Abdolah, K. DE REIS VAN DE LEGE FLESSEN

1

Auteur/schrijver Titel Abdolah, K. DE REIS VAN DE LEGE FLESSEN

Omschrijving Eerste roman van de uit Iran afkomstige Abdolah (1954) die met zijn debuut, de verhalenbundel 'De adelaars' het Gouden Ezelsoor 1993 won. Bolfazl is een balling uit Iran. Toen hij met zijn familie voet op de vochtige grond van Nederland zette, kon hij geen woord Nederlands praten. Hij kreeg een hoekwoning in een buitenwijk van Zwolle aangeboden. Bolfazl heeft vast besloten een nieuw bestaan in Nederland op te bouwen. Zijn relatie met René, een buurman, roept herinneringen op aan zijn leven in Iran. Naarmate het verhaal vordert en zijn fascinatie voor de Nederlandse cultuur groeit, worden zijn herinneringen sterker. De afloop van het verhaal is fataal. René heeft zelfmoord gepleegd. Bolfazl begint aan zijn tweede zoektocht. Abdolah is er weer in geslaagd met zijn fantasierijke gedachten de lezer heen en weer te laten reizen. Hij wil alle hoeken van de vlucht vastleggen, motieven en gevolgen.

Abdolah, K.

SPIJKERSCHRIFT De romans en verhalen over ontheemde, vluchtende figuren van Kader Abdolah (Iran, 1954) zijn geschreven in het Nederlands, niet zijn eerste maar zijn derde of vierde taal. En het moet gezegd worden: Abdollah doet iets met die taal. Hij creëert een eigenzinnig, beeldend, poëtisch Nederlands dat de lezer bij de kraag vat. Hoofdfiguur in deze roman is een doofstomme man die in de Iraanse bergen leeft. Met een eigengemaakte gebarentaal communiceert hij; hij ontwerpt zelfs een eigen spijkerschrift om zijn ervaringen op te tekenen. Na zijn dood komt het boek terecht bij zijn zoon die naar Nederland vluchtte. Die vervalt in zijn oude rol van tolk en hertaalt het boek naar een leesbaar schrift. Een ijzersterke, fascinerende psychologische roman over vaders en zonen, over liefde en dood, trouw en verraad, waarheid en leugen, met een sterke sfeerschepping en een rake karaktertekening.

Allas, Yasmin

De blauwe kamer

Derde roman van de uit Somalië afkomstige Yasmine Allas (1967), die in 1998 succesvol debuteerde met 'Idil, een meisje'. 'De blauwe kamer' is het verhaal van twee jonge vrouwen, Hedwig en Nikki, die elkaar ontmoeten op het kerkhof, waar Nikki het graf van haar moeder bezoekt. De vrouwen worden vriendinnen en Hedwig vraagt aan Nikki of die haar levensverhaal wil opschrijven. Hedwig, die zich vreemd en verward gedraagt, trekt bij Nikki in en begint te vertellen. In haar geboorteland, ergens in Afrika, groeit Hedwig, die toen nog Dhiban heette, op onder het bed van haar oudere zus Medina, die daarin klanten ontvangt. Langzaam aan ontvouwt zich het aangrijpende verhaal van Hedwig en haar familie. Een ontroerende roman, die echter wel iets korter had gekund

2

Anker, R

HAJAR EN DAAN

Daan Hollander, begin dertig en leraar geschiedenis, wordt verliefd op de zeventienjarige Hajar, 5 vwo-leerlinge en Marokkaanse. Deze wederzijdse verliefdheid groeit uit tot ware liefde. De relatie van leraarleerlinge en Nederlander-moslima staat echter zwaar onder druk. De ontwikkelingen zijn vanaf het begin tot het einde verrassend en spannend. Daan, die tot dan toe leefde voor de seks, fun, een beetje shoppen en partyen met zijn vriendjes die het in de IT gemaakt hebben, ontdekt onder invloed van de intelligente, leergierige Hajar andere waarden en bezigheden. Hajar zet zich, naast haar studie, in voor de ontwikkeling van haar landgenotes. Alle actuele kwesties rond het integratiedebat, de multiculturele samenleving, de verloedering in het onderwijs, komen aan de orde. Ironisch, cynisch en luchtig wordt beschreven hoe docenten en schooldirectie met de veranderende tijden omgaan, evenals het milieu van Daans ouders (jaren '60, flowerpower, actief links). Een flitsende roman, met rijke taal, over een liefdesgeschiedenis in de roerige hedendaagse realiteit.

Appel, Rene

Loverboy

Met detective Anouk in de hoofdrol schrijft Yoka Kamphuys een thriller over een verdwenen tienermeisje. Maar als zij ontdekt dat haar man vreemd gaat, gaat zij net als Anouk op onderzoek. Ze weet aan een wapen te komen en gaat achter haar rivale aan. Maar als alles anders loopt dan gepland, wordt het voor Yoka en Anouk erg verwarrend. Bijzondere thriller waarin werkelijkheid en fantasie door elkaar heen gaan lopen. In de roman wordt een roman geschreven waar de hoofdpersoon letterlijk en figuurlijk in mee wordt gezogen. Het verhaal is spannend, goed te volgen, lijkt voorspelbaar te verlopen maar krijgt halverwege een bijzondere wending waardoor de doelgroep, liefhebbers van het spannende boek, tot aan de laatste bladzijde aan het boek gekluisterd zal blijven. Bijzonder is ook het geschapen tijdsbeeld door de aanhalingen van tientallen krantenberichten over opvallende misdaden in ons land.

Arion, F.M

DUBBELSPEL

Bauer, G

De TUINMAN VAN NIEMANDSLAND

Vier zwarte mannens spelen hun zondagse spelletje domino: Manchi, de dagdromende, waanwijze deurwaarder, en Boeboe, de vriendelijke maar trouweloze taxichauffeur, tegen Janchi, de werker bij de Shell, en Chamon, de voorzichtige huizenbezittende "bovenwinder" van Saba, op Curaçao geïmporteerd. Langzaam aan blijkt dat het leven van de vier mannen met de stenen wordt uitgespeeld en aan het eind van het spel wordt de ene verliezer door een van de winnaars gedood, de andere verliezer pleegt zelfmoord. Als enige winnaar komt Janchi, half Boliviaan, uit de strijd en domineert dus. Symbolisch? Een beklemmend boek, maar ook vol humor; de taal staat duidelijk onder Engelse invloed. Bekendste roman van de Antilliaanse schrijver (1936). Een houthakkersgeslacht werkt al sinds jaar en dag op een bosrijke heuvel in 'het land van het midden'. Het bedienen van de zaagmolen gaat al generaties lang over van vader op zoon. Op een dag wordt die keten verbroken als Jaroslav, de oudste van zeven broers, het dal besluit te verlaten. De meeste andere broers kiezen een andere professie en de taak gaat over op de jongste zoon, de zwijgzame Zlatomir. Het liefst zou de familie een teruggetrokken bestaan leiden, maar de wereld gaat zich steeds meer met het houthakkersgeslacht bemoeien. De heuvel en de gebeurtenissen in deze goed opgebouwde, maar soms wat overdreven absurdistische roman met sprookjeselementen zijn symbolen voor de politieke toestand in het voormalige Tsjecho-Slowakije. Het boek verschijnt precies veertig jaar na het einde van de Praagse Lente. Interesse in Tsjechië is een pre om deze roman te kunnen waarderen. De

3

schrijver (1955) is uitgever, schrijft voor Nederlandse dag- en weekbladen en presenteert programma's over literatuur en muziek op de radio.

Beijnum, K van

De oesters van Nam Kee

Beijnum,Kees van Het verboden pad

Benali, Abdelkader

Laat het morgen mooi weer zijn

De hoofdpersoon van deze in de Amsterdamse scene spelende roman is de 18-jarige gymnasiast Berry, door zijn vriendjes Dirty Berry genoemd; zijn uit een goed Heemsteeds milieu afkomstige vriendin Thera die hij voor het eerst ontmoette toen hij op straat rode knipperende duivelshorentjes stond te verkopen, noemt hem Diablo. Zij bedenkt een plan om op een snelle manier een boel geld te verdienen: een appartement aan zoveel mogelijk verschillende mensen tegelijk verhuren die sleutelgeld en een maand huur vooruit moeten betalen. Hun opzet slaagt, maar net voor ze ervandoor willen gaan, krijgt ze een zware epileptische aanval die haar in het ziekenhuis doet belanden. Hij blijft naar haar verlangen, brengt haar oesters van Nam Kee waar ze verzot op is, maar ze keert zich af van hem en het soort van leventje dat ze leidden. De wanhopige pogingen haar terug te krijgen lopen op niets uit, en ten slotte belandt hij in de gevangenis wegens een in wezen zinloze daad van geweld. De taal van dit boek is hard en rauw, het wereldje van een scholier die zich geen raad weet met zijn gevoelens wordt overtuigend beschreven. De hoofdpersoon in deze fikse roman, Philip Soek, stammend uit een bemiddeld, maar merkwaardig gezin, is een idealistische jongeman, die stage loopt in een opvangtehuis voor moeilijk opvoedbare en kansarme tieners. Er spelen twee verhaallijnen door elkaar: Philips confrontatie met zijn familiegeschiedenis en de dramatisch aflopende vakantietocht met de bewoners van het opvangtehuis naar Bretagne. In beide blijft hij buitenstaander, ondanks zijn goede bedoelingen. De beschrijving van de bewoners en de leiding met hun moeilijke karakters, hun afwijkingen en ondeugden, hun gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel en machogedrag overtuigt, maar stemt niet bijster optimistisch. Egocentrisme voert bij allen de boventoon. Al beschouwt de hoofdfiguur wederzijds vertrouwen nog zo zeer als de belangrijkste voorwaarde in het contact tussen mensen, in de realiteit van de wereld van de jeugdopvang kan hij er maar zelden mee uit de voeten. Hier en daar is de roman spannend, vooral daar waar de schrijver de confrontatie tussen de bewoners van het huis en de stagiaire beschrijft. De dertigjarige Malik Ben, 140 kilo zwaar, heeft zojuist zijn `authenticiteitsheler'-praktijk in Amsterdam opgeheven, en besloten af te vallen. Als authenticiteitsheler 'probeerde hij mensen hun ziel terug te geven, die ze meenden te zijn kwijtgeraakt' Vroeger een taak van dichters, maar 'Niemand geloofde nog in dichters.' Hij denkt terug, aan zijn ouders, vluchtelingen uit een onbarmhartig Noord-Afrikaans land. Zijn vader omarmde het nieuwe vaderland en werd rijk in de ijzerhandel. Hij stuurde zijn zoon als twintigjarige op reis met een cruiseschip, waar Malik de minnaar werd van een mooie bejaarde Spaanse weduwe die hem haar levensverhaal vertelde. Ook zij en haar man waren ooit vluchtelingen (Spaanse Burgeroorlog), ook haar man werd rijk (met koekoeksklokken) in hun nieuwe vaderland Zwitserland. Complexe, mooie roman, strakker gecomponeerd en meer ingehouden geschreven dan Benali's vorige romans, over ballingschap en identiteit, literatuur, schrijverschap en volwassen worden. Benali (1975) debuteerde in 1996 met 'Bruiloft aan Zee', en won in 2003 de Libris Literatuurprijs met 'De langverwachte'. Voorjaar 2005 verschijnen ook van hem 'Panacee, een roman in verzen', en (samen met historicus Herman Obdeijn) 'Marokko door Nederlandse

4

ogen, 1605 - 2005'.

Bernlef

Op slot

Bernlef

De onzichtbare jongen

Bernlef

Op slot

Ook in de nieuwe roman van Bernlef gaat het over kijken en over de weergave van de werkelijkheid. De nadagen van een schilder en zijn vrouw (zijn model en muze) worden beschreven; beurtelings verteld vanuit de optiek van een bevriend fotograaf en van de dochter van het schilder-echtpaar (in de ik-vorm). De schilder is geobsedeerd door 'de eerste blik'; zijn vrouw blijft hij (naakt) portretteren, zoals zij was toen hij haar ontmoette, en dat terwijl het leven aan haar voorbij trekt. Wanneer de schilder overleden is en de fotograaf de geschilderde nalatenschap fotografeert, worden elementen van de relatie van de schilder en zijn model onthuld. De locatie is een dorp bij zee; mooi is hoe Bernlef het naseizoen in het badplaatsje E (waarschijnlijk Egmond aan Zee) beschrijft. 'Op slot' is een melancholieke kunstenaarsroman, precies geschreven. Werkelijke levens gaan erin voorbij, terwijl gepoogd wordt de tijd tot stilstand te brengen in de kunst. Stilstand in het schilderen, stilstand in de fotografie Roman over vriendschap van Bernlef [1937], die bekend is van 'Hersenschimmen' en 'Publiek geheim'. Wouter en Max, twee 13-jarige jongens uit het Amsterdam van 1947, zijn schoolvrienden. Max is een zonderling, hij woont bij zijn vader, zijn moeder is met een Canadees vertrokken. Max wil uitvinder worden en oefent in onzichtbaarheid. Hij is geobsedeerd door wind, omdat wind onzichtbaar is en toch gemeten kan worden. Wouter wil harder lopen dan de wind en wordt een topatleet die wint van Fanny Blankers-Koen. De jongens verliezen elkaar uit het oog, maar zien elkaar als volwassene terug in een kliniek waar Wouter revalideert. Max, de onzichtbare jongen, is krankzinnig geworden. Hij praat alleen nog met Wouter, totdat hij zelfmoord pleegt. Deze roman schetst niet alleen een goed tijdbeeld van het grijze naoorlogse Amsterdam, maar is ook een overtuigend en intrigerend verhaal over vriendschap en schizofrenie. Het is geschreven in een sobere en toegankelijke stijl vanuit het perspectief van Wouter en geschikt voor een breed publiek Ook in deze roman van Bernlef gaat het over kijken en over de weergave van de werkelijkheid. De nadagen van een schilder en zijn vrouw (zijn model en muze) worden beschreven, beurtelings verteld vanuit de optiek van een bevriend fotograaf en van de dochter van het schilderechtpaar (in de ik-vorm). De schilder is geobsedeerd door 'de eerste blik'; zijn vrouw blijft hij (naakt) portretteren zoals zij was toen hij haar ontmoette, en dat terwijl het leven aan haar voorbij trekt. Wanneer de schilder overleden is en de

5

Bernlef, J.

fotograaf de geschilderde nalatenschap fotografeert, worden elementen van de relatie van de schilder en zijn model onthuld. De locatie is een dorp bij zee; mooi is hoe Bernlef het naseizoen in het badplaatsje E (waarschijnlijk Egmond aan Zee) beschrijft. 'Op slot' is een melancholieke kunstenaarsroman, precies geschreven. Werkelijke levens gaan erin voorbij, terwijl gepoogd wordt de tijd tot stilstand te brengen in de kunst. Stilstand in het schilderen, stilstand in de fotografie VERLOREN ZOON Bernlefs nieuwste roman staat in de traditie van de robinsonade: de navolging van 'Robinson Crusoe' van Daniel Defoe. Een toneelregisseur, Rob Noordhoek, waait van een cruiseschip af en spoelt aan op een piepklein, verlaten Noord-Afrikaans eiland. Er zijn allerlei vervallen huizen, er leven nog een Frans sprekende papegaai die Rob 'Vrijdag' noemt, en een scharminkel van een keeshondje. Rob(inson) vindt er achtergelaten blikken eten en weet zich verder met regenwater en vogeleieren in leven te houden. Met gevonden schrijfgerei schrijft hij brieven over zijn leven naar een actrice die hij gekend heeft, die in een psychiatrische inrichting terecht gekomen is. Avonturen beleeft hij niet, evenmin beheerst hij de situatie. De reflectie op zijn toestand en zijn leven zijn het eigenlijke onderwerp van deze toch wel spannende, maar niet echt overtuigende roman. Het slot is typerend voor Bernlef.

Bernlef, J.

BUITEN IS HET MAANDAG

In het afgelegen Nova Scotia probeert Stijn Bekkering grip te krijgen op zijn herinneringen. Bij een auto-ongeluk dat zijn vrouw fataal werd, is hij tien dagen in coma geraakt. Twee maanden later verliet zijn zoon Harry plotseling zijn gezin. Stijn krijgt een tip dat hij zich in Nova Scotia bevindt en reist hem na. Harry leeft er met de jonge Tracy, maar hun relatie loopt ten einde. Harry keert terug naar Nederland, Stijn neemt zijn plaats in en woont een tijd met Tracy in hetzelfde huis. Waar voor Stijn het ophalen van herinneringen van groot belang is, wil Tracy juist niet aan haar verleden denken. Als Tracy verdwijnt, resteert voor Stijn de vriendschap met Bruce Grady, een kunstenaar met interesse in de Maori-cultuur. In gesprekken met Bruce hoort Stijn meer over de verdwenen personen uit diens leven en uit dat van Tracy. Bernlef schreef een mooie roman met van hem bekende ingrediënten (de thematiek van herinneren, de werking van het geheugen, het verdwijnen en de afgelegen locatie), sober en helder in het taalgebruik en met mooie observaties over liefde en verlies, leven en dood.

Bernlef, J.

ONDER IJSBERGEN

De auteur, van wie al eerder enkele werken verschenen die zich in Scandinavië afspelen, tekent onderkoeld en met de preciesheid van een rapport, de pogingen van de oude Deense rechter Olsen om klaarheid te brengen in een op Groenland gepleegde moord. Hij wordt geconfronteerd met twee verschillende culturen die een afwijkende opvatting hebben over schuld en straf. Tegelijk wordt zijn formele leventje van burgerlijk schijnfatsoen doorgeprikt en dat leidt tot een crisis op het persoonlijke vlak. Nevenfiguren en details werden functioneel tot een gaaf geheel verwerkt, terwijl de twijfel van de rechter wordt onderstreept door de dreigende natuur als achtergrond. Al bij al een aanvankelijk wat moeizaam lezend boek, dat ten slotte toch een sterke indruk weet na te laten.

6

Bernlef, J.

HERSENSCHIMME Maarten Klein, 71 jaar, woont met zijn vrouw in Gloucester boven N Boston. Zijn geheugen begint te haperen, er vallen gaten in zijn herkenning van de werkelijkheid om hem heen en tegelijkertijd nemen soms flarden herinneringen bezit van zijn denken alsof ze het echte heden zijn.

Bernlef, J.

BOY

Bezaz El,

Boog, M

In de Verenigde Staten begin 20e eeuw wordt een doofstomme jongen veroordeeld voor de moord op een bekende actrice uit de stomme film; een verslaggever van een lokale krant begint een speurtocht naar de achtergronden van deze jongen. In haar vierde roman blijft de Marokkaans-Nederlandse schrijfster HET GELUKSSYNDROO (1974) dicht bij zichzelf. Ik-vertelster Layla raakt in een ernstige depressie door het nieuws van de ongeneeslijke kanker die haar M vriendin Marit treft. De auteur kreeg zelf ook een depressie na het verschijnen van 'De verstotene'* en de daarop geuite bedreigingen aan haar adres, zoals ze zelf verklaart in het Naschrift. Marit verwerkt de aanzegging van de dood op een positieve manier door van haar laatste maanden te genieten en te leven in het nu. Ze beleeft haar gelukkigste tijd in Marokko, waar de mentaliteit en het ritme haar goed bevallen. Layla, die zich nergens gelukkig kan voelen, vertelt hun verhaal en onderbreekt dit met korte hoofdstukjes (getiteld Zero) waarin ze het schrijfproces beschrijft, terugblikt op haar jeugd en vertelt over het juk van de verwachtingen die men van haar heeft. Hoewel minder prominent dan in haar eerdere werk spelen culturele verschillen een belangrijke rol in deze roman over vriendschap, ziekte, ouderkindrelaties, geloof in spirituele bemiddelaars, de dood en zelfdoding. DE WARMTE VAN In verwarde toestand verlaat de hoofdpersoon van dit boek zijn HET woning en gaat op reis. Hij belandt min of meer toevallig in een dorpje ZELFBEDROG waar hij vrijwel meteen als een zonderling wordt beschouwd en behandeld, om niet te zeggen als een halvegare, in elk geval in eigen ogen.

Boogaard, O. van LIEFDESDOOD den

Het huwelijk van Paul en Oda Klein is verkild op het moment dat hun dochtertje Vera in het zwembad van de buren verdrinkt. Door dit vreselijke ongeluk voelen Oda en Paul zich gedwongen bij elkaar te blijven. Ze moeten een vorm vinden om verder te kunnen leven

Boogaard,Oscar van den

Het verticale strand Drie jonge vrouwen gaan in 1969 naar Parijs om daar het echte leven te proeven. Die avond beleven ze een avontuur waarvan de details niet geheel bekend zijn door de beschonken toestand waar de vrouwen zich in bevonden. Resultaat is echter wel dat twee van de dames zwanger zijn geraakt. Er worden drie dochters geboren die in 2005 een rondrit maken in LA. Centraal in het boek staan de motieven, driften, lusten, dromen en wensen van drie generaties vrouwen. In dit familie-epos worden de levens van twee families beschreven. Daarbij zijn de vrouwelijke familieleden het meest nadrukkelijk aanwezig. De schrijfstijl is vlot en dynamisch. In het boek staan seks, liefde, eenzaamheid en onvervuld verlangen centraal.

Bordewijk, F.

BINT+ Bundel met drie verhalen geschreven vlak na de Tweede BLOKKEN+KNORR Wereldoorlog met als thema o.a. communisme, toekomstige ENDE BEESTEN wooncultuur (wonen in kubussen en woonblokken) en de opstand van een klas tegen de leraren en directeur van hun school.

Bordewijk, F.

KARAKTER

Katadreuffe is bezeten van het verlangen advocaat te worden. Als zoon van een arme ongehuwde moeder in het vooroorlogse Rotterdam zet hij alles op alles om zijn doel te bereiken. De machtige deurwaarder Dreverhaven, zijn vader, werkt hem in alle opzichten tegen.

7

Boudou, Khalid

De president

Satirische roman van de Marokkaans/Nederlandse auteur Boudou [1974] die in 2001 debuteerde met het inmiddels verfilmde 'Het schnitzelparadijs'. In 'De President' wordt de illegale berber en aspergesteker Joesoef Ha na een ongeluk met een tractor wakker uit een coma. Hij is niet langer asielzoeker, maar president van Zapland. Zijn collega aspergestekers vormen een kring van ministers en voorlichters om hem heen. De regering raakt verzeild in incidenten, maffiose praktijken, seksuele intimidatie, corruptie, moorden en tirannie; de President vlucht uiteindelijk met gezin en hofhouding naar Brazilië. Deze kafkaëske absurdistische politieke klucht is een ontmaskering van de (Nederlandse) politiek en het (Nederlandse) asielbeleid. Stijl en vorm van de auteur zijn opmerkelijk, hij spreekt de lezer via een ambtenaar aan met zeergewaardeerde burger, het verhaal wordt via de ambtenaar rechtstreeks verteld. Daarnaast is veel gebruik gemaakt van metaforen die met asperge steken te maken hebben.

Bourgonje,Fleur

Nevelpaarden

Fleur Bourgonje verwerkt in haar werk haar reizen in ruimte en tijd. Veelvuldig vormen de ervaringen tijdens haar jarenlange verblijf in Latijns-Amerika de achtergrond van haar werk. Zij zocht in de extreme omstandigheden waarin zij vaak verkeerde naar de kern van het leven. In deze novelle reist zij door het verleden van haar voorouders, op zoek naar wat hen dreef. Om een verhaal te kunnen schrijven huurt de hoofdpersoon tijdens een decembermaand in de streek van haar jeugd een woning. Geen levens verzinnen, maar putten uit de werkelijkheid, is haar schrijverscredo. Maar de herinneringen aan het leven van haar grootouders, ouders en haarzelf dringen zich zo aan haar op, dat dit het schrijven belemmert. Opnieuw, maar nu aan haar voorouders, stelt zij de vraag waarvoor zij hebben geleefd. Al is de duisternis over hen volledig geworden, alleen de schrijver kan op deze vraag een antwoord verzinnen. Dit autobiografische verhaal is strak gecomponeerd met parallellen tussen heden en verleden, tussen haarzelf en haar alter ego Anna K(arenina). Een mooi verhaal: poëtisch en weemoedig van toon.

Braam, Conny

Het schandaal

Als Susan Boerhaave (20), die 3 ½ jaar in een verzetsgroep zat, na de bevrijding in mei 1945 weer bij haar vader in IJmuiden intrekt, valt het haar moeilijk het gewone leven te hervatten. Haar verzetsvriendin Anna (gebaseerd op Hannie Schaft) is in april doodgeschoten door de Duitsers, net als haar neef Klaas. Zijn vader, haar oom, blijkt een oorlogsprofiteur te zijn. Susan en haar vriend ontdekken dat verzetsman Kaasdrager een dubbelrol speelde. Als kort daarop een schandaal losbreekt over corruptie van IJmuider politiemensen, volgt een officieel onderzoek. Het rapport, dat hun vermoedens bevestigt, moet echter in 1950 op last van de minister geheim blijven, wat Susan diep raakt. Dit is het derde en slotdeel van de trilogie over de familie Abraham c.s. (na 'De woede van Abraham' en 'De onweerstaanbare bastaard') van de kritische journaliste die opgroeide in het Velser duingebied. Opvallend is de uitstekende sfeertekening en indringende beschrijving van bevlogen mensen die hun idealen verkwanseld zien door elkaar beschermende superieuren. Het verhaal is daaraan ondergeschikt, maar zeker boeiend. Omslagfoto in blauwgrijs van een meisje met omafiets.

8

Brederode, Desanne van

Het opstaan

Deze vuistdikke roman gaat over schuld en onverschilligheid en biedt een gedetailleerde en breed uitwaaierende blik op het moderne leven in Nederland. Het liefdesleven staat centraal. De vrouw van de verteller, een toneelschrijver en essayist, heeft zelfmoord gepleegd. Hij voelt niets, acteert zijn gevoelens. Mensen zijn voor hem inwisselbaar. Zijn huidige geliefde werkt mee met een allochtonenproject dat in verband blijkt te staan met het goedbedoelde plan van de overheid om een stad voor allochtonen te bouwen op een veen-natuurgebied. In die stad zouden volgens de initiatiefnemers allochtonen zichzelf kunnen zijn en zich geen allochtoon meer te hoeven voelen. Het zou een onderwerp zijn voor een heel boek, maar het komt hier slechts zijdelings aan de orde. Deze roman is veelzijdig, biedt een scherpzinnige blik op de moderne tijd, is erg goed geschreven, maar wijdlopig en grijpt je nergens bij de keel. Van de schrijfster verschenen eerder twee goed besproken romans 'Ave verum corpus/Gegroet waarlijk lichaam' en 'Mensen met een hobby' en onlangs een bloemlezing van 19e eeuwse filosofie.

Brijs, S

De engelenmaker

Hoofdpersoon van deze omvangrijke roman is doctor Victor Koppe, een embryoloog, die zich na een wetenschappelijke carrière als huisarts vestigt in zijn geboortedorp Wolfheim, bij het drielandenpunt bij Vaals. De hem steeds bespiedende en roddelende dorpelingen, die functioneren als een rei in een klassiek drama, constateren dat de dokter drie zoontjes (een drieling) bij zich heeft met schrikwekkende afwijkingen en van wie allengs duidelijk wordt dat zij niet oud zullen worden. In terugblikkende hoofdstukken ontrolt zich dan het spannend levensverhaal van de dokter, een geniaal geleerde die zich als levensdoel blijkt te hebben gesteld een mens te klonen, waarmee hij voor zijn gevoel een strijd voert met God. Wanneer zijn kinderen tenslotte inderdaad heel jong sterven, gaat hij door met zijn strijd, wat leidt tot een zeer dramatisch, symbolisch, science-fiction-achtig slot. Deze merkwaardige, niet voor iedereen geloofwaardige geschiedenis wordt zeer levendig, realistisch en met veel kennis van zaken verteld, maar laat de lezer enigszins verbijsterd achter.

Brink, H. M. van den

- OVER HET WATER

Amsterdam aan het eind van de jaren dertig. Een rumoerige stad, die stil geworden is in een lange, warme zomer. Op een rivier twee jongens die dromen dat er geen eind komt aan de beste zomer van hun leven zolang ze samen blijven roeien. Een van de twee herinnert zich die droom nog, vijf jaar later.

