Leugens. van Kader Abdolah

Dennis bespreekt De Roemlozen

jules deelder: ruisch Nieuwe dichtbundel van de nachtburgemeester van Rotterdam.

pag

7 >>>

pag

4 >>> | Wendy bespreekt In mijn hoofd

rayMond van het groenewoud: in Mijn hoofd pag

pag

16 >>>

adve rte n ti e

16 >>>

boekenkrant voor nederland en vlaanderen • gratis • jaargang 5 • nummer 2 • maart 2011 • www.boekenkrant.com

hanna bervoets lieve céline

pag

Leugens

5 >>>

uMberto eco de begraafplaats van praag pag 7 >>>

van Kader Abdolah anita terpstra dierbaar

pag

13 >>>

kader abdolah ‘Schrijven is liegen om de waarheid te kunnen vertellen,’ vindt Kader Abdolah. Van hem verschijnt De koning, een sprookjesachtig epos over zijn betovergrootvader. ‘Mijn beste boek tot nu toe.’ En de leugen? ‘De leugen, vermomd als fictie, roept emoties op. En emotie is de belangrijkste kracht voor het waarderen van kunst.

Je voelt pas hoe het in de negentiende eeuw in Nederland was, wanneer je De aardappeleters van Vincent van Gogh ziet. Je ervaart hoe het in Spanje moet zijn geweest tijdens de burgeroorlog als je naar Guernica van Picasso kijkt. De leugen laat de waarheid toe.’ Fictie, of de leugen, maakt het verleden toegankelijk?

De taal van muziek ‘Literatuur moet taal op een ander niveau tillen. Voor mij vervult muziek die taak. Natuurlijk omdat ik gedichten schrijf; muziek is de stijl van mijn teksten, maar ook het onderwerp van mijn proza.’ >>> verder op pagina 5

‘Je kunt honderd geschiedenisboeken lezen, maar begrijp je dan ook wat er gebeurd is? Ik denk dat een fictief verhaal de sensatie veel beter overbrengt. Mensen zullen niet alleen plezier en ontspanning hebben als ze De koning lezen, maar ze leren en ervaren ook iets intensiefs. Literatuur is wat mij betreft net zo goed verheffing als ontspanning.’

verder op pagina 3 >>> jonas jonasson De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween Meg gardiner Vals akkoord christianne vink en cleMens vogt Holy smoke stine jensen Het broekpak van Olivia Newton John

floortje zwigtMan inspiratie bij oscar wilde pag 18 >>>

Verder in dit nummer: >>> pag 4 >>> pag 13

>>> pag 16

>>> pag 17

Losse delen Stripwereld Win een boek

pagina 2 pagina 15 pagina 19

a dv e rt e nt i es

DRIE NIEUWE TOPTITELS vanaf week 11 verkrijgbaar

deel 26 | lees het boekfragment BIJ ONS IS HEt BELANGrIJK OM DOOD tE GAAN. NIEt OMDAt ANDErEN DAt OOK DOEN, NIEt OMDAt HEt ONVErMIJDELIJK

1

LOSSE DELEN

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

Heeft u opmerkelijke feiten of bijzondere wetenswaardigheden rondom boeken te melden? Wilde u altijd al een boze brief schrijven, maar wist u niet aan wie? Losse delen plaatst niet alles, maar ontvangt wel graag uw post.

unieke werken ‘Lezer! Ik ben makelaar in koffie, en woon op de Lauriergracht, no. 37.’ Aldus de openingszin van De kraai, van Kader Abdolah. Op één woord en één letter na is dit ook de eerste zin van Max Havelaar. Let op: eerst hertaalt Kader Abdolah dus de Koran en dan nu de Max Havelaar! Nou ja, om te beginnen een zinnetje. U merkt, beste lezer, wij van de Boekenkrant zijn alert op dit soort zaken. En nu dit is gezegd: Anna Enquist bekende ons dat zij Het meesterstuk heeft opgebouwd op het schema van Mozarts ‘Don Giovanni’. Muziek en literatuur zijn bij haar verstrengeld. In ons interview ‘Vertalers en vervalsers’ leest u bovendien hoe Yond Boeke en Patty Krone ‘precies hetzelfde boek schrijven’ als Umberto Eco, maar dan in het Nederlands: De begraafplaats van Praag. Umberto Eco en zijn hoofdpersoon Simone Simonini zijn overigens ook niet te vertrouwen, net zo min als, daar is hij weer, Kader Abdolah. ‘Schrijven is liegen,’ onthult hij ons. Zelfs zijn naam is niet echt, maar dat wist u al? Dan nog Lizet Kruyff, culinair journalist. Zij zegt ons dat Een notabel boecxken van cokeryen (begin zestiende eeuw) al veelvuldig is hergebruikt. Het is mijn gewoonte niet, romans te schrijven, of zulke dingen, maar ik wilde het hier toch maar gezegd hebben.

nederland top 3

2011, week 9

[email protected] Kader Abdolah, Dick Swaab en jong talent.

2 Annejet van der Zijl – Sonny Boy Filmeditie Querido – € 12,50 De liefde tussen een Surinaamse student en een getrouwde Hollandse vrouw zorgt in de jaren twintig van de 20e eeuw voor een schandaal.

Beleef het mee op: 99-jarige debuteert met bestseller De Japanse Toyo Shibata is met haar 99 jaar waarschijnlijk de oudste debutante ooit. Ze was 92 toen ze met haar hobby dansen moest stoppen en begon toen met het schrijven van haiku’s die ze publiceerde onder de titel Kujikenaide (Don’t Lose Heart). Ze verkocht in Japan liefst 1,5 miljoen exemplaren. Opzij voor Jessica

Jessica Durlacher won de Opzij literatuurprijs met haar roman De held. De Opzij Literatuurprijs is bedoeld voor schrijfsters wier werk bijdraagt aan de ontplooiing, bewustwording en emancipatie van vrouwen. Kijk op Boekenkrant.tv voor een compilatie van de uitreiking.

2 Kluun - Haantjes Podium – € 17,50 Roman over het leven van Stijn en Carmen - bekend uit “Komt een vrouw...” - uit de tijd dat hun leven nog geen scheuren vertoonde. Hoewel… De Boekenkrant geeft een overzicht van de 3 meest verkochte boeken in de eerste week van de maand van uitgave van de krant. Bron: Stichting CPNB. De Stichting CPNB stelt De Bestseller 60 samen op basis van door de Stichting Marktonderzoek Boekenvak / GfK Benelux Marketing Services verzamelde verkoopgegevens van meer dan 900 Nederlandse boekwinkels.

vlaanderen top 3

2011, week 9

Siebe Huizinga, hoofdredacteur

Verstuur dit boek als covercard www.covercards.nl

1 Herman Koch – Zomerhuis met zwembad Anthos – € 20,95 Huisarts Marc Schlosser heeft een medische fout gemaakt, waarvan een beroemd acteur het slachtoffer is. Of ging het om een afrekening?

1 Hec Leemans – Kampioentjes verliefd Standaard Uitgeverij – € 5,25 Bij het vertrek uit het zeehuisje laat Pascale de sleutels in de deur steken. Fernand ziet dit en besluit om simpelweg binnen te gaan en er eens goed van te genieten. 2 Kiekeboe 127 – De pepermunten Standaard Uitgeverij – € 5,25 Van der Neffe en Kiekeboe razen in een brommer met zijspan de lezer tegemoet, als soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. Wat zit erachter?

Boze hoofdpersoon Kathryn Stockett is aangeklaagd door haar hoofdpersonage. Althans, door de vrouw die voor haar hoofdpersonage model stond. Stockett schreef Een keukenmeidenroman op basis van herinneringen aan haar eigen jeugd. Haar toenmalige hulp Ablene Cooper blijkt nu beledigd, met name door een passage waarin Stockett haar huid met het pantser van een kakkerlak vergelijkt.

3 Herman Koch – Zomerhuis met zwembad anthos – € 25,00 Huisarts Marc Schlosser heeft een medische fout gemaakt, waarvan een beroemd acteur het slachtoffer is. Of ging het om een afrekening?

Letterenloop 2011 Op zondag 5 juni staat Bloemendaal in het teken van de Letterenloop. Hardlopen met schrijvers, journalisten, cabaretiers, lezers en andere enthousiaste tweevoeters. Schrijf u in via www.letterenloop.nl

Kader Abdolah, De koning, Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 1542 8 (€ 22,50)

Foute bijbel Voor $ 80.000,- (meer dan € 55.000,-) bent u de trotse eigenaar van de Wicked bible: een bijbel uit 1613 met een opmerkelijke zetfout. In de Tien Geboden staat namelijk: ‘Thou shalt commit adultery’, zonder het woord ‘not’ dus. De bijbel is onmiddellijk nadat de fout was ontdekt, verboden, maar uiteraard zijn meerdere exemplaren over de wereld verspreid geraakt – en uitermate populair geworden. Lawyer of the Rings J.R.R. Tolkien figureert als personage in de Amerikaanse roman Mirkwood. En dat pikken de erven niet! Ze klagen schrijver Steve Hillard aan omdat ze nooit toestemming hebben gegeven. Eerder lieten de erven van Tolkien al van zich horen omdat ze geen financiële vergoeding hadden ontvangen voor de boekverfilmingen van The lord of the rings.

2

Bron: Boek.be

boekenkrant tIp 3

2011, week 9

Anna Enquist – Twaalf keer tucht Proza van Enquist op zakformaat. Wie van haar romans houdt, moet dit boek zeker lezen: Enquist toont de kraamkamer van haar ideeën, en van haar inspiratiebronnen. Katja Schoondergang – Bewezen diensten Een journalist onderzoekt de geschiedenis van een tientallen jaren geleden vermoorde man. IJmuiden ontmoet Italië in een knap geschreven thriller. Raymond van het Groenewoud – In mijn hoofd In mijn hoofd laat verrassende kanten zien aan het leven van Raymond van het Groenewoud. Een lijvig maar toegankelijk boek, ook interessant voor nog-niet-fans. Voor meer boekentips: www.boekenkrant.com

is, maar omdat het de roem vergroot. ‘Dood ben je meer waard, veel meer!’ riep Moema vaak naar mijn vader,

LITERATUUR


literair talent

De Vier

Over welke geschiedenis gaat het boek? ‘De koning gaat over mijn betovergrootvader, die ruim honderd jaar geleden premier van Perzië was. Hij stond op gespannen voet met de sjah (koning), omdat ze tegengestelde belangen hadden. Eind negentiende eeuw ontstond een telegrafienetwerk, duizenden kilometers lang, over

‘De koning is mijn beste boek tot nu toe. Alles wat ik hiervoor schreef, inclusief De boodschapper, bleek een oefening te zijn.’ Osama Bin Laden, en Sadam Hussein?’

‘De leugen laat de waarheid toe.’

Die vragen zijn toch al beantwoord? Er zijn dikke boeken, verhalen van ooggetuigen, journalistieke reportages… ‘Maar die feitelijke informatie voel je niet. Met een roman kan je een veel levendiger, overtuigender verhaal

de wereld. Ook naar India moesten telegraaflijnen komen – dwars door Perzië. Door de voortschrijdende techniek begon in diezelfde tijd de grootschalige jacht op olie. Ineens was het land interessant voor Europa. Wat er toen gebeurd is, heeft in belangrijke mate bepaald hoe de Islamitische wereld er nu uitziet. De sjah was bang voor de vooruitgang, maar die was niet tegen te houden. De premier, mijn betovergrootvader, was juist voor samenwerken met het Westen.’

‘Literatuur is wat mij betreft net zo goed verheffing als ontspanning.’

Zegt De koning ook iets over de recente gebeurtenissen in de Arabische wereld? ‘De koning verklaart het heden met het verleden. Het een nodig boek. We praten de laatste tijd bijvoorbeeld weer over een “missie naar Afghanistan”. We doen daarbij veel te gemakkelijk over het land en de regio. Wat is Afghanistan? Waar komt het land vandaan? En waar komt, bijvoorbeeld, Pakistan vandaan? Of

vertellen; dat lukt niet met journalistiek of non-fictie. Als mensen een roman lezen, met een hoofdpersonage in wie ze zich kunnen verplaatsen, begrijpen en voelen ze het pas.’ Eerder deed u iets vergelijkbaars met De boodschapper, uw roman over de profeet Mohammad. ‘Dat boek was belangrijk, omdat het voor mensen niet duidelijk is wie Mohammad is. Ook De boodschapper was een boek dat, via het medium van fictie, een

a d v e r t e nt i e

NEEM NU EEN ABONNEMENT EN ONTVANG DE BOEKENKRANT THUIS! 6 NUMMERS VOOR € 15.

Ja,

ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 6 nummers voor € 15,inclusief bezorgkosten

Naam Straat Postcode Land e-mail Handtekening

: : : : : :

Plaats

Stuur deze bon naar : Boekenkrant Visschersplein 160 3511 LX Utrecht Nederland

onbekend terrein moest ontsluiten. Je kunt als Nederlander de koran lezen, maar voel je dan wie Mohammad was?’ Een roman over de profeet lijkt mij het hoogtepunt. Of niet? ‘Nee. De koning is mijn beste boek tot nu toe. Alles wat ik hiervoor schreef, inclusief De boodschapper, bleek een oefening te zijn. Waarom? Misschien omdat dit een wereldse geschiedenis is, en geen religieuze. Het verklaart veel actuele ontwikkelingen, zoals de huidige opstanden in de Arabische wereld. Wat daar verder gaat gebeuren? Geen idee. Het heeft tijd nodig. In Iran in 1979 zeiden ze te snel: “We hebben vertrouwen in Khomeini, laat hem het maar regelen.” Hopelijk denken ze nu beter en langer na over de toekomst.’

