Limburg aan het werk 2010

Limburg aan het werk

2010

Limburg aan het Werk 2010

Vestigingen & Werkgelegenheid

Limburg aan het Werk 2010 Vestigingen & Werkgelegenheid

Maastricht, 26 januari 2011

Colofon

Provincie Limburg Postbus 5700 6202 MA Maastricht Tel.: +31 (0)43 389 99 99 Fax.: +31 (0)43 361 80 99

E-mail: [email protected] Internet: www.limburg.nl Limburglaan 10 6229 GA Maastricht Contactpersoon: De heer J. Geelen

Etil BV Postbus 1016 6201 BA Maastricht Tel.: +31 (0)43 350 62 80 Fax.: +31 (0)43 350 62 81

E-mail: [email protected] Internet: www.etil.nl Witmakersstraat 10 6211 JB Maastricht Contactpersoon: De heer R.C.M. Vaessens M.A. senior adviseur

Bronverantwoording:

Etil; Vestigingenregister Limburg, 2010.

VOORWOORD

De eerste vijf jaren van deze eeuw waren ten aanzien van de werkgelegenheidsontwikkeling economisch mindere jaren in Limburg, waarbij een afname van het aantal arbeidsplaatsen te zien was. Na 2006 veranderde deze afname als gevolg van het economisch herstel in een toename. In 2008 sloeg echter de bankencrisis toe welke uitmonde in een internationale economische recessie. Hierdoor is er sinds dat jaar wederom sprake van een daling van het aantal arbeidsplaatsen in Limburg. Alhoewel sinds 2001 in Limburg ook sprake is van een bevolkingsafname heeft dit nog geen invloed op de ontwikkeling van het aantal arbeidsplaatsen. Zo is het aantal inwoners in Limburg als geheel in 2009 en 2010 niet verder afgenomen, dit in tegenstelling tot het aantal arbeidsplaatsen. Wel bestaat het gevaar dat een aanhoudende krimp op termijn de economische dynamiek kan gaan bedreigen met negatieve gevolgen voor de werkgelegenheidsontwikkeling. De afname van het aantal arbeidsplaatsen in de periode 2009-2010 is het gevolg van een wereldwijde economische recessie die ook aan Limburg niet voorbijgegaan is. De werkgelegenheidsontwikkeling in Limburg volgt (vooralsnog) in algemene zin de internationale en landelijke conjunctuurbewegingen. De voorliggende rapportage ‘Limburg aan het werk 2010’ beschrijft de vestigingenen werkgelegenheidsontwikkelingen vanuit verschillende invalshoeken; vanuit provinciale ontwikkelingen en landelijke en gemeentelijke tendensen, vanuit regio’s en sectoren. Deze rapportage bevat basisinformatie over de structuur en de ontwikkeling van het aantal vestigingen van bedrijven en instellingen in Limburg en van de werkgelegenheid die deze vestigingen bieden. De structuur wordt beschreven voor het jaar 2010 (peildatum 1 april), terwijl de ontwikkelingen vooral worden bekeken over de periode 2009-2010. Om de ontwikkelingen in de afgelopen periode correct te kunnen duiden, wordt daarnaast echter ook ingegaan op de trends in de afgelopen tien jaar. Deze informatie biedt inzicht in de recente ontwikkelingen in het Limburgse bedrijfsleven en biedt daarmee aanknopingspunten voor beleid op het terrein van onder meer economie, arbeidsmarkt en ruimte. De rapportage is in opdracht van de Provincie Limburg door Etil samengesteld in het kader van de provinciale participatie in het Vestigingenregister Limburg (VRL) dat door Etil wordt beheerd. De voorliggende rapportage is kwantitatief gestructureerd qua opzet, waarbij ieder hoofdstuk begint met een korte samenvatting, gevolgd door tabellen en grafieken die de belangrijkste ontwikkelingen weergeven. In het kader van het Vestigingenregister Limburg stelt Etil, op aanvraag, ook gemeentelijke rapportages samen. Hiervoor kunt u contact opnemen met Etil. In het Vestigingenregister Limburg (VRL) zijn alle vestigingen van bedrijven en instellingen in Limburg geregistreerd en wordt doorlopend op maandelijkse basis geactualiseerd. Daarnaast wordt jaarlijks de werkgelegenheid geactualiseerd en het vestigingenbestand gecontroleerd door middel van een integrale enquête, met als peildatum 1 april. Op te merken is dat in 2009 een SBI-conversie heeft plaatsgevonden. Dit wil zeggen dat de sectorindeling ten opzichte van de voorgaande jaren is veranderd. Alle SBI-wijzigingen zijn met terugwerkende kracht doorgevoerd, zodat de tijdreeksen consistent blijven. Een vergelijking van de analyses in de voorliggende rapportage met rapportages uit de voorgaande jaren is daardoor niet mogelijk. Verder is op te merken dat betreffende de werkgelegenheid voor de landbouwsector gebruik gemaakt wordt van de CBS-landbouwtellingen. Aangezien de gemeentelijke landbouwtellingen van het CBS voor 2010 nog niet zijn gepubliceerd, is de werkgelegenheid in de landbouwsector geraamd op basis van de ontwikkelingen in de afgelopen jaren.

Etil; Vestigingenregister Limburg 2010

1



2


INHOUD 1 5 9

VOORWOORD SAMENVATTING INLEIDING 1

IN PERSPECTIEF Limburg versus Nederland: vestigingen (2009) Limburg versus Nederland: werkgelegenheid (2009)

11 12 14

2

LIMBURG Vestigingen in Limburg 2010 Vestigingenontwikkeling in Limburg Werkgelegenheid in Limburg 2010 Werkgelegenheidsontwikkeling in Limburg

17 18 19 20 22

3

BEDRIJVENDYNAMIEK 2009-2010: saldo Oprichtingen Opheffingen Intergemeentelijke verhuizingen

25 26 27 28 29

4

REGIO'S Regiovergelijking Noord-Limburg Midden-Limburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg + Nuth Maastricht & Mergelland

31 33 34 35 36 37 38

5

BEDRIJFSSECTOREN Sectorvergelijking Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening

39 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58

6

VESTIGINGSMILIEUS Vergelijking vestigingsmilieus Bedrijventerreinen Stedelijke dienstenterreinen Winkelgebieden

59 60 61 62 63

BIJLAGEN Bijlage 1 Opzet, werkwijze en onderzoeksverantwoording Bijlage 2 Begrippen en definities Bijlage 3 Vestigingen en werkgelegenheid per regio en gemeente Bijlage 4 Vestigingen en werkgelegenheid per sector en branche


3

65 66 71 72 73



4


SAMENVATTING

Het Vestigingenregister Limburg (VRL) bevat gegevens over de structuur en ontwikkeling van bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid in Limburg. De gegevens uit het VRL vormen daarom een belangrijke basis voor beleidsontwikkeling en uitvoering. Op basis van deze gegevens stelt Etil in opdracht van de Provincie Limburg jaarlijks een rapportage samen: Limburg aan het Werk. De voorliggende VRL-rapportage heeft betrekking op de gegevens per 1 april 2010 en beschrijft vanuit verschillende invalshoeken de structuur van vestigingen en arbeidsplaatsen en de ontwikkelingen die in de achterliggende tien jaar en het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden. De ontwikkelingen in Limburg worden op hoofdlijnen afgezet tegen de landelijke ontwikkelingen. Hiervoor wordt uitgegaan van gegevens van het Landelijke Informatie Systeem Arbeidsorganisaties (LISA) waar VRL deel van uitmaakt. De belangrijkste bevindingen worden hieronder samengevat.

Algemeen beeld

·

Per 1 april 2010 waren er in Limburg circa 76.430 vestigingen. Het aantal vestigingen is ten opzichte van 2009 met circa 2.730 toegenomen. Dit komt overeen met een groei van 3,7%.

·

Het aantal arbeidsplaatsen in Limburg bedroeg per 1 april 2010 circa 527.260. Daarmee is er sprake van een werkgelegenheidsafname in de afgelopen periode 2009-2010 van 0,9%.

·

Van het totaal aantal werkzame personen is ruim 96% in dienst van de werkgevers of zelfstandig ondernemer, de overige 4% betreft uitzendwerk. Van de totale werkgelegenheid in Limburg betreft 84% een arbeidsplaats van twaalf uur of meer per week (fulltime). De overige 16% betreft parttime banen tot twaalf uur per week. Alleen het aantal parttime banen (in dienst) kende nog een toename (+1,1%). Daartegenover is het aantal uitzendbanen relatief redelijk sterk afgenomen (-2,6%). Ook het aantal fulltime arbeidsplaatsen (in dienst) is afgenomen, zij het beperkter (-1,1%).

·

Landelijke gegevens over de periode 2009-2010 zijn nog niet beschikbaar (beschikbaar in het eerste kwartaal 2011). Zodoende wordt ingegaan op de periode 2008-2009. In deze periode nam de werkgelegenheid in Nederland met 0,3% toe. In verschillende provincies was er echter sprake van een werkgelegenheidsafname. Ook in Limburg was er sprake van een afname (-0,1%) van het aantal arbeidsplaatsen. Limburg beschikte in 2009 over circa 6,6% van de totale Nederlandse werkgelegenheid.

Bedrijvendemografie

·

Het aantal tussen april 2009 en april 2010 opgerichte vestigingen (7.190) was groter dan het aantal opgeheven vestigingen (4.420). Het werkgelegenheidsverlies ten gevolge van opheffingen (10.960) was in dezelfde periode groter dan de werkgelegenheidstoename als gevolg van oprichtingen (10.820). Per saldo nam de werkgelegenheid als gevolg van oprichtingen en opheffingen met 140 arbeidsplaatsen af.

·

In de periode 2009-2010 hebben zich meer bedrijven van buiten Limburg in Limburg gevestigd, dan dat er bedrijven vanuit Limburg vertrokken zijn naar elders. Onder de bedrijven die zich van elders in Limburg vestigen vallen ook de nieuwe oprichtingen. Het werkgelegenheidseffect hiervan was beperkt (-0,0%).

·

Getalsmatig veel belangrijker voor de werkgelegenheidsontwikkeling zijn de bestaande (niet verplaatste) vestigingen die aan het begin en aan het eind van de waarnemingsperioden aanwezig waren. In de periode 2009-2010 is bij bijna 5.400 vestigingen de werkgelegenheid met 20.870 arbeidsplaatsen (+4,1%) toegenomen. Daartegenover is de werkgelegenheid bij circa 7.200 vestigingen met 25.200 (-4,9%) afgenomen. Per saldo is het aantal arbeidsplaatsen in deze periode als gevolg van werkgelegenheidsveranderingen bij bestaande vestigingen met 0,8% afgenomen.


5


Regio’s

·

In 2009-2010 nam het aantal vestigingen in alle regio’s toe. De sterkste toename was met 5,4% te zien in de regio Maastricht & Mergelland. In Noord-Limburg en Midden-Limburg bleef de toename met 2,5% respectievelijk 3,1% iets achter op het provinciaal gemiddelde van 3,7%.

·

In de periode 2009-2010 kenden alle regio’s een afname van het aantal arbeidsplaatsen. Het aantal arbeidsplaatsen nam in de regio Parkstad Limburg met 1,3% het sterkst af. In Maastricht & Mergelland was de kleinste afname (-0,6%) van het aantal arbeidsplaatsen.

Sectoren en branches

·

Het aantal vestigingen nam het sterkst toe in de sectoren 'Cultuur, sport en recreatie' (+13,6%), 'Gezondheids- en welzijnszorg' (+11,6%) en ’Onderwijs’ (+9,8%). In drie sectoren nam het aantal vestigingen af: ‘Financiële instellingen’ (-2,5%), 'Landbouw' (-2,2%) en 'Overheid' (-1,7%).

·

Ondanks dat de totale werkgelegenheid in Limburg afnam in de periode 2009-2010, nam het aantal arbeidsplaatsen in een aantal sectoren nog wel toe. Het aantal arbeidsplaatsen nam toe in de sectoren 'Cultuur, sport en recreatie' (+5,0%), 'Gezondheids- en welzijnszorg' (+1,7%), 'Onderwijs’ (+1,1%) en 'Overige dienstverlening' (+0,1%). Daarentegen lieten de sectoren 'Bouwnijverheid' (-5,1%) en ‘Horeca’ (-3,2%) een relatief sterke afname van het aantal arbeidsplaatsen zien.

Vestigingsmilieus

·

In totaal zijn er in Limburg bijna 17.680 vestigingen in een van de drie onderscheide vestigingsmilieus (bedrijventerreinen, stedelijke dienstenterreinen en winkelgebieden) gevestigd, hetgeen overeenkomt met circa 23% van het totale aantal vestigingen. Deze vestigingen beschikken over 49% van het totale aantal arbeidsplaatsen. In de periode 2009-2010 nam het aantal vestigingen met 0,5% toe, hetgeen onder het Limburgs gemiddelde van 3,7% ligt. De werkgelegenheid nam in deze drie vestigingsmilieus met 2,2% (-5.760 arbeidsplaatsen) af. Deze daling was sterker dan de Limburgse werkgelegenheidsdaling (-0,9%).

·

Het aantal vestigingen op Limburgse bedrijventerreinen bedraagt circa 7.470, dit is gelijk aan 10% van het totaal aantal vestigingen in Limburg. Het aantal vestigingen op de bedrijventerreinen is in de periode 2009-2010 met circa 76 toegenomen (+1,0%). De werkgelegenheid op de bedrijventerreinen bedraagt in 2010 circa 156.210 banen. Daarmee is bijna 30% van de totale Limburgse werkgelegenheid op bedrijventerreinen te vinden. In de afgelopen periode nam de werkgelegenheid met 2,9% (-4.660 arbeidsplaatsen) redelijk sterk af.

·

In 2010 bedroeg het aantal vestigingen op de Limburgse stedelijke dienstenterreinen 1.100. Op deze terreinen werken circa 43.200 personen. In de periode 2009-2010 nam het aantal vestigingen (+2,4%) alsook het aantal arbeidsplaatsen (+2,3%) toe.

·

In 2010 waren 9.100 vestigingen gelegen in de Limburgse winkelgebieden met een werkgelegenheidsomvang van 61.650 arbeidsplaatsen. Het aantal vestigingen nam in de periode 2009-2010 in beperkte mate af (-0,2%). Het aantal arbeidsplaatsen liet een sterke afname zien (-3,2%).


6


Vestigingenbalans in Limburg, 2010

Aantal vestigingen 2010

76.433 vestigingen

Regio's:

Aantal

In %

Sectoren

Aantal

In %

Noord-Limburg

19.574

26%

Landbouw

5.386

7%

Midden-Limburg

17.795

23%

Industrie

3.971

5%

9.893

13%

Bouwnijverheid

6.600

9%

Parkstad Limburg

14.275

19%

Groothandel

6.743

9%

Maastricht & Mergelland

14.896

19%

Detailhandel

9.871

13%

Totaal Limburg

76.433

100%

Vervoer en opslag

2.016

3%

Horeca

4.437

6%

Informatie en communicatie

2.573

3%

Financiële instellingen

1.171

2%

14.652

19%

Westelijke Mijnstreek

Zakelijke dienstverlening Overheid

298

0%

Onderwijs

2.834

4%

Gezondheids- en welzijnszorg

6.981

9%

Cultuur, sport en recreatie

3.266

4%

Overige dienstverlening

5.634

7%

76.433

100%

Totaal Limburg

Vestigingenontwikkeling 2009-2010

+ 2.734 vestigingen +

Regio's:

Aantal

In %

3,7%

Aantal

In %

Noord-Limburg

471

2,5%

Landbouw

Midden-Limburg

536

3,1%

Industrie

69

1,3%


415

4,4%

Bouwnijverheid

-3

-0,1%

-120

-2,2%

Parkstad Limburg

553

4,0%

Groothandel

26

0,4%


759

5,4%

Detailhandel

124

1,3%

2.734

3,7%

Vervoer en opslag

40

2,0%

Horeca

35

0,8%

Totaal Limburg


146

5,9%


-30

-3,0%

Zakelijke dienstverlening

837

5,9%

-5

-1,7%

Overheid Onderwijs

252

9,8%


725

11,6%


392

13,6%


246

4,5%

2.734

3,6%

Totaal Limburg


7


Werkgelegenheidsbalans in Limburg, 2010

Werkgelegenheid 2010

527.259 werkzame personen

Aantal

Regio's:

In %

Sectoren

Aantal

In %

Noord-Limburg

139.450

26,4%

Landbouw

19.611

3,7%

Midden-Limburg

109.115

20,7%

Industrie

83.040

15,7% 5,0%

Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg

73.869

14,0%

Bouwnijverheid

26.228

105.275

20,0%

Groothandel

36.019

6,8%

99.550

18,9%

Detailhandel

54.635

10,4%

527.259

100%

Vervoer en opslag

29.378

5,6%

Horeca

28.187

5,3%


10.645

2,0%


11.553

2,2%


55.295

10,5%

Overheid

26.999

5,1%

Onderwijs

32.607

6,2%


91.022

17,3%


10.239

1,9%


11.801

2,2%

527.259

100%

Aantal

In %

Maastricht & Mergelland Totaal Limburg

Totaal Limburg

Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010

-4.614 werkzame personen -0,9%

Regio's:

Aantal

In %

-1.227

-0,9%

Landbouw

-147

-0,8%

Midden-Limburg

-869

-0,8%

Industrie

-2.333

-2,8%


-578

-0,8%

Bouwnijverheid

-1.409

-5,1%

-1.335

-1,3%

Groothandel

-786

-2,1%

-605

-0,6%

Detailhandel

-136

-0,2%

-4.614

-0,9%

Vervoer en opslag

-533

-1,8%

Horeca

-944

-3,2%


-233

-2,2%


-87

-0,8%


-69

-0,2%

Overheid

-333

-1,2%

Onderwijs

365

1,1%

1.530

1,7%

Noord-Limburg

Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland Totaal Limburg

Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Totaal Limburg


8

485

4,9%

16

0,1%

-4.614

-0,9%


Inleiding

Rapportage ‘Limburg aan het Werk 2010’

'Limburg aan het Werk' is de jaarlijkse monitorrapportage werkgelegenheidsontwikkeling van en bij bedrijven en instellingen in Limburg.

betreffende

de

vestigingen-

en

Achtergrond en doel rapportage

Het Vestigingenregister Limburg (VRL) bevat op vestigingsniveau informatie over de structuur en ontwikkeling van bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid in Limburg. In opdracht van de Provincie Limburg heeft Etil - dat het VRL beheert - de voorliggende rapportage samengesteld. Deze rapportage verschijnt jaarlijks en is bedoeld om inzicht te geven in de actuele ontwikkelingen op het gebied van bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid. De rapportage biedt daarmee een basis voor beleidsontwikkeling en -uitvoering op het gebied van arbeidsmarkt, economie en ruimte. Meer informatie over het Vestigingenregister Limburg (opzet, werkwijze, onderzoeksverantwoording, begrippen) is te vinden in bijlage 1 en 2. De bijlagen 3 en 4 geven gedetailleerd inzicht in de ontwikkelingen per gemeente en sector/branche.

Indeling rapportage

De voorliggende rapportage 'Limburg aan het Werk 2010' is qua opbouw vergelijkbaar met de VRL-rapportage van vorig jaar. Evenals vorig jaar is aan het begin van de rapportage een samenvatting opgenomen. Dit inleidende hoofdstuk wordt gevolgd door de volgende hoofdstukken: ·

Hoofdstuk 1 zet de Limburgse ontwikkelingen en structuren in 2009 in landelijk perspectief. Daarbij wordt Limburg ook vergeleken met de andere provincies in Nederland.

·

Hoofdstuk 2 gaat in op de actuele ontwikkelingen in aantal en type bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid in Limburg. De algemene ontwikkelingen worden vervolgens gespecificeerd naar sectoren, regio's, bedrijfsgrootte en aard van de werkgelegenheid. Daarbij wordt ook ingegaan op de ontwikkelingen in de laatste tien jaar.

·

Hoofdstuk 3 gaat specifiek in op de ‘bedrijvendemografie’ in Limburg. Er wordt hierbij gekeken naar veranderingen in het aantal bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid als gevolg van oprichtingen, opheffingen, verplaatsingen en ontwikkelingen bij bestaande vestigingen.

·

Hoofdstuk 4 gaat in op de verschillen tussen de Limburgse regio’s. De regionale indeling is gebaseerd op de WGR-indeling: Noord-Limburg (inclusief Mook en Middelaar), Midden-Limburg, Westelijke Mijnstreek, Parkstad Limburg en Maastricht & Mergelland.

·

Hoofdstuk 5 beschrijft de Limburgse ontwikkelingen naar sector. Op basis van de standaard bedrijvenindeling (SBI’2008) van het CBS worden sectorale verschillen in ontwikkeling van vestigingen en werkgelegenheid toegelicht. Ook wordt hier ingegaan op de verschillende branches.

·

Hoofdstuk 6 zoomt in op de structuur en ontwikkeling van vestigingen en werkgelegenheid op de Limburgse vestigingsmilieus. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen bedrijventerreinen, stedelijke dienstenterreinen en winkelgebieden.

·

In de bijlagen (bijlage 1 tot en met 4) zijn achtereenvolgens de onderzoeksverantwoording, begrippen & definities en cijfers betreffende de afzonderlijke gemeenten en branches opgenomen.


9



10


1 Vestigingen & werkgelegenheid In perspectief Het Vestigingenregister Limburg (VRL) is onderdeel van het landelijke werkgelegenheidsregister LISA; zodoende kunnen de Limburgse structuren en ontwikkelingen vergeleken worden met andere provincies in Nederland. In dit hoofdstuk worden de Limburgse ontwikkelingen afgezet tegen de landelijke ontwikkelingen. De landelijke gegevens over 2010 zijn echter nog niet beschikbaar (beschikbaar maart 2011). De vergelijkingen tussen de Limburgse en landelijke ontwikkelingen hebben dan ook betrekking op het jaar 2009 en de ontwikkelingen in de periode 2008-2009.

Vestigingen In Limburg zijn in 2009 circa 73.700 vestigingen van bedrijven en instellingen gevestigd. Dit komt overeen met een aandeel van 6,6% van het totaal aantal Nederlandse vestigingen (1.110.750). Hiermee neemt Limburg een zesde plaats onder de twaalf provincies in. De meeste vestigingen bevinden zich in Noord-Holland (19,5%), Noord-Brabant (15,9%) en Zuid-Holland (15,5%).