Brokken, J

IN HET HUIS VAN DE DICHTER

Op feiten gebaseerde roman waarin de oud-journalist Jan Brokken zijn vriendschap beschrijft met de jonge Russische pianist Youri Egorov (1954-1988). Egorov ontvluchtte zijn vaderland in 1976 en ging in Amsterdam wonen, waar hij met volle teugen van het leven genoot: veel drugs, drank, mannen (hij was homoseksueel) en vooral heel veel muziek. Hij vertrouwde zijn vriend Jan Brokken eens toe dat hij wist dat hij jong ging sterven. Daarom wilde hij intens leven. In de roman wordt niet alleen de hechte vriendschap tussen de beide mannen beschreven (muziek en literatuur bond hen), maar ook de vlucht van Egorov, zijn wervelende levensstijl in Amsterdam, zijn optredens overal in de wereld, en de vroege dood aan aids. Brieven en dagboeknotities van Egorov illustreren bepaalde

9

delen van het boek, en ook het culturele en hoofdstedelijke leven in de jaren tachtig komt in het boek prominent naar voren. Het is alsof je als lezer in Amsterdam rondloopt. Brokken heeft opnieuw een prachtig boek over muziek geschreven! Op feiten gebaseerde roman waarin de oud-journalist Jan Brokken zijn vriendschap beschrijft met de jonge Russische pianist Youri Egorov (1954-1988). Egorov ontvluchtte zijn vaderland in 1976 en ging in Amsterdam wonen, waar hij met volle teugen van het leven genoot: veel drugs, drank, mannen (hij was homoseksueel) en vooral heel veel muziek. Hij vertrouwde zijn vriend Jan Brokken eens toe dat hij wist dat hij jong ging sterven. Daarom wilde hij intens leven. In de roman wordt niet alleen de hechte vriendschap tussen de beide mannen beschreven (muziek en literatuur bond hen), maar ook de vlucht van Egorov, zijn wervelende levensstijl in Amsterdam, zijn optredens overal in de wereld, en de vroege dood aan aids. Brieven en dagboeknotities van Egorov illustreren bepaalde delen van het boek, en ook het culturele en hoofdstedelijke leven in de jaren tachtig komt in het boek prominent naar voren. Het is alsof je als lezer in Amsterdam rondloopt. Brokken heeft opnieuw een prachtig boek over muziek geschreven! Brouwers, Jeroen Bittere bloemen

Jeroen Brouwers heeft een prachtig Nederlands woordgebruik. Hij kan de gedachten van de hoofdpersoon Julius H. heel invoelbaar beschrijven. Het knappe ervan is, dat gedachten van Julius, bewust of uit het onderbewustzijn komend, als vanzelf overlopen in herinneringen, maar ook in oordelen over wat hij om zich heen ziet gebeuren. Je beseft dan, dat je eigen gedachten ook heen en weer slingeren tussen ervaringen uit het verleden en de gebeurtenissen direkt om je heen. Het hele verhaal beschrijft nauwelijks twee dagen en het gebeurt allemaal in 2011. Het is zo actueel, het zou je opa vandaag kunnen overkomen! De moeilijk lopende Julius komt met zijn cruise-schip aan op Corsica. Het schip ligt er 2 dagen. Op het schip blijkt een jonge vrouw te werken, die Julius van vroeger kent. Ze was ooit een leerling van hem en hij was eigenlijk altijd al verliefd op haar. Pearlene, zo heet de jonge vrouw, is aan de wal bijzonder aardig en behulpzaam tegen hem. Julius krijgt op zijn oude dag nog een soort wanhopige hoop. Hoe het afloopt? Lees het boek, het is spannend en mooi geschreven. Dit is een roman over de verglijdende en niets helende tijd. De 81-jarige hoofdfiguur, Hammer, ooit een beroemd schrijver, 'voelt zich in de steek gelaten door de tijd'. Hij wordt na een hersenbloeding door zijn bazige dochter op reis gestuurd met een cruiseschip. Het wordt zijn tocht over de Styx. Hij ontmoet Pearlene op wie hij ooit verliefd was. Hammers gedachten staan nooit stil: hij is een man tussen vier vrouwen (moeder, dochter, echtgenote en onbereikbare geliefde). Hij herinnert zich zijn levensverhaal, maar alles wazig en fragmentarisch. Achterop de Vespa van Pearlene voelt hij zich even als herboren; Orpheus hervindt voor even zijn Eurydice. Wat hij beleeft tijdens de cruise, het brengt hem steeds dichter bij zijn dood. Een roman over mensenhaat, zelfhaat en een oefening in versterven, over

10

dood en liefde in subtiel verwerkte klassieke motieven, een roman over de kunst als verbeelding van de liefde en herinneringen. Maar een roman ook met geklaag over de anti-rookfanaten en de digitalisering in het schrijversvak. Een mooi uitgegeven, superieur boek. Brouwers, M

CASINO

Rink de Vilder, journalist bij een landelijk dagblad, ontmoet in Monte Carlo de jachtontwerper Philip van Heemskerk. Behalve een geroutineerd solo-zeiler, een royale sponsor van de Formule 1 en een begaafde sleutelaar aan Harley Davidson motoren is Philip de ontrouwe minnaar van Moura. Totdat Rink ontdekt dat Philip geld heeft verdiend organiseren van cocaïnevervoer.

Brouwers, M

HAVINCK

Robert Havinck is een Amsterdamse advocaat. Zijn huwelijk met Lydia is op de klippen gelopen en beide partners zijn relaties met anderen aangegaan. Ook in de relatie met hun veertien jaar oude dochter eva schiet Havinck tekort. Als het boek begint, is Lydia net gecremeerd. Zij heeft een einde aan haar leven gemaakt.

Brouwers,J

BEZONKEN ROOD Samen met zijn moeder bracht Jeroen Brouwers zijn kleuterjaren door in het Japanse interneringskamp Tjideng op Java. In deze roman heeft hij op aangrijpende wijze zijn herinneringen verwerkt aan deze periode uit zijn jeugd.

Buch, B.

DE KLEINE BLONDE DOOD

De ik-figuur vertelt over het kortstondige leven van zijn zoontje. Mickey, het kind van hem en Mieke, een vijftien jaar oudere lerares Engels, zal zijn zesde verjaardag niet halen. Daarnaast haalt de ikfiguur herinneringen op aan zijn eigen, door de oorlog geestelijk misvormde vader. De Kleine Blonde dood is een Amsterdam, een zonnige zondag in het begin van de jaren zestig. Mees, jazzpianist, zijn vriend Boelie en Panda, een door en door De ik-figuur vertelt over het kortstondige leven van zijn zoontje. Mickey, het kind van hem en Mieke, een vijftien jaar oudere lerares Engels, zal zijn zesde verjaardag niet halen. Daarnaast haalt de ik-figuur herinneringen op aan zijn eigen, door de oorlog geestelijk misvormde vader. De Kleine Blonde dood is een hartverscheurend verhaal over verlies, verdriet en machteloosheid. Een monument voor een kleine, gestorven jongen.. hartverscheurend verhaal over verlies, verdriet en machteloosheid. Een monument voor een kleine, gestorven jongen.

Buwalda, Peter

Bonita avenue

De explosie bij SE Fireworks in Enschede (2000) is de voorbode van ontwrichtende familierelaties tussen Siem Sigerius (rector van Tubantia University), Joni en Janis (zijn stiefdochters), Aaron Bever (Joni's vriendje en fotograaf van een geruchtmakende foto van Siem, waarop hij naakt in het water springt) en Wilbert (Siems zoon uit zijn eerste, mislukte huwelijk). Wilbert is ontspoord, veroordeeld wegens moord, komt uit de gevangenis en zorgt voor onrust in het gezin. Siem komt erachter dat Joni en Aaron jarenlang geld verdienden met een twijfelachtige hobby. Zowel Siem als Aaron storten daarna volledig in. Joni bouwt een glansrijke carriere op in Californie. Pas acht jaar na de vuurwerkramp komt Aaron er vanuit Belgie achter wat er zich in 2000 allemaal heeft afgespeeld. Ambitieuze, vlot vertelde en spannende psychologische en zedenroman over een sympathieke pater familias die te gronde wordt gericht, over grote thema's als dood, jaloezie, wraak, schuldgevoel en seksualiteit.

11

Campert, Remco Ohi, hoho, bang, bang

In deze novelle vertelt Campert over de literaire kamikaze-aktie van de dichter en vertaler Menno van der Staak tijdens het internationale poëziefestival (The World of Poetry = Poetry International) in Rotterdam. Drank en liefde, daar komt het allemaal door. Drie bundels heeft Van der Staak op zijn naam staan en hij is min of meer doorgebroken in de literatuur. Hij vat liefde op voor de vrouw met wie hij een Koreaanse dichter moet vertalen en verliest zijn vriendin, wanneer hij haar betrapt heeft op overspel met de gladde presentator van het festival. Een dichter moet dichten en kan zich maar beter verre houden van de (internationaal) literaire society - ook wanneer de vrijheid lonkt -, dat maakt het dronken en overspannen optreden van Van der Staak wel duidelijk. Het is een simpele novelle die Campert hier heeft gepubliceerd, met een geestige, soms hilarische, beschrijving van het festivalleven.

Campert, R

Satijnen hart

De bejaarde en beroemde schilder Hendrik van Otterlo in de nieuwe roman van Remco Campert leidt een teruggetrokken bestaan. Twintig jaar daarvoor heeft zijn grote liefde, Cissy, hem verlaten. Sindsdien is hij niet meer in zijn atelier in Weesp geweest; het echte schilderen heeft hij eraan gegeven. Inwendig klagend brengt hij zijn dagen somberend door, alleen nog bijgestaan door een oude kunstbroeder en een halfzuster -onnadrukkelijk krijgt in hun portrettering de doorwerking van de oorlog gestalte. Het bericht van het overlijden van Cissy zet echter een verandering in gang. Hij beseft op den duur dat hij het leven terwille van de kunst aan zich voorbij heeft laten gaan. Hij heropent zijn atelier en werpt zich opnieuw op de kunst. In een afgewogen stijl, effectief omspringend met de grammaticale tijden binnen het ik-perspectief, met trefzekere dialogen, wordt dit verhaal over een hoogmoedig kunstenaar die het leven versmaadde verteld. Een mooie, contemplatieve roman over kunstenaarschap, overwonnen doodsangst en de uiteindelijke heromarming van het leven.

Campert, R

HET LEVEN IS VURRUKULUK

Amsterdam, een zonnige zondag in het begin van de jaren zestig. Mees, jazzpianist, zijn vriend Boelie en Panda, een door en door verdorven schoolmeisje worden op deze zomerdag op de voet gevolgd. Ze ontmoeten elkaar, beroven, beminnen, sarren en gieten zichzelf vol met drank.

Campert, R

Een oud geluid

Campert, R

Liefde in Parijs

'Poëzie is een daad/ van bevestiging. Ik bevestig/ dat ik leef, dat ik niet alleen leef.' Zo begint een van Remco Camperts beroemdste gedichten. Zijn toon is altijd persoonlijk en zijn regels lopen, zoals Kees Fens ooit zo treffend beschreef, 'op een bijna jaloersmakende natuurlijke wijze'. Campert is een inspirator voor nieuwe generaties en heeft het landschap van de twintigste-eeuwse poëzie mede bepaald. Een oud geluid – speciaal geschreven voor Gedichtendag 2011 – bewijst dat hij steeds in staat is zichzelf te vernieuwen. Kort voor de boekenweek 2004, met als thema Frankrijk, verscheen deze roman van Campert over een schrijver in Parijs. Richard Sanders is daar voor de presentatie van een in het Frans vertaald boek van hem. Bij voortduring is er een spanning tussen dit verblijf in Parijs als gearriveerd schrijver en dat van zo'n halve eeuw eerder, toen alles nog verwachting was. De opgewekte melancholie van Campert, de weemoed om het verstrijken van de tijd, de verwachtingen die uiteindelijk niet worden ingelost, zorgen

12

voor uiterst plezierig leesgenot. Een ontmoeting met een vrouw uit zijn verleden, die Sanders zich maar moeilijk kan herinneren, is de inzet van het boek. Dat zorgt overigens voor een nogal mager verhaallijntje en een tamelijk potsierlijk slot. Maar daar lees je deze roman niet om. De sfeerbeschrijving van Parijs kort na de oorlog tegenover Parijs nu, verlangen en desillusie, de verwording van een vriendschap, schrijverschap en vergeefsheid, dat is waar het in deze roman om gaat. Een der bekendste romans van Remco Campert (1929). De hoofdstukken lijken op het eerste gezicht op zichzelf staande fragmenten, maar op den duur blijkt er toch een grote eenheid te heersen. De personen krijgen namelijk allemaal met elkaar te maken. De rode draad wordt gevormd door drie liefdesaffaires, twee in het heden en één in het verre verleden. Het decor is het kunstenaarsmilieu van de jaren zestig. Opvallend zijn de stijl en het taalgebruik van Campert. Veel woorden worden fonetisch weergegeven (zie bijvoorbeeld de titel) en dit heeft een bijzonder komisch effect. De roman blijft na jaren nog steeds erg sterk, al is hij hier en daar duidelijk gedateerd. De schrijver is intussen niet wezenlijk van opvattingen en schrijfwijze veranderd, getuige zijn latere werk. Dit boek is kenmerkend voor een bepaalde literaire periode en niet alleen daarom zal het zijn plaats in de moderne Nederlandse letterkunde behouden Het verhaal van een Vlaamse boerenfamilie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de oorlog leven de Metsiers buiten de samenleving. Bennie en Ana zijn samen opgegroeid als kinderen van verschillende vaders en één moeder. Zij zoeken heil bij elkaar tegen de jaloezie van Mon en Moeder, tegen de zweverige praat van Jules, de onbetrouwbaarheid van dorpelingen en de onnozelheid van de Amerikaanse soldaat Jim Braddock. Tenslotte schiet Bennie deze - bij wijze van ongeluk – dood.

Campert, R

Het leven is verrukkuluk

Claus, H

DE METSIERS

Claus, H

DE GERUCHTEN

René Catrijsse, die drie jaar geleden plotseling verdwenen is, keert even onverwacht terug naar huis. Hij zegt weinig en ziet er ongezond uit. Hij blijkt een onbekende ziekte onder de leden te hebben en traumatische oorlogservaringen te hebben opgedaan als deserteur en huursoldaat in een Vlaamse kolonie in Afrika. Vanaf dat hij terug is, vinden er onverklaarbare gebeurtenissen plaats in Alegem, het dorpje waar hij woont. Uiteraard leggen de bewoners van het dorp een oorzakelijk verband tussen de terugkeer van René en de macabere gebeurtenissen

Coetzee, J

JONGENSJAREN

Autobiografische terugblik op Coetzees jeugdjaren, beschreven vanuit het perspectief van een opgroeiende jongen .De confrontatie met een ontluikende seksualiteit, de beginnende bewustwording van apartheid, en de ontdekking van de betekenis van boeken.

13

Coetzee, J.M

Portret van een jongeman

Coetzee (Kaapstad 1940) is een veelgelezen, veelbekroonde en hier regelmatig vertaalde auteur van geëngageerd literair werk. Dit nieuwe boek beschrijft het leven van een jonge Afrikaanse intellectueel die in Londen gaat wonen om een groot dichter te worden en meeslepend te leven. Welk talent hij ook heeft, niet het talent om te slagen. Coetzee beschrijft indringend het tragische leven van de naar inzicht zoekende man, die steeds meer de contouren van een schlemiel gaat aannemen. Zonder twijfel een intrigerend boek, al mist het de maatschappelijke relevantie die veel van Coetzees werk zo extra belangwekkend maakt. De uitgave is mooi verzorgd en de vertaling is goed.

Couperus, L

STILLE KRACHT

Couperus,L

NOODLOT

In Laboewangi op het eiland Java vindt een aantal onverklaarbare gebeurtenissen plaats. De inwoners wijzen die toe aan 'de stille kracht', een Indisch mysterie dat de mensen in zijn greep houdt.De resident Otto van Oudijck vindt de stille kracht maar onzin. Maar als hij een regent ontslaat omdat die zich op een feest onbeschoft gedragen heeft, vinden er plotseling vreemde dingen in zijn huis plaats Frank en Bertie zijn goede vrienden, Frank is erg rijk en woont in Londen, Bertie is erg arm en komt omdat hij geen geld heeft bij Frank wonen. Ze hebben een erg rijk uitgaansleven, en Bertie geniet van zijn vrijheid en zijn geld, maar ook Frank vind zijn op nieuwverworven vriendschap leuk. En zegt er daarom niks van dat Bertie zijn geld verbrast. Als ze op vakantie in Noorwegen zijn komen ze Sir Archibals en zijn dochter Eve tegen. Frank en Eve worden verliefd.

Daisne, J

DE TREIN DER TRAAGHEID

De hoofdpersoon wordt in de trein wakker en hij komt er achter dat behalve hij de hele coupé slaapt. Het licht in de trein is uit en buiten is het schemerig. Nadat hij een poosje rustig over van alles na heeft zitten denken gaat hij toch maar eens hier en daar kijken. Hij begint zich eenzaam te voelen en gaat op zoek naar een wakker persoon.

Delft, Rene van

Zolang het duurt

Literair debuut van de Nederlandse filosoof (1965). De twee hoofdpersonen zijn dikke vrienden als het verhaal begint. Ze zitten samen op de havo; ze gaan bij elkaar op bezoek, gaan samen liftend op vakantie en filosoferen over het leven, over meisjes. Maar een van hen haalt het examen niet; hij stopt met zijn studie tijdens het herexamen en vertrekt naar India. Het boek beschrijft hoe de achterblijvers het vertrek verwerken. Aardig verhaal dat zeker jongere lezers (leeftijdgenoten van de hoofdfiguren) zal kunnen aanspreken.

Dietz, Imre

Ik kom eraan

Prachtige debuutroman over vier mensen die door een onbezonnen moment in hun leven met elkaar verbonden zijn. Mirka, een jonge psychologiestudente van de Universiteit Utrecht, wordt hopeloos verliefd op de mooie donkere tangodanser Sebastian. Ondertussen maakt ze zich grote zorgen om haar favoriete neef Tom, die zwaar depressief is. Op haar manier probeert ze hem te helpen, maar hij wordt door hun onsympathieke knappe nichtje Ziggy in de armen van een obscure sekte gedreven. Ondertussen ontdekt Mirka een geheim van haar grote liefde. Dit blijkt verband te houden met de problemen uit het verleden van zowel Ziggy als Tom. Ook Mirka speelde in dat verleden een cruciale rol. Boeiend en beeldend geschreven psychologisch verhaal, dat zich afspeelt in een tijdsbestek van drie weken, waarbij langzaam ieders rol in een groot drama duidelijk wordt. Afwisselend verteld door de ik-persoon Mirka en de ikpersoon Tom. Schrijfster is psychologe en geeft met dit verhaal blijk van inzicht in wat een mens beweegt. Schuld, vergeving, lust en vriendschap spelen daarbij een grote rol

14

Dijkshoorn, Nico

Dijkzeul, L

Dis, A. van

Dis, A. van

De huisdichter van het tv-programma "De wereld draait door" presenteert hier in de vorm van korte interviews met betrokkenen het even plotseling verschenen als verdwenen voetbaltalent Kuif den Dolder. Kuif is een raadsel voor iedereen, introvert en onpeilbaar, maar een fenomeen met de bal. FC Uffelte (Drenthe) wint plotseling wedstrijd na wedstrijd en langzaam begint ook de rest van Nederland en zelfs AC Milan belangstelling voor hem te krijgen. En dan gebeurt een aantal dingen waardoor Kuif zich uit Uffelte en uit het voetbal terugtrekt. Ondanks de soms wat verwarrende hoeveelheid aan geinterviewden is dit een uiterst leesbaar, amusant en soms wat melig boek geworden. Uffeltenaren zullen zich waarschijnlijk niet herkennen in de wat platte dorpse gemeenschap waarin zij worden neergezet. Vooral voor mannelijke lezers De stille zonde Tijdens een reünie wordt de leraar Engels vermoord. Er zijn geen getuigen en de politie kan geen motief vinden. Oud-leerling David wordt op straat gezet als hij de zwangerschap van zijn vriendin niet accepteert. Meteen daarna zoekt hij contact met Eva, een jonge moeder. De politie vermoedt dat David meer weet van de moord, maar kan niets bewijzen. Intussen maakt de egocentrische David het leven van Eva tot een hel. Een spannend verhaal waarin veel aandacht is voor het privéleven van de hoofdrolspelers. Inspecteur de Vegter heeft moeite met het opbouwen van een nieuw bestaan na de dood van zijn vrouw. Eva heeft onverwerkte problemen uit het verleden en David heeft geheimen. Bij elke ondervraging zijn er heel kleine aanwijzingen; de ontknoping is echter een grote verrassing. Heel mooi verteld met veel aandacht voor details. De schrijfster is vooral bekend vanwege de vele kinderboeken van haar hand. DUBBELLIEFDE Tony is een jonge man op zoek naar zijn identiteit. Hij zoekt naar en experimenteert met zijn seksuele geaardheid, zowel met mannen als vrouwen. Ook de titel wijst in die richting en daarmee is 'Dubbelliefde' een van de weinige romans over biseksualiteit. Tony zoekt ook naar zijn intellectuele identiteit. Hij wil toneelspeler worden, maar zijn arrogantie speelt hem parten. Hij gaat studeren in het woelige Amsterdam en experimenteert ook met politieke ideeën en idealen in de jaren zeventig. INDISCHE DUINEN De ik-figuur, in Nederland geboren, is lid van een Indisch repatriantengezin dat zich met zijn Japanse-bezettingstijd-ervaringen in 'gastvrij' Nederland tracht te handhaven. Op de zoektocht naar zijn wortels stuit hij op feiten die hem zijn familie leren waarderen - met name zijn gehate gestorven vader. De tranen van Kuif den Dolder

15

Dis, Adriaan van

De wandelaar

Dis, Adriaan van

Tikkop

Dorrestein, R.

Dorrestein, R.

Midden in Parijs leidt de zestigjarige Nederlandse rentenier Mulder een zorgeloos bestaan, totdat op een dag een huis vol illegalen bij hem in de buurt in vlammen opgaat. Daarbij ontsnapt er ook een hond, die zich aan Mulder hecht. Door de wandelingen die Mulder nu met de hond gaat maken, ziet hij opeens de andere kant van Parijs: naast het toeristische, blanke, welvarende gedeelte zijn er de straten vol daklozen, junkies, bedelaars en vooral talloze illegalen. Een ontmoeting met een militante predikant zet de ongelovige Mulder verder aan het denken, en langzaam maar zeker begeeft hij zich in die andere wereld en zet hij zich in voor zijn kansloze medemensen (en dan vooral voor een paar specifieke individuen), hetgeen hem door de gevestigde orde niet in dank wordt afgenomen. Een zeer fraaie en subtiele roman die een knappe weergave biedt van een verschuiving in het perspectief van een vertegenwoordiger van de blanke bovenklasse en zo een van de grootste problemen van onze tijd zeer stijlvol (en vaak ook vriendelijk-geestig) behandelt zonder in pamflettisme te vervallen.

De hoofdpersoon, Mulder, die eerder in de in Parijs spelende roman De wandelaar (2007) optrad, keert terug naar ZuidAfrika. Als oppossant onder de naam Martin keerde hij zich in zijn studietijd tegen het apartheidsbewind. Omringd door nieuwsgierigheid, misdaad, corruptie en dieven woont hij in de Kaapprovincie en krijgt hij sympathie voor een drugsgebruiker. Hij probeert hem te laten afkicken. Dit mislukt. Hij neemt zich voor meer dan vroeger een 'menschenlezer' te worden, die kiest voor 'afstand, uit liefde'. Maar zijn drang om zich met de wereld te bemoeien wint het uiteindelijk. Van Dis schreef een overtuigende, moralistisch getinte geschiedenis over zijn 'geheugenreis' naar ZuidAfrika. De kern is dat hoop de enige rijkdom van de arme is. Een verhaal met levendige, elkaar vlot opvolgende gebeurtenissen en ontmoetingen, snelle dialogen, een uitstekende sfeertekening en treffende observaties. Mulder is een alias voor Van Dis. In de hoofdpersoon klinkt zelfspot door. Dit maakt deze roman van onheil, teleurstelling en mislukt idealisme zo lezenswaard. HET DUISTER DAT De zesjarige Loes groeit op in een vredig dorp, waar zij samen met ONS SCHEIDT haar moeder de oeroude, krakende pastorie bewoont. Vóór het huis spelen alle kinderen van het dorp in het gemeenteplantsoen, onder aanvoering van hun jonge, energieke heldin Loes. Voor hen schijnt altijd de zon, zelfs wanneer het regent. Maar dat verandert als de moeder van Loes wegens een onbegrijpelijke moord tot levenslang wordt veroordeeld. Geruchten en speculaties grijpen al snel om zich heen.. Niets is meer vanzelfsprekend, niemand is meer veilig. VERBORGEN GEBREKEN

Het gezin Jansen (ma Sonja (40), vriend Jaap, Waldo (16), Christine (10) en Tommie (4)) gaat op vakantie naar Schotland. "Oude vrijster" Agnes Stam (70) kruist hun pad terwijl ze op weg is naar het vakantiehuisje Port na Ba dat ze samen met haar vier -inmiddels overleden- broers opbouwde. Chris vermoordt haar broer Waldo op de kade van Oban). Chris en Tommie vluchten met Agnes mee naar het vakantiehuisje op het eiland Mull.

16

Dorrestein, R.

EEN HART VAN STEEN

Dorrestein, R.

BUITENSTAANDE RS

Dorrestein, R.

ZONDER GENADE De vijftienjarige Jem is verliefd, gaat met z'n vriendin naar de disco en wordt daar bij toeval doodgeschoten. Sindsdien slaapt zijn moeder Franka niet meer en wordt zijn stiefvader Phinus verteerd door wraaken schuldgevoelens. Tussen Franka en Phinus, die al veertien jaar een hecht paar zijn, is na Jems dood weinig over van enig gevoel van saamhorigheid en in hun verdriet raken ze steeds meer van elkaar vervreemd. In een poging iets van vroeger terug te vinden, gaan ze er een weekend tussenuit, maar het loopt heel anders dan gedacht. Mij zoon heeft een 'Roman van Dorrestein (1954) over de verhouding van de bijna seksleven en ik lees vijftigjarige Heleen met haar tachtigjarige moeder. Heleens mijn moede zelfstandige en fitte moeder krijgt een herseninfarct, waardoor ze dement en afatisch wordt, en in een verpleeghuis opgenomen moet worden. Deze gebeurtenis zet het leven van beide vrouwen op zijn kop, en brengt hun problematische moederdochter verhouding genadeloos aan het licht. Heleen bezwijkt bijna aan de druk: ze is plotseling mantelzorger voor haar moeder, terwijl ze thuis twee pubers heeft en een huwelijk dat in het slop dreigt te raken. Bovendien heeft ze behoorlijk last van de menopauze. De auteur beschrijft het leven van Heleen, dat in een soort spastische spagaat is terechtgekomen, op humoristische, licht sarcastische en emotioneel ingehouden wijze.

