oproep in Nederland het Duitse voorbeeld te volgen] Lindner, K. “Sociale ziekenzorg”, in: Sociale Voorzorg, 1 (1919), p. 213-241 Lindner, K. “De evolutie der sociale verzekering”, in: De Socialistische Gids, 8 (1923), p. 466-487 Loeff, J.J. “De gezinszorg en het verzekeringsstelsel”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 6 (1953/1954), p. 125-138 [preadvies van mgr. Loeff voor de Nationale Katholieke Gezinszorg in verband met het pleidooi van het Tweedekamerlid (Partij van de Arbeid) mevr. Ploeg-Ploeg voor een verplichte sociale verzekering voor de gezinszorg; minister Van Thiel van Maatschappelijk Werk was hiertegen] + “Vn.” “De meningen van minister en parlement over gezinszorg en sociale verzekering”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 6 (1953/1954), p. 139-143 Londema, J. Over sociale verzekering gesproken ... 's-Gravenhage, 1978. 194 p. [Uitgegeven in samenwerking met het Voorlichtingscentrum Sociale Verzekering.] Loon, P.C.J. van Samenwerking tussen het Instituut van sociale verzekering en van maatschappelijk werk [Z.pl.], [1962]. 27 p. [Inleiding (op de) jaarvergadering van de Vereniging van Raden van Arbeid op 25 october 1962] Mannoury, J. Hoofdtrekken van de sociale verzekering Alphen aan den Rijn, 1967. 244 p.
101
[handboek voor de praktijk; schrijver was voorzitter van de Raad van Arbeid in Utrecht en buitengewoon hoogleraar aan de Nederlandse Economische Hogeschool te Rotterdam; bewerkt overeenkomstig de stand van zaken op 1 juli 1967, wat betekent dat de toen juist ingetrokken ongevallenwetten niet behandeld worden] Merens, M.J.D. “De huisarbeider in de sociale verzekering”, in: Sociale Voorzorg, 1 (1919), p. 159-170 en 242-250 Merens-Riedstra, H.S., L. Boer, G.A. Tan Gevolgen van inkomensachteruitgang bij werkloosheid en arbeidsongeschiktheid Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1989. 202, [24] p. Michielsen, NN [= A.B. ?] “Sociale verzekering en slavernij”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 309-311 [bespreking van de theorie van Hilaire Belloc] Michielsen, A.B. “Sociale verzekering”, in: Leerboek van de sociale hygiëne en van de sociale wetgeving (Roermond-Maaseik, 1934), p. 456-548. Millard, Joseph E. Het vraagstuk der verplichte pensioenverzekering van onbemiddelden in geval van invaliditeit en ouderdom Amsterdam, 1898. 243 p. Mok, S. "Sociale verzekering", in: Socialisme en Democratie, 4 (1947), p. 123-128 Mok, L. Sociale en particuliere verzekering: de kloof tussen bestuursrecht en privaatrecht Deventer, 1988. 35 p. Muntendam, P. De sociale verzekeringswetten. Beknopte handleiding voor artsen Groningen, 1937. Muntendam, P. Arbeidersbelangen in de geneeskunde Openbare les gehouden bij de aanvaarding van het bijzonder lectoraat in de sociale verzekeringsgeneeskunde, vanwege de coöperatieve Vereniging "Centraal Beheer" te Amsterdam aan de Universiteit van de Gemeente Amsterdam Groningen, 1940. Nogaro, B. “De nieuwe wet op de sociale verzekeringen” in: Economisch-Statistische Berichten, 13 (1928), I, p. 317-319 Noordam, F.M. Socialezekerheidsrecht 5e druk, Deventer, 2000 [een van de thans meest gebruikte handboeken voor dit onderwerp; schrijver is hoogleraar en verder onder meer lid van de Raad van Bestuur van de Sociale Verzekeringsbank]
102
Noordhoff, F.S. "Wereldhoogconjunctuur" in sociale zekerheid", in: De Sociale-zekerheidsgids, 25 (1946), p. 62-64 Noordhoff, F.S. "Gezinsverzorging", in: De Sociale-zekerheidsgids, 28 (1949), p. 240-244 Noordhoff, F.S. "Sociaal-afhankelijken", in: De Sociale-zekerheidsgids, 29 (1949), p. 142-145 Noordhoff, F.S. "Sociale zekerheid en financiering", in: De Sociale-zekerheidsgids, 29 (1949), p. 41-45 + polemiek, p. 125-126 Nuyl, Th.W. te "De voorlichting op het gebied der sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 12 (1931-1932), p. 8-9 en volgende Ontwikkelingen in de sociale verzekering. [Commissie Sociaal Beleid, voorz. N.E.H. van Esveld] 's-Gravenhage, 1965. 29 p. [Geschriften van de Prof. Mr. B. M. Teldersstichting, 12] Oosterhout, J.W. van Schematisch overzicht van de materiële hulpverlening 's-Gravenhage, 4e herziene druk, 1976. 256 p. Opprel, A. “Gezinsloon”, in: Vragen des Tijds, 1924/25, II, p. 32-48 + reactie van J.D.J. Aengenent “Gezinsloon”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 24 (1925), p. 445-447 Oudegeest, J. Zekerheid van bestaan. Een pleidooi voor uitbreiding der sociale verzekering Amsterdam, [ca. 1913]. 15 p. Oudegeest, J. “De sociale verzekering”, in: De Socialistische Gids, 10 (1925), p. 174-188 Penris, P.W.L. "Blijvende invaliditeit in de sociale verzekering", in: Geneeskundig Tijdschrift der Rijksverzekeringsbank, 22 (1937), p. 42-52 Ploeg, A.G. "Insurance of employees in the Netherlands", in: Comptes rendus du onzième Congrès internationale d'actuaires Parijs, 1937, II, p. 329-346
103
Regout, L.H.W. Arbeidersverzekering Amsterdam, 1896. 308 p. [dissertatie Gemeenteuniversiteit Amsterdam] Regt, B.L. de “Strijd met algemene rechtsbeginselen als beroepsgrond in sociale verzekeringsgedingen”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 12 (1957), p. 105-108 Rhijn, A.A. van Sociale zekerheid Amsterdam, 1947 [nr. 6 van de serie Volkspaedagogische bibliotheek; reactie door M.G. Levenbach in Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 260-264] Rhijn, A.A. van “Gezinshulpverzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 14 (1959), p. 266-272 + reactie door: Mannoury, J. “Gezinshulpverzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 14 (1959), p. 561-569 [Van Rhijn ziet bezwaren, Mannoury acht invoering mogelijk] + reacties door H.R. Gokkel en M. Nypels en replieken van Mannoury, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 15 (1960), p. 97-102 Roeleveld, L. "De grens tussen sociale en particuliere verzekering, in het bijzonder t.a.v. het eigendomsrecht", in: Het Verzekerings-Archief, 42 (1965), p. 231-251 [schrijver is onderdirecteur van Het Onderling Levensverzekering Genootschap De Olveh van 1879; bewerkte tekst van een voordracht gehouden voor het Genootschap voor Verzekeringsrecht, Juridische afdeling van de Vereniging voor Verzekeringswetenschap op 15 januari 1965; zie ook onder Esveld, N.E.H. van] Roode, J.J. de De Sociale verzekering en de Christelijke regeering Amsterdam, [1913] Roode, J.J. de "De plannen van Treub - Minister Treub en de sociale verzekering", in: De Vakbeweging, 8 (1914), p. 1-2 en volgende Roode, J.J. de "De sociale verzekering", in: De Socialistische Gids, 3 (1918), p. 173-190 Ruiter, P. de, e.a. Fundamentele rechten en sociale zekerheid Deventer, 1992. 118 p. [Serie publikaties van de Stichting Centrum voor Onderzoek van het Sociaal Zekerheidsrecht, 10] Santbrink, J. van
104
“De verzekering van kinderen en andere bloed- en aanverwanten van de werkgever”, in: Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 178-185 [wetgeving tijdens en na de oorlog en jurisprudentie] Schaik, B.A. van De sociale verzekeringen van morgen ['s-Gravenhage], 1962. 20 p. [Rede, uitgesproken tijdens de algemene ledenvergadering van het Centraal Sociaal WerkgeversVerbond op 13 november 1962 te Scheveningen] Scheltens, J. “De gepensioneerden in den noodtijd”, in: Vragen des Tijds, 1918/19, II, p. 62-74 Schenk, A.L. Een aanbevelenswaardige hervorming der sociale verzekering Den Haag, 1936 [bespreking door A.O. Holwerda in Het Verzekerings-Archief, 17 (1936), p. 14-15 Scholtens, A.L. “Iets over de Duitse bedoelingen in 1940/41 in zake onze sociale wetgeving”, in: Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 125-134 [voordracht voor de Vereniging voor Arbeidsrecht op 19 april 1947; gebaseerd op het rapport van de leider van de Geschäftsgruppe Soziale Verwaltung, dr. Jakob; schrijver was secretaris-generaal van het ministerie van Sociale Zaken tot augustus 1940 en na de bevrijding] Schoonderbeek, W. “Sociale zekerheid in Nederland 1948-1959”, in: Sociale Zorg, 24 (1962), p. 250-252 [bespreking van een publicatie van de Sociale Verzekeringsraad over de geldstromen in de wereld van de sociale zekerheid] Schoonenberg, J. Particulier initiatief in de arbeidersverzekering. Ontwikkeling van de positie der bijzondere uitvoeringsorganen in de wetgeving Amsterdam, 1930. 152 p. [bespreking door H.W. Groeneveld in: De Nederlandsche Werkgever, 9 (1930), p. 153-154] Schoonenberg, J., Ornstein, G.F. en Esveld, N.E.H. van Drie studiën over arbeidsrecht Amsterdam, 1941. 45 p. [artikel van Schoonenberg over de artikelen 41-43 van de Ziektewet en artikel van Van Esveld over het begrip arbeider in de sociale verzekering] Schouten, D.B.J., en G.M.J. Veldkamp De sociale verzekering in de volkshuishouding Amsterdam, 1952. 120 p. [Schouten was toen lector aan de Katholieke Economische Hogeschool in Tilburg, Veldkamp raadsadviseur bij de afdeling Sociale Verzekering van het ministerie van Sociale Zaken; bevat veel statistische gegevens over premieontvangsten en uitkeringen van de verschillende sociale verzekeringen uit de periode 1919-1950; in de inleiding (p. 1-10) worden de toen veel gehanteerde argumenten tegen de sociale verzekering weerlegd] Schouwenburg, M.G.L. van Unificatie der sociale verzekeringen
105
[Z.pl.], [1946.]. 166 p. [dissertatie] Schouwenburg, M.G.L. van "Hervorming der sociale verzekering", in: Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 270-292 Schröder, J.C. "Wederverzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 18 (1937-1938), p. 150-152 Schuurmans-Stekhoven, W. "De sluitsteen der sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 22 (1941/1942), p. 57-60, 90-94, 105-107 en 133-135 Schuurmans Stekhoven, W. "Staatstoezicht op het verzekeringswezen, regeling van de verzekeringsovereenkomst, bedrijfsorganisatie en sociale verzekeringsorganen", in: De Sociale Verzekeringsgids, 22 (1942), p. 153-157 Schuurmans Stekhoven, W. "De kring der "indirect-verzekerden", in: De Sociale Verzekeringsgids, 24 (1943), p. 34-36 Sinninghe Damsté, W.A. Sociale verzekering: de wetten, de uitvoering en de reorganisatie [Z.pl.] [Stichting Maatschappij en Onderneming], 1981. 79 p. Slotemaker de Bruine, J.R. (red.) Vijf-en-twintig jaren sociale verzekering Haarlem, 1928, 342 p. [bespreking door E. Kupers in “De Vakbeweging 1928, p. 232 e.v.; met bijdragen van: H.W. Groeneveld, H.W. Nicolai, T.J. Verschuur, C.G.D. Borrias, H.L. van Duyl, E.A.R. van Eimeren, V. Gravestein, J.C. Heyning, J.J. Korndorffer, J.L.G. Krugers, C.F.G. Metsch, K. Lindner, G.O. Meulman, V. Noest, J.C. Schröder, H. Terlet, G.P. van Trooyen, G. Verbeek; de meeste schrijvers waren medewerkers van de Rijksverzekeringsbank] Smissaert. H. “Ziekte- en ongevallenverzekering volgens de jongste ontwerpen”, in: Onze Eeuw, 7 (1907), dl. I, p. 27-60 [bespreking van het wetsontwerp ziekteverzekering van het kabinet-Veegens] Smissaert, H. “Uit den strijd over afschaffing van bakkers-nachtarbeid”, in: Onze Eeuw, 9 (1909), dl. II, p. 110-121 [zie ook de Economische Kroniek door dezelfde schrijver in Onze Eeuw, 8, dl. IV (1908), p. 300-302] Smissaert, H. “Economische kroniek”, in: Onze Eeuw, 9 (1909), dl. II, p. 279-290 [commentaar op de sociale wetgeving] Smissaert, H. “Economische kroniek”, in: Onze Eeuw, 9 (1909), dl. III, p. 143-156
106
[handelt grotendeels over sociale wetgeving] Smissaert, H. “Economische kroniek”, in: Onze Eeuw, 10 (1910), dl. III, p. 259-278 [over de bakkerswet p. 268-271] Smissaert, H. “De ontworpen ziekteverzekering”, in: Onze Eeuw, 10 (1910), dl. IV, p. 415-434 [bespreking van het wetsontwerp ziekteverzekering van Talma] Smissaert, H “Economische kroniek. De Bakkerswet in de Tweede Kamer”, in: Onze Eeuw, 11 (1911), dl. I, p. 122-130 [Smissaert, H] “Economische kroniek”, in: Onze Eeuw, 11 (1911), dl. II, p. 108-125 [over de bakkerswet en andere sociale wetten] [Smissaert, H. “Economische kroniek. Talma’s “trouvaille””, in: Onze Eeuw, 11 (1911), dl. III, p. 282-293 [bespreking van de parlementaire behandeling van de ziektewet] [Smissaert, H] “Economische kroniek”, in: Onze Eeuw, 11 (1911), dl. IV, p. 267-290 [over de bakkerswet p. 273-278] Smissaert, H. "Economische kroniek", in: Onze Eeuw, 14 (1914), dl. I, p. 445-459 [onder andere over sociale verzekering] Smissaert, H. “Economische kroniek”, in: Onze Eeuw, 14 (1914), dl. II, p. 275-294 [over de sociale verzekering: p. 275-282] Smissaert, H. “Economische kroniek”, in: Onze Eeuw, 14 (1914), dl. III, p. 296-315 [over diverse aspecten van de sociale verzekeringen] Smissaert, H. “”Nationale sociale wetgeving”, in: Onze Eeuw, 15 (1915), dl. I, p. 123-140 [beschouwing] Smissaert, H. “Economische kroniek”, in: Onze Eeuw, 15 (1915), dl. I, p. 426-441 [onder andere over het verslag van de Rijksverzekeringsbank over 1913]
107
Smissaert, H. "Economische kroniek", in: Onze Eeuw, 15 (1915), dl. IV, p. 430-449 [onder andere over sociale verzekeringswetten] Smissaert, H. “Langs losse lijnen: de wetsontwerpen arbeidersverzekering”, in: Onze Eeuw, 21 (1921), dl. 4, p. 199-200 Snoeck Henkemans, J.R. De verzekeringsplannen van Minister Treub, met een statistiek van de toegekende invaliditeits- en ouderdomsrenten in Duitschland 's-Gravenhage, 1916. 48 p. Soeren, L.C. van 65 Jaren sociale verzekering in Nederland 1901-1966 [Amsterdam] [Sociale Verzekeringsbank], [1966]. 89 p. Spaendonck, B.J.M. van “De premie voor de ongevallenverzekering of ambtelijke willekeur”, in: Katholieke Staatkunde, 1 (1922/23), nr. 24, p. 92-93 [scherpe kritiek op de Rijksverzekeringsbank] Steenberghe, M.P.L. “Onze sociale verzekeringswetgeving”, in: Katholieke Staatkunde, 1 (1922/23), nr. 14, p. 12 [om psychologische reden is het noodzakelijk dat de werknemers een deel van de premies voor de sociale verzekeringen gaan betalen; afgezien daarvan is de schrijver, textielfabrikant te Goirle, voor het plan Posthuma-Kupers] Steenberghe, M.P.L. “Bureaucratie en verzekeringswetgeving”, in: Katholieke Staatkunde, 1 (1922/23), nr. 16, p. 29 [de schrijver is het eens met het standpunt van mr. H.W. Groeneveld dat de uitvoering van de sociale verzekeringen zo weinig mogelijk aan ambtelijke instanties moet worden overgelaten] Steenberghe, M.P.L. “Vereenvoudiging der sociale verzekering”, in: Katholieke Staatkunde, 1 (1922/23), nr. 22, p. 78-79 [schrijver is het eens met het plan-Groeneveld; hij acht echter invoering van de Ziektewet ongewenst, omdat het bedrijfsleven deze last niet aan kan] Swane, F.W. en P.C. Cremer “Program van de Nieuwe Katholieke Partij”, in: Katholieke Staatkunde, 1 (1922/23), nr. 4, p. 27-32 [de NKP was een rechts politieke splinterpartij; onder de kop ‘Arbeid’ dat de sociale verzekeringen zoveel mogelijk moeten worden uitgevoerd door belanghebbenden en zo weinig mogelijk door ambtenaren; de werknemers moeten ook premie betalen; de overheid trede slechts aanvullend op als het gaat om de bescherming van arbeiders; arbeidsvoorwaarden komen uitsluitend tot stand door vrijwillige samenwerking van werkgevers en werknemers; de wetgever ‘bevordere’ de stichting van kindertoeslagfondsen] Tasman, H.J. “De opbrengst der middelen voor de sociale verzekering”, in:
108
Sociaal Weekblad, 23(1909), p. 153-155 Tempel, J. van den, en E. Boekman De sociale verzekering in Nederland: beknopt overzicht Amsterdam, [1923]. 176 p. Tjeenk Willink, P. Iets over werkliedenverzekering Amsterdam, 1899. 40 p. [Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, NS, nr. 46] Treub, M.W.F. Over sociale verzekering Amsterdam, 1906. 109 p. [bespreking door M.B. Greven in: De Economist, 1907, p. 293-310] Treub, M.W.F. “Staatshulp bij sociale verzekering”, in: Vragen des Tijds, 1912/13, I, p. 1-34 Treub, M.W.F. De sociale verzekering. Memorie van toelichting op de ontwerpen Organisatiewet en wetten tot wijziging der invaliditeits- en ziektewet van ... Treub Haarlem, 1915. 64 p. Uden, C.W.A. van "Sociale verzekering en reclame", in: De Sociale Verzekeringsgids, 18 (1937-1938), p. 104-105 Uden, C.W.A. van De kerk, de kerkelijke, caritatieve, culturele en maatschappelijke instellingen en de uitvoering van de sociale verzekeringswetten in Nederland Sint Michels-Gestel, [1951]. 45 p. Vegte, H. van der De verzekering der arbeiders tegen invaliditeit en den ouden dag in Duitschland Zwolle, 1893. 206 p. [dissertatie Rijksuniversiteit Leiden] Veldman, H.S. Verplichte verzekering van arbeiders Groningen, 1894. Veldkamp, G.M.J. zie onder: Sociale politiek Ven, J.J.M. van der "De sociale verzekering als ontwikkelingsgebied", in: Katholiek Staatkundig Maandschrift, 1962/63 Veraart, J.J.M. Bedrijfsorganisatorische aspecten der sociale verzekering 's-Gravenhage, [1950]. 146 p. [bespreking van dit boek en het proefschrift van Veldkamp door N.E.H. van Esveld in Sociaal Maandblad, 5 (1950), p. 226-249 en 258-288]
109
Verheyden, G.A. "Sociale Verzekering", in: Rechtskundige Encyclopaedie, deel II (z.pl., 1935), p. 290-340 Verschuur, T.J. De ombouw der sociale verzekering [Z.pl.], 1924. 20 p. [Overdruk uit: De Maasbode, 9, 10 en 11 juli 1924] Verviers, E. “Ons stelsel van werkloosheidszorg”, in: Katholieke Staatkunde, 2 (1922/23), nr. 46, p. 273-275, 281-283, 300-302 en 310-312 [tekst van het preadvies dat Verviers schreef voor de Vereniging van Gemeentelijke Werkloosheidsfondsen] Vooys, Is. P. de "Het getob met de sociale verzekering", in: Beweging, 8 (1912), dl. 3, p. 166-185 Vooys, L. "De enkeling onder de werking der sociale verzekeringswetten", in: De Sociale Verzekeringsgids, 13 (1932-1933), p. 369-372 Waal Malefijt, J.H. de De Duitsche wet op de ziekteverzekering en de voorgenomen arbeidersverzekering hier te lande Breukelen, 1898. Wagner, J.P.C. “Onze sociale verzekering”, in: De Opbouw, 10 (1928), p. 568-569 Werker, W.H.M. "De ontwikkeling der sociale verzekering tot sociale voorzorg" Economisch-statistische berichten 366 en 367 (1923) Westerouen van Meeteren, F.W. Verplichte pensionneering van invalide loontrekkenden Amsterdam, 1897. 110 p. Westerouen van Meeteren, F.W. L'assurance obligatoire z. pl. en z.j. Wezel, A.J.M. van, H.C. Frankena, F. de Graaf Persoonlijke levenssfeer en sociale verzekeringen: samenvatting 's-Gravenhage [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1991. 58 p. Wiarda, J. In het belang der getroffenen. Beschouwingen over de sociale verzekeringswetgeving en het verlangen tot herziening daarvan Den Haag, 1935 Winkel, M. te
110
"Over den verzekeringsplicht van publiekrechtelijke lichamen", in: De Sociale Verzekeringsgids, 22 (1941-1942), p. 97-100 Wittert van Hoogland, E.B.F.F. baron Opstellen en redevoeringen over sociale verzekering Haarlem, 1929. 635p. Wittert van Hoogland, E.B.B.F. baron "Oorsprong onzer sociale verzekeringswetgeving", in: De Sociale Verzekeringsgids", 15 (1934-1935), p. 91-93 Wittert van Hoogland, E.B.F.F. baron De parlementaire geschiedenis der sociale verzekering, 1890-1940 Haarlem, 1940, 2 dln. 721 p. en 767 p. [recensie door A.N. Molenaar in De Gids, 105 (1941), dl. II, p. 73-84; Molenaar ziet het boek als een "losse verzameling van bouwstoffen, zonder veel innerlijken samenhang"; het heeft volgens de kritische Molenaar echter nog wel enige praktische waarde; het is namelijk nog bruikbaar voor een samenvatting van de parlementaire behandeling van de sociale verzekeringswetten, te beginnen met de Ongevallenwet van 1901 en eindigend met de Kinderbijslagwet van 1939, terwijl ook enkele staatscommissies worden behandeld] Wittert van Hoogland, E.B.F.F. De toekomst van de sociale verzekering Amsterdam, [ca.1922]. 27 p. Witteveen, H.J. "De betekenis van pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen voor de Nederlandse volkshuishouding", in: Het Verzekerings-Archief, 39 (1962), p. 299-307 [referaat gehouden op de Verzekeringsdag 1962] Wobbe, F.B.M. “Sociale verzekering en staatszorg”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 25 (1926), p. 681-683 Woestijne W.J. van de “De herverdelingsaspecten van de sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 20 (1965), p. 396-404 Worms, H. “Sociale verzekering - Volksverzekering”, in: De Vakbeweging, 6 (1926), p. 407-414 [pleidooi om de arbeidersverzekering uit te breiden tot iedereen die een inkomen beneden een bepaalde grens heeft] Wijnmaalen, J. "Sociale verzekeringen en sociale lasten" Statistische en econometrische onderzoekingen, N.R., jrg. 5, nr. 2, 2e kwartaal 1950 NN “De landarbeiders en de sociale verzekeringen”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 176-177 NN "Afbouw sociale verzekering", in:
111
Ruim Zicht, 6 (1957/58), p. 30-31 [bedoeld wordt de vervanging van het oude, vooroorlogse stelsel door een nieuw stelsel van volks- en werknemersverzekeringen] NN "De loongrenzen in de sociale verzekering", in: Ruim Zicht, 8 (1959/60), p. 218-221 [bespreking van een SER-advies] NN "Ongerustheid over premies sociale verzekeringen", in: Ruim Zicht, 14 (1965/66), nr. 14, p. 3 NN "Liberale werkgevers tornen aan sociale verworvenheden", in: Ruim Zicht, 14 (1965/66), nr. 16, p. 3 [commentaar op artikel in "De Onderneming" van 23 oktober 1965] NN "Grove aanval op minister Veldkamp. Werkgevers schijnen paniek te willen zaaien", in: Ruim Zicht, 15 (1966/67), nr. 14, p. 4 [nota van de werkgevers aan de Tweede Kamer over de kostenstijging in de sociale zekerheid] Sociale verzekeringen en –voorzieningen voor kleine zelfstandigen (in chronologische volgorde) Rapport van de Vereeniging van den Christelijken Handeldrijvenden en Industrieelen Middenstand in Nederland 1932. Oostwoud, M. Uitbreiding der sociale verzekering tot de kleine patroons. Rapport uitgebracht in de algemene vergadering en congres te Vlissingen 4-6 Juli 1933 van de Koninklijke Nederlandse Middenstandsbond Den Haag, 1933 Roselaar, S. De verzorging van den ouden dag van den middenstander. Praeadvies uitgebracht in de algemene vergadering en congres te Vlissingen 4-6 Juli 1933 van de Koninklijke Nederlandse Middenstandsbond Den Haag, 1933 Rapporten inzake ouderdomsvoorziening van kleine zelfstandige middenstanders uitgebracht voor de Kon. Nederlandse Middenstandsbond op de Algemene Vergadering van 2 juli 1935 Haarman, C.F. "Sociale verzekering van kleine zelfstandigen", in: De Sociale Verzekeringsgids, 21 (1940-1941), p. 53-54 en 64-66 Esveld, N.E.H. van Verplichte ouderdomsverzekering voor kleine zelfstandigen Amsterdam, 1941. 197 p. [dissertatie Rijksuniversiteit Leiden; promotie 16 mei 1941; promotor prof. dr. A.N. Molenaar; hoofdstukindeling: I. Geschiedenis van de ouderdomsverzekering; II. De toestand in het buitenland;
112
III. De rechtsgrond; IV. De uitvoering; auteur vergelijkt met de situatie in de volgende landen: België, Bulgarije, Chili, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Tsjecho-Slowakije, Zweden, Zwitserland, Hongarije, Italië, Oostenrijk, Canada, Denemarken, Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Zuid-Afrika] De kleine zelfstandigen en de verplichte sociale verzekering, beschouwingen naar aanleiding van het rapport van 30 september 1942 der "Staatscommissie inzake uitbreiding der verplichte sociale verzekering tot kleine zelfstandigen" door de Studiecommissie uit de Vakgroep "Variaverzekering" [Z.pl.], [1942]. 154 p. [in de Verzekeringsbibliografie wordt vermeld: Den Haag, 1944] Rapport [van de] Staatscommissie inzake Uitbreiding der Verplichte Sociale Verzekering tot Kleine Zelfstandigen, ingesteld. bij K.B. van 1 April 1940, nr. 8, dl. 1 's-Gravenhage, 1943 [Staatscommissie-Van Bruggen; er verscheen alleen dit ene deel] Does, L.P. van der “Sociale verzekering van kleine zelfstandigen”, in: De Sociale Verzekeringsgids, 23 (1942/43), p. 113-114 en 123-124 [naar aanleiding van de publicatie van het eerste gedeelte van het rapport van de Staatscommissie-Van Bruggen] Uden, A. van “De kleine zelfstandigen en de sociale verzekering”, in: De Sociale Verzekeringsgids, 23 (1942/43), p. 121-122 Esveld, N.E.H. van “Uitbreiding der sociale verzekering tot kleine zelfstandigen”, in: de Sociale Verzekeringsgids, 23 (1942/43), p. 124-127 Buis Y. Kzn. “Een poging tot verplichte verzekering”, in: De Sociale verzekeringsgids, 24 (1943/44), p. 20-21 [samenvatting van een brochure geschreven door het Tweede-Kamerlid mr. Okma die in het zittingsjaar 1903/04 pleitte voor verplichte verzekering van kleine zelfstandigen] Does, L.P. van der "Kleine zelfstandigen in de sociale verzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, 28 (1943), p. 138 Bruggen, J. van "Kleine zelfstandigen in de sociale verzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, 28 (1943), p. 502-506 + reactie door L.P. van der Does Does L.P. van der "Sociale verzekering van kleine zelfstandigen" in: Economisch-Statistische Berichten, 23 (1943), p. 113-114 en 123-124 Overbeek, G. van "Sociale zekerheid voor de kleine zelfstandigen", in: De Sociale Verzekeringsgids, 24 (1943/44), p. 121-122 Michielsen, A.B. “Kinderbijslag voor zelfstandigen”, in:
113
Sociaal Maandblad, 3(1948), p. 25-29 Veltman, B. "De zelfstandigen en de sociale zekerheid", in: De Sociale-zekerheidsgids, 29 (1949), p. 181-185 Gaay Fortmann, W.F. de “Bedeling, geen hervorming”, in: Sociaal Maandblad, 5 (1950), p. 205-209 [kritische bespreking van het wetsvoorstel Noodwet Kinderbijslag Kleine Zelfstandigen] Dam, J.C. van “Kinderbijslag kleine zelfstandigen”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk , 5(1951), p. 283-285 Boot, G.A.A.M., en C.M. Swiebel Noodwet kinderbijslag kleine zelfstandigen IJmuiden, [195X] Organisatie en uitvoering van de sociale verzekeringen, periode 1901-1940 (met discussie over de bedrijfsverenigingen en het plan-Posthuma Kupers) Abrahams, E.J. “De reorganisatie der sociale verzekering”, in: Opbouw, 6 (1923/24), p. 500-513 [niet aanwezig op KB] Abrahams, E.J. “Nog enkele opmerkingen over de reorganisatie van sociale verzekering”, in: Opbouw, 8 (1925/26), p. 437-451 Bakker, J.J.A. "Onze volksgezondheid. Vereenvoudiging en ineenvoeging van medische diensten van rijk, raden van arbeid en bedrijfsvereenigingen. Met inschakeling in publiekrechtelijke sociale organen", in: Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde, 11 (1933), p. 47-53 en volgende Berger, J.A. “Sociale verzekering. Welke organen zullen bij unificatie met de uitvoering worden belast ?”, in: De Vakbeweging, 10 (1930), p. 205-216 Beyer, P. Uitvoering der Ongevallenwet-1921 door bedrijfsvereenigingen Amsterdam, 1936. 158 p. [dissertatie Rotterdam] Beyer, P. "Enkele beschouwingen over de uitvoering der Ongevallenwet door bedrijfsvereenigingen", in: Economisch-Statistische Berichten, 19 (1934), II, p. 1112-1113 Blanksma, C. "De administratiekosten der sociale verzekeringen per type-arbeider in 1941", in: De Sociale Verzekeringsgids, 25 (1945), p. 25-26 Bosch, J. van den
114
“Sociale verzekering of arbeidersverzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 22 (1923), p. 409-411 [reactie op een artikel in “De Nederlander” met verdediging van het bestaande stelsel] Bromberg, R.R.L.M. De sociaal-geneeskundige uitvoering van de Nederlandsche sociale verzekeringswetgeving, (in het bijzonder van de Invaliditeitswet) Roermond, 1938. 68 p. Bruggen, J. van “De Vereeniging van Nederlandsche Werkgevers en de herziening der sociale verzekering”, in: Sociale Voorzorg, 5 (1923), p. 391-401 [over het plan Posthuma-Kupers] Bruggen, J. van Onze houding tegenover het Plan-Groeneveld Uitgave Christelijk Nationaal Vakverbond, Utrecht, 1923 Buning, E.J. “Eenheid en eenvoud bij het sociaal geneeskundig hygiënisch toezicht”, in: Sociale Voorzorg, 4 (1922), p. 87-103 [over de organisatie van medische diensten] Buning, R.R.T. “De Centrale Onderlinge en de uitvoering van de Ziektewet”, in: De Vakbeweging, 18 (1938), p. 318-319 + reactie door: Vries, B. de “De uitvoering van de Ziektewet”, in: De Vakbeweging, 18 (1938), p. 342-343 Bijleveld, H. De zakelijke factoren, waarmede rekening dient te worden gehouden bij eventueele reorganisatie der Ongevallenwet 1921 in de richting van Bedrijfsvereenigingen (z. pl., 1935) [brochure; zie ook De Sociale Verzekeringsgids, 15 (1934-1935), p. 173-182; rede gehouden op de 11de verzekeringsdag] Dam, J.C. van “De sociale verzekeringswetgeving en de gemeente als werkgeefster”, in: Gemeentebestuur, 10 (1930), p. 364-389 Duyl, H.L. van “Een deugdelijke grond ?”, in: Sociale Voorzorg , 4 (1922), p. 795-809 [reactie op het plan-Groeneveld] Duyl, H.L. van “De organisatie onzer sociale verzekering”, in: De Gids, 89 (1925), dl. 1, p. 369-390 Duyl, H.L.van "Beschouwingen over een doelmatige organisatie van onze sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 16 (1935-1936), p. 114-115
115
+ discussie met Y. Kooistra, p. 199-203 Duijs, J.E.W. De mislukking van het "particulier initiatief" en de "risico-overdracht" in zake sociale verzekering Amsterdam, [1908]. 270 p. Elink Schuurman, W. “Onmogelijke plannen”, in: Sociale Voorzorg, 3 (1921), p. 715-731 [over de proeve Kupers-Posthuma; schrijver pleit ervoor dat de arbeiders op hun vrije zaterdagmiddag ziekenfondsen gaan administreren; dat is veel goedkoper dan ambtelijke uitvoering] Fortanier, G.F. Reorganisatie der sociale verzekeringswetgeving. Verdere uitvoering door bedrijfsvereenigingen 's-Gravenhage [Bureau van den Koninklijke Nederlandse Middenstandsbond], [1936]. 42 p. Groeneveld, H.W. Een plan tot bezuiniging en vereenvoudiging onzer sociale verzekeringswetgeving Alphen aan den Rijn, 1922. 21 p. Groeneveld, H.W. "De nieuwe organisatie van de openbare organen, belast met de uitvoering der sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 14 (1933-1934), p. 465-466 Groeneveld, H.W. "Herziening onzer sociale verzekering", in: De Sociale verzekeringsgids, 14 (1933-1934), p. 535 Haarman, C.F. "De passiefzijde van de moreele balans der sociale verzekeringswetgeving", in: De Sociale Verzekeringsgids, 18 (1937-1938), p. 158-159 Harts, M.J. "Dekking der gevolgen van niet-militaire oorlogssterfte als sociale verzekering", in: Economisch-Staistische Berichten, 24 (1939), p. 912 Havander [pseudoniem] ”Het rapport van het R.K. Werklieden-Verbond betreffende het onderzoek naar de uitvoering van de Ongevallenwet en de Invaliditeitswet”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 81-83 + discussie met H.W. Mulder, p. 149-152 en 231-233 Havander [pseudoniem] “De Raden van Arbeid en hun taak”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 129-131 Havander [pseudoniem] “Wederom een rapport betreffende de uitvoering der sociale verzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 183-185 [betreft rapport van NVV en SDAP] Hettinga Tromp. J. van
116
“Talma - Posthuma”, in: Sociale Voorzorg, 3 (1921), p. 661-663 Janssen, G.L. “Regeeringsplannen met de Sociale Verzekering”, in: De Verzekeringsbode, 41 (1921/22), p. 375-376 Janssen, G.L. “Een Insider aan ’t woord. [decentralisatie bij de sociale verzekering]”, in: De Verzekeringsbode, 42 (1922/23), p. 5-6 Keesing, I.G. "Reorganisatie der sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 19 (1938-1939), p. 72-73 en 90-91 Keulemans, P. Praeadvies [over] het vraagstuk der sociale verzekeringswetgeving in 1923 Amsterdam, 1923 Koch, C.J. “De sociale verzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 22 (1923), p. 249-250 en 258-260 [schrijver is tegen het plan Posthuma-Kupers] Koedijk, P. “Hoe zal de uitvoering der ziektegeldverzekering worden geregeld ?”, in: Sociale Voorzorg , 3 (1921), p. 813-818 Koedijk, P. “De vereenvoudiging der sociale verzekeringswetgeving”, in: Sociale Voorzorg , 5 (1923), p. 52-58 [reactie op het plan-Groeneveld gepubliceerd in de NRC van 17 en 18 oktober 1922] + over hetzelfde, rubriek Vragen en Opmerkingen, door M.J. Harts, p. 67-72 Kortenhorst, L.G. “Vereenvoudiging in de organisatie van de openbare organen met de uitvoering van de sociale verzekering belast”, in: De R.K. Werkgever, 1929, p. 246-247 Kortenhorst, L.G. "De bedrijfsraden en de uitvoering der sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 13 (1932-1933), p. 355-356 De proeve van een ontwerp Ziektewet (Posthuma-Kupers), voorzien van bemerkingen door het bestuur der Centrale Onderlinge te 's-Gravenhage 's-Gravenhage, [ca.1920]. 24 p. Kupers, E. “Is invoering der Ziektewet-Talma nog wel gewenscht ?”, in: Sociale Voorzorg , 2 (1920), p. 763-782 [schrijvers acht de Raden van Arbeid te duur en uitvoering van de wet van Talma niet in het belang van de arbeiders; met resultaten van een door het NVV verricht onderzoek bij de aangesloten organisaties] +
117
Keesing, I.G. “Om de Ziektewet”, in: Sociale Voorzorg , 2 (1920), p. 914-930 [schrijver is het niet eens met Kupers] Kupers, E. “De plannen van het N.V.V. in zake de ziekteverzekering”, in: De Socialistische Gids, 6 (1921), p. 483-503 Kupers, E. “De nieuwe koers inzake de ziekteverzekering”, in: Sociale Voorzorg , 3 (1921), p. 186-198 [schrijver is voorzitter van het NVV en licht zijn plan toe; met concept-statuten van de “Hoofdvereeniging” die de administratie voert van de aangesloten Bedrijfsverenigingen] + reactie door: Berger, J.A. “De nieuwe ziekteregeling”, in: Sociale Voorzorg, 3 (1921), p. 318-321 en 490-493 Kupers, E. “De reorganisatie der sociale verzekering”, in: De Vakbeweging, 3 (1923), p. 101-105 en 147-151 [bespreking van de plannen van minister Aalberse] Kupers, E. “De Hooge Raad van Arbeid en de reorganisatie der sociale verzekering”, in: De Vakbeweging, 3 (1923), p. 371-374, 435-441 en 4 (1924), p. 1-9 [bespreking van het op 26 juli 1923 vastgestelde advies over dit onderwerp, opgesteld door Commissie XI uit deze raad; met tekst van het advies; schrijver is voorstander van dit organisatiemodel, waarbij de Raden van Arbeid, de Rijksverzekeringsbank en de Verzekeringsraad zullen verdwijnen] Kupers, E. “De plannen van Minister Aalberse inzake de sociale verzekering”, in: De Vakbeweging, 4 (1924), p. 224-227 Lindner, K. “Het departementale plan tot hervorming der sociale verzekering”, in: Sociale Voorzorg, 5 (1923), p. 1-41 [schrijver is tegen het plan-Groeneveld] Lindner, K. “Het praeadvies van Commissie XI”, in: Sociale Voorzorg, 5 (1923), p. 315-344 [het advies had betrekking op het plan-Groeneveld] Lindner, K. “De organisatie der sociale verzekering”, in: De Socialistische Gids, 9 (1924), p. 132-160 Lindner, K. "Een vraagstuk van organisatie", in: De Socialistische Gids, 18 (1933), p. 125-134 [Mr. Groeneveld over vereenvoudiging en unificatie van de sociale verzekering]
118
Lucassen, W. “Concentratie der sociale verzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 28 (1929), p. 722-723 en 735-736 Mok, S. "De organisatie der sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 19 (1938-1939), p. 111-113 en 153-156 Mok, S. "Reorganisatie der sociale verzekering", in: Economisch-Staistische Berichten, 23 (1938), p. 665-668 Molenaar, A.N. “Langs nieuwe banen. Naar aanleiding van het voorstel van de Commissie-Van IJsselsteyn, om meer eenheid te brengen in de samenwerking in de openbare organen, die de sociale verzekering uitvoeren”, in: Maatschappij Belangen, 97 (1929), p. 119-121 Nuijens, P.J.J. “Het gesol met de sociale verzekering en hare uitvoering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 327-328 t. N. [= vermoedelijk Th.W. te Nuijl] “Mechanische administratie en sociale verzekering”, in: Sociale Voorzorg, 5 (1923), p. 526-530 [beschrijving van de situatie bij de Postcheque- en Girodienst] Posthuma, L.L. [sic] “De plannen der ziekteverzekering”, in: Tijdschrift van de Maatschappij van Nijverheid, 89 (1921), p. 68-70 R. “Unificatie der sociale verzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 25 (1926), p. 179-181, 192-194 en 209-211 [naar aanleiding van een artikel in de Revue international du Travail] Raaymakers, J.A. De Bedrijfsraden en hun toekomstige taak in de sociale verzekering z. pl. 1939 [brochure] Rippen, F. “De uitvoering van de Ziektewet. Onderlinge verhoudingen tussen de bedrijfsverenigingen”, in: De Vakbeweging, 17 (1937), 5 en 19 augustus 1937 + reactie door W. van der Hoeven e.a. van de “Centrale Onderlinge” in aflevering van 30 september 1937 Santbrink, J. van De organisatie van de openbare organen der sociale verzekering. Handboek voor de studie en toepassing van: De wet op de Rijksverzekeringsbank en de Raden van Arbeid 1933 Maastricht, [1940]. 55 p. [Handboeken Sociale Verzekering]
119
Schröder, J.C. “Een organisatiefout”, in: Sociale Voorzorg, 2 (1920), p. 425-451 Schröder, J.C. “Congres-indrukken”, in: Sociale Voorzorg, 3 (1921), p. 651-661 [verslag van het congres over sociale verzekering en over de proeve Posthuma-Kupers] Smissaert, H. “De “Oorlogszeeongevallenwet””, in: Onze Eeuw, 15 (1915), dl. II, p. 378-393 en dl. III, p. 103-118 [schrijver juicht het toe dat deze wet in hoofdzaak zal worden uitgevoerd door particuliere organisaties en niet door de Rijksverzekeringsbank] Smissaert, H. “Economische kroniek”, in: Onze Eeuw, 17 (1917), dl. I, p. 411-429 [over de uitvoering van de sociale verzekeringen p. 419-426] Smissaert, H. “De werking der risico-overdracht”, in: Onze Eeuw, 18 (1918), dl. I, p. 278-304 [bespreking van het rapport van een in 1913 ingestelde uit parlementsleden bestaande commissie die moest onderzoeken hoe de risico-overdracht in de praktijk sedert 1902 gewerkt had; schrijver, voorstander van risico-overdracht, was tevreden over het rapport] Smissaert, H. "In eigen hand", in: Onze Eeuw, 20 (1920), dl. 4, p. 281-300 [de in-eigen-hand-beweging op het gebied der sociale verzekering; naar aanleiding van het gepleegd overleg tussen het Nederlands Verbond van Vakverenigingen en werkgeversorganisaties tot een ontwerpregeling voor een ziekteuitkering] Smissaert, H. “De sociale verzekering op de helling”, in: Onze Eeuw, 23 (1923), dl. II, p. 285-302 [het plan-Groeneveld] Snoeck Henkemans, J.R. “Lely-Talma-Groeneveld”, in: Sociale Voorzorg , 5 (1923), p. 73-94 [schrijver is tegen het plan-Groeneveld] Soetekouw, W. “Herziening van de sociale verzekering”, in: Maandblad Boekhouden, 29 (1922/23), p. 135-137 Tepe, A. “Rapport van de commissie ingesteld door de Vereeniging van Voorzitters en Secretarissen van Kamers van Arbeid”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 11 (1912), p. 123-130, 134-136 en 145-148 [rapport met verreikende voorstellen tot reorganisatie van de Kamers van Arbeid; niet doorgegaan] Turksma, B.