A.H.J. Dautzenberg, Michiel Klein Nulent, Jan Vantoortelboom en Rob Waumans. Vier schrijvers aan het begin van een literaire carrière. Waarover schrijven ze? ‘Een zwaar gemotiveerde parkeerbeheerder maakt lange dagen en jaagt op automobilisten. Hij worstelt met zijn overleden moeder, zijn huwelijk krijgt een knauw en hij heeft nauwelijks vrienden. Het enige echte contact met andere mensen bestaat uit het najagen van parkeerboetes. Dat loopt natuurlijk zwaar uit de klauwen.’ Rob Waumans – Als je de stad binnenrijdt ‘Twee jongens groeien op in een vredig gezin in Vlaanderen. Opa heeft een litteken op zijn gelaat. Het kwam uit de Tweede Wereldoorlog, opa had Duitsers vermoord. Dat is niet waar, maar de toedracht blijft verzwegen. De oorsprong van het litteken is een obsessie, en uiteindelijk blijkt opa iets heel zwaars op zijn kerfstok te hebben.’ Jan Vantoortelboom – De verzonken jongen ‘Ik heb een nier gedoneerd, daar doe ik verslag van. Het is een avontuurlijk onderzoek naar mijn beweegredenen, die niet allemaal zuiver waren. Altruïsme bleek een van mijn beweegredenen te zijn. Dat is een leeg begrip. Zuiverder waren masochisme en anarchisme. Daarbij is mijn libido erg gestegen.’ A.H.J. Dautzenberg – Samaritaan ‘Een boekhouder wil het leven van iemand anders overnemen. Hij stalkt zijn doel. Maar zijn voorbeeld is ontevreden met zijn eigen leven en zoekt een manier om eraan te ontsnappen, met een minnares. De boekhouder wil zijn plaats innemen.’ Michiel Klein Nulent - Het koekoeksei

Kader Abdolah, De koning, Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 1542 8 (€ 22,50)

Vlnr: Rob Waumans, Jan Vantoortelboom, A.H.J. Dautzenberg, Michiel Klein Nulent

Kader Abdolah ziet u ook op

Ga naar www.boekenkrant.tv en bekijk de speeddate

uitgelicht

De vrouw met de sleutel

De hoofdpersoon van De vrouw met de sleutel blijft na het overlijden van haar man eenzaam achter. Ze besluit een contactadvertentie te plaatsen.

vrouw, 59 jaar, moederlijk voorkomen, brede heupen, prettige stem, komt u voor het slapen gaan, instoppen en voorlezen. Discr. verzek. Beslist geen seks. bedoel. De vrouw wil menselijk contact en genegenheid, door anderen voor het slapengaan voor te lezen. Op de advertentie ontvangt ze vele reacties en die brengen haar onder andere bij een eenzame, werkloze man, bij een meisje van elf en bij een stewardess. Maar waar de grens door de bedrand duidelijk aanwezig is, verliest ze die toch uit het

oog. Ze raakt mentaal steeds meer bij haar klanten betrokken. Wat leest ze haar klanten voor? Hoe reageren ze daarop? Hoe merkwaardig is het om de persoonlijke levenssfeer, de slaapkamer van een wildvreemde te betreden, die in nachtkleding op een verhaal wacht? Wat brengen verhalen in een mens teweeg?

de kunstenaar. Ze riep het vaker dan: ‘Maak je huiswerk,’ of: ‘Gooi die hond weg, hij stinkt.’ Als mijn vader, de

Vonne van der Meer, De vrouw met de sleutel, Uitgeverij Contact, ISBN 978 90 254 3629 2 (€ 18,50)

3

LITERATUUR


uitgelicht

bespreking

De roemlozen Ze groeide op in een keurig Haags kunstenaarsgezin en belandde daarna een tijd op straat. In die twee periodes zal ze genoeg materiaal verzameld hebben om een tranentrekkende autobiografische roman te schrijven, maar dat is nu net wat Justine le Clercq niet heeft gedaan. Met haar roman De roemlozen heeft ze een hoogst merkwaardig, maar bijzonder geestig debuut afgeleverd. Door Dennis Smits Net als Justine le Clercq groeit hoofdpersoon Titine in De roemlozen op in een kunstenaarsgezin in Den Haag. En net als Justine le Clercq raakt ook Titine aan lagerwal. Het is voor Le Clercq te hopen dat de parallellen met haar eigen leven hiermee ophouden. Want De roemlozen is het verhaal over de verknipte relatie die Titine onderhoudt met haar hysterische moeder Moema en

haar vruchteloze pogingen een scenario te schrijven voor de gemankeerde filmregisseuse Welmoed. Tussen die twee verhoudingen door, duiken ook haar ‘verloofde’, de alcoholverslaafde Boi en haar vader op, die consequent wordt aangeduid met ‘de beroemde kunstenaar’. De grote gemene deler tussen deze vijf personages is een totaal misplaatste hoop op een grootse toekomst, waarbij Titine nog wel de meeste realiteitszin aan de dag legt. Boi kan zijn beeldhouwwerken aan de straatstenen niet kwijt en Welmoed geldt al een decennium als veelbelovend regisseuse, maar ze slaagt er maar niet in een producent aan de haak te slaan. Moema hoopt ondertussen stiekem dat haar echtgenoot het leven laat, omdat hij ‘dood veel meer waard is, veel meer’. Het gebrek aan daadkracht in de zoektocht naar een producent voor de film doet in de verte denken aan Elsschot’s Kaas. In De roemlozen is dat onvermogen tot handelen echter op een totaal andere manier uitgewerkt. Waar Frans Laarmans in Kaas vol goede moed niet veel verder kwam dan het maken van enthousiaste plannen, vieren in De roemlozen lusteloosheid (Bij Welmoed, Boi en Titine) en verwijten (van Moema) hoogtij. Die passages maken Le Clercq’s

debuut tot een soms zwaarmoedige, maar zeker ook geestige roman. De grootste kracht van de roman schuilt in de dialogen. De protagonisten babbelen wat af, maar lijken elkaar maar niet te willen horen. Regelmatig bestaan de gesprekken in stamkroeg La Mano meer uit twee door elkaar lopende monologen dan uit een daadwerkelijk tweegesprek. Pas wanneer Titine haar moeder de tragische geschiedenis van haar broertje Roche voor de voeten werpt, toont moema zich een echte moeder en een menselijke vrouw. Dat levert tegen het slot een aantal ontroerende scènes op, die door hun bizarre setting nog altijd het merkwaardige karakter van de roman blijven voeden. Justine le Clercq durft de grenzen van menselijke relaties en motivaties af te tasten. In bizarre dialogen en uitvergrote karaktertrekken rekent ze af met de menselijke hang naar het ophouden van schone schijn en eigenbelang. Een serieuze boodschap, die door goed gedoseerde humor en karikaturale personages niet al te serieus genomen moet worden.

Op de dag dat Allan zijn honderdste verjaardag acht te vieren, klimt hij uit het raam. Op zijn sloffen sjokt hij naar het busstation. En jongeman met hoge nood vertrouwt hem het beheer toe over een koffer. De bus komt en Allan verdwijnt – met koffer. Wat een heerlijk boek, wat een hilarisch avontuur. En wat een simpele en tegelijkertijd slimme vent is Allan. De honderdjarige grijsaard blijkt in een eeuw weinig veranderd. Als een Forrest Gump maakt hij ongewild de grootste historische gebeurtenissen mee. Zo raakt hij bevriend met President Truman en Mao Zedong, ontmoet hij Stalin en Kim Il-sung en is hij betrokken bij de ontwikkeling van de atoombom. Rode draad in zijn leven is het feit dat hij alles opblaast. Want daarin is hij een expert. Dat leven wordt uit de doeken gedaan, terwijl hij als honderdjarige door de politie wordt gezocht wegens drievoudige moord. Onder meer met behulp van een olifant. De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween is een enorme aanrader. Voor lezers van alle leeftijden. Jonas Jonasson, De 100-jarige man

Justine le Clerq,

die uit het raam

De roemlozen,

klom en verdween,

Uitgeverij Podium,

column

Uitgeverij

ISBN 978 90 575 9433 5

Zin

Signatuur, ISBN 978

(€ 18,50)

90 567 2374 3 (€19,95)

adve rte n ti e

Lees de nieuwe roman van Vonne van der Meer

hap

25

sc h ri

de papierversnipperaar te halen. Of er je gat aan af te geven, dat doet Bloom in Ulysses van James Joyce, al moet ik Als het mogelijk zou zijn om in dit leven daaraan toevoegen dat Bloom op de pot - zonder enig professioneel doel - alleen ook zinnen savoureert; de absorptie van maar te lezen, zou ik meteen voor deze goede teksten bevorderen zijn stoelgang. optie tekenen. Levenslang boekenweek: Stoelgangbevorderend - het moet eruit! wat een feest! Vooral als er een eigen - werkt op mij bijvoorbeeld deze simpele roman staat te dringen om geschreven introductiezin op de website van de te worden, komt lezen als geroepen. Ik organisatie van de Boekenweek zelf: ‘Als ken en herken het patroon inmiddels: de één schrijver een interessant curriculum vlucht naar boekenkast, de boekhandel, vitae kan overleggen’, staat er, ‘ dan is de bibliotheek, het antiquariaat, naar het Kader Abdolah wel. Hij is geboren in blogs, kranten, magazines, en noem maar Iran, studeerde natuurkunde in Teheran op. Lezen - vertoeven in andermans en raakte betrokken bij het verzet tegen universum - is zoveel gemakkelijker en zowel de sjah als de ayatollahs. Enz.’ Welja, veiliger dan schrijven - het graven in je denk ik dan. Een zoveelste holle eigen universum. Het is ook copywriter die niet stil staat zoveel prettiger. Dat denk je bij wat hij schrijft. Want wat toch. Heel even. Want wie warm voor een onzin staat daar al loopt voor scherpe en/of goede niet in slechts twee zinnen? ‘Als zinnen, wie niet onberoerd kan één schrijver een interessant blijven bij het ontdekken van cv kan ‘over’-leggen (sic), dan knap geformuleerde gedachten, is het KA wel?’ Is dat zo? Ik kan wie opgewonden geraakt honderden schrijvers met een van treffende beschrijvingen, interessanter en complexer cv van geslaagde dialogen en opsommen. Ik kan nog meer uitgediepte karakters, die kan schrijvers opsommen met een Foto: Tom van Nuffel natuurlijk ook pisnijdig tot compleet oninteressant cv, maar suïcidaal worden als hij weer eens heuse met een reeks schitterende boeken - of gedrochten in de handen/schoot heeft. een adembenemend oeuvre - op hun Laat me op het niveau van de pure repertoire. Woorden zijn niet vrijblijvend. formulering blijven. Al bestaat pure Nooit. formulering niet: er hangt altijd een Ik weet zeker dat Kader Abdolah hoofd aan vast, en in dat hoofd schuilen moet lachen met deze twee goedkope, gedachten (in het beste geval van hersenloze zinnetjes. Ik weet ook zeker zichzelf), en emoties, en de verwarring dat ik deze maand De Kraai - en nog veel dat die twee met elkaar overeenstemmen, meer - zal lezen. Want de geschiedenis enzovoort. heeft het vast al bewezen: het is moeilijk Maar om het simpel te houden. Sommige te weerstaan aan een beginzin als: ‘Ik auteurs - journalisten, bloggers, ben makelaar in koffie, en woon op de leerkrachten, essayisten, schrijvers, Lauriergracht, no. 37.’ … - gaan zo achteloos met woorden om, dat je ze voor dat misdrijf meteen zou Margot Vanderstraeten moeten straffen. Door het werk in kwestie opzij te leggen, bijvoorbeeld. Of het door

4

De 100 jarige man

jaar

j v e r sc

Vrouw, 59 jaar, moederlijk voorkomen, brede heupen, prettige stem, komt u voor het slapengaan instoppen en voorlezen. Discr. verzek. Beslist géén seks. bedoel. www.uitgeverijcontact.nl www.vonnevandermeer.nl

PAPERBACK l 18,95

kunstenaar, met een nieuw schilderij aan kwam zetten, zei ze: ‘Daar vragen we tienduizend gulden voor, en na

LITERATUUR


De taal van muziek interview

‘Literatuur moet taal op een ander niveau tillen. Voor mij vervult muziek die taak. Natuurlijk omdat ik gedichten schrijf; muziek is de stijl van mijn teksten, maar ook het onderwerp van mijn proza.’

dat ik schreef ter gelegenheid van een uitvoering van Mahlers Zesde Symfonie. In Alma is de vrouw van componist Gustav Mahler aan het woord. Muziek keert niet alleen terug in haar woorden, maar ook in de uitdrukking van de tekst.’

Wat zeggen de verhalen uit Twaalf keer tucht over uw muzikaliteit? ‘Letterlijk is Toccata, het verhaal waarin ik grip probeer te krijgen op het gelijknamige, onspeelbare pianostuk van Robert Schumann, de bron geweest voor Contrapunt, dat over de Goldbergvariaties van J.S. Bach gaat. Indirect zeggen de portretten en monologen veel, met name in hun opbouw en muzikaliteit, over mijn poëzie. In beide gevallen moet je niets beschrijven of uitleggen, veel schrappen en uitkleden, en staat de taal centraal. Maar ook de karakters die mijn boeken bevolken, komen hieruit voort.’

De klassieke muziek, die een letterlijke en een indirecte dialoog met de literatuur aangaat, is inderdaad een opvallend aspect van uw boeken... ‘Helaas ziet men dat te weinig. Ik treed al een aantal jaren samen met pianist Ivo Janssen op. Muziek en literatuur. Het zijn drukbezochte avonden, maar de recensenten negeren het. Het meesterstuk was geheel opgebouwd op het schema van Mozarts opera Don Giovanni. Geen recensent die ernaar keek. Hoe ziet de literaire wereld die combinatie van literatuur en klassieke muziek? Geen reactie. Een pianistentijdschrift recenseerde Het geheim, omdat de hoofdpersoon pianiste is, maar de literaire wereld zweeg over de muzikale pijler van de roman.’

In wat voor opzicht? ‘Mijn personages zijn mensen die moeite hebben met de “normale” manier van communiceren. Wanda Wiericke bijvoorbeeld, het hoofdpersonage uit Het geheim, is korzelig en kortaf. Ze communiceert met muziek, niet met woorden. Mijn personages jagen een doel na dat ver weg ligt van het hier en nu. Dat kan klassieke muziek zijn, of een echtgenoot die op ontdekkingsreis is, zoals in De thuiskomst. Het maakt hun karakters leeg, en intens. Ook daarin

Anna Enquist,

Anna Enquist schuilt de kracht van muzikaliteit en poëzie in mijn proza.’ Is muzikaliteit belangrijk in al uw werk? ‘Zeker in mijn gedichten. In poëzie let je

Lieve Céline

Twaalf keer tucht,

al heel snel op ritme, rijm, de klank van woorden. Maar ik merk bij het schrijven van proza, en zeker van monologen, dat ik ook daar de muzikaliteit erg belangrijk vind. Een voorbeeld is de monoloog Alma,

Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 7512 6 (€ 15,00)

interview

zeker nu religie steeds minder belangrijk wordt. Wat Brooke heeft, lijkt op de vorm van idolatrie zoals je had rond Michael Jackson en Madonna. Het is anders dan bij de tv-programma’s waar ze een nieuwe zanger(es) zoeken – dat gaat over de belofte, de toekomst, maar als de serie klaar is, zijn we het “talent” vaak alweer vergeten.’

uur vertelde ze me dat ze zwakbegaafd is, dat ze niet zelfstandig woont, haar hele levensverhaal kwam aan bod. Haar leven, en vooral haar toewijding naar die Bekende Nederlanders die haar niet eens kennen, bleven me bij. Die vrouw stond model voor Brooke.’ Hanna Bervoets,

Hoe kwam je op een zwakbegaafd personage als hoofdpersoon? ‘Voor een reportage volgde ik een dag lang een VIP-spotter. Ze stond bij de studio’s van Endemol te wachten op Bekende Nederlanders, en daar ging ze dan mee op de foto. Na een aantal

Lieve Céline, Uitgeverij LJ Veen, ISBN 978 90 204 1048 8 (€ 16,95)

adve rte n ti e

Hanna Bervoets ‘Lieve Céline’ is de aanhef van Brooke’s brieven. Deze Brooke is zwakbegaafd en heeft een obsessie voor de zangeres Céline Dion. Is idolatrie een vorm van religie? ‘Brooke’s reis naar Las Vegas om Céline Dion te zien zingen, is als een reis naar Mekka,’ zegt Hanna Bervoets, die de roman Lieve Céline schreef. ‘Wanneer Brooke zelfs bij haar kleedkamer komt, is ze in het voorportaal van haar afgod. Maar de devotie schuilt ook in de centrale plek die Céline Dion in Brooke’s leven inneemt.’

Hoe geeft Brooke vorm aan haar devotie? ‘Brooke schrijft continu brieven. Dat zijn belijdenissen, boetedoeningen, bekentenissen, uitingen van haar toewijding. Ze denkt de hele dag aan Céline Dion en vergelijkt haar eigen leven met dat van haar idool. Ze onderstreept in haar brieven de overeenkomsten en vindt dat ze erg op elkaar lijken. Brooke schrijft alsof Céline Dion een gelijke is. Ze zoekt herkenning en identificatie. Dat het allemaal niet reëel is, komt niet in haar op.’ Waarom verliest ze zich zo in Céline Dion? ‘Idolen zijn een vorm van zingeving,

Leopold Casimir is een loser uit een bekakt milieu en freelance toneelspeler. Onverwachts krijgt hij een hoofdrol: de oplichter Tsjitsjikov uit Dode Zielen van Gogol. Op de receptie na de première maakt hij kennis met Marcus Bender, directeur van Neptunus Image Management, het N.I.M. Dit bureau manipuleert imago’s, van producten, personen, instellingen, bedrijven en politieke partijen. Marcus vraagt Leopold of hij in het echte leven ook talent heeft voor oplichterij en wil bijklussen voor het N.I.M.