In de periode 2008-2009 groeide het aantal vestigingen in Nederland met 4,7%. Limburg lag met een groei van 4,5% iets onder het landelijk gemiddelde. In bijna alle provincies is er sprake geweest van een toename van het aantal vestigingen, variërend van 1,8% in Drenthe tot 6,4% in Flevoland. Alleen de provincie Zeeland kende een lichte daling in het aantal vestigingen van 0,2%. De grootste sectoren qua aantal vestigingen in Limburg zijn de sectoren ‘Handel’ (22%) en ‘Zakelijke dienstverlening’ (20%). De verdeling naar sector is in grote lijnen vergelijkbaar met het landelijke gemiddelde. Limburg heeft relatief iets meer vestigingen in met name de sectoren ‘Horeca’ en ‘Overige dienstverlening’. Deze verschillen zijn beperkt. Daarentegen is het percentage vestigingen in de sectoren ‘Zakelijke dienstverlening’, ‘Informatie en communicatie’ en 'Bouwnijverheid' in Limburg lager dan landelijk. Werkgelegenheid Limburg beschikte in 2009 over circa 531.900 arbeidsplaatsen, hetgeen overeenkomt met een aandeel van circa 6,6% van de totale Nederlandse werkgelegenheid (8.035.700 arbeidsplaatsen). Hiermee neemt Limburg een zevende plaats onder de provincies in. De top drie van provincies wat betreft aandeel in de landelijke werkgelegenheid, bestaat - evenals bij de vestigingen - uit Zuid-Holland (19,5%), Noord-Holland (17,2%) en Noord-Brabant (15,6%).

In de periode 2008-2009 nam de werkgelegenheid in Nederland met 0,3% toe. In vergelijking met voorgaande jaren is dit echter een beperkte groei. De werkgelegenheid nam niet in alle provincies toe. In vijf provincies, waaronder Limburg, nam de werkgelegenheid af. In de periode 2008-2009 was de werkgelegenheidsdaling in Limburg met 0,1% nog beperkt in vergelijking met onder andere Zeeland (-0,8%). De grootste toename vond plaats in de provincie Noord-Holland; in deze provincie nam het aantal arbeidsplaatsen met 1,4% toe. De grootste sectoren in Limburg, in termen van werkgelegenheid, zijn ‘Handel’ (17%), ‘Gezondheids- en welzijnszorg’ (17%), ‘Industrie’ (16%) en ‘Zakelijke dienstverlening’ (13%). Ten opzichte van Nederland beschikt Limburg relatief over meer werkgelegenheid in de ‘Industrie’ (16% versus 11%). Het aantal arbeidsplaatsen in de sector ‘Zakelijke dienstverlening’ is daarentegen in Limburg, evenals bij de vestigingenstructuur, juist ondervertegenwoordigd (13% versus 17%).


11


Vestigingen & werkgelegenheid in perspectief Limburg versus Nederland: vestigingen (2009) Aantal vestigingen; naar provincie Ontwikkeling 2009

2008-2009

Aantal

in %

Aantal

in %

Noord-Holland

216.393

19,5%

11.695

5,7%

Noord-Brabant

176.798

15,9%

7.965

4,7%

Zuid-Holland

172.075

15,5%

9.477

5,8%

Gelderland

138.322

12,5%

5.997

4,5%

Utrecht

91.315

8,2%

4.897

5,7%

Limburg

73.699

6,6%

3.144

4,5%

Overijssel

68.196

6,1%

2.630

4,0%

Friesland

46.377

4,2%

1.191

2,6%

Groningen

36.405

3,3%

1.069

3,0%

Drenthe

33.106

3,0%

595

1,8%

Flevoland

29.508

2,7%

1.767

6,4%

Zeeland

28.557

2,6%

-62

-0,2%

1.110.751

100,0%

50.365

4,7%

Nederland totaal

Aantal vestigingen; naar provincie (2009, in %) Drenthe

Flevoland

Zeeland Noord-Holland

Groningen Friesland Overijssel

Limburg Noord-Brabant Utrecht

Gelderland

Zuid-Holland

Ontwikkeling van het aantal vestigingen; naar provincie (2008-2009, in %) 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 -1,0

Flevoland Noord-Holland Noord-Brabant Limburg Groningen Drenthe Zuid-Holland Utrecht Gelderland Overijssel Friesland


12

Zeeland


Vestigingen Nederland

Vestigingen Limburg 2009

2009

2008-2009

2008-2009

Aantal

Aandeel in %

Verandering in %

Aantal

Aandeel in %

Verandering in %

Landbouw

5.506

7%

-2,0%

82.498

7%

2,4%

Industrie

3.902

5%

1,6%

55.042

5%

1,0%

Bouwnijverheid

6.603

9%

4,6%

120.873

11%

6,5%

Vervoer en opslag

1.976

3%

1,8%

30.884

3%

1,8%

Handel

16.464

22%

1,3%

236.094

21%

0,3%

Horeca

4.402

6%

0,3%

47.202

4%

0,2%


2.427

3%

8,5%

52.600

5%

7,6%

15.016

20%

8,3%

267.313

24%

7,3%

303

0%

-0,7%

3.569

0%

-1,5%

Onderwijs

2.582

4%

7,6%

38.064

3%

7,4%


6.256

8%

11,7%

74.101

7%

12,4%

8.262

11%

6,0%

102.511

9%

6,9%

73.699

100%

4,5%

1.110.751

100%

4,7%

Zakelijke dienstverlening Overheid

Overige dienstverlening Totaal

Vestigingenstructuur Limburg 2009; naar sector, in %

Vestigingenstructuur Nederland 2009; naar sector, in %

Overige dienstverlening Landbouw Industrie Bouwnijverheid

Gezondheidsen welzijnszorg

Overige dienstverlening Landbouw Industrie Bouwnijverheid

Gezondheidsen welzijnszorg Onderwijs

Onderwijs

13


Onderwijs

Overheid


Horeca

Handel

-4,0

Bouwnijverheid

-4,0


-2,0 Onderwijs

-2,0 Gezondheids- en welzijnszorg

0,0

Overheid

2,0

0,0


2,0


4,0

Horeca

4,0

Handel

6,0

Vervoer en opslag

8,0

6,0

Bouwnijverheid

8,0

Industrie

10,0

Landbouw

10,0

Vervoer en opslag

12,0

Horeca

Vestigingenontwikkeling Nederland 2008-2009; naar sector, in %

Industrie

Vestigingenontwikkeling Limburg 2008-2009; naar sector, in %


Handel Informatie en communicatie

Horeca

Landbouw

12,0


Handel


Vervoer en opslag



Overheid


Vervoer en opslag

Overheid


Vestigingen & werkgelegenheid in perspectief Limburg versus Nederland: werkgelegenheid (2009) Werkgelegenheid; naar provincie Ontwikkeling 2009

2008-2009

Aantal

in %

Aantal

in %

Zuid-Holland

1.564.653

Noord-Holland

1.383.865

19,5%

4.006

0.3%

17,2%

19.404

Noord-Brabant

1.4%

1.254.673

15,6%

2.211

0.2%

Gelderland

971.594

12,1%

-4.843

-0.5%

Utrecht

668.624

8,3%

3.813

0.6%

Overijssel

539.498

6,7%

-1.300

-0.2%

Limburg

531.873

6,6%

-749

-0.1%

Friesland

291.705

3,6%

1.715

0.6%

Groningen

271.002

3,4%

1.979

0.7%

Drenthe

214.118

2,7%

-150

-0.1%

Flevoland

172.637

2,1%

1.584

0.9%

Zeeland

171.479

2,1%

-1.314

-0.8%

8.035.721

100,0%

26.356

0,3%

Nederland totaal

Aantal = aantal werkzame personen

Werkgelegenheid; naar provincie (2009, in %) Drenthe

Flevoland

Zeeland

Groningen Friesland

Limburg

Zuid-Holland

Overijssel

Noord-Holland Utrecht

Gelderland

Noord-Brabant

Werkgelegenheidsontwikkeling; naar provincie (2008-2009, in %) 1,6

1,2

0,8

0,4

0,0

-0,4

-0,8 Noord-Holland Groningen Flevoland Friesland


Utrecht

Noord-Brabant Zuid-Holland Drenthe

14

Limburg

Gelderland Overijssel

Zeeland


Werkgelegenheid Nederland

Werkgelegenheid Limburg 2009 Aantal

2009

2008-2009

Aandeel in %

Verandering in %

Aantal

2008-2009

Aandeel in %

Verandering in %

Landbouw

19.758

4%

-2,2%

242.470

3%

0,5%

Industrie

85.373

16%

-4,9%

913.272

11%

-4,0%

Bouwnijverheid

27.637

5%

-4,4%

517.639

6%

-1,0%

Vervoer en opslag

29.911

6%

0,0%

426.251

5%

-1,8%

Handel

91.576

17%

-0,5%

1.414.326

18%

0,0%

Horeca

29.131

5%

-0,3%

340.855

4%

0,6%


10.878

2%

0,5%

260.367

3%

1,3%


67.004

13%

2,4%

1.392.426

17%

0,9%

Overheid

27.332

5%

2,0%

452.624

6%

1,0%

Onderwijs

32.242

6%

0,2%

534.107

7%

2,5%


89.492

17%

3,5%

1.222.558

15%

2,9%


21.539

4%

3,0%

318.826

4%

2,0%

531.873

100%

-0,1%

8.035.721

100%

0,3%

Werkgelegenheidsstructuur Limburg 2009; naar sector, in %

Landbouw

Overige dienstverlening Gezondheidsen welzijnszorg

Industrie Bouwnijverheid

Overheid

Vervoer en opslag


Overheid Zakelijke dienstverlening

Handel


Horeca

15

Onderwijs

Overheid



Horeca

Handel

Bouwnijverheid

Industrie

0,0


0,0


2,0

Onderwijs

2,0

Overheid

4,0


4,0


6,0

Horeca

6,0

Handel

8,0

Vervoer en opslag

8,0

Bouwnijverheid

Horeca

Werkgelegenheidsontwikkeling Nederland 2008-2009; naar sector, in %

Landbouw

Werkgelegenheidsontwikkeling Limburg 2008-2009; naar sector, in %


Handel

Vervoer en opslag


Industrie

Vervoer en opslag

Onderwijs

Onderwijs

Landbouw

Industrie Landbouw Bouwnijverheid


Overige dienstverlening Gezondheidsen welzijnszorg

Werkgelegenheidsstructuur Nederland 2009; naar sector, in %


Totaal



16


2 Vestigingen & werkgelegenheid Limburg In dit hoofdstuk worden de vestigings- en werkgelegenheidsstructuren en -ontwikkelingen in Limburg nader geanalyseerd. Daarbij wordt ingegaan op de stand per 1 april 2010 en op de ontwikkelingen in de laatste tien jaar, waarbij in het bijzonder op de periode april 2009 - april 2010.

Vestigingen in Limburg Per 1 april 2010 waren er in Limburg circa 76.400 vestigingen. Het aantal vestigingen is ten opzichte van 2009 met circa 2.730 toegenomen. Dit komt overeen met een groei van 3,7%. De laatste jaren is sprake van een sterke stijging van het aantal vestigingen (10-jaarsgemiddelde bedraagt +3,3%).

De vijf grootste organisaties (op basis van het aantal arbeidsplaatsen) in Limburg zijn; 1. Stichting Zorggroep Noord- en Midden-Limburg 2. Meandergroep Zuid-Limburg 3. Orbis Medisch en zorgconcern 4. Academisch Ziekenhuis Maastricht (AZM) 5. Licom N.V. De grote vestigingen (met meer dan 100 arbeidsplaatsen) vormen 1% van alle Limburgse vestigingen, terwijl ze een aandeel van 40% hebben in de Limburgse werkgelegenheid. Vijfentwintig vestigingen hebben zelfs meer dan 1.000 arbeidsplaatsen, hetgeen overeenkomt met ruim 9% van de totale Limburgse werkgelegenheid. Circa 89% van de vestigingen heeft minder dan tien arbeidsplaatsen, waarvan een groot deel eenmanszaken (zzp-ers). Deze vestigingen, kleiner dan tien werknemers, hebben gezamenlijk een werkgelegenheidsaandeel van 25%. De middencategorie (10 tot 100 arbeidsplaatsen) heeft een aandeel van 10% in de vestigingen en 35% in de werkgelegenheid. Werkgelegenheid in Limburg Het aantal arbeidsplaatsen in Limburg bedroeg per 1 april 2010 circa 527.300. Het aantal arbeidsplaatsen, is evenals voorgaand jaar, gedaald. De economische crisis, waarvan sinds medio 2008 sprake is, komt tot uitdrukking in een werkgelegenheidsafname in Limburg van 0,9%. De gevolgen van de crisis zijn ook van invloed op de uitzendsector. Zo nam het aantal uitzendbanen relatief sterk af (-2,6%). Naast een afname van het aantal uitzendbanen nam ook het aantal fulltime arbeidsplaatsen (in dienst) af, zij het beperkt (-1,1%). Alleen het aantal parttime banen (in dienst) kende nog een toename (+1,1%). Van de totale werkgelegenheid in Limburg betreft 84% een arbeidsplaats van twaalf uur of meer per week (fulltime).

Het aantal uitzendbanen is met een aandeel van 3,9% in de totale werkgelegenheid beperkt. Het overgrote deel van het aantal werkzame personen (96,1%) is in loondienst werkzaam bij het bedrijf waar men werkt of is als eenmanszaak c.q. zelfstandige (zzp-er) te typeren. Van de in totaal 527.300 arbeidsplaatsen wordt ruim 55% ingevuld door mannen en bijna 45% door vrouwen. Het aantal arbeidsplaatsen onder mannen nam met 1,8% af, terwijl de werkgelenheid onder vrouwen in de periode 2009-2010 nog met 0,4% toenam. In de sector ‘Industrie’ zijn voornamelijk mannen werkzaam en in de sector ‘Gezondheids- en welzijnszorg’ voornamelijk vrouwen.


17


Vestigingen in Limburg: 2010 Vestigingenstructuur naar bedrijfssector 2010

Vestigingenstructuur naar regio 2010

Aantal

Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening

5.386 3.971 6.600 6.743 9.871 2.016 4.437 2.573 1.171 14.652 298 2.834 6.981 3.266 5.634 76.433

Totaal

In %

Aantal

7,0% 5,2% 8,6% 8,8% 12,9% 2,6% 5,8% 3,4% 1,5% 19,2% 0,4% 3,7% 9,1% 4,3% 7,4% 100,0%

In %

Noord-Limburg

19.574

25,6%

Midden-Limburg

17.795

23,3%

9.893

12,9%

Parkstad Limburg

14.275

18,7%


14.896

19,5%

Totaal

76.433

100,0%


Vestigingenstructuur naar bedrijfssector 2010 in %

20,0 16,0 12,0 8,0 4,0

Vestigingenstructuur naar grootteklasse 2010




Onderwijs

Overheid



Vervoer en opslag


Horeca

Detailhandel

Groothandel

Bouwnijverheid

Industrie

Landbouw

0,0

Vestigingenstructuur naar vestigingsmilieu 2010

Aantal

In %

Aantal

In %

1 werkzame persoon

41.379

57,8%

Bedrijventerrein

7.468

2 t/m 4 werkzame personen

15.668

21,9%

Stedelijk dienstenterrein

1.101

1,4%


7.014

9,8%

Winkelgebied

9.109

11,9%


3.660

5,1%

Solitaire locaties

58.755

76,9%


2.273

3,2%

Totaal

76.433

100,0%


834

1,2%


436

0,6%


228

0,3%


41

0,1%


10

0,0%

1.000 e.m. werkzame personen

25

0,0%

71.568

100,0%

Totaal

9,8%

Vestigingenstructuur naar stedelijkheid 2010 Aantal

Stedelijk gebied

44.396

58,1%

Landelijk gebied

27.170

35,5%

Onbekend

exclusief land- en tuinbouwbedrijven

In %

Totaal

4.867

6,4%

76.433

100,0%

Onbekend = land- en tuinbouwbedrijven


18


Vestigingenontwikkeling in Limburg Vestigingenontwikkeling 2009-2010, naar regio

Vestigingenontwikkeling Verandering per jaar Aantal

Aantal

Verandering

In %

Aantal

Aantal

In %

2000

57.505

994

1,7%

Noord-Limburg

19.574

471

2,5%

2001

58.499

1.185

2,0%

Midden-Limburg

17.795

536

3,1%

2002

59.684

386

0,6%


9.893

415

4,4%

2003

60.070

1.169

1,9%

Parkstad Limburg

14.275

553

4,0%

2004

61.239

1.495

2,4%


14.896

759

5,4%

Totaal

76.433

2.734

3,7%

2005

62.734

2.384

3,8%

2006

65.118

2.742

4,2%

2007

67.860

2.695

4,0%

2008

70.555

3.144

4,5%

2009

73.699

2.734

3,7%

2010

76.433

De gemiddelde groei van het aantal vestigingen in de afgelopen 10 jaar bedraagt: 3,3%

Vestigingenontwikkeling in de laatste 10 jaar, in % 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5

4,5

4,2

4,0

3,8

3,7

2,0 1,5

2,4 1,7

2,0

1,0

1,9

0,5

0,6

0,0

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vestigingenontwikkeling 2009-2010, naar bedrijfssector Verandering Aantal

Aantal

In %

01

01 Landbouw

5.386

-120

-2,2%

03

02 Industrie

3.971

69

1,8%

04

03 Bouwnijverheid

6.600

-3

0,0%

05

04 Groothandel

6.743

26

0,4%

05 Detailhandel

9.871

124

1,3%

06 Vervoer en opslag

2.016

40

2,0%

07 Horeca

4.437

35

0,8%

08

08 Informatie en communicatie

2.573

146

6,0%

1.171

-30

-2,5%

10

14.652

837

6,1%

11

298

-5

-1,7%

12

12 Onderwijs

2.834

252

9,8%

13 Gezondheids- en welzijnszorg

6.981

725

11,6%

14 Cultuur, sport en recreatie

3.266

392

13,6%

5.634

246

4,6%

76.433

2.734

3,7%

15 Overige dienstverlening Totaal


19

0,0 0,4 1,3 2,0 0,8

07

09 Financiële instellingen 11 Overheid

1,8

06

09

10 Zakelijke dienstverlening

-2,2

02

6,0 -2,5 6,1 -1,7 9,8 11,6

13

13,6

14

4,6

15 -4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0 12,0 14,0


Werkgelegenheid in Limburg: 2010 Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar sector

Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar regio

Aantal


19.611 83.040 26.228 36.019 54.635 29.378 28.187 10.645 11.553 55.295 26.999 32.607 91.022 10.239 11.801 527.259

Totaal

In %

Aantal

3,7% 15,7% 5,0% 6,8% 10,4% 5,6% 5,3% 2,0% 2,2% 10,5% 5,1% 6,2% 17,3% 1,9% 2,2% 100,0%

In %

Noord-Limburg

139.450

26,4%

Midden-Limburg

109.115

20,7%

73.869

14,0%

105.275

20,0%

Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland Totaal

99.550

18,9%

527.259

100,0%

Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar sector in %

18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0

Werkgelegenheidsstructuur 2010, naar grootteklasse




Onderwijs

Overheid



Vervoer en opslag


Horeca

Detailhandel

Groothandel

Bouwnijverheid

Industrie

Landbouw

0,0

Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar vestigingsmilieu Aantal

In %

Aantal

1 werkzame persoon

41.379

8,1%

Bedrijventerrein

2-4 werkzame personen

42.661

8,4%


43.197

8,2%


45.313

8,9%

Winkelgebied

61.650

11,7%


49.073

9,6%

Solitaire locaties

266.199

50,5%


68.038

13,3%

Totaal

527.259

100,0%


58.425

11,4%


58.868

11,5%

200-499 werkzame pesronen

66.283

13,0%


24.675

4,8%

800-999 werkzame personen 1.000 e.m. werkzame personen Totaal

9.227

1,8%

46.411

9,1%

510.353

100,0%

156.213

In %

29,6%

Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar stedelijkheid Aantal

Stedelijk gebied

383.302

72,7%

Landelijk gebied

127.036

24,1%

Onbekend

Exclusief land- en tuinbouwbedrijven

In %

Totaal

16.921

3,2%

527.259

100,0%

Onbekend = land- en tuinbouwbedrijven


20


Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar geslacht, in % Mannen

Vrouwen

Landbouw

62,1%

Industrie

80,2%

37,9% 19,8%

Bouwnijverheid

89,9%

10,1%

Groothandel

74,1%

25,9%

Detailhandel

39,6%

60,4%

Vervoer en opslag

80,1%

19,9%

Horeca

46,4%

53,5%


74,2%

25,7% 48,6%


51,4%


59,9%

40,1%

Overheid

62,2%

37,8%

Onderwijs

43,7%

56,3%


18,6%

81,4%


52,2%

47,8%


31,4%

68,6%

Totaal

55,2%

44,8%

235.986 291.273

Mannen

Vrouwen

Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar geslacht, aantal werkzame personen

100.000 Vrouwen Mannen

80.000 60.000 40.000




Overheid

Onderwijs




Horeca

Vervoer en opslag

Detailhandel

Groothandel

Bouwnijverheid

Industrie

Landbouw

20.000

Werkgelegenheidsstructuur 2010 naar type Aantal

In %

Fulltime in dienst

426.248

80,8%

Parttime in dienst

80.312

15,2%

506.560

96,1%

Totaal in dienst

Uitzendkracht fulltime

17.621

3,3%

Uitzendkracht parttime

3.078

0,6%

Totaal uitzendkracht

20.699

3,9%

527.259

100,0%

Totaal


80.312

20.699

426.248

Fulltime in dienst Uitzendkrachten

21

Parttime in dienst


Werkgelegenheidsontwikkeling in Limburg Werkgelegenheidsontwikkeling

Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010, naar regio

Verandering per jaar Aantal

Aantal

Verandering

In %

Aantal

Aantal

In %

2000

519.444

5.464

1,1%

Noord-Limburg

139.450

-1.227

-0,9%

2001

524.908

2.632

0,5%

Midden-Limburg

109.115

-869

-0,8%

2002

527.540

-6.189

-1,2%


73.869

-578

-0,8%

2003

521.351

-3.808

-0,7%

Parkstad Limburg

105.275

-1.335

-1,3%

2004

517.543

-6.275

-1,2%


99.550

-605

-0,6%

527.259

-4.614

-0,9%

-105

0,0%

511.163

8.350

1,6%

519.513

13.109

2,5%

2008

532.622

-749

-0,1%

2009

531.873

-4.614

-0,9%

2010

527.259

2005

511.268

2006 2007

Totaal

De gemiddelde groei van de werkgelegenheid in de afgelopen 10 jaar bedraagt: 0,2%