120
"Sociale verzekering en de particuliere werkgevers", in: Economisch-Statistische Berichten, 3 (1918), p. 1006-1008 Vaz Dias, M.J.Th. “De ziekteverzekering”, in: De Socialistische Gids, 6 (1921), p. 612-632 Vaz Dias, M.J.Th. “Waar gaan we heen ?”, in: De Socialistische Gids, 6 (1921), p. 218-230 en volgende Vaz Dias, M.J.Th. Over de plannen tot reorganisatie der sociale verzekering Amsterdam, [ca. 1924]. 39 p. Verschuur, T.J. De ombouw der sociale verzekering [Z.pl.], 1924, 20 p. [Overdruk uit: De Maasbode van 9, 10 en 11 juli 1924] Vries, B. de “Is het met de uitvoering van de ziektewet wel in orde ?”, in: De Vakbeweging, 18 (1938), p. 202-203 + reactie door: Posthuma, F. “Uitvoering der Ziektewet”, in: De Vakbeweging, 18 (1938), p. 246-247 + repliek door B. de Vries, p. 268-269 dupliek door Posthuma, p. 302-303 tripliek door B. de Vries, p. 303 Wagner, J.P.C. “De centralisatie in de uitvoering der sociale verzekeringswetgeving”, in: Opbouw, 5 (1922/23), p. 324-331 Wittert van Hoogland, E.B.B.F. baron van “Waarschuwend woord tegen gevaarlijke plannen ten aanzien der sociale verzekering”, in: Sociale Voorzorg , 5 (1923), p. 112-136 [Wittert van Hoogland, E.B.B.F., baron van] Het advies van E.B.B.F. Wittert van Hoogland inzake de herziening onzer sociale verzekering, in: Amsterdams Weekblad, 22 december 1923 Ks [= Is. Keesing ?] “De ziekte-verzekering”, in: De Vakbeweging 1 (1921), p. 49-57 [uiteenzetting van het plan Posthuma-Kupers; met citaten uit de statuten van de Vereeniging “ZiekteRisico” die weer onder Centraal Beheer valt] NN “Ziekteverzekering”, in: De Risico-Bank, 16 (1921), p. 9-14 en volgende
121
NN “Herziening der sociale verzekering”, in: De Werkgever, 1 (1923), p. 13-16, 37-38 en 49-50 NN “De herziening der sociale verzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 22 (1923), p. 191-194, 199-202, 207-210 en 244 NN “Reorganisatie en bezuiniging”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 492-494 [bespreking voorstellen bezuinigingscommissie-Pop] NN “Vereenvoudiging der organisatie”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 28 (1929), p. 246-247 NN “De organisatie der sociale verzekering. Advies van den Hoogen Raad van Arbeid”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 28 (1929), p. 325-326 NN “Unificatie en vereenvoudiging der sociale verzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 11 (1933), p. 88-90 en 103-104 [discussie tussen K. Lindner en H.W. Groeneveld] NN “Organisatie van de organen der sociale verzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 11 (1933), p. 235-237 NN "Reorganisatie van de openbare organen, belast met de uitvoering van de sociale verzekering", in: De Risicobank, 28 (1933), p. 17-20 en volgende NN “Uitvoering Ongevallenwet door bedrijfsvereenigingen ?”, in: De Nederlandsche Werkgever, 13(1935), p. 411-413 en 14 (1936), p. 366-368 en 376-378 NN “Averechtsche redeneering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 12 (1934), p. 514 [pleidooi voor uitvoering van de sociale verzekeringen door bedrijfsverenigingen] NN “Ambtelijke en particuliere uitvoering van de sociale wetten”, in: De Nederlandsche Werkgever, 12 (1934), p. 514-515 NN “De sociale verzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 13(1935), p. 584-585 [pleidooi voor unificatie van de drie grote arbeidersverzekeringen] NN “Het “Zelf-doen” bij de sociale verzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 14 (1936), p. 411-414, 426-429 en 438-441
122
[historisch overzicht vanaf ca. 1890] NN “De buitengewone algemeene vergadering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 15 (1937), p. 75-78 [met tekst van een motie waarin het bestuur van het Verbond van Nederlandse Werkgevers wordt opgedragen om samen met de werknemers te streven naar uitvoering van de Ongevallenwet door bedrijfsverenigingen] NN “Een belangrijk rapport”, in: De Nederlandsche Werkgever, 17 (1939), p. 111-114 [rapport gemaakt in opdracht van de grote vakcentralen van werkgevers en werknemers over de bedrijfsverenigingen] Organisatie en uitvoering van de sociale verzekeringen, periode 1940-1967 Barneveld, H. van "Wat gaat de sociale verzekering kosten? ", in: De Vereenigde Verzekeringspers, 7 (1949), p. 495-496 Esveld, N.E.H. van “Vereenvoudiging en codificatie van de sociale zekerheidswetgeving”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 22 (1967), p. 511-513 [commentaar op de plannen van de regering; SER-commissie en Staatscommissie-Veldkamp] + reactie door: Veldkamp, G.M.J. “Tekorten in overvloed”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 22 (1967), p. 514-528 Fortanier, G.F. "Unificatie der sociale verzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, 31 (1946), p. 234-235 Gier, H.G. de, e.a. De uitvoering van sociale zekerheidswetten; waardering of kritiek? Studie naar het oordeel over de uitvoering van ABW, RWW, WW, Ziektewet, WAO, Invaliditeitspensioen en enkele andere sociale verzekeringswetten door cliënten en arbeidsorganisaties Zoetermeer [Sociale Verzekeringsraad], 1992. 415 p. Haarman, C.F. “Andermaal over unificatie”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 10 (1955), p. 37-40 [schrijver is directeur van de Bedrijfsvereniging voor het Agrarisch Bedrijf; reactie op een artikel van A.N. Molenaar] Haccou, J.F. “De organisatie van de uitvoering der sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad, 6 (1951), p. 178-188, en 221-228 Huizinga, W.F. “Het Pinksterwonder van Middelburg. Het samengaan van sociale uitkeringsregelingen”, in: Sociaal Maandblad Arbeid , 21 (1966), p. 632-636
123
[aanleiding is de jaarvergadering van DIVOSA in Middelburg; verwijst naar een uitgebreid preadvies] Michielsen, A.B. "Reorganisatie der sociale verzekeringen", in: Katholiek Cultureel Tijdschrift, 1 (1945/46), nummer van 15 mei 1945, p. 251-254 Michielsen, A.B. "Sociale zekerheid. Het Rapport-Van Rhijn", in: Katholiek Cultureel Tijdschrift, 1 (1945/46), II, p. 382-387 [daterend van na 10 oktober 1945] Michielsen, A.B. “Vereenvoudiging in de uitvoering der sociale verzekeringen”, in: Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 135-139 + reactie in idem blad: E.J. Offerhaus, Vereenvoudiging in de uitvoering der sociale verzekeringen, p. 238-241 Molenaar, A.N. “Unificatie”, in: Sociaal Maandblad, 6 (1951), p. 210-220 [schrijver wil over de gehele lijn een omslagstelsel; hij is voor scheiding tussen langlopende en kortlopende verzekeringen; de eerste uit te voeren door de Rijksverzekeringsbank en de Raden van Arbeid, de laatste door bedrijfsverenigingen] Muntendam, P. "De herziening der sociale verzekering", in: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 92 (1948), p. 2185-2187 Offerhaus, E.J. "Vereenvoudiging in de uitvoering der sociale verzekeringen", in: Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 238-241 Rhijn, A.A. van "Reorganisatie der sociale verzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, 33 (1948), p. 324-327 Schouwenburg, M.G.L. van Unificatie der sociale verzekeringen [Z.pl.], [1946.]. 166 p. Sinninghe Damsté, W.A. Sociale verzekering: de wetten, de uitvoering en de reorganisatie [Z.pl.] [Stichting Maatschappij en Onderneming], 1981. 79 p. Sociaal Maandblad, 2 (1947), nr. 12 (december) Themanummer Reorganisatie der Sociale Verzekering nr. 12 van jaargang 2 (1947) met: M.G.L. van Schouwenburg Hervorming der sociale verzekering, p. 270-282 [tekst van een voordracht gehouden op 12 juni 1947 voor de Kring van Directeuren en Administrateurs van Bedrijfsverenigingen; gaat vooral over de uitvoering] gevolgd door debat waaraan deelnamen:
124
A.C.M. van de Ven, hoofd van de afdeling Sociale Verzekering van het ministerie van Sociale Zaken, p. 283 B.A. van Schaik, directeur van Centraal Beheer, p. 284-286 Chr. van den Heuvel, directeur van de bedrijfsvereniging “het Platteland”, p. 286-287 J.N. Smit, directeur van het pensioenfonds voor de Grafiscyhe Vakken, p. 287-288 antwoord van de inleider, p. 288-292 NN "Gemeenteclassificatie heeft zichzelf overleefd", in: Ruim Zicht, 13 (1964/65), nr.3, p. 5-6
Pensionering van werklieden: staatspensioen of vrijwillige verzekering (1888-1919) ? Vanaf ca. 1890 werd over deze kwestie een langdurig debat gevoerd tussen voorstanders van een door de staat geregeld en gefinancierd pensioen en voorstanders van vrijwillige of verplichte verzekering. De titels over dit onderwerp zijn voor de periode 1890-1919 in chronologische volgorde geplaatst. Voor de tijd daarna zie onder: Ouderdomswet 1919. NN Rapport (tweede) van de Commissie inzake de oprichting van een Algemeen Nederlandsch Pensioenfonds z.pl., 1811. Een werkman [anonymus] “Pensioneering van werklieden”, in: Sociaal Weekblad, 2 (1888), p. 115-116 NN “Een bemiddelend voorstel”, in: Sociaal Weekblad, 2 (1888), p. 121-123 [over het Werkliedenfonds van de Nederlandse Pensioenvereeniging voor Werklieden] hierover ook: Sociaal Weekblad, 2 (1888), p. 132, 178-180, 197 en 205 Leijden, A.F. van “Wat wil de Nederlandsche Werkgeversbond ?”, in: Sociaal Weekblad, 2 (1888), p. 391-392, 399-400 en 406-408 [schrijver is in 1890 secretaris van de Werkgeversbond] Pesch, A.J. van “Pensioenverzekering van werklieden”, in: Sociaal Weekblad, 2 (1888), p. 299-300 en 307-309 Dixi [pseudoniem] “Pensioen-verzekering voor werklieden”, in: Sociaal Weekblad, 2 (1888), p. 358-360 NN “Werklieden-pensioneering en rijkspostspaarbank”, in: Sociaal Weekblad, 4 (1890), p. 17-19 Mouton, J.Th. “Pensioenverzekering”, in:
125
Sociaal Weekblad, 5 (1891), p. 399-400 en 407-408 Vries, C.W. de “De voorbereiding der sociale wetgeving onder het ministerie van Tienhoven-Tak van Poortvliet”, in: Sociale Voorzorg , 5 (1923), p. 198-250 [bespreking van het rapport van mr. A.F. van Leijden over een onderzoek in andere landen naar voorschriften gericht op verbetering van de toestand van de arbeiders; publicatie van de tekst van de “Conclusiën” geschiedde met toestemming van de minister, p. 202-220] Vries, C.W. de “Voorbereiding tot de sociale wetgeving in Nederland”, in: Sociale Voorzorg , 5 (1923), p. 277-295 [geschiedenis van het Nederlandsch Werkliedenfonds; publicatie met toestemming van de minister van Arbeid c.a. van gedeelte van een rapport uit 1893 met voorstel tot oprichting van een “Rijksverzekeringsbank”; tekst van het wetsontwerp met de Algemeene Beschouwingen van de Memorie van Toelichting, p. 287-296; bij deze bank kon men levensverzekeringen afsluiten met een maximum van een uitkering van Fl. 365 jaarlijks of Fl. 1.000 ineens; de bank zou beheerd worden door de directeur van de Rijkspostspaarbank] Falkenburg, Ph. “Het eindverslag der staatscommissie van arbeids-enquete”, in: Sociaal Weekblad, 9 (1895), p. 238-240 [over de verzekering tegen de oude dag] “Pensioenverzekering voor arbeiders”, in: De Economist, 1895, p. 10-29 [tekst van een rapport opgesteld in opdracht van het bestuur van de Vereniging tot bevordering van fabrieks- en handwerksnijverheid in Nederland; de commissie bestond uit: mr. J. baron d’Aulnis de Bourouill, mr. W.L.P.A. Molengraaff, D.W. Stork en mr. C.A. Verrijn Stuart; het rapport werd besproken in de vergadering van de Vereniging in de zomer van 1893] Kuyper, A. Proeve van pensioenregeling voor werklieden en huns gelijken Amsterdam, [1895]. 102 p. Overberg, H. "Werkliedenpensioen door Staatshulp", in: De Nieuwe Tijd, 1 (1896/97), p. 283-287, 332-339 en 384-391 [kritische bespreking van de Duitse sociale verzekeringen en van de plannen van Abraham Kuyper] Aulnis de Bourouill, J. baron d’ “Het verslag der Engelsche Staatscommissie over pensioenverzekering van arbeiders”, in: De Economist, 1896, p. 17-46 Vliegen, W.H. “Het pensioenvraagstuk en de eisch van staatspensionering”, in: Sociaal Weekblad, 11 (1897), p. 303-305 en 316-319 Heldt, B.H. Pensionneering van werklieden. Uitkomsten van het onderzoek der Staats-Commissie, met eenige beschouwingen Amsterdam, 1898. 83 p. Millard, Joseph E.
126
Het vraagstuk der verplichte pensioenverzekering van onbemiddelden in geval van invaliditeit en ouderdom Amsterdam, 1898. 243 p. Vliegen, W.H. Arbeiderspensionneering. De eisch van staatspensionneering verdedigd Amsterdam, 1899. 32 p. Verplichte verzekering van loontrekkenden tegen de gevolgen van invaliditeit en ouderdom. Rapport op verzoek van het Bestuur der Liberale Unie uitgebracht door E. Fokker ... [et al.] Amsterdam, 1899. 78 p. Rutten, M.M.L. “Dr. Schaepman over de pensioneering der werklieden”, in: Sociaal Weekblad, 13 (1899), p. 68-69 Rutgers-Hoitsema, W. “Verplichte pensioenverzekering”, in: Sociaal Weekblad, 13 (1899), p. 521-522 en 535-536 + discussie met “H”, p. 550 en 559-560 Cau, J.P. “Door pensioneering tot pensioenverzekering”, in: Sociaal Weekblad, 13 (1899), p. 40-42 en 51-52 Cau, J.P. “Schets eener vrijwillige pensioenverzekering van werklieden”, in: Sociaal Weekblad, 13 (1899), p. 400-403 + discussie met W. Spakler, p. 432 en 466-467 Hoetink, G.C.R. “Een leerzame teleurstelling”, in: De Economist, 1899, p. 1-74 [over het rapport van de Staatscommissie Pijnacker Hordijk] + reactie door G.M. Boissevain “Het goed recht van de verplichte verzekering der arbeiders tegen invaliditeit en ouderdom”, in: De Economist, 1899, p. 175-201 + repliek door Hoetink, in: De Economist, 1899, p. 315-363 Cau, J.P. “Pensioenfondsen van werklieden”, in: Sociaal Weekblad, 14 (1900), p. 423-424 en 437-440 hierover over: idem, p. 189 en 273 Kluyver, J.C., en Corn. L. Landré Wettelijke verplichting van werklieden om zich te verzekeren tegen geldelijke gevolgen van invaliditeit of ouderdom. Verslag aan den Minister van Waterstaat ... Leiden, 1901 Dorp, C. van
127
“Het voorlopig ontwerp van arbeiderspensioneering”, in: Vragen des Tijds, 1901, II, p. 267-286 Vliegen, W.H. "Een Pensioenwet", in: De Nieuwe Tijd, 6 (1901), p. 367-375 [kritische bespreking van een wetsontwerp getiteld "wettelijke verplichting van werklieden om zich te verzekeren tegen geldelijke gevolgen van invaliditeit of ouderdom", door de regering ter kennisname toegezonden aan de Kamers van Arbeid] Verplichte verzekering van werklieden tegen de geldelijke gevolgen van invaliditeit en ouderdom, rapport op verzoek van het Bestuur van den Vrijzinnig-Democratische Bond uitgebracht [door] E. Fokker, W.L.P.A. Molengraaff, W.A. Poort, J.W.C. Tellegen 's-Gravenhage, 1902. 41 p. Cau, J.P. “Pensioenfondsen van werklieden”, in: De Economist, 1902, p. 10-35 + “Werkliedenverzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 1 (1902), p. 269-271 [reactie op het geschrift van Cau voornoemd] Ratté, J.W. “Ouderdomsverzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 3 (1904), p. 303-303 Vliegen, W.H. "Dr. Kuyper's pensioenwetsontwerp", in: De Nieuwe Tijd, 10 (1905), p. 324-333 [negatief oordeel over het in april 1905 gepubliceerde wetsontwerp tot pensionering van werklieden; schrijver kwalificeert het "als een banale navolging van de Duitsche wet"] Greven, H.B., en F.M. Wibaut Prae-adviezen over de vragen: Is invoering eener verplichting tot verzekering tegen de geldelijke gevolgen van ouderdom en invaliditeit wenschelijk? Zoo neen, door welke andere middelen kan de Staat deze verzekering bevorderen? Vereeniging voor de Staathuishoudkunde en de Statistiek Amsterdam, 1906, 2 dln. Wibaut, F.M. Staatspensioneering Rotterdam, 1907. 78 p. Wibaut, F.W. "De liberale ouderdomsverzekering", in: De Nieuwe Tijd, 12 (1907), p. 797-813 [negatief oordeel over het wetsontwerp ouderdomsverzekering voor arbeiders van minister Veegens] Tasman, H.J. “Staatspensioneering of Verplichte Verzekering”, in: Sociaal Weekblad, 22 (1908), p. 175-176 Geer, P. van “Wettelijke regeling der ouderdomsverzekering”, in: De Economist, 1908, p. 216-235
128
Krevelen, D. van en Frans Netscher Rapport voor den Bond voor Staatspensionneering over de Deensche wet op de Ouderdomsondersteuning Arnhem, 1909. Vliet Jr., P. van, en W.C.J. Passtoors Over staatspensioneering Leiden, 1909. 69 p. Treub, M.W.F. Staatspensionneering [Z.pl.], [1909] Tasman, H.J. “De kosten der staatspensioneering”, in: Sociaal Weekblad, 23 (1909), p. 113-115, 122-123 en 145-147 Aengenent, J.D.J. “Verplichte verzekering, vrijwillige verzekering of staatspensioneering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 8 (1909), p. 254-257 Kellenaers, A. J. Bzn. “De ziekteverzekering in de kultuurstaten. Verplichte of vrijwillige verzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 8 (1909), p. 338-339 Vies, A.B. van der “Staatspensioen, ouderdomsverzekering en internationalisme”, in: Sociaal Weekblad, 25 (1911), p. 235-236 Aengenent, J.D.J. “Waarom verplichte verzekering ?”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 11 (1912), p. 230-237 [naar aanleiding van een nota van A.F. de Savornin Lohman en Van Idsinga gericht tegen het wetsontwerp invaliditeits- en ouderdomswet van Talma] Aalberse, P.J.M. “Hoe de vrijzinnigen zelf over de staatspensioneering dachten”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 11 (1912), p. 543-545 Rutgers, V.H. Arbeidersrecht; geen onderstand van behoeftigen Rotterdam, z.j. p. ? [afkomstig uit archief Rutgers] Rutgers, V.H. Ziekteverzekeringen ’s-Gravenhage, z.j. p. ? [afkomstig uit archief Rutgers] Reijmer, P.J. Invaliditeits- en ouderdomswet Utrecht [Bond van R.K. Werklieden-Vereenigingen], [1911]. 16 p.
129
Het Belgische stelsel van ouderdoms-verzorging. Rapport uitgebracht aan den Bond van Vrije Liberalen door eene commissie bestaande uit J. van Schevichaven ... [et al.] 's Gravenhage, Mouton, 1911. 227 p. De sociale verzekering. Rapport, uitgebracht aan het partijbestuur der S.D.A.P., door de commissie voor de sociale verzekering Amsterdam, 1911. 31 p. [voorzitter van de commissie: J.H. Schaper] Janssen, G.L. en D.A. van Krevelen Rapport voor den Bond voor Staatspensionneering over de Duitsche wet op de verplichte verzekering tegen Invaliditeit en Ouderdom Arnhem, 1912. Krevelen, D.A. van en Frans Netscher Rapport voor den Bond voor Staatspensionneering over de resultaten van de Engelsche Old Age Pensions Acts van 1908 en 1911 Haarlem, 1912. Reijmer, P.J. Staatspensioen Hilversum, 1912. 24 p. Nobel, C. Verplichte verzekering of staatspensioneering ? Amsterdam, 1913 Aalberse, P.J.M. Invaliditeitsverzekering en Staatspensioneering Leiden, [1914]. 65 p. [Politieke en Sociale Studiën, VII, 3] Roode, J.J. de Wilt gij staatspensioneering ? Amsterdam, 1914 [uitgave door de Commissie voor de schriftelijke propaganda van de S.D.A.P.] Aalberse, P.J.M. “Staatspensioneering en invaliditeits-verzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 15 (1916), p. 433-435 Ankersmit, J.F. "Twintig jaar strijd voor staatspensioen", in: De Socialistische Gids, 1 (1916), p. 693-701 Scholtens, A.L., en J.D.J. Aengenent De verhouding tusschen de armenzorg en de ouderdoms-verzekering of -voorziening Haarlem, 1918, 82 p. [Geschriften der Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid, 23 [:2]. Prae-adviezen voor de algemeene vergadering van 27 en 28 juni te Haarlem] Aengenent, J.D.J. “Een nieuwe theorie over den rechtsgrond der ouderdomsrente”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 18 (1919), p. 33-35 en 41-43 [reactie op artikelen van mr. R. Kranenburg en mr. H.P. Marchant in het tijdschrift “De Opbouw”]
130
Aengenent, J.D.J. “Wordt het vraagstuk der ouderdomsvoorziening opgelost ?”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 18 (1919), p. 133-135 [reactie op een artikel over Henri Polak in het tijdschrift “Sociale Voorzorg”] Zwetsloot, Jan “Vrijwillige en vrije verzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 19 (1920), p. 65-68 Snoeck Henkemans, J.R. “De oplossing van het vraagstuk der ouderdomsverzekering”, in: Sociale Voorzorg, 1 (1919), p. 16-29 Polak, Henri “Wordt het vraagstuk der ouderdomsverzekering opgelost ?”, in: Sociale Voorzorg, 1 (1919), p. 170-176 Kosten en financiering van de sociale verzekering (over dit onderwerp is vooral in de periode 1920-1940 veel gepubliceerd; de discussie draaide om het te volgen systeem: omslagstelsel, rentedekking, kapitaaldekking enz.) Beyen, J.W. “Het rapport der Commissie-Van Vuuren”, in: De Werkgever, 3 (1925), p. 131-134 en 159-163 Boot, F.R. De financiering der sociale verzekering (fondsvorming of omslagstelsel) Amsterdam, 1947. 116 p. Bruggen, J. van De financiering der sociale verzekering Utrecht [Christelijk Nationaal Vakverbond], 1938, 24 p. Bruin, P. de "Verzekering en fondsvorming", in: Studiën, 1939, p. 354-362 en 448-455 Cool, M.J.F. "Is uitbreiding beleggingsgebied der rijksfondsen c.a. tot het bedrijfsleven gewenscht ?", in: Economisch-Statistische Berichten, 23 (1938), p. 922-923 Diepenhorst, A.I. Sociale zekerheid en financiering Groningen, 1949). 24 p. [Openbare les Groningen] Doornick, A. van "Fondsvorming door de overheid", in: Economisch-Statistische Berichten, 23 (1938), p. 749-750 Drees W. sr. “Fondsvorming of omslagstelsel bij de sociale verzekering”, in: De Vakbeweging, 11 (1931), p. 105-113
131
Duyl, H.L. van "Het Rapport-Welter en de administratiekosten van de overheidsorganen der sociale verzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, 17 (1932), II, p. 713-715 Ebbenhorst Tengbergen, C. van "Verschillende methoden voor de berekening van de baten en lasten bij een fonds voor sociale verzekering", in: Het Verzekerings-Archief, 22 (1941), p. 453-470 Engelfriet, J. "Actuarieele techniek en financieele organisatie der sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 21 (1940/1941), p. 125-127, 141-144, 157-160 en 175-177 Fernhout, R. Wetgeving, planning en financiering, sociale zekerheid, rapport over een deelonderzoek naar organisatie en coördinatie van wetgeving, planning en financiering op het gebied van de sociale zekerheid 's-Gravenhage, 1981. 51 p. Franzes, H.A.J.H. “Fondsvorming of omslagstelsel bij de sociale verzekering”, in: De R.K. Werkgever, 1930, p. 380-382 Gabriëls, J. "De conversies der staats- en indische leeningen, de rijks- en indische financiën en de Rijksfondsen", in: Economisch-Statistische Berichten, 23 (1938), p. 23-25 Groeneveld, H.W. “De kosten der sociale verzekering”, in: Katholieke Staatkunde, 2 (1922/23), nr. 64, p. 412-413 [tekst van een artikel in ‘De Telegraaf’ met instemming overgenomen door E. Verviers] Groeneveld, H.W. “De financiering der sociale verzekering”, in: De Werkgever, 2 (1924), p. 93-95 + discussie met A. van Gijn, p. 150-156 zie hierover ook: Katholiek Sociaal Weekblad, 22 (1923), p. 282-284 Groeneveld, H.W. “De kosten onzer sociale verzekering: 125-130 millioen als de ziekteverzekering er bij komt”, in: De Werkgever, 3 (1925), p. 35-37 Groeneveld, H.A. [sic] “De ondernemings-ziekenkas”, in: De Nederlandsche Werkgever, 4 (1926), p. 57-58 Groeneveld, H.W. "De lastenverdeeling bij de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 12 (1931-1932), p. 97-98 en volgende Groeneveld, H.W. "De baten der sociale verzekering", in:
132
De Sociale Verzekeringsgids, 12 (1931-1932), p. 161-162 en volgende Groeneveld H.W. "De sociale verzekering en het rapport der Staatscommissie-Welter", in: De Levensverzekering, 9 (1932), p. 157-162 Groeneveld, H.W. "Tijdelijke verlichting van staatslasten, voortvloeiende uit de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 13 (1932-1933), p. 242-243 Groeneveld, H.W. "De sociale verzekering en het bezuinigingsontwerp", in: De Sociale Verzekeringsgids, 15 (1934-1935), p. 189-190 en volgende Groeneveld, H.W. "Vervanging in de Ongevallenwet 1921 van het premiestelsel door het omslagstelsel", in: De Sociale Verzekeringsgids, 15 (1934-1935), p. 138-139 Gijn, A. van “Fondsvorming en sociale verzekering”, in: De Economist, 1931, p. 548-565 [schrijver reageert op de vergadering van de Vereniging voor Staathuishoudkunde van 25 oktober 1931] Heer, R.C. de Beknopt overzicht van de financiële structuur van de Nederlandse sociale verzekering, samengesteld op de Stichting voor economisch onderzoek der Universiteit van Amsterdam door R.C. de Heer met medewerking van M. Koker Amsterdam, 1951 [Universiteitsbibliotheek, Universiteit van Amsterdam. In typescript] Hertzberger, C. "Fondsvorming en omslagstelsel", in: Nederlandsch Economisch en Staatkundig Tijdschrift, 7 (1940), p. 224-229 en 256-262 Holthen tot Echten, jhr. P.A. van "De financiering van de invaliditeits- en ouderdomsverzekering", in: Maatschappij-Belangen, 101 (1933), p. 170-174 [tekst van een voordracht] Holwerda, A.O. “Het grondprobleem der sociale verzekering. Omslag of kapitaaldekking ?”, in: Het Verzekerings-Archief, 4 (1923), p. 96-105 Holwerda, A.O. "De kosten onzer sociale verzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, nr. 874, 28 september 1932, p. 763-765 [met reactie van H.L. van Duyl] Hoorn, J. van “De sociale verzekeringsfondsen”, in: Economisch-Statistische Berichten, 12 (1927), II, p. 638-639 en volgende Hoorn, J. van "De invloed van het wetsontwerp (verlaging van vaste lasten) op de rijksfondsen", in:
133
Economisch-Statistische Berichten, 20 (1935), II, p. 613-614 Hoorn, J. van "De verlaging der beleggingsinterest in verband met de rijksfondsen en hun organisatie", in: Economisch-Statistische Berichten, 20 (1935), II, p. 664-666 Hoorn, J. van "Een strijd zonder uitzicht op overwinning. Wat iedere ontwikkelde Nederlander van de financiering der sociale verzekering moet weten", in: De Sociale Verzekeringsgids, 17 (1936-1937), p. 210-212, 233-235 en 261-264. Hoorn, J. van "Eenige noodzakelijke bouwsteenen bij ieder oordeel over "fondsvorming"", in: Economisch-Statistische Berichten, 23 (1938), p. 842 + discussie met F.W.L. de Beaufort, p. 927 en jaargang 24 (1939), p. 99 Janssen, G.L. “De kosten der sociale verzekering”, in: Verzekeringsbode, 41 (1921/22), p. 208-209 Janssen, G.L. “Fondsvorming noodig ?”, in: De Verzekeringsbode, 42 (1922/23),p. 247-248 Jansen, J.H.C. "Evenwichtslijnen in de sociale verzekering", in: Het Verzekeringsarchief, 29 (1952), p. 69-114 [methode van de evenwichtslijnen opgesteld door K. Lindner, oud-wiskundig adviseur van de Rijksverzekeringsbank; dient om een prognose te maken van de ontwikkeling van de aantallen premiebetalers en de door hen op te brengen premies] Kok, Th.C.L. "Welvaartsvaste pensioenen", in: Het Verzekerings-Archief, 41 (1964), p. 282-291 [schrijver, wiskundig adviseur van de N.V. Verenigde Verzekeringsmaatschappijen, meent dat pensioenen niet welvaartsvast te maken zijn] Korndorffer, J.J. “Beleggingsmogelijkheid voor de gelden der rijksfondsen”, in: Economisch-Statistische Berichten, 12 (1927), I, p. 49-51 en volgende Körndorffer, J.J. “Storten van de beschikbare gelden van de Rijksverzekeringsbank in de schatkist”, in: Economisch-Statistische Berichten, 12 (1927), I, 143-147 en 177 [de schrijver was administrateur bij de Rijksverzekeringsbank] Körndorffer, J.J. “Het beleggingsvraagstuk voor de rijksfondsen en de voorstellen der Commissie van Gijn”, in: De Economist, 77 (1928), p. 395-421 [de schrijver was administrateur bij de Rijksverzekeringsbank] Körndorffer, J.J. “Het rapport der commissie van onderzoek inzake het huidig systeem van belegging van de gelden der rijksfondsen”, in:
134
De Economist, 1933, p. 607-622 en 714-728. [betrof de Commissie-Patijn; de schrijver was administrateur bij de Rijksverzekeringsbank] Kupers, E. “De financiering der sociale verzekering”, in: De Vakbeweging, 4 (1924), p. 128-132 en 152-158 Lennep, L.H. van "De invloed van de regeering op de belegging der rijksfondsen", in: Economisch-Statistische Berichten, 20 (1935), I, p. 436-437 Lindner, K. “Een pleidooi voor het premiestelsel”, in: Sociale Voorzorg, 2 (1920), p. 201-209 [over de financiering van de sociale verzekeringen] Lindner, K. “Kapitaaldekking in de sociale verzekering”, in: Het Verzekerings-Archief, 4 (1923), p. 65-95 Lindner, K. “Het vermogen der sociale verzekering”, in: Sociale Voorzorg, 6 (1924), p. 1-30 [over de financiering] Lindner, K. “Het tarief der Rijksverzekeringsbank”, in: Sociale Voorzorg, 6 (1924), p. 242-260 [reactie op een artikel van H. Smissaert in “Onze Eeuw”; met overzicht van de tarieven van de bank voor de ongevallenverzekering periode 1901-1923] Lindner, K. “Fondsvorming en belegging in de arbeidersverzekering”, in: De Socialistische Gids, 12 (1927), p. 5-17 en volgende Lindner, K. “De belegging der arbeiders-verzekeringsfondsen”, in: De Socialistische Gids, 13 (1928), p. 714-729 en volgende Lindner, K. Vraagstukken van financiering en belegging in de sociale invaliditeits- en ouderdomsverzekering Deventer, 1938 Michielsen, A.B. De eenheidspremie in de sociale verzekering, middel tot grootscheepse bezuiniging 's-Gravenhage [Algemene R.K. Ambtenarenvereniging], [1948]. 39 p. Molenaar, A.N. “Losse grepen. Eenige voorstellen tot wijziging van de geldende bepalingen van de Invaliditeits- en Ongevallenwet 1921, gedaan door de Commissie-Van IJsselsteyn”, in: Maatschappij Belangen, 97 (1929), p. 154-156 Morren, H.J. "Iets over de lasten van de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 20 (1939-1940), p. 125-126
135
Noest, V. “De niet-converteerbare leningen der Rijksverzekeringsbank”, in: Economisch-Statistische Berichten, 12 (1927), p. 6-9 Nijst, J.J.M.H. “Belegging door den Staat”, in: Economisch-Statistische Berichten, 12 (1927), I, p. 243-247 [naar aanleiding van het rapport van de Commissie-Van Vuuren] Polak, N.J. “Kapitaalvorming bij ouderdoms- en invaliditeitsverzekering”, in: Het Verzekerings-Archief, 9 (1928), p. 113-125 en 126-135 (discussie) [preadvies uitgebracht door Polak op de Vijfde Verzekeringsdag van 20 oktober 1928] Posthuma, F.A. “Het Rapport van de Commissie-Van Gijn”, in: Economisch-Statistische Berichten, 13 (1928), p. 288-290 Posthuma, S. "Fondsvorming door de overheid", in: Economisch-Statistische Berichten, 23 (1938), p. 628-629 Posthuma, S. "Eenige overpeinzingen naar aanleiding van het rapport van de staatscommissie inzake de financiering van de invaliditeits- en ouderdomsverzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, 25 (1940), p. 430-432 Rapport van de commissie van onderzoek in zake het huidig systeem van belegging van de gelden der rijksfondsen ’s-Gravenhage, 1933. 75 p. [een exemplaar van het gedrukte rapport bevindt zich ook in het archief van de afdeling Arbeidersverzekering, nr. 100; de commissie bestond uit: mr. R.J.H. Patijn, mr. dr. J. van Bruggen, mr. J.L.C. vann Essen, prof. dr. A.O. Holwerda, mr. P. Hofstede de Groot, mr. W.M. van Lanschot en K. Lindner; K. Linder schreef een minderheidsadvies (p. 47-75), omdat hij het niet eens was met de andere leden van de commissie] Reynen, W.B. “De economische beteekenis van fondsvorming bij de sociale verzekering”, in: Maatschappij Belangen, 98 (1930), p. 229-234 Ritter, C.W. “Een geschenk aan het nageslacht ? De kapitaaldekking en de sociale verzekering”, in: Haagsch Maandblad, 2 (1924), p. 43-55 Schröder, J.C. “De fondsen voor de sociale verzekering. Een kort overzicht van hun bestemming, geschiedenis en onderlinge verhouding”, in: Economisch-Statistische Berichten, 11 (1926), I, p. 34-35 en volgende Schröder, J.C. De financiering der sociale verzekering 's-Gravenhage, 1938. 20 p. Schröder, J.C.