‘Wilt u dan dat ik voor u in commercials ga spelen? Als cowboy of zo, om kauwgum te promoten? Daar ben ik niet stoer genoeg voor. Of als huisman die pannenkoekenmix aanprijst?’ ‘Nee, vriend, dat hoeft allemaal niet,’ zei Marcus meewarig. ‘Dat is allemaal lijmen en nog eens lijmen, en dat doe ik niet meer.’ ‘Wat doet u dan?’ ‘Breken en kapotscheuren.’ Leopold gaat voor het N.I.M. werken. Hij komt terecht in een wereld van vervormde spiegelbeelden, waar niets is wat het lijkt. Het wordt nog erger wanneer hij een verhouding met twee roodharige schoonheden krijgt en zijn band met Marcus Bender sterker en dieper wordt. Spiegelpaleis is spannend, geestig en heeft diepgang. Een zeldzame combinatie.

w w w. c o m p a a n u i t g e v e r s . n l

€ 19,90 ISBN: 978-94-903741-5-0 Paperback| 452 pagina’s

je dood twintigduizend. Of zestig! Of tachtig!’ Dan sloeg ze helemaal door, zag ze steeds meer kleren voor zich.

5

BOEKFRAGMENT

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

vrienden voor Het Leven kristoffel franÇois, vrienden voor het leven, reality bites publishing, isbn 978 94 907 8326 6 (€ 19,95)

Michael heeft nog zes maanden te leven. Hij wil daar alles uit halen. Samen met zijn vier beste vrienden zoekt hij steeds grotere risico’s op om de dood uit te dagen. Maar twee jaar na zijn doodvonnis leeft Michael nog steeds. Een medische blunder of het geheim van onsterfelijkheid? Hij liet zich in de diepte vallen. De kans is groot dat een val van drieduizend meter hoogte me de nek kost, dacht Michael. Als dit niet lukt, wat moet ik dan nog verzinnen? Na enkele meters van bijna verticale afdaling maakte Michael met z’n ski’s een scherpe bocht naar links. Jammer dat het niet sneeuwde. Dan zou deze tocht perfect geweest zijn. Levensgevaarlijk. twee jaar geleden kon hij niet skiën. Nu was de moeilijkste piste in het hele Shulaps skigebied te gemakkelijk voor wat Michael in gedachten had. Deze bergwand, de flank van de tyax, moest zo dadelijk het toneel worden van een strijd op leven en dood. Hij had niet eens tijd om om zich heen te kijken. Na het korte, steile stuk werd de zwarte skipiste breder. In langzame bochten daalde Michael af, voorovergebogen, de ski’s dicht bij elkaar, ellebogen tegen z’n

zijden gedrukt. Achter hem hoorde hij flarden van enthousiaste kreten. Zijn vier vrienden stortten zich van de richel. Gerben, Alain, Jr en Peter volgden hem naar beneden, zonder nadenken. Zo dadelijk kon het avontuur beginnen. Dat doen enkel echte vrienden, dacht Michael. Ze volgen me overal, zelfs als ik straks buiten de zwarte piste stuur. Wat een mafkezen zijn het toch. Elk van de vijf zou vandaag het eigen leven wagen om de anderen te redden, zonder een seconde na te denken. Dat is wat echte vrienden voor elkaar doen. Hun twintigjarige vriendschap was het sterkste verbond tussen mensen ooit. Daar had de Dood voor gezorgd. Vrieskou sneed Michael de adem en gedachten af.

Op drieduizend meter hoogte was de lucht ijl, het vroor minstens twintig graden. Hij ademde zo diep mogelijk in en stuurde naar links, tegen de bergwand op. Zo kon hij zijn snelheid onder controle houden, want hij wilde heel even van het uitzicht genieten. rondom hem zag hij het Chilcotin gebergte. Duizenden vierkante kilometers perfecte natuur in Brits-Colombia, Canada. Splendor sine occasu. Hoger dan dit had hij zich nog nooit gewaagd, het voelde aan alsof hij op de top van de wereld stond. Michael kon tientallen kilometers ver zien, de tyax stak boven alle andere bergen uit. Het firmament was onwerelds helder, de besneeuwde bergtoppen van de Chilcotin-keten gingen over in de bijna witte lucht, alsof de aarde door de hemel opgezogen werd.

Diep onder zich in de donkere vallei zag hij Gold Bridge, waar ze logeerden. Maandenlang had hij zich even desolaat gevoeld als dat dorp, onbereikbaar voor het zonlicht. In het begin van de 20ste eeuw hadden talloze goudzoekers hier voor honderden miljoenen dollars aan gouderts opgedolven, vandaar de naam Gold Bridge. Dit was ooit het beloofde land geweest voor velen. Nu woonden er nog slechts enkele tientallen mensen, om verdwaalde toeristen te ontvangen. Dit soort verhalen speelde mee bij hun keuze van de bestemmingen voor hun halsbrekende avonturen. Ze hadden de steile flank van de tyax vanuit de helikopter geïnspecteerd. Zelfs de gek die zijn leven waagt, wil dat er een kans is dat hij het overleeft. Alain had de robinson r66 vijfzitter helikopter gehuurd in Lillooet, de enige stad op honderd mijl afstand. Met hem aan het roer hadden ze vanuit de helikopter met verrekijkers gezien dat er op de westflank geen bomen waren, er waren weinig rotsen en putten. Hier en daar was er een goed zichtbare zwartgranieten hindernis te zien geweest, om het spannender te maken. Dit zou het grootste avontuur worden.

persoonLiJke BeWustWording en vriJe markt kiM tjoa, persoonlijke bewustwording en vrije Markt, uitgeverij androMeda, isbn 978 90 5599 2898 (€ 19,95)

Waar het idee dat het noodzakelijk is dat mensen door andere mensen worden geregeerd in feite heeft geleid tot onvrijheid en slavernij, zo vormt het monopolie dat de staat op geld heeft verworven de bevestiging daarvan. Voor een goed begrip is van belang te beseffen waar geld vandaan komt. Politiek en overheid hebben bij de ontwikkeling van geld geen rol gespeeld. Geld is een middel waardoor een economie gebaseerd op ruilhandel zich heeft kunnen transformeren naar een monetaire economie. Om als geschikt ruilmiddel te kunnen functioneren, diende geld een reële waarde te hebben. De goederen en diensten die tegen elkaar werden geruild, hadden dat immers ook. Beschavingen hebben in de loop van de tijd goud en zilver tot een waardevast en praktisch ruilmiddel gemaakt. Voorts is van belang te beseffen dat de ontwikkeling van de waarde van een munt in relatie tot de te verhandelen goederen en diensten een proces van eeuwen is geweest. Aan deze waardevorming hebben ontelbare handelstransacties ten grondslag gelegen.

6

Machthebbers hebben altijd geprobeerd geld onder controle te krijgen. Dat is eindelijk in onze tijd gelukt. In de twintigste eeuw is de goudstandaard definitief verdwenen en heeft de staat het monopolie op geld verkregen. Voor de goudstandaard is de papiergeldstandaard en het systeem van fractionalreserve banking in de plaats gekomen. Geld heeft sindsdien geen tegenwaarde meer. Het komt in de vorm van een waardeloos stukje papier. Het heeft uitsluitend nog waarde omdat wij die waarde daaraan toekennen. Stoppen wij daarmee, dan zal het einde van het huidige financiële systeem een feit zijn. Het moge duidelijk

zijn dat dit systeem onhoudbaar is. Met dit systeem hebben politiek en overheid zich de mogelijkheid verschaft om ‘uit het niets’ geld te scheppen. Het enige wat daarvoor dient te gebeuren is dat bij de centrale bank de geldpers wordt aangezet nadat daarvoor staatsobligaties en leningen zijn uitgeschreven en in de bancaire markt zijn gebracht. Dit is slechts een administratieve handeling, vandaar de term geldschepping ‘uit het niets’. Dit verklaart onder meer de gigantische tekorten op de balansen van overheden overal ter wereld. De schuld die de Verenigde Staten op dit moment daardoor heeft kunnen opbouwen is de grootste in de geschie-

denis. Ons hele financiële systeem, inclusief al onze spaar- en pensioengelden, draait dus op ongedekt papiergeld dat door de staat wordt uitgegeven. De Amerikaanse Federal reserve Bank, die als hoeder van de grootse economie ter wereld en van de officiële ’wereldreservemunt’, voor een groot deel bepaalt hoeveel geld er op aarde wordt uitgegeven, doet dit sinds 1980 zonder enige controle of restricties, geheel naar eigen willekeur. Pogingen voor meer transparantie zijn begin 2010 door het Amerikaanse congres afgewezen. Onder de goudstandaard was geldschepping door de staat beperkt mogelijk. Daarvoor moest er immers eerst goud gedolven worden. Nu is geld ongelimiteerd aanwezig. Het is immers maar een gedrukt velletje papier met een cijfer en een figuurtje erop. De geldpers is voor politici en de overheid het middel bij uitstek geworden om blijvende steun te kopen en gelieerde belangen te bevoordelen of technische failliete bedrijven, zoals banken of slecht renderende marktsectoren, kunstmatig in leven te houden. Dit is zowel diefstal als bedrog.

WANt DAt WAS HAAr PASSIE: KLErEN. HIJ ZEI: ‘DAt IS DE SMArt VAN DE KUNStENAAr: DE DOOD DIE rOEM BrENGt, EN EEN

interview

Vertalers en vervalsers antwoordt Boeke. ‘De lezer van de Nederlandse vertaling moet dezelfde leeservaring hebben als de Italianen. Vertalen is om die reden niet het overzetten van woorden. Het gaat om de taalvaardigheid waarmee je het proza overeind houdt.’ ‘We schrijven precies hetzelfde boek, maar dan in het Nederlands,’ zegt Krone. ‘Il cimitero di Praga en De begraafplaats van Praag zijn twee handen die in elkaar passen. We gaan meteen steigeren zodra iemand vraagt of we een eigen stijl hebben. Het is de stijl van Eco.’

Wat kenmerkt volgens jullie Eco’s schrijfkunst? ‘Eco is naar mijn idee als schrijver vooral cerebraal. Hij puzzelt en construeert,’ aldus Boeke. ‘Zelfs zo dat zijn plot nog beter is dan zijn proza,’ vindt Krone. ‘Dat is toch meesterschap, een ingewikkelde constructie bouwen die gemakkelijk leest? Hij is losjes, hij is geestig… En hij speelt met de leeservaring,’ zegt Boeke.

Umberto Eco Umberto Eco schreef Il cimitero di Praga. Yond Boeke en Patty Krone verzorgden de vertaling. De begraafplaats van Praag, een ware Eco. Simone Simonini, hoofdpersoon in De begraafplaats van Praag, is geschriftvervalser en bedrieger. Na zijn vlucht naar Parijs raakt hij betrokken bij de totstandkoming van de ‘Protocollen van de wijzen van Zion’, het geschrift dat onder andere A. Hitler gebruikte om de Jodenhaat mee aan te wakkeren. De begraafplaats van Praag is de zesde historische roman van Umberto Eco, van wie wordt gezegd dat zijn familienaam een acroniem in van Ex Caelis Oblatus, een geschenk uit de hemel. Wat zijn nieuwe roman natuurlijk ook is. Yond Boeke en Patty Krone verzorgden de Nederlandse vertaling. Zoals ze deden met De slinger van Foucault (1988), Het eiland van de vorige dag (1994) en Baudolino (2000). Net als deze eerdere boeken is De begraafplaats van Praag een prozaïsch tableau met beeldende taal en prachtig geschilderde volzinnen – in het Nederlands.

Hoe bedoel je dat? ‘Daarmee wordt bedoeld,’ antwoordt Krone vrijwel simultaan met Boeke, ‘dat Eco’s boeken zo zijn ingericht dat hij de lezer ermee in de war brengt. Van elk woord kan hij de betekenis beïnvloeden. Is er nou echt een complot of niet? Zelfs als de lezer beseft dat hij een roman leest, zal hij zich die vraag stellen. Als vertaler moet je meegaan in die techniek, én je moet er de trucjes van herkennen. Je moet bedacht zijn op Eco’s list en bedrog.’ ‘Alle personages van De begraafplaats hebben echt bestaan, behalve de hoofdpersoon,’ aldus Boeke. ‘En ze hebben ook echt gezegd wat ze in het boek zeggen - behalve de hoofdpersoon. Bovendien is het actueel. Hamas gebruikt de “Protocollen van de wijzen van Zion” nog steeds om aan te geven dat er een wereldomspannend Joods complot is. Zo is het verhaal van De begraafplaats heel erg deel van onze geschiedenis. Wat het ook weer erg overtuigend maakt.’

De begraafplaats van Praag is een vertaling van Il cimitero di Praga. Is het daarmee een vervalsing van een echte want oorspronkelijke Eco? ‘Eco schrijft vloeiend proza met lastige inhoud. Lastig omdat hij wel een “omgevallen boekenkast” wordt genoemd. Enorm veel research is nodig,’

Maar je blijft toch steeds in Eco’s prachtige, prozaïsche wereld. De hoofdpersoon Simonini staat door een recensent bijvoorbeeld beschreven als een


De Indische herkomst van een stille aanklacht tegen

Loes Nobel

ISBN 978-90-76542-99-7

Loes Nobel

naar Nederkwam in 1958 uit Indonesië en journalistiek en udeerde Nederlands in 1974. Op haar literaire werk verscheen ls, een verinmiddels negen poëziebunde Zij werkte novelle. el, een roman en een literaire tijdschrifverse anthologieën en boekbesprekingen. ëzie, proza, essays en een radio-uitzending heeft enkele malen

vorm

KEMPER CON SEIL Publishi ng KEMPER CON SEIL Publishi ng

Loes Nobel

de motieven en

het vooroorlogse, oude koloniale

bewind.

Indische verhalen

zien, opgroeiend tussen twee culturen. Daarmee poogt zij ook een brug te slaan vanuit het verre Oosten naar het nuchtere vaak zo egocentrisch georiënteerde Westen, waar zij belandt na haar vertrek uit Indonesië. Het zijn verhalen die de lezer confronteert met een botsing van denkwerelden die zo kenmerken d is voor een koloniale samenlevin g. Een maatschappij die gedominee rd wordt door overheersin g, machtsmisbruik en achterstelling in het dagelijkse leven. Dit boek laat de inmiddels derde en vierde generatie Indische-Nederlanders iets zien van hun wortels en achtergronden.

Loes Nobel (1931) werd geboren in Surabaya op Oost-Java in het toenmalige Nederlands-Indië. Zij bracht haar jeugd door in de tropen en kwam in 1958 naar Nederland. Daar studeerde zij Nederlands en journalistiek. Haar eerste literaire producten kwamen op latere leeftijd tot stand. In de jaren zeventig debuteerde zij met enkele veel geprezen gedichtenbundels. Gebroken rijst was haar eerste verhalenbundel. Zij leverde bijdragen aan literaire tijdschrifte n met poëzie, proza, essays en boekbesprekingen. Op haar naam staan inmiddels ook enkele novellen en romans.

Loes Nobel

die naar een onthut-

Reisimpressie in haibun

Loes Nobel

Deze haibunverzameling geeft een impressie van één van de laatste en daardoor historisch weer den bootreizen geworvan Indonesië naar Bootreizen die een Nederland . exodus waren van Nederlanders die Indischedoor politieke omstandig genoodzaakt waren heden hun geboorteland voorgoed te verlaten. De haibun is een uit Japan afkomstige literaire vorm. Hij bestaat uit een korte meestal aan het einde prozatekst en een haiku, die van de tekst staat. een tweeledig karakter: Er onstaat de prozatekst is naar de poëzie en het gedicht geeft de aanloop compact de emotie weer die in het proza wordt verwoord. Loes Nobel Loes Nobel kwam in 1958 uit Indonesië naar land. Zij studeerde Nederlands en journalistiNedervolgde een opleiding ek en psycho-therapie. Haar eerste literaire werk verscheen in Novelle 1974. Op haar naam staan inmiddels negen poëziebundels, halenbundel, een roman en een novelle. een vermee aan diverse Zij werkte anthologieën en literaire tijdschriften met poëzie, proza, essays en boekbespr De NCRV heeft enkele ekingen. aan haar poëzie gewijd. malen een radio-uitzending

de auteur is bepalend voor

ISBN 978 9076542 416

ISBN 978-90-76542-89-8

> IL Publishing KEMPER CONSE

Yond Boeke en Patty Krone soort slechte achterneef van Baudolino… ‘Eco grijpt in De begraafplaats van Praag naar mijn idee vooral terug op De slinger van Foucault,’ meent Krone. ‘De “Protocollen van de wijzen van Zion” komen daarin ook voor. Daar is de vraag: wie heeft deze geschreven? Nu zit hij aan de andere kant van het complot: de kant van de vervalsers.’ ‘Een metier dat ver van het onze staat,’ meent Boeke. ‘Vertalen is juist het behouden van de originaliteit.’