Dorrestein, Renate

Dorrestein, Renate

Zolang er leven is

Ellen van Bemmel, een 37-jarige patholoog-anatoom, is zwanger en moet vanwege een dreigende miskraam lange tijd het bed houden. Dat is het 'nu', maar in haar jeugd heeft Ellen een verschrikkelijk drama meegemaakt, dat haar hele leven tot nu beheerst. Haar jeugd in een opvanghuis, haar studententijd, haar Ellen van Bemmel, een 37-jarige patholoog-anatoom, is zwanger en moet vanwege een dreigende miskraam lange tijd het bed houden. Dat is het 'nu', maar in haar jeugd heeft Ellen een verschrikkelijk drama meegemaakt, dat haar hele leven tot nu beheerst. Haar jeugd in een opvanghuis, haar studententijd, haar relaties, alles is overheerst door wat ze als kind van twaalf heeft meegemaakt en niet kan verklaren: de dood van het hele verdere gezin, kort nadat ze een nieuwgeboren zusje vervloekte. Door haar studie begint ze te begrijpen wat de oorzaak ervan geweest is. Een jong gezin komt per ongeluk terecht in een afgelegen huis aan het water. Daar leeft een merkwaardig gezelschap: een oude, op vers bloed beluste dame, haar zoon de liefdesbrievenspecialist, twee identieke zusjes, een zwakzinnig kind en een onnozele knecht. Maar uiteraard is niemand wat hij lijkt te zijn…

Het boek van deze bestsellerauteur gaat, zoals ze zelf zegt, over hoe wij het hoofd bieden aan onzekerheden. Er worden tal van personages opgevoerd die allen met schokkende gebeurtenissen of veranderingen in hun leven worden geconfronteerd. De personages, die gegroepeerd zijn rondom drie vriendinnen en hun gezinnetjes, zijn goed uit elkaar te houden. Vier van de personages krijgen een eigen stem doordat Dorrestein het perspectief bij hen legt; onder hen een van de kinderen. Het leven staat al op losse schroeven door het onverwachte overlijden van een van de vriendinnen. Een tweede vriendin heeft plotseling een nieuwe partner met een draak van een dochter en de derde vriendin wordt kort daarna geconfronteerd met de verdwijning van haar baby. Dorrestein beheerst sinds haar debuut ''Buitenstaanders'' (1983) de kunst om op realistische wijze een kijkje te geven in het leven van de meest wonderlijke gezinnen. Ze doet dit overtuigend en met een flinke dosis spanning. Bovendien laat ze de lezer nooit achter zonder een sprankje hoop te bieden, waarnaar in de titel al wordt verwezen.

17

Michael

Dorrestein, Renate

Echt sexy

Renate Dorrestein las kort na elkaar twee bizarre krantenberichten en baseerde deze roman daarop. Hoofdpersoon is de 13-jarige Fiebie Koolveld. Als haar beste vriendin Sacha wordt vermist, loopt Fiebie van huis en school weg, niet alleen op zoek naar Sacha, maar ook vanwege een enge medescholier en de toestand thuis waar haar stiefvader het druk heeft met zijn nieuwe vriendin. Verhaal in hedendaagse spreektaal, in de ik-vorm, waarin een wereld wordt geschetst van loverboys, meisjes die verdwijnen, schooldrugsdealers en volwassenen die het te druk hebben om zich met hun kinderen te bemoeien. In recensies werd het vergeleken met 'The catcher in the rye'. Trouw: niet alleen een 'update' maar ook een feministische herschrijving van 'The catcher in the rye'. Maar niet zo meeslepend en ontroerend als dat boek, vond men verder. NRC Handelsblad: 'Zelfs lezers die gepokt en gemazeld zijn in het gruwelkabinet-Dorrestein zullen even moeten slikken. Fiebies avonturen zijn té krankzinnig om serieus te nemen.

Dorrestein, Renate

De STIEFMOEDER

Driessen, Martin

VADER VAN GOD

Roman over miscommunicatie in een samengesteld gezin. Claire Paagman vormt al twaalf jaar met haar man Axel en zijn dochter Josefien een stiefgezin. Claire is een beroemd quiltster, voor de ontvangst van een prijs is ze uitgenodigd in Engeland. Claire en Axel krijgen grote ruzie over een toevallig ontdekte afspraak in de agenda van Claire. Ze vertrekt alleen naar Engeland en komt niet terug, Axel krijgt thuis een ongeluk. De schijnbare harmonie lijkt voorgoed verdwenen, en allerlei problemen van stiefmoeders en stiefdochters spelen op. Het aardige van deze roman is dat deze uit drie delen bestaat, waarin niet alleen een perspectiefwisseling, maar ook een verandering van toon en stijl plaatsvindt. Deel een is geschreven vanuit het gezichtspunt van Claire, het taalgebruik is onderkoeld, kil en ironisch. Deel twee gaat over Axel, de toon is liefdevol en menselijk. In het gedeelte van Josefien (met veel puberjargon) volgt de ontknoping. Knap opgebouwde spanning, goede opgezette structuur, geschikt voor een breed publiek Deze tweede roman (na ‘Gars’, 1999) lijkt een persiflage, een frivoliteit, een absurde verbeelding van gebeurtenissen uit de Bijbel. Maar de ondertoon is ernstig. God schept het universum, ziet het met de mensheid fout gaan en trekt zich met zijn huishoudster in zijn hemel terug. Mozes’ diefstal van de Wet, God als verspieder in Jericho, Gabriëls bezoek aan Maria en Jozefs vlucht zijn hoogtepunten. God voelt zich eenzaam en mist een vader. Al ontvangt Maria Gods zoon, Jozef gaat zich Jezus’ vader voelen. Hij vlucht met Jezus om hem de kruisiging te besparen. De schrijver put uit Bijbelse taal en gebeurtenissen en geeft aan zijn verbeelding een uitwerking die aan de klassiek mythologische verhalen doet denken. De wending van het aardse naar het hemelse gaat moeiteloos. Driessens taal is zeer beeldrijk; humor en ernst wisselen elkaar soepel af. Briljant is de uitgewerkte metafoor van de duiker. Typeringen zijn raak, met goed evenwicht tussen religieuze en menselijke gevoelens. Het verhaal is vlot geschreven en spannend. Een schitterende verbeelding, al zal niet iedere gelovige deze aanpak waarderen.

18

Durlacher, J

DE DOCHTER

Durlacher, J

HET GEWETEN

Durlacher, J

De HELD

Durlacher, J.

Emoticon

De drieëntwintig jarige Max Lipschitz ontmoet de jonge Sabine Edelstein in het Anne Frankhuis. Vanaf dat moment horen ze bij elkaar, de gereserveerde Max en de door het verleden geobsedeerde Sabine. Tot Sabine na bijna anderhalf jaar schijnbaar zonder enige aanleiding verdwijnt. Vijftien jaar later zie hij haar terug in gezelschap van een beroemde joodse studiobaas uit Hollywood. Langzaam zal Max er achter komen dat de redenen voor haar verdwijning schokkender zijn dan hij ooit had kunnen vermoeden. Edna wordt aan het begin van haar studententijd in Amsterdam hevig verliefd op Samuel. Zo hevig, dat ze in zijn nabijheid maar moeilijk zichzelf kan zijn. Wanneer ze toch een relatie krijgen, houdt deze dan ook geen stand. Bij de beschrijving van haar ontwikkelingsgang speelt een belangrijke rol dat haar vader als joodse jongen de verschrikkingen van de holocaust heeft meegemaakt en overleefd. Wanneer blijkt dat ook Samuels vader dit lot ten deel is gevallen, vinden Edna en Samuel elkaar opnieuw. Nadat de joodse vader van een vrouw is overleden, worden zij en haar gezin slachtoffer van een aanranding en een nachtelijke gewapende overval. Dit gebeurt juist op het moment dat haar oudste zoon in de Verenigde Staten traint voor marinier in het Amerikaanse leger, een keuze die de vrouw moeilijk verdraagt. De keten van noodlottigheden verbindt de vrouw met de weggevallen overdreven bescherming waar haar vader haar altijd mee bejegende. In haar zoektocht naar de daders doet zij ontdekkingen die de misdaden verbinden met haar vader en zijn verhalen uit de Tweede Wereldoorlog en worstelt zij met woede en gewelddadige wraakgevoelens. Net als in ander werk van de Nederlandse schrijfster (1961), zoals De dochter (2000) en Emoticon (2004), speelt de tweedegeneratieproblematiek van joodse families een grote rol. Deze wordt hier verbonden met ideeen over goed en kwaad in een goed opgebouwd en spannend verhaal. Daarmee is deze uitgave met recht een literaire thriller te noemen, waarbij het bijvoegelijk naamwoord hier niet slechts een verkoopbevorderend versiersel is. Voor een breed literair geinteresseerd publiek In haar 3e roman schrijft deze bestsellerauteur opnieuw over de joodse geschiedenis. Maar dit keer gaat het niet over de holocaust en de tweede generatieproblematiek, zoals in 'Het geweten' en 'De dochter', maar over het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Ze verweeft het persoonlijke met het politieke door voor 2 verhaallijnen te kiezen. Enerzijds is dat de vriendschap tussen Ester en Lola, anderszijds het verhaal van Daniel, de zoon van Lola, en zijn „internetrelatie‟ met de Palestijnse Aisja. Er vinden aanslagen plaats en er vallen doden, de roman is opgebouwd als een thriller wat de spanning verhoogt. Toch krijgt het verhaal pas op zo‟n driekwart van het boek vaart. Dat komt doordat Durlachter de ruimte neemt om haar personages goed neer te zetten. Toch is ze er niet echt in geslaagd om een genuanceerd beeld te geven van de complexe problematiek. Haar stijl laat ook te wensen over: ze wijdt veel uit, met de nodige bijvoeglijke naamwoorden, vaagheid en vergezochte beeldspraak. Maar ongetwijfeld wordt dit boek een bestseller, mede dankzij de enorme aandacht die de media aan Durlacher schenken.

19

Een met Creutzfeld-Jacob besmette ex-rechercheur raakt diepgaand betrokken bij bizarre gebeurtenissen waarvan zijn geliefde slachtoffer dreigt te worden. Vakkundig geschreven ik-verhaal met een geraffineerd opgebouwde spanningsboog, zonder echte climax maar wel met een bizarre wending naar vampirisme. Uitgewerkt tegen de achtergrond van illegale vleeshandel, geloof in vampirisme en de ontwikkeling van experimentele vaccins, met vage lijnen naar actuele medische missers. De intrige blijft helder, met voldoende zijlijnen om de spanning gaande te houden en is vlot leesbaar door het ongecompliceerde taalgebruik. In de dialogen duikt af en toe een wat ruige woordkeus op. De personages worden net iets meer dan 'flat characters', met name de protagonist. Gesitueerd in desolaat Noord-Groningen. De derde roman van deze jonge Marokkaans-Nederlandse schrijfster (1974), die eerder al opzien baarde met haar expliciete seksscènes. Ook in deze roman ontbreken die niet. Samen met de vrijzinnige ideeën over de islam die door de hoofdpersoon worden verwoord, maken ze het waarschijnlijker dat het boek meer door autochtone dan door allochtone lezers gelezen zal worden. Terwijl het verhaal over Mina, een „afvallige‟ moslima, een emanciperend karakter heeft. Mina wordt door haar vriend verlaten, ze meldt zich ziek en raakt in een depressie. Via flashbacks wordt dan duidelijk wat haar jaren geleden is overkomen en waarom zij zich nu voordoet als een Nederlandse (genaamd Amelie). El Bezaz vertelt vlot en meeslepend en samen met Mina rollen we van het ene (seks)avontuur in de volgende bankhangsessie met haar vriendin. Geleidelijk aan krijgt Mina meer diepgang en ga je met haar meeleven. Het verhaal ontwikkelt zich tot een waar drama en had Mina aan het eind de ware gevonden, dan hadden we het ook nog chicklit kunnen noemen.

Ede, B van

DOODSTIL

El Bezaz, N

De verstotene

Elsschot, W

VILLA DES ROSES Deze roman is het resultaat van een observatie van de bewoners van een derderangs familiepension in Parijs. De liefde van Louise en Grünewald, maar vooral de conflicten tussen de bewoners beheersen het verhaal.

Emmerik, Gerard van DE KIPPENJONGEN

In de nieuwe roman van Gerard van Emmerik (1955) wordt een jongeman na geweldpleging door zijn ouders op een afgelegen kippenboerderij geplaatst. Hij ontmoet in zijn eenzame bestaan een jongere vrouw Noor (ook getekend door het verleden, maar met verlangens) en trouwt haar. Zij leven in isolement, omringd door kippen; de zwijgzame man en de jonge vrouw. Heel beperkt laat de man zijn vrouw vrij. Na een terloopse chirurgische rechtzetting en na een andere man ontmoet te hebben, raakt Noor zwanger. Een kind wordt geboren en Noor stort zich op hem. Met het kind is iets mis; hij heeft een geheimzinnige bult, die hem ieder ogenblik noodlottig kan worden. De zwijgzame man trekt de uiteindelijke conclusie en verdwijnt. Noor stort zich nog vollediger op haar kind. Deze roman in vier afdelingen over gebondenheid en vrijheid omspant een lange tijd, wel anderhalf leven. Onnadrukkelijk voegt Van Emmerik verhaalelementen toe. De stijl is precies en bevat veel ingehouden dreiging; het is een originele roman die je onder de huid gaat zitten. Goed geschreven, met bijzondere

20

zeggingskracht.

Enquist, A

HET GEHEIM

De pianiste Wanda Wiericke heeft zich teruggetrokken in een bergdorp in de Pyreneeën. De man met wie zij dertig jaar geleden een tijd getrouwd was en die zij verlaten heeft omdat zij voor de muziek koos, komt achter haar verblijfplaats. Op weg naar een congres in Spanje besluit hij haar op te zoeken Het verhaal verteld de jeugd van Wanda, haar hartstocht voor de muziek, haar familieleven, het geheim rondom haar geboorte.

Enquist, A

HET MEESTERSTUK

Een vrouw van middelbare leeftijd is in een huwelijkscrisis verzeild geraakt; ze is welzijnswerkster, wat ook al heel wat gepsychologiseer met zich meebrengt. Zij en haar ex-man, een kunstschilder, hebben een tienjarig kind verloren Verder wordt de roman bevolkt door de stokerige moeder van de schilder en zijn bijzonder jaloerse broer.

Enquist, Anna

De thuiskomst

Historische roman van de populaire Enquist [1945] over het leven van Elizabeth Batts [1741-1835], de vrouw van de beroemde ontdekkingsreiziger, kapitein James Cook. Enquist romantiseert het leven van Elizabeth met behulp van historische feiten. Batts' zeemansvrouwenleven valt uiteen in een leven met, een leven zonder en een gedeelte wachten op "de thuiskomst" van James. Uiteindelijk overleeft ze zowel haar man als haar zes kinderen en blijft alleen achter. De lezer krijgt een goed beeld van haar eenzaamheid. James is soms jaren van huis, terwijl zij alleen in Londen achterblijft en haar gezin draaiende houdt. De roman lijkt in het heden te spelen, Elizabeth heeft het gevoelsleven van een hedendaagse moderne vrouw. Hierdoor is het verhaal psychologisch sterk maar komt de historische component minder uit de verf. 'De thuiskomst' is met veel inlevingsvermogen en oog voor detail geschreven vanuit het vrouwelijk perspectief. De stijl is beeldrijk en uitgesproken literair. Er valt veel te genieten in dit boek dat geschikt is voor een groot (vrouwelijk) publiek.

Enquist, Anna

CONTRAPUNT

In 'Contrapunt' vertelt zij het aangrijpende verhaal van het verlies van haar dochter door een ongeluk. Een vrouw wijdt zich aan het instuderen van de Goldbergvariaties van Bach. Ieder hoofdstuk wordt ingeluid door de muzieknotatie van de opeenvolgende variaties. Elk muziekfragment roept bij de vrouw herinneringen op. Herinneringen aan haar eigen geschiedenis als pianiste en schrijfster, aan haar gezin, haar moederschap en aan haar overleden dochter. Hiermee vervlochten is het verhaal van Bach die de Goldbergvariaties componeerde na de dood van een volwassen zoon. Dit spiegelverhaal geeft de roman de diepte van een contrapunt. De compositie van het boek is strak als de muziek van Bach. De emoties zijn beteugeld door de taal en de 'vertaalde' muziek. Dat geeft het verhaal de spanning en de dynamiek van een levende herinnering.

21

Enquist, Anna

De VERDOVERS

Enter, Stefan

Lichtjaren

Enter, Stefan

Spel

De nieuwe roman van Anna Enquist is gecomponeerd in sonatevorm: expositie, doorwerking, reprise, coda. Voor dit boek heeft Enquist deelgenomen aan het project 'Schrijver op de afdeling' van het VU Medisch Centrum. Zij koos voor het meelopen op de afdeling anesthesiologie. Een familieroman, die tegelijk speelt met het genre van de doktersroman, is hieruit voortgekomen. Een psychiater, die zijn vrouw verloren heeft, hervat zijn praktijk en krijgt een student in leertherapie. Die student komt later in stage bij de zus van de psychotherapeut, een anesthesiologe. De disciplines van doorvoelen en benoemen versus verdoven komen tegenover elkaar te staan. Benaderwijze van de omgang met leed en pijn worden neergezet binnen een familie en relatie constellatie - er is een overmaat aan familieleed. Professionaliteit wordt met voeten getreden doordat mensen de grenzen van het particuliere overschrijden. Een opvallend licht geschreven roman, ondanks veel medisch jargon, met een zware thematiek, die zicht geeft in de medische wereld. Een indringend en belangrijk boek. Als de natuurkundige Nils Groede aan de vooravond van zijn promotie een bekende van jaren geleden ontmoet, maakt dat herinneringen los aan zijn relatie met de pianiste Hella Roukens. Met veel nostalgie en spijt blikt hij uitgebreid terug op een voorbije liefde en komt tot hij tot de wrange conclusie dat hij als bètaman te gevoelsarm, analytisch en monomaan is geweest om deze kostbare liefde in stand te houden. Lichtjaren is hij verwijderd gebleven van zijn gevoelens voor haar. De roman gaat over een overbekend thema: hoe iemand via een queeste probeert zijn problemen (menselijk tekort, problematische relaties) op te lossen. In gedragen volzinnen en vele uitweidingen wordt ook een beeld opgeroepen van allerlei milieus, zoals gedreven musici, brallerige studenten, wereldvreemde sterrenkundigen, welgestelde families, buitenissige familieleden en brutale restaurantbezoekers. Nils Groede lijkt met zijn ondoordringbaarheid en geringe daadkracht op de vele jongens en jongemannen in Enters debuut, de verhalenbundel 'Winterhanden' (2000). De vele bewonderaars daarvan zullen in 'Lichtjaren' waarschijnlijk die kernachtige stijl missen.

De schrijver tekent in elf episoden op een subtiele manier de ontwikkelingsgang van een jongen naar volwassenheid. Voor elk jaar een hoofdstuk. Op zijn negende verliest de hoofdpersoon, Norbert, de vriendschap van een Afrikaan. En op zijn negentiende begraaft hij zijn grootmoeder met wie hij een bijzondere band had. Tussen beide gebeurtenissen: emoties, herinneringen en teleurstellingen. Er is bij de hoofdpersoon vooral sprake van een duidingsproces van tegenstrijdige gevoelens. Voor zijn identiteit en verlangen naar zekerheid kon Norbert op zijn negende nog geen woorden vinden (in het beeld van de taalbarrière met de Afrikaan), maar tijdens de uitvaart van zijn grootmoeder blijkt dat hij zichzelf geworden is. Elke episode legt een ander accent. Naarmate de roman vordert wordt de afstand tussen verteller en hoofdpersoon kleiner. Bijzonder is de ingehouden stijl van de roman. Op het eerste gezicht afstandelijk, maar ieder detail is feilloos toegesneden op de 22

ontwikkeling van de jongen. De ingehouden toon verleent aan de roman een sfeer die vanaf de eerste bladzijde boeit.

Enter, Stephan

GRIP

Entius, Yolanda

Rakelings

Entius, Yolanda

De GELUKKIGEN

Vier alpinisten (Paul, Vincent, Martin en Lotte) hebben in hun studententijd in de Noorse Lofoten enkele klimtochten gemaakt. Ze zijn elkaar uit het oog verloren en komen na twintig jaar bijeen voor een reunie in Wales. Paul en Vincent reizen samen met de Eurostar door de Kanaaltunnel en worden aan de overzijde opgewacht door Martin en Lotte, inmiddels getrouwd. Via hun herinneringen en gesprekken wordt duidelijk dat er tijdens een van die tochten iets ingrijpends is gebeurd, dat hun levens op dramatische wijze heeft gestuurd. Uit de wisselende perspectieven in de vier delen blijkt dat de drie totaal verschillende mannen gefascineerd zijn (geweest) door de cynische, stuurse Lotte, die een hoofdrol speelt in de twee cliffhangers. Deze alpinisten- en reunieroman is spannend, prachtig geschreven, heeft haarscherpe observaties, boeiende personages, een feilloze compositie en existentiele thema's, over bereikbare onsterfelijkheid, de waarde van vriendschap, het gevaar om risico's te nemen en 'grip' te verliezen en de onmogelijkheid om terug te gaan naar 'vroeger'. In een woord: fenomenaal! 'Rakelings' is een roman opgebouwd als uit scènes in een toneelstuk. Begrijpelijk, daar de schrijfster (1961) ook actrice, scenarist en regisseur is. Hier laat ze het lot aan het werk zien als regisseur. De verschillende hoofdpersonen worden verbonden als in een rondedans. Ze hebben gemeen dat ze allen in hun leven zwaarder dan gemiddeld geslagen worden: de goedige Theo, de autistisch aandoende Maria, de onhandige Douwe, de zoekende Mark, de moedige Lisa. Het verrassende is dat door alle beschreven ellende heen de toon heel optimistisch blijft; duidelijk is hier een schrijfster aan het woord die positief in het leven staat. Een bijzondere debuutroman. In het derde boek van Yolanda Entius komen personages uit haar eerste roman 'Rakelings', die in 2006 de Selexyz debuutprijs kreeg, weer terug. De roman draait om een aantal inwoners van het dorpje Broekmeer. We volgen de ouders van een stel jongetjes dat samen in een voetbalteam zit. Het team maakt een busuitstapje in de Alpen van Italie, en de bus verongelukt. Een van de jongetjes overleeft het

23

niet. Alle dorpsbewoners gaan hier op hun eigen manier mee om, de een ontspoort een stuk harder dan de ander. Entius is van oorsprong scenarioschrijfster. De kracht van visueel zeer beeldend vertellen buit ze ook in dit boek weer ten volle uit. Mooi en akelig Epskamp, Jaqueline

DE KRING

Februari, M

De literaire kring

Franke, H

UIT HET NIETS

Nadat de moeder van Tes op haar veertigste verjaardag in Maastricht aan een bijensteek in haar mond is gestorven, moet Tes (14) wonen bij de vader die ze amper kent, in een christelijk vissersdorp bij Kampen. Daar blijft ze een buitenstaander en wordt ze op school gepest. Ook omdat haar gelovige vader directeur van de visfabriek is, waar veel dorpsbewoners werken. Met een buurjongen ziet ze dat veel klasgenoten samenkomen in de 'IJskelder' in het bos en daar de cultus van Ichtus vieren onder leiding van oudere leerling Geert-Jan, waarbij contact met doden mogelijk is. In de hoop met haar moeder te kunnen praten, zoekt Tes contact met de vreemde Geert-Jan en wordt Afgezant in de Ichtuskring, met grote gevolgen. De scenarioschrijfster en docent aan de Filmacademie debuteerde met de succesvolle, verfilmde roman 'Stellenbosch'*. In deze tweede roman zijn verhaal en spanning uitstekend opgebouwd, worden Tes en haar gevoelens erg goed beschreven en is de sfeer in het dorp bijna voelbaar. Donkere omslagfoto in kleur van een tiener met hond bij avond. Kleine druk en ruime interlinie. Eerder publiceerde de filosofe, ethica en columniste al enkele boeken, maar dit is haar eerste klassieke roman. Het werd onverwacht een bestseller; het is dan ook een lekker leesboek, luchtig geschreven met een serieus onderwerp. Uitgangspunt is een waargebeurd glycerineschandaal in de jaren ‟90, waarbij 80 Haïtiaanse kinderen overleden door een vergiftigd bestanddeel in een hoestdrank, dat was geleverd door een Nederlands bedrijf. In vijf afdelingen beschrijft Februari het leven in een dorp waar dit schandaal zich jaren geleden afspeelde. De spanning wordt in het verhaal gebracht met de komst van de schrijfster Ruth Ackermann, dochter van de verantwoordelijke in het schandaal. Een van de hoofdpersonen is Teresa Pelikaan, dochter van de oprichter van de literaire kring, waar de notabelen van het dorp lid van zijn vanwege het sociale netwerk. De auteur weet haar en enkele andere personages op een onderhoudende wijze geloofwaardig neer te zetten. Het verhaal bevat ironie en humor afgewisseld met filosofische gedachten over verantwoordelijkheid, schuld en onverschilligheid. Ingekaderd tussen een prachtige moderne scheppingsmythe - "We baarden een jongen en noemden hem ik" - en het apocalyptisch einde van de Twin Towers staat het verhaal (in de ik-vorm) van de auteur als kind, puber (Groningen) en student (Amsterdam), met het accent op de jaren vijftig tot tachtig van de 20e eeuw. In het laatste hoofdstuk legt de auteur (1948; in 1998 winnaar van de AKOliteratuurprijs voor 'De verbeelding') een link naar het tweede deel van de 'doorlopende roman' (romancyclus) onder de koepeltitel 'Voorbij ik en waargebeurd'. Het zijn mooie, hilarische verhalen over zijn schoolvriendjes Jan Schut ("zijn moeder heeft geen kut"), Freddie 'de sluiploper' en schele Henkie. Over medestudent en salonsocialist Sebastiaan van Hoogt, en over de vrouwen met wie hij seksualiteit en liefde ontdekt, met name Ilonka. Opvallend: veel

24

Gronings dialect, veel filosofie (Parmenides), veel stukken in een klein lettertje, en soms een gedicht. De tekst is wellicht wat fragmentarisch te noemen, maar door de krachtige en heldere stijl, samen met het al genoemde kader, is toch sprake van een boeiende literaire compositie. Friedman, C.

TWEE KOFFERS VOL

Gardijn, Petyer du Nachtzwemmen

Gerritsen, E

DE KLEINE MIEZERIGE GOD

Het verhaal speelt zich af in de jaren '70 in Antwerpen. Chaja, een joodse filosofiestudente, werkt als kinderoppas bij het chassidische gezin Kalman en hecht zich erg aan de kleuter Simcha. Als ze een week niet bij de Kalmans mag komen, omdat ze ruzie heeft gemaakt met de antisemitische conciërge, verdrinkt Simcha. Is dit Chaja's schuld? Chaja's vader zoekt een koffer met herinneringen aan Berlijn, de stad die hij in de jaren '30 ontvluchtte. Dit romandebuut voert terug naar een Nederlands dorp aan het begin van de jaren tachtig. De verrichtingen van Antonie Rauhfaser, een 17jarige middelbare scholier, tijdens zijn examenjaar worden gevolgd. Zijn vader is kort daarvoor overleden en dat probeert de jongen te verwerken. Omringd door klasgenoten die luisteren naar welsprekende namen als Zaadje, Begrafenisondernemer en Aboriginal, ondergaat hij de typische en betrekkelijk richtingloze middelbare scholieren problematiek. Zich losmakend van het christelijke geloof, voert hij eigenzinnige discussies met zijn vrienden, niet zelden op onverwachte plaatsen. Er is een liefde tot een onbereikbaar meisje; seksuele contacten met een minder begeerd meisje en er is de moeder die een nieuwe relatie aangaat met een ergernis verwekkende indringer. De couleur locale en het straatrumoer van de jaren tachtig hadden in deze roman indringender opgeroepen kunnen worden. Het einde van de roman is opmerkelijk

In haar derde roman kruipt de jonge Nederlandse schrijfster (1972) van o.a. Normale dagen (2005) in het hoofd van de jonge Dominique. Dit personage is recent verhuisd naar Amsterdam, haar vader is overleden en haar moeder heeft Alzheimer. Ze lijdt onder haar eenzaamheid en om een getuige te hebben van haar goede daden, roept ze de kleine god in het leven, tegen wie ze spreekt maar die nooit ingrijpt. Ook niet als haar onheil boven het hoofd hangt, zoals een doodgeboren zoontje, wat maakt dat ze hem een miezerige god gaat noemen. Dominique raakt ook in de ban van (vaak religieuze) bluegrassmuziek, het is echter geen roman over geloof, maar over relaties. Zowel in haar relatie met de oude buurvrouw als met de oerlelijke vader van haar kind is het contact problematisch omdat het bij Dominique veel vragen oproept over hoe écht het contact is en haar rol daarin. Haar universum is soms ondoorgrondelijk voor de lezer, maar ondanks alle kommer en kwel valt er ook wat te lachen. Gerritsen - met haar achtergrond als toneelschrijver - is bovendien sterk in het uitwerken van scènes en dialogen

25

Als Coco en haar moeder Elisabeth elkaar op een dag bij toeval tegen het lijf lopen, vertelt de moeder tussen neus en lippen door dat ze niet lang meer te leven heeft. Coco voelt zich verantwoordelijk en trekt bij haar moeder in. Terug in het ouderlijk huis pakt Coco haar oude drankgewoontes weer op. Hoelang verdraagt de zieke Elisabeth haar dochter om zich heen? Esther Gerritsen (1972) debuteerde in 2000 met de verhalenbundel Bevoorrecht bewustzijn. Daarna volgden onder andere de Wat ging er mis met de succesvolle t.v.-kok Art Troost? Hij zit doodziek en heel misselijk op de wc op het Normandische kasteel: de locatie waar zijn televisieshow “Sterallure” wordt opgenomen. Die beroerde situatie is tevens de metafoor voor alles wat mis is en nog verder mis zal gaan. In deze roman waarin de hoofdstukken de titels dragen van oersmaken als bitter, zout, zoet, zeep, zuur en bloed, komen bij Troost in flashbacks allerlei zaken uit het verleden terug. De verhouding met zijn vader, ook een sterkok, zijn ex-vriendin Andrea, mensen van de t.v. ploeg enz. De opnames voor deze laatste aflevering lopen niet lekker: de twee uitgenodigde gasten werken nauwelijks mee, de Franse boeren zijn in staking, dus stopt de bevoorrading, en de kok van de kasteelkeuken waar de opnamen plaatsvinden, weigert iets af te staan van zijn voorraad. Dan komt de brief van Michelin die meldt dat Troost zijn twee sterren kwijtraakt. Al die misère levert een vermakelijke, goed geschreven, boeiende roman waarvoor Giphart zich uitstekend documenteerde en die tot nu toe een van zijn beste is.