Werkgelegenheidsontwikkeling in de laatste 10 jaar, in % 3,0 2,5 2,0 1,5

2,5 1,0

1,6 1,1

0,5

0,5 0,0

0,0

-0,1

-0,7 -1,2

-0,9

-1,2

-0,5 -1,0 -1,5

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010, naar bedrijfssector Verandering Aantal

Aantal

02

01 Landbouw

19.611

-147

-0,7%

03

02 Industrie

83.040

-2.333

-2,7%

04

03 Bouwnijverheid

26.228

-1.409

-5,1%

05

04 Groothandel

36.019

-786

-2,1%

06

05 Detailhandel

54.635

-136

-0,2%


29.378

-533

-1,8%

07 Horeca

28.187

-944

-3,2%


10.645

-233

-2,1%

11.553

-87

-0,7%

55.295

-69

-0,1%

11

11 Overheid

26.999

-333

-1,2%

12

12 Onderwijs

32.607

365

1,1%

13


91.022

1.530

1,7%

14


10.239

485

5,0%


11.801

16

0,1%

-4.614

-0,9%

22

-0,2 -1,8 -3,2 -2,1 -0,7

09


527.259

-2,1

08

09 Financiële instellingen

Totaal

-2,7 -5,1

07

10

15 Overige dienstverlening

-0,7

01

In %

-0,1 -1,2 1,1 1,7 5,0 0,1

15 -6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0


Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010 naar geslacht en sector Aantal Mannen


In % Vrouwen

-137 -2.409 -1.249 -568 -45 -498 -446 -60 -29 128 -422 -166 199 281 -18 -5.439

Totaal

Mannen

Vrouwen

-1,1% -3,5% -5,0% -1,3% -1,3% -2,1% -3,3% -0,8% -0,5% 0,4% -2,5% -1,2% 1,2% 5,5% -0,5% -1,8%

-10 76 -160 -218 -91 -35 -498 -173 -58 -197 89 531 1.331 204 34 825

-0,1% 0,5% -5,7% -0,7% -0,7% -0,6% -3,2% -5,9% -1,0% -0,9% 0,9% 3,0% 1,8% 4,4% 0,4% 0,4%

Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010 naar geslacht en sector, in % 6,0

Mannen Vrouwen

4,0 2,0 0,0 -2,0 -4,0

Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010, naar type




Onderwijs

Overheid




Horeca

Vervoer en opslag

Detailhandel

Groothandel

Bouwnijverheid

Industrie

Landbouw

-6,0

Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010 in %, naar type 2,0

Aantal

In %

Fulltime in dienst

-4.881

-1,1%

Parttime in dienst

841

1,1%

-4.040

-0,8%


-228

-1,3%


-346

-10,1%


-574

-2,7%

-4.614

-0,9%

Totaal in dienst

0,0 -2,0 -4,0 -6,0 -8,0


23

Totaal




Totaal in dienst

-12,0

Parttime in dienst

Totaal

Fulltime in dienst

-10,0


Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010 Low 10 gemeenten

Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010 Top 10 gemeenten

Verandering

Verandering Aantal

Aantal

Aantal Aantal

In %

In %

Beek

9.994

317

3,3%

Meerssen

5.130

-336

-6,1%

Vaals

2.513

78

3,2%

Simpelveld

2.002

-102

-4,8%

Margraten

3.874

120

3,2%

Nuth

6.526

-245

-3,6%

Onderbanken

1.080

26

2,5%

Weert

26.332

-967

-3,5%

Nederweert

6.022

99

1,7%

Eijsden

3.327

-119

-3,5%

Schinnen

3.313

45

1,4%

Brunssum

7.243

-227

-3,0%

Maasgouw

8.999

120

1,4%

Roerdalen

5.610

-146

-2,5%

13.735

157

1,2%

Beesel

3.737

-92

-2,4%

8.900

46

0,5%

Horst aan de Maas

18.099

-402

-2,2%

36.352

101

0,3%

Echt-Susteren

12.065

-233

-1,9%

Leudal Stein Roermond

Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010 per gemeente, in %

Beek Vaals Margraten Onderbanken Nederweert Schinnen Maasgouw Leudal Stein Roermond Venray Kerkrade Bergen (L) Landgraaf Gulpen-Wittem Gennep Maastricht Peel en Maas Venlo Voerendaal Mook en Middelaar Heerlen Valkenburg aan de Geul Sittard-Geleen Echt-Susteren Horst aan de Maas Beesel Roerdalen Brunssum Eijsden Weert Nuth Simpelveld Meerssen -8,0

-6,0

-4,0


-2,0

0,0

24

2,0

4,0


3 Vestigingen & werkgelegenheid Bedrijvendynamiek In dit hoofdstuk wordt de bedrijvendynamiek in Limburg in beeld gebracht. De vermelde gegevens zijn exclusief CBS-landbouwtellingen. Evenals bij bevolkingsvraagstukken is met betrekking tot toename en afname van vestigingen en werkgelegenheid onderscheid te maken in natuurlijke ontwikkelingen (saldo oprichtingen en opheffingen) en migratiestromen (verplaatsingen). Bij de toename en/of afname van de werkgelegenheid speelt echter nog een ander aspect een rol, namelijk de ontwikkeling bij reeds bestaande, niet verplaatste, vestigingen. Op te merken is dat de bedrijvendynamiek betrekking heeft op de periode van 2 april 2009 tot en met 1 april 2010. Daarnaast zijn de oprichtingen en opheffingen exclusief vestigingen die in de bovengenoemde periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven en zijn verhuizingen alleen verhuizingen tussen gemeenten.

Oprichtingen Het aantal opgerichte bedrijven c.q. vestigingen tussen 2009 en 2010 bedroeg 7.190 (+10,4%) en de hierbij gecreëerde werkgelegenheid bedroeg 10.820 arbeidsplaatsen (+2,1%). De gemiddelde bedrijfsgrootte van nieuw opgerichte bedrijven bedroeg 1,5 personen. Absoluut gezien vallen de meeste oprichtingen van vestigingen binnen de sector ‘Zakelijke dienstverlening’. Relatief gezien kende de sector ‘Cultuur, sport en recreatie’ de grootste verandering (+18,3%) over de periode 2009-2010 in het aantal oprichtingen. Opheffingen Het aantal opgeheven bedrijven c.q. vestigingen tussen 2009 en 2010 bedroeg 4.420 (-6,4%) en de hierbij verloren gegane werkgelegenheid 10.960 arbeidsplaatsen (-2,1%). De gemiddelde bedrijfsgrootte van opgeheven bedrijven bedroeg 2,5 personen. De sector ‘Zakelijke dienstverlening’ kende het grootste aantal opheffingen - evenals grootse aantal oprichtingen - van vestigingen. De sector ‘Financiële instellingen’ kende de grootste verandering (-8,0%) in opheffingen in de periode 2009-2010. Verhuizingen In de periode 2009-2010 hebben meer bedrijven van buiten Limburg zich in Limburg gevestigd dan dat er bedrijven vanuit Limburg vertrokken zijn naar elders. Het saldo van deze vestigingen betreft 100. Dit is gelijk aan 0,1% van het totaal aantal vestigingen in Limburg. Deze verhuizingen hebben nauwelijks invloed gehad op de Limburgse werkgelegenheid. De werkgelegenheid is namelijk met 110 arbeidsplaatsen gedaald (-0,0%). De sector ‘zakelijke dienstverlening’ kende de grootste dynamiek. Per saldo zijn er in 2010 in deze sector 26 bedrijven van buiten Limburg bij gekomen. Werkgelegenheidsontwikkeling bij bestaande - niet verplaatste - vestigingen Getalsmatig veel belangrijker voor de werkgelegenheidsontwikkeling zijn de bestaande (voortgezette) vestigingen die aan het begin en aan het eind van de waarnemingsperiode aanwezig waren. In de periode 2009-2010 is bij bijna 5.400 vestigingen (7,9%) de werkgelegenheid met 20.870 arbeidsplaatsen (+4,1%) toegenomen. Daartegenover is de werkgelegenheid bij circa 7.200 vestigingen (10,5%) met 25.200 (-4,9%) afgenomen. Per saldo is het aantal arbeidsplaatsen in deze periode als gevolg van werkgelegenheidsveranderingen bij bestaande vestigingen met 0,8% afgenomen.


25


Bedrijvendynamiek 2009-2010: saldo Bedrijvendynamiek 2009-2010, in aantallen

1-4-2009

Vestigingen

Werkgelegenheidseffect

68.705

514.920

Bedrijvendynamiek 2009-2010, in % Vestigingen


Oprichtingen

7.187

10.821

10,4%

2,1%

Opheffingen

-4.423

-10.957

-6,4%

-2,1%

2.764

-136

3,9%

0,0%

Saldo

1.137

3.841

1,7%

0,7%

-1.037

-3.954

-1,5%

-0,8%

100

-113

0,1%

0,0%

Vestigingen met wp+

5.396

20.871

7,9%

4,1%

Vestigingen met wp-

7.211

25.205

10,5%

Vestiging Vertrek Saldo

4,9%

-4.334

Saldo -1

16

0,0%

0,0%

2.863

-4.567

4,1%

-0,9%

71.568

510.353

Correcties Groei 1-4-2010

-0,8%

In het bovenstaande overzicht betreffende de vestigingendynamiek is het aantal vestigingen weergegeven en het werkgelegenheidseffect (aantal werkzame personen). - Gegevens zijn exclusief boerderijvestigingen (dynamiek CBS-landbouwtellingen is onbekend). In het bovenstaande overzicht is de dynamiek van 92% van het totaal aantal vestigingen weergegeven (97% van de totale werkgelegenheid). - Vestigingen die in de periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven, zijn in het overzicht buiten beschouwing gelaten. - Vestigingen met wp+ betreft het aantal vestigingen (die niet zijn verhuisd) waarbij de werkgelegenheid in de afgelopen periode is toegenomen c.q. de toename van het aantal werkzame personen bij deze vestigingen. - Vestigingen met wp- betreft het aantal vestigingen (die niet zijn verhuisd) waarbij de werkgelegenheid in de afgelopen periode is afgenomen c.q. de afname van het aantal werkzame personen bij deze vestigingen. - Gegevens over vestiging en vertrek betreffen alleen verhuisbewegingen tussen gemeenten. Verhuisbewegingen binnen dezelfde gemeente (intragemeentelijke verhuizingen) zijn in het bovenstaande overzicht buiten beschouwing gelaten. Het werkgelegenheidseffect betreft dan ook de werkgelegenheidsverandering bij vestigingen die in de afgelopen periode van of naar een andere gemeente zijn verhuisd.

Bedrijvendynamiek 2009-2010 - werkgelegenheidseffect naar type (aantal werkzame personen)

Oprichtingen

Opheffingen

Vestiging

Vetrek

Vestigingen met wp+

Vestigingen met wp-30.000

-20.000

-10.000


0

10.000

26

20.000

30.000


Bedrijvendynamiek: oprichtingen Oprichtingen 2009-2010, naar sector Vestigingen

Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Totaal


Aantal

In %

Ver. in %

Aantal

In %

Ver. in %

34 242 502 524 855 164 339 334 62 1.732 3 341 976 529 550 7.187

0% 3% 7% 7% 12% 2% 5% 5% 1% 24% 0% 5% 14% 7% 8% 100%

6,4% 5,7% 7,6% 7,8% 8,8% 8,2% 7,7% 13,7% 4,7% 12,3% 1,0% 13,2% 15,6% 18,3% 10,2% 10,4%

46 429 759 807 1.265 405 589 424 114 2.348 176 444 1.774 619 622 10.821

0% 4% 7% 7% 12% 4% 5% 4% 1% 22% 2% 4% 16% 6% 6% 100%

1,5% 0,5% 2,7% 2,2% 2,3% 1,3% 2,0% 3,9% 0,9% 4,2% 0,6% 1,4% 2,0% 6,3% 5,3% 2,1%

In het bovenstaande overzicht is het aantal oprichtingen weergegeven en het werkgelegenheidseffect (aantal werkzame Oprichtingen personen) daarvan. Op te merken is dat in het bovenstaande overzicht gegevens van vestigingen in de landbouwsector buiten Opheffingen zijn gelaten. Doordat de landbouwvestigingen in het register op basis van landbouwtellingen van het CBS op beschouwing gemeentelijk niveau in het register worden geïntegreerd, zijn gegevens over de dynamiek voor deze sector niet beschikbaar . Saldo Vestigingen die in de periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven, zijn in het overzicht buiten beschouwing gelaten. Vestiging Werkgelegenheidseffect oprichtingen 2009-2010, naar sector (aantal werkzame personen) Vertrek

2.400

Saldo 2.000

Vestigingen met wp+ 1.600

Vestigingen met wpSaldo

1.200

Correcties

800

Groei

400




Onderwijs

Overheid



Vervoer en opslag


Horeca

Detailhandel

Groothandel

Bouwnijverheid

0 Industrie

Landbouw

1-4-2007

Oprichtingen 2009-2010, naar regio Vestigingen


Aantal

In %

Ver. in %

Aantal

In %

Ver. in %

Noord-Limburg

1.610

22%

9,6%

2.249

21%

1,7%

Midden-Limburg

1.484

21%

9,4%

2.371

22%

2,2%

947

13%

10,2%

1.650

15%

2,2%

Parkstad Limburg

1.526

21%

11,4%

2.254

21%

2,1%


1.620

23%

12,0%

2.297

21%

2,3%

Totaal

7.187

100%

10,5%

10.821

100%

2,1%


Oprichtingen Opheffingen Saldo

Etil; Vestigingenregister Limburg 2010 Vestiging Vertrek

27


Bedrijvendynamiek: opheffingen Opheffingen 2009-2010, naar sector Vestigingen In %

Aantal


-24 -174 -509 -499 -741 -134 -320 -187 -96 -924 -7 -97 -258 -143 -310 -4.423

Totaal


1% 4% 12% 11% 17% 3% 7% 4% 2% 21% 0% 2% 6% 3% 7% 100%

Ver. in %

Aantal

-4,7% -4,5% -7,7% -7,4% -7,6% -6,8% -7,3% -7,7% -8,0% -6,7% -2,3% -3,8% -4,1% -5,0% -5,8% -6,4%

-86 -660 -1.189 -1.021 -1.497 -602 -937 -283 -260 -1.857 -321 -252 -1.366 -208 -418 -10.957

In %

Ver. in %

1% 6% 11% 9% 14% 5% 9% 3% 2% 17% 3% 2% 12% 2% 4% 100%

-3,1% -0,8% -4,3% -2,8% -2,7% -2,0% -3,2% -2,6% -2,2% -3,4% -1,2% -0,8% -1,5% -2,1% -3,5% -2,1%

In het bovenstaande overzicht is het aantal opheffingen weergegeven en het werkgelegenheidseffect (aantal werkzame Oprichtingen personen) daarvan. Op te merken is dat in het bovenstaande overzicht gegevens van vestigingen in de landbouwsector buiten Opheffingen zijn gelaten. Doordat de landbouwvestigingen in het register op basis van landbouwtellingen van het CBS op beschouwing gemeentelijk niveau in het register worden geïntegreerd, zijn gegevens over de dynamiek voor deze sector niet beschikbaar . Saldo Vestigingen die in de periode zijn opgericht en tevens zijn opgeheven, zijn in het overzicht buiten beschouwing gelaten. Vestiging Werkgelegenheidseffect opheffingen 2009-2010, naar sector (aantal werkzame personen) Vertrek

0

Saldo -400

Vestigingen met wp+ Vestigingen met wp-

-800

Saldo -1.200

Correcties -1.600

Groei Overige dienstverlening



Onderwijs

Overheid



Vervoer en opslag


Horeca

Detailhandel

Groothandel

Bouwnijverheid

1-4-2007

Industrie

Landbouw

-2.000

Opheffingen 2009-2010, naar regio Vestigingen Aantal

Noord-Limburg


In %

Ver. in %

Aantal

In %

Ver. in %

-1.097

25%

-6,5%

-2.695

25%

-2,1%

Midden-Limburg

-930

21%

-5,9%

-2.163

20%

-2,0%


-576

13%

-6,2%

-1.555

14%

-2,1%

Parkstad Limburg

-947

21%

-7,1%

-2.528

23%

-2,4%


-873

20%

-6,5%

-2.016

18%

-2,0%

-4.423

100%

-6,4%

-10.957

100%

-2,1%

Totaal Oprichtingen Opheffingen Saldo Vestiging Etil; Vestigingenregister Limburg 2010 Vertrek Saldo

28


Bedrijvendynamiek: intergemeentelijke verhuizingen Intergemeentelijke verhuizingen in Limburg 2009-2010, naar sector Vestigingen

Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Totaal


Vestiging

Vertrek

Saldo

Vestiging

Vertrek

Saldo

1 61 140 121 119 29 57 68 18 289 0 43 80 49 62 1.137

-1 -57 -138 -119 -104 -23 -44 -64 -15 -263 -1 -38 -72 -43 -55 -1.037

0 4 2 2 15 6 13 4 3 26 -1 5 8 6 7 100

1 323 451 378 368 427 194 224 42 863 0 57 377 58 78 3.841

-1 -244 -522 -446 -320 -373 -227 -308 -47 -767 -105 -121 -353 -59 -61 -3.954

0 79 -71 -68 48 54 -33 -84 -5 96 -105 -64 24 -1 17 -113

In het bovenstaande overzicht is het aantal intergemeentelijke verhuizingen in Limburg weergegeven en het Oprichtingen werkgelegenheidseffect (aantal werkzame personen) daarvan. Op te merken is dat in het bovenstaande overzicht gegevens Opheffingen van vestigingen in de landbouwsector buiten beschouwing zijn gelaten. Doordat de landbouwvestigingen in het register op Saldo basis van landbouwtellingen van het CBS op gemeentelijk niveau in het register worden geïntegreerd, zijn gegevens over de dynamiek voor deze sector niet beschikbaar. Gegevens over verhuizingen (vestiging en vertrek) betreffen alleen verhuisbewegingen van en naar gemeenten. Verhuisbewegingen binnen dezelfde gemeente (intragemeentelijke verhuizingen) Vestiging zijn in het bovenstaande overzicht buiten beschouwing gelaten. Het werkgelegenheidseffect betreft dan ook de Vertrek werkgelegenheidsverandering bij vestigingen die in de afgelopen periode van of naar een andere gemeente zijn verhuisd. Saldo Werkgelegenheidseffect intergemeentelijke verhuizingen 2009-,2010 naar sector (aantal werkzame personen) 120

Vestigingen met wp+ Vestigingen met wp-

80

Saldo 40

Correcties

0

Groei

-40 -80

1-4-2007 Overige dienstverlening



Onderwijs

Overheid



Vervoer en opslag


Horeca

Detailhandel

Groothandel

Bouwnijverheid

Industrie

Landbouw

-120

Intergemeentelijke verhuizingen 2009-2010, naar regio Werkgelegenheidseffect

Vestigingen Vestiging

Vertrek

Saldo

Noord-Limburg

190

-160

Midden-Limburg

249

-225


204

Parkstad Limburg

273

Maastricht & Mergelland Totaal

Vestiging

Vertrek

Saldo

30

658

-605

53

24

588

-777

-189

-158

46

1.254

-840

414

-292

-19

826

-949

-123

221

-202

19

515

-783

-268

1.137

-1.037

100

3.841

-3.954

-113

Oprichtingen Opheffingen Etil; Vestigingenregister Limburg 2010 Saldo

29



30


4 Vestigingen & werkgelegenheid Regio's In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de afzonderlijke regio’s in Limburg. De WGR-indeling is hierbij het uitgangspunt. Limburg wordt in de volgende vijf regio’s onderverdeeld: Noord-Limburg (inclusief Mook en Middelaar), Midden-Limburg, Westelijke Mijnstreek, Parkstad Limburg en Maastricht & Mergelland. Regiovergelijking: Vestigingen In de structuur van vestigingen naar regio komt in een enkel jaar weinig verandering. Ook voor 2010 geldt opnieuw dat het grootste aantal vestigingen in Noord-Limburg is gevestigd (19.570). De Westelijke Mijnstreek heeft met 9.890 vestigingen het kleinste aandeel van het totaal. In de periode 2009-2010 nam het aantal vestigingen in alle regio’s toe. De sterkste toename was met 5,4% te zien in de regio Maastricht & Mergelland. In Noord-Limburg en Midden-Limburg bleven de toename met 2,5% respektievelijk 3,1% iets achter op het provinciaal gemiddelde van 3,7%. Regiovergelijking: Werkgelegenheid Ook in de werkgelegenheidsverdeling per regio traden afgelopen jaar weinig veranderingen op. Noord-Limburg is de grootste werkgelegenheidsregio met 139.450 arbeidsplaatsen en de Westelijke Mijnstreek is de kleinste met bijna 73.870 arbeidsplaatsen. In de afgelopen periode (2009-2010) kenden alle regio’s een afname van de werkgelegenheid. Het aantal arbeidsplaatsen nam in de regio Parkstad Limburg met 1,3% het sterkst af. In Maastricht & Mergelland was de kleinste afname (-0,6%) van het aantal arbeidsplaatsen. Afzonderlijke regio's: Noord-Limburg De belangrijkste structuren en ontwikkelingen in Noord-Limburg zijn als volgt samen te vatten: - vestigingengroei met 2,5% lager dan gemiddeld in Limburg; - negatieve werkgelegenheidsontwikkeling van -0,9%; - sterke afname van de werkgelegenheid in de sectoren ‘Informatie en communicatie’ 'Bouwnijverheid' (-8,0%); - grootste werkgelegenheidstoename in de sector ‘Gezondheids- en welzijnszorg’ (4,0%).