KEMPER CONSEIL Publishing KEMPER CONSEIL Publishing

uitgelicht

Ontmoeting met de dood Madelon Székely-Lulofs (1899 – 1958) schreef romans als Rubber, Koelie en Hongertocht. Ze werd geboren op Java, volgde de HBS in Nederland, en keerde daarna terug naar Nederlands-Indië. Daar trouwde ze met de rubberplanter Hendrik Doffegnies, en kreeg een dochter en een zoon.

In de rimboe van Deli (noord-Sumatra) begon ze vervolgens verhalen te schrijven. De Hongaarse planter Lászlo Székely was onder de indruk, en liet ze plaatsen in een krant op Sumatra. Lászlo was overigens niet alleen onder de indruk van de verhalen, maar ook Madelon zelf. Tot grote schande van de Nederlandse gemeenschap kregen ze een verhouding. Lászlo werd, na haar echtscheiding, haar tweede echtgenoot. Maud, de dochter uit Madelons eerste huwelijk, kreeg een zoon: WillemEwoud Modderman. Vlak voor Mauds dood ontving Willem-Ewoud een koffer van haar, met daarin een verzameling ongepubliceerd werk van zijn oma, Madelon Székely-Lulofs. Het etiket vermeldde: Ongeplaatste novellen. Uitgeverij Conserve publiceert deze vergeten en herontdekte literaire schatten van Madelon Székely-Lulofs in de Boekenweek 2011.

Umberto Eco, De begraafplaats van

Madelon Székely-

Praag, Uitgeverij

Lulofs, Ontmoeting

Prometheus, ISBN 978

met de dood,

90 446 1731 3 (€ 19,95)

Uitgeverij Conserve,

Vertaling: Yond

ISBN 978 90 542 9306 4

Boeke en Patty Krone.

nieuwe titels

(€ 17,95)

CC. een correspondentie

luchtcowboy

Henk Bernlef, Remco Campert, Theo

Corine Nijenhuis, Luchtcowboy, Uitgeverij

Drie grootmeesters uit de Nederlandse kunsten – de schrijvers/dichters Bernlef en Remco Campert, en de componist Theo Loevendie – schreven elkaar talloze literair getinte brieven. Vooral en veel over jazz, schrijven en componeren, maar ook over drugs, keukentrapjes in de tram en andere alledaagse zaken.

Loevendie, CC. een correspondentie,

tweede deel van de bundel voegt de auteur vier recent geschreven verjaren - onder dezelfde titel als dit aan bijzeventig de vertellingen boek verschenen zijn. In in het eerste deel. Tezamen het vormen de verhalen

die een Indische akantie komt Loïs, een man tegen. In heeft, op het strand zij met elkaar op. gende dagen trekken tegen de t hij als militair in Indonesië gevochheeft -Nederlandse beweging hij over de voor nerende wijze verhaalt

ts in zijn vertelling,

LITERATUUR


Uitgeverij Bas Lubberhuizen,

Sommige mensen noemden hem een fantast, anderen zagen hem als het symbool van vrijheid. Cees Slootwijk leefde alsof de dood niet bestond. Hij wilde een ranch opzetten in een Amerikaanse buitenwijk. Toen dat plan in duigen viel, stortte hij zich op een nog onbekende handel: luchttransport van dieren.

Nijgh en Van Ditmar, ISBN 978 90 388 9423 2 (€ 17,50)

ISBN 978 90 593 7277 1 (€ 18,50)

sterrenlied

Sientje Abram werd op 11-jarige leeftijd door de Duitsers opgepakt en in Auschwitz vermoord. Iedereen die haar kende, is ook dood. Guus Luijters, die een boek schrijft over in de oorlog vermoorde joodse kinderen, probeert haar in fictie terug te vinden – en gaat een dialoog met haar aan.

Guus Luijters, Sterrenlied, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 0969 3 (€ 16,50)

ruisch

Een nieuwe dichtbundel van de nachtburgemeester van Rotterdam. Een bundel met humor en ernst, vol onrust, nacht, veel zwart en natuurlijk jazz. Een bundel die toegankelijk is maar een vervreemdend effect heeft. Een bundel over oorlog en geschiedenis. En over de dood van zijn hondje.

Jules Deelder, Ruisch, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 6614 7 (€ 18,50)

vrouw die kan tellen.’ ‘Je bent al beroemd,’ zei Moema, ‘maar eenmaal dood, dan word je nog beroemder.’ Mijn

7

SPANNING


uitgelicht

Bewezen diensten Van feuilleton tot boek

Het lijkt misschien gemakkelijk, maar is het niet: een feuilleton herschrijven tot een boek. Katja Schoondergang deed er ruim twee jaar over om haar langlopende vervolgverhaal in de IJmuider Courant om te zetten tot een hanteerbare thriller, Bewezen diensten.

De feuilleton die ten grondslag ligt aan Bewezen diensten heeft in 2007 een jaar lang drie keer in de week in de krant gestaan. ‘Ik moest zo veel wegen inslaan, verhaallijnen bedenken om het een jaar lang vol te houden…. Ik ben er vrij door gaan schrijven. Het is goed geweest om dat te leren,’ herinnert Katja Schoondergang zich. Om er vervolgens een handzaam boek van te maken, was meer werk dan gedacht. ‘Als ik alles optel zou Bewezen diensten een boek van 600 pagina’s zijn geworden. Het moest compacter. Bovendien is een feuilleton in feite de eerste versie van een verhaal. Het moest dus ook beter.’ Italië - IJmuiden In Bewezen diensten gaat een oudere journalist van de plaatselijke krant op onderzoek uit, wanneer de politie de resten van een dode man in de duinen vindt. Het blijkt om een vermoorde man te gaan die er al tientallen jaren ligt. De journalist duikt in het verleden van de havenstad en stuit op de Italiaanse gastarbeiders die in de jaren zestig voor Hoogovens kwamen werken, en op de liefde tussen een jonge Italiaan en een IJmuidens meisje en haar gewelddadige vader en broers. Dan zijn daar ook nog een projectontwikkelaar die vroeger voorzitter was van de actiegroep tegen havenuitbreiding en een groothandelaar in softdrugs die bij die acties was betrokken. Katja Schoondergang heeft de verschillende verhalen uit heden en

Katja Schoondergang | Foto: Allard de Witte verleden op een knappe manier in elkaar gevlochten, waarbij aan het einde al die draadjes op een verrassende manier bij elkaar komen. Jezelf verrassen Het schrijven van een thriller is haar goed bevallen. ‘Ik werk plotgericht. Vanuit het plot komen de personages naar voren. Ik heb ook heel snel de onderliggende spanningsboog te pakken, waardoor mensen het boek blijven lezen. Het schrijven van een thriller lijkt op het schrijven van een scenario. Je moet

eerst alles bedenken, voordat je de scènes op papier zet. Maar ik bedenk niet alles van te voren. Ik laat het een beetje gebeuren. Ik moet ook mezelf verrassen.’ Katja Schoondergang, Bewezen diensten, Uitgeverij Q,

bespreking

Vrijen of verkrachting? Als een meisje ‘nee’ zegt, bedoelt ze eigenlijk ‘ja’. Met deze simpele visie op de verhouding tussen mannen en vrouwen jaagt de succesvolle acteur Jack Rappe op jonge vrouwen. Als die meisjes huilend vertrekken na een barre nacht, gaat hij lachend verder naar de volgende. Totdat hij zijn evenknie ontmoet en er een machtsstrijd los breekt.

Jack Rappe is na weer een wilde nacht zwaar gewond in de tuin van zijn villa gevonden en de jonge actrice Emma Wahl bekent dat zij haar vriend met een kapotte fles in zijn buik heeft gestoken. Het lijkt een duidelijke zaak voor de officier van justitie, maar is het dat ook? Rappe dwingt zijn vriendinnen tot anale seks en daar zijn de vrouwen niet van gediend. De meest slachtoffers durven niets te zeggen, want Rappe is een beroemdheid met vele machtige vrienden. Maar Emma Wahl verzet zich tot het uiterste. Katarina Wennstam weeft rond haar thema een dijk van een thriller: goed geschreven, geloofwaardig en meer dan voldoende spanning. Dader Jack Rappe en slachtoffer Emma Wahl en hun verhouding die telkens tussen liefde en haat, geweld en erotiek, heen en weer slingert, wordt mooi beschreven met gevoel voor drama, maar ook met de nodige humor. Machtsspel geeft bovendien een inkijkje in het leven van de Bekende Zweden, waarbij het maar de vraag is of het wereldje van de Bekende Nederlander er veel van afwijkt. De jaloezie en onzekerheid van de acteurs en actrices, het geld en de overdadige luxe bij succes, de diepe val als het misgaat. Het is zoals de Kinks zongen over Hollywood: Succes gaat hand in hand met mislukking.

ISBN 978 90 214 3959 4 (€ 18,95)

column

De thriller uit het Noorden

Stieg Larsson haalt ongekende verkoopcijfers, Henning Mankell en Liza Marklund zijn in Amerika doorgebroken, Jo Nesbø en Anne Hold zijn internationaal, en ook IJsland is met een schrijver als Indridason aanwezig. Dan zijn daar de nieuwe sterren: Lars Kepler (Zweeds), Katarina Wennstam (Zweeds) en Lotte en Søren Hammer (Deens). Met stuk voor stuk gemakkelijk leesbare, spannende boeken. Goed geschreven, de plots ingewikkeld genoeg om te verrassen maar helder genoeg om te begrijpen. Is Scandinavië dan zo crimineel en gewelddadig? Wordt er zo vreselijk gediscrimineerd en verkracht dat auteurs noodgedwongen dergelijke kwesties aan de orde stellen? Nee, zeker niet. Inspecteur Wallander van Henning Mankell woont en werkt in Ystad aan de Zuid-Zweedse kust. Het is een prachtig oud, ingeslapen provinciestadje zonder

8

opzienbarende criminaliteit. Wat de Noordse auteurs vrijwel allemaal kenmerkt, is dat zij meer brengen dan een spannend verhaal. Broer en zus Hammer laten zien hoe de samenleving reageert als een groep pedofielen wordt vermoord. Lars Kepler, pseudoniem van een Zweeds schrijversechtpaar, buigt zich over illegale wapenhandel en de vertakkingen van deze onderwereld met de bovenwereld. En Katarina Wennstam analyseert de machtsverhouding tussen man en vrouw, en schetst de wereld van Bekende Zweden. Deze traditie van maatschappelijk geëngageerd schrijven stamt uit de jaren zestig van het beroemde schrijversechtpaar Sjöwall en Wahlöö en hun tien boeken over inspecteur Martin Beck. Bijna geen enkele Zweedse schrijver is daarna meer ontkomen aan het koppelen van een thriller aan maatschappelijke vraagstukken. Daarmee is de thriller uit het Noorden meer dan alleen een spannend verhaal. Het zijn gelaagde romans met een boodschap. Het zijn spiegels van de samenleving die meer in zich dragen dan een politiepuzzel

Katarina

of het verhaal van een dader en een slachtoffer. Het maakt boeken van de genoemde auteurs – en van nog veel, veel meer schrijvers en schrijfsters – zo leuk om te lezen. Gijs Korevaar

2628.Adv.Kebayoran.FC kopie:Layout 1

Wennstam, Machtsspel, Uitgeverij Cargo, ISBN 978 90 234 5795 4 (€ 19,90)

28-02-2011

15:01

Pagina 1

adve rte n ti e

De Engel van Kebayoran Na de soevereiniteitsoverdracht van Nederlands-Indië in december 1949 vertrekken bijna 200.000 (Indische-)Nederlanders met passagiersschepen naar het moederland. In de zomer van 1951 reist de achttienjarige Lily, studente aan het Utrechts Conservatorium, tegen deze stroom in naar Indonesië. Ze gaat naar haar man, de adellijke Amir. Al snel neemt de antiwesterse retoriek van Soekarno steeds heftiger vormen aan. Nederlandse bedrijven en fabrieken worden genationaliseerd, de Nederlandse consulaten worden gesloten. Lily woont met haar man en kinderen in een villawijk in Bandung waar ze steeds geïsoleerder raakt. Haar wispelturige en licht ontvlambare echtgenoot is gecharmeerd van de kosmopolitische Soekarno.

ISBN 978 94 6022 113 2 Prijs

€ 19,50

Paperback, 232 pagina’s, met fotokatern

In de loop van de tijd zetten Lily’s kinderen zich steeds meer af tegen hun ‘blanke’ achtergrond. Lily’s kleindochter Lativa, ‘de engel van Kebayoran’, trouwt met de zoon van een zeer vermogende minister uit het Soeharto-regime. Haar zoon Guntur daarentegen raakt aan lager wal en woont in een stadskampong van Jakarta. De engel van Kebayoran gaat over familie en liefde, verlies en angst in het turbulente postkoloniale Indonesië.

www.kitpublishers.nl T 020-5688272

Ook leverbaar via de boekhandel

moeder zei het zo vaak dat ik soms dacht dat het waar was, dat hij net zo beroemd was als Wieteke van Dort

THEMA BOEKENWEEK

Het Boekenweekgeschenk Klein overzicht van een grote traditie

Boekenweekgeschenk 1948 Curriculum Vitae – Geschreven portretten is het thema van de Boekenweek 2011. Sinds 1932 reikt het CPNB in die week het Boekenweekgeschenk uit. Met een onderbreking betekent dat 76 geschenkboeken in 80 jaar. Eigenlijk verscheen het eerste geschenkboek al in 1930. De uitgever en zijn bedrijf, geschreven door Johan Tersteeg (1873-1953), was een jubileumboekje ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de ‘Nederlandsche uitgeversbond’. In 1932 stelde een redactie van de (nu vrijwel vergeten) schrijvers A.M.E. van Dishoeck, C. Veth en C.J. Kelk het eerste officiële geschenkboek samen, het begin van een langlopende traditie – met een onderbreking tijdens de oorlogsjaren. Het geschenkboek van 1941 werd al na een dag door de bezetter uit de handel genomen, en in de oorlog vond daarna geen Boekenweek meer plaats. Pas in 1946 kreeg de traditie een vervolg. Vanaf dat jaar was het geschenkboek het werk van één schrijver, vrijwel altijd een novelle.

Boekenweekgeschenk 1991



Prille schrijvers? Snel diende zich een jonge schrijfster aan: Hella S. Haasse. Oeroeg, het geschenkboek uit 1948, was haar debuut. Niet alleen dat is opvallend: Haasse schreef liefst driemaal een geschenkboek (ook Dat weet ik zelf niet uit 1959 en Transit uit 1994). Alleen de vooroorlogse C.J. Kelk evenaart haar triptiek, maar hij was redacteur en geen schrijver van het geschenkboek. Prille schrijvers zijn er na Haasse weinig geweest. Tessa de Loo schreef het geschenkboek (Het rookoffer) in 1987, na een verhalenbundel en een roman. Arnon Grunberg was de eer vergund na twee romans (hij schreef De heilige Antonio in 1998), en dat gold ook voor Anna Enquist (De ijsdragers uit 2002). Veel vaker is het Boekenweekgeschenk een kroon op een langdurige schrijverscarrière. Een extreem voorbeeld is Marnix Gijssen, die in 1919 debuteerde en pas in 1978 het Boekenweekgeschenk schreef (Overkomst dringend gewenst).