Gerritsen, Esther

DORST

Giphart, Ronald

Troost

Giphart, R

IK OMHELS JE Het slot van de roman Giph bleef de gelijknamige hoofdpersoon MET 1000 ARMEN gedesillusioneerd achter, walgend van vrienden, vrouwen en literatuur. Vijf jaar later, bij aanvang van de roman Ik omhels je met duizend armen, heeft hij zich volledig hersteld. Zijn werk is een succes, zijn vriendin Samarinde is arts en wondermooi, en met een uitgelaten groepje film fleur vertrekt hij naar het eiland La Palma voor een korte vakantie. Met schaamte bericht Giph aan een goede vriend volmaakt gelukkig te zijn, ondanks het overlijden van zijn zieke moeder. Maar wat is de houdbaarheidsdatum van geluk?

Giphart, Ronald

IJSLAND

Giph is tekstschrijver en side kick van een cabaretgroep. Op het eerste gezicht handelt deze roman, -geschreven in de briefvorm en gericht aan de lezer-, over het wel en wee van de cabaretgroep tijdens een vakantie op IJsland. In flashbacks wordt het werkelijke verhaal verteld: het vertrek van Giphs geliefde, de ontmoeting in Friesland met de zwangere Teaske, haar intrek in zijn woning en de ziekenhuisperiode van het pasgeboren kind. Het verhaal gaat vooral over de zich ontwikkelende vadergevoelens bij Giph. Op ingenieuze wijze zet de schrijver de belevenissen en de losbandigheid van de cabaretgroep tegenover de liefdevolle zorgzaamheid van Giph voor moeder en kind. Giphs zelfverklaarde vaderschap en de beklemmende gebeurtenissen rond de ernstige ziekte van het kind vormen hoogtepunten in het verhaal. Deze ontroerende roman is ook een hoogtepunt in Gipharts schrijverschap. Van de vrouwenversierder Giph naar de zorgzame, maar eenzaam achterblijvende vader. Een roman vol humor, inlevingsvermogen en gevoel voor

26

dramatiek. Een ijzersterke, openhartige Giphart.

Glastra van Loon, DE K PASSIEVRUCHT

Het verhaal gaat over de zoektocht van een vader die ontdekt dat zijn zoon zíjn kind niet kan zijn. De moeder van het kind is inmiddels overleden. Op zoek naar de biologische vader ('de dader') neemt de verteller de lezer mee op een reis door zijn verleden Hij zal antwoorden moeten geven op vragen die hij liever nooit had gesteld. Wat weet je eigenlijk van degenen die je liefhebt? Hoe goed ken je hen die je het meest na zijn…

Glastra van Loon, LISA‟S ADEM K

De drie hoofdpersonen van Lisa's adem hebben één ding met elkaar gemeen: het gemis van Lisa. Voor haar vriendje Talm was zij zijn eerste liefde, voor haar moeder Sophie was zij haar enige kind en voor Sebastiaan, de stiefvader, is zij het geheim waaraan hij ten slotte te gronde gaat. Lisa is zeventien als zij tijdens een vakantie in Frankrijk spoorloos verdwijnt. Is zij ontvoerd? Heeft ze zelfmoord gepleegd? Of is ze weggelopen?

Groen, E.

DE BRUIDSKOGEL De hoofdpersoon Era, studente geschiedenis uit de hoofdstad Tirana, wordt verscheurd door haar gevoelens voor twee mannen, Enerzijds Arben, de opportunist en pragmaticus die in het nieuwe, kapitalistische Albanië een kans ziet geld te verdienen; anderzijds Skënder, een jongen uit het 'achterlijke' Noord-Albanië, waar (net als overigens in Kosovo) eeuwenoude tradities (familievetes en bloedwraak) worden hooggehouden. Era's reis naar het noorden van Albanië is niet alleen een persoonlijke zoektocht naar liefde, maar ook en bovenal het zoeken naar een antwoord op de vraag in hoeverre oude wetten en gebruiken in de moderne tijd nog betekenis hebben.

Groot, Karin de

SCHADUWBAARHEID

Kan een liefdevol leven één grote leugen blijken te zijn? De 22-jarige Fenne ontdekt dat haar moeder al tien jaar een geheim leven leidt. Ze heeft haar gezin in Nederland, maar woont tegelijkertijd samen met een man in Engeland, een alleenstaande vader die haar steun en zorg hard nodig heeft. Vanaf dat moment staat Fenne voor de keuze: spreken of zwijgen? Wat zal de waarheid aanrichten in de levens van de betrokkenen, die tot dan toe gelukkig waren? En is houden van nog wel oprecht als een leven uit leugens bestaat? Karin de Groot, die in 2008 succesvol debuteerde met Geheime visite, heeft van deze complexe problematiek een helder, spannend en meeslepend verhaal gemaakt. Ze velt geen oordeel, maar door de personages dicht bij de lezer te brengen, laat ze de dilemmas pijnlijk scherp zien.

27

Grunberg, – Arnon

Grote jiddische roman

Grunberg, A

DE ASIELZOEKER Een beetje humaan uitbuiten, daar doe je mensen een groot plezier mee. Christian Beck, vertaler van gebruiksaanwijzingen, ontdekt alternatieve vormen van geluk en liefde. 'Hoe lang bent u nu al precies asielzoeker?' vraag Beck aan de nieuwe man van zijn vrouw. 'Zo ongeveer vanaf mijn vijftiende.' 'U was dus een minderjarige asielzoeker, nu bent u een meerderjarige en als het straks zo doorgaat bent u een bejaarde asielzoeker. Uitstekend. Prima. De mensen die er het vroegst mee beginnen gaan er het langst mee door, dat zie je in vrijwel elke beroepsgroep.' FANTOOMPIJN Mehlman, geboren in Amsterdam, woonachtig in New York (elke gelijkenis met bestaande personen berust op toeval), maakt van zijn leven een totale puinhoop: zijn huwelijk met 'de sprookjesprinses' is een aaneenschakeling van bizarre scènes, hij verslijt een aantal vriendinnen, teert op de voorschotten van boeken die nooit verschijnen en heeft uiteindelijk succes met een boek dat hij niet had willen schrijven en waarvan hij de inhoud heeft overgeschreven uit de aantekeningen van een oude joodse vrouw.

Grunberg, A

De in Basel wonende hoofdpersoon in de nieuwe roman van Grunberg, van wie de grootvader een 'hardwerkend' SS-er was, wil het lijden van de joden doorgronden en zal zich opwerpen als hun trooster. Hij krijgt een homosekuele relatie met een orthodoxe joodse jongen (met wie hij in vrije uren 'Mein Kampf' in het Jiddisch vertaalt) en laat zich -amateuristisch- besnijden. Gruwelijke scènes levert dat op. Hij verliest een teelbal die -op sterk water en in een potje meegevoerd - bekend zal worden als 'Koning David' en een eigen leven zal leiden. Er zijn familiale ongemakken, ruig stadsgeweld, seksuele heftigheid, een oponthoud in Amsterdam. De duizelingwekkend absurde wendingen en ideeën voeren hem ten slotte naar Israël, waar hij als populistisch politicus (de vertelde tijd gaat hier met sprongen voorwaarts) de verlossing van de Joden op macabere wijze zal bewerkstelligen. Deze dikke roman is absurd, komisch, gruwelijk en macaber, provocerend en tartend en tegelijk daar kun je niet om heen- meesterlijk.

Grunberg, A

FIGURANTEN

Belevenissen van een onafscheidelijk trio dromers, ik-figuur Ewald Stanislas Krieg, bon vivant Michael Eckhardt alias Broccoli en de Argentijnse 'actrice' Elvira Lopez. Een hoogtepunt is het bliksembezoek van de getraumatiseerde joodse ouders van Broccoli. Gaandeweg blijkt hun beider achtergrond de voornaamste factor te zijn bij de band tussen Krieg en Broccoli

Grunberg, A

BLAUWE MAANDAGEN

Het verhaal behandelt enkele jaren uit het leven van een jongeman, een ware antiheld. Het eerste deel beschrijft zijn bestaan op de middelbare school, de relatie met zijn vriendinnetjes en het joodse gezinsleven. Het tweede deel van de roman vertoont een aanmerkelijk grauwere sfeer. Het leven van de hoofdfiguur bevat twee constanten: alcohol en hoeren. Deze twee vermogen echter geen oplossing te bieden voor zijn eenzaamheid en radeloosheid.

28

Grunberg, A

Tirza

Grunberg, A

ONZE OOM

Grunberg, Arnon

HUID EN HAAR

Grunberg, Arnon

DE MAN ZONDER ZIEKTE

Jörgen Hofmeester, gescheiden, vader van twee dochters, redacteur bij een gerenommeerde uitgeverij, in het bezit van een groot huis in Amsterdam-Zuid, is bezig met de laatste voorbereidingen voor het eindexamenfeestje van zijn oogappel, zijn alles: zijn jongste dochter Tirza, die hij al jaren lang alleen opvoedt. Ogenschijnlijk is alles onder controle, in werkelijkheid is hij bezig de controle over zijn leven te verliezen: het beest is los. Hofmeester verloor zijn kapitaal, onlangs ook zijn baan en 'de echtgenote' die hem een aantal jaren terug inruilde voor een ander is onverwacht teruggekeerd. En nu staat oogappel Tirza op het punt naar Afrika te vertrekken met haar nieuwe Marokkaanse vriendje, die in Hofmeesters ogen als twee druppels water lijkt op de terrorist Mohammed Atta. Het begin van een reeks onafwendbare, dramatisch eindigende gebeurtenissen. Schitterend gecomponeerd en geschreven, grootse, tragikomische literaire roman waarin Grunberg (1971) zichzelf overtreft. De laatste hoofdstukken spelen zich af in Namibië, waar Grunberg een aantal keren heenreisde voor dit boek. Op 31 juli 2006 opende de auteur de weblog www.tirza.nl waarin Tirza schreef over haar leven, de roman bekijkt de gebeurtenissen vanuit Hofmeester. www.arnongrunberg.com Een meisje in een Zuid-Amerikaans land komt terecht in de turbulentie van de strijd tegen een rebellenbeweging.

In de nieuwe, overrompelende roman van Grunberg bezoekt een monomane econoom een Holocaustconferentie in Duitsland. Roland Oberstein heet hij; gescheiden, een kind, werkzaam als universitair docent in Fairfax. Op de conferentie ontmoet hij Lea Ranzenhofer die de biografie van Auschwitz kampcommandant Hoss schrijft. Oberstein, Lea, hun partners worden gevolgd in hun promiscue betrekkingen. Copulerend rollen de personages over elkaar heen. Wanneer Oberstein ter wille van zijn zoon een semester naar Nederland gaat om aan de Rechtenfaculteit in Leiden te doceren, gaat Oberstein (tegen wil en dank) een relatie aan met een studente - en dan gaat het mis. Hij maakt zichzelf Grunbergiaans onmogelijk. De wereld van deze bubbeldeskundige (Adam Smith kenner en vrije markt denker) spat uit elkaar. Er is veel slapstick in dit boek; het maatschappelijke en culturele leven in Nederland wordt belachelijk gemaakt. De Holocaust is bij voortduring op de achtergrond. Een ongewone en grote roman. Opnieuw is Grunberg erin geslaagd spelenderwijs grote thema's aan te snijden Hoofdpersoon in de nieuwe roman van Arnon Grunberg is een empathische architect, Samarendra Ambani, een Zwitser van Indiase afkomst. Hij woont in Zürich, samen met zijn moeder en een door spierziekte gehandicapte zus. Hij heeft een bijna perfecte vriendin, op een klein snorretje na. De naïeve architect doet mee aan een competitie om een operagebouw in Bagdad te ontwerpen. Hij wordt gevangengenomen, vernederd, maar komt na interventie van het Rode Kruis en de Zwitserse ambassade vrij. Het tweede deel van deze roman spiegelt het eerste. Hij gaat naar Dubai om een grote

29

bibliotheek te ontwerpen met daaronder een bunker. Ook in het tweede deel wordt de architect overgeleverd aan onberekenbare autoriteiten. De afloop kan niet verraden worden, maar het is een weergaloos spel dat Grunberg speelt op (spannend) verhaalniveau; een spel met spiegelingen, met identiteit, met waarheid en met wat zichtbaar is en wat niet De Amsterdamse Noëlle Vermaar heeft een weinig succesvolle film gemaakt, waarin zij zichzelf en haar familieleden portretteert: een excentrieke oma, een godsdienstwaanzinnige tante, een nymfomane oom, een 'idiot savant' en een verslaafde moeder. Aan dit gezelschap, waarin de kleine Noëlle opgroeide, is zij 'als met een elastiek' verbonden. Om haar eigen ik te ontwikkelen, om zich te 'ontpersoonlijken' en een nieuw mens te worden, moet zij zich van hen losmaken, maar haar pogingen daartoe mislukken, niet in de laatste plaats door het kritische commentaar van haar alter ego Inborsteling. De auteur (1973, Barsingerhorn) debuteerde in 2000 met de zeer gunstig ontvangen roman 'Oneetbaar brood', genomineerd voor de Longlist AKO Literatuurprijs en de Libris Literatuurprijs. Haar tweede roman, opnieuw met filosofische inslag en een sterke vermenging van droom en werkelijkheid, dreigt te ontsporen in te expliciete beschrijvingen van innerlijke crisis en een teveel aan moedwil en misverstand. Op het omslag een zwartwitfoto van een naakte vrouw; belettering in paars en groen.

Haakman, Floor

De inborsteling

Haasnoot, – Robert

De heugeling

Het vissersdorp Zeewijk (Katwijk) en zijn geschiedenis vormen de basis van de verhaallijnen in deze roman. De hoofdpersoon/verteller is de heugling, de dorpshistoricus die soms nogal geheimzinnige verhalen vertelt aan iemand die onschuldig in de gevangenis zit voor een daad die pas aan het eind van het boek openbaar wordt. Componenten van die verhalen zijn onder andere de impact die een groep onheilspellende raven heeft die in het dorp is neergestreken, een gemeenschappelijke droom die vele dorpsgenoten hebben, het leven van een excentrieke oud-Indischman in een witte villa op het hoogste duin. Overal doorheen speelt ook het zwaar orthodoxe gedrag van nogal wat dorpelingen, beschreven in de veelvuldig gebruikte 'Tale Kanaäns'. Enigszins chaotisch is de eindindruk wel, maar de manier waarop het een en ander is opgeschreven vergoedt veel.

Haasnoot, Robert

Het RUIME BED

Terwijl de hoofdpersoon zich bezint op zijn huwelijk, en stappen onderneemt om te gaan scheiden, wordt zijn vader ernstig ziek en overlijdt. De vader is zeer gelovig en vreest niet tot de Here te worden toegelaten. De zoon is niet meer kerks, maar respecteert wel de gevoelens van zijn ouders, waar hij ook nog mee in de knoop komt. Alsof dit niet genoeg is, krijgt hij na een bezinningsreis naar Amerika ook nog hallucinaties over een man in een groene overal die hem wenkt hem te volgen. Deze tamelijk clichematig uitgewerkte thema's worden door elkaar gevlochten, waarbij ook tijd en volgorde ogenschijnlijk willekeurig door elkaar worden gegooid. Waar het boek veelbelovend begint, is de onnavolgbare complexiteit met een paar magisch-realistische elementen voor veel lezers waarschijnlijk een reden tot afhaken. In het boek zijn invloeden van andere schrijvers (Wolkers, 't Hart, Lampo?) voelbaar, maar het leidt niet tot

30

een eigen geluid.

Haasse, H

DE HEREN VAN DE THEE

In 1873 komt een jonge Nederlandse chemisch technoloog aan in Java, waar zijn ondernemende en vooruitstrevende familie plantages bezit. Hij begint een eigen plantage, Gamboeng, die zijn leven gaat beheersen. Ook nadat hij uit liefde is getrouwd met de levendige, gevoelige Jenny blijft alles in het teken van het afgelegen Gamboeng staan. Pas na haar zelfmoord in 1907 gaat hij begrijpen hoezeer hij haar en anderen te kort heeft gedaan en zichzelf heeft geïsoleerd door zijn onbuigzaamheid.

Haasse, H

OEROEG

Beschrijving van land en leven in het vooroorlogse Nederlands-Indië, gezien door de ogen van het zoontje van een Nederlandse administrateur, dat samen met een Indonesisch jongetje "Oeroeg" opgroeit. In hun kinderjaren onafscheidelijk, ontstaat er in de latere jaren een verwijdering tussen hen, die uitgroeit tot een kloof, als blijkt dat Oeroeg zijn eigen identiteit heeft ontdekt en heeft gekozen vóór zijn land en tegen de Hollanders.

Haasse, H

DE WEGEN DER VERBEELDING

Een tijdschriftredacteur reist met zijn vrouw en drie kinderen naar Zuid-Frankrijk om een detectiveverhaal te schrijven. Al op de heenreis gebeuren er onvoorziene dingen en tijdens het verblijf in Frankrijk krijgt het gezin te maken met mensen die zich vreemd gedragen onder verdachte omstandigheden

Hart, – Maarten „t Lotte Weeda

Hart, M . „t

In het motto van deze roman 'Enkel de waan is aan allen gegeven' (Xenophanes) ligt het thema besloten: wanen. Een naamloze inwoner van het Zuid-Hollandse dorp Monward (Warmond) vertelt over de mooie oosterse Lotte Weeda die er dorpelingen komt fotograferen voor een fotoboek. De verteller (alter ego van de auteur), kwistig antiroomse uitspraken, bijbelteksten en zijn kennis van literatuur, natuur en klassieke muziek rondstrooiend, maakt haar wegwijs in het dorp. Als het fotoboek eenmaal af is, verongelukken de geportretteerden een voor een, de verteller zelf ontsnapt ternauwernood. En dan is er nog de kwestie van een ontsnapte 'gevaarlijke' slang. De dorpelingen zijn doodsbang: is er een 'stille kracht' aan het werk? Naast deze 'massapsychose' spelen ook andere wanen (liefde, travestie, het ruimen van vee als remedie tegen epidemieën) een rol in deze tragikomische, in typisch 't Hartse 'gezellige' stijl geschreven, maar strak gecomponeerde, oer-Hollandse roman. 'Behoort tot het beste dat Maarten 't Hart heeft geschreven' aldus Elsbeth Etty in NRC Handelsblad. DE ZONNEWIJZER De zonnewijzer is een zelfstandig te lezen vervolg op De kroongetuige. De vrouwelijke hoofdpersoon daaruit, Leonie Kuyper, is inmiddels gescheiden. Haar beste vriendin overlijdt aan een zonnesteek. Zij laat alles na aan Leonie, met als enige voorwaarde dat Leonie zo goed mogelijk voor haar drie poezen zal zorgen. Daartoe moet Leonie zelfs in het van haar vriendin geërfde appartement gaan wonen zodat er in het leven van de katten zo weinig mogelijk verandert. Leonie kruipt, aanvankelijk ter wille van de poezen, in de huid van haar overleden vriendin en gaat daar zo in op dat ze zich ten slotte volledig met haar identificeert. Doordat ze als het ware het leven van haar vriendin gaat leiden, komt Leonie er gaandeweg achter dat er veel meer aan de hand is geweest dan een zonnesteek.

31

Hart, M . „t

EEN VLUCHT REGENWULPEN

Hart, M . „t

HET WOEDEN DER GEHELE WERELD

Hart, M . „t

DE VLIEGER

Van het verpakkingsmateriaal voor een grafmonument vervaardigen een grafdelver en zijn zoon een kruisvlieger. Als de zoon hem een keer alleen oplaat, verspeelt hij deze. Maanden later ziet hij hem terug voor het raam van een huis dat bewoond wordt door een vader en een dochter die sprekend op elkaar lijken. De vader is ongelukkig omdat hij niet heeft mogen doorleren en omdat zijn beeldschone dochter niet deugt

Hassel, Sanneke van

Ijsregen

Aan de 13 korte verhalen in deze debuutbundel is te zien dat Van Hassel (1971) bij een toneelgezelschap werkt: de verhalen zijn kleine miniatuurtjes, geschreven in beeldende taal met rake observaties. De verhalen spelen in het laatste decennium, in o.a. Rotterdam en New York. De gebeurtenissen zijn niet zelden mistroostig, met soms een bizarre wending. Het titelverhaal is daar een voorbeeld van: een vrouw raakt tijdens een sneeuwstorm in huis ingesloten. 'Intussen belagen mijn gedachten me als blaffende honden.' Als er dan een man hulp komt aanbieden, is het onheil genaderd. In een ander verhaal, 'De wolf beweegt niet meer', wacht een vrouw in een café op haar vriend. Ze raakt in gesprek met Joseph Landauer, 'lam in wolfskleren', die na een Mort Subite, het werpen van dobbelstenen en een kort gesprek dood neervalt. In het meest trieste verhaal, 'Parel', loopt een jonge moeder de Maas in na haar kind voorgoed in bad gedaan te hebben. Deze debuutbundel is gebeeldhouwd: elke zin lijkt afgewogen. De verhalen zijn nog iets te geconstrueerd, maar dit is een meer dan veelbelovend debuut.

Heeresma.H

Kijk, een drenkeling Krekker, hoofdpersoon uit dit boek, zit in de gevangenis om komt voorbij onduidelijke redenen. Hij vlucht in zijn fantasie uit de beklemmende en vernederende werkelijkheid om zich heen. Flarden herinneringen, gesprekken, contacten met de vijandige en machtswelustige bewakers, gefingeerde en echte gesprekken met instanties lopen door elkaar heen in een deprimerende omgeving. Het is een somber en weinig verheffend wereldbeeld, dat we kennen uit het eerdere werk van Heeresma (Zwaarmoedige verhalen, Han de Wit) maar dat daar nog gepresenteerd werd met een cynisch soort humor, die nu nagenoeg geheel ontbreekt. Toch blijft het een geloofwaardig verhaal, dat de beklemming oproept van niet alleen het leven in een gevangenis, maar ook het leven in deze 'losgelagen' maatschappij van een snijdend commentaar voorziet. Een wat verwarrend, maar ook een verrassend boek over deze tijd

Een hoogleraar in de biologie, is gedoemd tot een enerzijds pijnlijk isolement, dat hij sinds zijn eenzame jeugdjaren ook koestert. Aangezien 'echte', fysieke liefde alleen maar tot kwetsbaarheid leidt aanbidt hij sinds zijn schooljongensjaren een verre geliefde met wie hij nauwelijks enige woorden heeft gewisseld. De eerste afspraak die hij (als dertiger) ooit met een meisje had (het zusje van zijn 'eeuwige liefde') leidt tot gedachten over zijn leven, in het bijzonder aan de jaren thuis en op school. De jeugdjaren van Alexander Goudveijl worden vooral bepaald door zijn vergaande belangstelling voor muziek, religie en liefde. De achtergrond van het verhaal wordt gevormd door de mislukte vluchtpoging in de meidagen 1940 van een aantal mensen met een logger naar Engeland. Deze mensen spelen steeds een rol als de moord op een politieagent ter sprake komt -een moord die teruggaat op een authentiek voorval in Maassluis- maar geen oplossing vindt.

32

Heijden, A.F. Th. van der

DE SANDWICH

In deze roman komt tweemaal de sandwich voor: als twee sneden roggebrood met katenspek en als omschrijving van een seksueel standje (twee jongens met een meisje ertussen). Hoofdthema is echter de vraag: wat is de werking van het geheugen, wat is je verleden? Beide worden ontdekt door de onverwachte dood van twee, toch min of meer op afstand gebleven, jeugdvrienden van de ik-figuur: Karine en Frank. De zoektocht naar beide, schoolkameraden vormt de inhoud van het boek.

Heijden, A.F. Th. van der

HET LEVEN UIT ééN DAG

Benny groeit op in een wereld waarin de mens slechts een dag leeft en de liefdesdaad eenmalig is. De hemel, zo gelooft men, is het geluk van een ogenblik; de hel is de plaats van de herhaalbaarheid der dingen (zoals de wereld van de lezers). Benny en Gini plegen een moord op een blinde, om zodoende in de hel terecht te komen en hun liefdesdaad te kunnen herhalen. Maar Gini gaat naar de hemel! Benny ervaart in de hel de sexualiteit in allerlei vormen vele malen. Hij wordt in zijn wanhoop getroost door de blinde: hij heeft nog een heel leven voor zich.

Heijden, A.F.Th. van

TONIO

Hemmerechts, K

EEN ZUIL VAN ZOUT

'Vanaf nu tot aan het einde van mijn dagen zal Tonio's dood er nooit eens even niet zijn.' De auteur verloor een jaar geleden, op Eerste Pinksterdag 2010, zijn 21-jarige zoon Tonio bij een verkeersongeluk. In deze roman doet de auteur het enige wat hij nog kan, zien te overleven en schrijven over de dood van zijn zoon en wat het teweeg heeft gebracht: verdriet, gemis, pijn, woede, angst, schuldgevoelens, machteloosheid en radeloosheid. Hij probeert het onmogelijke: het te begrijpen en dragelijk te maken. Herinneringen aan Tonio en het leven van de auteur en zijn vrouw met hun zoon worden afgewisseld met de gebeurtenissen rond en na Tonio's dood en de gevoelens en reacties van de schrijver en diens vrouw. Het naakte, rauwe, onbeschrijfelijke verdriet spreekt uit ieder woord. Indrukwekkende, overweldigende roman over een van de ergste dingen die een mens kan overkomen: de dood van een kind. Van der Heijden schreef de romancyclus 'De tandeloze tijd' en is bezig met de cyclus 'Homo duplex'. Hij schreef eerder de requiemromans 'Uitdorsten', 'Asbestemming' en 'De sandwich' ter nagedachtenis aan zijn ouders, jeugdvriend en jeugdliefde. Op de voorkant het zelfportret van Tonio als Oscar Wilde uit de tijd dat hij aan de Amsterdamse Fotoacademie studeerde. Het verhaal gaat over Anna, een 24-jarige vrouw, die in Amsterdam studeert . Als haar vader overlijdt gaat ze naar Belgie om e.e.a te regelen. Ze erft van hem haar ouderlijk huis. Terug in Amsterdam komt ze Stan tegen, waar ze een nacht mee slaapt. Ze blijkt al gauw zwanger te zijn

Hemmerechts, K

ZONDER GRENZEN

der

Victor, arts in opleiding, kleinzoon van een arme mijnwerker, is getrouwd met Petra, dochter van een welgestelde, gescheiden diplomaat. Kort na hun huwelijk verspeelt hij bij een ongeval twee vingers van zijn linkerhand waardoor hij een loopbaan als dokter wel kan vergeten. Hij is volkomen uit het lood geslagen, blijft apathisch thuis zitten, terwijl zijn vrouw met haar eigen modezaak in hun onderhoud voorziet. De geboorte van een tweeling, een jongetje en een meisje, verlost hem langzaam uit zijn isolement.