(-9,1%)

en

Midden-Limburg De belangrijkste structuren en ontwikkelingen in Midden-Limburg zijn als volgt samen te vatten: - vestigingengroei met 3,1% iets lager dan gemiddeld in Limburg; - negatieve werkgelegenheidsontwikkeling van -0,8%; - sterke afname van de werkgelegenheid in de sector ‘Overheid’ (-8,2%); - grootste werkgelegenheidstoename in de sector ‘Financiële instellingen’ (4,4%). Westelijke Mijnstreek De belangrijkste structuren en ontwikkelingen in de Westelijke Mijnstreek zijn als volgt samen te vatten: - vestigingengroei met 4,4% iets hoger dan gemiddeld in Limburg; - negatieve werkgelegenheidsontwikkeling van -0,8%; - sterke afname van de werkgelegenheid in de sector 'Bouwnijverheid’ (-6,0%); - grootste werkgelegenheidstoename in de sector ‘Landbouw’ (3,9%).


31


Parkstad Limburg (inclusief Nuth) De belangrijkste structuren en ontwikkelingen in deze regio zijn als volgt samen te vatten: - vestigingengroei met 4,0% iets hoger dan gemiddeld in Limburg; - negatieve werkgelegenheidsontwikkeling van -1,3%; - sterke afname van de werkgelegenheid in de sectoren ‘Vervoer en opslag' (-7,1%) en ‘Horeca’ (-5,9%); - relatief sterke werkgelegenheidstoename (>5%) in de sector ‘Cultuur, sport en recreatie'. Maastricht & Mergelland De belangrijkste structuren en ontwikkelingen in de deze regio zijn als volgt samen te vatten: - vestigingengroei met 5,4% beduidend hoger dan gemiddeld in Limburg; - negatieve werkgelegenheidsontwikkeling van -0,6%; - sterke afname van de werkgelegenheid in de sectoren 'Bouwnijverheid’ (-9,8%), Financiële instellingen’ (-5,7%), ‘Informatie en communicatie’ (-7,0%) en ‘Industrie’ (-5,3%); - relatief sterke werkgelegenheidstoename (>5%) in de sectoren ‘Cultuur, sport en recreatie' en ‘Vervoer en opslag'.


32


Regiovergelijking Vestigingenontwikkeling 2009-2010

Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010 Verandering Aantal

Aantal

In %

Verandering Aantal

Aantal

In %

Noord-Limburg

19.574

471

2,5%

Noord-Limburg

139.450

-1.227

-0,9%

Midden-Limburg

17.795

536

3,1%

Midden-Limburg

109.115

-869

-0,8%

9.893

415

4,4%


73.869

-578

-0,8%

Parkstad Limburg

14.275

553

4,0%

Parkstad Limburg

105.275

-1.335

-1,3%


14.896

759

5,4%


99.550

-605

-0,6%

Totaal

76.433

2.734

3,7%

Totaal

527.259

-4.614

-0,9%


Vestigingenontwikkeling, in %

Werkgelegenheidsontwikkeling, in %

6,0

0,4

5,0

0,2 0,0

4,0

-0,2 3,0

-0,4

2,0

-0,6

1,0 0,0

4,0

-0,8 -1,0 Noord-Limburg Westelijke Mijnstreek Midden-Limburg Maastricht & Mergelland

Noord-Limburg

Westelijke Mijnstreek Midden-Limburg Maastricht & Mergelland

2009-2010

2009-2010

10 jaarsgemiddelde

10 jaarsgemiddelde

Werkgelegenheidsontwikkeling per regio in de laatste 10 jaar, in %

3,0 2,0 1,0 0,0 -1,0 -2,0 -3,0 Noord-Limburg


Midden-Limburg


33



Noord-Limburg Ontwikkeling 2009-2010, in % (V = vestigingen, WP = werkgelegenheid)

Vestigingenontwikkeling 2009-2010 Verandering Aantal

Noord-Limburg

19.574

Aantal

In %

471

2,5%

V


Noord-Limburg

139.450

Aantal

In %

-1.227

-0,9%

Vestigingenontwikkeling in de laatste 10 jaar, in %

Beesel

1,7%

Bergen (L)

1,2%

-2,4% 0,0%

Gennep

3,0%

-0,2%

Horst aan de Maas

3,6%

-2,2%

Mook en Middelaar

3,4%

-1,2%

Peel en Maas

2,3%

-0,5%

Venlo

2,6%

-1,0%

Venray

1,4%

0,1%

Totaal

2,5%

-0,9%

Werkgelegenheidsontwikkeling in de laatste 10 jaar, in %

4,5

3,5

4,0

3,0

3,5

2,5 2,0

3,0

3,0

1,5

2,5 2,0

2,2

3,1

0,8

0,7

0,0

2,5

2,3

1,9

1,5

0,5

3,3

1,0

1,0

4,1

3,8

1,5

0,5

WP

-0,5

-0,5

1,6

-1,1

-1,0

-1,0

0,7

0,3

0,0

2001 2000

-1,5

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009

2001

2008

2000

Vestigingenontwikkeling 2009-2010, naar sector

2003 2002

2005 2004

2007 2006


Totaal


Aantal

In %

2.450 1.214 1.575 1.998 2.290 531 995 578 240 3.207 74 675 1.554 765 1.428

-70 7 -23 14 42 7 2 47 -6 159 -5 61 134 41 61

-2,8% 0,6% -1,4% 0,7% 1,9% 1,3% 0,2% 8,9% -2,4% 5,2% -6,3% 9,9% 9,4% 5,7% 4,5%

19.574

471

2009 2008

Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010, naar sector

Verandering Aantal

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15

-0,9

-1,2

Verandering Aantal

Aantal

In %

11.396 25.881 5.591 11.468 13.021 11.454 8.085 1.457 1.646 10.323 6.243 6.821 20.662 2.631 2.771

-157 -187 -487 -425 -146 -324 -270 -145 -48 49 -122 157 793 73 12

-1,4% -0,7% -8,0% -3,6% -1,1% -2,8% -3,2% -9,1% -2,8% 0,5% -1,9% 2,4% 4,0% 2,9% 0,4%

2,5%

139.450

-1.227

-0,9%

34


Midden-Limburg Ontwikkeling 2009-2010, in % (V = vestigingen, WP = werkgelegenheid)


Midden-Limburg

17.795

Aantal

In %

536

3,1%

V


Midden-Limburg

Aantal

109.115

In %

-869

Echt-Susteren

3,9%

-1,9%

Leudal

3,7%

1,2%

Maasgouw

3,0%

1,4%

Nederweert

3,4%

1,7%

Roerdalen

1,8%

-2,5%

Roermond

3,0%

0,3%

Weert

2,6%

-3,5%

Totaal

3,1%

-0,8%

-0,8%



4,5

2,4

4,0

2,0

3,5

1,6

3,0

1,2 2,0

2,5 0,8

4,2

2,0

3,6

3,7

3,5

2,1

2,1

1,5

0,4

3,1

1,5 1,0

WP

1,3 0,6

0,0

-0,1 -0,8

-0,8

-0,4

0,5

0,5

0,4

0,0

2,0

0,7

0,6

0,0

-0,8

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009

2001

2008

2000


2003 2002

2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15


Totaal


Aantal

In %

1.653 1.116 1.550 1.694 2.186 594 889 598 255 3.212 63 644 1.446 667 1.228

-36 29 5 18 35 7 29 25 -7 169 -1 51 110 42 60

-2,1% 2,7% 0,3% 1,1% 1,6% 1,2% 3,4% 4,4% -2,7% 5,6% -1,6% 8,6% 8,2% 6,7% 5,1%

17.795

536

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

5.111 18.288 6.554 8.357 11.960 5.030 5.247 1.725 1.749 10.533 4.945 6.023 19.082 1.784 2.727

12 -559 -53 -250 -34 -190 -106 31 73 155 -443 -172 572 68 27

0,2% -3,0% -0,8% -2,9% -0,3% -3,6% -2,0% 1,8% 4,4% 1,5% -8,2% -2,8% 3,1% 4,0% 1,0%

3,1%

109.115

-869

-0,8%

35


Westelijke Mijnstreek Ontwikkeling 2009-2010, in % (V = vestigingen, WP = werkgelegenheid)



9.893

Aantal

In %

415

4,4%

V


WP

Beek

5,4%

Schinnen

6,7%

3,3% 1,4%

Sittard-Geleen

3,9%

-1,9%

Stein

4,2%

0,5%

Totaal

4,4%

-0,8%

Verandering Aantal


Aantal

73.869

In %

-578

-0,8%



6,0

4,0 3,0

5,0

2,0

4,0

3,7

1,0 3,0

5,8 5,1

5,1

0,0

4,7

3,0

1,5

-1,3

-1,0

2,9

2,9

-0,2

4,4

2,0

1,0

1,7 0,9

0,6

-0,8 -1,9

-2,0 -3,0

-2,0

1,7

0,0

-3,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009

2001

2008

2000


2003 2002

2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15


Totaal


Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

243 455 945 846 1.365 272 451 383 172 2.134 35 405 1.008 362 817

-1 24 16 1 14 9 4 7 -7 107 0 30 114 53 44

-0,4% 5,6% 1,7% 0,1% 1,0% 3,4% 0,9% 1,9% -3,9% 5,3% 0,0% 8,0% 12,8% 17,2% 5,7%

555 14.699 5.548 5.215 6.916 5.125 2.268 2.189 1.751 9.578 2.181 3.964 11.286 1.082 1.512

21 -369 -354 -138 -60 85 -69 57 -24 122 -24 10 95 24 46

3,9% -2,4% -6,0% -2,6% -0,9% 1,7% -3,0% 2,7% -1,4% 1,3% -1,1% 0,3% 0,8% 2,3% 3,1%

9.893

415

4,4%

73.869

-578

-0,8%

36


Parkstad Limburg Ontwikkeling 2009-2010, in % (V = vestigingen, WP = werkgelegenheid)


Parkstad Limburg

14.275

Aantal

In %

553

4,0%

V


Parkstad Limburg

105.275

Aantal

In %

-1.335

-1,3%


WP

Brunssum

4,6%

-3,0%

Heerlen

3,3%

-1,3%

Kerkrade

4,6%

0,1%

Landgraaf

4,0%

0,0%

Nuth

4,2%

-3,6%

Onderbanken

6,2%

2,5%

Simpelveld

4,6%

-4,8%

Voerendaal

4,0%

-1,1%

Totaal

4,0%

-1,3%


5,0

4,0

3,0

4,0

2,0

3,5

3,0

4,2

2,0 3,3

4,1

2,2

1,0

4,6 4,0

3,9

0,8

0,2

0,2

0,0

3,0 2,3

1,0

1,1

1,7

-1,4

-1,0

-1,5

-1,3

-1,6

1,0 0,0

-2,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009

2001

2008

2000


2003 2002

2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15


Totaal


Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

369 623 1.456 1.254 2.018 342 796 491 272 2.687 66 529 1.565 563 1.244

-8 -5 11 -7 -2 11 -10 28 -6 176 1 48 183 75 58

-2,1% -0,8% 0,8% -0,6% -0,1% 3,3% -1,2% 6,0% -2,2% 7,0% 1,5% 10,0% 13,2% 15,4% 4,9%

884 15.351 5.049 6.760 11.803 3.856 3.940 1.910 4.912 10.292 7.730 6.882 21.005 2.106 2.795

2 -721 -137 17 56 -296 -249 77 2 -304 161 55 -105 129 -22

0,2% -4,5% -2,6% 0,3% 0,5% -7,1% -5,9% 4,2% 0,0% -2,9% 2,1% 0,8% -0,5% 6,5% -0,8%

14.275

553

4,0%

105.275

-1.335

-1,3%

37


Maastricht & Mergelland Ontwikkeling 2009-2010, in % (V = vestigingen, WP = werkgelegenheid)



14.896

Aantal

In %

759

5,4%

V



Aantal

99.550

In %

-605

WP

Eijsden

4,2%

Gulpen-Wittem

4,1%

-3,5% 0,0%

Maastricht

6,1%

-0,3%

Margraten

3,7%

3,2%

Meerssen

5,2%

-6,1%

Vaals

4,4%

3,2%

Valkenburg aan de Geul

5,0%

-1,4%

Totaal

5,4%

-0,6%

-0,6%



6,0

2,0 1,5

5,0

1,0 1,4

4,0

0,5

3,0

5,5 4,7

2,0

1,8

1,7

1,2

0,7

0,5

0,0

5,4

-0,6

-0,5

4,2

3,6

1,0

1,7 1,1

-1,3

-1,3

-1,4

-1,6

-1,0

2,3 -1,5

0,3

0,0

-2,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009

2001

2008

2000


2003 2002

2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15


Totaal


Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

671 563 1.074 951 2.012 277 1.306 523 232 3.412 60 581 1.408 909 917

-5 14 -12 0 35 6 10 39 -4 226 0 62 184 181 23

-0,7% 2,6% -1,1% 0,0% 1,8% 2,2% 0,8% 8,1% -1,7% 7,1% 0,0% 11,9% 15,0% 24,9% 2,6%

1.665 8.821 3.486 4.219 10.935 3.913 8.647 3.364 1.495 14.569 5.900 8.917 18.987 2.636 1.996

-25 -497 -378 10 48 192 -250 -253 -90 -91 95 315 175 191 -47

-1,5% -5,3% -9,8% 0,2% 0,4% 5,2% -2,8% -7,0% -5,7% -0,6% 1,6% 3,7% 0,9% 7,8% -2,3%

14.896

759

5,4%

99.550

-605

-0,6%

38


5 Vestigingen & werkgelegenheid Bedrijfssectoren In dit hoofdstuk wordt ingezoomd op de afzonderlijke sectoren. Op te merken is dat de sectoren ‘Winning van delfstoffen’ en ‘Nutsbedrijven’ in de voorliggende rapportage binnen de sector 'Industrie' vallen. Deze beide sectoren hebben een te beperkt aantal arbeidsplaatsen in Limburg voor nadere analyse. Verder is op te merken dat in 2009 een SBI-conversie heeft plaatsgevonden. Dit wil zeggen dat de sectorindeling ten opzichte van de voorgaande jaren is veranderd. Alle SBI-wijzigingen zijn met terugwerkende kracht doorgevoerd, zodat de tijdreeksen consistent blijven. Een vergelijking van de analyses in de voorliggende rapportage met rapportages uit de voorgaande jaren is daardoor niet mogelijk (zie ook bijlage 2, onderdeel; SBI-conversie: van SBI'93 naar SBI 2008). Voor een aantal branches (met name ten aanzien van eenmanszaken, zzp-ers en vrije beroepen, onder andere in de sector 'cultuur, sport en recreatie') geldt dat als gevolg van de wetswijziging betreffende het Handelsregister (alle bedrijven dienen zich in te schrijven) een groot aantal nieuwe vestigingen zijn opgenomen in het register. Deze zijn zo veel als mogelijk met terugwerkende kracht in het register opgevoerd. Dit was helaas niet altijd mogelijk (startdatum vestiging in het Handelsregister is soms onbekend). Hierdoor kan het zijn dat sommige branches een grote groei van het aantal vestigingen laat zien (zie ook bijlage 1, onderdeel; 7 Overige opmerkingen). De werkgelegenheidsgegevens van de landbouwsector voor het jaar 2010 betreffen de 'boerderijbedrijven' in de land- en tuinbouwsector wordt in het kader van het VRL CBS-landbouwtellingen. De landbouwtellingen voor 2010 zijn door het CBS nog gegevens komen pas in de loop van dit jaar beschikbaar. Om toch een compleet ontwikkeling in 2009-2010 voor deze sector op basis van de ontwikkelingen in ingeschat (zie ook bijlage 1, onderdeel; 3 Landbouwtellingen CBS).

deels schattingen. Voor gebruik gemaakt van de niet gepubliceerd; deze beeld te krijgen, is de de voorafgaande jaren

Algemeen In de periode 2009-2010 is het aantal vestigingen in Limburg met 3,7% toegenomen. Het aantal vestigingen nam het sterkst toe in de sectoren 'Cultuur, sport en recreatie' (+13,6%), 'Gezondheids- en welzijnszorg' (+11,6%) en ’Onderwijs’ (+9,8%). In drie sectoren nam het aantal vestigingen af: de sectoren ‘Financiële instellingen’ (-2,5%), 'Landbouw' (-2,2%) en 'Overheid' (-1,7%). Ondanks dat de werkgelegenheid in Limburg in totaal in de periode 2009-2010 afnam, nam het aantal arbeidsplaatsen in een aantal sectoren nog wel toe. Het aantal arbeidsplaatsen nam toe in de sectoren 'Cultuur, sport en recreatie' (+5,0%), 'Gezondheids- en welzijnszorg' (+1,7%), 'Onderwijs’ (+1,1%) en 'Overige dienstverlening' (+0,1%). Daarentegen lieten de sectoren 'Bouwnijverheid' (-5,0%) en ‘Horeca’ (-3,2%) een relatief sterke afname van het aantal arbeidsplaatsen zien. Landbouw De landbouwsector omvat zowel de land- en tuinbouw-, bosbouw- en visserijbedrijven, maar ook dienstverlenende bedrijven ten behoeve hiervan; zoals agrarische loonbedrijven. In de Limburgse landbouwsector zijn in totaal ruim 19.600 mensen werkzaam bij ruim 5.380 vestigingen. Het afgelopen jaar is het aantal vestigingen (-2,2%) alsook het aantal arbeidsplaatsen (-0,7%) verder afgenomen (voor de boerderijvestigingen betreft het schattingen). Industrie In de industriële sector (inclusief delfstofwinning en NUTS-bedrijven) zijn circa 83.000 personen werkzaam bij ruim 3.970 vestigingen. De laatste jaren is de werkgelegenheid in deze sector, met uitzondering van de periode 2007-2008, continu afgenomen. In de periode 2009-2010 is het aantal arbeidsplaatsen in deze sector met 2.333 personen afgenomen oftewel met 2,7%. Het aantal vestigingen liet wel een toename zien (+1,8%).


39


De grootste branches in termen van werkgelegenheid zijn de branches ‘overige goederen’, ‘metalen en producten van metaal’ en ‘chemische en kunststofproducten’. Gedrieën vertegenwoordigen deze branches ongeveer 51% van de totale werkgelegenheid in de Limburgse industrie. Tot de chemische branche behoren onder andere DSM en SABIC. De branche 'overige goederen' omvat onder meer de grote SW-bedrijven. In bijna alle branches nam het aantal arbeidsplaatsen in de periode 2009-2010 af. Met name de branches ‘meubels' (-10,2%) en ‘artikelen van hout’ (-6,7%) lieten een relatief sterke afname zien. In absolute aantallen liet de branche ‘chemische-, rubber- en kunststofproducten’ (-829 werkzame personen) de sterkste afname zien. In vier branches was nog sprake van een werkgelegenheidstoename; 'papierwaren' (+1,7%), 'overige goederen en SW-bedrijven' (+1,5%), 'textielproducten' (+0,4%) en 'voedings- en genotmiddelen' (+0,3%). Bouwnijverheid In 2010 waren de 26.230 arbeidsplaatsen in de bouwnijverheid verdeeld over 6.600 vestigingen. In deze sector nam het aantal vestigingen jaren sterk toe. Deze trend is met name het gevolg van de toename van het aantal zzp'ers (zelfstandigen zonder personeel). In de periode 2009-2010 was echter sprake van een (beperkte) afname. Evenals de periode 2008-2009 kende deze sector in de periode 2009-2010 een afname van het aantal arbeidsplaatsen (-5,1%). Deze afname is het gevolg van een afname van het aantal arbeidsplaatsen in alle bouwbranches. Voornamelijk de branches ‘grond- water- en wegenbouw’ (-9,1%) en ‘gespecialiseerde werkzaamheden’ (-7,3%) lieten een sterke afname zien. Groothandel De sector groothandel wordt gevormd door twee grotere branches: ‘handel en reparatie van auto’s en benzineservicestations’ en ‘groothandel en handelsbemiddeling’ (zoals verkoopagenten en import-/exportbedrijven). In 2010 waren de 36.020 arbeidsplaatsen in deze sector verdeeld over ruim 6.740 vestigingen. In de afgelopen periode (2009-2010) nam het aantal vestigingen in de sector beperkt toe (+0,4%). Het aantal arbeidsplaatsen nam daarentegen af met 2,1%. De werkgelegenheidsafname was met name sterk in de branches 'groothandel in ICT-apparatuur' (-7,1%) en 'handel in auto's en aanhangers' (-4,5%). Daarentegen lieten de branches ‘handelsbemiddeling’(+3,0%) en ‘groothandel in voedings- en genotmiddelen (+2,4%) een werkgelegenheidstoename zien. Detailhandel In 2010 waren in de Limburgse detailhandelssector 54.640 personen werkzaam bij ruim 9.870 detailhandelsvestigingen. Het betreft daarbij zowel winkels, markthandel, detailhandel niet via winkel of markt (met name internet-detailhandel), alsook apotheken. Na een groei van het aantal vestigingen in de voorgaande periode liet de periode 2009-2010 een iets kleinere toename zien van het aantal detailhandelsvestigingen (+1,3%). De werkgelegenheidstoename was in vergelijking met de twee voorafgaande perioden met 1,3% redelijk groot. Opmerkelijk is de groei (+26,9%) in het aantal arbeidsplaatsen in de branche 'detailhandel niet via winkel of markt' (met name internet-detailhandel). De branches 'doe-het-zelf' en ‘consumentenelectronica’ lieten relatief gezien de sterkste afname zien. Vervoer en opslag Deze sector omvat de branches vervoer 'over de weg’, 'per spoor', 'over water’ en 'door de lucht’, maar daarnaast ook de dienstverleners ten behoeve van het vervoer en de branche ‘post en koeriersdiensten’. De branche ‘vervoer over de weg’ telt de meeste vestigingen en werkgelegenheid. De sector als geheel heeft in 2010 in Limburg ruim 2.000 vestigingen met bijna 29.400 arbeidsplaatsen. Het aantal vestigingen liet een toename zien van 2,0%. Het aantal arbeidsplaatsen is daarentegen in de periode 2009-2010 met 1,8% afgenomen. De werkgelegenheidsafname is het gevolg van een afname van het aantal arbeidsplaatsen in de branches 'vervoer over de weg' (-3,6%) en ‘dienstverlening voor vervoer’ (-2,6%). De branche ‘vervoer per spoor’ (+11,4%) laat daarentegen een sterke toename zien. Horeca De horeca heeft traditioneel een relatief groot werkgelegenheidsaandeel in Limburg ten opzichte van Nederland als geheel. De sector omvat bedrijven die zich richten op logies-, maaltijden- en drankverstrekking. In totaal zijn er in Limburg bijna 4.440 vestigingen die tot de horeca worden gerekend. Deze vestigingen beschikken over bijna 28.190 arbeidsplaatsen. In de periode 2009-2010 laat de horecasector een toename van het aantal vestigingen zien (+0,8%). Het aantal arbeidsplaatsen liet daarentegen een afname zien van 3,2%. De werkgelegenheid nam bij alle horecabranches af.


