Levensvragen tevoorschijn luisteren

Levensvragen tevoorschijn luisteren

Westervoort Wout Huizing 10 oktober 2014

‘Pietje, patje, poe’

levensvragen tevoorschijn luisteren

‘Opdracht’: • Wat zijn levensvragen? • Van wie zijn levensvragen? • Hoe signaleer je een levensvraag? • Wat doe je ermee?



Opdracht Bedenk of noteer DRIE voorbeelden van LEVENSVRAGEN









Stelling

Ieder mens heeft een kijk op het leven (=levens-beschouwing)


Zingeving: Een proces van oriëntatie of heroriëntatie op en in het leven levensvragen tevoorschijn luisteren

Componenten voor zin-vol leven • Doelgerichtheid: levensperspectieven: leef je ergens naar toe dat voor jou de moeite waard is? • Eigenwaarde: moeite waard?

vind je je jezelf de

• Competentie: heb je het gevoel dat je invloed hebt op je leven? levensvragen tevoorschijn luisteren

Componenten voor zin-vol leven • Begrijpelijkheid: heb je een begrijpelijk verhaal over je leven(sgebeurtenissen)?

• Verbondenheid: met anderen?

voel je je verbonden


Componenten voor zin-vol leven • Morele rechtvaardiging: is wat je doet ‘goed’ in je ogen?

• Transcendentie: voel je je deel van een groter geheel, waardoor het alledaagse wordt overstegen?


Zingeving • oriëntatie en inzicht

(gedachten)

• relaties, geraakt worden

(gevoel)

• activiteiten

(gedrag)

Op zoek naar samenhang in ervaringen en betekenisvolle verbanden










Stelling

• Ieder mens heeft een kijk op het leven (=levens-beschouwing)


Stelling Expertisenetwerk: Aandacht voor levensvragen hoort bij een goede kwaliteit van welzijn en zorg voor ouderen


Levensvragen Belangrijke vragen waar ieder mens mee te maken krijgt, over leven en dood, goed en kwaad, de wereld, godsdienst en zingeving ‘trage vragen’


1. Levensvragen: ik zelf • Voor wie of wat beteken ik iets? • Door wie voel ik me gekend? En gezien, bemind of misschien vergeten en vernederd? • Wat is de waarde van mijn leven nu mij/ mijn kind/ mijn partner/ moeder/ vader/ dit overkomt? • Waar word ik gelukkig/ blij/ verdrietig van?


2. Levensvragen : relaties • • • • •

Bij wie hoor ik? Wie zijn een voorbeeld voor me? Hoe kan hij/ zij mij dit aandoen? Wat is liefde? Wie zijn mijn vrienden?


3. Levensvragen: tijd • • • •

Waar zie ik naar uit? Hoe zal het in de toekomst gaan? Hoe lang leef ik nog? Wat betekent de gedachte aan mijn levenseinde voor mij?


4. Levensvragen: natuur • Hoe voel ik me onderdeel van deze aarde/ kosmos? (verwondering?!) • Omgaan met natuur • Grenzen aan medisch ingrijpen?


5. Levensvragen: goed en kwaad • Wat is mij heilig? Waar doe ik het voor? • Welke waarden zijn mij voorgeleefd, meegegeven, aangereikt of opgedrongen? • Hoe horen mensen met elkaar om te gaan? • Wat wil ik dóórgeven aan een volgende generatie?


6. Levensvragen: lijden en dood • Wat geeft mij inspiratie en houvast? Uit welke bronnen kan ik putten? • Hoeveel lijden kan ik dragen? • Hoe ervaar ik verlies, ziekte en verval? • Hoeveel verdriet draag ik mee?


Levensvragen: typering - Existentieel - Relationeel -

(vragen over identiteit) (vragen in relatie met anderen) Temporeel (vragen over eindigheid) Ecologisch-biologisch (natuur) Ethisch (vragen over het juiste handelen) Lijden (vragen over lijden en beperking)


WIST IK NET ALLE ANTWOORDEN, VERANDEREN ZE DE VRAGEN…


Levensvragen: alledaags • Ogenschijnlijk eenvoudige vragen als: - word ik gewaardeerd? - heb ik leuke dingen in het vooruitzicht? - heb ik iets te zeggen over wat ik vandaag wil doen? - waar heb ik zin in? - ‘kanarie’ levensvragen tevoorschijn luisteren

Omgaan met levensvragen Gericht op wat iemand bezighoudt: • verdriet doet of blij maakt • gevoel van (eigen)waarde geeft • verveelt • wat houvast geeft • hoe iemand terugkijkt of vooruit blikt


Omgaan met levensvragen: alledaags • • • • •

Kijken of iemand comfortabel ligt Wandeling maken Samen schaken Krant voorlezen Bezoek aan (klein-)kind/ vriendin etc.

Soms: gesprek over ‘waarom gebeurt mij dit?’ ‘Heb ik goed geleefd?’ ‘Wat wacht mij na de dood?’ e.d. levensvragen tevoorschijn luisteren


Signalen naar levensvragen Non- verbaal: - Lichaamshouding (ineengedoken, vermoeid, agressief etc.) - De blik (contact vermijden, staren, knipperen etc.) - Bewegingen (nerveus, druk, versteend)


signalen naar levensvragen: • Welke visie ten aanzien van de zes levensthema’s: ‘Dat had ik nooit gedacht’, ‘Daar keek ik eerst heel anders tegenaan’, ‘Ze zeggen dat God …. Nou mooi niet!’, ‘Als ik nu erop terugkijk, dan…’

• welke ‘verklaringen’ worden gegeven:

Wees

alert op woorden als omdat, want, zodat, om..…

• Welke gezegdes of uitspraken maken duidelijk hoe iemand met een situatie omgaat: “Och ja, niet klagen, maar dragen”. “Mijn moeder zei altijd al…”


signalen naar levensvragen: • Welke ‘waarden’ zijn belangrijk: woordjes als natuurlijk is het zo dat…, vanzelfsprekend, het is gewoon zo dat, het belangrijkste is…,vanuit mijn geloof.

• Welke woorden klinken er over de eigen spiritualiteit? Kenmerkende geloofstaal (God, schuld, ontferming, genade,gedragen worden etc), ik word geraakt door, ik

ben verbijsterd, ik verwonder me zo over, dan ben ik ‘vol’ /’leeg.


Signalen naar levensvragen: • • • • •

‘Waar heb ik dit aan verdiend?’ ‘Ik wil anderen niet tot last zijn.’ ‘Hoe moet het nu verder?’ ‘Maar dat mág toch niet?’ ‘Zonder hem kan ik niet!’


Omgaan met levensvragen: • Tijd: er zijn voor de ander met open ogen en open oren • Vertrouwen en intimiteit • Oog voor diversiteit • OMA thuislaten • geduld • NIVEA


Omgaan met levensvragen: gesprek • • • • •

Aandacht Volgen in de stroom van het verhaal Luisteren ‘met de handen op de rug’ Stiltes laten bestaan Hoor verwijzingen naar levensvragen


Luisteren naar verhalen • • • •

Noraly Mevrouw Simonis Thee met suiker ‘Ik wil niet meer’


VRAAG: Welke levensvragen herkent u en hoe zou u reageren?


Levensvragen tevoorschijn luisteren

Recommend Documents