136
"De financiering van de wettelijke invaliditeits- en ouderdomsverzekering", in: Het Verzekerings-Archief, 21 (1940), p. 101-139 Smissaert, H. “Kapitaaldekking of omslagstelsel (Ter oriënteering)”, in: De Werkgever, 1 (1923), p. 29-32 Smissaert, jhr. H. “Het tarief der Rijksverzekeringsbank”, in: Onze Eeuw, 24 (1924), p. 170-185 Spaendonck, B.J.M. van “Fondsvorming bij de sociale verzekering n.a.v. praeadvies Vereeniging voor Staathuishoudkunde en Statistiek”, in: De R.K. Werkgever, 1930, p. 357-358 en volgende Veldkamp, G.M.J. (red.) Financieringswet sociale zekerheid. Staatscommissie vereenvoudiging en codificatie van de sociale zekerheidswetgeving [G.M.J. Veldkamp, voorzitter] 's-Gravenhage, [1980], 2 dln. [I: Verslag-voorontwerpen van wet.- 263 p. II: Bijlagen, 440 p.] Verbraak, H.L.F. "De invloed van wijzigingen in de verzekeringstechnische grondslagen op het financieringsprobleem van de wettelijke sociale verzekering en van de pensioenfondsen", in: Het Verzekerings-Archief, 40 (1963), p. 13-25 [samenvatting van de voordrachten over dit onderwerp gehouden tijdens het 16de internationale congres van actuarissen te Brussel in 1960] Wagner, J.P.C. “Is fondsvorming voor de sociale verzekering gewenscht ?”, in: Opbouw, 5 (1922/23), p. 811-818 Wagner, J.P.C. "Moet het invaliditeitsfonds naar de twee milliard ?", in: Economisch-Statistische Berichten, 16 (1931), I, p. 105-106 + discussie met J. van Hoorn, p. 105-106 en 181-182 Wagner, J.P.C. "Amortisatie van staatsschuld door opheffing van het invaliditeitsfonds", in: Economisch-Statistische Berichten, 32 (1947), p. 50-52 Werker, W.H.M. “De financiering der sociale verzekering en de staatsbegrooting”, in: Opbouw, 6 (1923/24), p. 567-587 Wichers, A.W. “Fondsvorming door de overheid”, in: De Economist, 1938, p. 603-619 Winter, A. “Financiering der sociale verzekering”, in: Haagsch Maandblad, 2 (1924), p. 341-347 Winter, A.
137
"De financiering der sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 12 (1931-1932), p. 2-3 Yntema, L. “De geschiedenis van een tekort (I.W. en O.W. 1919)”, in: Sociaal Maandblad Arbeid , 17 (1962), p. 477-485 [schrijver is wiskundig adviseur van de Sociale Verzekeringsbank; historisch exposé over de financiering van het Invaliditeits- en Ouderdomsfonds] Zeelenberg, H.L. "De druk der sociale kosten in Nederland", in: De Sociale-zekerheidsgids, 28 (1948), p. 117-121 en 146-150 Prae-adviezen over: de economische beteekenis van de fondsvorming bij de sociale verzekering. Vereeniging voor de staathuishoudkunde en de statistiek 's-Gravenhage, 1930, 2 dln. "Financiering der sociale verzekering. Adres door de Nederlandsche Maatschappij voor Handel en Nijverheid gezonden aan den Raad van Ministers", in: Maatschappij-Belangen, 102 (1934), p. 198-202 Rapport van de Staatscommissie inzake de financiering van de invaliditeits- en ouderdomsverzekering Den Haag, 1940 [de staatscommissie met als voorzitter prof. dr. G.M. Verrijn Stuart werd bij KB van 9 februari 1939 ingesteld] Premiedruk in de sociale verzekering: rapport van de commissie ingesteld bij beschikking van de minister van Sociale Zaken en volksgezondheid van 9 maart 1967 's-Gravenhage, 1970. 110 p. [Verslagen en rapporten, Sociale zaken, 1970: 1] NN “Het premietarief der Rijksverzekeringsbank”, in: De Werkgever, 2 (1924), p. 69-73 NN “De begrooting van arbeid”, in: De Werkgever, 3(1925), p. 314-318 [gegevens over de kosten van de sociale verzekering] NN “Het finantieele stelsel der sociale verzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 24 (1925), p. 317-320 [gebaseerd op artikelen in “De Telegraaf” en “De Ned. Mercuur”] NN “Normalisatie onzer staatslasten”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 24 (1925), p. 402-404 NN “De dekkingsmethoden in de invaliditeitsverzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 4 (1926), p. 500-505 + discussie, p. 533-534
138
NN “Fondsvorming of tegoedschrijving bij de sociale verzekering en wat daarmee verband houdt”, in: De Nederlandsche Werkgever, 4 (1926), p. 608-610 NN “De stortingen in het Invaliditeitsfonds”, in: De Nederlandsche Werkgever, 4 (1926), p. 216-217 NN “Vereenvoudiging en bezuiniging bij de uitvoering der sociale verzekeringswetten”, in: De Nederlandsche Werkgever, 4 (1926), p. 49 [instelling commissie-Van IJsselsteyn] NN “Betweterij”, in: De Nederlandsche Werkgever, 4 (1926), p. 471-473 [over de commissie-Van IJsselsteyn] NN “Minister Pierson over de ouderdoms- en invaliditeitsverzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 5 (1927), p. 424-426 [brief van Pierson aan de minister van Waterstaat c.a. over de financiering van de voorgestelde verzekeringen tegen ouderdom en invaliditeit] NN “De kosten der ziekteverzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 25 (1927), p. 59-60 [naar aanleiding van een artikel van H.W. Groeneveld in “De Nederlandsche Mercuur”] NN “Vrijwillige ouderdomsverzekering. Eerste wetenschappelijke balans”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 46-47 NN “De lasten der sociale verzekering voor industrie en handel”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 26 (1927), p. 126 NN “De kosten der sociale verzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 26 (1927), p. 224 [schatting van de uitgaven van het Rijk voor 1927] NN “Vereenvoudiging van de organisatie der sociale verzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 7 (1929), p. 244-245 NN “De fondsvorming bij de sociale verzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 8 (1930), p. 470-473 en 486-488 [bespreking van het advies van K. Lindner voor de Vereniging voor de Staathuishoudkunde] NN “Fondsvorming of omslagstelsel bij de sociale verzekering ?”, in: De Nederlandsche Werkgever, 8 (1930), p. 643-646. [bespreking van het advies van prof. A.O. Holwerda voor de Vereniging voor de Staathuishoudkunde]
139
NN "Premie- of omslagstelsel voor de Rijksverzekeringsbank ?", in: De Risicobank, 30 (1935), p. 9-12 NN “Kapitaaldekking, omslagstelsel, staatspensioen en risicooverdracht”, in: De Nederlandsche Werkgever, 9 (1931), p. 549-551 [bespreking van een artikel van Van Gijn in “De Economist”]. NN “Bezuiniging op de kosten der sociale verzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 10 (1932), p. 374-375 [ideeën van ir. Vos (Vrijheidsbond) in de Tweede Kamer] NN “Schijnbezuiniging”, in: De Nederlandsche Werkgever, 10 (1932), p. 606-607 en 652-653 [verlaging afdrachten van het Rijk aan de sociale fondsen] NN “Het rapport der Commissie-Welter”, in: De Nederlandsche Werkgever, 10 (1932), p. 427-430, 439-442 en 451-454 [met voorstellen tot bezuiniging op de sociale verzekeringen en de Rijksdienst Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling] NN “Invoering van het omslagstelsel bij de Rijksverzekeringsbank”, in: De Nederlandsche Werkgever, 13 (1935), p. 51-52 [Verbond van Nederlandse Werkgevers is daartegen] NN “Het bezuinigingsplan”, in: De Nederlandsche Werkgever, 13 (1935), p. 207-209, 219-222 en 233-235 [betrof onder meer de sociale verzekeringen] NN “Het bezuinigingsontwerp”, in: De Nederlandsche Werkgever, 13 (1935), p. 255-258 en 267-270 [met tekst van een adres van het Verbond van Nederlandse Werkgevers aan de Tweede Kamer] NN “De financiering der verplichtingen uit de Invaliditeitswet”, in: De Nederlandsche Werkgever, 13 (1935), p. 41-42 en 151-152 NN “Als de staat bezuinigt …”, in: De Nederlandsche Werkgever, 13 (1935), p. 592-595 [kritiek op de bezuinigingen van Sociale Zaken op de sociale verzekering] NN “Sociale lasten van het Nederlandsche bedrijfsleven”, in: De Nederlandsche Werkgever, 15 (1937), p. 353-355 en 365-367 NN
140
“De achterstand in de verzekeringsfondsen”, in: De Nederlandsche Werkgever, 15 (1937), p. 473-474 NN “Fondsvorming door de overheid”, in: De Nederlandsche Werkgever, 16 (1938), p. 329-331, 341-343 en 355-356 [het Verbond Nederlandse Werkgevers is voor overgang naar een omslagstelsel voor de sociale verzekeringen] NN "Fondsvorming door de overheid", in: Maatschappij-Belangen, 106 (juni 1938) [rapport van een door de Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel ingestelde commissie] NN "Fondsvorming door de overheid. Het rapport van de Commissie uit N.V.V. en S.D.A.P.", in: Maatschappij-Belangen, 106 (1938), p. 215-219 NN "Financiering sociale verzekering", in: De Nederlandsche Werkgever, 18 (1940), nrs. 16-19 medische aspecten van de sociale verzekering Blanksma, C. "Sociale zekerheid naar sociale behoefte", in: Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde, 24 (1946), p. 102-104 Brenkman, C.J. Sociale geneeskunde. Deel I: Inleiding in de sociale geneeskunde Amsterdam, 1947. Brenkman, C.J. "Sociale verzekering", in: Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde, 27 (1949), p. 125-128 [sociaal-geneeskundig standpunt] Does, L.P. van der e.a. "Geneeskundige controle bij de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 24 (1943), p. 1-17 [themanummer met bijdragen van: A.A. Snijder, de organisatie van de geneeskundige dienst bij de Raden van Arbeid S. Taconis, de medische dienst van Centraal Beheer C.J. Brenkman, de controledienst van De Centrale Onderlinge A. Schuckink Kool, de geneeskundige controle bij de ziekenfondsen W.B. Smit, de organisatie van de geneeskundige controle bij de ziekenfondsen te Haarlem W. Schuurmans Stekhoven, geneeskundige controle bij de ziekenhuisverplegingsfondsen en bij de "medische varia-verzekering" Fr.C. Spierings, geneeskundige controle bij ziekenhuisverpleging - de geneeskundige dienst van de Rijksverzekeringsbank] Does, L.P. van der Medische controle van de sociale verzekeringsorganen Deventer, 1944
141
[Problemen der Sociale Verzekering, reeks, nr. 1] Eyk, H.H. van, en A.J. Verstegen Arts en wet. Rechtskundige handleiding voor geneeskundigen 2de gewijzigde uitgave Haarlem, 1932 Fromijne, P. "Sociale en asociale geneeskunde", in: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 92 (1948), p. 3431-3436 + discussie met J.H. van den Berg, G.J. Bruyel, E.H. Hermans sr., J.Th.R. Schröder, N.A. Scheers, J. de Groot en J.G. Herschel, p. 3688-3691, 3882, 3974-3975, 4203-4206 en 4046-4047 Hartog, C. den Over de beoordeeling van arbeidsgeschiktheid Utrecht, 1939 [dissertatie] Kastein, G.W., en H. Grelinger en A.H. Fortanier Posttraumatische neurotische reacties bij verzekerden Lochem, 1940 [bespreking door L. Hardenberg in het Geneeskundig Tijdschrift der Rijksverzekeringsbank, 25 (1940), p. 121-124] Klerk, P. de, en F. Punt Professionalisering en proliferatie. Ontwikkeling van de psychotherapie onder invloed van het sociale verzekeringsstelsel Rotterdam, 1980. 301 p. Loghem, J.J. van "Het Instituut voor sociale geneeskunde te Oxford", in: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 91 (1947), p. 2862-2865 Loghem, J.J. van "Sociale geneeskunde", in: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 91 (1947), p. 194-198 + discussie met C.J. Brenkman en W. Schuurmans Stekhoven, p. 441-442 en 444 Muntendam, P. "Eerste internationaal congres van de verzekering tegen ziekte en invaliditeit", in: Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde, 27 (1949), p. 13-14 Nolen, W., A.A. Hijmans van den Bergh en J. Siegenbeek van Heukelom Levensverzekering geneeskunde 3de druk; Groningen, 1923; 1e druk Groningen, 1916. 508 p. Sajet, B.H. "Over sociale geneeskunde", in: De Nieuwe Tijd, 20 (1915), p. 613-616 [bespreking van een boek van dr. H.H. van Eijk getiteld "Over sociale geneeskunde"] Schenck, Ca. M. "Het geven van inlichtingen aan een verzekeringsmaatschappij", in: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 85 (1941), p. 892-895
142
Schenck, Ca. M., "De weigering om zich te laten opereeren en verzekering", in: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 85 (1941), p. 3994 Schuurmans Stekhoven, W. "Iets over de z.g. "Sociale" en z.g. "Verzekeringsgeneeskunde", in: De Sociale Verzekeringsgids, 20 (1939-1940), p. 146-148 Waslander, H.B. “Het medisch beroepsgeheim en de sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 10 (1955), p.197-212 [schrijver is het niet eens met een rapport uit 1952 van de Nederlandse Maatschappij Geneeskunst; het beroepsgeheim geldt niet voor controlerend geneesheren] + Steur, W.E. “Het medisch beroepsgeheim en de sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 10 (1955), p. 265-273 [schrijver is medisch adviseur van het GAK in Amsterdam; hij is het niet eens met Waslander] Tuntler, J.H. Eadem sed aliter Groningen/Batavia, 1947 [over sociale geneeskunde] Wesly, L.A. "Coordinatie (inzake de medische zijde der sociale verzekering)", in: De Sociale Verzekeringsgids, 27 (1947), p. 53-54, 28 (1948), p. 22-24, 56-59, 74-79, 181-184 en 29 (1949), p. 19-20
ondersteuningsfondsen van bedrijven (tot 1920) Aalberse, P.J.M. “Het jubileum der Staatsmijnen III”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 26 (1927), p. 345-351 [met gegevens over de sociale verzekeringen van dit bedrijf] Dam, J.P.A. van den Arnold Leon Armand Diepen 1846-1895. Industrieel en publicist over economische en sociale vraagstukken Tilburg, 1966. 429 p. [met gegevens over fondsen in Tilburg] Gussenhoven, G.A.M. “Een stuk sociale zekerheid van de mijnwerker: het A.M.F.”, in: Sociaal Maandblad Arbeid , 20 (1965), p. 727-738 [met geschiedenis van het Algemeen Mijnwerkersfonds te Heerlen opgericht in 1918] Kellenaers, A. “De sociale instellingen aan de fabriek der firma F. Bramdts te M. Gladbach”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 6 (1907), p. 540-543 Kellenaers, A.
143
“De Carl Zeiss-stichtingen van Abbe in Jena”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 7 (1908), p. 16-18 en 27-28 Kellenaers, A. “De sociale instellingen der Ned. Gist- en Spiritusfabriek te Delft”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 7 (1908), p. 85-87, 102-104 en 113-115 Mous, J. “Het Algemeen Mijnwerkersfonds”, in: Sociale Voorzorg , 2 (1920), p. 51-63 Stephan [pseudoniem of kloosternaam] “De sociale verzekering voor de Mijnwerkers. Het fonds van de Domaniale Mijnen”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 25 (1926), p. 169-170, 195-196, 229-230, 244-245, 295-296 en 339-340 [geschiedenis van het ondersteuningsfonds voor het eigen personeel dat ontstond in 1856 en dat behalve pensioenen ook uitkeerde bij ziekte, overlijden en invaliditeit] Stephan [pseudoniem of kloosternaam] “Het verzekeringswezen der mijnwerkers. Enkele bepalingen uit het eerste fonds der Oranje Nassaumijn”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 25 (1926), p. 339-340, 369-371, [geschiedenis van dit bedrijfsfonds gesticht in 1901] Stephan [pseudoniem of kloosternaam] “Het verzekeringswezen der Mijnwerkers. Een lange lijdensweg - fonds Staatsmijnen”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 25 (1926), p. 464-466, 523-524 [opgericht in 1911] Vries, W. de Wzn. “Honderd jaar personeelszorg in de Gistfabriek”, in: Sociaal Maandblad Arbeid , 25(1970), p. 247-257 en 321-328 [personeelsbeleid gevoerd door J.C. van Marken en personeelsbeleid anno 1970]
144
1.1.3. SOCIALE VOORZIENINGEN; ARMENZORG; ARMEN EN ARMOEDE Bibliografieën/catalogi/inventarissen (niet lokaal) Hoegen, S., en E. de Voogd Rondom armoede. Bibliografie rond armoede, bestaansonzekerheid, werkloosheid en sociale zekerheid Leiden, [1988]. 101 p. Overzichten, lijsten en gidsen Hieronder alleen de landelijke of regionale gidsen. Er verschenen vanaf 1913 ook lokale of regionale gidsen van instellingen van weldadigheid onder meer in: Den Haag en Dordrecht (1914), Arnhem (1915), Groningen (1916), Utrecht (1917), Amsterdam (1920) enz. Blankenberg, J.F.L., H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert Gids der Nederlandsche weldadigheid, uit officieele en particuliere bronnen bewerkt, met een voorrede van N.G. Pierson Amsterdam, 1899. 1120 p. [bespreking door H.J. Tasman in: Sociaal Weekblad, 13 (1899), p. 543-545] + in verband hiermee: Dompierre de Chaufepié, H.J. “Een Engelsche liefdadigheidsgids”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 5 (1904), p. 241-243 [bespreking van de 13de Annual Charities Register and Digest] + Katholieke armenzorg, ingezonden stuk door NN in “De Tijd”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 12 (1911), p. 213-214 [met nawoord van de redactie: het probleem is dat wij zo weinig verslagen van katholieke armenzorginstellingen ontvangen; bij de samenstelling van de in 1899 verschenen gids ontvingen de redacteuren van de meeste katholieke instellingen niet de gevraagde inlichtingen] + diverse schrijvers “Gids der Nederlandsche Weldadigheid”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 17(1916), p. 46-48 [briefwisseling tussen Smissaert-Blankenberg en J.R. Snoeck Henkemans over het plan om de door De Dompierre de Chaufepié onvoltooide nieuwe gids, die de oude uit 1899 moest vervangen, af te maken; de Algemene Armencommissie kondigde de publicatie van een eigen, beknopte gids aan, waarop Smissaert c.s. hun plan lieten varen] Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Weldadigheidsgidsen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 8 (1907), p. 396-398 [lijst van fondsen, vaak afkomstig van weeskamers, die beheerd worden door het Ministerie van Financiën; volgens wetten uit 1852, 1859 en 1879 beheert Financien deze fondsen; het gaat om 43 fondsen met een totaal saldo van Fl. 26.436; de minister brengt jaarlijks verslag uit over het beheer en zendt dit aan de Tweede Kamer; publicatie ervan in de Bijlagen van de Handelingen van de Tweede Kamer] Dompierre de Chaufepie, H.J. de “Weldadigheidsgidsen”, in:
145
Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 9 (1908), p. 95-97 [gids uit Leipzig] Westerwoudt, F.Th. “Instellingen van weldadigheid”, in: Het katholiek Nederland 1813-1913. Ter blijde herinnering aan het eerste eeuwfeest onzer nationale onafhankelijkheid Deel II. Nijmegen, 1913, p. 3-18 [chronologische lijst van katholieke instellingen opgericht vanaf 1819] Everts, J. Gids voor maatschappelijk hulpbetoon in Nederland, in opdracht van de Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid ter gelegenheid van haar 25 jarig jubileum, met medewerking van een aantal deskundigen samengesteld Zeist, 1933. 295 en 220 p. [Geschreven ter vervanging van de Gids voor armenzorg en maatschappelijke steun in Nederland, Rotterdam 1919] + Redactie “Gids voor Armenzorg en Maatschappelijken Steun in Nederland”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 19(1918), p. 179-181 [aankondiging van de verschijning van een nieuwe gids die de oude uit 1898 moet vervangen] + Smissaert, H. en J.F.L. Blankenberg “Gids voor Armenzorg en Maatschappelijken Steun in Nederland”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 20 (1919), p. 65-67 Everts, J. Gids voor maatschappelijk hulpbetoon in Nederland, met medewerking van een aantal deskundigen samengesteld door J. Everts, voor de Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid uitgegeven Alphen aan den Rijn, herdruk, 1940. 378 en 236 p. [+ Aanvullingsbladen, 1-2: 1942-1944. 1e druk: Zeist, 1933; herziening van de gids uit 1933; bevat deel A en B; deze gids wordt door mr. J. de Vries (Honderd Jaar Armenwet, p. 189-190) beschreven als “het belangrijkste samenvattend handboek van die tijd” met veel literatuurverwijzingen Everts, J. Gids voor maatschappelijk werk Alphen aan den Rijn, 1954. Treurniet, A. “Overpeinzingen bij een plaatselijke gids voor de maatschappelijk werker”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk , 11 (1957), p. 273-276 [bespreking van de 5de druk van de Gids voor de maatschappelijk werker te Amsterdam, 1956, een uitgave van de Sociale Raad] Everts, J. Gids voor Maatschappelijk Hulpbetoon te Amsterdam 1ste druk, 1920; 2de druk, 1925; 3de druk, 1934 [een voorbeeld van een plaatselijke gids] Lijst der op 1 januari 1946 in de gemeenten des rijks aanwezige instellingen van weldadigheid, opgemaakt ingevolge artikel 3 van de Armenwet 's-Gravenhage, [1947]. 260 p.
146
[Everts, J. en A. Treurniet] Lijst instellingen van weldadigheid, opgemaakt ingevolge artikel 3 van de Armenwet 's-Gravenhage, 1956. 214 p. Gras, H. Diaconie-archieven als bron. Een gids voor historisch onderzoek, samengesteld op basis van archivalia en inventarissen van Hervormde Gemeenten in Drenthe Assen, 1988. 156 p. Memoires e.d. Bakker, C. Mijn belevenissen. 33 jaar Sociale Dienst [Den Haag], 1947-1980, opgetekend en bespiegeld door Coen Bakker Zoetermeer, [1984]. 176 p. Dam, J.C. van Sociaal logboek 1900-1960. Spiegel van vooruitgang Amsterdam, [1960]. 280 p. [memoires van een oud-directeur van de Sociale Dienst in Amsterdam] Rapporten en preadviezen (in chronologische volgorde) Prae-adviezen over de vragen: Behoort het beginsel der armenwet, dat de burgerlijke overheid slechts bij gebleken volstrekte onvermijdelijkheid onderstand mag verleenen, te worden gewijzigd, en zoo ja, in welken zin? Door wie behooren de kosten der openbare armenzorg te worden gedragen? Haarlem, 1894. 129 p. [Vereniging voor de Staathuishoudkunde en de Statistiek] Goeman Borgesius, H., A.F.K. Hartogh, J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en R.J.H. Patijn Het vraagstuk der armverzorging, in opdracht van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen bewerkt Amsterdam, 1895. 436 p. Prae-adviezen voor de algemeene vergadering van 29 en 30 juni 1916 te Zwolle, samenwerking tusschen armenzorg en voogdijraden [van] de Heeren A.C.A. van Vuuren en J.A. van Pesch Haarlem, 1916. 73 p. [Geschriften van de Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid te Amsterdam, 19A] Verdient het, hetzij in beginsel, hetzij om praktische redenen, aanbeveling scherpe grenzen te trekken tusschen den arbeid der instellingen van weldadigheid en dien van andere instellingen van sociale voorzorg en zoo ja, waar behooren die grenzen te loopen? [Praeadviezen van] H. Smissaert, J.H. Adriani. Maatschappelijk werk voor zieken. [Praeadviezen van] H.F. Fleischer, H.J. ter Meulen Haarlem, 1917, 114 p. [Geschriften van de Nederlandsche vereeniging voor armenzorg en weldadigheid te Amsterdam, 21. Praeadviezen voor de algemeene vergadering van 5, 6 en 7 juli 1917] Zijderveld, C., en J. Lechner Welke maatregelen kunnen getroffen worden door burgerlijke, kerkelijke en bijzondere instellingen van armenzorg om meervoudige ondersteuning, met hare nadeelen, te vermijden?
147
Haarlem, 1918 [Geschriften van de Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid, 23 [:1]. Praeadviezen voor de Algemeene Vergadering van 27 en 28 Juni 1918 te Haarlem] Rapport betreffende het "plan-Van Wijk" (vrijstelling van belasting ten aanzien van giften aan instellingen van weldadigheid e.d.). Prae-adviezen voor de algemeene vergadering van 26 en 27 Juni 1924 te Nijmegen: de ontwrichting van de burgerlijke armenzorg tengevolge van hare zich steeds meer uitbreidende bemoeingen (Werkloozenzorg e.a. Prae-adviseurs A.G. van Gilse en J.N.J.E. Heerkens Thijssen Haarlem, 1924 [Geschriften van de Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid, nr.36] Praeadviezen over het onderwerp: Steunverleening aan nieuwe groepen van behoeftigen Haarlem, 1935. 172 p. [Geschriften van de Nederlandsche vereeniging voor armenzorg en weldadigheid, 63. Bevat: I: De nooden der verschillende groepen. II: Ervaringen van de verschillende organen van armenzorg] Prae-adviezen over het onderwerp: De organisatie van de burgerlijke armenzorg, L.A. van Doorn, W. Drees Sr & J.W. Noteboom Haarlem, 1937. 127 p. [Geschriften van de Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid te Amsterdam, nr. 67] Prae-adviezen over het onderwerp: Armoede en demoralisatie [door M.J.A. de Vrijer, P.H. Hubregtse ... et. al.] Haarlem, 1938. 119 p. [Geschriften van de Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid, 70] Staatkundige hervormingen. Rapport uitgebracht door het genootschap voor den rechtsstaat Haarlem, 1946, p. 155-182 [pleidooi voor een nieuwe ordening van deze zorg; naast territoriale ordening is functionele ordening noodzakelijk] De oudeliedenzorg. Verslag van het op 9 Juni 1950 te Arnhem gehouden congres ter behandeling van de prae-adviezen van H.G. van Beusekom, J. Diederich, F.M. Havermans en J.A.J. Meyer Haarlem, 1950. 79 p.
Literatuur Armenzorg - geschiedschrijving van armen, armenzorg en bijstandsverlening Barth, J.A. en A.L. Kort Een troostelijk woord is der armen spijs. Een geschiedenis van het Burgerlijk Armbestuur en de Godshuizen van Goes, van de vijftiende tot de twintigste eeuw Goes, 1991. 200 p. Beel, L.J.M. “De organen van den openbaren onderstand”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20(1941), p. 141-144 en 158-162 [armenwetten uit de periode 1800-1854] Bulder, E.A.M.
148
The Social Economies of Old Age. Strategies to Maintain Income in Later Life in the Netherlands, 1880-1940 Rotterdam, 1993. 281 p. Damme, Dirk van Armenzorg en de staat. Comparatief-historische studie van de origines van de moderne verzorgingsstaat in West-Europa (voornamelijk achttiende tot begin negentiende eeuw) Gent, 1990. 328 p. [comparatieve studie naar de armenzorg in enkele West-Europese landen tot ca. 1800; accent valt op de stedelijke zorg] Engbersen, G.B.M. Publieke bijstandsgeheimen. Het ontstaan van een onderklasse in Nederland [Z.pl.], 1990. 283 p. Gras, H. Het ellendige leven van Eise Pijl en de zijnen: de lotgevallen van een arm gezin uit de negentiende eeuw Assen, 1987. 125 p. [Eise Dooijes Pijl leefde van 1800 tot 1855, voornamelijk in Drenthe] Gras, H. Op de grens van het bestaan. Armen en armenzorg in Drenthe 1700-1800 Zuidwolde, 1989. 267 p. [dissertatie] Japikse, N. Staatkundige geschiedenis van Nederland van 1887-1917 Leiden, 1918. 556 p. [sociale wetgeving; met overzichten van de leden van de Eerste en Tweede kamer met aanduiding van politieke richting en andere gegevens] Kok, Paul Th. Burgers in de bijstand. Werklozen en de ontwikkeling van de sociale zekerheid in Leeuwarden van 1880 tot 1930 Franeker, 2000. 436 p. [een van de weinige studies die gebaseerd zijn op grootscheeps onderzoek in de rapporten van buurtbezoekers aan armen] Korporaal, T.L. Salig zyn de Barmhertige. Amsterdams hervormd diakonaat in de 20e eeuw Amsterdam, 1988. 240 p. Kort, Albert Geen cent te veel. Armoede en armenzorg op Zuid-Beveland, 1850-1940 Hilversum, 2001. 516 p. [een van de weinige studies over de armenzorg op het platteland; gebaseerd op uitgebreid onderzoek in lokale archieven] Kruijff, J. de “De prijs van de armenzorg. De financiering van de armenzorg in Den Bosch 1750-1900”, in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis, 20 (1994), p. 24-51 Leeuwen, Marco H.D. van Bijstand in Amsterdam ca. 1800-1850. Armenzorg als beheersings- en overlevingsstrategie
149
Zwolle/Amsterdam, 1992. 420 p. [dissertatie] Leeuwen, Marco H.D. van Sociale zorg Zutphen, 1994. 63 p. [Cahiers voor lokale en regionale geschiedenis, 12] Leeuwen, Marco H.D. van “Armenzorg 1800-1912: erfenis van de republiek”, in: Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen Amsterdam, 1998, p. 276-316 Leeuwen, Marco H.D. van “Armenzorg 1912-1965: van centrum naar periferie”, in: Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen Amsterdam, 1998, p. 520-569 Leeuwen, Marco H.D. van “Opbloei van de charitas na 1965”, in: Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen Amsterdam, 1998, p. 759-806 Ligtenberg, Christina De armenzorg te Leiden tot het einde van de 16e eeuw Leiden, 1908; dissertatie Utrecht. 354 p. Lipschits, I. Tsedaka. Een halve eeuw Joods Maatschappelijk Werk in Nederland Zutphen, 1997, 462 p. Loo, L.F. van Armelui: Armoede en bedeling te Alkmaar 1850-1914 Bergen, 1986. 285 p. [dissertatie Universiteit Utrecht; een van de weinige studies die gebaseerd zijn op grootscheeps onderzoek in de rapporten van buurtbezoekers aan armen] Loo, L.F. van "Den arme gegeven...". Een beschrijving van armoede, armenzorg en sociale zekerheid in Nederland, 1784-1965 Meppel, 1981. 277 p. [2e, uitgebreide druk Meppel, 1987. 281 p.] Manen, Charlotte A. van Armenpflege in Amsterdam in ihrer historischen Entwicklung Leiden, 1913; dissertatie Zürich 1912. 224 p. [bespreking door NN Falkenburg in het Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 14 (1913), p. 74-75] Melief, P.B.A. De strijd om de armenzorg in Nederland, 1795-1854 Groningen, 1955. 240 p.
150
Michielse, H.C.M. Welzijn & discipline. Van tuchthuis tot psychotherapie: strategieën en technologieën in het sociaal beheer Amsterdam en Meppel 1989. 199 p. Nel, C. zie onder: Steur, A.G. van der, hierna. Pot, G.P.M. Arm Leiden. Levensstandaard, bedeling en bedeelden, 1750-1854 Hilversum 1994. 366 p. Prak, Maarten “Armenzorg 1500-1800”, in: Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen Amsterdam, 1998, p. 49-90 Rooy, P. de "Armenzorg in Nederland", in: B. Kruithof, J. Noordman, P. de Rooy, N. Wilterdink, E. Mulder, H.Q. Roeling, Geschiedenis van opvoeding en onderwijs. Inleiding, bronnen, onderzoek (Nijmegen, 1982, p. 96-104) Sleebe, V. “Van vader op zoon, van moeder op dochter ? Familienetwerken en culture of poverty in NoordGroningen”, in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis, 24 (1998), p. 1-30 Steur, A.G. van der (ed.) Arm in Haarlem. Herinneringen van de Haarlemse armenopziener C. Nel uit het begin van de twintigste eeuw Haarlem, 1986. 112 p. Valk, Loes A. van der Van pauperzorg tot bestaanszekerheid. Een onderzoek naar de ontwikkeling van de armenzorg in Nederland tegen de achtergrond van de overgang naar de Algemene Bijstandswet, 1912-1965 Amsterdam, 1986. 345 p. [standaardwerk] Valk, Loes A. van der "Poor law, voluntary insurances and the emergence of a corporate social insurance system in the Netherlands", in: Erk Volkmar Heyen (red.), Bürokratisierung und Professionalisierung der Sozialpolitik in Europa (1870-1918) (Baden-Baden, 1993), p. 269-292 Vries, C.W. de Van gunst tot recht. Een studie over de verschijningsvormen van het liberalisme ten aanzien van de steunverlening aan behoeftigen Rotterdam, 1963. 78 p. Armenzorg - eigentijdse publicaties over armen en armenzorg Zie voor literatuur over onderhoudsplicht en verhaal onder: Armenwet (1912)
151
Adriani, A.J. “De hervorming der Diaconieën van de Nederl. Hervormde Kerk”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 2-4 [diaconieen kunnen het werk niet meer aan; nodig is een nieuwe armenwet; hun taak moet worden “betooning der barmhartigheid” en niet meer “bestrijding van het pauperisme”] Adriani, A.J. “Volksbond en Armverzorging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg , 3 (1902), p. 187 + reactie door M.G. Muller-Lulofs, p. 193-194 Adriani, J.H. “Het Brandmerk der Armverzorging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 16 (1915), p. 92-95 [rede gehouden tijdens een vergadering van districtsvoorzitters en huisbezoekers van de Vereniging tot Verbetering van Armenzorg in Utrecht] + discussie met J.R. Snoeck Henkemans, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 16 (1915), p. 115-119 Adriani, J.H. “Het onderzoek als grondslag voor de Armverzorging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 18 (1917), p. 235-238, 243-244 en 246-248 [voordracht voor de Armenraad van Den Helder] Adriani, J.H. “Behoort een nieuwe richting te worden gegeven aan onze oudeliedenzorg ?”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 21(1920), p. 28-31 [lezing gehouden voor de vergadering van de Algemene Armencommissie met voorzitters en secretarissen van Armenraden op 8 januari 1920] Adriani, J.H. “Burgerlijk Armbestuur of burgemeester en wethouders rechtstreeks”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 4(1925), p. 447-450 en 468-470 [inleiding gehouden tijdens een vergadering van de Algemene Armencommissie op 6 februari 1925 te Utrecht] Adriani, J.H. “Plannen tot reorganisatie van de burgerlijke armenzorg te Utrecht”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 9(1930), p. 2295-2298 Adriani, J.H., met medewerking van Ant. Folmer Voorlezingen over armenzorg en maatschappelijk werk 3de druk, Zutphen, 1940 [bespreking in Diaconaal Correspondentieblad, 38 (1940), p. 142-143] 4de herziene druk, Zutphen, 1946 [bespreking door N.J.L. Bruinsma in Sociale Zaken, 8 (1946), p. 279-283] Akker, P.A.M. van den Verzorgingsstaat, sociale zekerheid en primaire relaties. Een literatuurstudie naar de werking van de Algemene Bijstandswet als materiële randvoorwaarde tot echtscheiding Tilburg, 1984. 129 p.