Stripversie Vrijwel alle bekende, literaire schrijvers hebben inmiddels de eer gekregen het Boekenweekgeschenk te schrijven. Met in recente jaren onder andere Harry Mulisch, Thomas Rosenboom, Jan Wolkers, Arthur Japin, Bernlef, Tim Krabbé, Joost Zwagerman en, dit jaar, Kader Abdolah. Maar het waren niet altijd schrijvers – en het



geschenkboek niet altijd literatuur. In 1982 tekende Marten Toonder een stripversie van het Boekenweekgeschenk, een jaar later was cabaretier Wim Kan de schrijver van een soort moppenboekje. Cees Nooteboom schreef in 1991 een reisverhaal (Het volgende verhaal), en bij tijd en wijle verschenen gedichtenbundels, reportages (Geert Mak, De brug, in 2007) en een enkele detective als Boekenweekgeschenk.

Dit vanwege “controversiële passages” (het gaat om De vierde man, dat later als roman alsnog verscheen). Journalist/ schrijver en oud-verzetsstrijder Henri Knap zorgde in dat jaar, 1981, voor een nieuw geschenkboek: De ronde van 43. Wie van de, nu actuele schrijvers zou in de toekomst het Boekenweekgeschenk moeten verzorgen? Gebaseerd op hun reeds verschenen boeken zie ik vooral vooruit naar de hypothetische geschenkboeken van Christiaan Weijts, Ilja Leonard Pfeijffer, P.F. Thomése, Tomas Lieske, Allard Schröder, Manon Uphoff en Kristien Hemmerechts. Al bouwden ze intussen niet allemaal een miljoenenpubliek op, ze verdienen het wel degelijk! U krijgt het Boekenweekgeschenk gratis bij aankoop van ten minste € 12,50 aan Nederlandstalige boeken, of als u lid wordt van de bibliotheek tijdens de Boekenweek. Geldig van 16 maart – 26 maart 2011.

Afgewezen Gerard Reve heeft de dubieuze eer dat hij de enige schrijver is wiens Boekenweekgeschenk is afgewezen.


9

THEMA BOEKENWEEK leestips voor de boekenweek

Hoe schrijf je een goede biografie? Wat komt er allemaal bij kijken? Fantastisch, ontzettend spannend, doet denken aan het boek Gone.’

Hoe vergaat het Maarten ’t Hart sinds hij als schrijver ook geliefd is in o.m. Duitsland, Hongarije en Zweden?

Wat maakt een boek ‘literatuur’? Waarom is het ene werk zo vergeten en wordt het andere canoniek?

Boekhandelaar Sancho Bordaberri vermomt zich als detective om achter een vergeten moord aan te gaan en een boek te kunnen schrijven.

10

lukt met Contract. Een originele, spannende thriller.

dochter denkt te herkennen, gaat hij op onderzoek uit. Zijn leven loopt uit de hand.

Jeanette van der Meulen, Boekhandel Barth, Meppel

Inge Happé, Boekhandel Bloemendaal, Bloemendaal

De onderduikproblematiek wordt er zonder opsmuk, heroïek of sentiment in verteld. Mooi is het.

Spanning uit Denemarken met nog maar net te verdragen bloederigheid en slechtheid. Gelardeerd met de droogkomische belevenissen van een ‘foute’ asielzoeker en een weggepromoveerde politieman.

Nieuw prentenboek dat alles in zich heeft om een klassieker te worden. In de traditie van Wij gaan op berenjacht van Helen Oxenbury. Boekhandel Het Keerpunt, Alkmaar.

Wat een prachtige roman. Het leven op een paar vierkante meter; een wereld die in de ogen van de vijfjarige verteller niet groter is dan De Kamer. Geloofwaardig, ontroerend en ondanks de gruwelijke werkelijkheid licht van toon.

Heerlijke roddel van de vrolijke mopperkont.

Jack leeft met Mam in de Kamer, waar de deur op slot zit. Ze ontsnappen. Donoghue vertelt dit verhaal vanuit het perspectief van Jack.

Renée Michel is conciërge in een luxe appartementencomplex in Parijs. Tussen drie zeer verschillende personages ontstaat een bijzondere vriendschapsband.

Marjan Berk komt de eerste zaterdag van de Boekenweek bij ons signeren. We verkopen de boeken van Marjan Berk altijd goed, temeer omdat zij een tweede huisje in Kalenberg (op ongeveer 10 km van Steenwijk) heeft.

Ik was zeer benieuwd of het duo Kepler het niveau van hun eerste boek kon evenaren. Dit is zeer zeker ge-

Een echt Kochverhaal, waarin de hoofdpersoon vrij normaal lijkt, maar toch weer bizarre trekjes vertoont.

De langverwachte Eco blijkt toch weer een bestseller te zijn, en zal dus zeker een prominent plaatsje zijn onze winkel krijgen tijdens de Boekenweek.

Wij bedanken alvast de volgende boekhandels voor een fantastische Boekenweek: Kantoorboekhandel Sprey, ABCOUDE; Boekhandel De Krekel, ALBLASSERDAM; Boekhandel Het Keerpunt, ALKMAAR; Boekhandel Feijn, ALKMAAR; Van der Meulen’s boekhandel, ALKMAAR; Boekhandel Haasbeek, ALPHEN AAN DEN RIJN; Island Bookstore, AMSTERDAM; De Nieuwe Boekhandel, AMSTERDAM; Boekhandel Schippers, AMSTERDAM-Z.O.; Boekhandel Nawijn & Polak, APELDOORN; De Arnhemse Kinderboekwinkel, ARNHEM; Boekhandel Den Boer, BAARN; Boekhandel Het Logboek, BEILEN; Bilthovense Boekhandel, BILTHOVEN; Boekhandel Muilenburg, BLEISWIJK; Boekhandel Bloemendaal, BLOEMENDAAL; Van Stockum, DEN HAAG; Boekhandel Binkhorst, DOORN; Boekhandel Jacques Baas, DRIEBERGEN; Voster Boek & Kantoor, DRONTEN; Plantage Boekhandel, EINDHOVEN; Plantage Vermeer, EMMEN; Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel, ENKHUIZEN; Plantage Boekhandel, ETTEN-LEUR; Geerts Warenhuis, EXLOO; Wever, FRANEKER; Boekhandel Krings, GELEEN; Planteyn boeken, GORREDIJK; Boekhandel Gillissen & Co, HAARLEM; Wever, HARLINGEN; Bij het Raethuys, HEERLEN; BLZ Lektura, HEEZE; Boekhandel Broekhuis, HENGELO; De Hoevelakenseboekhandel, HOEVELAKEN; Heusinkveld - Holten meer dan een boekhandel, HOLTEN; Hoornse Boekhandel, HOORN; Leeskunst, KERKRADE; Bruna-Cazemier, LEIDEN; Boekhandel Lovink, LOCHEM; Boekhandel Het Keizerrijk, MAASSLUIS; Boekhandel Barth, MEPPEL; Boekhandel Mondria, MIJDRECHT; Nimo Boek, MONNICKENDAM; Boekhandel Manschot, NIEUWEGEIN; Boekhandel Ouwendijk, OOSTBURG; Boekhandel Van den Hoorn, PURMEREND; Het Boekeneiland, PURMEREND; Boek- en Kantoorboekhandel Marjan Houtman, PUTTERSHOEK; Plantage Boekhandel, ROTTERDAM; Matilda’s Boek, SAS VAN GENT; Boekhandel Scheveningen, SCHEVENINGEN; Deeder Boeken en Lektuur, SITTARD; Planteyn boekhandel, STEENWIJK; Steenwijck’s Boekhuysm, STEENWIJK; Boekhandel van Kooten, VEENENDAAL; Bek Boeken, VEGHEL; Boekhandel Jansen & de Feijter, VELP GLD; Boekhandel Koops, VENLO; Plantage, Den Draak, VLAARDINGEN; Pasman Boek&Hobby, WORMERVEER; Groenveldboeken, ZEIST ; Scholte boek-en kantoorboekhandel, CASTRICUM; Boekhandel Maas & Waal, DRUTEN; Boekhandel De Korf, KRIMPEN A/D IJSSEL; Boekhandel De Boekenwurm, ROOSENDAAL; Boekhandel Krings, SITTARD; Boekhandel Kramer & van Doorn, ZEIST.

Zijn we u vergeten? Excuus en laat het ons weten! [email protected]

adve rte n ti e

Iedere minuut teltÉ

Als Anneke (Rivka) al 70 is, dus een heel leven achter de rug heeft, worstelt ze nog steeds met de vraag: ‘Wie ben ik eigenlijk?’ Als je haar geschiedenis leest, is dat geen gekke vraag.

Met vaart geschreven debuutroman van Peter Buwalda. Als Siem bij het surfen opeens op een sekssite zijn

De geschiedenis van een huis in Tsjechië en de mensen die er woonden en werkten vanaf 1930. Richard Bollema, Steenwijks Boekhuys, Steenwijk

Dit boek is vertaald door Corrie van Bree, en zij is een goede klant bij ons. Ze was razend enthousiast. Ik heb het boek in een adem uitgelezen. Echt een topper voor de komende periode!

De ziekenhuiswereld door de ogen van een jonge arts. Een onthullende kijk achter de schermen! DEÊDIENSTPIEPERÊ • ÊMARTENÊVANÊOLSTÊ • Ê Ê16,95

HOB_De_Dienstpieper_ADfeb2011.indd 1

17-02-11 11:30

THEMA BOEKENWEEK

Afgeschermde levens

Wie verschuilt zich in Parken en woestijnen? Wie is de mens achter De uitvreter? En waar, oh waar, blijft deel 3 over Gerard Reve? Drie afgeschermde levens.

Eind februari 2011 zag een nieuwe biografie over dichteres M. Vasalis het licht, van Maaike Meijer. Vasalis debuteerde in 1940 met Parken en woestijnen, en schreef daarna nog twee dichtbundels. Hoewel haar oeuvre krap 170 gedichten telt, waaronder een bundel die pas na haar dood verscheen, is ze een alom bekende naam. Na de jaren vijftig publiceerde ze vrijwel niets meer, maar toch ontving ze de Constantijn Huygensprijs in 1974 en de P.C. Hooftprijs in 1982. Privéleven Zo bekend als haar werk is, zo nadrukkelijk schermde M. Vasalis haar privéleven af. Biograaf Maaike Meijer moest afspraken maken met de erven van de dichteres. Toch telt de biografie liefst 1008 pagina’s. M. Vasalis, die eigenlijk Margaretha Droogleever Fortuyn-Leenmans heette, leidde een veelzijdig en druk bestaan, met talrijke schrijvers, dichters en uitgevers in haar vriendenkring, met een baan als kinderpsychiater, een verblijf in ZuidAfrika. Had ze niet meer tijd omhanden om méér van die geliefde gedichten te schrijven? Mogelijk – maar dat is zeker niet de enige reden dat M. Vasalis in de tweede helft van haar leven zo weinig van zich liet horen... Nescio Nescio groeide uit tot een van de bekendste en meest gelezen schrijvers, terwijl zijn oeuvre zeer klein bleef: vier novellen en een handvol korte verhalen. Ook Nescio wilde niet in de literaire

Links: M. Vasalis | Rechts: Nescio

‘Mijn pseudoniem dient voornamelijk om mijn broodheeren buiten mijn particuliere leven te houden en te zorgen, dat ik niet in een of andere “litteraire” kliek wordt getrokken.’ wereld getrokken worden, en schermde zijn privéleven af. ‘Mijn pseudoniem dient voornamelijk om mijn broodheeren buiten mijn particuliere leven te houden en te zorgen, dat ik niet in een of andere “litteraire” kliek wordt getrokken,’ zei hij zelf. In tegenstelling tot M. Vasalis genoot Nescio pas na zijn dood grote roem. Hij ontving geen prijzen en zijn

werk werd bij leven nauwelijks gelezen. Maurits Verhoeff doet onderzoek naar het (kantoor)leven dat J.H.F. Grönloh, de man achter het pseudoniem, leidde, zijn correspondentie en zijn houding jegens de literatuur. Was het wel naar eigen wens dat hij zo beroemd werd?

Gerard Reve En dan Gerard Reve… Ontluikende homoseksualiteit, worsteling met het geloof, aanklachten wegens controversiële passages: leven en werk van Gerard Reve lenen zich bij uitstek voor een biografie. Literatuurhistoricus Nop Maas nam zich liefst drie lijvige boeken voor, bij elkaar meer dan 2100 pagina’s, waarin Gerard Reve en zijn werk tot in detail aan bod komen. En zijn privéleven? Dat was zo weinig privé, dat de Belgische koning in 2001 weigerde om de Grote Prijs der Nederlandse Letteren aan Reve uit te reiken. Reve had een relatie met Joop Schafthuizen. En Joop Schafthuizen had weer een relatie met de dertienjarige buurjongen, wat hem een voorwaardelijke gevangenisstraf opleverde. Voer genoeg dus voor Nop Maas, die al twee lijvige, voor de liefhebber interessante delen publiceerde. Schafthuizen houdt publicatie van het derde deel, over de jaren 1975-2006, nu tegen. En dat zijn precies de jaren dat hij in het leven van Gerard Reve was…

Maaike Meijer, M. Vasalis. Een biografie, Uitgeverij Van Oorschot, ISBN 978 90 282 4120 6 (€ 49,90) (hardcover), ISBN 978 90 282 4149 7 (€ 35,00) (paperback) Maurits Verhoeff, Verlangen zonder te weten waarnaar, Uitgeverij Bas Lubberhuizen, ISBN 978 90 593 7266 5 (€ 29,50) Nop Maas, Gerard Reve / 1: de vroege jaren (1923-1962), Uitgeverij Van Oorschot, ISBN 978 90 282 4125 1 (€ 35,00) Nop Maas, Gerard Reve / 2: de rampjaren (1962-1975), Uitgeverij Van Oorschot, ISBN 978 90 282 4125 1 (€ 35,00)

De kraai Geschreven portretten

‘Lezer! Ik ben makelaar in koffie, en woon op de Lauriergracht, no. 37. Het was nooit mijn streven om koffie te verkopen, maar het leven heeft het zo bepaald. Ik kom uit het voormalige Perzië, het land van de oude koningen, van goud, vliegende tapijten, beeldschone vrouwen en Zarathustra.’ Er zetelt weer een makelaar in koffie op de Lauriergracht no. 37. En dit keer is het een man die daadwerkelijk om de schrijverij geeft. Deze man schrijft verhalen over zijn jonge jaren in Perzië. De kraai is de onpartijdige getuige. Kader Abdolah mengt in deze novelle feit en fictie, Nederland en Perzië, droom en werkelijkheid met elkaar. Zoals in veel van zijn romans ontstaat daaruit een geheel zelfstandige, wijze versie van de werkelijkheid. De kraai van Kader Abdolah is het Boekenweekgeschenk 2011.

Twaalf keer tucht: monologen en portretten, het nieuwe boek van Anna Enquist, sluit perfect aan bij het thema van de Boekenweek ‘Curriculum Vitae: geschreven portretten’. Is ‘het portret’ een goede classificatie van haar korte verhalen? Door Roel Weerheijm

‘Ik richt me volledig op één personage en zijn of haar gedachtewereld. Ja, dat kun je portretten noemen. De monoloog van Alma Mahler, die in dit boek staat, is in die zin een portret. En ook het stuk over de Toccata van Robert Schumann, een essay, is een portret van een muziekstuk – en van een pianist die het stuk in de vingers wil krijgen.’

“slechts” een portret te noemen.’