33

Hemmerechts, K

BREDE HEUPEN

Laura, 25 jaar, lijkt zeer veel op haar twee jaar oudere zus Elza, die in een psychiatrische inrichting zit. Zij komen uit een gezin van vier kinderen - twee meisjes en twee jongens - waaraan de vader door een ongeluk al vroeg ontvallen is. Eigenlijk vanaf de geboorte van haar jongere zusje, maar nog versterkt door de dood van haar vader, raakt Elza psychisch uit evenwicht, wat uiteindelijk leidt tot opname.

Hemmerechts, K

DONDERDAGMID DAG, HALF VIER

Dit is een boek over kinderen. Over mensen die kinderen willen maar ze niet kunnen krijgen, of ze kunnen krijgen maar ze niet willen, of ze krijgen zonder ze te willen, of ze willen en ook krijgen. En omdat het een boek over het hebben en krijgen en willen van kinderen is, is het ook een boek over liefde, en over het maken van die kinderen, dat soms in liefde gebeurt, soms ook niet.

Hemmerechts, Kristien

De laatste keer

Nieuwste roman van de bekende Vlaamse schrijfster Hemmerechts die een paar jaar geleden zelf weduwe werd. In deze roman wordt de jonge vrouw Yoko (vernoemd naar Yoko Ono) op haar dertigste plotseling weduwe. Haar man David overlijdt door een auto-ongeluk. David laat haar rijk achter, waardoor ze niet meer hoeft te werken en ze alle tijd heeft om de dood te verwerken. Davids beste vriend David, houdt een oogje in het zeil en beschermt Yoko. De lezer leeft mee met Yoko's hunkering naar warmte en seks, waardoor ze zich aan iedereen overgeeft en probeert vast te klampen. Ook aan Hichi, een zwerver die zij meeneemt naar haar huis en die haar minnaar wordt.Uiteindelijk pleegt Hichi zelfmoord en wordt Yoko de partner van een lesbische vriendin. Dit alles speelt zich af tegen de achtergrond van de grote stank, oftewel De Afrikaan, die over de stad hangt. De roman is goed geschreven en heeft veel verwijzingen naar films en literatuur, maar mist spanning. Er zijn te veel neventhema's die het hoofdthema eigenlijk niet nodig heeft.

Hermans, W. F.

AU PAIR

Kunstgeschiedenis en Frans, dat wil de negentienjarige, 1 meter 92 lange Paulina uit Vlissingen studeren. En niet in Amsterdam, zoals haar nichtje Klara, maar in Parijs. Omdat Paulina's ouders haar avontuurlijke plannen niet kunnen bekostigen, besluit ze au pair te worden.De ervaringen die Paulina in Parijs op doet, zijn behalve vermakelijk ook erg intrigerend. En dat alles anders loopt zal niemand verbazen.

Hermans, W. F.

DE DONKERE KAMER VAN DAMOCLES

Henri Osewoudt wordt door zijn oom en tante in Amsterdam opgevoed. Hij trouwt met zijn nicht Ria en neemt de sigarenhandel over die vroeger van zijn vader is geweest. In het begin van de oorlog ontmoet hij Dorbeck, een Nederlands officier, wiens opdrachten hij de hele oorlog door zo goed als blindelings opvolgt. Als hij dan in de laatste maanden van de oorlog in een Duitse gevangenis vastzit komt hij in de gunst van Ebernuss, een Duits commandant. Hij weet te ontsnappen naar het reeds bevrijde zuiden van ons land. Eenmaal daar aangekomen wordt hij direct gearresteerd voor landverraad.

Hermans, W. F.

NOOIT MEER SLAPEN

De geologiestudent Alfred gaat voor 'veldonderzoek' naar Noorwegen. De foto's van een onherbergzaam gebied blijken zoek te zijn. Samen met drie Noren gaat hij toch op expeditie. Tijdens de tocht wordt hij geplaagd door zwermen muggen. Bovendien kan hij door de nooit ondergaande zon niet slapen. Halverwege de reis ontdekt hij dat een reisgenoot de door hem gezochte foto's bij zich draagt. De tocht verloopt dramatisch: een van de jongens verongelukt.

34

Hermsen, Joke J.

BLINDGANGERS

Holwarda, Janneke

ZEESTEEN

Hooft, – Jotie T‟

Verzameld proza

Schrijfster en filosofe Joke Hermsen (1961) publiceerde romans en essays waaronder het succesvolle 'Stil de tijd' (2009). In 'Blindgangers' beschrijft ze een intellectueelartistieke vriendengroep uit de generatie van de jaren zestig die bijeenkomt voor een weekendje Drenthe. Via uitgebreide portretten bereidt Hermsen de confrontraties voor die gaan volgen en waarin thema's als liefde, vriendschap, relaties, succes, carriere, illusies en modern leven aan de orde komen. Dit boek is een hoge gooi naar de combinatie van een ideeenroman, een psychologische roman, een analyse van de tijdgeest en een filosofisch vertoog. Die slaagt voor een groot deel. Het boek is spannend, de verrassing ontknopend en een grote bron van herkenning. Jammer is dat Hermsen soms niet de juiste toon vindt voor de taal van haar personages, dat de ideeen iets te vaak ook worden uitgelegd en dat de auteurshand in alle personages zichtbaar blijft. Dit neemt niet weg dat humor, satire en bittere ernst het boek tot een boeiend en veelkleurig geheel maken. Zeesteen, de debuutroman van Janneke Holwarda (1953) vertelt de ontwikkelingsweg van de 17-jarige studente Mirjam, die haar benauwde Andijkse milieu probeert te ontvluchten. Dat is niet eenvoudig want veel wordt toegedekt, zoals de werkelijke omstandigheden rond de dood van broer David en een plotselinge dubbele bruiloft. Het nieuwe leven waarnaar Mirjam reikhalzend uitziet, blijkt niet zo heel anders dan het leven dat ze achter zich wilde laten. Zo ziet haar hospita toe op Mirjams deugdzaamheid, maar houdt ze het intussen zelf met een kostganger. Mirjam kan zich moeilijk uiten. In gedachten en dromen keert ze steeds terug naar het verleden. Met haar camera legt ze alle nieuwe ervaringen vast. Dan bindt ze zich aan een man die zich niet aan haar bindt. Het nieuwe bestaan blijkt er niet een van vrijheid en ontwikkeling, maar een val waaruit ze zich niet gemakkelijk kan bevrijden. Het boek is duidelijk opgebouwd. Flash backs zijn ingebed in het hoofdverhaal. Korte zinnen geven emoties en verlangen weer. Helder taalgebruik Deze bundel met verzameld proza bestaat voor ongeveer de helft uit autobiografische verhalen, die vaak dezelfde sfeer ademen als zijn gedichten met thema's als wanhoop, dood en liefde. Het tweede gedeelte bevat zeer korte prozastukken en beschouwend proza over literatuur met name poëzie en algemene onderwerpen zoals strips en drugs. In het nawoord legt de samensteller (Weverbergh) verantwoording af van zijn keuze en vermeldt de bronnen van die verhalen, die eerder gepubliceerd zijn. Hoewel niet alle verhalen even sterk zijn, is deze uitgave van belang voor diegenen, die een totaalbeeld van het werk van de auteur willen krijgen.

35

Hoogervorst, Ingrid

Spiegels

Het is 1975 en Sera Soetenbier, studente Nederlands, ontmoet haar ongrijpbare minnaar Salò in het Amsterdamse uitgaansleven. Ze raakt tot over haar oren verliefd op deze mysterieuze oorlogscorrespondent. Het enige dat haar stoort is dat hij nooit over zijn persoonlijke verleden wil praten en dat hij zich niet aan Sera wil binden. Als korte tijd later haar vader ernstig gewond in het ziekenhuis komt te liggen, wordt pas duidelijk dat Sera niet alleen graag wil weten wie Salò nu eigenlijk is, ze vraagt zich ook af wat hij van haar wil. Uit de vele flashbacks blijkt dat Sera nooit eerder heeft stilgestaan bij haar identiteit en die van haar joodse vader. Tweede roman van Hoogervorst. Haar debuut 'Woede' werd in 2003 lovend ontvangen en ook deze roman is zeer indrukwekkend. Ze heeft een goedgelaagd mysterie opgebouwd dat stukje bij beetje wordt ontrafeld. De personages houden elkaar een spiegel voor in deze boeiende psychologische roman die bijzonder gedegen in elkaar zit.

Hoogstraaten, Theo

DE LIFTSTER

Hooijer, D

SLEUR IS EEN ROOFDIER

De 15-jarige Melanie gaat stiekem met haar oudere vriendje, Rino, op vakantie. Ze komt niet ver. De aantrekkelijke lifster, die ze meenemen, probeert Rino in te palmen. Melanie wordt boos en gaat er vandoor zelfs als ze gezien heeft dat de lifster duizenden dollars bij zich heeft en een wapen. De schrijver van deze vierde krimi weet in verzorgd proza een spanning te creëren die een paar keer in het verhaal sterk opgevoerd wordt. Weinig beschrijvingen, weinig flash backs, veel actie. De dialogen, met regelmatig een paar eigentijdse uitdrukkingen, zijn levensecht en vele tieners zullen zich met de hoofdpersonen kunnen identificeren. Deze reageren geloofwaardig genoeg om het verhaal verder te willen lezen. Aardig is dat de recherche niet zo stereotiep wordt weergegeven. Hoewel de plot niet erg verrassend is, zal dit voor tieners een onderhoudende krimi zijn. Niets meer en niets minder De verhalen in deze derde bundel van de Nederlandse schrijfster D. Hooijer (1939) geven zich niet zomaar prijs. Het zijn miniaturen, die zich loswoelen van de herkenbare werkelijkheid en met dikwijls onverwachte wendingen. Een epische voortgang is het niet zo zeer waar het in deze verhalen om draait. In geconcentreerde zinnen, schijnbaar naïef, maar met meedogenloze effecten worden portretten van weinig alledaagse verhaalpersonages getekend. Personages onalledaags in hun handelingen, het normaal toelaatbare tartend, het niets benaderend. Hier en daar is er een terloopse moord. Laconiek vertelt Hooijer over de ontoereikendheid van menselijke verhoudingen, over de onvolkomenheid van de seksualiteit, de sleur van het bestaan en over onvervulde verlangens. Onmiskenbaar hebben deze verhalen kwaliteit; de originaliteit ervan maakt echter dat ze zich niet altijd vlot laten lezen.

Hooijer, D.

DE WANDEN VAN OEVERHORST

Op het 'centrum voor nerveuze aandoeningen' Oeverhorst wekt oud-patiente en tekenjuf Antoinette jaarlijks de enorme wand in de hal tot leven met een fantastische muurschildering. Gaandeweg de vertelling, die zich over enkele decennia uitstrekt, met deze juffrouw Tonnie als ikfiguur in de hoofdrol, wordt de wand keer op keer met wit

36

Ijlander, – Gijs

Alvb

Ijlander, G

GEEN ZEE MAAR WATER

overgeschilderd om met een nieuwe schildering te kunnen beginnen. Het hele Huis werkt daaraan mee, inclusief een van de mannelijke therapeuten, met wie Antoinette een intense liefdesrelatie ontwikkelt. Krachtig gepenseeld en 'gelaagd' verhaal, alleen al door het 'Droste-effect' dat de achtereenvolgende wanden teweegbrengen. De sfeer van de inrichting en haar bewoners is heel treffend en licht humoristisch neergezet, inclusief alle modieuze ontwikkelingen in de psychiatrie. Mooi is dat het verhaal zich desgewenst ook nog eens laat lezen als volstrekt verzonnen door een patiente met allerlei wanen. Daarvoor is het gek genoeg. Eerder werk van de auteur (1939) - 'Sleur is een roofdier' - werd bekroond met de Libris Literatuur Prijs. In het negende boek van IJlander -zijn voornaam is inmiddels van het omslag en uit het binnenwerk verdwenen - overspeelt een gynaecoloog zijn hand. Zijn medewerking wordt gevraagd bij de begeleiding van een zwangerschap als kunstuiting. Een Hollandse vrouw en een zwarte man zullen een monument voor de afschaffing van de slavernij tot stand brengen en voor de verzoening van slaven en blanken; van conceptie tot bevalling moet de zwangerschap voor een breed publiek indringend gevisualiseerd worden. Dat gaat mis. En dat niet alleen. De gezinssituatie wordt steeds rampzaliger -niet voor niets opent het boek met een fraaie pastische van de eerste zin van 'Anna Karenina' van Tolstoi. De puberdochter van de gynaecoloog loopt weg en trekt haar eigen eigenzinnige baan. Met het huwelijk van de hoofdpersoon gaat het fout. Leegheid en decadentie eisen hun tol. Het is een vlot verhaal dat hier verteld wordt. Ars Longa Vita Brevis (ALVB): blijvend de kunst, vluchtig het leven, maar of de vlotheid van deze roman beklijft, zal nog moeten blijken. Hij is alvast onderhoudend. Deze roman gaat over een actueel thema: politieke plannen om land op te offeren voor water (in dit geval in de Wieringermeer) en de weerstand vanuit milieu-activistische kringen. Het boek kent drie invalshoeken. Allereerst het politieke succes van de gedreven staatssecretaris Annet de Goede. Zij richt een nieuwe politieke stroming op, die vastgeroeste ideeën wil doorbreken. Haar snel groeiende populariteit staat in schril contrast met de gevolgen van haar plannen voor haar familie, die in de polder woont. De tweede invalshoek verhaalt de lotgevallen van de zwakbegaafde Bennie, die in een ponthuisje woont. In dit deel van de roman beschrijft IJlander de consequenties voor direct betrokkenen als men grote delen van het omringende land wil laten onderlopen. Het derde deel van het boek is het meest spannend, als milieu-activisten zware middelen inzetten om de waterplannen die Annet heeft, te dwarsbomen. De roman is enerzijds licht-ironisch over de politiek; anderzijds is de ingetogen schrijfstijl te beschouwen als een liefdesverklaring aan het Hollandse landschap met zijn rustig meanderende rivieren en prachtige luchten. Een oerdegelijke Nederlandse roman met een prachtige schets van een poldergemeenschap.

37

Ijlander, G. den

DE NIEUWE BRUG Wegenbouwer Buys heeft in de loop der jaren zijn bedrijf uitgebouwd tot een belangrijke speler in de wegenbranche: Buys Constructiegroep. Hij is met pensioen, zijn vrouw is gestorven, zijn huwelijk was niet zo best en met zijn twee kinderen heeft hij nauwelijks contact. Bovendien gaat het niet zo goed met zijn gezondheid. Op een dag krijgt hij geheimzinnige telefoontjes die betrekking hebben op een affaire van twintig jaar geleden, rond de bouw van een nieuwe brug.

IJlander, Gijs

WILDZANG

Jansma, Linda

TWEESTRIJD

Japin, A

DE ZWARTE MET HET WITTE HART

'Volkomen stil is het nooit in een eeuwenoude stolpboerderij'. Met een knipoog lijkt de auteur een brug te slaan naar de bestseller 'Boven is het stil' (2006) van Gerbrand Bakker. De boeken vertonen veel overeenkomsten: het leven op een boerderij (Wildzang) in Noord-Holland, veel dieren, een generatiekloof tussen een zieke vader (de verbitterde oude Berkhout) en zijn zoon (de norse Bertus die het bedrijf niet wil overnemen), een relatie met een andere vrouw en haar twee zoontjes (Orli en Hopmi, bij Bakker heten ze gewoon Teun en Ronald), enz. Zelfde uitgever, zelfde sobere cover. Maar waar Bakker in de ik-stijl van binnenuit het boerderijleven meeslepend beschrijft, blijft IJlander in de hijstijl veel meer aan de buitenkant. Ondanks de verschillende wisselingen in het decor lukt het niet de spanningsboog in het verhaal strak te houden Hanna heeft na haar huwelijk met de jonge gynaecoloog Alex Kotman (31) haar baan als verpleegkundige gynaecologie opgegeven. Eenmaal getrouwd met de knappe en heel zorgzame specialist merkt ze hoe tiranniek en jaloers hij is, hoe hij haar steeds meer isoleert en haar in zijn woedeaanvallen steeds meer gaat mishandelen. Als ze in de Utrechtse villawijk nieuwe overburen krijgen, de advocaat Maurice en politierechercheur Sonja, ziet de laatste al snel dat Hanna mishandeld wordt. Ze gaat zich met haar bemoeien, wil helpen, maar heeft te weinig oog voor Hanna's gecompliceerde relatie met Alex. De auteur (1967) debuteerde met de roman 'Caleidoscoop'*, die in 2011 werd bekroond met de Schaduwprijs 2011. Na een verhalenbundel is dit nu haar tweede roman. Dit goed geschreven verhaal wordt afwisselend verteld door Hanna en Sonja, is uitstekend opgebouwd met verrassende, spannende verwikkelingen en dito slot, en er is veel aandacht voor de hoofdpersonen, vooral voor Hanna's tweestrijd. Normale druk.< In 1837 werden twee Afrikaanse prinsjes door de Nederlandse regering als onderpand in een illegale handelstransactie naar Nederland gevoerd en hier opgevoed. De ene prins past zich aan, wordt als een Nederlander, de ander probeert zijn Afrikaanse identiteit te behouden. Maar beiden gaan eraan ten gronde. Een van hen, prins Kwasi, vertelt in 1900 in flash-backvorm tijdens het schrijven aan zijn dagboek op Java hun beider trieste levensgeschiedenis.

38

Japin, A

Overgave

Opnieuw schreef Arthur Japin (1956) een op historische feiten gebaseerde roman met een eenzaat als hoofdpersonage. Dat deed hij eerder onder andere in de succesvolle boeken 'De zwarte met het witte hart' en 'Een schitterend gebrek', waarvoor hij in 2004 de Libris Literatuurprijs kreeg. In deze uitgave vertelt een oude Amerikaanse pioniersvrouw in retrospectief haar leven, dat boven alles bepaald is door de dag waarop haar familie tijdens een overval van indianen uiteen werd gereten: de mannen werden vermoord en een aantal van haar (klein)kinderen als buit ontvoerd. Zijzelf overleeft de aanval meer dood dan levend, maar houdt zich strijdbaar op de been door de vurige hoop haar lievelingskleindochter ooit terug te vinden. Een hartverscheurend en mooi verhaal met veel couleur locale, waarmee Japin echter dicht tegen de streekroman aanzit. Zijn proza kenmerkt zich hier door gedachten die vaak bladzijdenlang uitgesponnen en uitgelegd worden en het hoofdpersonage blijft met haar steeds herhaalde wijsheden enigszins karikaturaal

Japin, A

EEN SCHITTEREND GEBREK

Op een groots feest nabij Venetië wordt de veertienjarige Lucia verliefd op de zeventienjarige Giacomo Casanova. Voor haar, maar ook voor de jongeman die de geschiedenis in zou gaan als 's werelds grootste minnaar, is dit de eerste grote liefde. Zij beloven elkaar eeuwige trouw, maar kort daarna verdwijnt Lucia zonder een woord of een blik uit Casanova's leven, een verraad dat zijn kijk op vrouwen voor altijd heeft bepaald.

Japin, Arthur

VASLAV

Japin, Arthur

MAAR BUITEN IS HET FEEST

Romancier Arthur Japin (1956) heeft wereldwijd succes. In 'Vaslav' beschrijft hij de ondergangsdag in 1919 van de legendarische balletdanser Vaslav Nijinsky (1890-1950). Vanuit drie vertellende personages wordt die ene dag beschreven, met tal van flashbacks en sprongen in de tijd. Japin kan vertellen: hij stuwt de lezer bijna 400 pagina's voort naar het fatale einde. De thematiek van deze historische liefdesroman is rijk en veelzijdig. De compositie is ingenieus en spanningverhogend. Literair-technisch valt er het nodige op dit boek af te dingen. Japin is geen groot stilist: hij schuwt het cliche niet en schurkt te vaak tegen de streekromanstijl aan. Vertelperspectieven en psychologie zijn soms te gekunsteld en niet steeds geloofwaardig, het taalgebruik is vaak anachronistisch. Ook stort Japin emmers vol feitjes en bijeengestudeerde kennis over de lezer uit. Als hij niet alles drie keer had uitgelegd, was het boek aanzienlijk korter. Dat alles neemt niet weg dat het grote publiek zal smullen van het tragische verhaal, het sentiment en de gekte. Wanneer een succesvolle en geliefde zangeres een rechtszaak aanspant om een jong meisje uit handen van een verkrachter te houden, dreigen aangrijpende gebeurtenissen uit haar eigen verleden openbaar te worden. Met de confrontatie in de rechtszaal zet zij zowel haar privacy en carrière als haar liefde op het spel. Onder druk van de dreigende publiciteit komen herinneringen boven aan haar jeugd, waarin zij niet alleen zelf misbruikt werd maar ook onophoudelijk bekeken en begluurd. In plaats

39

van zich voor alle blikken te verbergen, kiest zij voor zichzelf en besluit het tegenovergestelde te doen: om zichzelf en haar zusjes te redden, gaat zij de strijd aan met haar tirannieke stiefvader en treedt juist voor iedereen goed zichtbaar naar buiten.

Jong, Carla de

SERPENT

Jong, O. de

OPWAAIENDE ZOMERJURKEN

Jonkman, Janneke

VEDERLICHT

Er zijn maar twee plekken waar je niets kan overkomen. Wij hebben dat al jong geleerd. Helemaal veilig ben je óf weggeborgen in het donker, zodat geen mens je zien kan, óf in het volle licht van de schijnwerpers, waar niemand je kan missen. De moord op de extravagante psychiater in opleiding Ragna Ooms roept veel vragen op. Rechercheur Birgitta Reve heeft een verhouding met een van de psychiaters in de kliniek, maar houdt dit geheim om de zaak niet kwijt te raken. De roman is beschreven vanuit het perspectief van Birgitta en dat van haar geliefde. Intelligente psychologische thriller met rake typeringen en herkenbare dilemma's. Roman over o.a. echtscheiding, kind-ouderrelaties, onverwerkt verleden en psychiatrische stoornissen. Carla de Jong doet beslist niet onder voor haar vrouwelijke collega-suspenseschrijvers, die de laatste tijd opgang doen. Zij kan ook concurreren op de internationale markt. Dit is haar tweede roman. De auteur werkte in het bedrijfsleven en de psychiatrie. In drie episodes wordt de groei naar volwassenheid van Edo Mesch beschreven. Het kind met zijn moeder, op het platteland van de jaren vijftig. De puber, op een van de Zeeuwse eilanden, in een wurgende driehoek met een tante en een oom, zich vastklampend aan een filosofisch systeem. De adoloscent, in een web van erotische verhoudingen, in Amsterdam, op de Middellandse Zee en in het veen van de Friese meren. Roman waarin de schrijfster (1978) terugblikt op haar tijd op de balletafdeling van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Aanleiding tot het schrijven van deze roman was een reunie op de academie, waarbij oude herinneringen, frustraties en angsten weer boven kwamen. Daarbij kwam ook het drama van de getalenteerde jongen die als volwassen danser zichzelf van het leven beroofde. In de roman organiseert de ik-persoon een kleine reunie van klasgenoten, waarin ieder zijn of haar verhaal voor de videocamera vertelt. Met deze fragmenten wil ze een documentaire maken. Aanvankelijk is het lastig de verhaallijn te pakken te krijgen, maar omdat het verhaal boeiend en op een vaardige manier verteld wordt, is dat geen reden het boek opzij te leggen. Als motto heeft de schrijfster voor de eerste zinnen uit de openingssong van de rockmusical Tommy gekozen. Bovendien heeft ze het boek opgedragen aan de klasgenoot die er niet meer is. Fraai vormgegeven met een extra lang roze leeslint dat de lezer onmiddellijk herkent als het lint van een balletschoen

40

Jonkman, Renske

Kat, Otto de

In haar debuutroman verhaalt de schrijfster (1982) over de Amsterdamse studente filosofie Hazel, die in de rosse buurt een ongeregeld leven leidt met haar huisgenoten Das en Keizer. Aan haar studie doet ze niet veel en de cliches van het studentenbestaan worden breed uitgemeten: drinken, blowen en seks met jan en alleman. Das en Keizer becommentarieren haar gedrag, wat zorgt voor de humoristische noot. De tijdgeest wordt mooi opgeroepen door Hazels muziekvoorkeur (Arctic Monkeys, Nirvana). De Amsterdamse hoofdstukken wisselen af met terugblikken (in de o.t.t) naar haar jeugd in een Noord-Hollands dorp met lieve ouders, een gehandicapt zusje en een oudere broer die ze adoreert. Maar de broer gaat zich gaandeweg steeds vreemder gedragen en wordt uiteindelijk opgenomen in een psychiatrische inrichting. Dat is het drama van Hazels leven, wat misschien haar losgeslagen gedrag verklaart. Vooral de jeugdhoofdstukken geven ernst aan het verhaal. Ondanks het wat plotloze verhaal toch de moeite waard door de zorvuldig opgebouwde structuur en de beeldende stijl. BERICHT UIT BERLIJN Nederlands diplomaat in Bern, krijgt in een onbewaakt ogenblik geheime informatie over het voornemen van Hitler om Rusland binnen te vallen. Het bericht komt uit betrouwbare bron: zijn dochter Emma, wier man in Berlijn op het ministerie van Buitenlandse Zaken werkt. Oscar beschouwt hem als een goede Duitser. Hij weet dat hij dringend alarm moet slaan. Voor iemand met zijn contacten is het niet moeilijk de geallieerden te informeren over wat er te gebeuren staat, en wanneer. Maar Oscar aarzelt. Hij beseft dat zijn dochter ernstig gevaar loopt als hij de details van operatie Barbarossa onthult. Het geheim van Oscar is van een omvang die hij eigenlijk niet alleen kan dragen. Maar de enige man die hij in vertrouwen kan nemen zit in Londen net als Oscars vrouw Kate. Na een reis door een Europa dat steeds dieper in oorlog verwikkeld raakt, komt Oscar daar uiteindelijk aan. Zijn onaangekondigde bezoek heeft even onverwachte als dramatische gevolgen. ZO GAAN WE NIET MET ELKAAR OM

Met meesterhand schildert Otto de Kat zijn personages, die hun leven en liefde voor elkaar moeten bevechten in een wereld die wordt meegesleurd in een meedogenloze oorlog. Alles komt op scherp te staan. Dat hij zeer goed overweg kan met de periode in en rondom de Tweede Wereldoorlog bewees De Kat met zijn veelgeprezen romans De inscheper (derde druk) en Julia (vijfde druk). Met Bericht uit Berlijn bevestigt hij eens te meer zijn bijzondere schrijverschap, dat inmiddels internationale erkenning heeft gekregen.

41

Keulen, M van

De laatste gasten

Van Keulen (1946) publiceerde in haar 35 jaar durende schrijversschap talloze jeugdboeken, verhalenbundels en romans. Haar nieuwste roman laat ze afspelen in een pension voor kunstenaars, die daar lijken te verblijven om aan hun mislukkingen te ontsnappen in plaats van kunst te maken. Het hoofdpersonage, Florrie, komt daar te werken als een inwonende hulp in de bediening na de dood van haar wrede tante. Ze leert de gasten van het pension kennen en binnen korte tijd wordt duidelijk dat niet iedereen is wie hij of zij lijkt te zijn. Op knappe wijze bouwt Van Keulen de spanning op. Ze laat zien dat de waarheid omgekeerd kan worden en dat dat dan ook een waarheid is, zoals een van de pensiongasten zegt. In haar mooie stijl toont Van Keulen het spel van zijn en schijn. Tot op de laatste pagina weet zij alles aan het wankelen te brengen. Het verhaal blijkt bij herlezing knap gestructureerd – „alles raakt alles aan‟ (p.76) – en wordt verrijkt met bespiegelingen en uitspraken van filosofische aard.