152
Asbeck, G.C. van “Centrale registers van bedeelden” , in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 55-57 [pleidooi voor alleen een centraal register van bedelaars, bezwaren tegen een algemeen register van bedeelden] Audier, D. “De losse werklieden”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 18(1917), p. 111-112 [over een problematisch geachte groep] Beel, L.J.M. “De beteekenis der decentralisatiegedachte voor de burgerlijke armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 19(1940), p. 143-146 Beel, L.J.M. “De doorvoering van de functionele naast de territoriale decentralisatiegedachte bij onze burgerlijke armenzorg", in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 19(1940), p. 165-167 Beel, L.J.M. “De “schablone” in onze burgerlijke armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 19(1940), p. 263-265 [oprichting van het Rijksarbeidsbureau per 1 januari 1941; nieuwe opzet werklozensteunregeling en ouderdomsverzekering] Beel, L.J.M. “Sociale verzekeringsrenten en armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20(1941), p. 295-296 Beraadslagingen over het onderwerp: armoede en demoralisatie, [door B.V.A. Röling ... et al.] Haarlem, 1939. 148 p. [Geschriften van de Nederlandsche Vereniging voor Armenzorg en Weldadigheid, nr. 71] Berg, P. van den “Boerderij en armenzorg” , in: Sociale Zaken, 3 (1941), p. 742-745 [boerderij in de gemeente Smallingerland waarin plaats is voor 56 armen] Bergsma, E. De uitvoering der armenwet in Friesland Leeuwarden, 1896. 45 p. [bespreking door W.J. van Welderen Rengers in: De Economist, 1896, p. 678-690] Blankenberg, J.F.L. “De onmisbaarheid van herziening der Armenwet, aangetoond door de praktijk”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 39-41 [gebaseerd op verslagen van verenigingen voor armenzorg in Amsterdam, Arnhem, Zwolle en Den Haag; schrijver uit de wens tot oprichting van een Bond van Nederlandsche Armbesturen] Blankenberg, J.F.L., “Rentmeester, geef rekenschap van uw rentmeesterschap ! (iets over jaarverslagen)” , in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 57-59 [kritiek op grote aantal instellingen dat geen rekenschap aflegt over het gevoerde beheer]
153
Blankenberg, J.F.L. “Lezingen over armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 106-108 [samenvattingen van lezingen door J.F.L. Blankenberg gehouden in Deventer] Blankenberg, J.F.L. “Negatieve en positieve armverzorging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 5 (1904), p. 178 + p. 233 en 249 [bespreking van een artikel van mevr. M.G. Muller-Lulofs in “Onze Eeuw”] Blankenberg, J.F.L. “Aaneensluiting”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 5 (1904), p. 253-255 [oprichting van een centraal register van ondersteunden in Rotterdam] Blankenberg, J.F.L. “Hervorming der Nederlandsche armenwetgeving”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p. 571-573 [vertaling van een artikel van mr. Annie de Waal in het Zeitschrift für das Armenwesen] + reactie door G.H. Hintzen, p. 583-584 + discussie tussen A.J.L. van Beeck Calkoen en J.F.L. Blankenberg, p. 607-608 en 618 Blankenberg, J.F.L. “Het Kwaad der meervoudige bedeeling”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 18 (1917), p. 163-165 + discussie met J.H. Adriani, H.W.A. Paans, S. Slooten, A. de Winter, mr. Polenaar, p. 167-170 en 175177 en 179-180 en 202 en 209-210 Blom, D. van Armwezen, sociale voorzorg en volkscrediet 21 p. [Overdruk uit: Nederlandsch administratief recht, 1919] Boer, T.J. de “Over het beroepsleven van onze bedeelden”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 18 (1917), p. 215-218, 221-224 en 228-231 [voordracht gehouden op 9 oktober 1917 voor het Genootschap “Liefdadigheid naar Vermogen” te Amsterdam] Boer, T.J. de “Het Bedeelde Gezin”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 19(1918), p. 184-186, 190-192 en 199-201 [studie gebaseerd op 3392 rapporten van het Genootschap “Liefdadigheid naar Vermogen” te Amsterdam; het betreft 3392 gezinnen die in 1892 in behandeling waren of toen voor de eerste keer werden ingeschreven; met statistische gegevens] Bouwman, H. Het Ambt der Diakenen Kampen, 1907. 181 p. [schrijver is hoogleraar aan de Theologische School in Kampen; bespreking door J.R. Snoeck Henkemans in Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p. 437-440]
154
Bruinwold Riedel, J., “Het vraagstuk der armenzorg, in het licht der geschiedenis”, in: Vragen des Tijds, 1898, I, p. 93-122 Cau, J.P. “Schets eener vrijwillige pensioenverzekering van werklieden”, in: Sociaal Weekblad, 13 (1899), p. 400-403 + discussie met W. Spakler, p. 432 en 466-467 Cau, J.P. “Door pensioneering tot pensioenverzekering”, in: Sociaal Weekblad, 13 (1899), p. 40-42 en 51-52 Cau, J.P. Armenzorg en volksverzekering Haarlem, 1905. 93 p. [bespreking door A.S. van Reesema in: De Economist, 1906, p. 634-649] Dam, J.C. van “Passend werk”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 9 (1921), p. 131-137 Dam, J.C. van [e.a.] Honderd jaren armenwet, 1854-1954. Maatschappelijke zorg in historisch perspectief Alphen aan den Rijn, 1955. 290 p. [met bijdragen van mr. H.J.P.J. Goedmakers (over de periode 1854-1912, p. 67-149), mr. J. de Vries (over de periode 1912-1940, p. 150-190) en J.C. van Dam (over de periode 1940-1954, p. 191-264; de benadering is in hoofdzaak institutioneel] Dam, J.P.A. van den “Het particuliere stelsel”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 7 (1954/1955), p. 25-30 Deventer, L.W.R. “Concentratie in het maatschappelijk hulpbetoon”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 11(1932), p. 3222-3224 [pleidooi voor aanpassing van de Armenwet aan de huidige situatie] + reactie door D. Mulder, directeur van de Gemeentelijke Instelling voor Maatschappelijke Steun te Leeuwarderadeel, p. 3255-3256. [Doorn, L.A. van] “De verhouding van armenraad en gemeentebestuur in de practijk en aan de hand van de Armenwet”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 16(1937), p. 51-59 [verkorte weergave van een inleiding gehouden op een vergadering op 21 januari 1937 van voorzitters en secretarissen van Armenraden; spreker is directeur van de Gemeentelijke Dienst voor Sociale Zaken te Dordrecht; zie ook onder: Sark] [Drees, W. sr.] “Vergadering van de Algemeene Armencommissie”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 13(1934), p. 3993-4000
155
[onderwerp was: is het wenselijk de openbare armenzorg op te dragen aan een afzonderlijk burgerlijk armbestuur of wel aan burgemeester en wethouders; samenvatting van de inleiding van W. Drees] Elhorst, G. “Domicilie van onderstand van onder curateele of voogdij gestelde arme zieken”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 16 (1915), p. 371-372 Emants, G. “Publieke weldadigheid”, in: Sociaal Weekblad, 2 (1888), p. 187-188 en 193-195 + reactie door NN, p. 233-234 Emants, G. “Wie hebben aanspraak op weldadigheid ?”, in: Sociaal Weekblad, 2 (1888), p. 297-299 Engels, J.J. Bijstandsverhaal Alkmaar, 1975. 70 p. [Doctoraalscriptie Nederlands recht, Universiteit van Amsterdam] Everts, J. De verhouding van Kerk en staat in het bijzonder ten aanzien der armverzorging Utrecht, 1908. 334 p. [dissertatie; bespreking door mr. S.J.R. de Monchy in Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 10 (1909), p. 29-34] Everts, J. “Armenzorg en arbeidersbeweging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 13 (1912), p. 61-63 [waarom arbeiders vaak een hekel hebben aan liefdadigheid] Everts, J. “Een probleem ?”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 13 (1912), p. 117-119 [waarom arbeiders vaak een hekel hebben aan liefdadigheid] + reactie door: Muller-Lulofs, M.G. “Toekomst-werk”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 13 (1912), p. 135-136 Everts, J. “De verdeeling der armengelden. Bezwaren en vragen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 15 (1914), p. 153-155 + reactie door C.J. Heemskerk, p. 166-167, 172 en 182-183 door H. Smissaert, p. 171 door Ph. Falkenburg, p. 171-172 door S.A. La Rivière, p. 172 door F.J.C. van Hardenbroek, p. 183-184 Everts, J.
156
“Naar aanleiding van Deel III der “Onderzoekingen naar de toestanden in de Nederlandsche huisindustrie”, Textiel, kleeding en reiniging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 15 (1914), p. 385-387 [mislukte poging om het gezin van een kleermaker te helpen wegens gebrek aan medewerking] Everts, J, “Exploitatie van bedeelden”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 17(1916), p. 335-336 [kwalijke gevolgen van de gewoonte van veel armbesturen om inlichtingen in te winnen bij winkeliers in de buurt waar de aanvrager woont; de armen voelen zich dan vaak verplicht om in deze winkels te kopen] Everts, J. “De zorg der instellingen voor maatschappelijke hulp en kinderbescherming voor de pensionneering van haar personeel”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 5 (1926), p. 971-973 en 985 [geschreven naar aanleiding van de oprichting van de Nederlandse Centrale Vereniging voor Pensioenverzekering van Maatschappelijke Werkers, de Pensioen-Centrale] Everts, J. “Samenvoeging van openbare diensten op sociaal gebied”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 8 (1929), p. 2114-2117 [gemeenten Arnhem en Hilversum voegden diensten voor arbeidsbemiddeling, werkloosheidsverzekering en maatschappelijk hulpbetoon samen tot ‘sociale diensten’; voors en tegens van deze maatregelen] Everts, J. “Hoe is de wettelijke toestand met betrekking tot collecten ?”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 9 (1930), p. 2325-2329 Everts, J. “Het collectevraagstuk”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 9 (1930), p. 2533-2539 en 2552-2556 [tekst van een rapport geschreven door een commissie van de Armenraad te Amsterdam] Everts, J. “Het Belgisch congres van openbare en private liefdadigheid, sociale voorzorg en volksgezondheid en wat wij daaruit voor Nederland kunnen leeren”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 9 (1930), p. 2568-2572 en 2582-2584 Everts, J. “Het regeeringsverslag over de verrichtingen aangaande het armbestuur in het Koninkrijk der Nederlanden over 1929”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 10 (1931), p. 2881-2884 en 2897-2899 [scherpe kritiek op het regeringsbeleid en de verslaglegging] Everts, J. “Uitzetting van armlastige vreemdelingen”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 15 (1936), p. 73-74. Everts, J.
157
“Hoe bereikt men de stille armen ?”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 16 (1937), p. 6-8 Everts, J. “Vrijwillige hulpkrachten bij “maatschappelijke steun””, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 17(1938), p. 150-152 [bespreking van inleidingen gehouden op een vergadering van de afdeling Zuid-Holland van DIVOSA; sprekers waren J.W. Jurrema en A.N. van Mill + reactie door F.M.J. Jansen, p. 173-175 reactie door J. Hoogerwerff, p. 184-185 reactie door mevr. M.G. Muller-Lulofs, p. 191-194 reactie door A.N. van Mill, p. 201-202 [Everts, J.] “De Federatie van Diaconieën in de Ned. Herv. Kerk. De conferentie te Lunteren”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 17 (1938), p. 249-250 Everts, J. “Geestelijke weerstand in dezen tijd”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 19 (1940), p. 34-36 [verslag van een bijeenkomst van enkele organisaties van het maatschappelijk werk op 22 januari 1940] Everts, J. “In memoriam L.J. van Wijk”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 19 (1940), p. 81-84 [Van Wijk begon zijn loopbaan als diaken van de Hersteld Evangelisch-Lutherse Gemeente te Amsterdam en was later onder meer voorzitter van de Amsterdamse Armenraad; Everts geeft hem het devies mee “De ware wijsheid hoort, de onrijpe vraagt het woord”] Everts, J. “Hulpverleening aan hen, die tengevolge van den oorlog in nood verkeeren”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 19 (1940), p. 181-185 Everts, J. “Hoeveel collecten werden er voor de bezetting in ons land gehouden ?”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20 (1941), p. 77-80 Everts, J. “In welke mate ondervindt het publiek overlast van teveel collecten ?”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20 (1941), p. 93-96 Everts, J. “Concentratie van collecten winst en verlies”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20 (1941), p. 109-113 Everts, J. “De zorgen der instellingen van weldadigheid en de toenemende lasten voor sociale verzekering”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20 (1941), p. 317-318 Everts, J. “De toekomstige organisatie der openbare maatschappelijke zorg”, in: Economisch-Statistische Berichten, 1476, 1945, p. 63-65 +
158
Berg, J.D.J.E. van den “De organisatie der maatschappelijke zorg” , in: Sociale Zaken, 7 (1945), p. 27-30 [instemmende reactie op het voorgaande artikel in de Economisch-Statistische Berichten] + Bruinsma, N.J.L. “Eenige gedachten over de toekomst van de sociale diensten” ,in : Sociale Zaken, 7 (1945), p. 51-58 en 73-76 en 8 (1946), p. 2-5 [voortbordurend op het artikel van J. Everts in de Economisch-Statistische Berichten; over de verhouding tussen overheid en particulier initiatief] Everts, J. “Ordening maatschappelijke zorg”, in: Kappeyne van de Coppello, …, e.a. Eijkel, R.N.M., en C.A.A. Bloemarts "Armenzorg”, in: Leerboek van de sociale hygiëne en van de sociale wetgeving (Roermond en Maaseik, 1934), p. 591643. Fabius, D.P.D. “Afkoop van burgerlijke armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 261-263 Redactie, “Een aanklacht en een antwoord”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p. 369-370 [discussie met D.P.D. Fabius over zijn artikel in “De Rotterdammer”; Fabius is tegen armenzorg door de overheid en beschuldigt het Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming van partijdigheid] + voortzetting discussie, p. 389-390 en 405-406 Fabius, D.P.D. Armenzorg Utrecht, 1912. 64 p. [reactie hierop door A. Duparc in: De Economist, 1912, p. 566-578] Geer, A.W. van “Armen en armenverzorging”, in: Vragen des Tijds, 1895, II, p. 220-248 Gerats, A.W.J., M.S.C. “Christ. Charitas en Burgerlijke Sociale Zorg”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 1 (1948), p. 150-159 Gewind, Everard “Armenzorg en vakorganisatie”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 18(1917), p. 134 Gielen, Charles Caritas in modern perspectief Voorhout, [19? ]. 212 p. [Nederlandse vertaling van een Belgisch werk over de katholieke caritas; bespreking door J. van Klinken in het Diaconaal Correspondentieblad, 58 (1961), p. 79-80]
159
Goeman Borgesius, H., A.F.K. Hartogh, J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en R.J.H. Patijn Het vraagstuk der armverzorging, in opdracht van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen bewerkt Amsterdam, 1895. 436 p. [bespreking door N.G. Pierson in De Economist, 1896, p. 80-84] Goes, F. van der "Armoede, voorheen en thans I. De voorkapitalistische armoede", in: De Nieuwe Tijd, 13 (1908), p. 1-15 en 165-180 [geschiedenis van armoede en armenzorg bezien vanuit Marxistisch oogpunt] Haverda, J.L. “De sociale achtergronden van de armlastigheid”. in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 9 (1955), p. 37-42 [gebaseerd op een onderzoek uitgevoerd in de provincie Utrecht] Hemmes, W.J. "De verhouding van de overheids-armenzorg tot de kerkelijke armenzorg en omgekeerd". Lezing gehouden op dinsdag, 1 februari 1949, voor het personeel van de gemeentelijke dienst voor sociale belangen en enkele genodigden [Z.pl.], [ca. 1949]. 20 p. [Bevat in aanhangsel een overdruk uit: Diakonia, jg. 16, nr. 2, 1949] Hintzen, G.H. “Gebreken in de organisatie van armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 5 (1904), p. 185-186 [ontbreken van samenwerking] Hintzen, G.H. Armwezen en sociale voorzorg Rotterdam, 1920. 153 p. Hintzen, G.H., en A.J.L. van Beeck Calkoen Op welke wijze is de samenwerking te bevorderen tusschen allerlei instellingen bij het verleenen van ondersteuning aan, en het houden van toezicht op, eenzelfde gezin, in het bijzonder ook waar het instellingen betreft, die hulp in een enkelen, bepaalden vorm verstrekken? Prae-adviezen voor de Algemeene Vergadering van 4 en 5 juli 1912 te Arnhem Haarlem, 1912 [Geschriften van de Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid, 9:1] Holtmaat, R. Met zorg een recht? Een analyse van het politiek-juridisch vertoog over bijstandsrecht Zwolle, 1992. 395 p. Holtmaat, R. Het recht op bijstand. Een beschouwing over uitgangspunten, beginselen en rechtskarakter van bijstand Zwolle, 1992. 210 p. Themanummer Honderd jaar Armenwet Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 8 (1954), p. 233[met bijdragen van pater J. Morel s.j. , W.J. Hemmes, J.W. Noteboom, M.J. Hoytink, prof. mr. C.W. de Vries, J. Bardoul, dr. H.P. Cloeck, Guillaume Nicerbach (N.E.P.); het artikel van Nicerbach (mogelijk een pseudoniem) bespreekt de geschiedenis van de armenzorg in Nederland geschreven door “een historicus” in het jaar 2054]
160
Hondius, J.F. “Armenzorg en landlooperij”, in: Vragen des Tijds, 1911, I, p. 349-370 Honig, G.H. “Zwerverszorg”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20 (1941), p. 189-194, 224-227, [historisch overzicht] Honig, G.H. “Zwerverszorg. het werk der nachtasyls”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 20 (1941), p. 253-256 [beschrijving van de bevolking van het nachtasyl in Amsterdam] Hoytink, M.J. “De ontwikkeling van de armenzorg”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 1 (1948), p. 160-171 Jansen, F.M.J. “De reorganisatie van de burgerlijke armenverzorging in Nijmegen”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 15 (1936), p. 33-37 + reacties door J. Everts en L.W.R. van Deventer, p. 77 en 89-90 Jansen, F.M.J. “Het subsidiair karakter der burgerlijke armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 17(1938), p. 205-206 [schrijver verwijst de Duitse nationaal-socialistische “Volkswohlfahrt”] Kellenaers, A. JBZn. “Bedelarij en landlooperij ook een sociaal vraagstuk”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 4 (1905), p. 241-242 en 253-254 Kellenaers, A. “De plaag der dorpen”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 10 (1911), p. 207-208 [bedelarij] Kersemakers, W. Van bijstand naar basisinkomen. Het vangnet in de sociale zekerheid: van Armenwet naar Algemene Bijstandswet, naar basisinkomen? Nijmegen, 1989. 75 p. [Doktoraalskriptie Vakgroep Nationale Politieke Systemen, Katholieke Universiteit Nijmegen] Keulemans, P. “De Ziektewet en haar beteekenis voor de instellingen voor maatschappelijk hulpbetoon”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 9 (1930), p. 2549-2552 en 2574-2577 Kloosterhuis, J. “Het armwezen”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 9 (1910), p. 374-376 en 388-389 [kritiek op de liberale ideeën over de armenzorg]
161
Kroon, J.P.H. “Over den arbeidsplicht der armen en de individualiseering der armenzorg bij Thomas van Aquino”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 9 (1930), p. 2338-2340 [bespreking van een verhandeling geschreven door Hans Scherpner] Kroon, J.P.H. “Thorbecke en de armenwetgeving”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 12 (1933), p. 3673-3679 en 3691-3695 Koopman, B.A. Joodsche armenzorg in Nederland”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 17 (1916), p. 284-288 [verslag van een bijeenkomst op 10 september 1916 van de Maatschappij tot Nut der Israëlieten] + reactie door B.J. Polenaar, p. 291-292 Land, J. van der “Vakvereeniging en armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 20 (1919), p. 57-58 Leeuwenberg, A.A. “De psychologische gevolgen”, in: Katholieke Staatkunde, 1 (1922/23), nr. 6, p. 45-46 [de oplossing voor het probleem van de dreigende armoede is ‘wanneer ieder individu zorgt voor zich zelf’] Lefébure, S. “Armbezoekster”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 14 (1913), p. 194 + p. 204 [benoeming eerste vrouwelijke armbezoeker in Nederland, te Schiedam] Leroi, A.H. “Centralisatie op het gebied der liefdadigheid”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 17 (1918), p. 175-176 Lier, Th. van “Het armwezen in het katholiek concept-program”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 17 (1918), p. 97-98 Lier, Th. van “Werkloosheidsbestrijding en armenzorg”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 26 (1927), p. 709-712 en 729-733 Lietaert Peerbolte, L. “Armenzorg”, in: De Economist, 1896, 550-561 Lietaert Peerbolte, L. “Armenwetgeving”, in: Vragen des Tijds, 1902, I, p. 69-108 en 201-224 Loeff, J.J.
162
“De vrijheid van de christelijke caritas als uitvloeisel van de vrijheid van godsdienst”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 7 (1954/1955), p. 241-249 Loon, P. van “Het particulier initiatief”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 1 (1948), p. 171-185 Manen, Charlotte A. van Bedrijfsleven en de strijd tegen de armoede in Nederland 's-Gravenhage, 1918. 306 p. [bespreking door A. Fentener van Vlissingen in het Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 20(1919), p. 179-182; Van Manen staat zeer kritisch tegenover de bestaande armenzorg] Mendes da Costa, A.J., en C. Zijderveld Uitreiking van de onderstand Haarlem, 1912. [Geschriften van de Nederlandsche Vereeniging voor armenzorg en weldadigheid, 9:2] Mendes da Costa, A.J. “Joodsche armenzorg in Nederland”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 17 (1916), p. 243-246 Mesdag, S. van “Het vraagstuk van den zwerver en de zwerverszorg in verband met de taak van het in 1939 opgerichte Landelijk Verbond van Instellingen voor Zwerverszorg”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 18 (1939), p. 209 e.v. [rede gehouden op de eerste algemene vergadering van het in 1939 opgerichte Landelijk Verbond; spreker is voorzitter van dit Verbond; zie ook p. 114-115] Meyboom, H.U. Armenzorg Ouderkerk, [1891], 36 p. [Volksgeschriften, uitgegeven door de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, n.s., 16] Mill, A.N. van “Openbare armenzorg en vrijwillig armbezoek”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 17 (1938), p. 285-298 Mok, S. “Werkloosheid en armlastigheid”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 11 (1923), p. 314-315, 16 (1928), p. 498-499, 17 (1929), p. 511-513 en 19 (1931), p. 539-540 Monchy, S.J.R. de De Nederlandsche wetgever tegenover de armoede 's-Gravenhage, 1905, 291 p. [met overzichten van de Engelse en Franse wetgeving op de armenzorg, p. 223-280] Muffels, R., e.a. Poverty in the Netherlands. Report on the Dutch contribution to an international comparative study on poverty and the financial efficacy of the social security system 's-Gravenhage, 1990. 206 p. Muller, mevr. M.G.
163
“Twee weken bedelaar”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 121-123 + reactie door B. Canter, p. 140-142 + F.C. Fleischer, “Twee weken bedelaar”, p. 153-155, 165-167 en 170-172 [Bernard Canter, redacteur van het dagblad De Telegraaf, vermomde zich als bedelaar en zwierf in november-december 1899 rond in Den Haag; zijn belevenissen verwerkte hij in een dagboek; reacties hierop] Muller-Lulofs, M.G. “Eenige grondregels voor de praktijk der armverzorging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 6 (1905), p. 317-322 en 325-329 [tekst van een voordracht gehouden voor de Vereniging “Liefdadigheid naar Vermogen” op 11 december 1905 te Amsterdam over het werk van de armbezoeker] Muller-Lulofs, M.G. Van mensch tot mensch Haarlem, 1916 [bespreking door J.F.L. Blankenberg in het Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 17(1916), p. 283-284] Muller-Lulofs, M.G. “Samenwerking van armbesturen. Inleiding tot de vergadering van Voorzitters en Secretarissen der Armenraden”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 9 (1930), p. 2341-2347 en 2357-2361 [spreekster gaat vooral in op de relatieve groei van de overheidsarmenzorg] Muller-Lulofs, M.G. Negatieve en positieve armverzorging Overdruk uit: Onze Eeuw, begin 20ste eeuw Nuyl, Th.W. te “Openbare inzamelingen van gelden ten behoeve van instellingen van weldadigheid”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 11 (1932), p. 3181-3184 en 3198-3201 Ortt, W.A. “Maatschappelijke hulp aan zieken en hunne gezinnen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 21 (1920), p. 58-60 [reactie op de buitengewone vergadering van de Vereniging op 28 februari 1920] Panthaleon, baron van Eck, F.M. van “Een moeilijkheid op het gebied der armenzorg en de paupers”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20 (1941), p. 304-306 [probleem dat paupers te veel kinderen krijgen] Pastor, A.K.S. “Het collecte-vraagstuk”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 5 (1926), p. 939-953, 960965 en 991 [inleiding gehouden voor de Vereniging van Secretarissen van Armenraden; schrijver is secretaris van de Armenraad in Rotterdam]
164
Philips, S. “Leugen en bedrog”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 19 (1918), p. 226-227 Pierson, N.G. “Armverzorging”, in: Verspreide geschriften (Haarlem, 1911), p. 105-139 [herdruk van een artikel; niet aangegeven is waar het oorspronkelijk is gepubliceerd] Pinxteren, J.A.M. “Samenwerking van burgerlijke en kerkelijke armenzorg-organen”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 3 (1949), p. 338-339 en 407-408 [schrijver is directeur van de Gemeentelijke Dienst voor Sociale Zaken te Lisse] Pinxsteren, J.A.M. “Nieuwe vormen van samenwerking op het terrein der maatschappelijke zorg”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 3 (1950/1951), p. 179-185 Pinxteren, J.A.M. van “De problematiek rondom artikel 31 der Armenwet”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 5 (1951), p. 399-401 [dit artikel was bedoeld om de samenwerking tussen overheid en het particulier initiatief te stimuleren] Poeisz, J.J. Traditie en vernieuwing in caritatieve organisaties Meppel, 1968. 175 p. Pyttersen, H.Tz. “De bedelarij te Parijs”, in: De Economist, 1893, p. 701-723 [naar aanleiding van het boek van Louis Paulian, “Paris qui mendie. Les vrais et les faux pauvres. Mal en remède”] Quack, H.P.G. “Adolf Kolping”, in: De Gids, 57 (1893), dl. II, februari 1893, p. 265-295 [Adolf Kolping (1813-1865), priester en oprichter van de St. Jozefsgezellenverenigingen] Quarles van Ufford, J.K.W. “Armenzorg”, in: De Economist, 1891, p. 432-447 [armenzorg in Den Haag en in Engeland; Leger des Heils] Quarles van Ufford, J.K.W. “Armenzorg”, in: De Economist, 1892, p. 300-318 [armenzorg Den Haag, Elberfeldse stelsel, Leger des Heils] Raaijmakers, Ch., s.j. Staat en armenzorg Leiden, 1907. 100 p. Rivière, L. en Blankenberg, J.F.L. “Een vreemdeling over ons land”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 9 (1908), p. 57-65
165
[Nederlandse vertaling door Blankenberg van een artikel geschreven door de katholieke Fransman Louis Rivière in de Revue Philanthropique over het armwezen in Nederland] Roscam Abbing, P.J. “Over het subsidiariteitsbeginsel”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 2 (1948), p. 113-114 Rutgers-Hoitsema, J. “Recht of armbedeling” in: Sociaal Weekblad, 13 (1899), p. 53-54 + discussie met G.H. Hintzen, p. 83-84 en 94-95 Rijn, G. van “Christelijke armenzorg”, in: Sociaal Weekblad, 2 (1888), p. 206-208 Rijckevorsel, A. van “Bedelarij en landlooperij”, in: De Economist, 1908, p. 673-681 [over het eindrapport van de staatscommissie] Santen, B.Th. van “Administratie en contrôle bij R.K. vereenigingen en instellingen van liefdadigheid”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 17 (1918), p. 183-185 Sark, H.M.L.H. “De verhouding van armenraad en gemeentebestuur in de practijk en aan de hand van de Armenwet”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 16(1937), p. 67-75 [verkorte weergave van een inleiding gehouden op een vergadering op 21 januari 1937 van voorzitters en secretarissen van Armenraden; spreker is secretaris van de Armenraad in Den Haag; zie ook onder: Doorn, L.A. van] Scholtens, A.L., “Onderlinge samenwerking”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 6 (1905), p. 53-54 (Vereniging Armenzorg in Arnhem met een centraal register van aanvragers) Scholtens, H.J.J. “Geschiedenis der armenzorg”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 21 (1922), p. 3-5, 9-11, 19-21, 33-35, 66-68, 85-87, 89-91, 113-115, 153-155 en 281-283 Schölvinck, J.G. “Vereeniging van armbesturen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 5-6 [de “Vereeniging van Armbesturen” in Amsterdam opgericht in 1899, waarin de Diakonie van de Hervormde Gemeente niet participeert; het RC Oude Armenkantoor wel; struikelblok was het centraal register van bedeelden waaraan de Hervormde Gemeente niet wilde meewerken] Schölvinck, J.G. “Samenwerking tusschen neutrale en religieuze armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 15 (1914), p. 169-171 +
166
[naar aanleiding van dit artikel ontstaat er een discussie voornamelijk gevoerd door middel van brieven, tussen “Liefdadigheid naar Vermogen” en het RK Parochiëel Armbestuur van het Allerheiligst Hart van Jesus, beiden te Amsterdam; de gevoerde briefwisseling is ook afgedrukt] in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 15 (1914), p. 184, 187-188 en 211-216 Schoonderbeek W. “Vreemdelingen” ,in: Sociale Zorg, 12 (1950), p. 102-108 en 122-127 [historisch overzicht vanaf 1815 over de opvang van arme vreemdelingen] Schoonderbeek, W. “De wettelijke verhouding van kerkelijke resp. particuliere zorg en overheidszorg (art. 28 Armenwet)”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 13 (1959), p. 101-107 Slooten, S. Het weggedrevene. Ervaringen en schetsen van het terrein van armenzorg en kinderbescherming Amsterdam, [1912]. 196 p. Sluis, J.H., van “Armen, armverzorgers en armverzorging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 19(1918), p. 255-256 [schrijver pleit ervoor meer arbeiders in armbesturen op te nemen en een “belasting voor sociaal hulpbetoon” in te voeren] + reactie door F.J.L. Blankenberg en B.W. Willemsen, p. 266-268, 275-276, 279-280 [tekst van een ingezonden stuk in de NRC van 21 november 1918] Smissaert, H. Het aandeel van den Staat in de verzorging der armen. Historische, statistische en critische beschouwingen over onze armenwet en hare werking Utrecht, 1893. 200 p. [bespreking door Ph. Falkenburg in De Economist, 1894, p. 430-442] Smissaert, H. Overzicht van het Nederlandsch armwezen Haarlem, 1901. 184 p. [2e vermeerderde druk Haarlem, 1910, VI, 275 p.] Smissaert, H. “Mr. J.A. Levy over kerkelijke armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 10 (1909), p. 195-197 [negatief oordeel verwoord in een preadvies aan de Vereniging voor Staathuishoudkunde] + reactie in het dagblad “De Tijd” door een anonymus en repliek van mr. Levy in “Het Vaderland” , p. 201-202 Smissaert, H. L'assistance publique et la charité privée dans les Pays-Bas [Z.pl.], 1910. 48 p. Smissaert, H. “Armenzorg (stroomingen, wetgeving, literatuur)”, in: Onze Eeuw, 10 (1910), dl. I, p. 91-120
167
Smissaert, H. “Het ontwerp eener nieuwe armenwet”, in: Onze Eeuw, 10 (1910), dl. II, p. 352-367 Smissaert, H. “J.F.L. Blankenberg. In memoriam”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 6(1927), p. 1506-1509 + een fotoportret in Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 7 (1928), p. 1553 Snoeck Henkemans, J.R. Gedachten over het vraagstuk der armverzorging [Z.pl.], [ca. 1899]. 31 p. [Overdruk uit: Tijdspiegel, 1899.] Snoeck Henkemans, J.R. “Het huis met slechte fondamenten”, in: Tijdschrift voor Armenzorg , 3 (1902), p. 185-186 [schrijver is tegen een door de overheid geleide armenzorg; repliek op de reacties op zijn artikel in “De Tijdspiegel” van maart 1902] + discussie met H. Smissaert, p. 186-187 en 203-204. Snoeck Henkemans, J.R. Verslag van de inleiding door J.R. Snoeck Henkemans op eenige vragen betreffende de uitvoering van de nieuwe armenwet [Z.pl.] [Vereniging van armbesturen te Amsterdam], 1912 [Snoeck Henkemans, J.R.] “Voordrachten over armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 16 (1915), p. 36 [serie voordrachten over armoede door J.R. Snoeck Henkemans; samenvattingen van deze voordrachten op: p. 45-46, 54-55, 61-62, 68-72 (Koninklijk Nationaal Steuncomité] en 84-86] Sociale bijstand: uiteenzetting van de taak en werkzaamheden der Afdeling Sociale Bijstand van het Ministerie van Sociale Zaken 's-Gravenhage, 1949. 113 p. Stellingwerf-Jentink, G.C. “Hoe men in Friesland de armenverzorging wenscht te verbeteren”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 3 (1902), p. 101-103 Stephan, NN “Een katholiek belang”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 10 (1911), p. 509-511 en 530-531 Swarte, J. “Een Rijksfonds voor Maatschappelijk Hulpbetoon. Een brandende kwestie”, in: De Vakbeweging, 9 (1929), p. 81-85 Tasman, H.J. “Armenzorg:, in: Sociaal Weekblad, 14 (1900), p. 283-284
168
[armenzorg in Rotterdam en Amsterdam] Terpstra, J. Bijstandsmoraal in beweging (1950-1990). Een onderzoek naar de lokale vormgeving van sociaal burgerschap 's-Gravenhage, 1997. 344 p. [betreft Helmond en Deventer; 1950-1990] Tiesing, H., “Armenhuizen en armenwerkhuizen in Drente”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 2 (1901), p. 28-30 [intramurale armenzorg in Drenthe] + Tiesing, H., “Van het platteland”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 2 (1901), p. 59-60 [extramurale armenzorg in Drenthe] Tiesing, H. “Historische herinneringen omtrent armenzorg ten plattelande”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 7 (1906), p. 85-86 Tiesing, H. “Armenzorg in verband met maatschappelijke toestanden in Drenthe”, in: Vragen des Tijds, 1912, I, p. 271-292 Verdonck, R. “De herziening van de successiewet en de instellingen van weldadigheid”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 5 (1926), p. 834-836 Verdonck, R. “De crisis en het maatschappelijk hulpbetoon”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 10 (1931), p. 2993-2996, 3013-3016 en 3030-3032 en Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 11 (1932), p. 3043-3046 en 3055-3058 Verlening van bijstand aan woonwagenbewoners. Handleiding met betrekking tot de praktische uitvoering van het Besluit bijstandsverlening woonwagenbewoners 's-Gravenhage [Vereniging van Nederlandse Gemeenten], 1974. 47 p. Vlugt, W. van der “Toynbee-werk”, in: De Gids, 56 (1892), dl. I, januari 1892, p. 91-122 en februari 1892, p. 285-310 [nieuwe vorm van maatschappelijk werk afkomstig uit Engeland; jongelieden van goede komaf proberen ‘het volk’ te verheffen met leeszalen e.d.] Vollering, J.M.C. Care services for the elderly in the Netherlands: the package model Amsterdam, 1991. 282 p. Wattel, H.M.J. Sociologische wandelingen. Het vraagstuk der armverzorging uit een oogpunt van staatsbelang Rotterdam, 1905. 72 p.
169
Weerd, B.S.C. van de “Tuinverzorging als preventief middel van armenzorg ? “, in: Sociale Zaken, 3 (1941), p. 753-759 Wilde, C.J.M. “De Smet der armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 16 (1915), p. 243-244 Willemsen, B.W. Van menschenwee en van menschenbaat. Ervaringen en inzichten op het terrein der armenverzorging [Arnhem], [1927]. 181 p. Wolderingh, C., en G.M.J.M. van Rossum Bijstandskliënten, hun levensomstandigheden en ervaringen. Een longitudinaal onderzoek Nijmegen, 1983, 2 dln. Wijk, L.J. van “Samenwerking met andere instellingen van armenzorg en die tot voorkoming van armoede”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 7 (1906), p. 21-23 en 25-28 + p. 48 [tekst van een lezing door hem gehouden voor het Genootschap “Liefdadigheid naar Vermogen” te Amsterdam] Wijk, L.J. van “Wellicht een oplossing ?”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 2 (1923), p. 60-62 [suggestie om in navolging van de Verenigde Staten giften aan liefdadige instellingen aftrekbaar te maken voor de inkomstenbelasting] + Ohmstede, V.S. “Vrijstelling van inkomstenbelasting voor liefdadige giften”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 2 (1923), p. 81-82 [de wet op de inkomstenbelasting kent geen mogelijkheid om giften aan liefdadige instellingen af te trekken; pleidooi om dit mogelijk te maken] + reacties, p. 143-144, 157-158, 202-203, 357-362 in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 3 (1924), p. 97-98 Wijk, L.J. van “J.F.L. Blankenberg 1857 - 2 juli - 1927”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 6 (1927), p. 1363-1364 [hulde bij zijn 70ste verjaardag] + aankondiging van zijn overlijden, p. 1505 [Blankenberg overleed op 6 december 1927; geboren op 1 juli 1857] NN, “Staatscommissie voor de bedelarij en landlooperij etc.”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p. 564-566 en 568-570 Redactie “De Nieuwe Armen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 21 (1920), p. 172-173, 177-178 (Merens), 197-198 (Van Dorp), 202 (Van de Roovaart), [publicatie van winnende inzendingen van een prijsvraag uitgeschreven door de krant “Nieuws van den Dag” ; winnaars waren: J.D. Merens, mej. E.C. van Dorp, M.C. van de Roovaart]
170
Redactie “Tantje Antje”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 2 (1923), p. 154-156, 205206, 302-303, [jeugdherinnering van een sociaal werkster in een kleine stad; naam van deze persoon en naam van de stad worden niet vermeld; volgens de redactie zonder wijzigingen gepubliceerd] Redactie “Polissen van levensverzekering en ondersteuning”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 14 (1935), p. 4456-4457 [vragen van dhr. Steinmetz, lid Tweede Kamer, met het antwoord van de minister] Redactie “Rapport betreffende volkslogementen”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 5 (1951), p. 261-267 [rapport in verkorte vorm van de Commissie voor de Zwerverszorg van de Nederlandse Vereniging voor Maatschappelijk Werk]
belasting op de dode hand Een in 1935 ingevoerde en in 1939 weer afgeschafte vermogensbelasting die ook instellingen van weldadigheid trof Adriani, P.J.A. “De wet op de belasting van de doode hand voor de instellingen van weldadigheid toegelicht”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 14 (1935), p. 4240-4248 [samenvatting van een lezing gehouden door Adriani, hoofdinspecteur Registratie en Domeinen te Amsterdam gehouden voor de Amsterdamse Armenraad] Wermeskerken, J.J. van “Belasting op goederen van de doode hand”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 13 (1934), p. 4033-4037 Redactie “De belasting van de doode hand”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 12 (1933), p. 3801-3803 [bespreking van een wetsvoorstel] Redactie “Wat moeten de instellingen van weldadigheid thans doen in verband met de doodehandbelasting”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 13 (1934), p. 4143-4145 [kerkelijke, bijzondere en gemengde instellingen van weldadigheid waren belastingplichtig; gemeentelijke of burgerlijke niet]
Verhouding tussen sociale verzekeringen en armenzorg en verhouding tussen armenzorg en werlozenzorg; steunverlening aan werklozen Na de gedeeltelijke inwerkingtreding van de Invaliditeitswet in 1914 ontstond er discussie over de verhouding tussen de krachtens de Invaliditeitswet uitgekeerde ouderdomsrenten aan personen van 70 jaar en ouder en de bedeling uitgekeerd krachtens de Armenwet. In de jaren dertig werd er veel gediscussiëerd over de verhouding tussen de armen- en de werklozenzorg.