40


Informatie en communicatie Deze sector omvat de mediabedrijven alsook bedrijven die actief zijn op het gebied van telecommunicatie en informatietechnologie. De sector als geheel heeft in 2010 in Limburg 2.570 vestigingen met bijna 10.650 arbeidsplaatsen. Het aantal vestigingen liet wederom een sterke toename zien (+6,0%), al is die voor 2010 lager dan in de voorgaande jaren. Het aantal arbeidsplaatsen is echter in de periode 2009-2010, na een aantal jaren met een sterke werkgelegenheidsgroei, met 2,1% afgenomen. Dit was met name het gevolg van een afname van het aantal arbeidsplaatsen in de branches ‘telecommunicatie’ (-14,4%) en ‘uitgevers van kranten, tijdschriften en software’ (-12,3%). De branches ‘gegevensverwerking, webhosting’ en ‘productie en distributie van radio, televisie en films’ laten daarentegen nog een redelijk sterke toename (+6,1% respectievelijk +5,7%) zien. Financiële instellingen Deze sector bestaat uit de branches ‘banken', ‘verzekeringswezen en pensioenfondsen’ en ‘financiële bemiddeling’ (vooral assurantietussenpersonen). De financiële sector is een relatief kleine sector in Limburg in vergelijking tot het landelijk gemiddelde. In totaal zijn er 11.550 arbeidsplaatsen bij 1.170 vestigingen. In de periode 2009-2010 nam het aantal arbeidsplaatsen met 0,7% beperkt af. Eveneens nam het aantal vestigingen af, te weten met 2,5%. Na een periode van toename (2008-2009) is het aantal vestigingen in deze sector weer afgenomen. Het betreft daarbij met name kleinere bedrijven in de branche 'financiële advisering' (-4,7%). Daarentegen kenden de overige branches een lichte groei. Zakelijke dienstverlening De sector zakelijke dienstverlening bestaat uit diverse branches: verhuur en handel in onroerend goed, organisatie-adviesbureaus, rechtskundige dienstverlening, callcenters, architecten, ingenieursbureaus, uitzendwezen, facility management en reclamebureaus. De sector als geheel bestaat in Limburg uit 14.650 vestigingen met bijna 55.300 arbeidsplaatsen. In de afgelopen periode (2009-2010) is het aantal vestigingen in de zakelijke dienstverlening wederom flink toegenomen. De zakelijke dienstverlening was met 6,1% een van de grootste groeisectoren. Het aantal arbeidsplaatsen nam in deze periode met 0,1% echter af. Van afname was sprake in de branches ‘callcenters’ (-4,8%) en 'facility management’ (-3,5%). Daarentegen waren er ook verschillende branches die een groei doormaakten. Procentueel vertoonde de branches ‘fotografie en ontwikkelen van foto’s’ (+8,0%) en ‘advisering op het gebied van bedrijfsvoering’ (+5,2%) de sterkste groei. Overheid In Limburg werkten in 2010 bijna 27.000 personen bij overheidsdiensten verdeeld over bijna 300 vestigingen. Tot deze sector worden het ‘openbaar bestuur’, de ‘justitie en ‘politie’, ‘brandweer’ en 'defensie', alsook de 'verplichte sociale verzekeringen' (UWV) gerekend. Het aantal vestigingen nam in de periode 2009-2010 beperkt af (-1,7%). Het aantal arbeidsplaatsen nam eveneens af, met 1,2%. Deze afname was het gevolg van een werkgelegenheidsafname bij de branche 'overige overheidsdiensten', waaronder onder andere de defensievestigingen vallen. Daarbij dient opgemerkt te worden dat de leerlingen bij de Koninklijke Militaire School in Weert in loondienst zijn en zodoende meegeteld worden als werkzame personen. De branche ‘verplichte sociale verzekeringen’ kende de grootste toename (+6,4%) in werkgelegenheid. Onderwijs De onderwijssector in Limburg bestaat uit ruim 2.830 vestigingen met 32.600 arbeidsplaatsen. In de afgelopen periode (2009-2010) was er wederom op beide fronten sprake van groei in de sector. De toename van het aantal vestigingen met 9,8% ging gepaard met een beperkte werkgelegenheidsgroei van 1,1%. De sterke toename in het aantal vestigingen komt met name door een toename in de branche ‘overig onderwijs’. Hier betreft het een toename in de subbranches ’dansscholen’, ‘kunstzinnige vorming amateurs’ en ‘sport en recreatie-onderwijs’. Deze laatste subbranche is voornamelijk gegroeid door de toename van het aantal maneges en yogagroepen. De werkgelegenheid is ondanks de sterke groei in het aantal vestigingen matig gegroeid aangezien het aantal nieuwe vestigingen voornamelijk eenmanszaken zijn. Gezondheids- en welzijnszorg Het aantal vestigingen in de sector gezondheidsen welzijnszorg neemt de laatste jaren steeds sterker toe. De periode 2009-2010 vertoonde met 11,6% een sterke vestigingentoename en behoort dan ook tot de grootste groeisectoren van Limburg. Alle branches kenden in deze periode een groei in het aantal vestigingen. Ten aanzien van de werkgelegenheidsontwikkeling laat deze sector met 1,7% een redelijke groei zien. Met name het aantal 'paramedische en verloskundigenpraktijken' nam relatief sterk toe (+9,2%). De grootste werkgelegenheidstoename in absolute zin was te zien bij 'maatschappelijke dienstverlening zonder overnachting' (thuiszorg, kinderopvang, e.d.).


41


Cultuur, sport en recreatie In totaal zijn er in Limburg in deze sector 10.240 arbeidsplaatsen bij 3.270 vestigingen. Deze sector vertoonde in de periode 2009-2010 wederom een grote toename van het aantal vestigingen en was zelfs aanzienlijk groter dan in de voorgaande jaren (+13,6%). Deze sector was dan ook de grootste Limburgse groeisector. Ook het aantal arbeidsplaatsen nam met 5,0% relatief sterk toe. Vooral in de branche 'kunst' (podiumkunst en zogenaamde scheppende kunsten, e.d.) en ‘theaters, schouwburgen en evenementenhallen’ nam de werkgelegenheid sterk toe. Overige dienstverlening Deze sector is veelzijdig van samenstelling en wordt gevormd door onder andere de volgende branches: ‘werkgevers-, werknemers- en beroepsorganisaties’, ‘reparatie van consumentenartikelen’ 'wellness' en de ‘uitvaartbranche’. De sector als geheel kent gemiddeld een beperkte bedrijfsgrootte van circa twee arbeidsplaatsen per vestiging. In totaal zijn er in Limburg in deze sector 11.800 arbeidsplaatsen verdeeld over 5.630 vestigingen. Deze sector vertoonde in de periode 2009-2010 een relatief kleine toename van het aantal arbeidsplaatsen (+0,1%). De toename van het aantal vestigingen was met 4,6% relatief groot.


42


Sectorvergelijking Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering

Verandering

Aantal


5.386 3.971 6.600 6.743 9.871 2.016 4.437 2.573 1.171 14.652 298 2.834 6.981 3.266 5.634 76.433

Totaal

Aantal

-120 69 -3 26 124 40 35 146 -30 837 -5 252 725 392 246 2.734

In %

Aantal

-2,2% 1,8% 0,0% 0,4% 1,3% 2,0% 0,8% 6,0% -2,5% 6,1% -1,7% 9,8% 11,6% 13,6% 4,6% 3,7%

19.611 83.040 26.228 36.019 54.635 29.378 28.187 10.645 11.553 55.295 26.999 32.607 91.022 10.239 11.801 527.259


Aantal

-147 -2.333 -1.409 -786 -136 -533 -944 -233 -87 -69 -333 365 1.530 485 16 -4.614

In %

-0,7% -2,7% -5,1% -2,1% -0,2% -1,8% -3,2% -2,1% -0,7% -0,1% -1,2% 1,1% 1,7% 5,0% 0,1% -0,9%


Landbouw Industrie Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel Vervoer en opslag Horeca Financiële instellingen Informatie en communicatie Zakelijke dienstverlening Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening -4,0 -2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

-6,0

8,0 10,0 12,0 14,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

2009-2010

2009-2010

10 jaarsgemiddelde

10 jaarsgemiddelde

6,0

Werkgelegenheidsontwikkeling per sector en regio 2009-2010, in % 8,0 Noord-Limburg Midden-Limburg Westelijke Mijnstreek Maastricht & Mergelland

6,0 4,0 2,0 0,0 -2,0 -4,0 -6,0 -8,0


43




Onderwijs

Overheid



Vervoer en opslag


Horeca

Detailhandel

Groothandel

Bouwnijverheid

Industrie

Landbouw

-10,0


Landbouw Vestigingenontwikkeling 2009-2010

Ontwikkeling 2009-2010, in % (V = vestigingen, WP = werkgelegenheid)

Verandering Aantal

5.386

Landbouw

Aantal

In %

-120

V

-2,2%


19.611

Landbouw

Aantal

-147

WP

Noord-Limburg

-2,8%

-1,4%

Midden-Limburg

-2,1%

0,2%


-0,4%

3,9%

Parkstad Limburg

-2,1%

0,2%


-0,7%

-1,5%

Totaal

-2,2%

-0,7%

In %

-0,7%



0,0

2,0

-2,0

-1,0

-1,7 -2,4

-2,7

0,0

-2,2

-0,7

-1,1

-3,1

-3,7

-2,0

1,4

1,1 -2,0

-2,0

-3,0

-2,2

-3,2 -4,7

-5,0

-5,1 -5,6

-3,0

-4,0

-9,4 -4,0

-6,0

-5,0

-8,0

-10,0

-6,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Dienstverlening voor de landbouw

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

453

9

2,0%

2.544

-107

-4,0%

Jacht en bosbouw

56

-1

-1,8%

134

6

4,7%

Visserij en kweken van vis en schaaldieren

12

1

9,1%

27

1

3,8%

CBS landbouwtelling

4.865

-129

-2,6%

16.906

-47

-0,3%

Totaal

5.386

-120

-2,2%

19.611

-147

-0,7%


44


Industrie Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

3.971

Industrie

Aantal

In %

69

1,8%

V

Verandering Aantal

83.040

Industrie

Noord-Limburg

0,6%

-0,7%

Midden-Limburg

2,7%

-3,0%


5,6%

-2,4%

-0,8%

-4,5%


2,6%

-5,3%

Totaal

1,8%

-2,7%

Parkstad Limburg


Aantal

-2.333

WP

In %

-2,7%



3,0

3,0 2,0

2,0

2,5

1,0

2,6 1,0

0,0

2,3

1,7 0,5

0,0

0,0

1,8

1,6

0,8

-1,0

-0,2

-1,8

-2,5

-5,3

-3,0

-2,1

-2,7

-3,2

-3,9

-2,0

-1,0

-2,0

-4,9

-5,3

-4,0 -2,0 -5,0 -6,0

-3,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Winning van delfstoffen

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

35

1

2,9%

313

-7

-2,2%

Voedings- en genotmiddelen

206

13

6,7%

5.542

19

0,3%

Textiel en textielprodukten

285

8

2,9%

972

4

0,4%

Artikelen van hout (excl. meubels)

176

-6

-3,3%

995

-72

-6,7%

Papierwaren, uitgeverijen en drukkerijen

295

-10

-3,3%

4.619

77

1,7%

Chemische- rubber- en kunststofprodukten

229

5

2,2%

13.463

-829

-5,8%

Glas, aardewerk, cement-, kalkprodukten

231

4

1,8%

4.398

-20

-0,5%

Metalen en produkten van metaal

798

13

1,7%

13.479

-700

-4,9%

Elektrische en optische apparaten

168

-1

-0,6%

2.806

-136

-4,6%

Machines en apparaten

407

25

6,5%

9.710

-412

-4,1%

Transportmiddelen

114

-5

-4,2%

4.240

-194

-4,4%

Meubels

407

-9

-2,2%

1.755

-200

-10,2%

Overige goederen en SW-bedrijven

373

16

4,5%

15.678

233

1,5%

Elektriciteit, aardgas en warm water

81

10

14,1%

3.017

-53

-1,7%

166

5

3,1%

2.053

-43

-2,1%

3.971

69

1,8%

83.040

-2.333

-2,7%

Afvalbehandeling en -recycling Totaal


45


Bouwnijverheid Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

6.600

Bouwnijverheid

Aantal

In %

-3

V

0,0%


Aantal

26.228

Bouwnijverheid

Noord-Limburg

-1,4%

-8,0%

Midden-Limburg

0,3%

-0,8%


1,7%

-6,0%

Parkstad Limburg

0,8%

-2,6%

-1,1%

-9,8%

0,0%

-5,1%

Maastricht & Mergelland Totaal

Verandering Aantal

-1.409

WP

In %

-5,1%



10,0

8,0

6,0

8,0

4,0 6,0

4,0

6,1 8,9

8,3

4,6

2,0

9,4

2,6 7,4

0,9

0,0

4,7

2,0

4,7 2,1

-1,7

4,6

-3,0

-2,0

2,5

0,0

0,0

-4,0

-3,0 -4,4

-5,1

-4,0

-6,0

-2,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Algemene burgerlijke en utiliteitsbouw

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

2.423

-21

-0,9%

8.221

-494

-5,7%

Grond-, water- en wegenbouw

288

4

1,4%

1.504

-150

-9,1%

Slopen van bouwwerken, grondverzet

185

-2

-1,1%

720

-3

-0,4%

Bouwinstallatie

956

22

2,4%

8.077

-429

-5,0%

1.886

13

0,7%

4.868

-109

-2,2%

862

-19

-2,2%

2.838

-224

-7,3%

6.600

-3

0,0%

26.228

-1.409

-5,1%

Afwerking van gebouwen Gespecialiseerde werkzaamheden Totaal


46


Groothandel Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

6.743

Groothandel

Aantal

In %

26

0,4%

V

Verandering Aantal

36.019

Groothandel

Noord-Limburg

0,7%

-3,6%

Midden-Limburg

1,1%

-2,9%


0,1%

-2,6%

-0,6%

0,3%

Parkstad Limburg


Aantal

-786


0,0%

0,2%

Totaal

0,4%

-2,1%

In %

-2,1%



4,0

5,0

3,5

4,0

3,0

3,0

2,5

2,0

4,6 3,3

2,8 2,0 1,5

3,8 3,1

0,0

2,6

-0,9 -1,6

-1,0

1,7 1,2

0,5

-0,1

2,4

1,0

2,6

2,0

1,0

3,7

2,6

WP

-2,1

-2,4

-2,0

0,8 0,4

-3,0

0,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Handel in auto’s en aanhangers

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

1.343

-9

-0,7%

5.603

-265

-4,5%

Gespecialiseerde reparatie van auto's

431

19

4,6%

1.704

-46

-2,6%

Handel in auto-onderdelen en -accessoires

224

0

0,0%

1.169

-48

-3,9%

Handel, reparatie van motorfietsen en onderdelen

115

0

0,0%

278

-11

-3,8%

Handelsbemiddeling

618

18

3,0%

1.313

38

3,0%

Groothandel in landbouwproducten

308

-13

-4,0%

1.879

-64

-3,3%

Groothandel in voedings- en genotmiddelen

598

5

0,8%

5.216

122

2,4%

1.095

23

2,1%

5.396

-110

-2,0%

Groothandel in ICT-apparatuur

334

-10

-2,9%

2.271

-173

-7,1%

Groothandel in machines, apparaten

660

16

2,5%

4.155

-35

-0,8%

Overige groothandel

1.017

-23

-2,2%

7.035

-194

-2,7%

Totaal

6.743

26

0,4%

36.019

-786

-2,1%

Groothandel in ov. consumentenartikelen


47


Detailhandel Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

9.871

Detailhandel

Aantal

In %

124

1,3%

V

Verandering Aantal

54.635

Detailhandel

Noord-Limburg

1,9%

-1,1%

Midden-Limburg

1,6%

-0,3%


1,0%

-0,9%

-0,1%

0,5%

Parkstad Limburg


Aantal

-136

WP


1,8%

0,4%

Totaal

1,3%

-0,2%

In %

-0,2%



1,6

2,5

1,2

2,0 1,5

0,8

1,5 1,0

0,4

1,4

1,3

2,1

1,0

2,0

0,8 0,5

0,4

0,1

0,0

0,1

-0,1

-0,3

0,3

0,0

-0,4

-0,5

-1,1 -0,8

-0,1

-0,2 -1,2

-0,2

-0,6

-1,0

-1,0 -1,5

-1,2

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

Voedings- en genotmiddelen

1.958

-26

-1,3%

22.384

160

0,7%

Kleding, mode art. en textiel

1.559

-17

-1,1%

6.946

-167

-2,3%

Schoenen, lederwaren en reisart.

363

-4

-1,1%

1.854

-51

-2,7%

Persoonlijke verzorging

592

-16

-2,6%

2.824

-67

-2,3%

Wonen en wooninrichting

760

-8

-1,0%

2.985

-100

-3,2%

Huishoudelijke artikelen

242

-9

-3,6%

1.365

-51

-3,6%

Consumentenelectronica

494

-8

-1,6%

1.776

-111

-5,9%

Doe-het-zelf

240

-4

-1,6%

1.976

-150

-7,1%

1.645

-26

-1,6%

5.709

-66

-1,1%

34

1

3,0%

2.022

59

3,0%

Overige detailhandel non food

227

-2

-0,9%

548

-8

-1,4%

Apotheken

155

-3

-1,9%

1.495

-6

-0,4%

Markthandel

556

17

3,2%

950

40

4,4%

Detailhandel niet via winkel of markt

1.046

229

28,0%

1.801

382

26,9%

Totaal

9.871

124

1,3%

54.635

-136

-0,2%

Vrije tijd en educatie Warenhuizen


48


Vervoer en opslag Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

2.016

Vervoer en opslag

Aantal

In %

40

2,0%

V


29.378

Vervoer en opslag

Aantal

-533

WP

Noord-Limburg

1,3%

-2,8%

Midden-Limburg

1,2%

-3,6%


3,4%

1,7%

Parkstad Limburg

3,3%

-7,1%


2,2%

5,2%

Totaal

2,0%

-1,8%

In %

-1,8%



4,0

8,0

3,0

6,0

2,0

7,1

2,4

1,0

1,3 0,0

4,0

3,2

2,7

2,0

1,8

5,6

1,0

0,8

2,0

-0,2 0,0

-1,7

-1,0

2,1

1,9

0,4

0,0

-0,8

-1,2

-1,8

-1,8

-2,0

-2,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Vervoer per spoor Vervoer over de weg Transport via pijpleidingen Vervoer over water

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

11

0

0,0%

911

93

1.033

10

1,0%

13.997

-516

11,4% -3,6%

2

0

0,0%

79

8

11,3%

218

-1

-0,5%

601

-21

-3,4%

Vervoer door de lucht

16

1

6,7%

71

3

4,4%

Opslag

63

-2

-3,1%

1.258

54

4,5%

315

16

5,4%

8.577

-229

-2,6%

358

16

4,7%

3.884

75

2,0%

2.016

40

2,0%

29.378

-533

-1,8%

Dienstverlening voor vervoer Post- en koeriersdiensten Totaal


49


Horeca Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

4.437

Horeca

Aantal

In %

35

0,8%

V

Verandering Aantal

28.187

Horeca

Noord-Limburg

0,2%

-3,2%

Midden-Limburg

3,4%

-2,0%


0,9%

-3,0%

-1,2%

-5,9%


0,8%

-2,8%

Totaal

0,8%

-3,2%

Parkstad Limburg


Aantal

-944

WP

In %

-3,2%



0,8

4,0 3,0

0,8

0,4

0,4 0,0

0,4 -0,1

2,0

0,3

3,0

-0,2

1,0

1,2

-0,6

-0,4

0,3

-0,9

-0,4

-1,2

-0,5

0,0

-0,3

-1,7

-1,0

-1,5

-0,8

1,0

0,0

-3,2 -2,0

-1,2

-3,0 -4,0

-1,6

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

Hotels, pensions en conferentie-oorden

467

14

3,1%

4.869

-163

-3,2%

Vakantiehuisjes, -bungalowparken e.d.