Komt de neiging portretten te schrijven, in de huid van één enkel personage te kruipen, door uw werk als psychoanalytica? ‘Ik weet niet hoe ik zou schrijven als ik geen psychoanalytica was, maar het moet een invloed hebben. Volgens mij gebeurt er in mijn romans teveel met een personage om diens leven of persoon

Zelf zie ik veel van uw romanpersonages als indringende (psychologische) verkenningen van de wereld binnenin een karakter… ‘Wanda Wiericke, uit Het geheim, voldoet daar zeker aan. Ze is korzelig, kortaf, kan nauwelijks met andere mensen omgaan. Wanda is alleen maar gericht op haar doel: muziek maken. In Twaalf keer tucht

staat ook een verhaal over oud-voetballer Piet de Vries, die zegt: “Ik praat met mijn benen.” Veel van mijn personages, en dat blijkt ook uit deze portretten, zijn bezig een doel na te jagen. Dat keert hen in zichzelf, maakt hun wereld introvert en intens.’ Anna Enquist, Twaalf keer tucht, Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 7512 6 (€ 15,00)

11

BOEKFRAGMENT


strindBergs ster jan wallentin, strindbergs ster, uitgeverij luitingh, isbn 978 90 245 6116 2 (€ 19,95)

Amateurduiker Erik Hall heeft in een ondergelopen mijn een ankh gevonden. Dit Egyptische symbool van eeuwig leven stelt hem voor een raadsel. Hij vraagt Don Titelman, specialist in symbolen, om advies. Maar als Don de duiker thuis bezoekt, blijkt Erik vermoord en Don is verdacht. Hij probeerde zich zo geruisloos mogelijk te bewegen, maar het geknars van het gruis galmde door de ruimte. Hij bleef staan om enigszins tot rust te komen en luisterde naar de vallende druppels. Het licht van zijn voorhoofdslamp zwaaide langs de wanden. rechts liep een glinsterende koperertsader helemaal tot aan het dak van de grot door. En links? Erik schrok toen hij iets zag wat aan een gewelfde opening deed denken. toen hij dichterbij kwam en zijn handschoen over het harde oppervlak van de rots liet glijden, begreep hij dat hij was misleid door het spel van de schaduwen. Hij scheen nog een keer naar links om vervolgens... Daar stond iets! Dezelfde bibberige krijtstrepen – maar ditmaal had degene die ze had gezet de

moeite genomen meer dan zomaar wat losse woorden op te schrijven. Erik kon de bibberige regels moeilijk lezen. Hij pakte zijn fototoestel. Er verscheen een flits en hij keek ongelovig naar het scherm. Op weg terug naar de trap bedacht hij dat hij misschien een souvenir kon meenemen uit het hart van de berg. Iets uit die zak misschien, die op de steen in het grotbassin stond. Hij voelde de kou toen hij door het water waadde, dat tot zijn middel kwam. toen hij eindelijk bij de zak was, leek die wel bedekt met beschimmelde netten. Erik trok zijn handschoenen uit om meer grip te hebben. Een glibberige, kletsnatte wirwar van grijze en zwarte draden. toen hij ze

wilde optillen viel zijn oog op een voorwerp dat erin verstrikt was geraakt. Een stuk gereedschap misschien? Hij pakte de steel van wit glanzend metaal vast. Maar hij kreeg de steel niet los, het leek wel of die vastgebonden zat. Hij tastte langs het gladde oppervlak en ontdekte dat er twee, nee drie touwen omheen zaten. Erik pakte zijn titanium mes, en met de hol geslepen snijkant sneed hij het eerste touw door. Hij hoorde een tik. Een tik? Was het touw zo oud dat het versteend was? Hij pakte het tweede touw vast en sneed dat ook door. Opnieuw een harde tik en nu begon de hele zak te bewegen. Ondanks de kou voelde Erik een golf van koortsige warmte. Hij verwijderde ook

het derde touw en merkte dat hij opgelucht ademhaalde. toen hij het voorwerp had losgesneden, was zijn eerste indruk dat het op een uitzonderlijk lange sleutel leek, maar toen het flakkerende schijnsel van zijn voorhoofdslamp eroverheen ging, zag hij dat het een kruis was met een steel en een dwarsbalk. Boven de dwarsbalk zat een ovale lus in de vorm van een strop, die wit oplichtte in het donker. Erik greep met zijn blote hand in de blubberige dradenmassa, die hij opzij wilde trekken om de inhoud van de zak te kunnen bereiken. De draden leken vastgenaaid, dus hij pakte ze stevig vast en gaf een harde ruk. te laat besefte hij dat hij veel te veel kracht had gezet. Hij kreeg de hele zak in zijn armen en deed een paar wankele stappen achteruit voordat hij achteroverviel onder het gewicht. Zijn hoofd verdween in het ijzige water van het bassin. toen hij er eindelijk in was geslaagd weer te gaan zitten, zag hij in het schijnsel van zijn voorhoofdslamp een verwrongen gezicht.

BLoedBruiLoFt ellen gerretzen, bloedbruiloft, uitgeverij Manteau, isbn 978 90 223 2541 4 (€ 19,95)

Wolfgang, voormalig hoofdcommissaris bij de Berlijnse Mordkommission, wil een nieuw bestaan opbouwen aan de kust van Spanje. Hij laat zich door een vriend overhalen om eerst mee te gaan naar diens geboortedorp in de Extremadura, om een moordzaak mee te helpen oplossen die het dorp in zijn greep houdt. Extremadura, Spanje Een simpele ochtendwandeling maakte een eind aan het leven van ricardo rodríguez. Zijn dag was nog wel zo goed begonnen. Het was een prachtige morgen. Hij had de ramen van zijn Landrover opengedraaid en genoot van de frisse ochtendlucht en het glooiende landschap van de dehesas. Hij voelde zich goed. Het feest had de hele nacht geduurd en was geslaagd geweest. Hij had er geen behoefte aan naar huis te gaan en besloot een wandeling langs de rivier te maken, iets wat hij ‘s ochtends wel

12

vaker deed. Hij sloeg de zandweg parallel aan de rivierbedding in en parkeerde zijn auto bij het water. ricardo was zich er niet van bewust dat hij nauwlettend werd gadegeslagen door iemand die zich verborgen hield in de diepe schaduwen van de eucalyptusbomen. Hij wandelde ontspannen tussen de dikke stammen en luisterde naar de wind in het dichte bladerdek hoog boven hem. ricardo wandelde hier graag, het zware ruisen van de bladeren bracht hem tot rust en zorgde ervoor dat hij beter kon nadenken. De laatste tijd had hij veel

om over na te denken. Preoccupaties die hij de afgelopen nacht van zich af had kunnen zetten. Hij stond stil en keek hoe een ooievaar met langzame brede vleugelslagen opvloog vanaf de oever van de rivier. Een dunne laag witte nevel steeg op uit het water en gaf de indruk dat de rivier rookte. ricardo bestudeerde gefascineerd de mysterieuze witte nevel. Hij hoorde niet de voetstappen achter zich, zag niet de hand met de gancho die dreigend boven zijn hoofd werd geheven. Een seconde lang was er geen enkele beweging, alsof de film even was stilgezet en

de eucalyptussen ademloos neerkeken op het drama dat zich in hun midden afspeelde, en toen liep het beeld weer door. De vlijmscherpe punt van de gancho landde met een misselijkmakend gekraak diep in ricardo’s achterhoofd en hij viel voorover. Dik glanzend bloed met fragmenten grijswitte hersenmassa gutste door zijn donkere haren en vormde een gestaag groeiende rode plas in de rivierklei. Het bloed stroomde als het water in de rivier, snel en onherroepelijk. De gedaante op de rivieroever fluisterde, ‘je hebt er zelf om gevraagd,’ en glimlachte. Het was geen aangename glimlach. Zo maakte op 9 april 2010 om tien voor negen ‘s ochtends een welgemikte slag met een gancho een voortijdig einde aan het leven van ricardo Jesus rodríguez Sánchez, 40 jaar, veearts, gehuwd, vader van twee kinderen, bij de rokende rivier op een steenworp afstand van de Portugese grens.

SPANNING


interview

Een kaartenhuis van leugens De ex van Stella Kirst wordt dood aangetroffen. De wereld zoals Stella die kent, haar kaartenhuis van leugens en bedrog, stort in. Als men ontdekt dat Stella’s ex haar chanteerde, is ze officieel verdacht van moord.

leven meent te moeten leiden.’ Waarom zo’n onsympathiek hoofdpersonage? ‘Het verhaal dwong dit personage af. Het draait in Dierbaar om de duistere kant van een carrière. Hoe gepassioneerd kun je worden over een onderwerp, hoe ver kun je gaan om je idealen te verwezenlijken? Hoe kan het dat iets zo sterk met je aan de haal gaat? Hoe ga je met geheimen om? Hoe belangrijk vind je eerlijkheid en oprechtheid?’

Om het allemaal nog lastiger te maken: Stella is politica. De verdenking op haar maakt haar leven, dat in de openbaarheid speelt, extra zwaar. En dan is er nog de last uit haar verleden… Heeft Stella ernstige dingen op haar kerfstok? ‘Als politica zegt ze: “Ik distantieer me van geweld, maar ik ben wel voor dierenrechten.” Vóór haar politieke carrière schuwde ze ook het geweld niet om haar activisme kracht bij te zetten. Er is zelfs een dode bij gevallen. Stella zeult zo een zware last aan geheimen en leugens met zich mee. Het kán niet meer goed aflopen, en het breidt zelfs uit: de moord op haar ex is het begin van een ware hetze.’ Hoe kan ze in zo’n maalstroom terechtkomen? ‘Stella liegt veel en heeft donkere geheimen. Die maken het noodzakelijk om weer andere leugens te verkondigen, en zo is Stella’s leven een draaikolk die haar meesleurt. Ze weet wat ze wil en gaat ver, te ver soms, om dat te krijgen. Stella krijgt bakken kritiek over zich heen, maar zegt alleen maar dat

En? ‘Voor Stella telt het doel, niet de middelen. Eén stap verder en ze zou letterlijk over lijken gaan. Ik kan er slecht tegen dat dit soort mensen zo ver kan komen in het leven. Rechtvaardigheid en eerlijkheid vind ik belangrijk. Dierbaar laat zien wat er gebeurt als je niet eerlijk bent, wanneer er onrecht in het spel is. Wat gebeurt er wanneer je beschuldigd bent van iets dat je, volgens je eigen leugens, niet hebt gedaan? Dierbaar is geen geheven vingertje, maar wel een indringende waarschuwing!’ Anita Terpstra,

tegenwind je rug recht houdt. Ze ontbeert zelfreflectie. Het is steeds moeilijker om

bespreking

Gijs Korevaar Het beeld zet zich vast op het netvlies van de lezer van Misbruik, het debuut van Lotte en Søren Hammer. De twee – broer en zus – voeren het politieteam van hoofdinspecteur Konrad Simonsen ten tonele om de raadselachtige moorden op te lossen. Met nadruk staat op de kaft ‘deel 1’ waarmee de uitgever al vast laat weten dat dit moordteam vaker in boekvorm zal verschijnen. Het team van Simonsen vindt in de gymzaal nauwelijks sporen, maar alles wijst er wel op dat het meer een openbare terechtstelling betreft dan simpele moorden. Langzaam ontrolt zich het drama: de slachtoffers blijken ook dader te zijn. Ooit zijn zij gestraft voor pedofilie. Als dat bekend wordt, slaat de stemming in de samenleving om, aldus het boek. Brave Deense burgers zijn niet meer zo geïnteresseerd in het opsporen van de misdadigers. Pedofielen ophangen is zo slecht nog niet, is de algemene houding, en Simonsen krijgt nergens meer

Cargo, ISBN 978 90 234

het kaartenhuis van leugens en bedrog overeind te houden. Vreselijk, als je zo je

5733 6 (€ 18,90)

nieuwe titels

Moord mag Twee kleine kinderen huppelen naar school in een voorstad van Kopenhagen. Beetje vroeg, maar mama moet nu eenmaal werken. Ze rennen spelend de gymzaal in en schrikken zich rot: vijf naakte mannen hangen aan het plafond. Toegetakeld en hartstikke dood.

Dierbaar, Uitgeverij

Anita Terpstra

Vals akkoord

medewerking om de daders alsnog op te sporen. Lotte en Søren Hammer weten in hun boek heel goed een beklemmende sfeer op te roepen, waarbij de lezer zich de vraag moet stellen waar hij of zij zou staan. Het is een actuele vraag, want ook Nederland weet niet goed raad met pedofielen die hun straf er op hebben zitten. Moord is natuurlijk altijd verwerpelijk, maar is het beschadigen van kinderzielen uitsluitend ter bevrediging van de eigen lust niet nog erger? De Deense auteurs laten het politieteam tegen de stroom in roeien onder het motto: Het recht moet zijn beloop hebben. De Westerse landen hebben tenslotte de doodstraf afgeschaft. Misbruik is een intrigerend boek met een prachtig plot. De speurtocht van de politie en het verrassende einde zijn helder opgeschreven. De geschetste dilemma’s maken dat de hoofdrolspelers echt gaan leven. Als Misbruik deel 1 van een geplande serie is, mag deel 2 snel komen. Lotte en Søren Hammer, Misbruik, Uitgeverij AW Bruna, ISBN 978 90 229 9885 4 (€ 15,00 tot 1 april 2011, daarna € 19,95)

In de derde Jo Beckett-thriller wordt zangeres Tasia McFarland tijdens een concert voor duizenden toeschouwers neergeschoten. De kogel komt uit een colt.45, een pistool van haar ex. Hij is nu president van de VS. Jo Beckett moet niet alleen de dader vinden, maar ook een politieke ramp voorkomen. Meg Gardiner, Vals akkoord, Uitgeverij

helse machines

De inwoners van Anchorage leiden een rustig leven. De kinderen die de geschiedenis niet kennen, vinden het zelfs saai. Eén van hen, Wren, adoreert de Verloren Jongens die weer leven in de brouwerij lijken te brengen. Maar dan ontvoeren ze Wren. De zoektocht naar hen zet de veiligheid van Anchorage op het spel.

Luitingh, ISBN 978 90 245 7699 9 (€ 19,95)

Philip Reeve, Helse Machines, Uitgeverij De

moord op huilwater

een duister verleden

Als kunstschilderes Freddie met haar zwarte adoptiedochtertje op Huilwater wordt vermoord, lijkt iedereen meteen te weten wie de moordenaars zijn. Er is vee gestolen en nachtwakers zijn gedood. Iedereen denkt aan de zoveelste veemoord, maar Saar, Freddies zus, denkt er anders over.

Karin Brynard, Moord op huilwater,

Boekenmaker, ISBN 978 90 225 5464 7 (€ 18,95)

Spencer Mallon was een geslepen, charismatische goeroe. Zijn jonge volgers aanbaden hem. Maar dan gaat een ritueel mis, een van de deelnemers overlijdt. Door een incident, vele jaren later, komt de gebeurtenis opnieuw tot leven bij de buitenstaander van de groep. Het kwaad is terug van weggeweest.

Uitgeverij Ailantus, ISBN 978 90 895 3050 9

Peter Straub, Een duister verleden, Uitgeverij

(€ 24,95)

Luitingh, ISBN 978 90 245 7445 2 (€ 19,95)

of Paul van Vliet, Frédéric Bastet of Gerrit Kouwenaar. Dat soort mensen kwam weleens bij ons eten. Dan liet

13

BOEKFRAGMENT


de gaapdraak Claudia van Kesteren, De Gaapdraak, Uitgeverij QV, ISBN 978 90 809 7409 8 (€ 11,95)

De Gaapdraak is een geïllustreerd voorleesboek over een draak die gapen steelt van kinderen om te kunnen slapen. Hierdoor kunnen de kinderen niet meer slapen. Maar in elk kind zit, ongeacht huidskleur en afkomst, een held. Zullen deze helden samen het grote slaapprobleem oplossen?

storm - de muiters van anker lodewijk, molenaar en de vos, storm - de muiters van anker, don lawrence collection, ISBN 978 90 8886 0768 (€ 16,95)

14

Moema haar benen zien en zei ze: ‘Die mogen er best wel wezen.’ Nu ik erover nadenk heeft Moema maar één keer


Che

STRIPWERELD

Hommage aan een groot mens

‘Mijn platen zijn somber, maar ik schilder dan ook de laatste dagen van een man die is verraden en in de steek gelaten, en die zijn einde voelt naderen.’ Dit zegt de tekenaar Enrique Breccia over zijn meesterwerk Che. Breccia tekende het album samen met zijn vader al direct na de dood van Che Guevara in 1967. ‘‘Che was mijn hommage aan een beroemde landgenoot en een groot mens.’ Gemakkelijk om te lezen is Che niet. De stijl is emotioneel beladen met de somberheid die de dood van Che en zijn idealen omgeeft. twee verhaallijnen zijn verweven: die van Che’s laatste dagen van strijd en die van zijn leven. De tekst in feitelijk, als een dagboek. Alsof Che zelf aan het woord is. Maar de woorden zijn van humanist en scenarist Héctor Oesterheld, die, evenals zijn vier dochters, tijdens de Argentijnse dictatuur door het leger is ontvoerd en vermoord. Che is het verslag van een leven en een revolutie. Van idealisme en verraad. ‘Wees altijd in staat elk onrecht ten diepste na te voelen, wie het ook wordt aangedaan, waar ook ter wereld.’ hector gerMan oesterheld / alberto breccia / enrique breccia, che, silvester strips, isbn 9789058854483 (€ 19,95) vertaling: arend jan van oudheusden

uitgelicht


wroeten in de relatie Dier & Mens LEES ER ALLES OVER IN

GRNVLD 05 MAGAZINE OVER HET VERBINDEN VAN STAD EN LAND

05 2011

MAGAZINE OVER HET VERBINDEN VAN STAD EN LAND

IN DIT NUMMER

“Nature morte” PAU L I N E T E R R E E H O R S T

“Bruine Bonen Bende” ONNO KLEYN

“Weg van vlees” PAU L S C H N A B E L EN VERDER MET

Gerrie Hondius A.L. Snijders

‘ want dieren zijn precies als mensen...’