171
[Beeck Calkoen, A.J.L. van en J. Gerritsz.] “Is het wenschelijk, de werkloosheidszorg, zooals deze nu bestaat buiten de werkloosheidsverzekering, voortaan te laten vallen onder de Armenwet ?”, in Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 3(1924), p. 51-57 [preadviezen van A.J.L. van Beeck Calkoen en J. Gerritsz. behandeld op de vergadering van de Algemene Armencommissie met de voorzitters en secretarissen van de armenraden op 5 januari 1924] Beel, L.J.M. “De “schablone” in onze burgerlijke armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 19 (1940), p. 263-265 [oprichting van het Rijksarbeidsbureau per 1 januari 1941; nieuwe opzet werklozensteunregeling en ouderdomsverzekering] Beltman, H.F.C. “Steunverleening aan werkloozen”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 13 (1934), p. 4075-4079 Betel, G. “Het ouderdomspensioen in verband met de armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 15 (1914), p. 9-10 Berger, J.A. Van armenzorg tot werklozenzorg Amsterdam, 1936. 299 p. Briët, C. “De afwijzende beschikking van den kantonrechter te Zaandam betreffende het verhaal van onderstand op de ouderdomsrente”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 15 (1914), p. 70-71 [het vonnis bepaalde dat inwoners van een tehuis die een rente ontvangen krachtens art. 369 van de Invaliditeitswet, deze niet hoeven af te dragen aan het tehuis] + reacties door B.J. Polenaar, p. 84-85 Dam J.C. van “Werkloozenzorg en Armenzorg”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 8 (1920), p. 145-150 Deventer, L.W.R. van “Het wel of niet vermeende recht op onderstand mede in verband met de verhouding van werkloozensteun tot armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 11 (1932), p. 3385-3386, 3397-3398, 3419-3420, en Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 12 (1933), p. 3491-3493 Deventer, L.W.R. “Is de werkloozensteunregeling in strijd met de wet ?”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 12 (1933), p. 3475-3477 + reactie door J.A. Berger, p. 3525-3526 Deventer, L.W.R. van
172
“Armlastige of werklooze ?”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 12 (1933), p. 3562-3568 + reactie door P. Waardenburg, p. 3654-3655 Deventer, L.W.R. “Het eentonig verhaal van den werkloozensteun”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 17 (1938), p. 15-18 [werklozensteun kan volgens de schrijver niet worden verhaald zoals dat wel mogelijk is bij bedeling verleend krachtens de Armenwet] Drees, W. sr. “Werkloosheidsverzekering, steunregeling en armenzorg”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 19 (1931), p. 95-100 Drees, W. sr. “Armenwet en crisissteun”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 10(1931), p. 2721-2723 Esveld, N.E.H. van “Het ijzeren gordijn tussen verzekering en weldadigheid. Vijf en twintig jaar sociale verzekering (1926-1951)”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 7 (1952), p. 122-132 [voordracht gehouden op 15 december 1951 voor de Vereniging voor Arbeidsrecht] Everts, J. “De armbesturen en de ouderdomsrente”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 15 (1914), p. 33-34, 41-43 en 49-51 + vonnis kantonrechter Zaandam, p. 43-44 Gerritsz., J. “Steunregeling en Armenwet”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 17 (1929), p. 69-75 en 159-163 Helmstrijd, F.A. “Extra bijslag voor inwonende kinderen van ondersteunde en te werk gestelde werkloozen”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 16 (1937), p. 289-293 Helmstrijd, F.A. “Armenzorg en werkloozenzorg”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 17 (1938), p. 61-64, 80-82, 102-103, 114-116, 145-147, 162-164 en 359-361. Lietaert Peerbolte, L. “Armenwetgeving en arbeidersverzekering”, in: Sociaal Weekblad, 15 (1901), p. 30-32 en 40-42 [over wisselwerking tussen deze zorgvormen] Maare B.Jzn., R. van "Werkloosheidssteun en armenzorg", in: Antirevolutionaire Staatkunde, 4 (1928), p. 365-380 Meyer de Vries, NN “Steunregeling en Armenwet”, in:
173
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 17 (1929), p. 132-135 en 276-277 Pompe, P.G.A.C. “Gezinsverband volgens de werkloozen-steunregeling”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 16 (1937), p. 15-20 en 3639 [schrijver is ambtenaar bij de Gemeentelijke Dienst voor Maatschappelijk Hulpbetoon te Utrecht] Roekel, G. van “Werkloozenzorg als taak van armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 2 (1923), p. 109-111 en 125-126 [voordracht gehouden op de vergadering van de Algemene Armencommissie en de voorzitters en secretarissen van armenraden op 15 januari 1923] Roekel, G. van "De sociale verzekeringswetten en de armenzorg", in: De Sociale Verzekeringsgids, 17 (1936-1937), p. 244-245. Snoeck Henkemans, J.R. “Armenzorg en steun in crisistijd”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 10 (1931), p. 2689-2693 en 2711-2712 [voordracht gehouden voor de vergadering van de Algemene Armencommissie en de voorzitters en secretarissen van Armenraden] Vries, M. de "Werkloozenzorg en armenzorg", in: Arbeidsmarkt, 10 (1929), p. 25-29 Wermeskerken, J.J. van “Artikel 29/2 Armenwet, werkloozen, en de sociale verzekeringswetten”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 9 (1930), p. 2584-2587 Redactie “Invloed der ouderdomsrente op de oude lieden-verzorging in en buiten gestichten te Amsterdam”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 18 (1917), p. 171-173 [onderzoek verricht door J. Everts, de secretaris van de Amsterdamse Armenraad] Redactie “Ouderdomspensioen en armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 15 (1914), p. 34-36 + reactie door: Vries, C.W. de, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 15 (1914), p. 53-54 Geneeskundige armenzorg Alberts, J.E. “Sociale hygiëne”, in: Sociaal Weekblad, 12 (1898), p. 129-130, 150-152, 183-184, 213-215 en 228-229 [onder meer over geneeskundige armenzorg]
174
Bruinsma, G.W. “Geneeskundige armenzorg in Nederland”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 145-147 en 201-203 Doorn, L.A. van “Ziekenfondswezen en geneeskundige armenverzorging”, in: Sociale Zaken, 2 (1940), p. 789-792, 808-812, 827-830 en 3 (1941), p. 4-7 [naar aanleiding van een in 1937 uitgebracht rapport aan het hoofdbestuur van de Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Geneeskunst] Doorn, L.A. van “De geneeskundige armenverzorging” in: Sociale Zaken, 3 (1941), p. 145-147 en 161-164 en 180-183 en 193-196 Heringa, E. “Armenwet en sociaal geneeskundige verzorging”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 11(1932), p. 3219-3222 [inleiding gehouden tijdens de algemene ledenvergadering van de Algemene Nederlandse Vereniging voor Sociale Geneeskunde op 7 mei 1932; spreker is administrateur van de GG en GD te Amsterdam] Heijermans, L. “Geneeskundige armenzorg en ziekenfondsen”, in: Sociale Voorzorg, 1 (1919), p. 856-862 Sajet, B. “Geneeskundige armenzorg en ziekenfondsbehandeling”, in: Sociale Voorzorg , 1 (1919), p. 688-691 Sajet, H.B. “Geneeskundige armenzorg en ziekenfondsen”, in: Sociale Voorzorg , 2 (1920), p. 209-217 Elberfelderstelsel Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 233-252 Themanummer over het Elberfelder stelsel [met tekst van de rede gehouden door mr. E. Münsterberg, lid van de gemeenteraad van Berlijn, over de geschiedenis van het stelsel vanaf 1853; geschiedenis van de hervorming van de armenzorg in Duitsland vanaf de vijftiende eeuw; beschrijving van het Elberfelderstelsel, met literatuuropgave] + publicatie in vertaling van het “Gedenkschrift”, p. 253-258, 263-267, 272-275 en 285-292 Blankenberg, J.F.L. “De Armenwet 1912”, in: Onze Eeuw, 23 (1923), dl. II, p. 30-43 [pleidooi voor een wetswijziging met verplichtstelling van het Elberfelder stelsel in grotere steden en een andere zetelverdeling in de besturen van Armenraden] Ortt, jhr. W.A. “Maatschappelijke hulp aan zieken en hunne gezinnen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 21 (1920), p. 58-60 [reactie op de buitengewone vergadering van de Vereniging voor Armenzorg en Weldadigheid op 28 februari 1920]
175
Rethaan Macaré, A.J. “Een kloek besluit”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 5 (1904), p. 233-236 [reorganisatie armenzorg bij de Vereeniging “Armenzorg” in Den Haag volgens het Elberfelder stelsel] Snoeck Henkemans, J.R. Armverzorging: het Elberfeldsche en het Nederlandsche stelsel [Z.pl.] [Vereeniging van Diakenen in de Nederlandse Hervormde Kerk], [1912], 35 p.
Banken van lening, volkscredietbanken, pandjeshuizen en bestrijding van woeker Aggelen, P.A. van “Het begrip “Uitleenen van geldsommen” in de Geldschieterswet”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 14 (1935), p. 4514-4516 Arntzenius, A.R. “Het crediet der armen”, in: Sociaal Weekblad, 4 (1890), p. 269-271, 277-279 en 285-287 [over de banken van lening] Bueno de Mesquita, M. “Het afwikkelen van leen- en woekerschulden”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 10 (1931), p. 2985-2989 [activiteiten van de Commissie voor Maatschappelijk Werk der Independent Order of Odd-Fellows, afdeling Amsterdam] Castermans, G.A.H. “Het wetsontwerp op de banken van lening”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 9 (1910), p. 253-257 Eskens, Th.J. “Woekerbestrijding”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 11 (1932), p. 3213-3214 [schrijver is secretaris van de Vereniging voor Volkscredietwezen en Woekerbestrijding] Everts, J. “Het portret van een woekeraarster”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 8 (1929), p. 1941-1942 [beschrijving van woekerpraktijken in de Amsterdamse buurt “De Jordaan”] Everts, J. “Een wetsontwerp tegen den woeker”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 8 (1929), p. 2058-2061 Everts, J. “Het ontwerp “Geldschieterswet”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 10 (1931), p. 2673-2678 Fruin, Th.A. “Ontstaan en problemen van het volkscredietwezen in Nederland”, in: De Economist, 1938, p. 717-742 en 787-817
176
Fruin, Th.A. en P.A. van Aggelen Handboek voor het sociale volkscredietwezen Leiden, 1937. 132 p. [uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Volkscredietwezen en Woekerbestrijding; bespreking door F. Breedvelt in: De Economist, 1938, p. 329-332] Gerritsen, C.A. “Een beleen- en spaarbank tegen den woeker”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 9 (1910), p. 157-158 Kloosterhuis, J. “Pandjeshuizen en sociale wetgeving”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 5 (1906), p. 376-378 Pekelharing, G.G. “Gemeentelijke Bank van Leening”, in: De Economist, 1915, p. 87-107 en 183-202 Verrijn Stuart, C.A. “De spaar- en leenbanken in Nederland”, in: De Economist, 1891, p. 321-334 Wesseling, C.D. “Pandjeshuizen”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 5 (1906), p. 446-449, 457-459 en 471-473 Westerling, H.J. “Uit de geschiedenis van de banken van leening in Nederland”, in: De Economist, 1914, p. 593-612 en 692-713 Zanten, J.A. van “Arbeidersborgstellingsfondsen, Middenstandsborgstellingsfondsen en Financieringsinstituten. Hun ontstaan en ontwikkeling”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 5(1951), p. 334-335 [geschiedenis van deze vooral in Leiden goed ontwikkelde fondsen vanaf 1927; schrijver is directeur van de Gemeentelijke Volkskredietbank te Leiden] Zegers de Beijl, H.Z. “De strijd tegen den woeker in het algemeen en tegen de pandjeshuizen in het bizonder”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p. 473-477 en 481-484 [lezing gehouden voor de Vereniging van Armbesturen te Amsterdam] Redactie “Adres aan de regering inzake de woekerbestrijding”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 6 (1927), p. 1219-1222 [tekst van een adres van de Nederlandse Vereniging voor Armenzorg en Weldadigheid aan de ministers van Justititie en Binnenlandse Zaken en Landbouw] Redactie De geldschieterswet”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 11 (1932), p. 3240-3242, 3288-3289 en 3369 NN “De woeker en zijn bestrijding”, in:
177
Katholiek Sociaal Weekblad, 28 (1929), p. 120-121 NN “Woeker. Maatregelen ter voorkoming van woeker”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 28 (1929), p. 341-342 [rapport uitgebracht door een door het gemeentebestuur van Utrecht ingestelde commissie]
Vrouw en armenzorg Blankenberg. J.F.L. “Negatieve en positieve armverzorging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 5 (1904), p. 178 + p. 233 en 249 [bespreking van een artikel van mevr. M.G. Muller-Lulofs in “Onze Eeuw”] Bijsterveldt, Q.M. van Een sociale voorziening en haar cliënten. Een onderzoek naar de bijstandverlening aan vrouwelijke gezinshoofden Tilburg, 1975. 359 p. [gecomprimeerde bewerking van: Q.M. van Bijsterveldt en J.M.A.M. Janssens, Bijstandsverlening aan vrouwelijke gezinshoofden, Tilburg, 1974] Everts, J. “Weigeren van onderstand aan een gescheiden vrouw”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 14 (1935), p. 4456 Janssen, F.M.J. “Het domicilie van onderstand meer in het bijzonder ten aanzien van de ongehuwde moeder en haar kind”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 14 (1935), p. 4350-4354 en 4371-4374 Kloosterhuis, J. “De vrouw en de armenzorg”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 11 (1912), p. 206-209 [bespreking van een voordracht door dr. Münsterberg uit Berlijn gehouden tijdens het internationaal congres over armenzorg in Kopenhage in 1912] Lefébure, S. “Armbezoekster”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 14 (1913), p. 194 + p. 204 [benoeming eerste vrouwelijke armbezoeker in Nederland, te Schiedam] Muller-Lulofs, M.G. “Armenzorg en de vrouw”, in: Onze Eeuw, 10 (1910), dl. III, p. 356-385 Smissaert, H. “Ter navolging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p.567-568 [oproep tot meer onderzoek naar armenzorginstellingen] + reactie door een NN vrouw die zich stoorde aan het feit dat Smissaert om een man vroeg die dit werk kon doen en repliek van Smissaert, p. 585-586
178
Snethlage, Jacoba, “Het aandeel der vrouw in den socialen arbeid, in ’t bizonder de armverzorging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 5 (1904), p. 176-177 en 181-183 + 189 [schrijfster is secretaris van het Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid; betreft discussie in Leipzig] + reactie door “Slooten”, p. 186-187 Vuuren, A.C.A. van “De vrouw en armenzorg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 19 (1918), p. 183-184, 188-190 en 197-199 [uittreksel uit een voordracht gehouden door dhr. Van Vuuren voor de afdeling Den Haag van de Diocesane R.K. Vrouwenbond in januari 1918] Waal, Annie de, en J.F.L. Blankenberg “Hervorming der Nederlandsche Armenwetgeving”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p. 571-573 [vertaling van een artikel van mr. Annie de Waal in het Zeitschrift für das Armenwesen] + reactie door G.H. Hintzen, p. 583-584 + discussie tussen A.J.L. van Beeck Calkoen en J.F.L. Blankenberg, p. 607-608 en 618 Werker-Beaujon, C.M., C. Wichman en W.H. Werker ed. De vrouw, de vrouwenbeweging en het vrouwenvraagstuk. Encyclopedisch Handboek 2 dln. Amsterdam, 1914-1918. Woude, J. van der “Divortium”, in: Sociale Zorg, 24 (1962), p. 325-330 [Bond van gescheiden vrouwen opgericht op 8 april 1961; bespreking van de activiteiten] Redactie “De Herv. Kerk en de vrouwelijke diaken”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 16 (1937), p. 323-325 [mislukte poging om vrouwen toe te laten tot het ambt van diaken] NN “De vrouw en het Elberfelder stelsel”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p. 570 en 574-576 [artikel van mevrouw Augusta Moll-Weiss in het tijdschrift Musée Social] NN “Sociale charitas der vrouw”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 25 (1926), p. 382-384 NN “Bevordering van den huisarbeid door vrouwen”, in: Sociale Zaken, 1 (1939), p. 21-24 + 53-56 en Opleiding van armbezoekers Rapport der Commissie tot het uitbrengen van prae-advies over de opleiding van armbezoekers / G.H. Hintzen [voorz.]
179
Haarlem, 1912 [Geschriften van de Nederlandse Vereniging voor Armenzorg, nr. 9] Blankenberg, J.F.L. “Opleiding van Armbezoekers”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 17 (1916), p. 101-102 [verschijning van het handboek geschreven door mr. C.W. de Vries, commies bij de Raad van State en secretaris van de Vereniging “Armenzorg” te Den Haag; uitgegeven door de Vereniging voor Armenzorg en Weldadigheid] “Bl.” [= J.F.L. Blankenberg ?] “Nationale Raad voor Maatschappelijk Hulpbetoon”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 20 (1919), p. 131-132 [instelling in Groot Brittannië van een organisatie die het vrijwillig maatschappelijk werk bevordert en inlichtingen geeft aan de regering] Redactie “Christelijk-Sociale Cursus”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 17 (1916), p. 261-263 [aankondiging van een cursus georganiseerd door de Diakonessenschool te Amsterdam gedurende de winter van 1916/17; sprekers zullen zijn: Zr. C.J.O. Boissevain, mej. H. Crommelin, jkvre mr. J.A. baronesse Van Verschuer, en de heren dr. J.H. Adriani, prof. mr. P.A. Diepenhorst, dr. J. Gewin, J.R. Snoeck Henkemans, mr. A. de Graaf] Redactie “Christelijk-Sociale Cursus”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 18 (1917), p. 144-146 [tweede cursus gegeven in de Diakonessenschool in Amsterdam; behandelde onderwerpen: drankbestrijding, strafstelsel, armverzorging, economische vraagstukken, tuberculose, alcoholisme, kraam- en zuigelingenbescherming, sociale kwestie, kinderbescherming] Opleiding voor armbezoekers, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 14 (1913), p. 2-5 [de cursus werd georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Armenzorg en Weldadigheid; het cursusprogramma bestond uit 12 voordrachten; de cursus werd in de vier grote steden gehouden; sprekers waren: G.H. Hintzen, mr. V.H. Rutgers, dr. J. Gewin, mr. dr. D.A.P.N. Koolen, A.C.A. van Vuuren, J.R. Snoeck Henkemans, J.F.L. Blankenberg, mr. J. Everts, mr. L. Lietaert Peerbolte, J.W. Jurrema, mevr. M.G. Muller-Lulofs en dr. J.H. Adriani] cursus voor armbezoekers, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming 15(1914), p. 10-11 [dit jaar te houden in Arnhem, Leeuwarden, Groningen en Dordrecht; zes voordrachten] Arme Nederlanders in andere landen Adama van Scheltema, A.D. “Het Koning Willemfonds te Londen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 3 (1902), p. 143-145 [doelstelling: ondersteuning van behoeftige Nederlanders wonend in Londen; opgericht in 1874] Baart de la Faille, S. “Wat er in de Hollandsche kolonie te Londen al zoo aan armenzorg wordt verricht”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 7 (1928), p. 1711-1713 Flines, Q.W. de, “Nederlandsche Vereeniging van Weldadigheid te Brussel”, in:
180
Tijdschrift voor Armenzorg, 2 (1901), p. 49-51 [soortgelijke verenigingen bestaan ook in: Londen (2 stuks), Parijs, Antwerpen, Berlijn, Hamburg] Gennip, H. van “Organisatie hulpverlening Nederlanders in het buitenland”, in: Sociale Zorg, 13 (1951), p. 149-152 [met lijst van verdragen gesloten met Duitsland, Noorwegen, Zwitserland, Argentinië, Frankrijk, Luxemburg, België] Ittmann, L.F.E. “Eenige mededeelingen omtrent behoeftige Nederlanders te Parijs”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 3 (1902), p. 145-147 Roekel, G. van “Steun aan noodlijdende Hollanders in Duitschland”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 2 (1923), p. 370-371 en Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 3 (1924), p. 109 [beschrijving van een tijdelijke steunregeling voor de ca. 100.000 Nederlanders in Duitsland] Sickinge, E.E. “De Nederlandsche armenwet met betrekking tot Nederlanders die in het buitenland vertoeven”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 124-125 [schrijver is eerste secretaris van het Koningin Wilhelminafonds te Hamburg] Traumann, Enrique “Een Spaansche instelling tot ondersteuning van Nederlanders “Real Deputacion de la Nacion Flamenca””, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 8(1929), p. 2143 [nog bestaand fonds gesticht in 1594; huis met kerk] Redactie “De Nederlandsche Vereeniging voor Liefdadigheid te Parijs”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 7 (1928), p. 1731-1733 NN “Steun aan Nederlanders in Dortmund”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 8 (1929), p. 2143
181
1.1.4. MAATSCHAPPELIJK WERK periodieken Tijdschrift voor maatschappelijk werk. Orgaan van de Nationale Federatie voor Maatschappelijk Werk en de Nationale Federatie voor Kinderbescherming 1 (1947) - 25 (1971) [Verscheen twee keer per maand. Ook onder de titel van: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk. Voortzetting van: Tijdschrift voor armwezen, maatschappelijke hulp en kinderbescherming; zie voor dit tijdschrift onder 1.1.3. Armenzorg] Katholiek Sociaal Tijdschrift j1 (1948/1949) [Verscheen twee keer per maand; het tijdschrift bestreek het gehele terrein van het maatschappelijk werk, maar ook de oude armenzorg en de sociale verzekeringen; zie ook: Redactie “Katholiek Sociaal Tijdschrift”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 3 (1949), p. 9 [bespreking van het sedert september 1948 verschijnend tijdschrift] teksten (in chronologische volgorde) Redactie “School voor Maatschappelijk Werk te Amsterdam”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 16 (1915), p. 41-42 [cursusprogramma van de in 1899 opgerichte school] Redactie “De beroepsopleiding voor maatschappelijk werker”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20 (1941), p. 306-309 [gedeelte van de examenvragen van het op 1-2 oktober 1941 afgenomen landelijke, schriftelijke examen] Redactie “De code voor de maatschappelijk werker. Een mijlpaal in de ontwikkeling van het beroep maatschappelijk werk”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 16 (1962), p. 19-25 [tekst van de concept-code ontworpen door een commissie en aangeboden aan de leden van de Katholieke Vereniging van Maatschappelijk Werkers Dr. Ariëns en de Nederlandse Bond van Maatschappelijk Werkers] Redactie “Reglement voor de tuchtrechtspraak”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 16 (1962), p. 247-251 [tekst van het reglement] + Foreman, S.P.J. “Toelichting op het reglement voor de tuchtrechtspraak”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 16 (1962), p. 254-258 Centraal Planbureau
182
“De behoefte aan maatschappelijk werkers tot 1970”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 17 (1963), p. 89-116 [publicatie van het volledige rapport] rapporten en preadviezen Second International Conference of Social Work Karlsruhe, 1933. 816 p. [verslaglegging van een wereldconferentie over het maatschappelijk werk gehouden in 1928 in Frankfurt; een goede weergave van de stand van zaken] Verdient het, hetzij in beginsel, hetzij om praktische redenen, aanbeveling scherpe grenzen te trekken tusschen den arbeid der instellingen van weldadigheid en dien van andere instellingen van sociale voorzorg en zoo ja, waar behooren die grenzen te loopen? [Praeadviezen van] H. Smissaert, J.H. Adriani. Maatschappelijk werk voor zieken. [Praeadviezen van] H.F. Fleischer, H.J. ter Meulen Haarlem, 1917. 114 p. [Geschriften van de Nederlandsche Vereniging voor Armenzorg en Weldadigheid te Amsterdam, 21. Praeadviezen voor de algemeene vergadering van 5, 6 en 7 juli 1917] Taak en onderlinge verhouding van kerk, particulier initiatief en overheid ten aanzien van de maatschappelijke zorg : prae-adviezen uitgebracht door J.C. van Dam, J. Loeff, P.J. Roscam Abbing ... [et al.] Haarlem, 1949. 126 p. [Publicatie van de Nederlandse Vereniging voor Maatschappelijk Werk, nr. 1] Taak en onderlinge verhouding van kerk, particulier initiatief en overheid ten aanzien van de maatschappelijke zorg. Verslag van het op 23 april 1949 te Utrecht gehouden congres ter behandeling van de prae-adviezen van J.C. van Dam, J.J. Loeff, P.J. Roscam Abbing en J. in 't Veld Haarlem, 1950. 88 p. [Publicatie van de Nederlandse Vereniging voor Maatschappelijk Werk, nr. 2] Prae-adviezen ter behandeling in de algemene vergadering van Donderdag 19 juni 1952 om 9 uur in "'t Zuid" te Breda t.w.: Welke betekenis heeft het social casework voor de gemeentelijke sociale diensten, [door] C. van Es en A.G. Reijners Rotterdam, 1952. 102 p. Taak en opleiding van de maatschappelijk werker. Eerste rapport van de opleidingscommissie der Nederlandse Vereniging voor Maatschappelijk Werk Haarlem, 1956. 139 p. Charitas, maatschappelijk werk, maatschappelijk opbouwwerk. Rapport van het Wetenschappelijk Adviescollege van het Landelijk Sociaal Charitatief Centrum 's-Hertogenbosch, 1964. 47 p. [Publicatie Landelijk Sociaal Charitatief Centrum, nr. 5] Humanitas bijstand maatschappelijk werk. Een uitwerking van het door de verenigingsraad van Humanitas op 11 April 1964 bepaalde standpunt betreffende enkele aspecten van toepassing van de algemene bijstandswet en daarvan te verwachten consequenties voor het maatschappelijk werk Amsterdam [De Nederlandse Vereniging voor Maatschappelijk Werk Humanitas], 1965, 28 p. Maatschappelijk werk(st)ers en de algemene bijstandswet. Rapport van een onderzoek uitgevoerd door het Instituut voor Toegepast Marktonderzoek Intomart te Hilversum in opdracht van het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk en Teleac
183
Den Haag, 1975. 208 p.
literatuur Adriani, J.H. “Maatschappelijk ziekenhuiswerk”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 17 (1916), p. 175-178 Adriani, J.H. “Leven en werk van Mary Richmond (1861-1928)”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 9(1930), p. 2501-2507 en 2517-2521 [lezing gehouden op de Sociale Ontwikkelingsweek 5 juni 1930] Adriani, J.H., met medewerking van Ant. Folmer Voorlezingen over armenzorg en maatschappelijk werk 3e druk, Zutphen, 1940 [bespreking in Diaconaal Correspondentieblad 38 (1940), p. 142-143] Baers, M. “Roomsch Katholieke scholen voor maatschappelijk werk”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 9 (1930), p. 2368-2371 [samenvatting van een lezing gehouden te Sittard; spreekster is secretaresse van de Internationale Vereniging van R.K. Scholen voor Maatschappelijk Werk] Barger, M.W. “Opleidingsschool voor Christelijk Maatschappelijken Arbeid te Amsterdam”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 5 (1926), p. 989-990 [aankondiging van de oprichting september 1926] Bervoets, L. Opvoeden tot sociale verantwoordelijkheid. De verzoening van wetenschap, ethiek en sekse in het sociaal werk in Nederland rond de eeuwwisseling Amsterdam 1994. 183 p. (235 p. proefschrifteditie) Boer, J., M. Kamphuis en A.C.C. Nijhoff Maatschappelijk werk op het platteland Alphen aan den Rijn, 1949 [bespreking door N. Bruinsma in Sociale Zorg, 12 (1950), p. 274-275 + reactie door A. Buchenbacher en repliek van J.C. van Dam , in: Sociale Zorg, 13 (1951), p. 122-127] Boasson, H. “Case-work en diensten voor sociale zaken”, in: Sociale Zorg, 14 (1952), p. 226-231 [schrijfster attendeert op de wijze van werken van de Medisch Opvoedkundige Bureaus sinds 1928; het sociale case work is in Nederland twee keer ontdekt, in 1928 en na de oorlog] Bruinsma, N.J.L. “Een nieuw geluid over het maatschappelijk werk” , in: Sociale Zorg, 9 (1947), p. 241-247 [bespreking van het rapport van prof. dr. H.N. ter Veen over sociale zorg en voorzorg in Nederland]
184
Büchenbacher, A. “De Armenwet, de onderhoudsplicht en de kunstenaar”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 3 (1949), p. 232-234 Buitendijk-Mulder, mevr. D. “Minister Heemskerk en de behartiging van het individueel belang bij armenzorg en maatschappelijk werk”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk¸13 (1959), p. 312-316 Cloeck, H.P. Maatschappelijk werk in overgangstijd Alphen aan den Rijn, 1957, ca. 180 p. [bespreking door C.W. Kroft in het Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 12 (1958), p. 60-62; bundel publicaties van dr. Cloeck, secretaris van de Sociale Raad te Amsterdam, verschenen bij zijn 25-jarig ambtsjubileum; bespreking door mr. N.L.J. Bruinsma in het Katholiek Sociaal Tijdschrift, 10 (1957/1958), p. 203-206] Dam, J.C. van “Social Case Work”, in: Sociale Zorg, 13 (1951), p. 22-26 + reactie door Jo Hosman, p. 128-131 Dam, J.C. van “Theorie en practijk van het social case work”, in: Sociale Zorg, 15 (1953), p. 66-68 en 82-84 [bespreking van de Nederlandse vertaling van het boek “Theory and Practice of Social Casework” van mw. Gordon Hamilton] Dam, J.C. van “De organisatie van de sociale arbeid der overheid in Nederland”, in: Sociale Zorg, 18 (1956), p. 109-113 Dam, J.P.A. van den Maatschappelijk werk Utrecht, 1962, 127 p. [bespreking door J.W.C. van Casteren in het Katholiek Sociaal Tijdschrift, 15 (1962/1963), p. 126128; de schrijver plaatst de vraag of het maatschappelijk werk verzuild moet blijven of dat er ‘algemene’ organisaties dienen te komen op de agenda] Damoiseaux, H. “Sociaal-charitatieve centra en maatschappelijk werk”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 13 (1960/1961), p. 187-190 [evaluatie van de centra] Dekkers, G.J. en Th. Meuwissen "Charitas. Vijftig jaren ontwikkeling", in: Motief en functie. Bewogenheid en beweging in het maatschappelijk werk 1908-1958 Haarlem, [1958], p. 37-52 Edelman, H.C.M. "Maatschappelijk werk. Een onderhoud met minister Klompé", in: Ruim Zicht, 5 (1956/57), p. 270-271 [Klompé was in 1956 minister van Maatschappelijk Werk geworden]
185
Elzenga, mej. H.N.J. “Tien jaar algemeen maatschappelijk werk”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 20 (1966), p. 37-44 [schrijfster is hoofd van de afdeling maatschappelijk gezinswerk van het ministerie van CRM; met statistische gegevens] Elzenga, mej. H.N.J. “Overheidsbeleid en gezinsverzorging”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 21 (1967), p. 408-418 [met statistische gegevens periode 1947-1967] Everts, J. “Pensionneering van maatschappelijke werkers”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 7(1928), p. 1565-1566 en 1597-1600 Everts, J. “Vrijwillige hulpkrachten bij “maatschappelijke steun””, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 17(1938), p. 150-152 [bespreking van inleidingen gehouden op een vergadering van de afdeling Zuid-Holland van DIVOSA; sprekers waren J.W. Jurrema en A.N. van Mill] + reactie door F.M.J. Jansen, p. 173-175 reactie door J. Hoogerwerff, p. 184-185 reactie door mevr. M.G. Muller-Lulofs, p. 191-194 reactie door A.N. van Mill, p. 201-202 Everts, J. “De Stichting Gelderland Voor Maatschappelijk Werk”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 19(1940), p. 61-64 [oprichting nieuwe stichting in 1939; voortzetting van de ontwikkeling begonnen met de Vereniging voor den Opbouw in Drenthe (1927), en een soortgelijke organisatie in Groningen (1930/1939); schrijver pleit voor dergelijke organisaties in alle provincies; een stap op weg naar een verdere ontwikkeling van het maatschappelijk werk; hij is voor meer samenwerking tussen overheid en particulier initiatief] [Everts, J. en A. Treurniet] Gids voor maatschappelijk werk Alphen aan den Rijn, 1954 [bespreking door J.W. van Wermeskerken in Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 8 (1954), p. 428430] Eykel, R.N.M. “Samenwerking van het particulier initiatief op maatschappelijk geneeskundig gebied”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 1 (1922), p. 139-141 en 154-157 [lezing gehouden door de hoofdinspecteur van de volksgezondheid op de jaarvergadering van de Nederlandse Bond voor Maatschappelijk Werk voor zieken; deze Bond werd op 13 november 1919 opgericht; voorzitter was dr. Josephus Jitta; na 1920 werd van de Bond weinig meer vernomen; zie: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 5 (1926), p. 836; zie over dit soort werk in de Groninger ziekenhuizen: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 6 (1927), p. 1207-1208] Fukkink, H.
186
“Ontwikkeling der geschiedenis en de hedendaagse verhoudingen t.a.v. het maatschappelijk werk in Nederland met betrekking tot het social case work” , in: Sociale Zorg, 12 (1950), p. 3-7, 22-27 en 42-44 [schrijver is redacteur van dit tijdschrift en directeur van de Stichting voor Maatschappelijk Werk in Zuid-Holland te Den Haag] Groenman, Sj. e.a. Themanummer “Industrialisatie, maatschappelijk werk en platteland” Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk , 6(1952), p. 305-339 [met bijdragen van: prof. dr. Sj. Groenman, drs. A. Verdijk, prof. dr. E.W. Hofstee, drs. J.A.M. Weterman, mevr. dr. D.M.E.A.J. Stork-van der Kuyl, drs. P. de Jong, ds. A. Bakker en K. Roncken] Hartland, N.F. “Ontwikkeling van het maatschappelijk werk door een practische samenwerking tussen kerkelijke en particuliere organisaties en de gemeentelijke diensten voor sociale zaken”, in: Sociale Zorg, 18 (1956), p. 37-43 [structuur en werkwijze van de Arnhemse Werkgemeenschap voor Sociale Arbeid, waarin participeren de gemeente Arnhem, het Sociaal-Charitatief Centrum, het Diaconaal Bureau en Humanitas] Henrard, Hubert “Les Ecoles Belges de service social”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 3 (1924), p. 198-200 [met Nederlandse vertaling; er zijn de volgende scholen: 1 in Brussel (gemengd, neutraal) 2 in Brussel (katholiek, Nederlands en Frans, vrouwen) 2 in Ukkel (socialistisch, gemengd, Nederlands en Franstalig) 2 in Antwerpen (liberaal, gemengd, Frans en Nederlandstalig) 2 in Heverlee bij Leuven (katholiek, mannen, twee talen) totaal 9 scholen] Heukels, J.M. De reikwijdte van het maatschappelijk werk. Verslag van een onderzoek in een middelgrote stad, verricht in opdracht van het Ministerie van Maatschappelijk Werk Utrecht, 1965, 2 dln. [Mededelingen van het Sociologisch Instituut van de Rijksuniversiteit te Utrecht, nr. 16] Hintzen, G.H. Armwezen en sociale voorzorg Rotterdam, 1920. 153 p. Hommes, A. “Ontwikkeling van het Social Case Work”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 3 (1950/1951), p. 204-207, Hornstra, R. “De ontwikkeling van de Provinciale Opbouworganen”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 2(1948), p. 312-316 en 343-349 Hosman, Jo “Social Casework” , in: Sociale Zorg, 12 (1950), p. 327-330 [schrijfster acht social casework zonder Christendom nutteloos en met Christendom overbodig] + reactie door C. van Es, p. 371-373 zie ook artikel van J.C. van Dam in jaargang 1951
187
Hoytink, M.J. “Sociale verzekering en maatschappelijke zorg”, in: Sociale Zorg, 18 (1956), p. 131-135 Hoytink, J. “De nieuwe Armenwet - Maatschappelijk werk en sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 11 (1956), p. 210-219 [schrijver is voorzitter van de Raad van Arbeid in Eindhoven] Janssen, K.A. “Maatschappelijk werk en Charitas”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 6 (1952), p. 215-216 Jens, mej. L.F. “Toelichting op de beroepscode”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 16 (1962), p. 35-44 Jongh, J.F. de “De verzuiling van het maatschappelijk werk”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 11 (1957), p. 113-118 [schrijver is directeur van de School voor Maatschappelijk Werk te Amsterdam] + reactie door F.J.C.J. Nuyens, bedrijfssocioloog bij de Staatsmijnen, p. 277-280 reactie door G. Bouma, medewerker van de Stichting Raad voor Gereformeerde Sociale Arbeid, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 12 (1958), p. 65-69 Kamphuis, M. e.a. Themanummer over social casework Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 4 (1950), p. 267-292 [met literatuuropgave (1 p.); over social case work werd in het Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk in de jaren vijftig en zestig voortdurend gepubliceerd; niet alle titels over dit onderwerp zijn opgenomen; zie over de introductie van deze nieuwe methode van werken de studie van Waaldijk, Het Amerika der vrouw] Kamphuis, M. “Uit de voorgeschiedenis. Historische notities”, in: M. Kamphuis e.a., Helpen als ambacht. Studies over maatschappelijk werk 2de druk, Baarn, 1953, p. 7-60 [eerste overzicht van de vroegste geschiedenis van het maatschappelijk werk in Nederland] Kamphuis, M. Wat is social case-work? Alphen aan den Rijn, 1961 [bespreking door J.C. van Dam in Sociale Zorg, 23 (1961), p. 369-370 Kohlbrugge, J.H.F. Practische sociologie [8 delen waarvan deel 7 niet is verschenen; Groningen, 1925-; deel I. Sociale opvoeding. 224 p.; met hoofdstukken over onder meer: maatschappelijk werk, de rol en positie van de vrouw daarin, organisaties die zich ca. 1925 met ‘sociale arbeid’ bezighielden, opvoeding van het kind, algemene beschouwingen] Kroon, Piet de e.a. (red.)