Keulen, M. van

DE GELUKKIGE

Nora groeit nogal beschermd op in de provincie, waar ze op jonge leeftijd al snel wordt verleid en ingepalmd door een zestien jaar oudere man met wie ze, buiten iedereen om, in Schotland trouwt. Wanneer ze later een man van haar eigen leeftijd ontmoet, stort ze zich in een gepassioneerde verhouding. Deze voor haar grote liefde wordt evenwel verziekt door het perverse spel van haar echtgenoot, die denkt haar te bezitten. Eerst probeert Nora zich in haar lot te schikken, maar uiteindelijk besluit ze toch om zich tegen haar man te verzetten…

Keulen, M. van

OVERSPEL

Drie vrouwen worden slachtoffer van overspel. Twee worden bedrogen in de liefde, de derde ondervindt financieel nadeel. Centraal staan de personages van een nette zaakwaarnemer, Anton, die een oude dame bedreigt; zijn dochter Anna, die vrijt met de vader van haar Engelse au-pairgezin; en zijn zuster Laura, die door haar echtgenoot vernederd wordt.

Keulen, Mensje van

Een GOED VERHAAL

Zes nieuwe lange verhalen van een van Nederlands beste en meest geliefde schrijfsters

Keulen, Mensje van

De LAATSTE GASTEN

Mensje van Keulen is een van de beste verhalenvertellers uit de Nederlandse literatuur. In Een goed verhaal bewijst ze haar meesterschap opnieuw. In zes verhalen beschrijft ze herkenbare, meeslepende, en vaak verontrustende situaties waarin de behoefte aan liefde en erkenning, teleurstelling in het leven en eenzaamheid terugkerende thema's zijn. Een goed verhaal is een nieuw hoogtepunt in haar vier decennia omspannende literaire oeuvre. Van Keulen (1946) publiceerde in haar 35 jaar durende schrijversschap talloze jeugdboeken, verhalenbundels en romans. Haar nieuwste roman laat ze afspelen in een pension voor kunstenaars, die daar lijken te verblijven om aan hun mislukkingen te ontsnappen in plaats van kunst te maken. Het hoofdpersonage, Florrie, komt daar te werken als een inwonende hulp in de bediening na de dood van haar wrede tante. Ze leert de gasten van het pension kennen en binnen korte tijd wordt duidelijk dat niet iedereen is wie hij of zij lijkt te zijn. Op knappe wijze bouwt Van Keulen de spanning op. Ze laat zien dat de waarheid omgekeerd kan worden en dat dat dan ook een waarheid is, zoals een van de pensiongasten zegt. In haar mooie stijl toont Van Keulen het spel van zijn

42

Keuls, Y

BENJAMINS BRUID

Kluun

HAANTJES

Koch, H

RED ONS MARIA MONTANELLI

Koch, H

ODESSA STAR

en schijn. Tot op de laatste pagina weet zij alles aan het wankelen te brengen. Het verhaal blijkt bij herlezing knap gestructureerd - 'alles raakt alles aan' (p.76) - en wordt verrijkt met bespiegelingen en uitspraken van filosofische aard. 'Benjamins bruid' is de wat cryptische titel van het turbulente levensverhaal van Dolores. Deze dochter van een Indische moeder en een Nederlandse vader komt als tiener met haar moeder naar Nederland. Tot drie keer toe treedt zij in het huwelijk, om alle keren al snel als weduwe te eindigen. Haar enige zoon verlaat zijn moeder op het moment dat haar eigen moeder dementieverschijnselen gaat vertonen. Over en weer doen moeder en zoon elkaar allerlei verwijten. Als ongeveer 15 jaar later een vreemde jongeman in Dolores' leven verschijnt - de lezer is dan al over de helft van de roman - beschouwt zij hem als de plaatsvervanger van haar verloren zoon. Deze Benjamin staat haar later bij het terminale ziekbed van haar teruggekeerde zoon bij en is haar steun als ze als 80-jarige zelf gaat dementeren. Satire gebaseerd op een waargebeurd zakelijk fiasco in de reclamewereld in 1998. Stijn (Kluuns alter ego) en Frenk, al bekend uit 'Komt een vrouw bij de dokter' en 'De weduwnaar', runnen het creative & marketing agency Merk in Uitvoering vanuit een piepklein, maar prestigieus kantoortje op de Amsterdamse Prinsengracht. Amsterdam bruist, Stijn en Frenk ook, ze slepen de ene grote klant na de andere binnen. Maar een echte opdracht blijft uit, tot hun vriend sportschoolnicht Charles (vele homocliches zijn in hem verenigd) met een lumineus idee komt: merchandise ontwerpen en verkopen voor de naderende Gay Games in Amsterdam. Niet gehinderd door enige kennis storten Stijn en Frenk zich er vol in. 'Charles, de schuld van alles', schrijft de auteur, verwijzend naar Elsschots roman 'Kaas' over een andere grandioze zakenmislukking waar Kluun dit boek naar heeft gemodelleerd. Een vlot en vakkundig geschreven, luchtige mannenroman waarin het leven van twee ambitieuze jonge yuppen uit het reclame- en marketingwereldje met humor en zelfspot beschreven wordt. Met inkijkje in het jonge ouderschap van Stijn en Carmen. Wanneer een zwakbegaafde jongen voor zijn ogen verdrinkt, wordt de hoofdpersoon van school verwijderd. In zijn verhaal tracht hij te bewijzen dat de dood van de jongen te wijten is aan de 'sjieke buurt' waarin zij wonen, een omgeving waarin geld de maatstaf van alle dingen is geworden. Een zwarte jeep Cherokee, een langbenige vrouw, een nieuwe vriendenkring - daarvan droomt de hoofdpersoon in Odessa star. Ooit rende zijn zoontje hem enthousiast tegemoet wanneer hij thuiskwam. Nu begint het joch al te zuchten vóór hij is uitgesproken en mijmert zijn vrouw over haar leven na zijn dood. Bovendien hangt er een onuitroeibare, dierlijke stank in zijn huis en laat de benedenbuurvrouw haar mottige hond uit in de benedentuin.

43

Koch, Herman

ZOMERHUIS MET ZWEMBAD

Koch, Herman

Het DINER

Koelemeijer, J

HET ZWIJGEN VAN MARIA ZACHEA

Komrij, G.

HERCULES

Herman Koch (1953) is een succesvol auteur ('Het diner' is een veel vertaalde bestseller) en televisiemaker. In 'Zomerhuis met zwembad' geeft hij de plot in de eerste pagina's al weg en slaagt er juist daardoor in het verhaal bloedstollend spannend en meeslepend te maken: een arts begaat een medische fout, die misschien geen fout is maar opzet. We volgen de ik met zijn gezin op een vrolijke zomerse vakantie, waarbij liefde, lust, overspel en geweld de gevaarlijke ingredienten zijn. Koch schrijft met een natuurlijke literaire toon en laat humor en tragiek elkaar versterken. Zijn personages zijn psychologisch interessant, zijn stijl is nergens clichematig of gezocht en de plot is buitengewoon ingenieus. Daarbij kloppen alle details. In cynisme, visie en literaire architectuur lijkt Koch het hedendaagse neefje van W.F. Hermans, zij het dat Koch vooral zichzelf is en met dit boek er wederom in kan slagen een groot publiek voor de echte literatuur te winnen door de briljante mengeling van kwaliteit en spanning. Een gruwelijk, meeslepend en fascinerend boek dat zich niet laat wegleggen De structurering van deze nieuwe roman van Herman Koch (1953) volgt de gangen van een diner. Dineren is oorlog en dat zullen we weten. In een toprestaurant komen vier mensen samen: de ik-figuur, Paul, een afgekeurd docent, en zijn echtgenote; zijn broer, beoogd minster-president, met ook zijn vrouw. Irritaties hopen zich vanaf het begin in het hoofd van Paul op. Zij gelden zijn broer, maar ook het restaurant. Met de wereld van de haute cuisine wordt meedogenloos afgerekend. Hilarische observaties, maar ook innerlijk commentaar op gespreksonderwerpen, roepen het Jiskefet-verleden van Koch in de herinnering. De kinderen van de dinergangers hebben een wandaad begaan. Hoe daarmee om te gaan? Hoe ver ga je als ouders in het toedekken van de gruweldaden van kinderen? Hoe waarborg je geluk en toekomst? In agressie is Paul eerder over de schreef gegaan. Is zijn zoon genetisch bepaald? Zorgvuldig doserend werkt deze roman naar een apotheose. Een verontrustende, maar ook humoristische roman. Stilistisch sterk, een urgent en krachtig boek Het is 1989. Moeder heeft een hersenbloeding gehad en hult zich sindsdien in een mysterieus stilzwijgen. Niemand weet wat ze denkt of begrijpt. Haar twaalf volwassen kinderen besluiten om beurten voor haar te zorgen. Jarenlang zijn ze hun eigen weg gegaan. Nu brengt moeder hen weer samen. 'Het zal niet lang duren', zeggen ze tegen elkaar. Maar de oude moeder weigert te sterven. De hoofdfiguur uit deze roman heet Tim, maar zijn echte naam is Hercules. 'Of op zijn minst zoiets.' Hij is geen mythologisch of historisch figuur, maar een moderne krachtpatser, steeds 'op zoek naar nieuwe uitdagingen', zoals dat tegenwoordig heet. Mythologie in plastic verpakking.

44

Komrij, G.

DE KLOPGEEST

Amsterdam, eind negentiende eeuw. De villa's in Zuid schieten als paddestoelen uit de grond, terwijl een paar honderd meter verderop de nauwe stegen en straatjes van de binnenstad krioelen van de hoeren, charlatans en potsenmakers. Hector, een dandy in hart en nieren, weet vanuit de krochten van de stad het welvarende paradijs van de villawijk binnen te dringen door zich aan te bieden als medium - een bemiddelaar tussen de wereld van de geesten en die van de levenden. In de weelderige huiskamers van de rijken houdt hij seances voor een gretig publiek, en voldoet hij aan hun wensen, verlangens en dromen.

Kooiman, D.A.

MONTIJN

Beeldend kunstenaar Jan Montyn meldde zich in 1944, als negentienjarige, vrijwillig bij de Duitse marine. Zijn spectaculaire levensverhaal werd door Dirk Ayelt Kooiman vereeuwigd. Montyn is een biografie gebaseerd op historische feiten, maar het heeft tegelijk het karakter van een roman omdat met literaire middelen de werkelijkheid van toen, van de loopgraven aan het Oostfront tot de napalmbombardementen van Vietnam, voelbaar wordt gemaakt.

Koolhaas, A.

VANWEGE EEN TERE HUID

Koolhaas, A.

Koolhaas, A.

Om de tere huid van zijn dochter Annepiet te beschermen, zet haar vader twee hoedna's, vreemde dieren die hij meebracht uit een warm land, uit in de rivier bij zijn huis. Door haar beschermde opvoeding kan Annepiet het leven echter niet aan, waardoor haar dochtertje Takkie het extra moeilijk krijgt. Een eerste liefde voor de twaalfjarige Jokke brengt hier verandering in, maar uiteindelijk sterft haar vriendje door de vreemde dieren en leert Takkie afscheid van haar kindertijd te nemen. TOT WAAR ZAL IK Het verhaal speelt zich af in een klein dorpje in Noord-Frankrijk. Luc JE BRENGEN en Jacqueline hebben volgens iedereen het perfecte huwelijk. Samen gaan ze op vakantie. Als zij aankomen bij hun vakantiehuisje zien ze dat dit leeg is en komen ze erachter dat ze bedrogen zijn. Ze moeten ergens anders onderdak zoeken omdat er erg slecht weer op komst is. In dit noodweer overlijdt Jaqueline en Luc raakt psychisch helemaal in de war. DE HOND IN HET LEGE HUIS

Kooten, Kees van Episodes

Krabbe, T

KATHY‟S DOCHTER

De gelukzalige eenheid van een man en een vrouw wordt verbroken doordat op het eiland dat dit geluk altijd heeft bevestigd een immens onheil geschiedt: de vrouw zwemt bij laag tij te ver in zee en verdrinkt. De man blijft alleen achter, het paar is vernietigd; welke vorm van eenzaamheid kan hopelozer lijken dan die van een hond in een leeg huis? Autobiografische schetsen van Van Kooten [1942], die eerder satirische en humoristische observaties schreef, zoals 'Koot graaft zich autobio', 'Veertig', 'Hedonia' en 'Annie'. In 'Episodes' schrijft hij op intieme en liefdevolle wijze een twintigtal korte verhalen over de eerste twee levensjaren van zijn kleinzoon Roman. De opa/auteur is dol op zijn eerste kleinkind en maakt het oppassen tot een feest. Niets is te gek om de kleine aan het lachen te krijgen. De verhalen gaan over voorlezen, oppassen, taalgebruik en ontwikkeling van de peuter, komische situaties, opvoedmeningsverschillen met de ouders en het gebruik van drank in het nabijzijn van de kleine spruit. Af en toe nemen de observaties en ervaringen verliefd dweperige vormen aan. Vanwege de soms erudiete toon en stijl is dit niet zomaar een schattig opaboekje. Voor jonge hoger opgeleide opa's en liefhebbers van Van Kooten De 19-jarige auteur een heeft korstondige, heftige liefdesrelatie heeft met het meisje Teuntje/Tineke/Kathy in 1962. Zevenendertig jaar later wordt contact opgenomen door haar 28-jarige dochter na het overlijden van Kathy. Er bloeit een even gepassioneerde relatie op; opnieuw echter mag deze niet duren. Krabbé beschrijft de gevoelens van toen én nu.

45

Krabbe, Tim

Kwast, Ernest van der

Lampo, H.

Lanoye, Tom

Lanoye, Tom

Een goede dag voor „Als je slechtheid wilt, dan moet je niet gek opkijken als je slechtheid de ezel krijgt‟, zegt Esther in Krabbés jongste novelle. Is deze uitspraak houdbaar? Om te illustreren hoe gecompliceerd dit kan liggen, worden aan het eind twee verhaallijnen in elkaar geschoven. De ene verhaallijn gaat over een man die met zijn geliefde op ramkoers vaart, de andere is de eerste liefde van een vijftienjarig meisje, die eindigt in een groepsverkrachting. In de uitwerking en vervlechting van deze twee verhaallijnen vond de schrijver het evenwicht tussen een spannend, filmisch verhaal en de psychologische analyse van de „goede‟ moordenaar en „de vermoorde onschuld‟. Dat hij daarbij het toeval te hulp riep, mag op het eerste gezicht op een romantechnische truc lijken, in dit verhaal gebruikt hij het toeval vooral als een spel met statistische (on)mogelijkheden. Moord, wroeging en vergeving vormen de kern van het verhaal. Krabbé schreef een prachtige en boeiende novelle, een recht toe recht aan verhaal dat vooral ontroert waar het slachtoffer aan het woord komt. MAMA TANDOORI Een Indiase moeder met een bevlogen en vurig karakter zwaait de scepter in het Rotterdamse gezin waarin de hoofdpersoon opgroeit. Deze jongen, die ook Ernest van der Kwast heet en later schrijver wordt, moet zich een weg naar volwassenheid zien te banen en zich ontworstelen aan zijn moeder met haar excentrieke opvattingen. De hoofdstukken lichten losse fragmenten uit Ernests jeugd uit, en dan vooral de zonderlinge streken van zijn moeder: van mensen te lijf gaan met een deegroller tot haar exuberante verzamelwoede. De luchtige, vaak ironische formuleringen roepen zulke situaties heel concreet op. Veel diepgang biedt de roman niet, maar de snedige, subtiel geformuleerde zinnetjes maken hem allerminst oppervlakkig. Hij leest als een kleurrijke schets van een onalledaagse familie. Zonder flauw te worden blijft hij tot het einde toe geestig DE KOMST VAN De indrukwekkende en raadselachtige geschiedenis van journalist JOACHIM STILLER Freek Groeneveld en zijn geliefde Simone Marijnissen, die voorspellende boodschappen ontvangen van ene Stiller, de mysterieuze hoofdpersoon. Boze tongen – Deze roman is het derde deel van een trilogie; het eerste deel, 'Het goddelijk monster', verscheen in 1997 en het tweede deel, 'Zwarte tranen', in 1999*. De trilogie is de beschrijving van de corrupte familie Deschryver; de leden van deze familie zijn even pervers en schofterig als destructief. Het is een familie in verval. In dit derde deel verschuift de aandacht naar Katrien Klepkens. Deze is beeldschoon en geestelijk zo volkomen leeg, dat ze ieder geeft wat hij vraagt. Zij is de kwade genius achter brandstichting, moord en zelfverminking. In de gevangenis wordt ze bezocht door haar dode verwanten die haar op een weg ten goede wijzen. Blijkens deze roman ontwikkelt de cyclus zich van destructie naar een zekere moraliteit. Lanoye (1958) geeft een ontluisterend beeld van de moderne Belgische (en Nederlandse) samenleving. Hij schreef een moderne schelmenroman, boeiend, barok van vorm en bevolkt door beestachtige personages. HELDERE HEMEL

De auteur, bioloog, sterrenkundige en columnist, presenteert een dik boek vol weetjes als excursieverhalen verdeeld over drieëntwintig avonden. Ze laten de poort zien naar een oneindige wereld. Alle bekende sterrenbeelden komen met hun mythologische achtergrond aan de orde, maar ook in hun psychologische, astrologische/astronomische context. Zijn inzichten in geokosmische relaties zijn razend interessant. Hoe beïnvloeden kosmische invloeden het weer, groei van planten, gedrag van dieren en ziekten van mensen? Hoe kun je de weg vinden op de nachtelijke hemelkaart en wat is het verband tussen seks en de maanstand? Zijn liefde voor de biologischdynamische-landbouw krijgt kritisch maar plezierig informerend gestalte. Je

46

kunt gewoon niet wachten tot het weer donker wordt buiten. Vanwege de vele wetenschappelijke termen moet de lezer soms even over een drempel, maar de auteur legt alles inzichtelijk uit. Bevat veel zwartwitillustraties en 8 bladzijden in kleur in het middenkatern. Met een uitgebreid literatuuroverzicht en een register. Omslag met een nachtfoto van een horizon met sterrenhemel. Launspach, Rik

1953 -DE STORM-

Leenders, H

De echtbreukeling

Samen met zijn vrouw Marjolein Beumer schreef Launspach het script voor een film over de watersnoodramp van 1953, 'De storm' van regisseur Ben Sombogaart*. In dit romandebuut werkte de acteur, regisseur en scenarioschrijver (1958) het verhaal verder uit. Het is gesitueerd op het 'vergeten' eiland Schouwen-Duiveland. Behalve Zierikzee zijn de plaatsnamen gefingeerd. De hoofdpersoon Julia is kort voor de ramp bevallen; zij is een ongehuwde moeder. Ze krijgt de verontwaardiging over zich heen van haar familie en van (afschrikwekkend geschilderde) Zeeuwen in haar omgeving. Tijdens de ramp verliest Julia haar kind uit het oog. Er is vervolgens een uitputtende zoektocht naar de baby. Tegelijk wordt een visionaire ingenieur van Rijkswaterstaat beschreven en ook een dienstplichtige militair die Julia redt en bijstaat in haar zoektocht. Een wat erbij gesleept verhaal uit de Tweede Wereldoorlog vormt zijn onderliggende drijfveer. De rol van het toeval in dit boek is groot. De inhoudelijke dramatiek is fors aangezet (de streekroman is dan niet veraf). Toch valt er -niet in de laatste plaats vanwege een adequate stijlhantering- zeker van dit boek te genieten Herman Leenders' tweede roman is een echtscheidingsverhaal, waarin de nadruk ligt op het onbegrepen verwijderingsmechanisme, dat ervoor zorgt dat van het ene op het andere moment twee mensen die juist bij elkaar zijn en elkaars kinderen wilden opvoeden, totaal van elkaar losgeslagen raken, met alle consequenties vandien. Typerend voor deze beweging is het motto van Amichai: 'Zolang we samen waren / waren we een goede nuttige schaar. // Toen we uit elkaar gingen werden we / weer twee scherpe messen / in het vlees van de wereld gestoken / elk op zijn eigen plaats.' Het gaat in deze kleine roman om wat zich afspeelt onder of achter de gebeurtenissen: 'Woorden zijn bodembedekkers. Onder de woorden schuilt een netwerk van intriges, net zo onuitroeibaar als het fijne wortelgestel van klaver in een gazon.' De echtbreukeling - een schipbreukeling van het huwelijksbootje - treft een vroegere geliefde en daarmee komt veel goed; ook spelen nog verzwegenheden en chantabele naaktfoto's hun rol in het scheidingsdrama. Leenders houdt het licht, waardoor het verhaal van K. en zijn Frida, die door Bettina wordt opgevolgd, een historie wordt met alle accenten van droefheid en woede, cynisme en hoop, die een mooi, inleefbaar verhaal opspannen.

47

der

Leeuwen, Joke van

FEEST VAN HET BEGIN

Dit verhaal speelt zich af in de tweede helft van de achttiende eeuw in Frankrijk. Catho is te vondeling gelegd en belandt in een door nonnen geleid vondelingenhuis. Door haar vrijgevochten natuur is ze daar al gauw niet op haar plek. Dat geldt ook voor Berthe, een non die teleurgesteld is in het gebrek aan diepgang dat de andere zusters tonen en allerlei capriolen uithaalt om het kloosterleven te ontvluchten. Berthe wordt Catho's steun en toeverlaat. Parallel daaraan loopt een verhaallijn over een klavecimbelbouwer en een beul, die zich verdiepen in de ontwikkeling van de guillotine. De verhaallijnen zijn kunstig met elkaar verweven. De historische context (Franse Revolutie) wordt zijdelings belicht; centraal staat de ontwikkeling van de hoofdpersonages die hun eigen keuzes leren te maken. Dit maakt het boek voor liefhebbers van historische romans minder interessant, maar het zorgt er wel voor dat de roman actueel is.

Lieshout, Ted van

MIJN MENEER

Lieske, T

GRAN CAFE

Jeugdboekenschrijver en beeldend kunstenaar Van Lieshout (1955) vertelt in de woorden van een elfjarige jongen die brieven schrijft aan Maria hoe het kind in contact komt met een volwassen hetero-man, een relatie krijgt en ten slotte de relatie verbreekt. Dit autobiografische verhaal beschrijft nauwkeurig de behoefte van het kind om gekend en gezien te worden, de aanvankelijk vormende waarde van het contact, de angst van het kind voor de buitenwereld en veroordeling van het contact, maar ook de manipulatie, de omslag van pedofilie naar pedoseksualiteit en de verwarring bij het kind als de man zijn lust botviert ten koste van het kind en het daarmee psychisch beschadigt. In een nawoord stelt Van Lieshout dat het voor hem (het kind) liefde was, maar dat hij seks met kinderen afkeurt. Dit boek is een moedige bijdrage aan een vaak hetzerige discussie: expliciet, maar niet vulgair, psychologisch subtiel, scherp en met humor geformuleerd, genuanceerd en stellingnemend In de sneltrein naar de metaal stad Bilbao ziet Alexander Rothweill op 25 juni 1944 hoe zijn coupé-genote, de achttienjarige Pili Eguren, van al haar geld wordt beroofd. Op vreemde wijze brengt juist deze beroving Pili en Alexander bij elkaar. De gentleman Rothweill heeft een vermogen verdiend met het vervalsen van paspoorten, eerst voor geallieerde piloten en later voor de beter betalende nazi's. Hij en de eigenzinnige Pili, wier ouders vermoord zijn door Franco toen zij twaalf was, worden geliefden..

Linden, Frénk van

De STENIGING

Romandebuut van de journalist (1957), vooral bekend als interviewer. Het heeft een sterke openingsscene over een bloedvlek op straat. De spanning is meteen gezet: wat is er aan de hand? We volgen de gedachtestroom (monologue interieur) van een simpel en jong meisje, Priscilla. Ze is net van de havo, heeft een krantenwijk en werkt in een platenzaak. Ze raakt verliefd op Karim, een student Nederlands, van Marokkaanse afkomst. Al snel blijkt dat Karim op gruwelijke wijze vermoord is (de titel verwijst hier

48

naar). Priscilla stort geestelijk in, ze wordt opgenomen. Gedurende de therapie haalt ze in haar innerlijk herinneringen op aan haar weinig gelukkige jeugd, waarbij ze haar verborgen geheimen geleidelijk ontvouwt. De suspense blijft behouden tot de ontknoping op de laatste pagina's. Geen grootse literatuur, maar een vlot en actueel relaas in eigentijds Nederlands dat leest als een trein. Hoofdpersoon is Moz, leerling galvaniseur in de fabriek van de oude Van Herwaerd. Moz heeft een Duitse vrouw, Emma die naar Nederland is gekomen om geluk en werk te zoeken.. De mensen in de fabriek gaan keihard, grimmig en kwaadaardig met elkaar om. De spanning stijgt als de oude directeur wordt opgevolgd door zijn zoon, die niets van galvaniseren weet. Als de Duitsers de fabriek willen overnemen laat de jonge directeur dat door Moz aan de werknemers vertellen. Vanzelfsprekend voelen zij zich verraden.

Loo, T. de

DE GALVANO

Loo, T. de

DE TWEELING

Loo, T. de

DE MEISJES VAN Een bundel met zes verhalen. Thema zijn de nare ervaringen die DE vrouwen in uiteenlopende situaties opdoen met mannen. Soms SUIKERWERKFAB kunnen ze adequaat reageren, in de meeste gevallen echter niet. RIEK

Loo,. T de

MEANDER

In een klein dorp sticht een groep mensen een gemeenschap die onder leiding komt van een zich tot geestelijk leraar ontpoppende man. Deze leider heeft, gerijpt door mystieke ervaringen, een heilig geloof in een menselijker samenleving.

Marbus, J

BORG

De zusjes Borg en Sabine wonen in een dorp waar de plaatselijke varkensslachterij de grootste bron van inkomsten vormt. De geur van vernietiging hangt dag en nacht boven het dorp. Sabine leidt Borg onontkoombaar haar donkere en geheimzinnige wereld binnen. Tot hun neefje Onno komt logeren. Onno fascineert Borg door zijn kwetsbaarheid en zwakte. Door zijn afhankelijkheid krijgen de zusjes macht, zie zowel gevaar oplevert als een kans op het vinden van geborgenheid.

Matsier, – Nicolaas

Roma Amor

Er is iets wat de hoofdpersoon al heel lang had willen doen. Nu is het zover – en hij stelt alles in het werk om toch vooral maar niet te hoeven beginnen. Dan wordt de christen-democraat Aldo Moro ontvoerd en uiteindelijk vermoord door de Rode Brigades. Roma AmoR gaat over de spijbelende hoofdpersoon, die gaandeweg geobsedeerd raakt door het lot van de politicus, en over de onverschillige schoonheid van de Eeuwige Stad.

Twee bejaarde vrouwen, een Nederlandse en een Duitse, ontmoeten elkaar bij toeval in het Thermaal Instituut van het fameuze kuuroord Spa. Ze herkennen in de ander hun verloren gewaande tweelingzuster. Gedurende hun kuur - beiden lijden aan artrose vertellen ze hun levensverhaal: het wordt de laatste kans om een kloof van bijna zeventig jaar verwijdering te overbruggen.

49

Meer, – Vonne van der

Ik verbind u door

Meer, Vonne van Take 7 der

Meer, Vonne van der De VROUW MET DE SLEUTEL

Eén vlinderslag van een vlinder in het Amazonegebied kan een orkaan veroorzaken in de Cariben. Dit door wiskundige en meteoroloog Lorenz geformuleerde principe, vaak aangehaald ter illustratie van de chaostheorie, vormt de basis voor de eerste roman van Van der Meer na haar succesvolle eilandtrilogie. De roman begint met een kleine onenigheid 's ochtends vroeg in het echtelijk bed van Edith en Berend. Die gebeurtenis bepaalt hoe zij later op de dag ten opzichte van anderen reageren en dat leidt tot een kettingreactie die als resultaat heeft dat er op het eind van de dag een dode te betreuren valt. Soepel rijgt Van der Meer de verschillende verhalen aaneen, waarbij er een overkoepelende verteller (een engel?) is die de rampspoed wel ziet aankomen, maar niet kan verhinderen: mensen blijven zelf verantwoordelijk voor hun daden. Dat wie goed doet ook goed ontmoet, laat Van der Meer overigens ook zien in dit mooi geschreven, subtiele verhaal met - op de engel na - levensechte personages. Een zeer aantrekkelijke roman voor een breed publiek met een duidelijke morele boodschap.