Wouter Tulp

Met bijdragen van A.L. Snijders, Wouter Tulp, Hugo Schuitemakers, Jutka Rona, Paul Schnabel, Pauline Terreehorst en Aloys Oosterwijk GRNVLD ontvangt u vierjaarlijks door donateur te worden van Kasteel Groeneveld al vanaf € 25,- per jaar. Meldt u aan via [email protected] of bel 035-5420446.

Een man vertrekt naar het café terwijl zijn vrouw thuis haar vriendinnen ontvangt voor een bijzonder theekransje. De straten van de stad zijn onveilig, en vormen in Burgerlijke schemering een vrijwel tekstloze urban jungle vol seks, geweld en humor.

steve Michiels, burgerlijke scheMering, uitgeverij de harMonie, isbn 978 90 616 9973 6 (€17,90)

Grafisch kunstwerk in romanvorm

nieuw

Een jonge vrouw betreedt een appartement voor een rendez-vous met haar minnaar. Ze ontdekt een oude projector die geladen is met een erotische film. Wanneer het celluloid tijdens de projectie vlam vat, opent zich een mysterieus portaal, een geheime deur die haar door een gang leidt voor een reeks erotische dromen en fantasieën. Deze zijn in verschillende stijlen uitgewerkt. Hierbij is onder meer gebruik gemaakt van collages en fotografie. Stijlinvloeden van onder andere Dali, Picasso en toorop zijn herkenbaar. De originaliteit van elke pagina maken Celluloid tot een fenomenaal werk. Let op: expliciet erotisch! dave Mckean, celluloid, silvester strips, isbn 978 90 588 5555 8 (€ 24,95)

in den beginne was er een ei tekenaar laat zien hoe de vriendschap tussen drie studenten leidt tot de geboorte van Fokke & Sukke. jean-Marc van

tol, opkoMst en ondergang van fokke

Miljardair in blue jeans

Largo Winch, de miljardair in blue jeans, neemt het op tegen niemand minder dan Sharon Stone. twee strips liggen aan de basis van de actiefilm. largo winch, het

& sukke 1 – prelude,

filMtweeluik,

uitgeverij catullus,

uitgeverij dupuis,

isbn 978 90 787 5329 2

isbn 978 90 314 3119 9

(€ 11,95)

(€19,95)

GErOEPEN: ‘MAAK JE HUISWErK.’ HEt WAS DE DAG DAt ZE tHUIS WAS tOEN IK UIt SCHOOL KWAM. ZE ZAt AAN DE KEUKENtAFEL

15

NON-FICTIE


interview

Roken als verslavend ritueel Wat voor handvat reik je rokers aan die willen stoppen? ‘Wanneer een roker zich bewust is van het belang van het ritueel, kan hij zoeken naar alternatieven. Naar andere rituelen die je plezier en rust geven, zodat je de sigaret kan wegleggen. Naar andere manieren om je identiteit mee in te vullen.’

Christianne Vink en Clemens Vogt schreven Holy smoke. ‘Nee, ik rook ook niet,’ zegt Vink. ‘Het is vreselijk slecht voor je en ik wil iedereen die rookt aanmoedigen ermee te stoppen.’ Waarom dan Holy smoke, een boek over de voordelen van roken?

‘Het is de laatste jaren populair om stevige en gepolariseerde meningen te hebben over roken. Veel anti-rokers zijn fel in het “bekeren” van rokers. Ze zijn dogmatisch, belerend en betweterig. Mede daardoor is de discussie over roken al vele jaren verkrampt. We gaan zo voorbij aan de positieve kanten. Bovendien, bij de poging tot het stoppen met roken, wordt vooral naar de chemische verslaving gekeken, niet naar andere aspecten. Met Holy smoke willen we zaken rondom het roken vertellen, die je normaal nooit hoort.’ Heeft een sigaret dan positieve kanten? ‘Nee, de sigaret zélf is slecht voor je; ze zit vol kankerverwekkende stoffen. De positieve kant zit in de rituele waarde van het roken. De houding, de handelingen, het ritme… roken breekt de werkdag in brokjes, waartussen je “mag” roken. Dat geeft een vorm van rust en

Ik hoorde van iemand die was gestopt na het lezen van Holy smoke? ‘Klopt. En dat toont meteen de kracht van christianne vink en clemens vogt het boek aan. Wij willen veiligheid. Het lijkt sterk op een religie dat mensen volledig met rituelen.’ geïnformeerd zijn over roken en daarna bewust een keuze maken. Wie na dit Roken biedt houvast en zingeving? boek besluit te blijven roken, respecteer ‘Vijf stille minuten op een hectische ik, maar wie besluit te stoppen, maakt werkdag, waarin je even je hoofd leeg ook een goede, kan maken, kunnen heel belangrijk want volledig zijn. Anders dendert de dag maar door, geïnformeerde zonder maatstrepen. Mensen die stoppen keuze.’ met roken, weten hier geen raad mee, en beginnen daarom weer. Daarnaast christianne vink en voelen rokers zich deel van een groep; cleMens vogt, holy het vormt een deel van hun identiteit. Ze sMoke, coMpaan voeren dezelfde gewijde rituelen uit, ze uitgevers, isbn 978 94 ervaren hetzelfde gevoel bij het roken.’ 903 7416 7 (€ 14,90)

DE rEvolutionairEn

getekende biografieËn

VA N m A k E DE r VA N

CASH ISBN 978 -90- 588 5-58 1-7

3

silvesterstrips.nl

16

Auguste Rodin schiep De denker. Het was onderdeel van een megalomaan project, De hellepoort, waarin De denker prominent te zien is. De denker, uit 1881, ging als beeldhouwwerk en als symbool een eigen leven leiden.

Museum Singer (Laren NH) wijdt een boek aan dit standbeeld, omdat het een bronzen afgietsel bezit. In januari 2007 werd het beroemde kunstwerk met zes andere bronzen beelden gestolen en later beschadigd teruggevonden. Door het standbeeld zwaar te mishandelen, hoopten de dieven dat niemand het brons als het kunstwerk zou herkennen. Hun opzet mislukte, het beeld werd veel later teruggevonden – en toen begon de uitdaging van de restauratie. Rodin, de denker vertelt over de restauratie van het standbeeld. Het boek legt in begrijpelijke taal uit wat voor onderzoek er nodig is, wat voor schade het beeld had, hoe de werkzaamheden eruit zagen en hoe, stukje bij beetje, het beeld zijn waardigheid weer terug kreeg. En het laat De denker zien, in alle prachtige fasen van zijn bronzen bestaan. louk tilanus en Marguerite tuijn, rodin, de denker, uitgeverij thoth, isbn 978 90 686 8572 8 (€ 24,95)

In mijn hoofd

In de ontwapenende televisiereeks ‘God en klein Pierke’ volgde Martin Heylen onder meer Raymond van het Groenewoud. Ze besloten daarna samen een biografie in interviewstijl te maken: In mijn hoofd, vergezeld door een unieke CD. Door Wendy Claes

5- 44 8IS BN 97 8- 90 -5 88

Rodin, de denker

bespreking


HE t Voor HEt iN E E r S t A NDS l r E NED

uitgelicht

De Vlaamse kleinkunstenaar raymond van het Groenewoud (61) hoeft geen verdere introductie, maar er zijn ongetwijfeld vele zaken die u nog niet van hem wist. In tien hoofdstukken komen de tien belangrijkste onderwerpen uit het leven van de zanger-componist aan bod: de geboorte van zijn kinderen, het overlijden van zijn ouders, zijn jeugd, relaties, muzikale invloeden als the Beatles, lezen, sport (met name voetbal) en andere passies. Elk thema is gelinkt aan een lied op de bijgevoegde cd met tien nummers, waarvan twee nieuwe. Naast de toepasselijke songtekst opent het hoofdstuk met achtergrondinfo, observaties en andere kanttekeningen van Martin. Zoals over raymonds rituelen (de Nespresso’s, de chocolaatjes die hij met precisie opeet, de notities die hij de avond of nacht ervoor maakte), hoe hun afspraken verliepen (telkens om tien

uur aan raymonds keukentafel), hoe ze nakaartten enzovoort. raymond en Martin voeren diepgaande gesprekken, vol humor (herkent hij zich in Winnie de Poeh?) én ernst (hoe wil hij sterven?). De optimistische raymond stelt zich openhartig en eerlijk op en heeft het over seks, waarover hij normaal niet met de media praat. Het resultaat is een oprecht interview, of beter: gesprek. Er lijkt weinig of niet geschrapt of herschreven, wat nuttige zijsprongen oplevert: “Maar nu moet ik naar het toilet”, “En jij?”. Of als hij tussen zijn notities een geschrapte passage ontdekt: “Afspraak met de oogarts. Hum, da’s duidelijk iets anders”. Je merkt dat de heren gaandeweg vrienden worden. Zo besluit Martin met een e-mail en voicemailbericht van raymond die hij na afloop ontving. Als kers op de taart volgt een twintigtal foto’s van raymond door de jaren heen, van zuigeling tot gevierd man, geflankeerd door Sigrid Spruyt op zijn zestigste verjaardag. Dankzij In mijn hoofd ontdek je de man achter de artiest en kom je te weten wat zich afspeelt onder zijn hersenpan. Ook niet-fans zullen genieten! Maar bestaan die wel?

EN Er StOND EEN POt tHEE EN Er LAGEN KOEKJES OP EEN SCHAAL. ‘WAt IS HIEr AAN DE HAND?’ VrOEG IK VErSCHrIKt. ‘DAt ZAG

Martin heylen en rayMond van het

groenewoud, in Mijn hoofd, uitgeverij thoMas rap, isbn 978 90 854 2273 0 (€ 24,95)

NON-FICTIE


interview

Notabel skryver van cokeryen

Lizet Kruyff schrijft al 25 jaar over onze culinaire geschiedenis. Zo verschenen Twintig Eeuwen Koken en Eten en Mozarts Menu, over de eetcultuur van de tweede helft van de achttiende eeuw. Nu schrijft ze over vis. Eetcultuur, ook in Nederland? ‘Waarom zou je denken dat we géén eetcultuur hebben? Wat is er mis met een lekkere ortolaan?’

‘Stadhouder Willem V (1748-1806) had een kok in dienst, die zijn kookboek aan hem opdroeg. Hetzelfde boek dat hij eerder had opgedragen aan de Engelse koning, en waarmee hij later nog eens de Franse kroonprins eerde. We hadden in de Nederlanden dus net zo’n culinaire hofen eetcultuur als elders. Iedereen leende van elkaar. Zo is de Hollandaisesaus de wereld ingekomen, die al in een oud Weens kookboek is opgenomen. En omgekeerd : Een notabel boecxken van cokeryen, begin zestiende eeuw, putte al uit de (Franse)Spaanse en de Italiaanse keuken. Bijvoorbeeld een recept voor Eyeren Lombart, ontleend aan de landelijke keuken van Lombardije.’ Je schrijft al een kwart eeuw over culinaire geschiedenis en zet je onder meer in voor de Vergeten Groenten. Is onze eetcultuur dan verloren gegaan? ‘Dat heeft zo z’n geschiedenis. Napoleon heeft ons arm gemaakt. In de eerste plaats economisch, maar daardoor ook culinair. In de 19e eeuw kwam er wel herstel, maar eigenlijk alleen voor de bovenlaag van de samenleving. Na

brioche, de meringue en het sorbetijs. De wetenschap deed zijn intrede in de keuken. Al die kennis heb ik gekanteld om het populair te maken. Dat deed ik met Cha, Cha, Cha, tja, wat zullen we eten?’

Lizet Kruyff vervolgens in de eerste helft van de 20ste eeuw een wereldoorlog, een crisis, nog een wereldoorlog en het verlies van de koloniën weten we niet meer hoe het was. De welervarene keukenmeiden werden zuinig. Je leest het in de kookboeken van de huishoudschool uit die tijd, waarin tot op de halve cent berekende recepten stonden. Voedsel werd brandstof. Het mocht niks meer kosten. Nog steeds zitten we daarmee: denk maar aan de KILOKNALLER.’ Het terugbrengen van de eetcultuur is de rode draad in je boeken? ‘Ja, waardering voor ons culinair verleden. Twintig Eeuwen Koken en Eten dat in 1997 verscheen, eindigt in 1970 toen de supermarkten ons eten gingen bepalen. Er was veel te krijgen, maar het was geen smaakverrijking. Dan hebben we meer te danken aan de tijd van Mozarts Menu. De achttiende eeuw was vol vernieuwingen die we nog steeds in de keuken zien. Zoals de


En nu leg je de laatste hand aan Zo gezond als een visch, een boek dat binnenkort verschijnt. Is het onderdeel van dezelfde missie? ‘Alle raakvlakken die vis met onze cultuur heeft, wil ik laten zien. Ook de recepten, van 1514 tot nu. Verrassend is dat we nauwelijks nog baars of rietvoorn eten. Zoetwatervis komt vrijwel niet meer op tafel. Het ruikt en smaakt teveel naar… vis! Dan eten we liever kabeljauw of tilapia. Dat smaakt tenminste nergens naar.’ Onze smaak is vervlakt? ‘Nee, onze visindustrie is zo gemoderniseerd dat er voldoende en graatlozere alternatieven zijn voor riviervis. Wanneer je in Oostenrijk rond Kerst karper eet, dan brengt dat geluk. Een dergelijke cultuur zijn wij vergeten. En juist de culinaire schrijver heeft tot taak de lezer van de eetcultuur te laten proeven.’ Lizet Kruyff, Zo

gezond als een visch. Over vis, vissers en visserij, Scriptum uitgeverij – nog te verschijnen.

Dit artikel is onderdeel van de Groeneveldreeks

Culinaire lunches op Kasteel Groeneveld In 2011 organiseert Grand Café Groeneveld samen met wetenschapsjournalist Lizet Kruyff lunches in kasteel Groeneveld. De lunches worden georganiseerd binnen het thema Dier & Mens. Leidraad zijn de hedendaagse voedselstromingen uit de underground. De buffetten worden samengesteld en geïntroduceerd met een korte inleiding door een culinair journalist. De culinaire journalisten die meedoen zijn (alfabetisch): Gerrit Jan Groothedde (www.eetschrijven. nl), Pay-Uun Hiu (de Volkskrant), Marjan Ippel(www.talinfood.nl), Lizet Kruijff (www.spinazieacademie. nl), Karin Luiten (Koken met Karin), Felix Wilbrink (De Telegraaf), Nadia Zeraouli en Merijn Tol (Cookbook Arabia en Bismillah Arabia).

www.kasteelgroeneveld.nl

nieuwe titels

EenÊbijzondereÊlevensreis

de cellosuites

Siblin was uitgekeken op de popmuziek waar hij al vele jaren naar luisterde. Hij zocht een nieuwe ervaring toen hij voor het eerst de Cellosuites van J.S. Bach hoorde – en hij was meteen verkocht. Siblin schrijft over de geschiedenis van deze hemelse muziek, over de cellist Pablo Casals en over zijn eigen kippenvel als hij de suites hoort.