188
In verband met Brabant. Beschouwingen bij het vijftigjarig bestaan van het PON (Tilburg en Gemert, 1997) [geschiedenis van het in 1947 opgerichte Provinciaal Opbouworgaan Noord-Brabant met onder meer Jos van der Lans en Piet de Kroon, “Een hartslag welke fel en snel was. Het Provinciaal Opbouworgaan Noord-Brabant (1947-1997)”, p. 37-66 en Ton Thelen en John Dagevos, “Verheffing, vooruitgang en vertwijfeling. Veertig jaar denken over arbeid, mens en samenleving tijdens de Gemertse Studiedagen (1947-1986)”, p. 137-164] Knappert, mw. E.C. “Maatschappelijk werk in fabrieken”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 7 (1928), p. 1773-1779 [verhandeling gehouden op de Sociale Ontwikkelingsweek in Groningen 1928] Landsman, F.H. Hervormd diaconaat en maatschappelijk werk in een veranderende samenleving. Referaat, gehouden op de ledenvergadering van de Federatie van Diaconieën op 30 september 1954 in het gebouw voor Kunsten en Wetenschappen te Utrecht [Z.pl.], [z.j.]. 20 p. Lekkerkerker, mej. E.C. “Studeeren in het buitenland door maatschappelijke werkers”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 15(1936), p. 68-71 Lipschits, I. Tsedaka, een halve eeuw Joods Maatschappelijk Werk in Nederland Zutphen, 1997. 462 p. [1946-1996] Loeff, J.J. “Waarom katholiek maatschappelijk werk”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 4 (1952/1953), p. 258-271 [mgr. Loeff is secretaris van het Rooms Katholiek Kerkgenootschap in Nederland en redacteur] Loon, P.C.J. van Doelmatigheid van het maatschappelijk werk ’s-Hertogenbosch, 1950. 214 p. [dissertatie Kath. Hogeschool Tilburg; bespreking door G.M.J. Veldkamp in het Katholiek Sociaal Tijdschrift, 3 (1950/1951), p. 126-132] Lubbers, G.J. “De katholieke sociale werkster”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 1 (1948), p. 107-110 [schrijver is geneesheer-directeur van de Kweekschool voor Vroedvrouwen te Heerlen] Maas, Herman H. “Leerboeken ter inleiding tot de studie van den maatschappelijken werker”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20 (1941), p. 69-73 [bespreking van Th.J. Platenburg, Maatschappelijke verhoudingen, Alphen aan den Rijn, 1940] Moltzer, M.J.A. “Enkele opmerkingen over het ontstaan en het wezen van maatschappelijk werk”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 1 (1947), p. 17-18 Moltzer, M.J.A. Maatschappelijk Werk
189
2de herziene druk, Den Haag, 1948 [bespreking door M. Kamphuis in het Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 3 (1949), p. 61-63 en bespreking door N. Bruinsma in Sociale Zorg, 11 (1949), p. 240-241] Moltzer, M.J.A. “1958, herdenkingsjaar voor Johann Hinrich Wichern”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk , 12 (1958), p. 349-354 en 361-365 [Wichern werd in 1808 in Hamburg geboren; grondlegger van de Innere Mission, stichter van een opleiding voor maatschappelijk werkers in 1858 in Berlijn] Moltzer, M.J.A. “Het leven van Alice Salomon”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 14 (1960), p. 19-23 [leefde 1872-1948; een van de grondleggers van het maatschappelijk werk in Duitsland; eerste directeur van de Soziale Frauenschule] Neij, R. De organisatie van het maatschappelijk werk Zutphen, 1989. 368 p. [1854-1958] Polak, A. Het aandeel der vrouw in het maatschappelijk werk ten onzent verricht 's-Gravenhage [Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid], [1909]. 216 p. Ponsioen, J., s.c.j. “De plaats van het maatschappelijk werk in het sociale beleid. Probleemstelling”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 12 (1959/1960), p. 25-33 [schrijver is leraar aan het Institute of Social Studies te Den Haag] Quarles van Ufford, C.G.C. “De Nederlandsche Bond voor Maatschappelijk Werk voor zieken”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 21 (1920), p. 203-204 [oprichting van een nieuwe organisatie] Raeven, F.M. Inleiding tot het Social casework Voorhout, z.j.. 147 p. [bespreking door J.C. van Dam in Sociale Zorg, 20 (1958), p. 316-317] Rethaan Macaré, A.J. “Maatschappelijk Ziekenhuiswerk”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 14 (1913), p. 451-456 [overgenomen uit het Maandblad voor Ziekenverpleging; naar aanleiding van de aanstelling van een maatschappelijk werkster in het Wilhelminagasthuis te Amsterdam] + reactie door G.J.D. Mounier, p. 468 Rhijn, A.A. van “Het Centraal Instituut voor Christelijk-Socialen Arbeid”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 9 (1930), p. 2441-2444 [radiotoespraak gehouden op 23 april 1930; handelt over de opening van C.I.C.S.A.] Richmond, Mary E. Maatschappelijk hulpbetoon
190
[oorspronkelijke titel: What is Social Case Work ? An Introductory Description; uit het Amerikaans vertaald door Zr. A.M. Onnen; bespreking door J.H. Adriani in Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 6 (1927), p. 1193-1196] Richmond, Mary E. Maatschappelijke werkers en hun taak. Vertaald door A.M.F. Onnen Rotterdam, 2de druk, 1939. 200 p. [bespreking door J. Everts in Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 19(1940), p. 75; 1ste druk verscheen in 1926; het oorspronkelijke Amerikaanse boek is uit 1922] Rooy, H. van Casework en maatschappelijk werk Assen, 1952. 148 p. [bespreking door N. Bruinsma in Sociale Zorg, 14 (1952), p. 248-251; Van Rooy staat positief tegenover het social case work] Schogl, mej. I. “De ontwikkeling van het medisch-maatschappelijk werk in Nederland”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 17 (1963), p. 487-492 [vergelijking Nederland - Verenigde Staten] Spaan, L.W.M. “Het werk der gemeenten op maatschappelijk gebied”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 3 (1949), p. 253-255 [schrijver is directeur van de Gemeentelijke Sociale Dienst te ’s-Hertogenbosch] Strijen, P. van “De gezinsverzorging in de maatschappij van verleden, heden en toekomst”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 21 (1967), p. 482-494 [schrijver is directeur van de Stichting Raad voor Gereformeerde Sociale Arbeid] Thiel, F.J.F.M. van “Hedendaags maatschappelijk werk”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 8 (1955/1956), p. 25-34 [toespraak van de minister van Maatschappelijk Werk gehouden bij de viering van het eerste lustrum van de Katholieke School voor Maatschappelijk Werk te Enschede] Thiel, F.J.F.M. van "Maatschappelijk werk in deze tijd", in: Ruim Zicht, 4 (1955/56), p. 84-85 en 95 [schrijver is minister van Maatschappelijk Werk] Tjeenk Willink, mej. M. “De code als aspect van de ontwikkeling van het beroep”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 16 (1962), p. 26-34 Tjeenk Willink, mej. M., en A. Treurniet "Voortgang en samenhang", in: Motief en functie. Bewogenheid en beweging in het maatschappelijk werk Haarlem, [1958], p. 281-373 Towle, Charlotte Algemeen menselijke noden Roermond en Maaseik, 1955. 268 p.
191
[oorspronkelijke titel: Common Human Needs; de eerste druk van dit boek verscheen in 1942, de vierde druk in 1965; vertaling van de tweede of derde druk door dr. W.F. Smit s.j., uitgegeven met toestemming van zijn superieuren en met ‘imprimatur Roermond 24 oct. 1954’ wat wilde zeggen dat het kerkelijk gezag zijn goedkeuring hechtte aan de uitgave en met de inhoud ervan instemde] Uden, W.A. van “Sociale verzekering en maatschappelijk werk”, in: Sociale Zorg, 20 (1958), p. 49-56 (verzekering bij moederschap) , 97-106 (kinderbijslag), 161-166 (arbeidsongeschiktheidsverzekering), 225-228 (ongevallenverzekering van maatschappelijk werkers), 241-243 (ongevallenverzekering), 353-358 (invaliditeitswet) en 21 (1959), p. 85-89 (diverse wetten), 171-179 (weduwen- en wezenpensioen), 259-263 (AWW), [schrijver is chef de bureau van de Raad van Arbeid in Eindhoven; met een inleiding van M.J. Hoytink, redacteur van het tijdschrift] Verschuer, J.A. baronesse van “Maatschappelijk werk voor zieken”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 8 (1929), p. 1961-1963 Vismans, L., o.p. “Maatschappelijk werk en zielzorg”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 3 (1950/1951), p. 145-155 en 169-176 Vismans, Leo, o.p. “Wat betekent “katholiek” maatschappelijk werk ?”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 5 (1952/1953), p. 128-130 Vismans, L.L. o.p. “Is maatschappelijk werk een wetenschap ?”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 7 (1953), p. 99-103 Vossen, Hélène Mater Amabilis en Pater Fortis onder vuur. Van katholieke levensscholen naar vormingswerk, 19471974 (Amsterdam, 1994) [dissertatie] Vries, C.W. de “De wetgeving t.a.v. maatschappelijke zorg en maatschappelijk werk”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 14 (1960), p. 73-78 en 84 Vries, C.W. de “Een ontwerp van wet bijstand levensonderhoud”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 14 (1960), p. 169-174 [mej. Waal, A. de ] “Maatschappelijk werk en wetenschappelijk onderzoek”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 6 (1953/1954), p. 151-154 [schrijfster was sedert 1 februari 1953 staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen; samenvatting van een rede door haar uitgesproken op 3 oktober 1953 op de R.K. School voor Maatschappelijk Werk te Sittard] Waaldijk, Berteke Het Amerika der vrouw. Sekse en geschiedenis van maatschappelijk werk in Nederland en de Verenigde Staten
192
dissertatie Erasmus Universiteit Rotterdam, 1996. 343 p. Waaldijk, Berteke, Jaap van der Stel en Geert van der Laan red. Honderd jaar sociale arbeid. Portretten en praktijken uit de geschiedenis van het maatschappelijk werk Assen, 1999. 180 p. [portretten van: Helène Mercier, Marie Muller-Lulofs, Th. W. van der Woude, Gezina Bähler-Boerma, J. Everts, mgr. Frencken, Arie Querido, Marie Kamphuis, Jaap Koekebakker, Herman Milikowski en Bertje Jens] S-r [= ?] “De vakopleiding”, in: Sociale Zaken, 1 (1939) p. 142-146 [oprichting bij notariële akte van 26 januari 1939 van de z.g. Stichting Haarlem, voluit genaamd de “Stichting voor opleiding van maatschappelijke werkers”] S-r. [= ?] “Verschooningsrecht voor den maatschappelijk werker” in: Sociale Zaken, 1 (1939), p. 255-263 Redactie “Maatschappelijk ziekenhuiswerk”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 15 (1914), p. 374-376 [samenvatting van het jaarverslag van Zuster H.J. ter Meulen, periode 1913/14, Wilhelminagasthuis te Amsterdam] Redactie “Vereeniging: Maatschappelijk Werk in de Ziekenhuizen te ’s-Gravenhage”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 16 (1915), p. 26-27 [opgericht in november 1914] Redactie “Opleiding voor maatschappelijk werker”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 17 (1938), p. 245-246 [aankondiging van een nieuwe opleiding] Redactie “Eischen, waaraan een maatschappelijk werker moet voldoen”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 20 (1941), p. 215-216 [bespreking van een rapport met een profiel van de ambtenaar die sociaal werk doet geschreven door Herman H. Maas en H. van der Vlist] + reactie door W.J. Emmelkamp, p. 249-250 Redactie “Wat is en doet het “RaBu” ?”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 5 (1951), p. 28-29 [het Raadgevend Bureau inzake Publiciteit en Propaganda ten dienste van Instellingen voor Maatschappelijk Werk werd opgericht in 1949 en stond onder auspiciën van de Nederlandse Vereniging voor Maatschappelijk Werk; doel was verstrekken van adviezen, medewerking bij campagnes, opstellen van plannen, bemiddeling, introduceren van passende methoden] Redactie “Bepalingen in onze wetgeving welke voor instellingen van maatschappelijk werk in financieel opzicht van belang zijn”, in:
193
Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 5 (1951), p. 140-142 Redactie “Algemene Bijstandswet”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 16 (1963/1964), p. 127-131 [gevolgen van de nieuwe wet voor het maatschappelijk werk] Jubileumnummer bij het 25-jarig bestaan van de Stichting voor opleiding tot sociale arbeid te Haarlem Sociale Zorg, 26 (1964), p. 17-66 [met een historisch overzicht door J.C. van Dam op p. 20-35] 1.1.5. ZIEKENFONDSEN EN ZIEKTEKOSTENVERZEKERAARS (ook Ziekenfondsraad) bronnen Beekman, J.B. Hzn., Verzameling van wetten, besluiten en reglementen betrekkelijk de burgerlijke geneeskundige dienst in het Koningrijk der Nederlanden (’s-Gravenhage, 1836). [aanwezig op KB] Farncombe Sanders, A.J.W., Note sur les dispositions législatives qui régissent les sociétés de secours mutuels danls les Pays-Bas (La Haye, 1878). [de auteur leefde van 1833 tot 1896; gebaseerd op het Verslag omtrent het Armwezen uit 1873; aanwezig in de vorm van microfiches op de KB] NN “Overzicht van den omvang van het ziekenfondswezen in Nederland op 1 januari 1936 (uitgebracht door het Centraal Bureau voor de Statistiek op 1 januari 1937)” , in: Jaarboek HiZ 1998, p. 21-81 [facsimile herdruk van een gedeelte van de oorspronkelijke statistiek; per provincie en daarbinnen onderverdeeld in: a) maatschappijfondsen; b) onderlinges; c) directiefondsen; d) ondernemingsfondsen; e) overige fondsen en f) doktersfondsen; met volgende gegevens: plaats van vestiging, naam van het fonds of de arts, adres, gebied dat het fonds bestrijkt, jaar van oprichting en aantal aangeslotenen per 1 januari 1936] literatuur Blauwbroek, Hans en Erik van der Hoeven In het belang van de verzekerde: geschiedenis van de Ziekenfondsraad Stichting Historie Ziekenfondswezen, Zeist, 1997. 223 p. Bottenburg, Maarten van, Geert de Vries en Annet Mooij Zorg tussen staat en markt: de maatschappelijke betekenis van de Ziekenfondsraad 1949-1999 Zutphen, 1999. 256 p. Companje, K.P. “De Schiedamse ziekenfondsen rond de eeuwwisseling”, in: Scyedam, 15 (1989), p. 157-175. Companje, K.P. Over artsen en verzekeraars. Een historische studie naar de factoren, die de relatie ziekenfondsen – artsen vanaf 1827 op landelijk en regionaal niveau hebben beïnvloed
194
Twello, 1997. 560 p. Companje, K.P. ANOVA zorgverzekeringen sinds 1827: de geschiedenis van het ziekenfondsbestel in MiddenNederland Twello, 1999. 216 p. [betreft ziekenfondsen in de regio Utrecht-Zeist-Amersfoort] Companje, K.P. “Ziekenfondsen en arbeidersbeweging van Amsterdam tot West-Europa”, in: Jaarboek HiZ, 5 (1999/2000). 154 p. Companje, K.P. “Volks- of basisverzekering. Een niet te realiseren stelselwijziging?”, in: Jaarboek HiZ, 6 (2000/2001), p. 13-77 [overzicht van de institutionele ontwikkeling van het ziekenfondswezen van 1900 tot heden] Companje, K.P. Convergerende belangen. Belangenbehartiging van de zorgverzekeraars in historisch perspectief 1900-2001. Zeist, 2001. 352 p. Heijermans, L. “Geneeskundige armenzorg en ziekenfondsen”, in: Sociale Voorzorg, 1 (1919), p. 856-862 Hoeven, H.C. van der Voor elkaar. De ziekenfondsen te midden van de sociale veranderingen in de jaren 1900-1960 Utrecht, 1963. 346 p. [overzicht van de geschiedenis van de ziekenfondsen] Hoeven, H.C. van der, en E.W. van der Hoeven Om welzijn of winst. 100 jaar ziekenfondsen en sociale zekerheid Den Haag, 1993. 438 p. [Uitgegeven ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het ziekenfonds AZIVO. Gedeeltelijke keuze uit: Voor elkaar. De ziekenfondsen te midden van de sociale veranderingen in de jaren 19001960 (Utrecht, 1963), en: Om de macht bij het fonds. De ziekenfondsen te midden van de sociale veranderingen in de jaren 1900-1982 (Den Haag, 1983)] Hoeven, H.C. van der Ziekenfondsen en de Duitse bezetting. De werkelijkheid over het Ziekenfondsenbesluit 1941 Lelystad, 1989. 144 p. Hoeven, Herman van der “Korte geschiedenis van coöperatie en ziekenfonds ‘De Volhading’, 1880-1960”, in: Richard Kleinegris en Eoel Wuite, Tesamen solidair in alle hoeken. Haagse vakbondsactiviteiten en – activisten sinds de 18e eeuw (z.pl. en z.j.), p. 157-172 [De Volharding had tot 1960 artsen in loondienst en dus voor de leden geen vrije artsenkeuze] Huige, Jan Chris Mol 1892-1979. Van Brabantse dorpsdokter tot nationaal gezondheidspionier Tilburg, 2004 [over de ziekenfondsen handelen in het bijzonder: p. 258-269] Juch, Alice
195
De medisch specialisten in de Nederlandse gezondheidszorg. Hun manifestatie en consolidatie, 18901941 Rotterdam, 1997. 415 p. Rigter, R.B.M. (red.) Overheid en gezondheidszorg in de twintigste eeuw, verslag van het symposium ter gelegenheid van het vijfentwintigjarig bestaan van de Stichting Historia Medicinae op 7 mei 1993 Rotterdam, 1995. 139 p. Sajet, B. “Geneeskundige armenzorg en ziekenfondsbehandeling”, in: Sociale Voorzorg , 1 (1919), p. 688-691 Sajet, H.B. “Geneeskundige armenzorg en ziekenfondsen”, in: Sociale Voorzorg , 2 (1920), p. 209-217 Smissaert, H. “Economische kroniek (een regeeringsonderzoek van ziekenfondsen)”, in: Onze Eeuw, 12 (1912), dl. II, p. 441-457 en dl. III (1912), p. 127-132 Velden, Henk van der Financiële toegankelijkheid tot gezondheidszorg in Nederland, 1850-1941. Medische armenzorg, ziekenfondsen en de verenigingen voor ziekenhuisverpleging op nationaal en lokaal niveau (Schiedam, Roordahuizum en Amsterdam) Amsterdam, 1993. 284 p. [p. 27-46 handelt over sociale zorg in Nederland tussen 1850 en 1940; met case-studies over Schiedam, Roordahuizum (Fr.) en Amsterdam] Veraghtert, Karel en Brigitte Widdershoven Twee eeuwen solidariteit. De Nederlandse, Belgische en Duitse ziekenfondsen tijdens de negentiende en twintigste eeuw Amsterdam/Zeist, 2002. 358 p. [gebaseerd op literatuuronderzoek en geschreven in opdracht van de Stichting Historie Ziekenfondswezen; zie ook Jaarboek HiZ 2000/2001, p. 116-122] Willemse, A. De inwendige geneeskunde Delft, 1938 of 1939 [bespreking in: De Nederlandsche Werkgever van 26 januari 1939, p. 45-46; schrijver besteedt veel aandacht aan misbruik van de sociale verzekeringen; het zijn vaak “ziekvierders”; het boek is bestemd voor jonge huisartsen; schrijver is geneesheer-directeur van het St. Jozef Hospitaal te Kerkrade] juridische aspecten en jurisprudentie Does, L.P. van der "Kostwinner" in de sociale verzekeringswetgeving en in het bijzonder in het ziekenfondsenbesluit", in: De Sociale Verzekeringsgids, 22 (1941/1942), p. 113-116
196
1.2.
ANDERE LANDEN
1.2.1. ALGEMEEN Bibliografie/periodieke publicaties Bibliographie universelle de securité sociale. Association Internationale de la Securité Sociale = World bibliography of social security. International Social Security Association Vol. 1 (1963) - … [Verschijnt twee keer per jaar. Niet verder verschenen dan <deel 2?>] Current research in social security = Recherches en sécurité sociale = Forschung in der sozialen Sicherheit = Investigaciones en la seguridad social, International Social Security Association 1 (1978) - .... [Verschijnt twee keer per jaar] The cost of social security, ... international inquiry ... International Labour Office = Le coût de la securité sociale, ... enquête internationale ... Bureau International du Travail = El costo de la seguridád social, ... encuesta internacional ..., Oficina Internacional del Trabajo. Comparative tables = Tableaux comparatifs = Cuadros comparativos Genève, 1958-.... [Verschijnt driejaarlijks. Met supplement: The cost of social security. Basic tables] EISS yearbook. European Institute for Social Security = Annuaire EISS. Institut européen de sécurité sociale Deventer, 1971-.... [Verschijnt een keer per jaar, jaar; de uitgave bestaat uit 2 delen. Vanaf 1986 uitgegeven te Leuven, vanaf 1996 te Londen en Den Haag] De financiële evolutie van de sociale zekerheid in de lid-staten van de Gemeenschappen, 1965-19701975… Brussel [Commissie van de Europese Gemeenschappen], 1971-… Ontwikkeling van de lonen, de arbeidsvoorwaarden en de sociale zekerheid in de industrieën der Gemeenschap voor Kolen en Staal in … [1967-…] Luxemburg [Commissie van de Europese Gemeenschappen], 1968-.... Vergelijkende tabellen van de stelsels van sociale zekerheid van toepassing in de lid-staten van de Europese Gemeenschappen. Algemeen stelsel Uitg.1 (30 juni 1961) - uitg.12 (1 juli 1982), Luxemburg [Publikatiediensten van de Europese Gemeenschappen], 1961-1982 [Verscheen een keer per 2 jaar. Niet verder verschenen. Gegevens over latere jaren in: Comparative tables of the social security schemes in the member states of the European Communities. General scheme]
Literatuur Kerkvliet, Joh. Az. [= pseudoniem voor minister P.J.M. Aalberse] Geschiedenis der Internationale Arbeidswetgeving vóór Washington Leiden, [1921].
197
Adler, M. (red.) The sociology of social security Edinburgh, 1991. 314 p. Auslander, L., en M. Zancarini-Fournel (red.) Difference des sexes et protection sociale (XIXe-XXe siecles) Saint-Denis, 1995. 232 p. Bakker, J.J.A. "Die zwischenstaatliche Zusammenhänge in der Sozialversicherung", in: Versicherungsarchiv, 7 (1936-1937), p. 399-412 Bedée, H., e.a. The international guide to social security: a country by country overview Den Haag, 1995. 476 p. Bekemans, L. (red.) Social security and employment Assen, 1983. 116 p. Christie, N. (red.) Aspects of social control in welfare states Oslo/London, 1968. 184 p. Dean, H., en P. Taylor-Gooby Dependency culture: the explosion of a myth New York, 1992. 217 p. Farman, C.H. en Veronica Marren Hale Social security legislation throughout the world Washington, 1949 Financing social security: the options. An international analysis, International Labour Office Genève, 1984. 145 p. Flora, P., en A.J. Heidenheimer (red.) The Development of welfare states in Europe and America New Brunswick en Londen, 1982. 417 p. Furniss, N., en T. Tilton The case for the welfare state. From social security to social equality Bloomington en Londen, 1977. 249 p. Greve, B. Historical dictionary of the welfare state Lanham, MD, 1998. 159 p. Groeneveld, H.W. "Strekking en inhoud van de door Nederland met andere staten gesloten verdragen betreffende sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 13 (1932-1933), p. 337-341 Groeneveld, H.W. "Een internationaal stelsel van behoud van aanspraken en verkregen rechten, voortvloeiende uit de ouderdoms- en invaliditeitsverzekering", in:
198
De Sociale Verzekeringsgids, 17 (1936-1937), p. 257-258 Guldimann, T., e.a. Sozialpolitik als soziale Kontrolle Frankfurt am Main, 1978. 265 p. Howard, D.S. Social welfare: values, means, and ends New York, 1969. 467 p. Jütte, Robert Poverty and Deviance in early modern Europe Cambridge, 1994. 239 p. [overzichtswerk over de armoede in het vroeg-moderne Europa] Kahrel, H. Vraagstukken van internationale ongevallenwetgeving Alphen aan den Rijn, 1938 Köhler, P.A., en H.F. Zacher (red.) Beiträge zu Geschichte und aktueller Situation der Sozialversicherung. Colloquium des Max-PlanckInstituts fuer ausländisches und internationales Sozialrecht Berlijn, 1983. 737 p. [Schriftenreihe für internationales und vergleichendes Sozialrecht, Bd. 8] Kolberg, J.E. (red.) The study of welfare state regimes Armonk, N.Y., 1992. 258 p. Laman Trip, G.J. “De codificatie van het internationale recht”, in: Vragen des Tijds, 1929/30, II, p. 397-461 [met lijst van internationale verdragen aangaande arbeidsbescherming] Lebel, R. Family allowances Genève [International Social Security Association], 1954. 311 p. [International Social Security Association, XIth General Meeting, Paris, 7-11 September, 1953. Report II] Leibfried, S., e.a. Zeit der Armut. Lebensläufe im Sozialstaat Frankfurt am Main, 1995. 408 p. Methods of evaluating the effectiveness of social security programmes. Report of Research conference (Vienna, 10-13 September 1975). International Social Security Association, Geneva Genève, 1976. 107 p. Nullmeier, F., en F.W. Rueb Die Transformation der Sozialpolitik. Vom Sozialstaat zum Sicherungsstaat Frankfurt am Main, 1993. 478 p. Nijnanten, J.C.M. van “De sociale zekerheid als onderwerp in internationale regelingen”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 17 (1962), p.173-184
199
Ontwikkeling en tendenties van de sociale zekerheid. Internationale Vereniging voor Sociale Zekerheid Genève, 1959, 2 dln. Pieters, D. Introduction into the basic principles of social security Deventer, 1993. 139 p. Perrin, G. De grondslagen van het internationale sociale zekerheidsrecht. Bewerkt door G.M.J. Veldkamp Deventer, 1978. 76 p. Pfeffer, Marina Elisabeth Einrichtungen der sozialen Sicherung in der griechischen und römischen Antike Berlijn, 1969. 308 p. [dissertatie Keulen; 173 p. tekst en een literatuurlijst van ca. 800 titels] The Planning of social security. Papers presented at meeting on the sociology of social security (VIIth World Congress of Sociology, Varna (Bulgaria) 1970) Genève [International Social Security Association], 1971. 189 p. Ritter, G.A. Der Sozialstaat. Entstehung und Entwicklung im internationalen Vergleich, Gerhard A. Ritter München, 1991, 2de vermeerderde druk. 252 p. The role of social services in social security: trends and perspectives. Report of Round Table Meeting (Moscow, 22-25 May 1973) Genève [International Social Security Association], 1974. 154 p. Rosa, J.J., en O. Castellino (red.) The world crisis in social security Parijs en San Francisco, 1982. 245 p. Rüschemeyer, D., en Th. Skocpol (red.) States, social knowledge, and the origins of modern social policies Princeton, NJ en New York, 1996. 332 p. Social security and redistribution of income = Sécurite sociale et distribution des revenues Deventer, 1979. 169 p. Söderström, L. (red.) Social insurance. Papers presented at the 5th Arne Ryde Symposium, Lund, Sweden, 1981 Amsterdam, 1983. 249 p. Streithofen, H.B. (red.) Die Grenzen des Sozialstaates Stuttgart, 1976. 102 p. Swaan, Abram de Zorg en staat. Welzijn, onderwijs en gezondheidszorg in Europa en de Verenigde Staten in de nieuwe tijd 6de druk, Amsterdam, 2004. 342 p. [original title of this book first published in English in 1988: In Care of the State, Health Care, Education and Welfare in Europe and the USA in the Modern Era; de eerste druk van de Nederlandse
200
vertaling verscheen in 1996; het boek is verder vertaald in het Frans, Duits en Engels; de schrijver is een beroemd socioloog en zijn these heeft veel instemming gevonden] Taylor-Gooby, P. Social change, social welfare and social science New York, 1991, 244 p. Tomasson, R.F. (red.) The welfare state, 1883-1983 Greenwich, Conn., 1983. 378 p. Into the twenty-first century: the development of social security. A report to the Director-General of the International Labour Office on the response of the social security system in industrialised countries to economic and social change Genève [ILO], 1984. 115 p. Westerouen van Meeteren, F.W. Verslag van de werkzaamheden van het te Bern gehouden congres over ongelukken bij den arbeid Den Haag, 1892. Westerouen van Meeteren, L. "Verslag betreffende het internationaal congres over ongelukken bij den arbeid en sociale verzekeringen, gehouden te Milaan van 1 tot 6 october 1894" Notulen der vergadering van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs, 12 febr. 1895, p. 87-111 Zacher, H.F. (red.) Alterssicherung im Rechtsvergleich Baden-Baden, 1991. 653 p. [Studien aus dem Max-Planck-Institut fuer Auslaendisches und Internationales Sozialrecht, Bd. 11] Zacher, H.F. (red.) Bedingungen fuer die Entstehung und Entwicklung von Sozialversicherung. Colloquium der Projektgruppe für Internationales und Vergleichendes Sozialrecht der Max-Planck-Gesellschaft Berlin, 1979. 428 p. NN “Wie dragen de lasten der sociale verzekering ?”, in: De Nederlandsche Werkgever, 8 (1930), p. 37-39 en 53-55 [bespreking van een boek van Joseph L. Cohen in de International Labour Review]
Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) en Internationaal Arbeidsbureau Bölger, B. “Vier nieuwe wetsontwerpen in zake de ontwerp-verdragen van de Internationale arbeidsconferentie”, in: Economisch-Statistische Berichten, 11 (1926), II, p. 837-839 Deelen, fr. N. sscc “De Internationale Organisatie van de Arbeid (I.O.A.)”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift, 9 (1956/1957), p. 73-83 [beschrijving van de organisatiestructuur en activiteiten] Elink Schuurman, W.
201
“Een internationaal bureau voor den arbeid opgericht”, in: Sociaal Weekblad, 15 (1901), p. 475-476 Fockema, R.A. “Het Internationaal Arbeidsbureau”, in: De Economist, 1927, p. 317-348 [geschiedenis, overzicht van de activiteiten; conclusie en kritisch oordeel omdat het bureau naar oordeel van de schrijver socialistisch is] Molenaar, A.N. Arbeidsrecht deel I. Zwolle, 1953. [over de I.L.O. p. 431-517; met lijst van in de periode 1919-1952 tot stand gekomen verdragen en aantekening welke door Nederland geratificeerd zijn op p. 512-517] Molenaar, A.N. “Vijftig jaren internationale arbeidswetgeving”, in: Sociaal Maandblad, 3 (1948), p. 195-205 Morren, H.J. “Een studie van het Internationale Arbeidsbureau over de bestaande regelingen der werkloosheidsverzekering”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 13 (1925), p. 230-246 Morren, H.J. "Internationale regelingen over werkloosheidsverzekering", in: Tijdschrift Nederlandsche Werkloosheidsraad, 13 (1930), p. 463-469 Rhijn, A.A. van “Veertig jaar Internationale Arbeidsorganisatie”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 14 (1959), p. 326-335 R. “Sociale verzekering en internationale wetgeving”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 23 (1924), p. 191-194 Serrarens, NN “De internationale organisatie van den arbeid”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 19 (1920), p. 171-172 [met tekst van art. 428 van deel XIII van het Verdrag van Versailles met daarin de principes die ten grondslag liggen aan de Internationale Organisatie van de Arbeid] Stemberg, mej. G.J. "De Nederlandsche sociale verzekering en de internationale arbeidsorganisatie", in: De Sociale Verzekeringsgids, 15 (1934-1935), p. 88-89 Stemberg, mej. G.J. "De internationale arbeidsorganisatie en de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 16 (1935-1936), p. 65-67 Stemberg, mej. G.J. "De internationale arbeidersorganisatie en de sociale verzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 18 (1937-1938), p. 117-118 Wittert van Hoogland, E.B.B.F. baron van
202
"De Nederlandsche ziektewet in verband met de Conventie van Genève", in: Economisch-Statistische Berichten, 12 (1927), II, p. 660-661 NN “De bepalingen betreffende den arbeid van de vredesconferentie vergeleken met de encycliek “Rerum Novarum”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 18 (1919), p. 311-313 NN “Internationale arbeidswetgeving”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 20 (1921), p. 257-259, 265-269, 273-276, 284-287 en 289-293 [geschiedenis vanaf het begin van de negentiende eeuw; betreft wetgeving ter bescherming en regulering van de arbeid, niet de arbeidersverzekeringen] Themanummer over de Internationale Arbeids Organisatie (ILO) 30 jaar Sociaal Maandblad, 4 (1949), nr. 11, p. 297-366 [met bijdragen van: A.N. Molenaar, mej. G.J. Stemberg, J.G. Stokman, P.J.S. Serrarens, A.G. Fennema, E. Kupers en F.P. Fuijkschot] Themanummer Sociaal Maandblad Arbeid juni 1969 50-jarig bestaan van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) met bijdragen van: David A. Morse (directeur-generaal van het Int. Arbeidsbureau te Geneve, G.M.J. Veldkamp, J.H.W. Hoogwater, B.W. Schaper (over de geschiedenis van de organisatie; schrijver promoveerde in 1953 op ‘Albert Thomas, dertig jaar sociaal reformisme’, van 1919 tot 1932 eerste directeur-generaal), A.F.W. Lunsingh Meijer, W. Albeda, A.C.M. van de Ven en P.H. Valentgoed] van belang zijn: Ven, A.C.M. van de “Het commissiewerk van de ILO”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 24 (1969), p. 446-453 [beschrijving van de gebruikelijke werkwijze en procedures] Raetsen, M.J., mej. “50 jaar internationale arbeidsstatistieken”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 24 (1969), p. 461-464
verslagen van de conferenties 19191ste conferentie (1919) -2de conferentie (1920) Kerkvliet, Joh. Asz., [= pseudoniem voor minister P.J.M. Aalberse] “Mgr. dr. Nolens te Genua” in: Katholiek Sociaal Weekblad, 19 (1920), p. 319-321 3de conferentie (1921) Zaalberg, C.J.P. “Op en om de 3de Internationale Arbeidsconferentie”, in: Sociale Voorzorg , IV(1922), p. 1-19 [kritische bespreking van de conferentie] 4de conferentie (1922) Kupers, E.