152

4

2,7%

2.469

-50

-2,0%

Kampeerterreinen

169

7

4,3%

661

-11

-1,6%

Cafés

1.396

-11

-0,8%

6.670

-332

-4,7%

Restaurants

1.007

15

1,5%

8.078

-210

-2,5%

Cafetaria’s en ijssalons

989

-3

-0,3%

4.394

-154

-3,4%

Kantines en catering

257

9

3,6%

1.046

-24

-2,2%

4.437

35

0,8%

28.187

-944

-3,2%

Totaal


50


Informatie en communicatie Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

2.573


Aantal

In %

146

6,0%

V


10.645


Aantal

-233

WP

Noord-Limburg

8,9%

-9,1%

Midden-Limburg

4,4%

1,8%


1,9%

2,7%

Parkstad Limburg

6,0%

4,2%


8,1%

-7,0%

Totaal

6,0%

-2,1%

In %

-2,1%



14,0

10,0 8,0

12,0

6,0 10,0

8,6

4,0

6,3 8,0

4,1

2,0

4,3

3,5

0,5

0,3 6,0 12,5

0,0

10,0 4,0

7,0

6,8

8,5

7,4

7,5

-1,4

-2,1

-2,0

8,5

-6,6

-4,0

6,0

4,6

2,0

-6,0 -8,0

0,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

Uitgevers v. kranten, tijdschriften en software

196

-16

-7,5%

818

-115

-12,3%

Prod. en distr. van radio, televisie en films

286

30

11,7%

628

34

5,7%

Radio- en televisieomroepen

13

0

0,0%

229

2

0,9%

Telecommunicatie

91

4

4,6%

1.977

-332

-14,4% 6,1%

Gegevensverwerking, webhosting

105

26

32,9%

695

40

Dienstverlening t.b.v. informatietechnologie

1.882

102

5,7%

6.298

138

2,2%

Totaal

2.573

146

6,0%

10.645

-233

-2,1%


51


Financiële instellingen Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

1.171


Aantal

In %

-30

V

-2,5%


11.553


Aantal

-87

WP

Noord-Limburg

-2,4%

Midden-Limburg

-2,7%

-2,8% 4,4%


-3,9%

-1,4%

Parkstad Limburg

-2,2%

0,0%


-1,7%

-5,7%

Totaal

-2,5%

-0,7%

In %

-0,7%



2,0

4,0

1,0

2,0

1,5

2,3 0,2

0,0

0,0

-0,2 -0,8

-1,0

-2,2

-0,6

-2,2

-0,7

-2,5

-5,8

-3,7

-2,0

-0,7

-2,9

-3,9

-2,0

-3,1

-3,3

0,0

-0,9

-8,0

-4,0

-6,0

-3,0

-8,0

-4,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Banken

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

192

-11

-5,4%

3.760

10

0,3%

Overige financiële intermediatie

68

6

9,7%

927

6

0,7%

Verzekeringswezen en pensioenfondsen

37

-7

-15,9%

3.785

48

1,3%

874

-18

-2,0%

3.081

-151

-4,7%

1.171

-30

-2,5%

11.553

-87

-0,7%

Financiële bemiddeling en advisering Totaal


52


Zakelijke dienstverlening Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

14.652


Aantal

In %

837

6,1%

V


55.295


Aantal

-69

WP

Noord-Limburg

5,2%

0,5%

Midden-Limburg

5,6%

1,5%


5,3%

1,3%

Parkstad Limburg

7,0%

-2,9%


7,1%

-0,6%

Totaal

6,1%

-0,1%

In %

-0,1%



10,0

6,0

5,0 8,0 4,0 6,0

3,0

5,4 8,9 4,0

7,9 5,6

2,0

5,2

2,9

2,8

6,4

6,0

3,8

7,6 6,1

5,3

1,0

2,1

2,0

0,7 0,0

2,7

0,3

0,6

0,7 -0,1

-1,0

0,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

Handel en verhuur van onroerend goed

893

41

4,8%

3.702

-82

-2,2%

Rechtskundige dienstverlening

553

21

3,9%

2.570

7

0,3%

Accountancy, belastingadvies en adm.

1.635

78

5,0%

5.748

46

0,8%

Overige zakelijke dienstverlening

1.568

123

8,5%

5.188

91

1,8%

Advisering op het gebied bedrijfsvoering

3.192

237

8,0%

5.905

294

5,2%

Architecten-, ingenieursbureaus

2.408

161

7,2%

7.449

124

1,7%

203

10

5,2%

1.789

78

4,6%

1.446

44

3,1%

3.086

-84

-2,6%

Fotografie en ontwikkelen van foto's

465

45

10,7%

582

43

8,0%

Verhuur van roerende goederen

629

24

4,0%

1.902

-29

-1,5%

Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling

653

-8

-1,2%

5.695

-192

-3,3%

Reisbemiddeling en reisorganisatie

291

14

5,1%

1.082

-26

-2,3%

Beveiliging en opsporing

150

5

3,4%

1.353

30

2,3%

Facility management en reiniging

553

43

8,4%

6.659

-239

-3,5%

13

-1

-7,1%

2.585

-130

-4,8%

14.652

837

6,1%

55.295

-69

-0,1%

Speur- en ontwikkelingswerk Onderzoeks-, reclame- en pr-bureaus

Callcenters Totaal


53


Overheid Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

298

Overheid

Aantal

In %

-5

V

-1,7%


26.999

Overheid

Aantal

-333

WP

Noord-Limburg

-6,3%

-1,9%

Midden-Limburg

-1,6%

-8,2%


0,0%

-1,1%

Parkstad Limburg

1,5%

2,1%


0,0%

1,6%

Totaal

-1,7%

-1,2%

In %

-1,2%



0,0

4,0

-0,3

-0,3

-0,3 -0,6

-0,4

-0,7

3,0

-1,0 -1,3

2,0

-1,6

-0,8

3,7

-1,7

-1,8

2,0

1,0 -1,2

0,2

0,7

0,0 -1,6

-0,5

0,0 -1,0

-0,5

-1,2

-1,2

-1,0

-2,0

-2,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Openbaar bestuur

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

145

-6

-4,0%

16.721

-78

-0,5%

Justitie en politie

74

1

1,4%

5.603

2

0,0%

Brandweer

57

-1

-1,7%

714

3

0,4%

Overige overheidsdiensten

12

0

0,0%

1.918

-383

-16,6%

10

1

11,1%

2.043

123

6,4%

298

-5

-1,7%

26.999

-333

-1,2%

Verplichte sociale verzekeringen Totaal


54


Onderwijs Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

2.834

Onderwijs

Aantal

In %

252

9,8%

V

Noord-Limburg

9,9%

2,4%

Midden-Limburg

8,6%

-2,8%

Westelijke Mijnstreek Werkgelegenheidsontwikkeling 2009-2010

Aantal

32.607

Onderwijs

Aantal

In %

365

1,1%

8,0%

0,3%

Parkstad Limburg

10,0%

0,8%


11,9%

3,7%

9,8%

1,1%

Totaal

Verandering


WP


10,0

3,2 2,8

8,0 2,4 2,0

6,0

1,6

9,8 4,0

8,0

7,6

1,2

6,2 4,3

2,0

2,4

1,7

4,7

3,0

3,0 2,4

1,9 0,8

4,7

1,5

1,7 1,1

0,4

1,7

0,5

0,4

0,2

0,0

0,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Primair en speciaal onderwijs

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

498

-2

-0,4%

10.909

87

0,8%

Voortgezet onderwijs

79

2

2,6%

7.273

-300

-4,0%

MBO en educatie

57

8

16,3%

3.356

-111

-3,2%

Tertiair onderwijs

67

2

3,1%

6.103

426

7,5%

Overig onderwijs

2.133

242

12,8%

4.966

263

5,6%

Totaal

2.834

252

9,8%

32.607

365

1,1%


55


Gezondheids- en welzijnszorg Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

6.981


Aantal

In %

725

V

11,6%


91.022


Aantal

In %

1.530

1,7%


WP

Noord-Limburg

9,4%

4,0%

Midden-Limburg

8,2%

3,1%


12,8%

0,8%

Parkstad Limburg

13,2%

-0,5%


15,0%

0,9%

Totaal

11,6%

1,7%


14,0

5,0

12,0 4,0 10,0 3,0

8,0

12,4

6,0

8,1

4,0

2,0

3,4

3,0

4,0

5,0

4,6

11,7

11,6

2,0

9,0

3,7

3,5

3,0

2,6 2,1

1,0

5,1

2,0

1,6

1,7

0,2 0,0

0,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Ziekenhuizen

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

17

1

6,2%

16.599

46

0,3%

Medische en tandheelkundige praktijken

1.141

54

5,0%

6.195

-82

-1,3%

Paramedische en verloskundigenpraktijken

2.846

393

16,0%

5.406

457

9,2%

Overige zorgaanbieders

443

41

10,2%

4.079

226

5,9%

Verpleging, verzorging met overnachting

633

1

0,2%

34.772

374

1,1%

Maatschap. dienstverl. zndr overnachting

1.901

235

14,1%

23.971

509

2,2%

Totaal

6.981

725

11,6%

91.022

1.530

1,7%


56


Cultuur, sport en recreatie Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

3.266


Aantal

In %

392

V

13,6%


10.239


Aantal

In %

485

5,0%


WP

Noord-Limburg

5,7%

2,9%

Midden-Limburg

6,7%

4,0%


17,2%

2,3%

Parkstad Limburg

15,4%

6,5%


24,9%

7,8%

Totaal

13,6%

5,0%


14,0

10,0

12,0

8,0

10,0 6,0 8,0

9,3 4,0

13,6 6,0

4,0

9,1 7,0

6,5

6,4 4,9

2,0

6,5

2,1

6,2

5,1

4,9

2,0

8,8

2,0

3,0

5,0 2,9

2,3

0,0

4,4

-1,4 -2,0

0,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Kunst

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

2.101

349

19,9%

2.841

419

17,3%

Theaters, schouwburgen en evenementenhallen

19

0

0,0%

423

24

6,0%

Culturele uitleencentra

91

-1

-1,1%

731

34

4,9%

144

4

2,9%

470

14

3,1%

27

3

12,5%

179

-4

-2,2%

Musea, kunstgalerieën en -expositieruimten Dieren- en plantentuinen; natuurbehoud Loterijen en kansspelen

56

0

0,0%

978

-57

-5,5%

Sport

512

19

3,9%

2.636

18

0,7%

Overige recreatie

316

18

6,0%

1.981

37

1,9%

3.266

392

13,6%

10.239

485

5,0%

Totaal


57


Overige dienstverlening Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering Aantal

5.634


Aantal

In %

246

4,6%

V


11.801


Aantal

In %

16

0,1%

Vestigingenontwikkeling in de laatste 10 jaar, in % 3,5

6,0

3,0

5,0

2,5

4,0

2,0

6,4

Noord-Limburg

4,5%

0,4%

Midden-Limburg

5,1%

1,0%


5,7%

3,1%

Parkstad Limburg

4,9%

-0,8%


2,6%

-2,3%

Totaal

4,6%

0,1%


7,0

3,0

6,1

3,3

1,5

3,0 2,7

4,0

2,0

4,1

3,9

4,6

4,1

WP

4,6

4,6

1,0

2,0

2,1

1,9

2,6

2,2

1,5 1,0

2,4

0,5

0,1 0,0

0,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008

2001 2000

2003 2002


2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

Bedrijfs-, werkgevers- en beroepsorg.

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

25

0

0,0%

255

-16

-5,9%

Levensbeschouwelijke en politieke org.

325

7

2,2%

1.267

22

1,8%

Reparatie van consumentenartikelen

480

30

6,7%

1.152

12

1,1%

4.151

174

4,4%

7.191

87

1,2%

107

2

1,9%

573

-37

-6,1%

546

33

6,4%

1.363

-52

-3,7%

5.634

246

4,6%

11.801

16

0,1%

Wellness Uitvaartbranche Overige dienstverlening n.e.g. Totaal


58


6 Vestigingen & werkgelegenheid Vestigingsmilieus Een groot gedeelte van de Limburgse werkgelegenheid is te vinden op bedrijventerreinen, stedelijke dienstenterreinen en winkelgebieden. Daarom wordt in dit laatste hoofdstuk ingegaan op de vestigingenen werkgelegenheidsstructuren en -ontwikkelingen in deze drie vestigingsmilieus.

Algemeen In totaal zijn er in Limburg in deze drie vestigingsmilieus (bedrijventerreinen, stedelijke dienstenterreinen en winkelgebieden) bijna 17.680 vestigingen gelegen, hetgeen overeenkomt met circa 23% van het totale aantal vestigingen. Deze vestigingen beschikken over 49% van het totale aantal arbeidsplaatsen in Limburg (261.060 arbeidsplaatsen). In de periode 2009-2010 nam het aantal vestigingen met 0,5% toe, hetgeen onder het Limburgs gemiddelde van 3,7% ligt. De werkgelegenheid nam in de drie vestigingsmilieus met 2,2% (-5.760 arbeidsplaatsen) af. Deze daling was sterker dan de totale Limburgse werkgelegenheidsdaling (-0,9%). Deze sterkere daling kan deels verklaard worden door de afname van de werkgelegenheid in de bouwbranche, die vaak op deze terreinen zijn gevestigd. Bedrijventerreinen In 2010 bedroeg het aantal vestigingen op Limburgse bedrijventerreinen circa 7.470, dit is gelijk aan 10% van het totaal aantal vestigingen in Limburg. Het aantal vestigingen op de bedrijventerreinen is in de periode 2009-2010 met bijna 80 toegenomen (+1,0%). Op bedrijventerreinen zijn van oudsher veel vestigingen te vinden in de industrie en handel, zeker in relatieve termen. Opvallend is verder dat de bedrijven uit de zakelijke dienstverlening meer en meer een vestigingslocatie op een bedrijventerrein overwegen. Evenals in de overige provincies in Nederland is ook in Limburg sprake van een ‘verkantorisering’ van bedrijventerreinen. De werkgelegenheid op de bedrijventerreinen bedraagt in 2010 circa 156.210 banen. Daarmee is bijna 30% van de totale Limburgse werkgelegenheid op bedrijventerreinen te vinden. In de afgelopen periode nam het aantal arbeidsplaatsen met 2,9% (-4.660 arbeidsplaatsen) af. De sterkste afname van de werkgelegenheid liet, in absolute zin, de industriële sector (-2.760 banen) zien. Stedelijke dienstenterreinen In 2010 bedroeg het aantal vestigingen op de Limburgse stedelijke dienstenterreinen 1.100. Op deze terreinen werken circa 43.200 personen. In de periode 2009-2010 nam het aantal vestigingen (+2,4%) alsook het aantal arbeidsplaatsen (+2,3%) beperkt toe. Ten aanzien van stedelijke dienstenterreinen wordt onderscheid gemaakt tussen grootschalige retaillocaties ( Woonbloulevard Heerlen, DOC Roermond, Retailpark Roermond etc.) en grootschalige kantorenlocaties (Noorderpoort Weert en Randwyck). Met name op de retaillocaties nam het aantal arbeidsplaatsen toe (+5,0%). Op kantorenlocaties was de werkgelegenheidtoename met 1,7% beperkter. Winkelgebieden In 2010 waren 9.100 vestigingen gelegen in de Limburgse winkelgebieden met een werkgelegenheidsomvang van 61.650 arbeidsplaatsen. Het aantal vestigingen nam in de periode 2009-2010 in beperkte mate af (-0,2%). Het aantal arbeidsplaatsen nam met 3,2% af. Bij winkelgebieden wordt onderscheid gemaakt tussen stadscentra, ondersteunende centra in de stedelijke gebieden en kernverzorgende centra gelegen in de landelijke gebieden. Met name in de Limburgse stadscentra (centra van Maastricht, Heerlen, Sittard, Roermond, Venlo, Weert en Venray) nam het aantal arbeidsplaatsen sterk af (-6,4%). In de kernverzorgende centra nam het aantal arbeidsplaatsen met 2,5% beperkter af, terwijl de ondersteunende centra (stedelijk gebied) een groei van 1,1% liet zien.


59


Vergelijking vestigingsmilieus Vestigingenontwikkeling 2009-2010


Verandering

Verandering

Aantal

Bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein Winkelgebied Totaal

Aantal

7.468 1.101 9.109 17.678

76 26 -20 82

In %

Aantal

1,0% 2,4% -0,2% 0,5%

Bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein Winkelgebied Totaal


156.213 43.197 61.650 261.060

Aantal

In %

-4.655 954 -2.057 -5.758

-2,9% 2,3% -3,2% -2,2%


Bedrijventerrein


Winkelgebied

2009-2010 10 jaarsgemiddelde

2009-2010 10 jaarsgemiddelde

Werkgelegenheidsontwikkeling per vestigingsmilieu en regio 2009-2010, in % 10,0 Noord-Limburg Midden-Limburg Westelijke Mijnstreek Maastricht & Mergelland

8,0 6,0

9,5

4,0 2,0

1,5 0,0

0,0

-2,5

-2,0

-1,6 -4,0

-2,5

-1,0

-2,0

-4,0

-8,8

-2,6 -7,0

-6,0 -8,0 -10,0 -12,0 Bedrijventerrein


Winkelgebied

Werkgelegenheidsontwikkeling per vestigingsmilieu en regio 2009-2010, in absolute aantallen

Noord-Limburg Midden-Limburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland Totaal


Bedrijventerrein


Winkelgebied

-1.269 -1.369 -515 -1.162 -340 -4.655

-13 625 49 293 0 954

-1.277 -272 -519 392 -381 -2.057

60

Totaal

-2.559 -1.016 -985 -477 -721 -5.758


Bedrijventerreinen Ontwikkeling 2009-2010, in % (V = vestigingen, WP = werkgelegenheid)


Aantal

7.468

Bedrijventerreinen

In %

76

V

1,0%


WP

Stadscentra

0,6%

-2,9%

Ondersteunende centra

1,2%

-2,1%

Kernverzorgende centra

1,8%

-4,3%

Totaal

1,0%

-2,9%

Verandering Aantal

156.213

Bedrijventerreinen

Aantal

In %

-4.655

-2,9%

Vestigingenontwikkeling laatste 10 jaar, in %

Werkgelegenheidsontwikkeling laatste 10 jaar, in %

4,5

6,0

4,0 4,0

3,5

5,6

3,0 2,0

2,5

2,5

1,5

-0,6

2,8 2,3

1,0

0,0

3,5

3,4

3,2 2,1

1,9

1,4

1,3

4,0

2,0

2,1

-1,1

-0,7 -2,0

-2,9

-3,1

-2,0 1,0

0,5 0,0

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2008

Aantal

01 Landbouw

-4,0

2009

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

2009 2008



Verandering

Verandering

In %

Aantal

In %

Aantal

Aantal

In %

28

0%

2

7,7%

594

1.590

21%

0

0,0%

67.672

-2.759

-3,9%

754

10%

-3

-0,4%

12.437

-914

-6,8%

04 Groothandel

2.272

30%

-14

-0,6%

24.544

-585

-2,3%

05 Detailhandel

376

5%

14

3,9%

3.055

112

3,8%


561

8%

7

1,3%

20.272

-404

-2,0%

77

1%

0

0,0%

952

-45

-4,5%

168

2%

10

6,3%

2.127

-21

-1,0%

02 Industrie 03 Bouwnijverheid

07 Horeca 08 Informatie en communicatie

-98 -14,2%

55

1%

6

12,2%

529

7

1,3%

1.024

14%

35

3,5%

13.205

-278

-2,1%

11 Overheid

61

1%

-2

-3,2%

1.786

-98

-5,2%

12 Onderwijs

69

1%

-9

-11,5%

1.344

-143

-9,6%


176

2%

21

13,5%

5.629


115

2%

2

1,8%

649

14

2,2%


142

2%

7

5,2%

1.418

-55

-3,7%

7.468

100%

76

1,0%

156.213

-4.655

-2,9%

09 Financiële instellingen 10 Zakelijke dienstverlening

Totaal


61

612 12,2%


Stedelijk dienstenterreinen Ontwikkeling 2009-2010, in % (V = vestigingen, WP = werkgelegenheid)


Aantal

1.101

Stedelijke dienstenterreinen

In %

26

V

2,4%

WP

0,0%

Totaal

0,0%


43.197

Stedelijke dienstenterreinen

Aantal

In %

954

2,3%



10,0

7,0 6,0

8,0

5,0 4,0

6,0

3,0

6,5 5,0

4,0

8,5 7,4

7,0

3,0 1,0

4,5

2,0

5,4

0,5

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2,8

2,3 0,7

0,0

3,9

3,0

0,0

4,5

2,0

8,5

2007 2006

-0,1

-1,1

2,4

-1,1

-1,0

2009

-2,0

2008

2001 2000


2003 2002

2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

01 Landbouw

In %

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

-1

In %

3

0%

0

0,0%

449

02 Industrie

39

4%

5

14,7%

3.264

361 12,4%

-0,2%

03 Bouwnijverheid

28

3%

2

7,7%

473

-250 -34,6%

04 Groothandel

89

8%

0

0,0%

872

30

3,6%

05 Detailhandel

369

34%

13

3,7%

4.666

-6

-0,1%


14

1%

0

0,0%

705

07 Horeca

53

5%

-2

-3,6%

1.190

-99

-7,7%


52

5%

-1

-1,9%

3.711

-170

-4,4%

166 30,8%

30

3%

-4

-11,8%

4.118

311

8,2%

243

22%

5

2,1%

6.561

43

0,7%

11 Overheid

27

2%

3

12,5%

5.833

218

3,9%

12 Onderwijs

34

3%

2

6,2%

3.817

297

8,4%


71

6%

-3

-4,1%

6.705

54

0,8%


21

2%

3

16,7%

434

25

6,1%


28

3%

3

12,0%

399

-25

-5,9%

1.101

100%

26

2,4%

43.197

954

2,3%


Totaal


62


Winkelgebieden Ontwikkeling 2009-2010, in % (V = vestigingen, WP = werkgelegenheid)


9.109

Winkelgebieden

Aantal

In %

-20

V

-0,2%

WP

0,0%

Totaal

0,0%


61.650

Winkelgebieden

Aantal

In %

-2.057

-3,2%



1,6

3,0 2,0

1,2

2,2

1,0

0,8 1,3

0,0

0,4

0,6

0,5

0,5

0,4

1,1 -0,3 -1,9

-1,0

-1,2

-1,4

-2,1

-2,6

0,1

0,0

-0,2

-0,3 -0,6

-0,4

-0,6

-3,2

-2,0

-0,7 -3,0

-0,8

2001 2000

2003 2002

2005 2004

2007 2006

-4,0

2009 2008

2001 2000


2003 2002

2005 2004

2007 2006


Verandering Aantal

01 Landbouw

In %

Aantal

In %

2009 2008

Verandering Aantal

Aantal

In %

6

0%

1

20,0%

9

02 Industrie

126

1%

-7

-5,3%

378

-23

03 Bouwnijverheid

205

2%

-2

-1,0%

581

30

5,4%

04 Groothandel

237

3%

5

2,2%

592

-12

-2,0%

05 Detailhandel

4.221

46%

-108

-2,5%

29.312

-544

-1,8%

72

1%

0

0,0%

816

-13

-1,6%

1.360

15%

-30

-2,2%

8.601

-320

-3,6%

143

2%

15

11,7%

498

06 Vervoer en opslag 07 Horeca 08 Informatie en communicatie

1 12,5% -5,7%

52 11,7%

209

2%

-4

-1,9%

2.339

-240

-9,3%

1.006

11%

37

3,8%

5.100

-240

-4,5%

11 Overheid

55

1%

-4

-6,8%

5.725

12 Onderwijs

99

1%

15

17,9%

762

5

0,7%


475

5%

41

9,4%

3.795

255

7,2%


235

3%

8

3,5%

1.255

40

3,3%


660

7%

13

2,0%

1.887

-1

-0,1%

9.109

100%

-20

-0,2%

61.650

-2.057

-3,2%


Totaal


63

-1.047 -15,5%



64


Bijlagen


65


Bijlage 1: Opzet, werkwijze en onderzoeksverantwoording

1 Inleiding

Deze rapportage is gebaseerd op gegevens uit het Vestigingenregister Limburg (VRL) dat door Etil wordt beheerd. Het VRL is een belangrijke informatiebron, onder meer voor overheden zoals provincie en gemeenten. Het register geeft inzicht in de economische structuur en ontwikkeling in een gemeente, wijk, winkelgebied of op een bedrijventerrein. Daarnaast geeft het VRL een overzicht van de in de gemeente gevestigde bedrijven. VRL-gegevens worden onder andere benut voor bestemmingsplannen, structuurschetsen, verkeersprojecten, milieu- en werkgelegenheidsbeleid en mobiliteitsbeheersing openbaar vervoer. In deze bijlage worden opzet en werkwijze van het VRL nader beschreven. Hierbij komen achtereenvolgens aan de orde: de achtergrond van het VRL, de opzet en structuur van het VRL, de werkwijze van het VRL en de verantwoording over de gegevens die ontleend zijn aan het 'Vestigingenregister 2010' en waarop deze rapportage gebaseerd is. Het VRL is gericht op registratie van alle in Limburg gevestigde bedrijven en instellingen. Per 1 april 2010 stonden in het VRL circa 76.400 bedrijven en instellingen geregistreerd. Dit vestigingenbestand wordt normaliter op gemeenteniveau aangevuld met landbouwtellingen van het CBS betreffende vestigingen en arbeidsplaatsen in de landbouwsector. Voorwaarde voor registratie is dat er in de betrokken vestigingen betaalde arbeid wordt verricht. Daarbij kan het zowel gaan om zelfstandige vestigingen alsook om hoofd- en nevenvestigingen. De gegevens die in het kader van het Vestigingenregister Limburg worden verzameld, bestaan uit een viertal componenten: vestigingengegevens (adres, type activiteit); werkgelegenheidsgegevens (fulltime, parttime, uitzendkrachten); vastgoedgegevens (ruimtegebruik, winkelvloeroppervlakte en -behoefte); aanbod van bedrijfsonroerendgoed (BOG-aanbod) (winkel-, kantoor-, bedrijfspanden). In de voorliggende rapportage wordt ingegaan op de twee eerste aspecten.