Eric Siblin, De cellosuites, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 5804 3 (€ 24,90)

doe het niet, alex!

Waarschijnlijk duurt het niet lang meer of kroonprins WillemAlexander bestijgt de troon. Dat hij lang geworsteld heeft met zijn lot, is bekend. Van den Bergh geeft de kroonprins liefst zestig redenen om af te zien van het koningschap. Hij kan van het leven genieten en Nederland is voortaan een republiek. Hans van den Bergh, Doe het niet, Alex!,

Uitgeverij Meulenhoff, ISBN 978 90 290 8744 5 (€ 15,00)

de man die de wereld verandert

ÔHetÊlevensverhaalÊvanÊSimoneÊAwhinaÊisÊzoÊbijzonderÊ datÊhetÊnuÊalÊverfilmdÊzouÊkunnenÊworden.ÕÊÐÊHappinez OpenÊenÊkwetsbaarÊneemtÊdezeÊstoereÊvrouwÊjeÊmeeÊ opÊreis! IKÊGAÊOPÊREISÊENÊLAATÊACHTERÊ•ÊSIMONEÊ AWHINAÊ&ÊJESSICAÊMENHEEREÊ•Ê Ê17,95

Volgens zijn bewonderaars is Julian Assange een nieuw soort Robin Hood. Maar intussen weigeren internetproviders hem zijn serverruimte, en banken zijn geld. Assange bracht een geheel eigen definite van het begrip ‘moralisme’ en doet de diplomatieke wereld op zijn grondvesten schudden.

Carsten Görig en Kathrin Nord, De man die de

wereld verandert, Uitgeverij Lebowski, ISBN 978 90 488 0982 0 (€ 10,00)

het broekpak van olivia newton john

Stine Jensen schreef een aantal stukken over, of liever gezegd tegen de liefde. Ze schrijft over Olivia Newton John, dé ster uit Grease, die in haar broekpak het leven van Stine Jensen binnenzweefde. Maar ook over de mannenhaat van Heleen van Royen en over het lesbische triootje van Philip Roth. Stine Jensen, Het broekpak van Olivia Newton John, Uitgeverij Anthos, ISBN 978 90 263 2359 1 (€ 15,00)

17-02-11 11:32 ‘Een gezin aan tafel met thee en speculaasjes. Ik dacht, ik in een tijdschrift,’ zei ze. ‘Wat zag je in een tijdschrift?’

HOB_Ik_ga_op_reis_en_laat_achter_ADfeb2011.indd 1

17

JEUGD


bespreking

Floortje Zwigtman: ‘Inspiratie bij Oscar Wilde’ Vincent is door zijn ouders naar een kostschool gestuurd. Hij heeft het zwaar en kan nauwelijks wennen aan de harde regels. Bovendien ontdekt Vincent dat de ouderejaars de eerstejaars leerlingen terroriseren. Kersenbloed speelt in het Engeland van 1880. Floortje Zwigtman vertelt.

is een prachtig decor. Je komt denk ik maar een enkele keer iets tegen dat je zó fascinerend vindt, dat het je leven lang meegaat. Voor mij is dat de Victoriaanse tijd. Waar de fascinatie vandaan komt, weet ik niet, maar ik wil het delen – zonder het uit te hoeven leggen. Ik dump de lezer in die tijd, geef hem zintuiglijke prikkels en een levendig decor, maar de lezer moet het zelf uitzoeken, zelf een interpretatie geven aan de dingen die hij leest. De Britse negentiende eeuw lijkt in veel opzichten op onze tijd, dus je hebt veel aanknopingspunten. Tegelijkertijd hangt er een gotische mystiek omheen. Ik vind ook veel inspiratie bij Oscar Wilde, de negentiende-eeuwse schrijver met een opvallende vriendenkring. En met een opvallende openheid over zijn homoseksuele geaardheid. Die openheid, op latere leeftijd tenminste, was echt opzienbarend. Vincent heeft het een stuk moeilijker.’

‘Pas ik me aan of ga ik mijn eigen weg? Moet ik me anders voordoen dan ik werkelijk ben? Durf ik “nee” te zeggen tegen de dingen die de groep me oplegt? Dat zijn vragen die centraal staan in Kersenbloed. Dan is er nog de ontluikende seksualiteit, die extra moeilijk is als blijkt dat je homoseksueel bent. Nu is dat soms al lastig, in het Engeland van de negentiende eeuw had je een groot probleem!’ Afstand ‘In een paar jaar volwassen worden, bewustzijn, seksualiteit en verantwoordelijkheid ontwikkelen – er gebeurt vreselijk veel in het hoofd van een tiener. Pubers komen ook serieus in aanvaring met anderen, en moeten voor het eerst zelf uitvinden hoe je daarmee om gaat. Vincent moet belangrijke beslissingen nemen, die extra moeilijk zijn vanwege zijn omgeving en de tijd waarin hij leeft. Ik heb die andere tijd

nodig, dat andere land, of zelfs een geheel verzonnen wereld om afstand te houden tot het verhaal dat ik schrijf. Ik raak emotioneel teveel betrokken als ik

uitgelicht

Geheime formules en hersenbrekers

dingen verdwenen? Al snel ontdekken ze dat de boosaardige Kai een geheime formule heeft gevonden, een formule waarmee hij een heel gevaarlijk drankje kan maken! Ga mee op onderzoek in de kamers van het Huis Anubis. Speur naar de voorwerpen en zoek uit welke er verdwenen zijn. Kan jij een stokje steken voor de plannen van Kai?

Deze vijf kinderen – Sterre, Marcel, Pim, Anastacia en Raphael – krijgen onderdak in het Huis Anubis, een huis vol geheimen. Vreemde tekens en geheimzinnige gebeurtenissen leiden telkens weer tot nieuwe, spannende avonturen. Kunnen ze hun krachten bundelen en gebruiken tegen het kwaad? EN KUN JIJ ZE HELPEN? De geheime formule Sterre, Pim, Anastacia, Raphaël en Marcel hebben je hulp nodig! Want het hele Huis Anubis is overhoop gehaald. Wie zit hier achter? De Anubis-bewoners gaan meteen op onderzoek. Wie heeft er aan hun spullen gezeten? Zijn er ook

18

Kersenbloed,

dat niet doe.’

Uitgeverij De

Victoriaanse mystiek ‘Het Engeland van de negentiende eeuw

261 8728 5 (€ 12,50)

Fontein, ISBN 978 90

uitgelicht

H EL P!

Het is 499 na Christus. De goede druïden hebben een lange strijd tegen de duistere druïden overwonnen. Maar in de sterren staat geschreven dat na het tweede millennium het kwaad opnieuw zal opstaan. Ook zullen er vijf kinderen geboren worden, elk met een bijzondere gave…

Floortje Zwigtman,

Floortje Zwigtman | Foto: Hester Kraaijeveld

Hersenbrekers Leer denken zoals Sterre, Pim, Anastacia, Raphaël en Marcel. Help Raphaël met het ontcijferen van geheime codes. Baan je met Sterre een weg door het doolhof. De hersenbrekers van Het Huis Anubis is vol raadsels, spelletjes, woordzoekers, sudoku’s en andere uitdagingen. Oefenen, en ook jij ontwikkelt je bijzondere gave!

Dat heb ik weer! Een chille clip, vet irri ouders en Puck is in love…

Britt gaat helemaal uit haar dak. Blok Geitensok, de grootste loserleraar van school die verkering heeft met haar moeder, gaat verhuizen. Zou ze dan eindelijk van hem af zijn? Samen met haar broertje geeft Britt zich meteen op voor het tv-programma ‘Gezocht: leuke man voor onze moeder.’ Puck, Britts BFF, is desperate in love op Michael. Hij helpt haar bij het maken van posters voor haar band Crazy Ontbijtkoek. Het wordt tijd dat de band doorbreekt, vindt Puck. Ze maken een coole clip

en plaatsen die op YouTube. Zal Crazy Ontbijtkoek eindelijk beroemd worden?

Carry Slee, Dat heb ik weer! ISBN 9789049924591 (€ 13,95)

adve rte n ti e

NU TE KOOP!

Het Huis Anubis, De geheime formule,

Wat is Bumba blij! Samen met zijn vriendjes gaat hij naar school. Maar waarom is Poppa bang? En waarom kijkt Bumbalu zo sip? Grappig flapboekje rond herkenbare gevoelens als bang-blij-boos.

Studio 100, ISBN 978 90 591 6613 4 (€ 9,99)

Het Huis Anubis, Hersenbrekers, Studio 100, ISBN 978 90 591 6612 7 (€ 5,99)

! s e j p a l f t e M

6,99

€

dat moeten wij ook eens doen.’ ‘Doe niet zo raar!’ Ze klopte met haar hand op de stoel naast haar: ‘Kom zitten en BU11-Adv_DagJuf.indd 1

27/01/11 14:31

WIN EEN BOEK


gespleten persoonlijkheid

Deze schrijver heeft een gespleten persoonlijkheid. Welke drie zijn in dit beeld verborgen? Stuur de drie namen tot en met maandag 28 maart 2011 naar: [email protected].

twitter

De Boekenkrant is ook actief op twitter! Kijk op twitter.com/ boekenkrant. Intussen hebben we 1500 volgers.

Meld je nu aan voor de digitale Boekenkrant Nieuwsbrief op www.boekenkrant.com.

agenda

MIDDELBURG, 15 MAART LEZING VAN KrIStIEN HEMMErECHtS. StICHtING LItErAIrE ACtIVItEItEN ZEELAND. SNEEK, 16 MAART INtErVIEW MEt MAArtEN VAN rOSSEM. StICHtING LItErAIrE ACtIVItEItEN SNEEK. ZEIST, 16 MAART EEN LItErAIrE ONtMOEtING MEt tHOMAS rOSENBOOM. LItErAIr ZEISt. GENT, 17 MAART DE PAArSE ZEtEL MEt rACHIDA LAMrABEt. StEDELIJKE OPENBArE BIBLIOtHEEK. UItINGENt.BE. HAARLEM, 19 MAART LEZING MAAIKE MEIJEr OVEr HAAr BIOGrAFIE M. VASALIS. BOEKHANDEL DE VrIES. UTRECHT, 19 MAART VOrLESEBÜHNE, MAANDELIJKS PODIUM VAN DICHtEr BErNHArD CHrIStIANSEN. VOOrDrACHt VAN KOrt ABSUrDIStISCH PrOZA. ZWOLLE, 21 MAART EEN AVOND MEt/OVEr KADEr ABDOLAH, SCHrIJVEr VAN HEt BOEKENWEEKGESCHENK 2011. StICHtING LItErAIrE ACtIVItEItEN ZWOLLE.

dit kunt u winnen

HEERENVEEN, 22 MAART EEN GESPrEK MEt AttE JONGStrA. StICHtING LItErAIrE ACtIVItEItEN HEErENVEEN. MIDDELBURG, 22 MAART LEZING VAN PUBLICISt/MUZIEKKENNEr VIC VAN DE rEIJt. StICHtING LItErAIrE ACtIVItEItEN ZEELAND. SOEST, 23 MAART EEN ONtMOEtING MEt KADEr ABDOLAH. StICHtING LItErAIrE ACtIVItEItEN SOESt. kader abdolah, de koning, uitgeverij de geus, isbn 978 90 445 1542 8 (€ 22,50)

ANTWERPEN, 24 MAART DONDErDAG VAN DE POËZIE, MEt DICHtEr JELLE VANrIEt. LEttErENHUIS. GENT, 24 MAART DE PAArSE ZEtEL MEt EDWArD VAN DE VENDEL. StEDELIJKE OPENBArE BIBLIOtHEEK. UItINGENt.BE. AMSTERDAM, 24 MAART WIE IS Er BANG VOOr LItErAtUUr? MEt O.A. JErOEN VAN KAN EN ISOLDE HALLENSLEBEN. StICHtING LItErAIrE ACtIVItEItEN AMStErDAM. ANTWERPEN, 30 MAART GrAtIS OPENStELLING VAN HEt LEttErENHUIS, MEt O.A. DE VAStE tENtOONStELLING OVEr DE VLAAMSE LItErAIrE GESCHIEDENIS. DIVERSE VLAAMSE STEDEN, T/M 7 APRIL tE GEK VOOr WOOrDEN, LItErAIrE VErKENNING VAN DE GEESt. MEt O.M. SASKIA DE COStEr, JErOEN OLYSLAEGErS, PEtEr tErrIN EN CHrIStOPHE VEKEMAN. BEHOUD DE BEGEErtE.

adve rte n ti e

winnaars Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid? Het goede antwoord was: Kluun, A.L. Snijders en tess Franke. Uit de vele inzendingen trokken wij F.H. van der til uit Exloo als winnaar. F.H. van der til wint een

exemplaar van De koning van Kader Abdolah, u ter beschikking gesteld door uitgeverij De Geus.

Van harte gefeliciteerd!

Adverteren in de Boekenkrant?

Informeer naar de mogelijkheden via [email protected] of kijk op www.boekenkrant.com

colofon COLOFON – De Boekenkrant is een uitgave van Uphill Battle boekpromotie i.s.m. de boekhandels.

Redactieadres Uphill Battle boekpromotie, Visschersplein 160, 3511 LX Utrecht, Nederland. Telefoon +31 30

2231718; fax +31 30 2145823; e-mail [email protected]. Redacteuren Siebe Huizinga, hoofdredacteur

([email protected]); roel Weerheijm, literair redacteur ([email protected]); Gijs Korevaar, redacteur spanning. Vormgeving en lay-out Gerben Kuipers. Concept & realisatie Uphill Battle boekpromotie, Utrecht.

Roken is goed voor je! Dat hoor je tegenwoordig niet vaak. De boodschap die de media momenteel domineert is er vooral een van ellende. “Roken stinkt, je krijgt er kanker van en na een vreselijke lijdensweg ga je nog dood ook!” Je moet wel een verslaafde sufferd zonder wilskracht zijn als je tegenwoordig nog rookt. Maar iedere medaille heeft twee kanten. In dit boek vertellen de auteurs waarom de huidige negatieve kijk op roken onvolledig en onterecht is. Op basis van historische gegevens, wetenschappelijke studies en verhalen uit de praktijk laten ze zien dat roken de mens veel goeds te bieden heeft. De sigaret is geen stinkstok, maar een krachtige toverstaf vol eigenschappen waar we ons voordeel mee kunnen doen.

Het motto van de auteurs: ‘Je ziet meer als je ook de andere kant bekijkt.’

Uitgever Jan Louwers ([email protected]). Met dank aan Wendy Claes, Dennis Smits, Iris Borst. Oplage 21.000. Distributie Vervoerscentrale CB. Abonnementenservice [email protected]. Informatie over adverteren? tel. +31 30 2231718; [email protected] www.boekenkrant.com.

De Boekenkrant thuis ontvangen? Dat kan! Meldt u aan via www.boekenkrant.com.

ISBN: 978-94-903741-6-7 Paperback | 140 pagina’s

€ 14,90

w w w. c o m p a a n u i t g e v e r s . n l

VErtEL ME HOE HEt OP SCHOOL WAS.’ ‘JE MAG NOOIt MEEr ZO’N tIJDSCHrIFt LEZEN.’ ‘OVErDrIJF NIEt ZO. WEES tOCH EENS BLIJ

19

a dv e rt e nt i es

CHRISTINE OTTEN

Auteur Boekenweekessay 2011

De laatste dichters On-Nederlands goed, adembenemend, sensueel

PAPERBACK r 10,-

20

met je moeder.’ Uit: Justine le Clerq, De roemlozen, Uitgeverij Podium, ISBN 978 90 575 9433 5 (€ 18,50)

Het boek

Leugens. van Kader Abdolah

Recommend Documents