203
“De Vierde Internationale Arbeidskonferentie te Geneve”, in: De Vakbeweging, 3 (1923), p. 14-24 5de conferentie (1923) Kupers, E. “De vijfde Internationale Arbeidskonferentie”, in: De Vakbeweging, 4 (1924), p. 37-41 6de conferentie (1924) NN “De zesde Internationale Arbeidsconferentie”, in: De Werkgever, 2 (1924), p. 139-144, 171-173 en 188-192 [agenda en verslag] Kupers, E. “De Zesde Internationale Arbeidskonferentie te Geneve”, in: De Vakbeweging, 4 (1924), p. 261-267 en 285-295 [met tekst van de resoluties, aanbevelingen en ontwerp-konventies, onder andere over ongevallen tijdens het werk] 7de conferentie (1925) NN “De Zevende Internationale Arbeidsonferentie”, in: De Werkgever, 3 (1925), p. 114-116, 142-150, 192-194 en 227) [over de organisatie; verslag; met teksten van enkele ontwerp-conventies en ontwerp-aanbevelingen] Kupers, E. “De Zevende Internationale Arbeidskonferentie te Geneve”, in: De Vakbeweging, 5 (1925), p. 365-377 [met tekst van de resoluties, aanbevelingen en konventies onder meer over de ongevallenverzekering, beroepsziekten, rechtspraak bij bedrijfsongevallen, sociale verzekering] 8ste en 9de conferentie Roode, J.J. de “De Internationale Arbeidskonferentie te Geneve”, in: De Vakbeweging, 6 (1926), p. 289-296. Brautigam, Joh. “De 9e Arbeidsconferentie te Geneve”, in: De Vakbeweging, 6 (1926), p. 337-344 10de conferentie (1927) Kupers, E. “De 10de Internationale Arbeidsconferentie te Geneve:, in: De Vakbeweging, 7 (1927), p. 328-338 [zie ook ibidem, 7 (1927), p. 416-419 met tekst van de conventie voor de ziekteverzekering] NN “De Tiende Internationale Arbeidsconferentie”, in: De Nederlandsche Werkgever, 5 (1927), p. 225-226, 241-244, 256-257, 297-300, 311-313 en 324-327 [verslag; agendapunt onder meer ziekteverzekering] 11de conferentie (1928) Kupers, E. “De Elfde Internationale Arbeidsconferentie:, in:
204
De Vakbeweging, 8 (1928), p. 305-319 12de conferentie (1929) Kupers, E. “De Twaalfde Internationale Arbeidsconferentie te Geneve”, in: De Vakbeweging, 9 (1929), p. 369-392 13de conferentie (?) Navigator [pseudoniem] “De Dertiende Internationale Arbeidsconferentie”, in: De Vakbeweging, 9 (1929), p. 611-614 14de conferentie (?) Smit jr., G.A.J. “De 14de Arbeidsconferentie in Geneve”, in: De Vakbeweging, 10 (1930), p. 30-4-308 en 393-399 15de conferentie -16de conferentie Kupers, E. “De 16e Internationale Arbeidsconferentie”, in: De Vakbeweging, 12 (1932), p. 241-249 17de conferentie Kupers, E. “De zeventiende internationale Arbeidsonferentie te Geneve”, in: De Vakbeweging, 13(1933), p. 353-361 NN “De 17e Internationale Arbeidsconferentie”, in: De Nederlandsche Werkgever, 11 (1933), p. 237-239, 331-333 en 343-346 18de conferentie NN “De 18de Internationale Arbeidsconferentie”, in: De Nederlandsche Werkgever, 12 (1934), p. 259-261, 271-272, 283-284, 320-321 en 334-336 NN “Juist standpunt”, in: De Nederlandsche Werkgever, 14 (1936), p. 261-262 [conventie over de werklozenverzekering en werklozensteun] NN “Werkloosheidsvraagstukken in de 18de zitting van de IAO”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 22 (1934), p. 227-287 19de conferentie Kupers, E. “De 19de Internationale Arbeidsconferentie te Geneve”, in: De Vakbeweging, 15 (1935), p. 351-359 NN “Werkloosheidsvraagstukken in de 19de zitting van de IAO”, in:
205
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 23(1935), p. 223-232 20ste conferentie NN “Werkloosheidsvraagstukken in de 20ste zitting van de IAO”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 24 (1936), p. 259-264 Kupers, E. “Twintigste arbeidsconferentie”, in: De Vakbeweging, 16 (1936), p. 244-245 en 256 1937 Suurhoff, J.G. “Een ooggetuigeverslag van de Internationale Arbeidsconferentie te Geneve”, in: De Vakbeweging, 17 (1937), 24 juni en 8 en 22 juli 1937 1938 Kupers, E. “De Internationale Arbeidsconferentie”, in: De Vakbeweging, 18 (1938), p. 214-215 25ste conferentie Redactie “De 25e Internationale Arbeidsconferentie”, in: De Vakbeweging, 19 (1939), p. 229-230 NB: Van de tijdens en onmiddellijk na de oorlog gehouden conferenties zijn geen verslagen teruggevonden. Joekes, A.M. en J. Aeg. Timmerman, “De 29ste Internationale Arbeidsconferentie”, in: Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 25-37 Joekes, A.M. en Aeg. Timmerman, “De 30ste Internationale Arbeidsconferentie”, in: Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 221-230 Stokman, J.G. “De 31ste Internationale Arbeidsconferentie”, in: Sociaal Maandblad, 3 (1948), p. 250-256 en 273-278 Stokman, J.G. “De 32ste Internationale Arbeidsconferentie”, in: Sociaal Maandblad, 4 (1949), p. 316-333 Stokman, J.G. “De 33ste Internationale Arbeidsconferentie”, in: Sociaal Maandblad, 5 (1950), p. 377-386 Stokman, J.G. “De internationale arbeidsconferentie van 1951. Crisis-verschijnselen in de arbeidsorganisatie”, in: Sociaal Maandblad, 6 (1951), p. 2-10 35ste conferentie
206
tijdens deze conferentie namen de deelnemers een verdrag aan dat het hele terrein van de sociale verzekering bestreek; in 1958 legde de regering dit verdrag ter goedkeuring aan de Staten-Generaal voor [zie: Molenaar, Arbeidsrecht, p. 1947-1950] Stokman, J.G. “De Internationale Arbeidsconferentie van 1952. Verhoudingen tussen werkgevers en werknemers”, in: Sociaal Maandblad, 7 (1952), p. 242-252 Stokman, J.G. “De Internationale Arbeidsconferentie van 1953”, in: Sociaal Maandblad, 8 (1953), p. 242-248 Stokman, J.G. “De Internationale Arbeidsconferentie van 1954”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 9 (1954), p. 469-479 Stokman, J.G. “Internationale Arbeidsconferentie van 1955”, in: Sociaal Maandblad, 10 (1955), p.510-515 Stokman, J.G. “De 39ste Internationale Arbeidsconferentie”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 11 (1956), p. 506-511 Stokman, J.G. “De 42ste Internationale Arbeidsconferentie:, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 13(1958), p. 517-525 Stokman, J.G. “De 43ste Internationale Arbeidsconferentie (1959)”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 14 (1959), p. 551-560 Stokman, J.G. “De 44ste Internationale Arbeidsconferentie (1960)”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 15 (1960), p. 581-587 Stokman, J.G. “Internationale Arbeidsconferentie”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 16 (1961), p. 556-563 Pellinkhof, T.M. “De 46ste Internationale Arbeidsconferentie (1962)”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 17 (1962), p. 600-606 [schrijver is hoofd van de afdeling Internationale Zaken van het ministerie van Sociale Zaken en correspondent voor Nederland van de Internationale Arbeidsorganisatie; aanvaarding verdrag over gelijke behandeling van eigen onderdanen en vreemdelingen op hnet gebied van de sociale zekerheid] Pellinkhof, T.M. “De 47ste Internationale Arbeidsconferentie (juni 1963)”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 18 (1963), p. 656-662 Pellinkhof, T.M. “De 48ste Internationale Arbeidsconferentie”, in:
207
Sociaal Maandblad Arbeid, 19 (1964), p. 558-563 Pellinkhof, T.M. “De 49ste Internationale Arbeidsconferentie”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 20 (1965), p. 671-675 Pellinkhof, T.M. “De 50ste Internationale Arbeidsconferentie”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 21 (1966), p. 646-654 Pellinkhof, T.M. “De 51ste Internationale Arbeidsconferentie”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 22 (1967), p. 667-673
208
Internationale caritas (in chronologische volgorde) [Voor de Eerste Wereldoorlog werden congressen georganiseerd door het Comité International Permanent des Congrès Internationaux d’Assistance publique et privée en wel in Parijs (1889), Geneve (1896), Parijs (1900), Milaan (1906), Kopenhagen (1910); in 1927 werd er weer een internationaal congres gehouden dat bestond uit conferenties onder meer over de armenzorg en het maatschappelijk hulpbetoon en het maatschappelijk werk] Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Het Parijsche congres van openbare en bijzondere weldadigheid”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 133-135, 142-144 [verslaglegging van het congres] Lietaert Peerbolte, L. “De Nederlandsche armenzorg op de wereldtentoonstelling te Parijs”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 156-157 Hovy, W. “Internationaal Congres over de openbare armenzorg en particuliere liefdadigheid gehouden te Parijs van 30 juli - 5 augustus 1900”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 187 Dompierre de Chaufepie, H.J. de “Het vierde congres van openbare en bizondere [sic] liefdadigheid te Milaan (23-27 mei 1906)”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 7 (1906), p. 165-168 en 185-187 + Dompierre de Chaufepie, H.J. de “Uit de rapporten van het Internationale Congres te Milaan (Zorg voor behoeftige vreemdelingen, vakopleiding)”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 7 (1906), p. 240-242 Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Het Congres voor overheids- en bizondere [sic] liefdadigheid te Kopenhagen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 11 (1910), p. 205-212 Eggink, J.W. “Onze eerste internationale conferentie is achter de rug”, in: Sociale Zorg, 26 (1964), p. 197-202 [verslag van een in Amsterdam gehouden conferentie met afgevaardigden uit diverse Europese landen] Smissaert, H. “Een belangwekkend armenzorgcongres in Parijs”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 14 (1913), p. 303-306, 315-317 en 321-325 NN “Internationale Caritasconferentie”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 23 (1924), p. 423-424 [bijeenkomst juli 1924 in Amsterdam] Scholtens, H.J.J. “Internationale caritasconferentie”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 25 (1926), p. 665-667 [aankondiging conferentie te houden in Luzern in 1927 voor katholieke caritas-organisaties] NN
209
“Internationale conferentie van katholieke werken van weldadigheid”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 194 NN “De Katholieke Arbeiders Internationale”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 502-503 [verslag van de oprichting; zetel wordt gevestigd te Utrecht]
Maatschappelijk werk, sociale arbeid e.d., internationaal Congressen 1928International conference of social work - Conference Internationale du Service Social - Internationale Konferenz für Wohlfahrtspflege und Sozialpolitik 1 (1928) - 5(1950) London, 1929-1951 aantal pagina’s onbekend [zeldzaam; in Nederland bezit alleen de Universiteitsbibliotheek van Groningen een serie; in Duitsland zouden slechts twee exemplaren voorhanden zijn; bevat onder meer het verslag van de eerste internationale conferentie over het maatschappelijk werk die in 1928 in Parijs gehouden werd met rapporten van diverse deelnemende landen; Nederland zond wel een spreker, maar leverde geen rapport in] Redactie [= J. Everts ?] “Twee sociale weken te Parijs”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 7 (1928), p. 1555-1559 [bespreking van een viertal congressen waaronder een over het maatschappelijk werk; enige Nederlandse spreker is mr. Moltzer uit Amsterdam; zijn voordracht ging over de opleiding met daarin ook het social case work] + Redactie [= J. Everts ?] “De quinzaine sociale”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 7 (1928), p. 1703-1706 [met het volledige programma van de internationale conferentie voor maatschappelijk werk op 8-13 juli 1928 te Parijs] Everts, J. “Tweede internationale congres voor maatschappelijk werk”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 11 (1932), p. 3176-3177 [congres op 11-14 juli 1932 in Frankfurt; enige Nederlandse spreker was J.H. Adriani; zijn voordracht ging over het gezin en het particulier maatschappelijk hulpbetoon] + Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 11 (1932), p. 3211 [internationale bijeenkomst op 15-16 juli in Frankfurt over de opleiding van maatschappelijk werkers/werksters] + Boeke, D.E. “De Frankfurter conferentie voor maatschappelijk werk”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 11 (1932), p. 3312-3314 [verslag] Redactie [J. Everts ?] “Derde internationale conferentie voor maatschappelijk werk, Londen 1936”, in:
210
Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 15 (1936), p. 155-156 [vond plaats 12-18 juli 1936 te Londen; voorafgegaan door een studieweek van 5 tot 11 juli; onderwerp van het congres: social work and the community] + kritiek van de redactie op de Nederlandse regering, p. 222-223 Cloeck, H.P. “De intern. sociale ontwikkelingsweek Londen juli 1936”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 15 (1936), p. 244-248 [verslag van de studieweek] Löhnis, J.J.A. “Derde internationale conferentie voor maatschappelijk werk”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 15 (1936), p. 264-267 [verslag van de conferentie] Rozemond, S. “De sociale, moreele en geestelijke invloeden van het maatschappelijk hulpbetoon op het plaatselijk gemeenschapsleven”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 15 (1936), p. 375-378 [verkorte versie van een oorspronkelijk in het Engels gehouden referaat door de directeur van de Gemeentelijke Dienst voor Maatschappelijk Hulpbetoon te Leiden op de internationale conferentie van maatschappelijk werkers in Londen] Vries, J. de “The International Conference on Social Work”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk , 1(1947), p. 101-102 [impressie van een conferentie gehouden in Den Haag 15-19 september 1947] Eggink, J.W. “Onze eerste internationale conferentie is achter de rug”, in: Sociale Zorg, 26 (1964), p. 197-202 [verslag van een in Amsterdam gehouden conferentie met afgevaardigden uit diverse Europese landen]
Andere internationale organisaties Kaan, A. “Het zesde internationale congres voor arbeidsrecht en sociale wetgeving te Stockholm”, in: Sociale Zorg, 28 (1966), p. 397-402 T.W. “De werkliedenverzekering in verband met hare uitkomsten:, in: Sociaal Weekblad, 14 (1900), p. 474-475 en 497-498 [vertaling van een rapport van dr. Zacher ingediend op het Internationaal Congres voor bedrijfsongevallen en sociale verzekering] NN “De conferentie van de Internationale Vereeniging tegen de Werkloosheid”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 11 (1923), p. 321-327 en 349-350 NN “Een Internationale Vereeniging voor Sociale Politiek”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 13 (1925), p. 147-151
211
[integratie van een aantal internationale verenigingen] NN “Internationale vereniging voor sociale vooruitgang”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 19 (1931), p. 497-505 en 20 (1932), p. 327-329 Boer, H.A. de “Internationale Vereniging voor Sociale Zekerheid”, in: Sociaal Maandblad, 3 (1948), p. 130[International Social Security Association; 8ste algemene vergadering te Geneve 4-9 oktober 1947] Katz, W.W. Krankenversicherung. Berichte des zwölften internationalen Kongresses der Versicherungsmathemathiker Luzern, 1940. Band II, p. 519-535 Lammers, B. “Het XIIIde Internationale Congres voor Arbeidsgeneeskunde, New York”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 15 (1960), p. 639-641 Ledeboer, L.V. “Het XIIde congres van de Internationale Vereniging voor Sociale Zekerheid”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 11 (1956), p. 89-92 Valk, W. de “Het tweede internationaal congres voor sociaal recht. Brussel 8 - 15 juni 1958”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 13 (1958), p. 525-531 Zaalberg, C.J.P. “De negende vergadering van de Internationale Vereeniging tot Wettelijke Bescherming der Arbeiders”, in: Sociale Voorzorg, 3 (1921), p. 732-743 [plannen voor een fusie van de internationale verenigingen Werkloosheid, Sociale Verzekering en Wettelijke Bescherming van de Arbeid; met als bijlage lijst van tijdens de conferentie aangenomen besluiten en wensen]
Nederlandse koloniën (Ned. Indië, Suriname, Antillen) De voormalige koloniën vallen buiten het onderzoek, derhalve zijn slechts enkele titels opgenomen. De sociale zekerheid kwam in de koloniën slechts langzaam tot ontwikkeling. Carpentier Alting, A.S. “Europeesch hulpbetoon in Nederlandsch-Indië”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 7 (1906), p. 189-193, 201-205 en 213-216 Garde, W.A. van de "De Nederlandsch-Indische ongevallenregeling 1939", in: De Sociale Verzekeringsgids, 27 (1947), p. 7-9 en 25-28 Garde, W.A. van de "Wettelijke regeling der ouderdomsvoorziening in Ned.-Indië", in: De Sociale Verzekeringsgids, 27 (1947), p. 35-37
212
Keesing, I.G. "Sociale verzekering in Nederlandsch Oost-Indië", in: De Sociale Verzekeringsgids, 19 (1938-1939), p. 165-166 Keesing, I.G. "Een ongevallenregeling voor Nederlandsch-Indië", in: De Sociale Verzekeringsgids, 19 (1938-1939), p. 116-118 Keuskamp, W.J. "De Curacaose ongevallenregeling", in: Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 161-169 Penris, P.W.L. "Wettelijke ongevallenregeling voor Ned.-Indië", in: Geneeskundig Tijdschrift der Rijksverzekeringsbank, 23 (1938), p. 289-306 Penris, P.W.L. "De Indische ongevallenregeling in de praktijk", in: Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde, 24 (1946), p. 241-243 Tetering, P.Th.J. van "De Nederlandsch-Indische Ongevallenregeling", in: De Sociale Verzekeringsgids, 20 (1939-1940), p. 157-159 Redactie “Instellingen van Weldadigheid in Nederlandsch Oost-Indië”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 13 (1912), p. 409-414 [lijst met statistische gegevens van instellingen exclusief particuliere spaarbanken en begrafenisfondsen] Redactie “Armenzorg in Nederlandsch Oost Indië”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 19 (1918), p. 119-120 Keuskamp, W.J. “De Curacaose ongevallenregeling”, in: Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 161-169
1.2.2. COMPARATIEF Bak, H., F. van Holthoon, H. Krabbendam (red.) Social and secure? Politics and culture of the welfare state: a comparative inquiry Amsterdam, 1996. 403 p. [bundel artikelen over aspecten van de verzorgingsstaat in Nederland, de Verenigde Staten en Canada in de periode 1870-1995] Baldwin, Peter “The Scandinavian Origins of the Social Interpretation of the Welfare State”, in: Comparative Studies in Society and History, 1989, p. 3-24. Bauer, Rudolph en Anna-Maria Thränhardt Die verbandliche Wohlfahrtspflege im internationalen Vergleich
213
Opladen, 1987. Casey, B., en G. Bruche Work or retirement? Labour market and social policy for older workers in France, Great Britain, the Netherlands, Sweden and the USA Aldershot, 1983. 191 p. Davidson, A. Two models of welfare. The origins and development of the welfare state in Sweden and New Zealand, 1888-1988 Uppsala, 1989. 432 p. Esping-Andersen, G. The three worlds of welfare capitalism Cambridge, 1990. 248 p. Esping-Andersen, G. State and market in the formation of social security regimes. A political economy approach San Domenico di Fiesole [European University Institute], 1987. 95 p. Flora, Peter, en Heidenheimer The Development of Welfare States in Europe and America New Brunswick/London, 1981. Goudswaard, K.P., Ph.R. de Jong, V. Halberstadt The Realpolitik of social assistance. The Dutch experience in international comparison Leiden, 1994. 24 p. [Research memorandum, Faculty of Law, Department of Economics, Rijks Universiteit Leiden, 94-09] Hage, J., R. Hanneman, E.T. Gargan State responsiveness and state activism. An examination of the social forces and state strategies that explain the rise in social expenditures in Britain, France, Germany and Italy, 1870-1968 Londen, 1989. 319 p. Kersbergen, K. van Social capitalism. A study of Christian democracy and the welfare state Londen, 1995. 289 p. Köhler, P.A., en H.F. Zacher (red.) The evolution of social insurance, 1881-1981. Studies of Germany, France, Great Britain, Austria and Switzerland Londen/New York, 1982. 453 p. Köhler, P.A., en H.F. Zacher (red.) Ein Jahrhundert Sozialversicherung in der Bundesrepublik Deutschland, Frankreich, Grossbritannien, Oesterreich und der Schweiz Berlin, 1981. 871 p. [Schriftenreihe für internationales und vergleichendes Sozialrecht, Bd. 6] Krimm, Herbert e.a. Das diakonische Amt der Kirche im ökumenischenn Bereich Stuttgart, 1960. 219 p. [bewerking van een standaardwerk uit 1953; diaconaat in Denemarken, Finland, Nederland (alleen de Nederlandse Hervormde Kerk), Frankrijk, Noorwegen, Zweden en de Verenigde Staten]
214
Krimm, Herbert e.a. Quellen zur Geschichte der Diakonie. I. Altertum und Mittelalter Stuttgart, 1960. 169 p. Krohn, mw. M.E. Staat und Sozialversicherung in Gross-britannien und Deutschland Berlin-Leipzig-Wien, 1943 [bespreking in De Sociale Verzekeringsgids, 23 (1942/43), p. 118-119] Lawson, Roger “Gegensätzliche Tendenzen in der Sozialen Sicherheit: Ein Vergleich zwischen Groszbrittannien und Schweden”, in: Zeitschrift für ausländisches und internationales Arbeitsrecht, 1987, p. 23-44. Leewis, J. "Werkloozenverzekering", in: De Nieuwe Tijd, 11 (1906), p. 589-601, 754-763 en 851-857 [bespreking van de situatie in Groot-Brittannië, Zwitserland, Italië, Frankrijk, Oostenrijk, Hongarije, Denemarken, Zweden, Noorwegen, België en Duitsland] Linden, M. van der (red.) Social security mutualism. The comparative history of mutual benefit societies Bern, 1996. 706 p. Mannoury, J. “De Franse sociale wetgeving onder Napoleon III en het ontstaan van de verplichte sociale verzekering in Duitsland en Oostenrijk”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 13 (1958), p. 700-707 Mommsen, W.J. (red.) The emergence of the welfare state in Britain and Germany 1850-1950 Londen, 1981.443 p. + Mommsen, W.J. red. Die Entstehung des Wohlfahrtstaates in Groszbrittannien und Deutschland 1850-1950 Stuttgart, 1982. Nautz, J.P., en J.F.E. Bläsing Staatliche Intervention und gesellschaftliche Freiheit. Staat und Gesellschaft in den Niederlanden und Deutschland im 20. Jahrhundert Melsungen, 1988. 298 p. Paci, Massimo “Long waves in the development of welfare systems”, in: Charles Maier, Changing boundaries of the political z. pl., 1987, p. 179-200. Prae-adviezen voor de Benelux-studieconferentie, georganiseerd door Het Algemeen Belgisch Vakverbond, La Fédération Nationale des Ouvriers du Luxembourg, Het Nederlands Verbond van Vakverenigingen, te houden van 19 tot en met 24 April 1948 te Amsterdam. IV: Sociale lasten, M.A. Doucy, J. Fohrman, J. Mannoury Amsterdam, 1948. 105 p. Rein, M., G. Esping-Andersen en L. Rainwater Stagnation and renewal in social policy. The rise and fall of policy regimes
215
Armonk, N.Y en Londen, 1987. 191 p. Richards, R. Closing the door to destitution. The shaping of the social security acts of the United States and New Zealand University Park, PA, 1994. 178 p. Ritter, G.A. Sozialversicherung in Deutschland und England. Entstehung und Grundzuege im Vergleich München, 1983. 188 p. Ritter, G.A. Der Sozialstaat. Entstehung und Entwicklung im internationalen Vergleich München, 1989. Sachsze, Christoph, en Florian Tennstedt Soziale Sicherheit und soziale Disziplinierung. Beiträge zu einer historischen Theorie der Sozialpolitik Frankfurt am Main, 1986, 302 p. Sachsze, Christoph “Der Wohlfahrtsstaat in historischer und vergleichender Perspektive”, in: Geschichte und Gesellschaft, 1990, heft 4, p. 479-490. Schenk Brill, A.M. van Is verzekering noodzakelijk en ingrijping door den staat noodig? Een overzicht van het verzekeringswezen in Duitschland, Oostenrijk-Hongarije, Frankrijk, Belgie, Denemarken, Engeland en Nederland, benevens een korte schets der Ongevallenwet 1901 en een overzicht van het Wetsontwerp Ziekteverzekering 1907 Amsterdam, 1906. 48 p. Schmidt, Manfred G. Sozialpolitik. Historische Entwicklung und internationaler Vergleich Opladen, 1988. 334 p. Scholl, S.H. o. praem. 150 Jaar katholieke arbeidersbeweging in West-Europa 1789-1939 Hilversum, 1961. 549 p. [met illustraties van Frans Masereel; bijdragen over: het Vaticaan, België, Duitsland, Frankrijk, GrootBrittannië, Italië, Nederland (door P.H. Winkelman), Oostenrijk, Portugal, Spanje, Zwitserland en het Internationaal Christelijk Vakverbond opgericht in 1920; met beredeneerde bibliografie (p. 521-531)] Spitaels, G., en D. Klaric Le salaire indirect et la couverture des besoins sociaux. Vol. 3: La comparaison internationale: Allemagne, France, Italie, Pays-Bas Brussel, 1971. 829 p. Tennstedt, Florian “Anfänge sozialpolitischer Intervention in Deutschland und England - einige Hinweise zu wechselseitigen Beziehungen”, in: Zeitschrift für Sozialreform, 29 (1983), heft 8/10, p. 631-648. Veraghtert, Karel en Brigitte Widdershoven Twee eeuwen solidariteit. De Nederlandse, Belgische en Duitse ziekenfondsen tijdens de negentiende en twintigste eeuw Amsterdam/Zeist, 2002. 358 p.
216
[gebaseerd op literatuuronderzoek en geschreven in opdracht van de Stichting Historie Ziekenfondswezen] Voogd, J. de, e.a. Guaranteed minimum income arrangements in the Netherlands, Belgium, Denmark, France, Germany and Great Britain Den Haag en Rotterdam, [1995]. 210 en 65 p. Westerveld, M. Keuzes van gisteren... een blauwdruk voor morgen? Honderd jaar sociale-verzekeringspensioenen in de Bondsrepubliek Duitsland, Groot-Brittannie en Nederland = Yesterday's choices... tomorrow's blueprint? One hundred years of state social security in the Federal Republic of Germany, Great Britain and the Netherlands 's-Gravenhage, 1994. 541 p. De financiering der sociale verzekering Rapporten, aangeboden aan het jaarlijks congres van het “Institut International de Finances Publiques” en opgenomen in “Public Finance” 1950, nr. 3, p. 259-496 [bespreking door F. de Roos in Sociaal Maandblad, 8 (1953), p. 12-14] diverse schrijvers Speciale aflevering van het Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 2 (1923), p. 245-260 [korte artikelen over de organisatie van de armenzorg in: Frankrijk, Zwitserland, Duitsland en Engeland; teksten in de eigen taal gevolgd door vertalingen in het Nederlands] diverse schrijvers Speciale aflevering van het Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 2(1923), p. 341-356 [korte artikelen over de organisatie van de armenzorg in: België, Denemarken, Engeland, Zwitserland; teksten in de eigen taal gevolgd door vertalingen in het Nederlands] diverse schrijvers Speciale aflevering van het Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 3 (1924), p. 65-80 [over de armenzorg in België, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland] NN “Overzicht van de ongevallenwetgeving”, in: Sociaal Weekblad, 17 (1903), p. 350-351 [in tabelvorm; opgenomen zijn: Duitsland, Oostenrijk, Noorwegen, Finland, Groot-Brittannië, Denemarken, Italië, Frankrijk, Spanje, Nieuw-Zeeland, Zuid-Australië, Nederland, Zweden en Britsch Columbia] NN “Het vraagstuk der werkloosheidsverzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 8 (1909), p. 365-369 [vergelijking van de situatie in negen Europese landen] NN “Ouderdoms- en invaliditeitsverzekering in het buitenland”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 8 (1909), p. 163-166 en 174-177 [vergelijking van de situatie in vijf Europese landen] NN
217
“Invaliditeits- en Ouderdomsverzekering in verschillende landen”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 305-306 [gegevens uit Denemarken, Groot-Brittannië, Canada, Nederland en Duitsland] NN “De verplichte ziekteverzekering in verschillende landen”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 336-338 en 347-348 [gebaseerd op studies van het Internationaal Arbeidsbureau] NN Stelsels van sociale zekerheid, van toepassing op de werknemers in de kolenmijn- en ijzer- en staalindustrie in de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal en in Groot-Brittannië Den Haag, Staatsdrukkerij, 1957 [samengesteld door de Hoge Autoriteit van de E.G.K.S. ; vergelijking van de stelsels in de landen van de E.G.K.S. en Groot-Brittannië]
218
1.2.3. EUROPA ALS GEHEEL; EUROPESE ECONOMISCHE GEMEENSCHAP (met Europees Sociaal Handvest) Alber, J. Vom Armenhaus zum Wohlfahrtsstaat. Analysen zur Entwicklung der Sozialversicherung in Westeuropa Frankfurt am Main, 1982. 280 p. Boldt, G., P. Horion, G. Camerlynck De rechtspraak in arbeidszaken en zaken betreffende sociale zekerheid in de landen der Europese gemeenschappen: toestand per 1 januari 1968 [Brussel] [Europese Gemeenschappen], 1973. 679 p. [Collectie arbeidsrecht, Commissie der Europese Gemeenschappen] Baldwin, P. The politics of social solidarity. Class bases of the European welfare state, 1875-1975 Cambridge, 1990. 353 p. Bock, G., en P. Thane (red.) Maternity and gender policies. Women and the rise of the European welfare states, 1880s-1950s Londen, 1991. 259 p. Castles, Francis “Welfare State Development in Southern Europe”, in: Westeuropean Politics, 1995, vol. 2, p. 291-313. Damme, D. van Armenzorg en de staat. Comparatief-historische studie van de origines van de moderne verzorgingsstaat in West-Europa (voornamelijk achttiende tot begin negentiende eeuw) Gent, 1990. 328 p. Debray, J.R. (red.) Securité sociale: évolution ou révolution? Parijs, 1968. 230 p. Diederiks, H., e.a. Van agrarische samenleving naar verzorgingsstaat. De modernisering van West-Europa sinds de vijftiende eeuw Groningen, 1987-1994, 2 dln. De economische invloed van de sociale zekerheid Brussel [Commissie van de Europese Gemeenschappen]/ Luxemburg [Bureau voor Officiële Publikaties der Europese Gemeenschappen], 1970. 209 p. Financiering van de sociale zekerheid in de landen van de EEG. Studie van het Internationaal Arbeidsbureau op verzoek van de Commissie van de Europese Economische Gemeenschap in samenwerking met het directoraat-generaal Sociale Zaken Brussel [Europese Economische Gemeenschap], 1962. 167 p. [Verzameling studies. Serie sociale politiek, nr. 5] Flora, P. (red.) Growth to limits. The Western European welfare states since World War II Berlin, 1986-1987, 5 dln. [Vol. 1: Sweden, Norway, Finland, Denmark. Vol. 2: Germany, United Kingdom, Ireland, Italy. Vol. 3: ?? Vol. 4: Appendix (synopses, bibliographies, tables)]
219
Geremek, Bronislaw Geschichte der Armut. Elend und Barmherzigkeit in Europa München, 1991. 308 p. [Duitse vertaling van een oorspronkelijk in het Pools geschreven boek; de schrijver publiceerde veel over armoede in laat-middeleeuws Europa] Gussenhoven, G.A.M. “Sociale zekerheid van migrerende werknemers in Europees verband”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 14 (1959), p. 200-212 [bespreking van enkele Europese richtlijnen vastgesteld door de Europese Raad] Heide, H. ter “Sociale lasten en loonkosten in de E.E.G.”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 19 (1964), p. 333-346 [vergelijkend overzicht met statistische gegevens] Herrmann, Peter Sozialpolitik in der Europäischen Union Rheinfelden/Berlin, 1997. Johnson, P. The measurement of social security convergence. The case of European public pension systems since 1950 San Domenico (FI) [European University Institute], 1998. 25 p. Koopmans, T. “Het Hof van Justitie van de Europese gemeenschappen en de sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 21 (1966), p. 314-328 Korte, M. de "Euromarkt en de sociale verzekering", in: Gids voor personeelsbeleid, arbeidsvraagstukken, sociale verzekering, 40 (1960-1961), p. 255-257 en 260-262 Korte, M. de "De ongevallenverzekeringen in de Euromarktlanden", in: Gids voor personeesbeleid, arbeidsvraagstukken, sociale verzekering, 42 (1962), p. 40-44 [vergelijking van deze verzekeringen in de zes landen aangesloten bij de EEG] Korte, M. de "De recente ontwikkeling van de sociale verzekering in de Euromarktlanden", in: Gids voor personeelsbeleid, arbeidsvraagstukken, sociale verzekering, 43 (1963), p. 10-13 Levelt-Overmars, mevr. W.M. “De aanwijzing van de toepasselijke wetgeving in de E.E.G.-verordeningen inzake sociale zekerheid”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 22 (1967), p. 689-701 [commentaar op een arrest van het Europese Hof van Justitie] Lis, C., H. Soly, D. Van Damme Op vrije voeten? Sociale politiek in West-Europa (1450-1914) Kritak, Leuven, 1985. 240 p. Made, A.J. van der
220
“De problemen op het gebied van de sociale verzekering voor de grensarbeiders”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 19 (1964), p. 626-639 Ontwikkeling en tendenties van de stelsels van sociale zekerheid der lid-staten van de Europese Gemeenschappen en Groot-Brittannie Luxemburg [Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal], 1966. 188 p. Pieters, D.C.H.M., en J.L.M. Schell Inleiding tot het sociale zekerheidsrecht van de landen van de Europese Gemeenschap 's-Gravenhage [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1990. 274 p. Praag, Ph. van “Harmonisatie en egalisatie in E.E.G.-verband van de verschillende sociale verzekeringssystemen”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 22 (1967), p. 606-613 [schrijver is verbonden aan het Directoraat-Generaal voor Sociale Zaken van de EEG] Les régimes complementaires de sécurité sociale = Complementary systems of social security Brussel, 1975, 3(?) dln. [EISS yearbook, 1973] The retirement age in Europe, retrospections and perspectives of social security = l'Age de la retraite en Europe. Les rétrospectives et perspectives de la sécurité sociale Deventer, 1980. 224 p. [EISS yearbook, 1978-1980, part 1] Schell, J. (red.) De toekomst van de volksverzekeringen in Europa Tilburg, 1991. 139 p. Schoorl, J. “De concrete betekenis van de E.E.G.-verordeningen op het terrein der sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 15 (1960), p. 82-87 Schuurbeque Boeye, J. "Internationale arbeidsverdragen en de sociale verzekeringen", in: De Sociale Verzekeringsgids, 13 (1932-1933), p. 341 The social security and the economic crisis. Proceedings of the European Institute for social security Deventer, 1982-1984, 2 dln. [EISS yearbook, 1982-1983:1] Social security reforms in Europe Deventer, 1980-1982, 2 dln. [EISS yearbook, 1978-1980:2, 1980-1981:1] Valk, W. de “De juridische structuur van de verordeningen nr 3 en 4 van de E.E.G., inzake de sociale zekerheid van migrerende werknemers”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 15 (1960), p. 763-773 Veldkamp, G.M.J. De harmonisatie van de sociale zekerheid in E.E.G.-verband. Prae-advies van het XXIIIste congres van de Vlaamse juristenvereniging gehouden te Leuven op 11 mei 1968 Alphen aan den Rijn, 1969. 32 p.
221
Ven, A.C.M. van de “Het Belgisch-Nederlands verdrag inzake de sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 3 (1948), p. 122-129 en 146-159 [het verdrag, dat werd gesloten op 29 augustus 1947, had betrekking op alle sociale verzekeringen behalve de ongevallenverzekering; met op p. 155-159 de tekst van het verdrag; schrijver was verbonden aan de afdeling Sociale Verzekeringen van het ministerie van Sociale Zaken c.a.] Ven, A.C.M. van der “Enkele algemene beschouwingen over verordening nr. 3 van de Raad van de Europese Economische Gemeenschap inzake de sociale zekerheid van migrerende werknemers”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 16 (1961), p. 22-30 Verrijn Stuart, G.M. “Enkele sociale aspecten van de Europese Gemeenschap”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 13 (1958), p. 7-13 Vergelijkende studie van de uitkeringen van de sociale zekerheid in de landen van de E.E.G.. Studie van het Internationaal arbeidsbureau op verzoek van de Commissie van de EEG in samenwerking met het directoraat-generaal van sociale zaken Brussel [EEG], 1962. 145 p. [Verzameling studies. Serie sociale politiek, nr.4] The welfare state in Europe: origins, constraints and recent trends. Proceedings of the IDPADseminar, The Hague, 13-15 June 1983 Den Haag [IDPAD], 1983. 446, [10] p. NN “Internationale regeling van de ziekteverzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 4 (1926), p. 393-395 NN “Invaliditeits- en ouderdomsverzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 4 (1926), p. 145-146 [plan tot een Nederlands-Duits verdrag om dubbele verzekering te voorkomen] NN "Europese conferentie over de sociale zekerheid", in: Ruim Zicht, 12 (1963/64), p. 244-246
Europees Sociaal Handvest Borst, P. “Het Europees Sociaal Handvest”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 23(1968), p. 83-96 [in 1961 ondertekend en in 1965 in werking getreden; het ratificatie-ontwerp is ingediend] Rhijn, A.A. van “Het Europees Sociaal Handvest”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 14 (1959), p. 194-199 [schrijver is oud-staatssecretaris en hoofd van de Nederlandse delegatie aan een tripartite conferentie in Straatsburg] Tybout, mej. J.
222
“Het Europees Sociaal Handvest”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 21 (1967), p. 299-304 NN "Europees Sociaal Handvest, voorlopig nog een vrome wens ?", in: Ruim Zicht, 7 (1958/59), p. 266-269.
223
1.2.4. AFZONDERLIJKE LANDEN
Australië Kewley, T.H. Social security in Australia, 1900-72 Sydney, 1973, 2de herziene druk. 586 p België Albers, J.W. “Werkloosheidsverzekering in België”, in: De Vakbeweging, 17 (1937), 7 januari 1937 Albers, J.W. “Werkloosheidsverzekering in België”, in: De Vakbeweging, 17 (1937), 2 september 1937 Arcq, E. en P. Blaise “De politieke geschiedenis van de sociale zekerheid in België”, in: Belgisch Tijdschrift voor sociale zekerheid, 40 (1998), p. 491-746. Blanpain, R. “De Nationale Arbeidsraad”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 17 (1962), p. 17-37 [schrijver is verbonden aan de Katholieke Universiteit Leuven; de Belgische Nationale Arbeidsraad lijkt op de Nederlandse SER, maar kent geen kroonleden; voorlopers waren de Hogere Arbeidsraad uit 1892 en de Hoge Raad voor de Arbeid en de Maatschappelijke Voorzorg uit 1935] Bock, mevr. G. de “De opleiding voor het maatschappelijk werk in België”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 21 (1967), p. 374-384 [met korte geschiedenis periode 1920-] Breedvelt, F. "De wettelijke verplichte verzekering tegen de gevolgen van ziekten. België", in: Economisch-Statistische Berichten, 15 (1930), II, p. 703-705 Cassiers, F.J.A.F. “Het verschil tussen de Nederlandse en de Belgische wetgeving inzake ziekte, invaliditeit, werkloosheid en kinderbijslag”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 6 (1951), p. 26-39 [vergelijkend onderzoek] Cremer, R. “De mutualistische beweging in Belgie”, in: Belgisch Tijdschrift voor sociale zekerheid, 1 (1964), p. 12-137 Deleeck, H. (red.) Bestaanszekerheid en sociale zekerheid. Doelmatigheid van de sociale zekerheid en eerste schets van sociale indikatoren inzake bestaanszekerheid Brussel [Diensten van de Eerste Minister], 1978, 2 dln.
224
Deleeck, H. De architectuur van de welvaartsstaat of een beschrijving van de principes, de feiten en de problemen van deze samenleving Leuven/Amersfoort, 1992. 305 p. [1886-1992] Denis, P. Droit de la sécurité sociale Brussel, 1986, 5de druk. 673 p. Dompierre de Chaufepié, H.J. de “La Belgique Charitable”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 6 (1905), p. 183-185 Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Het Bureel der Weldadigheid te Antwerpen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p. 358-360 en 372-374 Doucy, A. "Herziening der sociale zekerheid in België", in: Economisch-Statistische Berichten, 33 (1948), p. 568-571 Esveld, N.E.H. van "Op de grens tussen sociale en particuliere verzekering", in: Het Verzekerings-Archief, 25 (1946), p. 177-196 Everts, J. “Het Belgisch congres van openbare en private liefdadigheid, sociale voorzorg en volksgezondheid en wat wij daaruit voor Nederland kunnen leeren”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 9 (1930), p. 2568-2572 en 2582-2584 Fuss, Henri De organisatie van de verplichte verzekering tegen werkloosheid Brussel, 1937 [1ste en 2de verslag; ontwikkelingsgeschiedenis van de verplichte verzekering in België en voorstellen tot hervorming daarvan] Gerard, Emmanuel De Christelijke arbeidersbeweging in België 2 delen; Leuven, 1991. 388 p. en 624 p. KADOC Studies 11 [deel I handelt over de algemene ontwikkeling van de christelijke arbeidersbeweging; deel II over de verschillende arbeidersorganisaties waaronder de mutualiteiten (ziekenfondsen), de vakbeweging, de organisaties voor vrouwen en jeugdige arbeiders, de coöperaties en de standsorganisaties] Graeve, A. de “De “Commissie van Openbare Onderstand”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 21 (1967), p. 385-389 Groeneveld, H.W. "Nederlandsch-Belgisch verdrag inzake de invaliditeits- en ouderdomsverzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 13 (1932-1933), p. 228-229
225
Henrard, Hubert “Les Ecoles Belges de service social”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 3(1924), p. 198-200 [met Nederlandse vertaling; er zijn de volgende scholen: 1 in Brussel (gemengd, neutraal) 2 in Brussel (katholiek, Nederlands en Frans, vrouwen) 2 in Ukkel (socialistisch, gemengd, Nederlands en Franstalig) 2 in Antwerpen (liberaal [sic], gemengd, Frans en Nederlandstalig) 2 in Heverlee bij Leuven (katholiek, mannen, twee talen) totaal 9 scholen] Keesing, I.G. "De ouderdomsverzekering in België voor 25 jaar en thans", in: De Sociale Verzekeringsgids, 19 (1938-1939), p. 11-14 Keesing, I.G. "Reorganisatie der werkloosheidsverzekering in België", in: Economisch-Statistische Berichten, 23 (1938), p. 300-302 Keesing, I.G. "De ontwikkeling der werkloosheidsverzekering in Belgie", in: De Sociale Verzekeringsgids, 18 (1937-1938), p. 55-57 Leen, Walter Werkloosheidsverzekering en werkloozensteun in België Den Haag, 1933. Leen, Walter De sociale verzekeringen in België Antwerpen, 1939 Lennep, R. van De werkloozenverzekering in België. Inleidende beschouwingen Antwerpen en Den Haag, 1933 [Vlaamsche Rechtskundige Bibliotheek. Uitgave door het Rechtskundig weekblad] Lietaert Peerbolte, L. “Over de hervorming der Belgische weldadigheid”, in: Sociaal Weekblad, 15 (1901), p. 170-172, 184-186, 366-367 en 458-462 Morren, H.J. "Werkloosheidsverzekering in Belgie", in: Economisch-Statistische Berichten, 15 (1939), p. 46-47 Olbrechts, Alfons "De Belgische sociale verzekering in vogelvlucht", in: De Sociale Verzekeringsgids, 18 (1937-1938), p. 65-69 Olbregts, A. "De verzekering tegen de geldelijke gevolgen van invaliditeit, ouderdom en vroegtijdigen dood in België", in: De Sociale Verzekeringsgids, 20 (1939-1940), p. 93-97 Rang, J.F. “De verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering in België”, in:
226
Sociaal Maandblad Arbeid, 19 (1964), p. 387-405 Schouwenburg, M.G.L. van “De Belgische sociale verzekering in opmarsch”, in: Sociaal Maandblad, 2 (1947), p. 53-59 Senaeve, P. De bestrijding van de armoede in Belgie. Analyse van het toekennen van een gewaarborgd inkomen en van de hervorming van de COO's Leuven, 1977. 615 p. Sleurs, J. “Commissie van Openbare Onderstand”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 21 (1967), p. 390-396 Souvereyns, Geert Solidair in gezondheid. 100 jaar christelijk mutualisme in de Kempen Leuven/Turnhout, 2001. 367 p. [geschiedenis van het in 1901 opgerichte CM-Verbond van het arrondissement Turnhout; het Verbond hield zich bezig met verzekeringen tegen de gevolgen van ziekte, arbeidsongeschiktheid, ouderdom, bevalling en zwangerschap; mutualiteiten zijn onderlinge verzekeringen] Trine, A. “De erkende sociale secretariaten voor werkgevers in België”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 10 (1955), p. 725-732 [administratiekantoren van de sociale verzekeringen] Troclet, L.E. La sécurité sociale en Belgique Brussel, 1961-.... V. “De kwestie der arbeiderspensioneering in België”, in: Sociaal Weekblad, 14 (1900), p. 244-246 Vanthemse, G. De beginjaren van de sociale zekerheid in Belgie, 1944-1963 Brussel, 1994. 206 p. Veen, mej. M.J.H. van der “Sociale zorg door de overheid in andere landen. Resultaten van een zwerftocht/III België ” in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 10 (1956), p. 57-59 Ven, A.C.M. van de “Het Belgisch-Nederlands verdrag inzake de sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid , 3(1948), p. 122-129 en 146-159 [het verdrag, gesloten op 29 augustus 1947, had betrekking op alle sociale verzekeringen behalve de ongevallenverzekering; met op p. 155-159 de tekst van het verdrag; schrijver was verbonden aan de afdeling Sociale Verzekeringen van het ministerie van Sociale Zaken c.a.] Vries, C.W. de "De Belgische wet inzake de verplichte verzekering tegen onvrijwillige werkloosheid", in: Economisch-Statistische Berichten, 23 (1938), p. 770-771 Redactie
227
“Nationaal Congres van openbare en private liefdadigheid, sociale voorzorg en volksgezondheid in België”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 9 (1930), p. 2373-2374 [congres te Antwerpen op 14-18 juli 1930] NN “Bureel van Weldadigheid te Antwerpen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 1 (1900), p. 207-208 [feest bij het honderdjarig bestaan] NN “Ongevallenverzekering in België”, in: Sociaal Weekblad, 15 (1901), p. 229-230 NN “Eindelijk ?”, in: De Nederlandsche Werkgever, 10 (1932), p. 154-155, 377-378, 419 en 489-490 [ratificatie van het Nederlands-Belgisch verdrag inzake de wederkerigheid van de ongevallen- en invaliditeitsverzekering] NN "Bureau Belgische Zaken: belangrijke schakel bij sociale verzekering", in: Ruim Zicht, 16 (1967/68), nr. 5, p. 5 [dit in of kort na 1933 opgerichte bureau was ondergebracht bij de Raad van Arbeid in Breda en onderhield de contacten met Belgische uitkeringsinstanties; aanleiding tot oprichting was de inwerkingtreding van het verdrag tussen Nederland en België inzake invaliditeits- en ouderdomsverzekering per 1 april 1933] Vijftig jaar sociale zekerheid ... en daarna? Brussel, 1995, 10 dln. [1945-1995; afzonderlijke delen zijn in NCC opgenomen]
Canada Ismael, J.S. (red.) The Canadian welfare state. Evolution and transition Edmonton, Alb., 1987. 390 p. Moscovitsch, A., e.a. The welfare state in Canada. A selected bibliography, 1840 to 1978 Waterloo, Ontario, 1983 Struthers, J. The limits of affluence. Welfare in Ontario, 1920-1970 Toronto, 1994. 401 p.