2 Achtergrond VRL

In 1968 begon het Directoraat-Generaal voor de Arbeid van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe) met het opzetten van een vestigingenregister. Dit was destijds vooral gericht op de verwerking van gegevens over bedrijfsongevallen en beroepsziekten en omvatte alleen vestigingen met twintig of meer arbeidsplaatsen. Vanaf 1973 is dit register, dankzij de samenwerking met het Directoraat-Generaal voor de Arbeidsvoorziening, uitgebreid met vestigingen met tien tot en met twintig arbeidsplaatsen. Na een ministeriële beslissing is dit register omgebouwd tot een Landelijk Informatie Systeem Arbeidsorganisaties (LISA). Het register is qua organisatie opgebouwd uit zogenaamde regionale registerhouders. Vanaf 1989 actualiseert Etil jaarlijks het register betreffende vestigingen in Limburg (Vestigingenregister Limburg: VRL), waarbij sinds dat jaar ook vestigingen met minder dan tien personen worden geregistreerd in het VRL. In 1992 heeft het Ministerie de deelname en financiering aan LISA beëindigd. Hierbij werd het regionale Limburgse register (VRL) formeel aan Etil overgedragen. Sinds 1995 werken de regionale registerhouders in Nederland samen in de nieuwe Stichting LISA (Landelijk Informatie Systeem voor Arbeidsplaatsen en vestigingen). Daardoor bestaat sinds 1996 weer een landelijk dekkend bestand. In de afgelopen jaren heeft het VRL, als gevolg van technologische ontwikkelingen op het gebied van programmatuur, verschillende kwaliteits-verbeteringen doorlopen; zo is onder andere sinds enkele jaren een automatische koppeling met het Handelsregister van de Kamer van Koophandel tot stand gebracht, waarbij de maandelijkse mutaties in het Handelsregister (na controle) in het VRL worden geïntegreerd. Sinds 2001 wordt het register uitgebreid van een sociaal-economisch register naar een sociaal en ruimtelijk economisch register. In het kader van deze uitbreiding worden naast werkgelegenheidsgegevens ook vastgoedgegevens en gegevens over bedrijfsonroerendgoed opgenomen. Dit betreft oppervlaktegegevens van perceel-, winkel-, kantorenen overige bedrijfsruimte en uitbreidingsbehoefte, gegevens betreffende huur- en koopprijzen en concrete grootschalige bouwplannen betreffende winkel-, kantoor- en bedrijfsruimten.


66


3 Landbouwtellingen CBS - uitzonderingspositie agrarische sector

De agrarische sector is een apart onderdeel van het VRL. Voor gegevens van de agrarische sector maakt het VRL van oudsher gebruik van de landbouwtellingen van het CBS. Deze statistieken hebben betrekking op vestigingen met activiteitencode 011 (akkeren tuinbouw), 012 (fokken en houden van dieren) en 013 (akkeren tuinbouw in combinatie met het fokken en houden van dieren). Deze codering is gerelateerd aan de standaard bedrijvenindeling (SBI’2008) van het CBS. De landbouwtellingen van het CBS worden ieder jaar op gemeenteniveau in het VRL geïntegreerd.Op te merken is dat in de voorliggende rapportage de gegevens over de CBS-landbouwtellingen voor het actuele jaar (2010) schattingen betreffen. De landbouwtellingen voor 2010 zijn door het CBS nog niet gepubliceerd; deze gegevens komen pas in de tweede helft van volgend jaar beschikbaar. Om toch een compleet beeld te krijgen, is de ontwikkeling in 2009-2010 voor deze sector op basis van de ontwikkelingen in de voorafgaande jaren ingeschat .

4 Werkwijze onderhoud VRL

Het VRL moet worden onderhouden. Hiervoor worden verschillende bronnen gebruikt. De belangrijkste zijn: -

-

-

-

VRL-enquête (jaarlijks); door de jaarlijkse enquêtering wordt het VRL ‘opgeschoond’; dit wil zeggen dat met name de enquêtes die onbestelbaar terugkomen een waardevol instrument zijn om adresgegevens en/of vestigingen te controleren. Daarnaast is deze enquête de belangrijkste bron om de actuele werkgelegenheidsgegevens te verkrijgen. (mutatie)abonnement Kamer van Koophandel (maandelijks); gemeentelijke gegevens c.q. bedrijvenregisters; bij gemeentelijke participatie wordt de betreffende gemeente gevraagd om alle hun bekende vestigingen en/of mutaties aan Etil te melden. Ook gemeentegidsen vormen, vooral voor de quartaire sector (waaronder overheid en onderwijs en gezondheidsen welzijnszorg), een belangrijke informatiebron; media; in kranten en weekbladen wordt in bedrijfseconomische rubrieken regelmatig melding gemaakt van nieuwe bedrijfsvestigingen, verhuizingen of faillissementen en ontwikkelingen op bedrijventerreinen; internetsites van bedrijven en verzamelsites van brancheorganisaties, adresgidsen, telefoonboeken, gouden gids, jaarverslagen van bedrijven; met name voor (semi-)overheidsinstellingen die niet verplicht zijn zich bij een Kamer van Koophandel in te schrijven; gevelcontrole; incidenteel wordt veldwerk/gevelcontrole gedaan om de actuele vestigingssituatie van bedrijven op te nemen. De nadruk ligt meestal op winkelcentra, bedrijventerreinen en kantoorconcentraties c.q. -locaties.

De werkwijze bij het verzamelen en verwerken van gegevens uit de twee belangrijkste bronnen van informatie wordt hieronder nader toegelicht. VRL-enquête Doel van de VRL-enquête is informatie te verwerven over actuele vestigingen, werkgelegenheid en vastgoedgegevens. Alleen de agrarische sector (landbouwbedrijven) valt buiten de enquête. De VRL-enquête is de belangrijkste bron voor actuele werkgelegenheidsgegevens. De vestigingen vermeld in het VRL vormen de populatie die als basis dient voor de schriftelijke enquête. Deze wordt jaarlijks gehouden met als peildatum 1 april. Deze peildatum is gekozen omdat deze maand een zo neutraal en evenwichtig mogelijk beeld geeft van de werkgelegenheidsomvang bij bedrijven en instellingen. Zo worden seizoensinvloeden zo veel mogelijk geneutraliseerd. Uitdraaien uit het VRL hebben sinds 2002 dus betrekking op de peildatum 1 april.

De enquête werd tot 2003 in even jaren integraal en in de oneven jaren op basis van een steekproef uitgevoerd. Daarbij werd een steekproef genomen onder vestigingen met minder dan vijf arbeidsplaatsen met een fractie van 1:10 uit de totale populatie. Vestigingen met vijf of meer arbeidsplaatsen werden ieder jaar benaderd. Met ingang van 2003 wordt de VRL-enquête ieder jaar integraal gehouden. Hierdoor ontstaat ook met betrekking tot de kleinere vestigingen (met minder dan vijf arbeidsplaatsen) een betrouwbaarder beeld van de werkgelegenheid. Mutatieabonnement Kamer van Koophandel Sinds 2001 maakt Etil voor het onderhoud van het VRL onder andere gebruik van een volledig mutatieabonnement van de Kamer van Koophandel, waarbij opvoeringen, afvoeringen en mutaties van vestigingen op geautomatiseerde wijze worden aangeleverd en verwerkt.

In 2001 is, met terugwerkende kracht, gebruik gemaakt van het volledige bestand van de Kamer van Koophandel (KvK-bestand); dit wil zeggen dat de vestigingen die reeds aanwezig waren in het VRL met het


67


Handelsregister (één van de basisregistraties) zijn gekoppeld en vestigingen die ontbraken in het VRL zijn toegevoegd. Sindsdien wordt op basis van het mutatieabonnement van de KvK maandelijks onderzocht welke mutaties relevant zijn voor het VRL. Daarbij kunnen zowel vestigingen worden gekoppeld (het KvK-nummer en het tabblad met KvK-gegevens wordt aan de vestiging toegevoegd) als worden opgevoerd en afgevoerd. Daarnaast worden adreswijzigingen en andere wijzigingen in het VRL doorgevoerd. Voordat de mutaties worden opgenomen in het VRL, vindt er eerst een controle plaats op de relevantie van de mutaties voor het VRL. Bedrijven c.q. vestigingen die niet-relevant worden geacht (lege BV’s, juridische constructies, bedrijven waar geen mensen werken) worden opgenomen in het “Niet-relevant vestigingenregister (NRVR)”. Kwaliteit en volledigheid Vanaf 2001 heeft het VRL met terugwerkende kracht, onder andere dankzij de koppeling met het Handelsregister van de Kamer van Koophandel, een grote kwaliteitsverbetering doorgemaakt. Daardoor zijn ook steeds meer kleinere vestigingen goed vertegenwoordigd in het VRL. Ruim 9.000 vestigingen zijn in 2002 aan het register toegevoegd die ten onrechte nog niet in het VRL waren opgenomen. Deze vestigingen zijn met terugwerkende kracht in het register ingevoerd, zodat de tijdreeksen consistent blijven. Het betreft voor 98% vestigingen waar alleen parttimers of waar één tot en met vier arbeidsplaatsen werkzaam zijn. Doordat het kleinere vestigingen met minder dan vijf arbeidsplaatsen betrof, is de invloed op de werkgelegenheidsstructuur en -ontwikkeling minimaal. Een grotere invloed heeft deze kwaliteitsverbetering gehad op de vestigingenstructuur en -ontwikkeling; met name in absolute zin.

Het VRL gaat uit van een volledigheidspercentage betreffende het aantal vestigingen van naar schatting circa 95%. Voor de jaarlijkse werkgelegenheidsactualisatie wordt uitgegaan van een responspercentage van minimaal 60% (op basis van het aantal werkzame personen).

5 VRL onderzoeksverantwoording 2010 VRL-actualisatie 2010: enquête-uitzet In 2010 is de enquêtering wederom integraal geschied onder alle vestigingen van bedrijven en instellingen in Limburg. In 2010 bedroeg het aantal aangeschreven vestigingen in Limburg 76.801 vestigingen (exclusief landbouwvestigingen). VRL-actualisatie 2010: respons De respons van de VRL-actualisatie betreffende de werkgelegenheidsactualisatie werd in 2010 grotendeels bepaald door de jaarlijkse werkgelegenheidsenquête. De enquête is in april 2010 uitgezet, waarna in juni een rappel volgde. Vervolgens zijn alle vestigingen vanaf 20 werkzame personen (fulltime) die nog niet gerespondeerd hadden nogmaals telefonisch benaderd. Daarnaast vormen ook het handelsregister (vooral betreffende nieuwe oprichtingen), websites, jaarverslagen van bedrijven en krantenartikelen in de regionale dagbladen (reorganisaties, nieuwe vestigingen en faillissementen) een belangrijke bron. De onderstaande tabel geeft de responsverantwoording schematisch weer. Responsverantwoording VRL-actualisatie 2010 (a) Werkgelegenheid Vestigingen In % abs.

Opgave via vestiging Opgave via externe bron Opgave via totaalopgave

abs.

In %

25.266

33%

247.939

47%

1.486

2%

9.465

2%

1.393

2%

104.354

20%

Ophoging

48.656

63%

165.590

31%

Totaal

76.801

100%

527.348

100%

(a)

De genoemde aantallen zijn exclusief land- en tuinbouwbedrijven. Deze vestigingen worden op basis van de CBSlandbouwtellingen aan het register toegevoegd.

Opgave via vestiging: via enquête (post, digitaal), telefonisch rappel, jaarverslagen Opgave via externe bron: media, Kamer van Koophandel Opgave via totaalopgave: opgave van ondernemingstotaal (vervolgens inschatting vestigingstotalen) Ophoging: op basis van respons rekening houdende met grootteklasse en economische activiteit

De non-respons is opgehoogd met behulp van het in het ‘VR-beheerprogramma’ aanwezige ophoogmodule op basis van de groei van de gerespondeerde vestigingen; daarbij is rekening gehouden met de economische activiteit en de grootteklasse van de vestigingen.


68


6 VRL-actualisatie 2010: doorgevoerde mutaties

Naast de actualisering van werkgelegenheidsgegevens, worden ook andere mutaties in het Vestigingenregister uitgevoerd. Het betreft deels een actualisatie, maar deels ook kwaliteitsverbeteringen (bijvoorbeeld aanpassingen in benaming van vestigingen). In het volgende overzicht zijn de in de periode april 2009 - maart 2010 doorgevoerde mutaties weergegeven. Mutatieverantwoording adreswijzigingen

9.259

naamswijzigingen

8.860

opvoeringen van vestigingen

29.922

afvoeringen van vestigingen

14.664

wijziging van economische activiteit

1.121

wijzigingen wp-verschillen

2.783

wijzigingen betreffende start-/einddatum

1.922

koppeling met handelsregister

1.721 70.252

Totaal

7 Overige opmerkingen

In het Vestigingenregister Limburg (VRL) vinden regelmatig innovaties plaats. In het volgende overzicht worden de belangrijkste vernieuwingen en veranderingen genoemd: -

Inschatting landbouwtellingen CBS. Om de actualiteit van het Vestigingenregister te vergroten, is besloten niet meer te wachten op de CBS-publicatie betreffende de landbouwtellingen. De landbouwtellingen voor april 2010 worden pas in de tweede helft van volgend jaar door het CBS gepubliceerd. De landbouwtellingen voor 2010 zijn geschat op basis van de ontwikkelingen in de landbouw in de laatste tien jaar. Volgend jaar zullen deze geschatte gegevens voor 2010 vervangen worden door de gepubliceerde CBS-landbouwtellingen. Door deze werkwijze kan Etil de gegevens een half jaar eerder leveren. Daarnaast heeft het CBS de urengrens tussen parttime en fulltime bij de CBS-landbouwtellingen vanaf 2004 veranderd van 10 uur naar 20 uur per week.

- In het Vestigingenregister zijn de X- en Y-coördinaten toegevoegd. Hierdoor zijn diverse thematische kaarten bij Etil beschikbaar over de spreiding van bepaalde branches in Limburg. Voorbeeld: spreiding supermarkten naar grootte van het aantal vierkante meters winkelvloeroppervlakte. Deze kaarten kunnen op aanvraag samengesteld worden. Deze gegevens worden jaarlijks geactualiseerd. -

In 2006 is een koppeling tot stand gebracht tussen het Vestigingenregister en de provinciale bedrijventerreinenmonitor REBIS op kavelniveau. Dat wil zeggen dat per (uitgegeven) kavel op de Limburgse werklocaties (bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen) bekend is welk bedrijf er is gevestigd. Tevens is de bedrijvendynamiek in beeld te brengen betreffende oprichtingen, opheffingen en verhuisbewegingen van, naar en tussen werklocaties. Deze koppeling wordt jaarlijks geactualiseerd.

-

Voor winkelgebieden wordt momenteel een vergelijkbaar ontwikkelingstraject uitgevoerd; waarbij de vestigingen in het VRL op pandniveau aan winkelgebieds- c.q. kavelkaarten worden gekoppeld (VRL-GIS Winkelgebieden). Hieraan verbonden is het Etil-product ‘Winkelgebieden in Kaart’ dat ingaat op de vestigingen en werkgelegenheidsstructuren en -ontwikkelingen, winkelvloeroppervlakte, leegstand, dynamiek en aanbod van bedrijfsonroerendgoed in de Limburgse winkelgebieden.

-

Sinds 2003 worden per kwartaal het aanbod en transacties van het bedrijfsonroerendgoed in Limburg door Etil gemonitord en in het register geregistreerd. De analyses vinden plaats in het kader van de Vastgoedmonitor Limburg (zie www.vastgoedmonitorlimburg.nl).

- Op basis van het VRL is in 2008 door Etil de jaarlijkse monitor "Gemeente(n) aan het Werk" ontwikkeld die jaarlijks wordt geactualieerd. Indien gemeenten een beter inzicht wensen in de economische dynamiek en ontwikkelingen door het jaar heen kan men in deze monitorrapportage participeren. - In 2009 zijn individuele landbouwvestigingen op adresniveau in het register geïntegreerd. Voorheen werden de landbouwvestigingen op gemeenteniveau op basis van de CBS-landbouwtellingen in het register geïntegreerd. Ten aanzien van de werkgelegenheid is in 2010 nog gebruik gemaakt van de Etil; Vestigingenregister Limburg 2010

69


CBS-gegevens. Op te merken is dat deze gegevens niet actueel zijn. De CBS-landbouwtellingen komen ruim een jaar na de peildatum beschikbaar. Dit heeft tot gevolg dat de omvang van de landbouwsector in het actuele monitorjaar wordt geschat op basis van de ontwikkelingen in de afgelopen jaren. -

Sinds een aantal jaren worden in het register ook ruimtelijke gegevens gemonitord. In de jaarlijkse VRL-enquête onder alle Limburgse bedrijfsvestigingen zijn vragen opgenomen over de huidige locatie (gebruiksoppervlakte in m²). Het betreft daarbij de volgende gegevens: - perceeloppervlakte - totale bedrijfsvloeroppervlakte - winkelruimte - kantoorruimte - overige bedrijfsruimte - uitbreidingsbehoefte.

-

In 2008 heeft een omcodering plaatsgevonden ten aanzien van de bakkerijen. Tot 2008 was een deel geregistreerd als industriële vestiging (bakkerijen met verkoop in winkel) en een deel als detailhandel. In het kader van de omcodering worden alle bakkerijen (met verkoop in winkel) geregistreerd als detailhandel. Alleen broodfabrieken vallen nog in de industriële sector. De omcodering is met terugwerkende kracht doorgevoerd, zodat de tijdreeksen consistent blijven.

- In 2009 heeft het CBS betreffende de sectoren brancheindeling een grootschalige SBI-conversie uitgevoerd. In het kader van deze conversie is de oude codering SBI'93 omgezet naar SBI2008. Deze conversie is met terugwerkende kracht ook in het register uitgevoerd, zodat de tijdreeksen consistent blijven. Op te merken is dat de analyses in de voorgaande rapportages niet meer vergelijkbaar met de analyses in de voorliggende rapportage. -

Het Vestigingenregister Limburg (VRL) maakt gebruik van gegevens van het Handelsregister. Sinds 2009 is het ‘oude’ Handelsregister door een wetswijziging gewijzigd in het Nieuwe Handelsregister dat deel uit maakt van het stelsel van basisregistraties. Het nieuwe Handelsregister heeft meer functies dan het huidige register. Bovendien is het uitgebreider, met 15% meer inschrijvingen. In het Nieuwe Handelsregister zijn namelijk ook groepen geregistreerd die voorheen niet inschrijvingsplichtig waren. Bijvoorbeeld eenmanszaken in de landbouw, vrije beroepsbeoefenaren, maar ook ministeries en gemeenten. Alhoewel deze vestigingen in het VRL voor een groot deel al waren opgenomen op basis van andere bronnen, zijn nog een groot aantal ‘nieuwe’ vestigingen gevonden. De opname van deze vestigingen in het VRL is zo veel als mogelijk met terugwerkende kracht uitgevoerd. Etil acht het echter waarschijnlijk dat een deel van de nieuwe inschrijvingen niet met terugwerkende kracht in het Handelsregister zijn opgenomen, zodat de juiste oprichtingsdatum niet bekend is. Hierdoor kunnen bijvoorbeeld vestigingen betreffende de vrije beroepen die voorheen niet inschrijvingsplichtig waren een grote vestigingengroei vertonen. De effecten op de werkgelegenheidsgroei zijn echter beperkt, omdat het vooral zzp-ers betreft.