Dertiger Lars, een Deense toerist, belandt in het slaperige Andalusische dorpje Los Baños de Calderón, een voormalig kuuroord. Per vergissing wordt hij door de burgemeester aangezien voor een cineast en Lars besluit om te doen alsof hij dat ook werkelijk is. De burgemeester vraagt hem zijn volgende film op te nemen in het dorpje. Lars laat vrienden die ook aan de kust vakantie houden overkomen en stelt hen voor als de filmcrew. Lydia, een Nederlandse vrouw die al jaren in de buurt van het dorpje woont, treedt op als bemiddelaar tussen Lars en de dorpsbewoners. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Lars en dat van Lydia. Het boek kreeg goede recensies. '…één groot en fascinerend raadsel…' (recensent Arie Storm op zijn site). 'Het is een heerlijk boek voor even tussendoor' (site Een passie voor boeken). 'Een korte, knappe roman met een ongedacht slot' (op de site van de EO). 'Dat de roman ondanks die wel erg blijmoedige afloop overeind blijft, heeft alles te maken met het vakmanschap van Vonne van der Meer' (NRC Handelsblad). 'Fantasierijk, tot nadenken stemmend, geestig en heel goed geschreven' (Hanneke Groenteman). Inmiddels is ook de luisterboekeditie verschenen, voorgelezen door de schrijfster zelf*. Een 59-jarige vrouw die na de plotselinge dood van haar man eenzaam en zonder inkomsten achterblijft, biedt zichzelf via een advertentie aan als voorlezer voor het slapen gaan ('beslist geen seks. bedoelingen'). Een aantal mensen reageert op de advertentie en Nettie gaat, aanvankelijk aarzelend, van start. Via haar voorleessessies strijkt Nettie neer op de rand van bedden in allerlei slaapkamers en leert ze heel verschillende mannen, vrouwen en kinderen kennen, ieder met zijn of haar eigen verhaal. Haar leven verandert, want geleidelijk raakt ze steeds meer betrokken bij de levens van sommige klanten, zoals dat van een 11-jarig meisje en een ongewild kinderloze vrouw. Zelf wordt ze heimelijk verliefd op een veel jongere man die ze voorleest. Op hun beurt hebben Nettie en de boeken en verhalen (eigen verhalen, Couperus, Dostojevski, Van Schendel) ook weer hun invloed op haar klanten. In dagboekvorm geschreven toegankelijk, helder en goed geschreven verhaal (eigenlijk een reeks verhalen) over eenzaamheid, intermenselijke relaties en de macht van verhalen

50

Meester, Mariet

De volmaakte man

Meijer, Ariane

ZWART ZAAD

Meijsing, D

Meijsing, D.

Hun beider herkomst uit het Drentse Veenhuizen, locatie van de voormalige strafkolonie, geeft Lidia en Lucas de kans een dubbele etage te kopen in de gewilde Amsterdamse Rivierenbuurt. Hun hoogbejaarde benedenbuurvrouw en voormalig eigenaresse van de etage, mevrouw Engel, heeft als joodse onderduiker in Veenhuizen de oorlog overleefd. Door haar toenemende dementie heeft zij veel zorg nodig. Terwijl Lidia zich daarvoor uitslooft, wordt Lucas door zijn buurvrouw overgewaardeerd. Dit leidt tot een verwijdering tussen hen. Na de onverwachte dood van hun buurvrouw vertrekt Lidia voor enige tijd naar haar ouders in Veenhuizen, waar ze een oude vlam ontmoet. Ondertussen reconstrueert Lucas uit bij het vuilnis gezette dagboeken en brieven het vroegere leven van zijn buurvrouw. Onderhoudende roman over de splijtende gevolgen voor een man-vrouwverhouding wanneer op een van de twee als mantelzorger een toenemend beroep gedaan wordt. Van deze schrijfster (1958), die zelf in Veenhuizen opgroeide, verschenen eerder o.a. „De overstroming‟ en „De eerste zomer‟

Omdat de aan lager wal geraakte Donia Fisher (ik-figuur) geld nodig heeft, accepteert ze een baan bij een verzekeringsmaatschappij. Daar onderzoekt ze de twijfelachtige schadeclaim die de eigenaresse van een zaadveredelingsbedrijf heeft ingediend. Derde boek met de in Amsterdam wonende Donia Fisher in de hoofdrol. De vele verwijzingen naar de vorige boeken wekken de indruk dat het een gemis is om dit als losstaand geheel te beschouwen. Het is een vlot te lezen verhaal als het gaat om de 'chicklitachtige' beschrijvingen van het doen en laten van de hoofdpersoon en het bevat een aantal spannende actiescenes. De zaadhandel en genetische manipulatie zijn echter complexe onderwerpen en Meijer is er niet in geslaagd om dit tot een boeiend geheel samen te vatten. De plot is redelijk uitgewerkt, maar heeft een voorspelbare ontknoping. OVER DE LIEFDE Een lesbische schrijfster kijkt met verbittering, maar ook zelfspot terug op het overspel van haar geliefde met een man. In "Over de liefde" wordt een vrouw verlaten: haar derde lange liefdesrelatie is stukglopen, zonder dat zij een idee heeft waardoor, door wie of waarom. Voor de zoveelste keer in haar leven is zij alleen, in de steek gelaten, op de rand van een depressie. Dan overkomt haar een ernstig ongeluk, waaraan ze een gaatje in haar geheugen overhoudt: hoe gebeurde dat ongeluk? Was het eigenlijk wel een ongeluk? De zoektocht naar wat de hersenen voor haar versluierd willen houden, leidt haar terug naar haar jeugd, toen ze voor de allereerste keer verliefd was. DE TWEEDE MAN Leraar Grieks Robert Martin, 48 jaar oud, tien jaar eerder gescheiden, leidt een vlak bestaan. Hij koestert zich in de schaduw van de door hem verafgode (hoewel hij hem al decennia niet gezien heeft) twintig jaar oudere broer Alexander die op Cyprus woont. Zijn leven neemt een andere wending als hij bericht krijgt dat zijn broer op sterven ligt.

51

Meijsing, D.

100% CHEMIE

Als de ik-persoon haar moeder probeert te betrappen op het verleden loopt zij telkens stuk op een `hoe kom je daar nu bij? De moeder is de belangrijkste bron van informatie, maar als een onbetrouwbare douanier bewaakt ze de grens van heden en verleden. Het hoedenatelier van de overgrootmoeder, de scheldende papegaai van de Duitse overgrootvader en de oom die op de emmer werd geboren, ze zijn haar tussen neus en lippen door ontglipt.

Mersbergen, J, van

Morgenzijn we in Pamplona

Van Mersbergenś vierde roman is het sober geschreven verhaal over de bokser Danny, die moet zien om te gaan met zijn desillusie: bedrog in de liefde en de komende neergang van zijn boksloopbaan. De vrouw Ragna die voor hem alles leek te zijn, blijkt een door zijn manager ingezette prostituee. Aan de vooravond van een van zijn grootste gevechten sloopt zij hem op alle mogelijke gebieden. Na mishandeling van de zwangere Ragna geeft ene Robert de op de vlucht geslagen Danny een lift. Robert rijdt voor het grote jaarlijkse stierenvechtfestijn naar Pamplona, desperado Danny gaat mee. Tijdens de lange autorit vertelt Danny in dialogen en flashbacks zijn verhaal. Het taalgebruik in deze paperback is direct en zeer toegankelijk; de thematiek is aansprekend en blijft de aandacht vasthouden. Een aansprekend mannenverhaal.

Mersbergen, Jan van

De hemelrat –

Wat moet je met een rat die laboratoriumproeven bij toeval heeft overleefd en vergeten in een kooitje zit te rillen? Edward, die als schoonmaker in het laboratorium van een ziekenhuis werkt, doet iets wat er streng verboden is: hij smokkelt het proefdiertje mee naar huis. In de tram komt er een meisje naast hem zitten dat belangstellend vraagt wat er in die kooi zit. Eigenlijk studeert hij, maar van zijn studie komt niet veel terecht. Hij voelt zich verloren in de stad waar hij woont, en alle liefde die hij nergens kwijt kan, richt hij op de rat - en op het meisje, dat vaak in het ziekenhuis komt, van wie hij steeds meer wil weten en die op haar beurt steeds meer zijn aandacht vraagt. Komt zij op ziekenbezoek of is ze zelf patiënte? En als ze op ziekenbezoek komt, wie bezoekt ze dan zo vaak? En waarom staat ze ten slotte bij hem voor de deur? Ragfijn is het weefsel waarin Jan van Mersbergen zijn hoofdpersonen spint. In een subtiele, suggestieve stijl ontvouwt hij het leven van een gesloten maar gevoelige jongeman en een meisje, die geborgenheid bij elkaar zoeken.

Mersbergen, Jan van NAAR DE OVERKANT VAN DE NACHT

Jan van Mersbergen (1971) publiceerde sinds 2001 zes goed ontvangen en romans. op 11 november 2011 verscheen 'Naar de overkant van de nacht', waarin een man een dag en een nacht doorhaalt tijdens het carnaval in Venlo. Hij ontmoet dwazen en wijzen, leert de ware aard en betekenis van 'Vastelaovond' kennen, en leert dat hij tot op de bodem moet gaan en pas dan uiteindelijk zichzelf is. Zo ontdekt hij zijn ware identiteit, geeft hij zijn verleden een plaats en herkent hij zijn bestemming. Zijn verleden als schipperskind, zijn heden als stiefvader van de kinderen (onder wie een doofblinde tweeling) van zijn eertijds afgewezen jeugdliefde en zijn toekomst als man en vader worden hem duidelijk in het nu van de carnavalsviering. Van Mersbergen maakt de dronkenschap voelbaar in zijn stijl. Hij schreef een knap geconstrueerde roman, zo knap dat het bijna ongeloofwaardig wordt: alle details kloppen en hebben een literaire betekenis en Van Mersbergen wrijft dat de lezer onophoudelijk in. Knap, boeiend, maar soms wel vermoeiend.

52

Meysing , D.

Moord & Doodslag

Middelbeek, Mariette CRASH

Middendorp, P

Amateur

De (familie)dubbelroman is een uniek verschijnsel in de Nederlandse literatuur. Doeschka en Geerten Meijsing - hoe verschillend ook in stijl en vormtechnische aanpak in hun werk - hebben zich eraan gewaagd. De schrijfster Andrea/Doeschka (een spel van autobiografische werkelijkheid en fictie wordt gespeeld) verblijft in Syracuse, Sicilië, bij haar schrijvende broer Timbeer/Geerten. Literatuurbenadering, gemeenschappelijke afkomst, ouders, de plaats in het gezin en het competitief schrijverschap (in 'Moord' wordt het Kaïn en Abel verhaal er kunstig door geweven), frustraties en animositeit krijgen gestalte. De kindermoordzaak in Italië, die Timbeer in 'Moord' al obsedeerde, wordt in 'Moord en doodslag' minutieus gereconstrueerd. Het verband tussen de moord en het familieverhaal -het tweede boek is ook nadrukkelijk een saluut aan de gestorven vader- is niet altijd even duidelijk. Dat neemt niet weg dat deze dubbelroman een geslaagd literair experiment is. De wisselwerking tussen beide boeken blijkt, met alle verschillen in omgang met een 'zelfde' werkelijkheid, uiterst effectief.

Nog geen jaar na hun huwelijk komt Daphne's man Maarten bij een verkeersongeluk om het leven. Ze is geschokt, maar krijgt in de boerderij in de Achterhoek die ze bezig waren over te nemen van zijn ouders, veel steun van hun familie. Na enkele maanden moet ze de boerderij verlaten, vindt een etage in Amsterdam-Zuid, werkt in een brasserie en maakt vrienden, o.a. met collega Liz. Als ze flauwvalt en steeds misselijk is, blijkt ze al vier maanden zwanger te zijn. De brasserie gaat failliet en ze begint voor anderen te koken, met veel succes. Doordat haar aardige en betrokken hospita na een val haar heup breekt, krijgt ze meer contact met dier zoon, wat voorzichtig leidt naar een nieuwe toekomst. Van de journaliste (1983) verschijnen sinds 2006 chicklitromans, die vaak bestsellers zijn. Dit is haar achtste, die heel prettig leesbaar en actueel is door een vlot en goed verteld, logisch opgebouwd verhaal, met voor ieder begrijpelijke en vaak herkenbare verwikkelingen, aansprekende hoofdpersonen en enige romantiek. In zijn tweede roman laat Peter Middendorp (1971) als hoofdfiguur de heerlijk bleue jongeman Daniël rondlopen in een Gronings kunstenaarsmilieu anno 1997. Het Groninger Museum is net vernieuwd. Daniëls vriendin Alma is schilderes. Beroemd buitenissig fotograaf Tyrec met plastic vriendin geeft les aan kunstacademie Minerva. In de roman leert Daniël keuzes maken. Geïnspireerd door zijn vriendin wordt hij fotograaf. Zijn werkstukken bestaan onder meer uit gefotografeerde tomaten met vraagtekens en tomaten geplaatst in oksels. Valselijk beschuldigd van het bezit van pornografie wordt Daniël van de kunstacademie gestuurd. De climax van de roman voelt voor de lezer echter nauwelijks aan als een dramatisch einde. Wat mist is een bezielend thema. Het taalgebruik in de roman en de compositie zijn beter in orde. De opbouw wordt deels bepaald door een roman in de roman, zogenaamd geschreven door Daniëls neef Kasper, over ouders en grootouders. Het taalgebruik in het boek is aangenaam, met mooie woorden als 'kwalenkastje' en aardige details als namen van oude tv-series en voetbalspelers.

53

Mik, Edzard

Bleke hemel

De gevierde acteur Bertrand beleeft een inzinking, zowel professioneel als privé. Hij heeft liefdesverdriet, omdat zijn vriendin fotografe Anna vertrokken is: ze maakt een reportagereis naar Afrika. In een lange brief aan haar bekent hij haar wat er met hem gebeurd is. Hij laat zich overhalen door zijn ongeneeslijk zieke jeugdvriend Bob om in een afgelegen Bulgaars bergdorp een Griekse tragedie op te voeren, samen met hun gezamenlijke jeugdliefde Carina, die nu diplomatenvrouw is. Vakkundig geschreven onheilsverhaal, met een zekere suspense: al vroeg wordt aangekondigd dat Carina zal sterven. De toneelwereld wordt met veel inleving beschreven, en de roman is een goede promotie van "Oidipous te Colonus" van Sophocles. Vader, zoon en Europa s hoogste. Mont Blanc is een tintelende bergsportroman over een man die tot het uiterste gaat om recht te zetten wat scheef is gegroeid, en wil goedmaken wat gruwelijk verkeerd ging.

Mik, Edzard

MONT BLANC

Mik,Edzard

De Wachters

Deze roman staat in de context van de politieke actualiteit. De hoofdpersoon is een jonge intellectueel uit Iran, wiens familie leeft onder de druk van de binnenlandse politieke constellatie - zijn vader zit in de gevangenis wegens ongeoorloofde publicaties -; zijn gezin lijdt onder de druk van de maatschappelijke opvattingen van zijn omgeving. Hij heeft bij dit alles maar één droom: terug te keren naar Nederland, waar hij eens gelukkig geleefd heeft. En deze droom krijgt een specifieke urgentie, wanneer hij een Nederlandse vrouw ontmoet, die hij niet meer kan vergeten. Maar door de politieke complicaties gedwongen moet hij samen met zijn gezin vluchten op een tocht vol onwaarschijnlijkheden en onmogelijkheden en in een samenwerking met mensensmokkelaars en drugskoeriers. Het verhaal krijgt vanuit de dichterlijke persoonlijkheid van de hoofdpersoon, die ondanks zijn rechtenstudie zich naar diepste wezen schrijver voelt, een dichterlijke dimensie die de lezer zowel fascineert als verwart.

Minco, M.

NAGELATEN DAGEN

Minco, M.

HET BITTERE KRUID

Minco, M.

EEN LEEG HUIS

De hoofdpersoon probeert inlichtingen over haar zus en zwager in te winnen, die in de oorlog zijn omgekomen. De hoofdpersoon is schrijfster van Joodse afkomst, net als de schrijfster zelf, en heeft een verhaal geschreven in een tijdschrift over haar leven en de zoektocht naar feiten over haar zus. Dit verhaal wordt bij toeval gelezen door een stamboomonderzoeker in Israël, Miriam Weissbach, die de familie kent via haar onderzoek. Zij weet te vertellen dat de zus van de zwager van de hoofdpersoon, Eva Ruppin, nu in Amerika vindbaar is. Hoofdpersoon woont met haar ouders in Breda. Na de Duitse inval krijgen ze het steeds moeilijker, omdat ze joods zijn. Op een dag komt er een razzia en pakken de Duitsers de ouders op. Zijzelf weet echter te ontsnappen. Dave (broer) en Lotte (vrouw van Dave) worden ook opgepakt. Ze krijgt verschillende onderduikadressen, maar nergens kan ze echt lang blijven of wil ze lang blijven. Later krijgt ze van Wout weer een nieuw persoonsbewijs en een nieuw onderduikadres, en daar blijft ze totdat de oorlog voorbij is. Na de oorlog zoekt ze steeds haar oom op, die bericht heeft gekregen dat zijn hele familie is omgekomen. Toch blijft hij altijd hij bij de tramhalte staan wachten of er nog iemand terugkomt. Het verhaal laat zien hoe de twee joodse meisjes, die beiden ondergedoken hebben gezeten , hun leven na de oorlog beleven. Sepha wil alles snel vergeten en een nieuw leven beginnen. Yona daarentegen kan de oorlog niet verwerken en dit beïnvloedt haar hele leven en ook dat van Sepha. Het zoeken naar een houding in de tijd.

54

Mizee, N.

TOEN KWAM MOEDER MET EEN MES

De serieuze Ida (28), restauratie- en decoratieschilder in Haarlem, is overspannen omdat ze maar niet loskomt van haar dominante, dwingende moeder, die leeft voor "goede smaak", maar binnenshuis iedereen afkraakt. Als ze op bezoek bij haar ouders voor het eerst, gesteund door haar vader, moeder tegenspreekt, zet deze haar woedend het huis uit. Ida zegt voor vertrek kort en bondig waar het op staat, waardoor moeder zo in de war raakt dat ze wordt opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis

Moelands, Kim

ADEMLOOS

Moor, M. de.

DE VIRTUOOS

Kim Moelands, nu in de dertig, schreef deze autobiografische roman over haar leven met haar grote liefde Ron, net als zijzelf behept met de ziekte cystic fibrosis (taaislijmziekte: een DNA-foutje, zoals ze zelf zegt). Hoe zijn laatste weken waren, hoe zijn ouders nauwelijks met dit alles om kunnen gaan, hoe Kim hem zeer nabij staat: dit alles wordt bijzonder treffend, gelukkig vaak met een zekere afstandelijkheid ook, beschreven. Aan dit levensverhaal werkte ze zich soms omdat de ziekte ook haar verder in haar greep kreeg letterlijk het ziekenhuis in. Onder de helaas toepasselijke titel 'Ademloos' geeft ze ons 'gewone lezers' en ook diegenen die geconfronteerd worden met deze slopende ziekte, waarbij de gemiddelde levensverwachting 35 jaar is, een ontroerende, dikwijls ook nuchtere en humoristische kijk op het leven van iemand die, met alle medicijnen en apparatuur, ook gewoon een van ons is, die zo goed en zo kwaad als het gaat haar werk als redactrice (van onder meer Linda) en recensente verricht en die zin in het leven blijft houden. Aangrijpende, goed geschreven roman voor velen Deze historische roman vertelt de geschiedenis van de liefde van Carlotta voor de mannelijke sopraan Gasparo. Al als elfjarige betoverde hij haar met zijn zang. Ze verliest hem uit het oog als hij uit hun dorp weggaat om de geheimzinnige operatie te ondergaan die een castraat van hem maakt. Als volwassen, gehuwde vrouw ziet Carlotta hem terug in het bruisende Napels dat zijn 'primo uomo' op handen draagt.

Moor, M. de.

EERST GRIJS DAN Het verhaal is opgebouwd als een vierluik en start op de ochtend dat WIT DAN BLAUW een oogarts Magda, de vriendin van zijn vrouw (ook zijn ex-minnares), vermoord aantreft. Dit dode personage schraagt verder de hele roman. In het tweede luik, dat drie jaar eerder speelt, ontdekt de man van Magda dat ze verdwenen is en het derde deel focust in op de reis die ze onderneemt langs de lokaties die haar leven bepaalden.

Moor, Marente de

DE NEDERLANDSE MAAGD

Het is zomer 1936. De 18-jarige schermster Janna gaat naar de schermmeester (maitre) Von Botticher op een landgoed bij Aken om haar opleiding te vervolgen. De maitre is verminkt uit de Eerste Wereldoorlog teruggekeerd. Janna wordt tijdens haar opleiding, die weinig om het lijf lijkt te hebben, geconfronteerd met een geheim tussen de maitre en haar vader. Wat is er ooit tussen beide mannen gebeurd? Janna probeert het geheim te ontraadselen. Brieven (geschreven, verzonden, niet verzonden, nooit beantwoord) spelen in de plot een grote rol. Het landgoed van de maitre is een gesloten, ideale wereld voor Janna's schermopleiding. Maar van de persoonlijke rancunes en hartstochten bij de aanwezigen en van de nazistische opvattingen bij de

55

Moor, Margriet de De verdronkene

Moor, Margriet de

Moor, Margriet de Moor, Margriet de

De SCHILDER EN HET MEISJE

DE VERDRONKENE

bezoekers gaat een steeds sterker wordende dreiging uit. Parallellen tussen situaties, gebeurtenissen en personages dragen de roman. Janna is aanvankelijk toeschouwer, maar door bepaalde keuzes wordt zij deelnemer en verliest zij een deel van zichzelf. De roman komt traag op gang, is nogal omslachtig. Maar Deel III met de tragische ontknoping is zeer overtuigend. Vijfde roman van De Moor [1941], die in 1991 de AKO Literatuurprijs kreeg voor 'Eerst grijs dan wit dan blauw'. 'De verdronkene' gaat over het leven van de twee zussen Lidy en Armanda, waarvan de oudste, Lidy, door een noodlottig toeval in Zeeland verdrinkt tijdens de Watersnoodramp van 31 januari 1953. Armanda is altijd al jaloers geweest op haar zus en neemt nu, ondanks het feit dat het lijk van Lidy niet wordt gevonden, diens plaats in als echtgenote van Lidy's weduwnaar Sjoerd en als moeder van Lidy's tweejarige dochtertje Nadja. Armanda is niet in staat haar eigen leven te leiden en geeft haar eigen identiteit op. Het verhaal over het lot van de twee zusters wordt verteld in een afstandelijke en beschrijvende stijl, en focust afwisselend op Lidy en Armanda. Het is een boeiend en aangrijpend relaas over het levenslot van twee zussen tegen de historische achtergrond van de ramp van 1953. Een aanrader voor een groot publiek. Amsterdam 3 mei 1664. Een tekening zal twee levens voor altijd met elkaar verbinden. De 18-jarige Deense, Elsje Christiaens, naar Amsterdam gegaan om haar zuster te zoeken, slaat haar hospita met een bijl de schedel in. De magistraat veroordeelt haar tot de wurgpaal. Rembrandt koopt tezelfder tijd schildersmaterialen voor zijn schilderij 'Het joodse bruidje'. Als hij van het gebeuren hoort, maakt hij van de terechtgestelde de tekening die later de titel 'A woman hanging on a gibbet' zal krijgen. Een alwetende verteller verbeeldt de ontstaansgeschiedenis van de tekening, en wijst geregeld vooruit naar het heden. De verbeelding van de schrijfster speelt in deze roman op ingenieuze wijze met de feiten: gegevens uit de processtukken over Elsje Christaens weeft zij door de biografie van Rembrandt. Het lot van de schilder en het meisje raken elkaar: de Macht, zetelend in het Stadhuis, vernedert hen. Ook schilderijen en muziek spelen in het verhaal een belangrijke rol. Beide personages en het 17de eeuwse Amsterdam komen in goedgekozen details tot leven. Een boeiende, goedgeschreven en spannende historische roman. Vijfde roman van De Moor [1941], die in 1991 de AKO Literatuurprijs kreeg voor 'Eerst grijs dan wit dan blauw'. 'De verdronkene' gaat over het leven van de twee zussen Lidy en Armanda, waarvan de oudste, Lidy, door een noodlottig toeval in Zeeland verdrinkt tijdens de Watersnoodramp van 31 januari 1953. Armanda is altijd al jaloers geweest op haar zus en neemt nu, ondanks het feit dat het lijk van Lidy niet wordt gevonden, haar plaats in als echtgenote van Lidy's weduwnaar Sjoerd en als moeder van Lidy's tweejarige dochtertje Nadja. Armanda is niet in staat haar eigen leven te

56

leiden en geeft haar eigen identiteit op. Het verhaal over het lot van de twee zusters wordt verteld in een afstandelijke en beschrijvende stijl, en focust afwisselend op Lidy en Armanda. Een boeiend en aangrijpend relaas over het levenslot van twee zussen tegen de historische achtergrond van de ramp van 1953 In het middelpunt van het verhaal staat een klein jongetje, dat door zijn grootouders wordt opgevoed, ergens op het Vlaamse platteland. En tegelijk draait het, uiterst subtiel, bijna onmerkbaar, om een jongeman, Marcel, die enkele decennia eerder aan het Duitse Oostfront is gesneuveld en wiens portret deel uitmaakt van de verzameling portretten die grootmoeder.

Möring, M.

MARCEL

Moring, Marcel

DE LOUTERINGBERG

Mortier, E.

SLUITERTIJD

Mortier, E.

MIJN TWEEDE HUID

Anton is het enige kind in een gezin dat woont in een huis aan de dijk; zijn kinderjaren zijn vervuld van de intimiteit van vader en moeder, tantes en ooms. In die geborgenheid breekt plotseling een neef uit een problematisch gezin in - en Anton wordt tegelijk gefascineerd en afgestoten door deze Roland.

Mulisch, H.

DE PROCEDURE

Biochemicus Victor Werker, potentieel Nobelprijswinnaar, is erin geslaagd uit levenloze materie nieuw leven te doen ontstaan. Niet alleen door deze ontdekking, maar ook door spiegelingen met gebeurtenissen uit zijn persoonlijk leven wordt er getornd aan de scheidslijn tussen het levenloze en het levende. Uiteindelijk is het Victor zelf die op onverwachte manier een soort onsterfelijkheid verkrijgt. In deze hecht geconstrueerde, gecompliceerde, roman wordt een poging ondernomen de grens tussen leven en dood te verleggen.

Tweede roman van de trilogie met 'Dis' (2006) begonnen. Tegelijk zijn er herinneringen aan 'In Babylon' (1997): aan de personages en dat onvergetelijke huis. Het huis op de berg, waar nu de uiterst succesvolle schrijver van slechts een boek, Marcus Kolpa, samen met zijn dochter woont. Hij is afgescheiden van de wereld, terzijde gestaan door een op afstand gehouden, geheimzinnige huishoudster (mevrouw Sanders, bekend uit 'In Babylon'). Kolpa's vrouw, Chaja, dochter van de hoofdpersoon in 'Dis', is in 1983 spoorloos verdwenen. Nooit heeft hij meer van haar vernomen. In eenzaamheid op zijn berg voedt hij zijn dochter op. Hij verneemt de dood van zijn moeder in Israel, wat leidt tot vragen over identiteit. Wie was zijn moeder? Wie zijn vader? Zijn joodse verleden doet zich gelden. Waar 'Dis' vol stond met expliciete literaire verwijzingen, gaat Moring in 'Louteringsberg' ingetogener te werk. De toon is merkwaardig licht. Kolpa nadert tot antwoorden. Een schitterende roman, met prachtig neergezette personages. Aan zijn vader heeft Joris Alderweirelt zo goed als geen herinnering, die stierf toen Joris amper weet had van wieg en borst. Zijn moeder laat de opvoeding over aan de tweelingbroer van de vader – maar die kan het groeiende gevoel van gemis bij Joris niet wegnemen. Er mag dan niet veel meer zijn dan een handvol foto‟s en een grafsteen, met behulp van landkaarten, van koektrommels en van ladekasten vol verloren spullen verschaft Joris zich toegang tot de geschiedenis die hij ontbeert.