Denemarken Dompierre de Chaufepié, H.J. de “De armenzorg in Denemarken”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 11 (1910), p. 235-238
228
Christensen, J. Socialpolitiske strategier 1945-1972: en undersögelse af udviklingen i de politiske aktörers socialpolitiske maalsätninger og dens betydning for de sociale udgifter Odense, 1998. 252 p. Monchy, S.J.R. de “Staatsarmenzorg in Denemarken”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 7 (1906), p. 37-39 [gebaseerd op boek The Danish Poor Relief System door Edith Sellers] Schoonderbeek, W. “De nieuwe Deense bijstandswet”, in: Sociale Zorg, 24 (1962), p. 111-112 Verschoor, A.L. “Staatspensioneering in Denemarken”, in: Sociaal Weekblad, 15 (1901), p. 255-257 Verschoor, A.L. “Armenzorg in Denemarken”, in: Sociaal Weekblad, 17 (1903), p. 97-100 [geschiedenis vanaf 1799] Verschoor, A.L. “Aanvullende wetten der Deensche Armenwet”, in: Sociaal Weekblad, 23 (1909), p. 265-267 Verschoor, A.L. “Werkloosheidsverzekering in Denemarken”, in: Sociaal Weekblad, 23 (1909), p. 281-283 NN “Verdrag over ongevallenverzekering tusschen Nederland en Denemarken”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 26 (1927), p. 529-530
Duitsland teksten Born, Karl Erich, Hansjoachim Henning en Florian Tennstedt Quellensammlung zur Geschichte der deutschen Sozialpolitik 1867 bis 1914 [groots opgezette, nog niet voltooide bronnenpublicatie over de geschiedenis van de sociale verzekeringen, de arbeidersbeweging en de arbeidersbescherming] literatuur Aulnis de Bourouill, J. baron d’ en H.B. Greven De werking der Duitsche Wet van 22 juni 1889 op de invaliditeits- en ouderdomsverzekering z. pl. en z.j. [bespreking door H. Goeman Borgesius in De Economist, 1897, p. 622-635]
229
Bellermann, M. Sozialpolitik. Eine Einführung für soziale Berufe Freiburg, 1995, 2de vermeerderde druk. 188 p. [Oorspronkelijk verschenen als proefschrift Berlijn, 1977 onder de titel van: Sozialpolitik und Selbstverwaltung, Enstehung der Sozialversicherung und ihre Entwicklung seit 1950 unter dem Gesichtspunkt finanzieller Selbstbeteiligung] Blankenberg, W.R. “De armenzorg in het koninkrijk Beieren”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 129-130 Blankenberg, J.F.L. “Deutscher Verein für Armenpflege und Wolhtätigkeit”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 6 (1905), p. 260-262 Blüm, N., en H.F. Zacher (red.) 40 Jahre Sozialstaat Bundesrepublik Deutschland Baden-Baden, 1989. 800 p. Broecker, Bruno “De ondersteuning der werkloozen in Duitschland”, in: De Vakbeweging, 6 (1926), p. 278-283 Broecker, Bruno “De nieuwe Duitsche wet op de arbeidsbemiddeling en de werkloosheidsverzekering”, in: De Vakbeweging, 7 (1927), p. 461-465. Bundessozialhilfegesetz mit Ausführungsgesetzen der Länder. Verordnung zur Kriegsopferfürsorge, Unterhaltssicherungsgesetz und anderen ergänzenden Vorschriften. Textausgabe mit Verweisungen und Sachverzeichnis München, 1964, 3de vermeerderde druk. 381 p. Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Een Hamburgsche gids der weldadigheid”, in: Tijdschrift voor Armenzorg, 3 (1902), p. 161-163 [beschrijving van de armenzorg in deze stad] Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Armverzorging in Hamburg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 317-319, 325-326, 329-331 en 337338 Dompierre de Chaufepié, H.J. “Een handboek voor armverzorging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 5 (1904), p. 63-64 [recensie van R. Kluge, Handbuch für Armenpflege (Hamburg, 1903)] Dompierre de Chaufepié, H.J. “Armverzorging in Berlijn met toepassing op Nederland”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 5 (1904), p. 301-303 Duijs, R. v.d. “Sociale verzekering en werkloozensteun in Duitschland”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming, 12(1933), p. 3581- 3584
230
Eghigian, Greg, Making Security social. Disability, Insurance and the Birth of the social Entitlement State in Germany Michigan, 2000. 400 p. [kritische analyse van het stelsel van sociale verzekeringen en de welvaartsstaat] Emants, G. "De Duitsche wet tot verzekering van werklieden tegen ongelukken", in: Vragen des Tijds, 1883. Everts, J. “De organisatie van het maatschappelijk hulpbetoon in Duitschland”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 21 (1920), p. 49-51 Everts, J. “De organisatie van het maatschappelijk hulpbetoon te Frankfort a.d. Main”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 21 (1920), p. 53-54, 57-58 en 115-117 [uitgewerkt verslag van een lezing van dr. Hans Maier met op p. 115-117 een schema van het Wolhlfahrtsamt] Flaes, H. “Iets over de stedelijke armenzorg in Dresden”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 10 (1909), p. 212-213 en 218-220 Hippel, E. von Grundfragen der sozialen Sicherheit Tübingen, 1979. 76 p. Hirsch, J. Der Sicherheitsstaat. Das "Modell Deutschland", seine Krise und die neuen sozialen Bewegungen Frankfurt am Main, 1980. 186 p. Hockerts, H.G. Sozialpolitische Entscheidungen im Nachkriegsdeutschland. Alliierte und deutsche Sozialversicherungspolitik 1945 bis 1957 Stuttgart, 1980. 463 p. Holzinger, H. Die geschichtliche Entwicklung der sozialen Sicherung bei Arbeitsunfähigkeit Freiburg im Breisgau, 1992. 343 p. Jacobs, W. Lexikon der Sozialversicherung Frankfurt am Main, 1971. 349 p. Jongh, G.T.J. de De verzekering van werklieden tegen ongelukken in Duitschland; historisch-critisch beschouwd. Groningen, 1887. 179 p. [dissertatie Groningen] Kahrel, H. "Sociale verzekering in het Derde Rijk", in: De Sociale Verzekeringsgids, 14 (1933-1934), p. 433-435 Kamphuis, mej. M. “Ook het maatschappelijk werk in Duitsland zoekt nieuwe wegen”, in:
231
Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 7 (1953), p. 281-284 Keesing, I.G. "Crisisinvloeden op de sociale verzekering en op de jeugd in Duitschland", in: De Sociale verzekeringsgids, 13 (1932-1933), p. 342 en volgende Kruseman, J. “De herziening der duitsche wet op de ongevallen-verzekering”, in: Sociaal Weekblad, 14 (1900), p. 353-354 Lieven, A. "De invaliditeits- en ouderdomsverzekering voor beambten in Duitschland", in: De Sociale Verzekeringsgids, 13 (1932-1933), p. 289-291 Lindeijer, G.F. "Het vraagstuk der moederschapsverzekering in Duitschland", in: De Nieuwe Tijd, 17 (1912), p. 475-484 [Duits program van eisen ten aanzien van zwangeren en moeders; oproep in Nederland het Duitse voorbeeld te volgen] Luikinga, A.J. "Vondsten uit de archieven van de Deutsche Krankenkasse", in: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 89 (1945), p. 281-283 en 307-309 Moltzer, M.J.A. “1958, herdenkingsjaar voor Johann Hinrich Wichern”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 12 (1958), p. 349-354 en 361-365 [Wichern werd in 1808 in Hamburg geboren; grondlegger van de Innere Mission, stichter van een opleiding voor maatschappelijk werkers in 1858 in Berlijn] Moltzer, M.J.A. “Het leven van Alice Salomon”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 14 (1960), p. 19-23 [leefde 1872-1948; een van de grondleggers van het maatschappelijk werk in Duitsland; eerste directeur van de Soziale Frauenschule] Morren, H.J. “De werkloosheidsverzekering in Duitschland”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 17(1929), p. 450-459 Olberg, Paul “De strijd om de werkloosheidsverzekering in Duitsland”, in: De Vakbeweging, 10 (1930), p. 29-34 Preusser, N. (red.) Armut und Sozialstaat. I.Konzepte und Strukturen seit 1945. II.Herkunft und Entwicklung des Systems der sozialen Sicherung bis 1870. III.Die Entwicklung des Systems der sozialen Sicherung 1870 bis 1945. IV.Nachrichten aus der gefahrvollen Welt der unteren Klassen München, 1981-1983, 4 dln. Rapport van de Commissie tot onderzoek naar de controle bij de ziekenkassen in Duitschland, uitgebracht aan den minister van Arbeid, Handel en Nijverheid [Den Haag], 1929. 34 p. Reidegeld, E.
232
Staatliche Sozialpolitik in Deutschland: historische Entwicklung und theoretische Analyse von den Ursprüngen bis 1918 Opladen, 1996. 412 p. Sachsze, Christoph en Florian Tennstedt red. Geschichte der Armenfürsorge in Deutschland. Band 1: Vom Spätmittelalter bis zum 1. Weltkrieg [1ste druk, Stuttgart, Berlin en Köln, 1980. 367 p.; 2de uitgebreide druk, Stuttgart, Berlin en Köln, 1998, 384 p.] Sachsze, Christoph en Florian Tennstedt red. Geschichte der Armenfürsorge in Deutschland. Band 2: Fürsorge und Wohlfahrtspflege 1871 bis 1929 Stuttgart, Berlin en Köln, 1988. 272 p. Sachsze, Chr., en Florian Tennstedt Geschichte der Armenfürsorge in Deutschland. Bd.3: Der Wohlfahrtsstaat im Nationalsozialismus Stuttgart, 1992. 356 p. Schellhorn, W., H. Jirasek, Paul Seipp Das Bundessozialhilfegesetz: ein Kommentar für Ausbildung, Praxis und Wissenschaft Neuwied, 1993, 14de gewijzigde druk. 950 p. Schuurbeque Boeye, J. "De moeilijkheden van de sociale verzekering in Duitschland", in: De Sociale Verzekeringsgids, 13 (1932-1933), p. 241-242 Schuurmans Stekhoven, W. "Sprokkels uit het nieuwe sociale verzekeringsrecht in Duitsland", in: De Sociale Verzekeringsgids, 22 (1941-1942), p. 83-85 Smissaert, H. “Werklieden-verzekering en armwezen in Duitschland”, in: Onze Eeuw, 2 (1902), dl. III, p. 370-395 Smissaert, H. “Economische kroniek”, in: Onze Eeuw, 12 (1912), dl. IV, p. 429-448 [over de lasten die de sociale verzekeringen het Duitse bedrijfsleven oplegt] Smissaert, H. “Uit den strijd tusschen geneesheeren en verzekerden in Duitschland”, in: Onze Eeuw, 13 (1913), dl. I, p. 414-441 Snijder, A.A. "Vijf dagen om en bij de sociale verzekering in Rijnland", in: Tijdschrift der Rijksverzekeringsbank, 16 (1931), p. 97-124 Tennstedt, Florian Sozialgeschichte der Sozialpolitik in Deutschland. Vom 18. Jahrhundert bis zum Erstem Weltkrieg Göttingen, 1981. 240 p. Tennstedt, Florian Bettler, Gauner und Proleten. Armut und Armenfürsorge inder deutschen Geschichte. Ein Bildlesebuch Frankfurt am Main, 1998. 316 p. [1ste druk, 1983]
233
Tutein Nolthenius, R.P.J. De Duitsche ongevallenverzekering in de praktijk Haarlem, 1897. 163 p. [bespreking door W.L.P.A. Molengraaff in De Gids, 62 (1898), dl. III, p. 358-364] Veen, mej. M.J.H. van der “Sociale zorg door de overheid in andere landen. Resultaten van een zwerftocht/ IV Duitsland” in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 10 (1956), p. 172-176 Vegte, H. van der De verzekering van arbeiders tegen invaliditeit en de oude dag in Duitschland Leiden, 1893. 211 p. Vliegen, W.H. “De hervorming der duitsche ongevallenwetten”, in: Sociaal Weekblad, 15 (1901), p. 136-137 en 150-151 Vries, C.W. de “Uit de geschiedenis van het Fürsorgerecht in het Duitse rijk”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 14 (1960), p. 257-260 [periode van de Weimarrepubliek] Vries, C.W. de “Het Bundes Sozialhilfe Gesetz van 5 juli 1961”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 15 (1961), p. 360-362 Westerouen van Meeteren, F.W. van “De Duitsche ongelukken-verzekering in 1890”, in: De Economist, 1892, p. 61-65 [statistische gegevens] Zegers, G.D. en J.Th. van der Laan “De Ziektewet en de Ziekenfondswet”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 26 (1927), p. 97-103 en 117-118 [informatie over het Duitse systeem van de Krankenkassen] Eine Übersicht über die Entwicklung und den Stand der öffentlichen und privaten Wohlfahrtspflege in der Stadt Elberfeld, herausgegeben aus Anlass des 75 jährigen Jubiläums des "Elberfelder Systems" vom städtischen Wohlfahrtsamt Elberfeld, [1928], 657 p. NN “Verdrag tusschen Nederland en Duitschland betreffend ongevallenverzekering van 27 aug. 1907”, in: Centraal Orgaan voor de Werklieden-Verzekeringen, 5 (1908), p. 69-79 en 111-117 [met tekst van het verdrag, de memorie van toelichting, de memorie van antwoord en commentaar per artikel] NN “De Duitsche industrie en de arbeidersverzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 10 (1911), p. 150-152 NN “De ontwikkeling van het Duitsche “Knappschaft”-wezen”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 16 (1917), p. 52-55
234
[geschiedenis van de mijnwerkersfondsen] NN “Duitschlands’ sociale politiek in den wereldoorlog”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 18 (1919), p. 112-114 [gebaseerd op een artikel van pater Constantin Noppel in “Stimmen der Zeit”] NN “Invaliditeits- en ouderdomsverzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever, 4 (1926), p. 145-146 [plan tot een Nederlands-Duits verdrag om dubbele verzekering te voorkomen]
Frankrijk Ambler, John ed. The French Welfare State. Surviving Social and Ideological Change New York/London, 1991. Cohen, Y., en R. Baudoui (ed.) Les chantiers de la paix sociale (1900-1940). Textes réunis Fontenay-aux-Roses, 1995. 335 p. Colloque sur l'histoire de la sécurité sociale. Actes du 117e Congrès national des societés savantes, Clermont-Ferrand, 1992 Parijs [Association pour l'Etude de l'Histoire de la Sécurité Sociale], 1994. 334 p. Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Protestantsche diakonale zorg in Frankrijk”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 5 (1904), p. 61-63 Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Armenverzorging in Frankrijk”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 6 (1905), p. 41-43 Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Openbare armenzorg te Parijs”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 6 (1905), p. 103-106 Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Armverzorging te Straatsburg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 6 (1905), p. 311-313 Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Centralisatie te Parijs”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 7 (1906), p. 73-75 Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Armverzorging in Frankrijk voor de 19de eeuw”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 7 (1906), p. 261-264 Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Armenzorg in Frankrijk in de XIXde eeuw”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p. 326-328
235
Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Hervorming der armenzorg in Elsasz Lotharingen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p. 547-550 Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Armverzorging in Frankrijk”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 11 (1910), p. 243-245 en 250-252 Dufourcq, N. Paritarisme et sécurité sociale Parijs, 1995. 35 p. [Notes de la fondation Saint-Simon, nr. 77; 1945-1994] Dupeyroux, J.J. Sécurité sociale Parijs, 1969, 3de druk. 952 p. Dupeyroux, J.J. Droit de la sécurité sociale Parijs, 1988, 11de druk. 1087 p. Dutton, Paul V. Origins of the French Welfare State. The struggle for social reform in France, 1914-1947 Cambridge University Press, 2002. 251 p. [recensie in Times Literary Supplement van 30 augustus 2002] Ewald, F. L'Etat providence Parijs, 1986. 608 p. [Geschiedenis] Galant, H.C. Histoire politique de la sécurité sociale française, 1945-1952 Parijs, 1955. 200 p. Getting, A. La sécurité sociale Parijs, 8ste gewijzigde druk, 1970. 128 p. Gueslin, A., en P. Guillaume De la charité médievale a la sécurité sociale. Economie de la protection sociale du Moyen Age à l'époque contemporaine Paris, 1992. 337 p. Hatzfeld, H. Du paupérisme a la sécurité sociale, 1850-1940. Essai sur les origines de la sécurité sociale en France Nancy, 1989. 344 p. Horne, Janet R. A social laboratory for modern France. The Musée social and the rise of the welfare state Duke University Press, 2002. 353 p. [recensie in Times Literary Supplement van 30 augustus 2002]
236
Kloos, W..G. “De Franse invaliditeitsverzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 9 (1954), p. 612-617 [vergelijking tussen de uit 1945 daterende Franse regeling en de Nederlandse; schrijver is adjunctreferendaris bij de Rijksverzekeringsbank; hij acht het Franse systeem beter en heeft scherpe kritiek op de Nederlandse Invaliditeitswet] Martin, J.B. La fin des mauvais pauvres. De l'assistance a l'assurance Seyssel, 1983. 197 p. Ohler, E. Die Arbeitslosenversicherung in Frankreich: Entstehung, Entwicklung und aktuelle Rechtslage in vergleichender Perspektive zum deutschen Recht Baden-Baden, 1993. 175 p. Rivière, Louis “Het office central des Oeuvres de Bienfaisance en de regeling van de liefdadigheid in Frankrijk”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 8 (1907), p. 505-511 Saint-Jours, Y., e.a. Traité de sécurité sociale. T. 1. Le droit de la sécurité sociale. T. 3: Les accidents du travail (définition, réparation, prévention). T. 5: La mutualité: histoire, droit, sociologie Parijs, 1980-1990 Tasman, H.J. “De Fransche ouderdomspensioneering”, in: Sociaal Weekblad, 25 (1911), p. 89-91 Veltman, B. "Sociale zekerheid in Frankrijk", in: De Sociale Verzekeringsgids, 27 (1948), p. 168-169 Ven, A.C.M. van de “Algemeen Verdrag tussen Nederland en Frankrijk in zake de sociale zekerheid”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 6 (1951), p. 76-83 en 105-111 [bespreking van het op 7 januari 1950 gesloten Nederlands-Franse verdrag; met Nederlandse tekst van het verdrag, p. 140-148] Vries Feyens, G.L. de “De wet op de werklieden-pensioenen in Frankrijk”, in: Sociaal Weekblad, 20 (1906), p. 114-115 en 122-123 NN “De nieuwe wet op de sociale verzekeringen”, in: Economisch-Statistische Berichten, 13 (1928), I, p. 317-319 [betreft Frankrijk] NN “De Fransche wet op de sociale verzekeringen en het gezin”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 28 (1929), p. 180-182 [artikel van prof. J. Danel in “La Vie Intellectuelle”]
237
Groot-Brittannië O'Higgins, P., en M. Partington Social security law in Britain and Ireland. A bibliography Londen, 1986. 417 p. Land, A., R. Lowe en N. Whiteside The Development of the Welfare State 1939-1951. A guide to documents in the Public Record Office London, 1992 Beveridge, W. Het Beveridge-plan: sociale verzekering en daarmede verwante diensten. Rapport van William Beveridge, het Britsche parlement ter hand gesteld in November 1942, uit het Engels vertaald door O. van der Does-Oldenbroek, met een inleiding van L.P. van der Does Deventer, 1946. 204 p. [Vertaling van: Social insurance and allied services. Report, presented to Parliament by command of His Majesty, November 1942, Londen, 1942-1943, 2 dln.] Beveridge, W. Full employment in a free society. A report London, 1944. 429 p. Bridgen, P., en R. Lowe Welfare Policy Under the Conservatives 1951-1964 Londen, 1998 Bolt, J.C. “Volksverzekering”, in: De Gids, 78 (1914), dl. IV, p. 453-468 [bespreking van nieuwe sociale verzekeringen in Groot-Brittannië en conclusies voor de situatie in Nederland] Bolt, J.C. "Verplichte ziekenverzekering in Groot Brittannië en Ierland", in: Archief van de Verzekeringswetenschap, 16 (1916-1917), p. 32-48 Bruce, M. The coming of the welfare state London, 1968, 4de gewijzigde druk. 374 p. Burt, N. “Het Engelsche ontwerp werkloosheidsverzekeringswet”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 8 (1920), p. 159-185, 306-321 en 734-736 Burt, N. “Het Engelsche ontwerp werkloosheidsverzekeringswet”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 9 (1921), p. 351-354 Burt, N. “De werking van de Engelsche wet op de werkloosheidsverzekering”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 10 (1922), p. 557-560 en 11 (1923), p. 14-17 Calvert, H., en S.V. Naylor Social security law Londen, 1978. 549 p.
238
Cate, J.F. ten De verplichte volksverzekering in Engeland van D. Lloyd George Zutphen, 1913 George, D. Lloyd De verplichte volksverzekering in Engeland Zutphen, 1912. 32 p. [vertaling door F.J. ten Cate] Clarke, J., A. Cochrane and C. Smart Ideologies of welfare. From dreams to disillusion London, 1987. 206 p. [1900-1985] Davison, R. Sociale verzekering in Groot-Brittannie. De vorderingen op Britsch sociaal gebied en het Beveridge Plan in beeld gebracht door isotype Londen, 1944. 63 p. Delhez, C.F. “Het recht op uitkering volgens de Engelsche Wet op de Werkloosheidsverzekering”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad, 6 (1918), p. 593-603 Drooge, J. van "Lloyd George's ziekte- en invaliditeitsverzekering", in: De Gids, 75 (1911), dl. III, p. 156-165 Esveld, N.E.H. “Winston Churchill en de sociale verzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 10 (1955), p. 279-282 [de houding van Churchill ten aanzien van de National Insurance Act van 1911 en zijn houding tegenover het plan-Beveridge] Fawcett, H., en R. Lowe (red.) Welfare policy in Britain: the road from 1945 Basingstoke en New York, 1999. 226 p. Fehlinger, H. "De sociale verzekering in Groot-Brittannië", in: De Sociale Verzekeringsgids, 19 (1938-1939), p. 187-189 Finlayson, G. Citizen, state, and social welfare in Britain, 1830-1990 Oxford, 1994. 467 p. Fraser, D. The evolution of the British Welfare State. A history of social policy since the Industrial Revolution Londen, 1973. 299 p. Gladstone, D. The twentieth-century welfare state Houndmills en New York, 1999. 176 p. Glennerster, H.
239
British social policy since 1945 Oxford, 1995. 275 p. Hartland, N.F. “Enige indrukken en beschouwingen over de community-organization in Engeland”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 7 (1953), p. 269-272 Hekkelman, G. “Een vergelijking van de ongevallenwetgeving in Engeland en Nederland”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 7 (1952), p. 104-114 Hennock, E.P. British social reform and German precedents: the case of social insurance, 1880-1914 Oxford, 1987. 243 p. Huet, Theodora G. Staat en de ouderdom in het Vereenigde Koninkrijk (Old age pensions act, 1908) Leiden, 1912. 215 p. [dissertatie] Keesing, I.G. “Van bedeeling via werkloozenverzekering naar bedeeling”, in: De Vakbeweging, 13 (1933), p. 23-28, 68-74 en 121-126 [bespreking van een rapport van een Engelse staatscommissie gepubliceerd in 1932 over de werkloosheidsverzekering] Keesing, I.G. "De Engelsche sociale ziekteverzekering", in: De Sociale Verzekeringsgids, 14 (1933-1934), p. 467-470 Lees, Lynn Hollen The Solidarities of Strangers. The English Poor Laws and the People, 1700-1948 Cambridge, 1998. Levenbach, M.G. “Werkloosheidsverzekering in Groot Brittannië”, in: Opbouw, 7 (1924/25), p. 856-879 en volgende [ook verschenen als overdruk] Lietaert Peerbolte, L. “De openbare armenzorg in Engeland en de kinderen der behoeftigen”, in: Vragen des Tijds, 1899, II, p. 189-216 Lowe, R. The welfare state in Britain since 1945 Basingstoke, 1993. 382 p. Mann, K. The making of an English "underclass"? The social divisions of welfare and labour Milton Keynes en Philadelphia, 1992. 184 p. Metz, K.H. Industrialisierung und Sozialpolitik. Das Problem der sozialen Sicherheit in Grossbritannien 1795 1911 Göttingen/Zürich, 1988. 424 p.
240
Midwinter, E. The development of social welfare in Britain Bristol, Pa., 1994. 194 p. Mishra, R. The welfare state in crisis. Social thought and social change Brighton, 1984. 208 p. Mok, S. "De Engelsche werkloosheidsverzekering", in: De Socialistische Gids, 12 (1927), p. 534-542 Mok, S. "De Engelsche werkloosheidsverzekering", in: De Socialistische Gids, 16 (1931), p. 557-563 Mok, S. "Engelsche denkbeelden over werkloozenzorg", in: De Socialistische Gids, 17 (1932), p. 885-891 Mok, S. "Hervorming van de Engelsche werkloozenzorg", in: De Socialistische Gids, 19 (1934), p. 75-80 Morren, H.J. "De werkloosheidsverzekering in Engeland", in: Economisch-Statistische Berichten, 12 (1927), I, p. 222-223 Morren, H.J. "Werkloosheidsverzekering in Engeland", in: Economisch-Statistische Berichten, 13 (1928), I, p. 6 Neirinck, J.D. “De ontwikkeling van de kinderbijslaggedachte in Engeland”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 11 (1956), p. 591-601, 661-669 en 741-756 Page, R.M., en R. Silburn (red.) British social welfare in the twentieth century Basingstoke, 1999. 366 p. Parker, H. The moral hazard of social benefits. A study of the impact of social benefits and income tax on incentives to work Londen, 1982. 115 p. Rose, Michael red. The English Poor Law 1780-1930 Newton Abbott, 1971 Rutgers, V.H. Rapport omtrent een onderzoek naar de werking van de Engelsche wet op de ouderdomspensioenen, uitgebracht aan den Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel Den Haag, 1912. 109 p.
241
Schröder, J.C. "Wettelijke vrijwillige verzekering in Engeland", in: De Sociale Verzekeringsgids, 18 (1937-1938), p. 33-35 Smissaert, H. “Een Engelsche en een Nederlandsche Ongevallenwet”, in De Economist, 1900, p. 201-214 en 257-274 [schrijver geeft voorkeur aan de Engelse wet] + reactie door R. Macalester Loup, p. 357-364 Stenhuis, R. “De Engelsche werkgevers en de Werkloosheidsverzekering”, in: De Vakbeweging, 4 (1924), p. 125-128 Susan, M. “The National Insurance Bill en de Friendly Societies”, in: Sociaal Weekblad, 25 (1911), p. 251-252 + discussie met E.M. Meijers, p. 260-261 en 289-290 Thane, Pat “Epochen armutspolitischer Entwicklung in England”, in: Zeitschrift für Sozialreform, 29 (1983), heft 4, p. 193-223. Veen, mej. M.J.H. van der “Sociale zorg door de overheid in andere landen. Resultaten van een zwerftocht/ II Groot-Brittannië” in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 10 (1956), p. 25-27 Veer, J.K. van der “De Engelsche ziekteverzekeringswet in wording”, in: Sociaal Weekblad, 25 (1911), p. 305-309 Vincent, D. Poor citizens. The state and the poor in twentieth century Britain Londen, 1991. 258 p. Vries, C.W. de "De geschiedenis der Engelsche verplichte werkloosheidsverzekering", in: Economisch-Statistische Berichten, 24 (1939), p. 476-478 Williams, K. From pauperism to poverty London, 1981. 383 p. [1800-1914] Worms, H., “De stand der sociale verzekering in Engeland”, in: De Vakbeweging, 7 (1927), p. 91-93 en 125-131 IJsselmuiden, jonkvrouwe J.S.L. van , “Armenzorg te Londen”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 6 (1905), p. 5-6 en 25-26
242
NN “Verzekering tegen den ouden dag in Groot Brittannië”, in: Sociaal Weekblad, 6 (1892), p. 49-50 NN “Wetsontwerpen inzake sociale verzekering in Engeland en Zwitserland”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 10 (1911), p. 258-260, 271-272 en 283-286 Zwetsloot, J. “De Engelsche verzekeringswet (National Insurance Act), in: Katholiek Sociaal Weekblad, 12 (1913), p. 62-66 en 75-77
Israël Boasson, H. “Aspecten van sociale zorg in Israel”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 7 (1953), p. 273-277 Italië Boot, NN “Armverzorging in het oude Rome”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 169-171 en 177-178 [gebaseerd op een handschrift van wijlen prof. Boot] Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Armverzorging in Venetië”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 4 (1903), p. 99-100, 117-118 Körner, B. Vom residualen zum institutionellen Wohlfahrtsstaat Italien. Sozialsystem im Wandel - zwischen dem Glanz der Gesetze und den Schatten der Realität Baden-Baden, 1993. 526 p. [1861-1993] Woolf, Stuart The Poor in Western Europe in the Eighteenth and Nineteenth centuries Londen en New York, 1986 [onderzoek naar de armen in het vroege negentiende-eeuwse Florence bedeeld door de Congregatie van S. Giovanni Battista] NN “Ouderdomspensioenen in de Italiaanse kamer van afgevaardigden”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 10 (1911), p. 381-382 NN "De sociale verzekeringswetgeving in Italië", in: Economisch-Statistische Berichten, 16 (1931), I, p. 450-452 NN Soixante-dix ans de l’Institut National de la prévoyance sociale. Cinquante ans de l’assurance obligatoire invalidité viellesse
243
Rome, 1970. 538 p. (met in deel II geschiedenis van de Italiaanse sociale zekerheid vanaf 1804 tot 1961)
Japan Dompierre de Chaufepié, H.J. “Armenzorg in Japan”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 5 (1904), p. 105-106
Nieuw-Zeeland Kellenaers, A. JBzn. “Nieuw-Zeeland” in: Katholiek Sociaal Weekblad, 9 (1910), p. 169-171, 183-184, 195-196, 208-209 en 219-220 [met onder meer arbeidersverzekeringen] Noorwegen Kaan, A. “Grotere zekerheden voor de sociale zekerheid”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 6 (1952), p. 81-84 [verslag van een studiebezoek aan Noorwegen en Zweden] Oostenrijk Blankenberg, W.R. [sic] “Centralisatie te Charlottenburg”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 5 (1904), p. 305-307 [samenwerking van armbesturen in Wenen] Lederer, Max “De vooruitgang van de sociale wetgeving in Oostenrijk”, in: Sociale Voorzorg, 5 (1923), p. 661-688 Meijers, E.M. “Naar aanleiding van het Oostenrijksche ontwerp betreffende de sociale verzekering”, in: Sociaal Weekblad, 23 (1909), p. 185-186 en 193-195 Mijnensz., A. “De sociale verzekering in Oostenrijk”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 25 (1926), p. 163-164, 177-179 en 189-192 Steiner, Ernst “De Oostenrijksche Kamers van Arbeiders en Bedienden”, in: De Vakbeweging, 5 (1925), p. 378-386 [na de Eerste Wereldoorlog opgerichte organen die advies uitbrachten over en voorstellen deden voor wetten onder meer arbeidersverzekering] Talos, E.
244
Soziale Sicherung im Sozialstaat Oesterreich. Entwicklung - Herausforderungen - Strukturen Baden-Baden, 1994. 280 p. Westerouen van Meeteren, F.W. van “De Oostenrijksche Ongelukken-verzekering in 1890:, in: De Economist, 1892, p. 436-446
Scandinavië Heering, A.H. “Is Scandinavië verder dan wij ?”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk , 7 (1953), p. 265-268 Kuhnle, Stein “The Beginning of the Nordic Welfare States: Similarities and Differences”, in: Acta Sociologica, 1978, Supplement, p. 9-35. Sovjet-Unie (Rusland) Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Armenzorg in Rusland”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 11 (1910), p. 239-241 Olberg, Paul “Landarbeiders en sociale verzekering in Sowjet-Rusland”, in: De Vakbeweging, 9 (1929), p. 441-444 NN “De nieuwe wet op de werkloosheidsverzekering in Rusland”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 27 (1928), p. 445-446 NN “Het werkloosheidsvraagstuk in Sowjet-Rusland”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 28 (1929), p. 665-666
Spanje Becher de Arlandis, I. "De Spaanse sociale verzekering", in: De Vereenigde Verzekeringspers, 6 (1948), p. 554-556
Tsjecho-Slowakije Olberg, Paul “De strijd om de sociale verzekering in Tsjecho-Slowakije”, in: De Vakbeweging, 8 (1928), p. 332-335 Veltman, B.
245
"Nationale verzekering In Tsjecho-Slowakije", in: De Sociale-zekerheidsgids, 28 (1949), p. 249-254 Veltman, B. "Sociale verzekering in Tsjecho-Slowakije", in: De Sociale-zekerheidsgids, 28 (1949), p. 280-284
Verenigde Staten Andrews, B. “De sociale wetgeving in de Verenigde Staten”, in: De Vakbeweging, 5 (1925), p. 409-413 Berkowitz, E.D. America's welfare state, from Roosevelt to Reagan Baltimore, 1991. 216 p. Borret, Arn. “Armen-wetgeving in Iowa”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 15 (1916), p. 481-485 Cloeck, H.P. “De organisatie van het maatschappelijk werk in de Verenigde Staten van Amerika”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 7 (1953), p. 259-264 Coll, B.D. Safety net. Welfare and social security, 1929-1979 New Brunswick, N.J., 1995. 347 p. Fehlinger, H. "De sociale verzekering en sociale voorzorg in de Vereenigde Staten van Amerika", in: De Sociale Verzekeringsgids, 20 (1939-1940), p. 67-69 Fehlinger, H. "Werkloosheidsverzekering in de Vereenigde Staten", in: Economisch-Statistische Berichten, 24 (1939), p. 720-721 Gensler, H. (red.) The American welfare system: origins, structure, and effects Westport, CT, 1996. 293 p. Gordon, L. Pitied but not entitled. Single mothers and the history of welfare, 1890-1935 New York en Toronto, 1994. 433 p. Handler, J.F., en E.J. Hollingsworth The "deserving poor". A study of welfare administration Chicago, [1971]. 323 p. Jongh, J.F. de "Sociale zekerheid in de Verenigde Staten", in: Socialisme en Democratie, 6 (1949), p. 427-433
246
Katz, M.B. Improving poor people. The welfare state, the "underclass," and urban schools as history Princeton, NJ, 1995. 179 p. [19de en 20ste eeuw] Morren, H.J. “Misbruiken in de Amerikaanse werkloosheidsverzekering”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 9 (1954), p. 536-541 [schrijver is oud-directeur van het Algemeen Werkloosheidsfonds] Rose, N.E. Workfare or fair work. Women, welfare, and government work programs New Brunswick, N.J., 1995. 263 p. [1930-1990] Laws relating to social security and unemployment compensation Washington [United States Government Printing Office], 1958. 376 p. Witte, E.E. The development of the social security act. A memorandum on the history of the Committee on Economic Security and drafting and legislative history of the Social Security Act Madison, 1962. 217 p. [1934-1935] Zuid Afrika Viljoen, J.P.W. Die vorm van uitvoering van ongevalleversekering vir Suid-Afrika Den Haag, 1942 [dissertatie]
Zuid-Europa Castles, Francis “Welfare State Development in Southern Europe”, in: Westeuropean Politics, 1995, vol. 2, p. 291-313.
Zweden Czarniawska, Barbara “The Ugly Sister. On Relationships between the Private and the Public Sectors in Sweden”, in: Scandinavian Journal of Management Studies, 1985, p. 83-103. Hennigsen, Bernd Der Wohlfahrtsstaat Schweden Baden-Baden, 1986. Kaan, A. “Grotere zekerheden voor de sociale zekerheid”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 6 (1952), p. 81-84
247
[verslag van een studiebezoek aan Noorwegen en Zweden] Kessens, W. “De sociale wetgeving in Zweden, overzicht van de belangrijkste voorzieningen”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 17 (1962), p. 185-194 Koch, F. von “Werkloosheidssteun in Zweden”, in: Economisch-Statistische Berichten, 7 (1922), p. 919-922 Noël, M. “Maatschappelijk werk in Zweden”, in: Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 3 (1949), p. 81-84 Olsson, S.E. Social policy and welfare state in Sweden Lund, 1990. 348 p. [1880-1980] Verschoor, A.L. “Ziekteverzekering in Zweden”, in: Sociaal Weekblad, 24 (1910), p. 201-204 R. “De bestrijding der werkloosheid in Zweden”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 22 (1923), p. 45-46, 52-54 en 61-63 Verwey, R.A. "Het werkloosheidsvraagstuk in Zweden", in: Economisch-Statistische Berichten, 11 (1926), II, p. 815-816
Zwitserland Dompierre de Chaufepié, H.J. de “Armverzorging in Bazel”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, 2 (1901), p. 163-165 en 179-180 en 3(1902), p. 207-209 Folmer, Anth. “De ontwikkeling der werkloosheidsverzekering in Zwitserland sedert 1924”, in: Tijdschrift Nederlandsche Werkloosheidsraad, 13 (1929), p. 25-32 Greber, P.-Y. Droit suisse de la sécurité sociale, avec un aperçu de théorie générale et de droit international de la sécurité sociale Lausanne, 1982. 571 p. Kerdijk, A. “Een proefneming met verplichte verzekering tegen werkloosheid”, in: Sociaal Weekblad, 10 (1896), p. 373-374, 381-382 en 389-391 [werkloosheidsverzekering in kanton Sankt Gallen Zwitserland]
248
Mijnensz., A. “De sociale verzekering in Zwitserland”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 25 (1926), p. 380-382 Pas, J.H.R. van der “De nieuwe Zwitserse invaliditeitswet”, in: Sociaal Maandblad Arbeid, 16 (1961), p. 390-400 Sannes, G.W., “Verzekering tegen werkloosheid”, in: Vragen des Tijds, 1904, I, p. 129-162 Smit, L. "Ongevallengeneeskunde in Zwitserland", in: Geneeskundig Tijdschrift der Rijksverzekeringsbank, 25 (1940), p. 4-8 V. “Een eigenaardige belangenstrijd in Zwitserland”, in: Sociaal Weekblad, 14 (1900), p. 269-271 NN “Werkliedenverzekering in Zwitserland”, in: Sociaal Weekblad, 4 (1890), p. 129-131 NN “Wetsontwerpen inzake sociale verzekering in Engeland en Zwitserland”, in: Katholiek Sociaal Weekblad, 10 (1911), p. 258-260, 271-272 en 283-286
249
250
