Leuk, geen activiteiten! Onderzoek met kinderen … een oefening in terughoudendheid Dr. An Piessens Onderzoekscentrum Kind & Samenleving
Waarom onderzoek doen met kinderen? Omdat kinderen hier en nu deel uitmaken van de samenleving 2
Kinderen in de samenleving IVRK (1989) Provision, protection, participation
Sociology of childhood Becoming & being
Kinderen =sociale categorie (permanent onderdeel van de sociale structuur) Kinderen als actief in hun eigen leefwereld 3
Agency van kinderen
Hoe kunnen we agency begrijpen?
Ruimte – tijd – relatie – autonomie 4
Agency
Fysiek - Uitproberen - Beheersen - Vallen en opstaan 5
Fysiek - Uitproberen - Beheersen - Vallen en opstaan
6
Agency
Ik wil van het touwtje springen!
7
8
Heerlijk bang zijn?
9
10
Nog eens!
11
Agency
12
Agency
relaties ~ autonomie
13
https://www.youtube.com/user/kindsamenleving
14
Perspectief kinderen wijkt soms af van volwassenen
Leuk, geen activiteiten vandaag, dan kunnen we spelen.
Allez, stop eens met spelen, je bent hier wel om activiteiten te doen hé.
(Kind)
(Begeleider) 15
Perspectief kinderen wijkt soms af van volwassenen
16
Waarom onderzoek doen met kinderen? Omdat die deelname ondersteuning kan gebruiken 17
Van onderzoek naar beleid Toenemend pedagogisch ingrijpen in tijd en ruimte van kinderen. Beleid t.a.v. kinderen kan beter worden als er rekening gehouden wordt met hun perspectief. Perspectief kinderen valt niet altijd samen met perspectief volwassenen. 18
Deelname ondersteunen Door volwassenen & professionals • Te sensibiliseren • Methodieken te ontwikkelen
19
Van onderzoek naar vorming
20
Van onderzoek tot ‘informatieproducten’ Jonge mantelzorgers?
21
Visie vertaald in onderzoek 22
Onderzoek met kinderen
Belevingsonderzoek Terughoudendheid
Ethiek Participatie 23
Belevingsonderzoek Hoe gaan kinderen om met hun leefwereld en hoe geven ze er betekenis aan? Betekenis via belevingen (pas daarna meningen/attitudes) Goede methodieken
Inzicht in agency van kinderen mbt thema 24
Terughoudendheid 1) Beleving centraal (inhoud) Beleving centraal Goede selectie kinderen en jongeren Voelen ze zich verbonden met het thema ?
Afstand van eigen aannames 25
Voorbeeld Ouderbetrokkenheid ~ Relatie tussen school en gezin (VLOR) (meer betrokkenheid is in het belang van kinderen) • Hertalen: hoe is school aanwezig thuis? Hoe is thuis aanwezig op school? • Toonde rol van kinderen als gatekeepers
‘gij moet toch niet altijd alles weten’ 26
Vraag Kan je elk onderwerp onderzoeken met kinderen?
Bv hoe kunnen, willen en mogen kinderen in de stad zijn. Maar: ‘stad’ ligt vaak buiten de belevingsruimte van kinderen.
https://www.youtube.com/watch?v=h733wrwZqHM 27
Terughoudendheid 2) Methodologie
(Volwassen) onderzoeker – stap terug nemen
Methodes
Focusgroepen ( ja, ook met kleuters) Observaties (reactief, semi-participerend) Halfopen interviews, paired-pal interviews Straatinterviews Spelvormen, vignettes Fototechnieken (photo-elicitation, …) Tekeningen Maquettes bouwen … 28
Methodiek in de kijker PICTO-Play 1.0
speelnoden van kinderen op een afgebakend terrein kinderen uitdagen om prioriteiten te stellen binnen een realistisch kader (niets beloven dat je ook niet waar kan maken)
(Handleiding en beeldcatalogus vrij af te halen op www.k-s.be) 29
Kleine bulten
KNIP de leukste dingen uit. Iedereen heeft 3 goudstukken om dingen mee te kopen.
Zachte helling
Kleine heuvel
Grote heuvel
Grote put
Hellend vlak
picto-play
HOOG EN LAAG
Bloemenweide
Open grasveld
Klimboom
Rare boom
Fruitboom
Boomstamschijven
Boombeeld
Paaltjes
Rail
Gewone bank
Zitblok
Liggende boomstam
Picknickbank
Modder
Ondiepe plas
Dieper water
Goot - greppel
Lang gras
Wild land
Zand
Boomschors
BODEM EN GROND
Holle struik
Losse takken
Bosje
Wilgenhut
GROEN
SPEELSE DINGEN
Klein Speeltoestel
Rots
ZITTEN EN HANGEN
WATER
Steiger boven water
Groot speeltoestel
Zittrapjes
Touwen en klimmen
Fietsduikelrek
1.0.
Inspraak met picto-play
31
Terughoudendheid 3) Gevoelige onderwerpen (Probleem)jongeren niet met label definiëren Jonge mantelzorgers
Thema langs een ‘belevingsweg’ benaderen (en omzichtig) Via ‘zorg’, ‘gezag’, ‘straf’ naar thema kindermishandeling/geweld 32
Terughoudendheid 3) Gevoelige onderwerpen Omzichtigheid in de onderzoekspraktijk Voorbeeld: Stoppen met spijbelen • Jongeren gestopt met spijbelen (afstand) • ‘zware’ spijbelaars (beleving) • Wat heeft jou doen stoppen met spijbelen? (positief en krachtgericht)
33
Documentaire voor leerkrachten
https://www.youtube.com/user/kindsam enleving 34
Ethiek Extra aandacht voor ‘gebruikelijke’ waarborgen en procedures Ongelijke machtsrelatie met onderzoeker Competenties van kinderen Kwetsbaarheid Ethiek is breder
Participatief? ‘Echt’ participatief onderzoek, peer research
• Betere kwaliteit (?) • Leerproces • Delen eigenaarschap & burgerschap
Hoe maak je participatie waar?
Smit, van der Valk & Wever (2011) 37
Participatief? Aansluiten bij leefwereld, termen van jongeren zelf
Participatieve meerwaarde van onderzoek voor het beleid Vb ‘tienerweefsel’ identificeren en op ruimtelijke planningslagen leggen
Meer weten? Onderzoek www.k-s.be
e-zine QuaJong
39
Meer weten? Inspraak www.k-s.be • Picto-play 1.0 • Over reuzenkaarten en wegvragertjes (digitaal 15€) • E-zine Kind & Ruimte 40
Meer weten? Buitenschoolse opvang
41