70


Bijlage 2: Begrippen en definities

Vestigingen Het VRL is een vestigingenregister van bedrijven en instellingen in Limburg. Onder een ‘vestiging’ wordt verstaan: “een locatie van een onderneming, instelling of zelfstandige beroepsbeoefenaar; dat wil zeggen elke fabriek, werkplaats, winkel of andere bedrijfsruimte, dan wel elk complex daarvan, waarin of van waaruit een economische activiteit, andere (niet-economische) activiteit of zelfstandig (vrij) beroep ter verkrijging van inkomsten wordt uitgeoefend. Een praktische uitwerking van deze definitie is het stellen van de vraag: “Wordt er betaald werk verricht ofwel verricht men werkzaamheden ter verkrijging van inkomsten?” Arbeidsplaatsen c.q. werkgelegenheid Onder arbeidsplaatsen worden meegerekend: de arbeidsplaatsen van meewerkende eigenaren (directie, bedrijfshoofden) en meewerkende gezinsleden, zelfstandige beroepsbeoefenaren, werknemers in loondienst, personen op bedrijfsscholen en thuiswerk(st)ers voorzover zij voorkomen op de loonlijst van de vestiging, op-/afroepkrachten voor zover feitelijk werkzaam op de vestiging. Uitzendkrachten worden in het Vestigingenregister Limburg apart geregistreerd. In de voorliggende rapportage wordt, indien niet anders vermeld, uitgegaan van het totaal aantal arbeidsplaatsen c.q. de totale werkgelegenheid (fulltime en parttime in dienst + uitzendkrachten). Bij het bepalen van het aantal arbeidsplaatsen gelden de volgende uitgangspunten: - er is geen uitsluiting op basis van leeftijd. Dit wil zeggen dat de arbeidsplaatsen van iedereen die volgens de wet mag werken, worden meegeteld; - arbeidsplaatsen van langdurig zieken (meer dan 1 jaar) worden niet meegeteld; - arbeidsplaatsen van stagiaires en vrijwilligers worden niet meegeteld. Arbeidsplaatsen versus werkzame personen Personen met meer dan één baan bij verschillende bedrijven of instellingen kunnen meermalen worden geteld. Per afzonderlijke vestiging bezien, is het aantal arbeidsplaatsen en het aantal werkzame personen per definitie aan elkaar gelijk. Fulltime en parttime Het VRL maakt onderscheid in fulltime en parttime arbeidsplaatsen. Onder fulltime werkgelegenheid worden alle arbeidsplaatsen geteld waar 12 uur of meer per week wordt gewerkt. Parttime arbeidsplaatsen variëren in omvang dus van 1 tot 12 uur per week. Uitzendkrachten Deze worden geregistreerd bij de inlenende vestiging als ‘uitzendkracht’. De in de statistieken genoemde aantallen arbeidsplaatsen zijn, indien niet anders vermeld, inclusief uitzendarbeidsplaatsen. Vestigingsmilieus De term vestigingsmilieus wordt in deze rapportage gebruikt als verzamelnaam voor bedrijventerreinen, stedelijke dienstenterreinen en winkelgebieden. Hierbij zijn de bedrijventerreinen en de stedelijke dienstenterreinen op een zelfde wijze afgebakend als bij de provinciale bedrijventerreinenmonitor (Provincie Limburg, REBIS; Regionaal Economisch Bedrijventerreinen Informatie Systeem). Stedelijk dienstenterreinen zijn onderverdeeld in: stedelijke diententerreinen (R): grootschalige detailhandellocaties en stedelijke dienstenterreinen (K): grootschalige kantorenlocaties. De afbakening van de winkelgebieden is gelijk aan de afbakening volgens de Detailhandelsmonitor Limburg (Etil, Detailhandelsmonitor Limburg 2009). SBI-conversie: van SBI'93 naar SBI 2008 SBI betekent Standaard BedrijfsIndeling en wordt door het CBS gebruikt om in statistieken bedrijven naar hun belangrijkste activiteit in te delen. De eerste vier cijfers van SBI zijn gelijk aan ISIC (internationale code van de UN) en NACE (Europese code van de EU). Het vijfde cijfer van SBI geeft een verdere Nederlandse detaillering. In 2009 heeft het CBS een omvangrijke SBI-conversie doorgevoerd. Daardoor is de sectoren branche-indeling (SBI'93) drastisch omgecodeeerd naar de SBI 2008. Er zijn daarbij een groot aantal nieuwe branches en sectoren geherdefinieerd. SBI 2008 legt meer de nadruk op diensten en landbouw, minder op industrie. Zo is bijvoorbeeld de sector "vervoer, transport en communicatie" gesplitst in "vervoer & opslag" enerzijds en "communicatie & informatietechnologie" anderzijds, waarbij een groot aantal branches die voorheen in de zakelijke dienstverlening vallen nu tot deze sector worden gerekend. het is ondoenlijk om op deze plaats alle SBI-wijzigingen te vermelden. Voor inzicht in de SBI-wijzigingen wordt verwezen naar de website van het CBS: www.cbs.nl. Op deze website zijn ook de schakelschema's te vinden. In deze schema's is de relatie tussen SBI'93-code en de SBI 2008-code aangegeven.


71


Bijlage 3: Vestigingen en werkgelegenheid per regio en gemeente

Vestigingen 2009

Limburg

73.699

2010

76.433

Arbeidsplaatsen 2009-2010

2009

Abs.

In %

2.734

3,7%

531.873

2010

2009-2010 Abs.

In %

527.259

-4.614

-0,9%

Noord-Limburg

19.103

19.574

471

2,5%

140.677

139.450

-1.227

-0,9%

Midden-Limburg

17.259

17.795

536

3,1%

109.984

109.115

-869

-0,8%

9.478

9.893

415

4,4%

74.447

73.869

-578

-0,8%

Parkstad Limburg

13.722

14.275

553

4,0%

106.610

105.275

-1.335

-1,3%


14.137

14.896

759

5,4%

100.155

99.550

-605

-0,6%

Maastricht

7.864

8.341

477

6,1%

73.979

73.724

-255

-0,3%

Venlo

6.594

6.766

172

2,6%

60.398

59.771

-627

-1,0%

Heerlen

5.112

5.282

170

3,3%

58.092

57.321

-771

-1,3%

Sittard-Geleen

5.927

6.156

229

3,9%

52.648

51.662

-986

-1,9%

Roermond

3.990

4.111

121

3,0%

36.251

36.352

101

0,3%

Weert

3.542

3.633

91

2,6%

27.299

26.332

-967

-3,5%

Venray

3.039

3.083

44

1,4%

25.966

25.993

27

0,1%

Horst aan de Maas

2.913

3.017

104

3,6%

18.501

18.099

-402

-2,2%

Peel en Maas

3.008

3.077

69

2,3%

17.431

17.337

-94

-0,5%

Kerkrade

2.403

2.514

111

4,6%

17.312

17.328

16

0,1%

Leudal

2.682

2.781

99

3,7%

13.578

13.735

157

1,2%

Echt-Susteren

2.419

2.514

95

3,9%

12.298

12.065

-233

-1,9%

Landgraaf

1.850

1.924

74

4,0%

11.159

11.157

-2

0,0%

Beek

1.260

1.328

68

5,4%

9.677

9.994

317

3,3%

Maasgouw

1.810

1.865

55

3,0%

8.879

8.999

120

1,4%

Stein

1.419

1.479

60

4,2%

8.854

8.900

46

0,5%

Gennep

1.248

1.285

37

3,0%

8.319

8.302

-17

-0,2%

Brunssum

1.379

1.443

64

4,6%

7.470

7.243

-227

-3,0%

Nuth

1.161

1.210

49

4,2%

6.771

6.526

-245

-3,6%

Valkenburg aan de Geul

1.389

1.458

69

5,0%

6.607

6.515

-92

-1,4%

Nederweert

1.489

1.540

51

3,4%

5.923

6.022

99

1,7%

Roerdalen

1.327

1.351

24

1,8%

5.756

5.610

-146

-2,5%

Meerssen

1.315

1.384

69

5,2%

5.466

5.130

-336

-6,1%

Gulpen-Wittem

1.156

1.203

47

4,1%

4.468

4.467

-1

0,0%

Bergen (L)

931

942

11

1,2%

4.283

4.285

2

0,0%

Margraten

1.061

1.100

39

3,7%

3.754

3.874

120

3,2%

Beesel

761

774

13

1,7%

3.829

3.737

-92

-2,4%

Eijsden

755

787

32

4,2%

3.446

3.327

-119

-3,5%

Schinnen

872

930

58

6,7%

3.268

3.313

45

1,4%

Voerendaal

826

859

33

4,0%

2.648

2.618

-30

-1,1%

Vaals

597

623

26

4,4%

2.435

2.513

78

3,2%

Simpelveld

569

595

26

4,6%

2.104

2.002

-102

-4,8%

Mook en Middelaar

609

630

21

3,4%

1.950

1.926

-24

-1,2%

Onderbanken

422

448

26

6,2%

1.054

1.080

26

2,5%



72


Bijlage 4: Vestigingen en werkgelegenheid per sector en branche

Vestigingen 2009

Dienstverlening voor de landbouw Jacht en bosbouw Visserij en kweken van vis en schaaldieren CBS landbouwtelling Landbouw

Winning van delfstoffen Voedings- en genotmiddelen Textiel en textielprodukten Artikelen van hout (excl. meubels) Papierwaren, uitgeverijen en drukkerijen Chemische- rubber- en kunststofprodukten Glas, aardewerk, cement-, kalkprodukten Metalen en produkten van metaal Elektrische en optische apparaten Machines en apparaten Transportmiddelen Meubels Overige goederen en SW-bedrijven Elektriciteit, aardgas en warm water Afvalbehandeling en -recycling Industrie

Algemene burgerlijke en utiliteitsbouw Grond-, water- en wegenbouw Slopen van bouwwerken, grondverzet Bouwinstallatie Afwerking van gebouwen Gespecialiseerde werkzaamheden Bouwnijverheid

Handel in auto’s en aanhangers Gespecialiseerde reparatie van auto's Handel in auto-onderdelen en -accessoires Handel, reparatie van motorfietsen en onderdelen Handelsbemiddeling Groothandel in landbouwproducten Groothandel in voedings- en genotmiddelen Groothandel in ov. consumentenartikelen Groothandel in ICT-apparatuur Groothandel in machines, apparaten Overige groothandel Groothandel

Voedings- en genotmiddelen Kleding, mode art. en textiel Schoenen, lederwaren en reisart. Persoonlijke verzorging Wonen en wooninrichting Huishoudelijke artikelen Consumentenelectronica Doe-het-zelf Vrije tijd en educatie Warenhuizen Overige detailhandel non food Apotheken Markthandel Detailhandel niet via winkel of markt Detailhandel


2010


Abs.

In %

2009

2010

2009-2010 Abs.

In %

444 57 11 4.994 5.506

453 56 12 4.865 5.386

9 -1 1 -129 -120

2,0% -1,8% 9,1% -2,6% -2,2%

2.651 128 26 16.953 19.758

2.544 134 27 16.906 19.611

-107 6 1 -47 -147

-4,0% 4,7% 3,8% -0,3% -0,7%

34 193 277 182 305 224 227 785 169 382 119 416 357 71 161 3.902

35 206 285 176 295 229 231 798 168 407 114 407 373 81 166 3.971

1 13 8 -6 -10 5 4 13 -1 25 -5 -9 16 10 5 69

2,9% 6,7% 2,9% -3,3% -3,3% 2,2% 1,8% 1,7% -0,6% 6,5% -4,2% -2,2% 4,5% 14,1% 3,1% 1,8%

320 5.523 968 1.067 4.542 14.292 4.418 14.179 2.942 10.122 4.434 1.955 15.445 3.070 2.096 85.373

313 5.542 972 995 4.619 13.463 4.398 13.479 2.806 9.710 4.240 1.755 15.678 3.017 2.053 83.040

-7 19 4 -72 77 -829 -20 -700 -136 -412 -194 -200 233 -53 -43 -2.333

-2,2% 0,3% 0,4% -6,7% 1,7% -5,8% -0,5% -4,9% -4,6% -4,1% -4,4% -10,2% 1,5% -1,7% -2,1% -2,7%

2.444 284 187 934 1.873 881 6.603

2.423 288 185 956 1.886 862 6.600

-21 4 -2 22 13 -19 -3

-0,9% 1,4% -1,1% 2,4% 0,7% -2,2% 0,0%

8.715 1.654 723 8.506 4.977 3.062 27.637

8.221 1.504 720 8.077 4.868 2.838 26.228

-494 -150 -3 -429 -109 -224 -1.409

-5,7% -9,1% -0,4% -5,0% -2,2% -7,3% -5,1%

1.352 412 224 115 600 321 593 1.072 344 644 1.040 6.717

1.343 431 224 115 618 308 598 1.095 334 660 1.017 6.743

-9 19 0 0 18 -13 5 23 -10 16 -23 26

-0,7% 4,6% 0,0% 0,0% 3,0% -4,0% 0,8% 2,1% -2,9% 2,5% -2,2% 0,4%

5.868 1.750 1.217 289 1.275 1.943 5.094 5.506 2.444 4.190 7.229 36.805

5.603 1.704 1.169 278 1.313 1.879 5.216 5.396 2.271 4.155 7.035 36.019

-265 -46 -48 -11 38 -64 122 -110 -173 -35 -194 -786

-4,5% -2,6% -3,9% -3,8% 3,0% -3,3% 2,4% -2,0% -7,1% -0,8% -2,7% -2,1%

1.984 1.576 367 608 768 251 502 244 1.671 33 229 158 539 817 9.747

1.958 1.559 363 592 760 242 494 240 1.645 34 227 155 556 1.046 9.871

-26 -17 -4 -16 -8 -9 -8 -4 -26 1 -2 -3 17 229 124

-1,3% -1,1% -1,1% -2,6% -1,0% -3,6% -1,6% -1,6% -1,6% 3,0% -0,9% -1,9% 3,2% 28,0% 1,3%

22.224 7.113 1.905 2.891 3.085 1.416 1.887 2.126 5.775 1.963 556 1.501 910 1.419 54.771

22.384 6.946 1.854 2.824 2.985 1.365 1.776 1.976 5.709 2.022 548 1.495 950 1.801 54.635

160 -167 -51 -67 -100 -51 -111 -150 -66 59 -8 -6 40 382 -136

0,7% -2,3% -2,7% -2,3% -3,2% -3,6% -5,9% -7,1% -1,1% 3,0% -1,4% -0,4% 4,4% 26,9% -0,2%

73


Vestigingen 2009

Vervoer per spoor Vervoer over de weg Transport via pijpleidingen Vervoer over water Vervoer door de lucht Opslag Dienstverlening voor vervoer Post- en koeriersdiensten Vervoer en opslag

Hotels, pensions en conferentie-oorden Vakantiehuisjes, -bungalowparken e.d. Kampeerterreinen Cafés Restaurants Cafetaria’s en ijssalons Kantines en catering Horeca

Banken Overige financiële intermediatie Verzekeringswezen en pensioenfondsen Financiële bemiddeling en advisering Financiële instellingen

Uitgevers v. kranten, tijdschriften en software Prod. en distr. van radio, televisie en films Radio- en televisieomroepen Telecommunicatie Gegevensverwerking, webhosting Dienstverlening t.b.v. informatietechnologie Informatie en communicatie

Handel en verhuur van onroerend goed Rechtskundige dienstverlening Accountancy, belastingadvies en adm. Overige zakelijke dienstverlening Advisering op het gebied bedrijfsvoering Architecten-, ingenieursbureaus Speur- en ontwikkelingswerk Onderzoeks-, reclame- en pr-bureaus Fotografie en ontwikkelen van foto's Verhuur van roerende goederen Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling Reisbemiddeling en reisorganisatie Beveiliging en opsporing Facility management en reiniging Callcenters Zakelijke dienstverlening

Openbaar bestuur Justitie en politie Brandweer Overige overheidsdiensten Verplichte sociale verzekeringen Overheid

Primair en speciaal onderwijs Voortgezet onderwijs MBO en educatie Tertiair onderwijs Overig onderwijs Onderwijs


2010


Abs.

In %

2009

2010

2009-2010 Abs.

In %

11 1.023 2 219 15 65 299 342 1.976

11 1.033 2 218 16 63 315 358 2.016

0 10 0 -1 1 -2 16 16 40

0,0% 1,0% 0,0% -0,5% 6,7% -3,1% 5,4% 4,7% 2,0%

818 14.513 71 622 68 1.204 8.806 3.809 29.911

911 13.997 79 601 71 1.258 8.577 3.884 29.378

93 -516 8 -21 3 54 -229 75 -533

11,4% -3,6% 11,3% -3,4% 4,4% 4,5% -2,6% 2,0% -1,8%

453 148 162 1.407 992 992 248 4.402

467 152 169 1.396 1.007 989 257 4.437

14 4 7 -11 15 -3 9 35

3,1% 2,7% 4,3% -0,8% 1,5% -0,3% 3,6% 0,8%

5.032 2.519 672 7.002 8.288 4.548 1.070 29.131

4.869 2.469 661 6.670 8.078 4.394 1.046 28.187

-163 -50 -11 -332 -210 -154 -24 -944

-3,2% -2,0% -1,6% -4,7% -2,5% -3,4% -2,2% -3,2%

203 62 44 892 1.201

192 68 37 874 1.171

-11 -5,4% 6 9,7% -7 -15,9% -18 -2,0% -30 -2,5%

3.750 921 3.737 3.232 11.640

3.760 927 3.785 3.081 11.553

10 6 48 -151 -87

0,3% 0,7% 1,3% -4,7% -0,7%

212 256 13 87 79 1.780 2.427

196 286 13 91 105 1.882 2.573

-16 30 0 4 26 102 146

-7,5% 11,7% 0,0% 4,6% 32,9% 5,7% 6,0%

933 594 227 2.309 655 6.160 10.878

818 628 229 1.977 695 6.298 10.645

-115 34 2 -332 40 138 -233

-12,3% 5,7% 0,9% -14,4% 6,1% 2,2% -2,1%

852 532 1.557 1.445 2.955 2.247 193 1.402 420 605 661 277 145 510 14 13.815

893 553 1.635 1.568 3.192 2.408 203 1.446 465 629 653 291 150 553 13 14.652

41 21 78 123 237 161 10 44 45 24 -8 14 5 43 -1 837

4,8% 3,9% 5,0% 8,5% 8,0% 7,2% 5,2% 3,1% 10,7% 4,0% -1,2% 5,1% 3,4% 8,4% -7,1% 6,1%

3.784 2.563 5.702 5.097 5.611 7.325 1.711 3.170 539 1.931 5.887 1.108 1.323 6.898 2.715 55.364

3.702 2.570 5.748 5.188 5.905 7.449 1.789 3.086 582 1.902 5.695 1.082 1.353 6.659 2.585 55.295

-82 7 46 91 294 124 78 -84 43 -29 -192 -26 30 -239 -130 -69

-2,2% 0,3% 0,8% 1,8% 5,2% 1,7% 4,6% -2,6% 8,0% -1,5% -3,3% -2,3% 2,3% -3,5% -4,8% -0,1%

151 73 58 12 9 303

145 74 57 12 10 298

-6 1 -1 0 1 -5

-4,0% 1,4% -1,7% 0,0% 11,1% -1,7%

16.799 5.601 711 2.301 1.920 27.332

16.721 5.603 714 1.918 2.043 26.999

-78 2 3 -383 123 -333

-0,5% 0,0% 0,4% -16,6% 6,4% -1,2%

500 77 49 65 1.891 2.582

498 79 57 67 2.133 2.834

-2 2 8 2 242 252

-0,4% 2,6% 16,3% 3,1% 12,8% 9,8%

10.822 7.573 3.467 5.677 4.703 32.242

10.909 7.273 3.356 6.103 4.966 32.607

87 -300 -111 426 263 365

0,8% -4,0% -3,2% 7,5% 5,6% 1,1%

74


Vestigingen 2009

Ziekenhuizen Medische en tandheelkundige praktijken Paramedische en verloskundigenpraktijken Overige zorgaanbieders Verpleging, verzorging met overnachting Maatschap. dienstverl. zndr overnachting Gezondheids- en welzijnszorg

Kunst Theaters, schouwburgen en evenementenhallen Culturele uitleencentra Musea, kunstgalerieën en -expositieruimten Dieren- en plantentuinen; natuurbehoud Loterijen en kansspelen Sport Overige recreatie Cultuur, sport en recreatie

Bedrijfs-, werkgevers- en beroepsorg. Levensbeschouwelijke en politieke org. Reparatie van consumentenartikelen Wellness Uitvaartbranche Overige dienstverlening n.e.g. Overige dienstverlening

Totaal


2010


Abs.

In %

2009

2010

2009-2010 Abs.

In %

16 1.087 2.453 402 632 1.666 6.256

17 1.141 2.846 443 633 1.901 6.981

1 54 393 41 1 235 725

6,2% 5,0% 16,0% 10,2% 0,2% 14,1% 11,6%

16.553 6.277 4.949 3.853 34.398 23.462 89.492

16.599 6.195 5.406 4.079 34.772 23.971 91.022

46 -82 457 226 374 509 1.530

0,3% -1,3% 9,2% 5,9% 1,1% 2,2% 1,7%

1.752 19 92 140 24 56 493 298 2.874

2.101 19 91 144 27 56 512 316 3.266

349 0 -1 4 3 0 19 18 392

19,9% 0,0% -1,1% 2,9% 12,5% 0,0% 3,9% 6,0% 13,6%

2.422 399 697 456 183 1.035 2.618 1.944 9.754

2.841 423 731 470 179 978 2.636 1.981 10.239

419 24 34 14 -4 -57 18 37 485

17,3% 6,0% 4,9% 3,1% -2,2% -5,5% 0,7% 1,9% 5,0%

25 318 450 3.977 105 513 5.388

25 325 480 4.151 107 546 5.634

0 7 30 174 2 33 246

0,0% 2,2% 6,7% 4,4% 1,9% 6,4% 4,6%

271 1.245 1.140 7.104 610 1.415 11.785

255 1.267 1.152 7.191 573 1.363 11.801

-16 22 12 87 -37 -52 16

-5,9% 1,8% 1,1% 1,2% -6,1% -3,7% 0,1%

73.699

76.433

2.734

3,7%

531.873

527.259

-4.614

-0,9%

75



76


Limburg aan het werk

2010

Limburg aan het werk 2010

Recommend Documents