57

Mulisch, H.

DE AANSLAG

Fake Ploeg, een collaborerende inspecteur van de politie, berucht om zijn wreedheid, fietst tijdens spertijd door de buitenwijken van Haarlem naar huis. Door de winterse avond klinken opeens zes scherpe knallen en ligt Ploeg dood op de stoep voor een rijtje van vier huizen, waarvan er een bewoond wordt door de familie Steenwijk. De verschrikkelijke gevolgen van deze gebeurtenis zullen de dan twaalfjarige Anton Steenwijk zijn hele leven blijven achtervolgen.

Mulisch, H.

SIEGFRIED

Rudolf Herter is een oudere, zeer gewaardeerde Nederlandse schrijver. Bij een signeersessie in Wenen komt een ouder echtpaar naar Herter toe: Ullrich en Julia Falk. Zij hebben zijn televisie-interview de voorgaande dag gezien en zij denken dat zij hem kunnen helpen om Hitler beter te begrijpen. Ze vertellen dat zij vroeger in dienst zijn geweest bij villa Berghof: Hitler‟s buitenverblijf op de Obersalzberg in Berchtesgaden. De reden waarom zij hun verhaal met Herter willen delen is dat zij niet willen sterven met het verhaal. Herter mag het verhaal pas na het overlijden van het echtpaar publiceren. Zij vertellen hem dan het verhaal over Siegfried, de zoon van Adolf Hitler en Eva Braun…

Mulisch, H.

DE ELEMENTEN

Een art director van 40 jaar, Dick, is met zijn vrouw Regina, zijn zoon Dick en dochter Ida op vakantie op Kreta. De relatie tussen Dick en z‟n vrouw is dood: ze praten niet echt meer met elkaar. Een over het leven en de dood filosoferende man die door iets dat hij uit een zekere eenzaamheid doet in een absurde situatie terecht komt die de dood tot gevolg heeft.

Mulisch, H.

DE ONTDEKKING VAN DE HEMEL

Tegen het jaar tweeduizend overziet God zijn schepping en besluit er afstand van te doen. Twee engelen geeft hij de taak alle zichtbare sporen van zijn bestaan uit te wissen. Het enige wat daarvoor nog moet gebeuren is dat de twee stenen tafelen met de tien geboden terug gebracht moeten worden naar Israel.. Na een zware selectie en een hoop genetische manipulatie worden de ouders bepaald van de geschikte kandidaat. Max, een sterrenkundige, is de eerste uitverkorene en Ada, de vriendin van zijn beste vriend Onno, de tweede. Dat zij elkaar zo goed kennen is ook van tevoren door de engelen geregeld.

Munstermann, – Hans

De Hilterkus

Andreas Klein ontmoet in Amsterdam zijn ex Bibi Halbzwei (zie 'Certificaat van Echtheid'* van dezelfde auteur). Hij gaat met haar mee naar het huis dat zij met haar vriend Paul bewoont. In de paar dagen dat hij daar blijft ontwikkelt zich tussen hun drieën een merkwaardig psychologisch spel. Andreas heeft zojuist een boek gekocht, 'De Hitlerkus' van de auteur Frans Metzelaar dat speelt in de meidagen van 1940 in Arnhem, waar een twaalfjarige jongen in de tuin van zijn huis een vreemde ontdekking doet. Paul gaat het lezen en stukken van die tekst worden steeds afgewisseld door het verhaal dat Bibi vertelt over de kortstondige relatie die zij op zeventienjarige leeftijd met die Frans Metzelaar heeft gehad. De ontknoping van beide lezingen/verhalen is nogal schokkend. Er wordt in het boek op een spannende manier naar de ontknopingen toegeschreven, maar de portee van het verhaal maakt minder indruk.

58

Munstermann, H

De bekoring

De vijfde roman over Andreas Klein, zoon van een Duitse vader en een Nederlandse moeder die getrouwd zijn op 10 mei 1940. En drietal verhaallijnen wordt gevolgd. De vlucht van de Andreas' moeder, die in 1960 haar gezin met zeven kinderen verlaat. De dood van die moeder in 2004, hoe haar kinderen op haar terugkijken en hoe ze haar begraven. Een boek dat Andreas schrijft over J.C. van Epen, architect van de Harmoniehof in Amsterdam-Zuid, in welke straat het gezin Klein woont. Deze verhalen worden door elkaar heen gevlochten, zeer minutieus beschreven, met veel monologues interieures en tegen een vage, maar herkenbare achtergrond van het wereldgebeuren. Bij alle kunstigheid in de romanstructuur blijft de lezer toch met een onbevredigd gevoel achter. Niet alleen omdat 'De verwarring' misschien een betere titel zou zijn, maar ook omdat de kunstigheid, ondanks fraaie en innige passages, soms dreigt te verworden tot een kunstmatigheid waarin de lezer dreigt te verdrinken. Bekroond met AKO Literatuurprijs 2006. Munstermann, Hans IK KOM JE HALEN ALS Deze roman is nauw verbonden met de HET ZOMER IS familiegeschiedenissen uit eerdere romans van de auteur, waarvan 'De bekoring'* in 2006 de AKO Literatuurprijs won. Weer treedt Andreas Klein op, alter ego van de schrijver. Hij beschrijft, teruggaand in de tijd (de delen gaan van 2005 tot 1941, het jaar van de geboorte en de bron van de gebeurtenissen) zijn oudste broer, een man/jongen met een mentaal defect. Maatschappelijk heeft dit hem op achterstand gezet. Schrijnend zijn de pogingen van de vader om de zoon een plaats in het maatschappelijk leven te geven. Er zijn in ieder deel vriendinnen, of ook wel andere figuren, die een opening bewerkstelligen tot herkenning of breder begrip. Andreas moet zijn verwachtingen telkens bijstellen, maar altijd is er mededogen. Langzaam komt de lezer te weten wat er met de broer aan de hand is. Deze roman richt een prachtig monument op voor een broer. Het boek is knap (ook in perspectivische zin) geconstrueerd. Het is in een precieze stijl geschreven, in korte, uiterst afgewogen zinnen Munstermann, Hans HOU ME VAST De Nederlandse schrijver (1947) heeft een bijzonder intrigerend liefdesverhaal geschreven. Hij kruipt (heel overtuigend) in de huid van een moderne jonge vrouw, de 22-jarige Zelda, studente aan de Toneelacademie in Maastricht. Zij is door haar geliefde aan de kant gezet en heeft grote behoefte aan veiligheid en warmte. De kritische lesstijl over kunst en de geheimzinnige persoonlijkheid van haar docent Matussek gaat haar boeien. Hoe kritischer hij is, hoe meer zij hem als kompas voor haar leven gaat zien. De laatste, ongeopende brief van Matusseks geliefde Naomi wordt voor Zelda en Matussek de bron van een psychologisch en moreel conflict. Munstermann brengt in intrigerende spiegelbeelden, parallellen en antithesen het falende liefdesleven van Zelda en Matussek in kaart. Tussen de mannelijke en vrouwelijke personages bestaat een diepe, geestelijke kloof. Het tragische lot van Naomi wordt dat van Zelda. De korte hoofdstukken geven de roman een scenisch karakter. Liefde en kunst schieten in deze levens tekort. Knap is de inleving in de taal en het levensgevoel van studenten. Een schitterend boek

59

Noordervliet, N

Noordervliet, N.

SNIJPUNT

Een eigenzinnige geschiedenislerares en conrector wordt in deze roman van Noordervliet door een islamitische leerling met een mes gestoken. Dit ernstige incident -de school treedt camouflerend opbrengt het wereldbeeld van de vrouw aan het wankelen. Zij legt zich noodgedwongen rekenschap af van de humanistische en redelijke tradities waarin zij is grootgebracht; zij herbeziet de houding ten opzichte van haar dochter en van haar ex-man, een door een minderwaardigheidscomplex geplaagde autodidactische literatuurvorser van het oeuvre van een cultschrijver. De ex keert niet terug van vakantie; de zestienjarige dochter reist hem na naar Italië, gevolgd door de moeder. In een duizelingwekkend literair spel vindt een ademstokkende ontknoping plaats. De rol van het toeval is daarbij wel eens groot. Deze boeiende roman is in zijn benadering van religie, redelijkheid en waardigheid (alsook van literaire attitudes ten opzichte van bewonderde schrijvers) opzienbarend. Tegelijk biedt het boek een heerlijk leesavontuur. DE NAAM VAN DE Een 44-jarige advocate, Augusta de Wit, gaat op zoek naar haar VADER verleden. Dat blijkt moeilijk. Haar voornaam heeft ze van haar vader, een Duitse soldaat; de achternaam niet van haar stiefvader, maar van haar moeder. In haar studietijd (1968!) trouwt ze met een revolutionaire student met een joodse achtergrond. In het jaar dat de Berlijnse muur valt, komt ook voor haar de Wende

Noordervliet, N.

UIT HET PARADIJS

De ouder wordende David Berk reconstrueert zijn familieleven na een 'ontmoeting' met de geest van zijn moeder. Een ongelukkig leven in de aangetrouwde Brusselse rubber-clan, een halfbroer met aparte vrouw en dito dochter en Berks maffe dochter Biene spelen in de tragedie de hoofdrollen

Noordervliet, N.

PELICAN BAY

Aan het eind van de achttiende eeuw wordt op een Caribisch eiland een gruwelijke moord gepleegd. Het slachtoffer is de vrouw van suikerplanter en slavenhouder Jacob Rivers. Zijn nazaat Ada van de Wetering gaat op zoek naar de ontrafeling van het mysterie. Ze gaat ook op zoek naar haar verdwenen adoptiebroer Antonio. Door de waarheid te zoeken over Jacobs leven probeert Ada tegelijk antwoord te krijgen op de vragen omtrent haar eigen leven die ze altijd heeft ontlopen.

Noort, – Saskia

De eetclub

De eetclub is een groepje van vier welgestelde echtparen die in hetzelfde dorp luxe villa‟s bewonen en oppervlakkig gezien volkomen gelukkig zijn met zichzelf en met elkaar. Maar dan komt een van de leden om bij een brand in zijn huis; zijn vrouw en kinderen ontkomen ternauwernood. Terwijl de overige leden de schijn van vriendschap ophouden, blijkt steeds meer wat voor beerput er is opengegaan. Achter de uiterlijke schijn gaat een wereld schuil van overspel, bedrog, financiële malversaties en uiteindelijk zelfs moord. De schrijfster heeft deze schijnwereld overtuigend neergezet. Wijn, sigaretten, feestjes, etentjes, tennis, dure strandvakanties en P.C. Hoofttractoren: de ultieme leegte van het bestaan, de Lifestylebladen tot in de details nageleefd. De karakters worden psychologisch nauwkeurig ontleed. Maar ook het plot mag er zijn. De ontknoping komt als een echte verrassing.

60

Noort, S

Nieuwe buren

Na een moeizaam tot stand gekomen zwangerschap wordt het dochtertje van Peter en Eva levenloos geboren. Ze kunnen dit verdriet samen niet verwerken en dreigen uit elkaar te groeien. Als ze nieuwe buren krijgen, klikt het meteen. De stoere Steven en zijn sensuele vrouw Rachel bezoeken regelmatig een parenclub en nodigen Peter en Eva uit om mee te doen. Maar eerst proberen ze het een keer thuis uit. Voor Eva is dit de kans om zwanger te raken. Peter is verschrikkelijk jaloers en de avond loopt uit op een fiasco. Als Eva zwanger blijkt, besluit ze Peter te verlaten en verdwijnt spoorloos. Een bijzonder spannende en meeslepende thriller van de populaire Nederlandse schrijfster. Langzaam raken Peter en Eva verstrikt in een manier van leven waaruit geen weg terug mogelijk is. Ook een zeer realistisch verhaal met een voortreffelijke karaktertekening. Een echte aanrader voor liefhebbers van literaire thrillers.

Noort, Saskia

TERUG NAAR DE KUST

Noort, Saskia

De EETCLUB

Nooteboom, C

PHILIP EN DE ANDEREN

Nooteboom, C

RITUELEN

Een stalker die de diepste geheimen en angsten van een jonge alleenstaande moeder, popmuzikante, lijkt te kennen, speelt een zenuwslopend spel met haar geestelijke gezondheid als inzet. Originele, zorgvuldig uitgewerkte thriller in de ik-vorm met een hoog psychologisch spanningsniveau en dramatische, met vaart vertelde gebeurtenissen. De vlotte stijl en moderne woordkeus gaan gepaard met een prima spanningsopbouw en een redelijk onverwachte climax. De karakters worden zorgvuldig ontwikkeld; vooral de vrouwelijke hoofdpersoon maakt -ook via jeugdherinneringen- een persoonlijkheidsgroei door. Gesitueerd in levendig getekend Amsterdam en Bergen aan Zee, door terloopse verwijzingen herkenbaar in ca. 2002 De eetclub is een groepje van vier welgestelde echtparen die in hetzelfde dorp luxe villa's bewonen en oppervlakkig gezien volkomen gelukkig zijn met zichzelf en met elkaar. Maar dan komt een van de leden om bij een brand in zijn huis; zijn vrouw en kinderen ontkomen ternauwernood. Terwijl de overige leden de schijn van vriendschap ophouden, blijkt steeds meer wat voor beerput er is opengegaan. Achter de uiterlijke schijn gaat een wereld schuil van overspel, bedrog, financiele malversaties en uiteindelijk zelfs moord. De schrijfster heeft deze schijnwereld overtuigend neergezet. Wijn, sigaretten, feestjes, etentjes, tennis, dure strandvakanties en P.C. Hoofttractoren: de ultieme leegte van het bestaan, de Lifestylebladen tot in de details nageleefd. De karakters worden psychologisch nauwkeurig ontleed. Maar ook het plot mag er zijn. De ontknoping komt als een echte verrassing. De jonge Philip zwerft door heel Europa, op zoek naar een geheimzinnig Chinees meisje over wie hij gehoord heeft, symbool van het onvindbare geluk. Hij vindt en verliest haar, en aan het eind van zijn reis komt hij met lege handen thuis, maar hij heeft zijn “inwijding in de werkelijkheid”gekregen van “de anderen”vrachtwagenchauffeurs, meisjes, bandieten en zwervers. Drie decennia uit het leven van Inni Wintrop, handelaar in alles waar geld in zit. Centraal staat de relatie van Inni tot vader en zoon Taads. De eigenzinnige Taads bezorgt Inni het beginkapitaal voor een leven dat boven het middelmatige zal uitgaan. De ontmoeting met de zoon vindt 20 jaar later plaats. Ook de zoon, aanhanger van Tao, verafschuwt het aardse en is uit op zelfvernietiging.

61

Osinga, Richard

Klare taal –

Tweede roman van de jonge auteur Osinga [1971] die in 2003 debuteerde met 'Bor in Afrika'. In deze moderne liefdesroman wordt de pas afgestudeerde Nederlander Jacob verliefd op de geïntegreerde Marokkaanse rechtenstudente Asma. Tijdens hun eerste ontmoeting raakt Asma zwanger, Jacob wil geen abortus en vraagt haar ten huwelijk. Ze kennen elkaar nauwelijks, maar ze trouwen toch. De relatie tussen Jacob en Asma groeit, maar krijgt tegelijkertijd te kampen met grote communicatieproblemen in de manvrouwverhouding, zeker na de geboorte van hun dochtertje. Het verhaal over deze relatie wordt afgewisseld met borrelpraat tussen Jacob en zijn vrienden, en informatie over de promotiebaan van Jacob waarin hij als arabist kwantitatief onderzoek doet naar de herkomst van woorden uit de Koran. Op de achtergrond speelt het integratiedebat en de politieke situatie in Nederland anno 2001-2002 een grote rol. Het boek is geschreven vanuit mannelijk perspectief en geschikt voor een jong (universitair) publiek. Vlot leesbaar, afgezien van enkele uiteenzettingen over de Koran.

Otten, Willem Jan Specht en zoon –

Verteller in deze roman (Ottens eerste in tien jaar) is een 'Zeer Dicht Geweven Vier Maal Universeel Geprepareerd' schildersdoek. Deze 'drager' van beelden vertelt hoe portretschilder Felix Vincent ('schepper'), bekend om zijn werk naar het leven, opdracht krijgt 'naar de dood' te schilderen: de zakenman Specht vraagt hem zijn overleden, geadopteerde zoon Singer te portretteren, hem levend te maken op doek. Een journaliste zaait twijfel over Spechts oprechtheid. Dit is vooral een roman over het scheppingsproces: het scheppen van kunst, het ontstaan van nieuw leven (de zwangerschap van Felix' vriendin), de onmogelijkheid voor de mens het dode tot leven te wekken. Het geheim van dat proces ligt in het geloven: geloven in wat je maakt. Deze stelling is te relateren aan Ottens levensbeschouwing die hier zeker merkbaar is. Ook andere bekende Otten-thema's spelen een rol: erotiek, trouw, verraad, schuld, de fascinatie voor beelden en het kijken en de identiteit die ontleend wordt aan het gezien worden. Hoewel nadrukkelijk een geconstrueerd geheel, ook een spannend en ontroerend boek.

Otten, Willem Jan

Verteller in deze roman is een 'Zeer Dicht Geweven Vier Maal Universeel Geprepareerd' schildersdoek. Deze 'drager' van beelden vertelt hoe portretschilder Felix Vincent ('schepper'), bekend om zijn werk naar het leven, opdracht krijgt 'naar de dood' te schilderen: de zakenman Specht vraagt hem zijn overleden, geadopteerde zoon Singer te portretteren, hem levend te maken op doek. Een journaliste zaait twijfel over Spechts oprechtheid. Dit is vooral een roman over het scheppingsproces: het scheppen van kunst, het ontstaan van nieuw leven (de zwangerschap van Felix' vriendin), de onmogelijkheid voor de mens het dode tot leven te wekken. Het geheim van dat proces ligt in het geloven: geloven in wat je maakt. Deze stelling is te relateren aan Ottens levensbeschouwing die hier zeker merkbaar is. Ook andere bekende Otten-thema's spelen een rol: erotiek, trouw, verraad, schuld, de fascinatie voor beelden en het kijken en de identiteit die ontleend wordt aan het gezien worden. Hoewel nadrukkelijk een geconstrueerd geheel, ook een spannend en ontroerend boek.

SPECHT EN ZOON

62

Palmen, C.

DE VRIENDSCHAP In deze roman staat de ontwikkeling van de vriendschap centraal tussen twee vriendinnen, Catherina en Barbara, die elkaar als jonge scholieren leren kennen. Zij voelen zich direct tot elkaar aangetrokken, ofschoon (of juist omdat) zij in alles elkaars tegenstelden zijn: dik staat tegenover tenger, woordblind tegenover taalbehendig, sensitief tegenover tamelijk ongevoelig, enz. Bij nader inzien hebben zij ook enkele markante trekken gemeen.

Peper, - Rascha

Wie scheep gaat

Twee jaar nadat de boot waarop de levenslustige Hanna LeCoultre zich bevonden moet hebben voor de kust van Marokko is vergaan, worstelen haar twee ex-geliefden, de oceanograaf Gerard en zijn voormalige beste vriend, de amateur-duiker Robin, nog met het verlies. Hetzelfde geldt voor Hanna's vader, een kleermaker oude stijl, terwijl ook haar 15-jarige nichtje Emma, die in de ban raakt van Robin, betrokken raakt bij het lot van haar tante. Gerard leidt een eenzaam leven in New York, waar hij zich wijdt aan een merkwaardig experiment; Robin zet een expeditie op touw om Hanna's lichaam op te duiken. De meest concrete aanwijzing over Hanna's lot lijkt ten slotte een buitenstaander onder ogen te krijgen: een keurige ambtenaar met een eigenaardige seksuele afwijking. De lotgevallen van deze personages rijgt Peper soepel aaneen in een levendige en aantrekkelijke roman met een hoopvol stemmend open einde. Ze toont zich opnieuw een rasvertelster die gefascineerd is door mensen met een bepaalde hartstocht of obsessie en creëert geloofwaardige personages op wie je als lezer gesteld raakt.

Peper, R

WIE SCHEEP GAAT

Wat hebben een oude Haagsche kleermaker, een dweperig meisje van vijftien, een wereldvreemde oceanograaf die in New York zijn draai moet zien te vinden en een man die toeleeft naar een duik in de angstaanjagende diepten van de Atlantische Oceaan met elkaar te maken? Ze zijn verbonden door hun gedachten aan de vrouw wier lichaam nu al twee jaar lang op de zeebodem ligt - nog steeds niet geborgen uit het scheepje waarmee ze een nieuw leven tegemoet dacht te varen.

Peper, R.

OESTERS

Hoofdstukken die zich in het heden afspelen, worden in deze roman afgewisseld met flash backs waarin het verloop van Olga's verhouding met de 40 jaar oudere Frank wordt beschreven. De Olga uit het heden is al ruim 10 jaar getrouwd met Harold en nu moeizaam herstellend van een ernstige ziekte en lijdend aan depressiviteit. Heel geleidelijk aan wordt het de lezer duidelijk hoeveel Frank voor Olga betekend heeft en uiteindelijk blijkt dat zij zonder hem niet echt leven kan.

Peper, R.

RICO‟S VLEUGELS Het rijke echtpaar Eduard en Cecile Rochèl probeert in een afgelegen villa zijn werelberoemde schelpencollectie op orde te brengen, voordat ze deze overdragen aan een museum. Het afscheid lijkt een ode aan de oceaanschatten te worden... totdat de veertienjarige brommerfanaat Rico opduikt. Al snel weet hij de zwijgzame Eduard tot een passie te brengen waaraan deze zich met huid en haar overlevert. Rochèls allesverterende verliefdheid heeft dramatische gevolgen.

Peper, R.

EEN SPAANS HONDJE

De drie zonen van de bekende architect Walter Clarijs zijn absoluut verschillend van karakter. Victor, de oudste, een psychisch vrij labiele persoon, is ook architect, maar ontwerpt slechts vreemde bouwsels; Jasper is een min of meer geslaagd zakenman, handelend in zandkastelen; en Felix is een begaafd wiskundige, lijdend aan het Gilles de la Tourette-syndroom. Bij de dood van hun moeder, die een bijzondere vrouw geweest is, begint het verhaal.

63

Peper, R.

RUSSISCH BLAUW Een jonge, werkloze historicus was al in zijn jeugd gefascineerd door de Romanovs, de laatste Russische tsarenfamilie. Een hoogleraar vraagt hem om een bijdrage hierover in een standaardwerk over de 20ste eeuw, waardoor hij de draad weer oppakt. Hij meent daarbij een grote ontdekking te doen, die hem persoonlijk raakt en korte tijd in extase brengt, tot de verrassende, ontnuchterende ontknoping.

Peper, Rascha

VOSSENBLOND

Peper, Rascha

FANTOOMPOEZEN

Een gescheiden archeoloog ontmoet een nieuwe escortdame die jong genoeg is om zijn dochter te zijn. In werkelijkheid is zij de dochter van zijn ex-vrouw, maar dat ontdekt hij pas later. Hij wordt verliefd, en biedt aan om op haar hond te passen. Het verhaal wordt afgewisseld met fragmenten vanuit het perspectief van deze hond. Hierdoor komt de parallel tussen archeoloog en hond aan het licht. Beiden volgen hun instinct. Pas als hij een ongeluk krijgt, begint hij besef te krijgen van zijn verantwoordelijkheid. Peper (1949) schreef al eerder romans over thema's als leeftijdsverschil tussen partners, verzamelwoede en de schoonheid van de dood. Onder critici wordt haar werk wisselend ontvangen. Voor haar boek 'Russisch blauw' kreeg ze de Multatuliprijs. De keuze voor een mannelijk perspectief maakt de toon wat ongebruikelijk voor een schrijfster, toch klinkt in de uitwerking een gender-kritische houding door. Het verhaal leest vlot, mooi zijn de anatomische beschrijvingen. Een gewaagd portret met een complexe intrige. Wel wat expliciete seks en losse eindjes. 'Bezoekers aan ons huis kunnen niet om de kat heen. Hij staat degenen die aanbellen in de hal al belangstellend op te wachten (als hij zou kunnen opendoen, zou hij die taak met plezier op zich nemen), begeleidt hen ronkend naar hun plaats en begint hun tas leeg te hengelen om er zelf in te gaan zitten.' Al jaren schrijft Rascha Peper op de achterkant van NRC Handelsblad korte verhalen over mensen, dieren (vooral katten) en andere avonturen. De schrijfster van stevige, serieuze romans toont zich daarin van haar scherpste en geesteigste kant. In Fantoompoezen bundelde ze haar beste autobiografische verhalen, waarin ze zichzelf en haar omgeving met milde spot beschouwt

Perquin, Ester Naomi SERVETTEN HALFSTOK

Peskens, R.J.

TWEE VORSTINNEN EN EEN VORST

Verschillende verhalen

64

Polak, Chaja

Salka -

Zesde roman van de Nederlands/joodse auteur Polak die ook verhalen en een novelle schreef. Deze roman heeft sterk autobiografische trekken, maar blijft fictie. De auteur reconstrueert na de dood van haar moeder Salka op een zeer indringende en persoonlijke manier haar leven. Ze doet dit vanuit het perspectief van de oudste dochter Fanny en komt zelf ook in het boek voor, zowel in de ik- als in de zij-vorm. De tijden wisselen voortdurend, van Salka als klein meisje tot en met haar dood. Salka overleeft Auschwitz, wordt twee keer weduwe en krijgt drie kinderen van haar twee echtgenoten. Centraal staat de relatie tussen Salka en Fanny, die geboren is tijdens de Tweede Wereldoorlog en op een onderduikadres de oorlog overleeft, terwijl haar ouders gedeporteerd worden. Haar vader overlijdt tijdens een dodenmars. De gedachte aan haar kind geeft Salka de kracht te overleven. Een prachtig en ontroerend portret van een joodse vrouw in de 20e eeuw, waaruit vooral dochterlijke liefde en trots spreekt. Een eerbetoon aan deze krachtige vrouw.

Rasker, Maya

Xenia

Abel Bovenlander is geoloog en begeleidt onder meer tochten door de Spaanse Pyreneeën. Abel heeft een zeer bewogen liefdesleven, de relaties zijn echter altijd oppervlakkig. Tot hij tijdens een van zijn expedities een jonge studente in de groep heeft, Xenia genaamd. De relatie krijgt echter geen gelukkig verloop doordat beiden getekend zijn door hun eerdere ervaringen. Een boek waarin vanuit diverse perspectieven de zoektocht naar de ware liefde word beschreven. De basis van het verhaal wordt gevormd vanuit de ik-persoon, Abel Bovenlander. Dit verhaal wordt aangevuld, genuanceerd en gewogen door brieven, dagboekdelen of gesprekken van diverse personen die een rol hebben gespeeld of nog spelen in het leven van Abel. Een boek dat mede door de wisselende perspectieven en schrijfstijlen vlot leest en een dynamisch, grillig en boeiend verhaal vertelt.

Reisel, W

DIE ZOMER

Dana Davidson is 17 in de zomer van 1970, een tijd waarin alles kan, mag, wellicht zelfs moet. Jongeren feesten, blowen, hangen in het Vondelpark en vrijen, niet alleen met elkaar, maar ook met hun leraren. Dana doet wel mee, maar schrikt op seksueel gebied toch terug voor ¿de daad¿. In een wereld op drift blijft ze een buitenstaander, die nadenkt en haar eigen weg tracht te gaan. Maar het leven sprankelt niet alleen deze zomer, Dana krijgt ook te maken met minder prettige zaken. Reisel schrijft beeldend en (seksueel) expliciet en jaagt de lezer door het boek heen, maar overtuigt uiteindelijk niet. Een reden daarvoor is dat in het vage blijft of ze een realistisch tijdsbeeld of een satire op de ¿Summer of Love¿ beoogt, een andere is dat ze een nogal uit de lucht vallende wending nodig heeft rond de broer van Dana om het verhaal af te ronden. Ook de kortstondige nadruk op Dana¿s vader en zijn kampverleden lijkt eerder impulsief dan weloverwogen. Uiteindelijk een wat teleurstellende roman van een auteur (1955) die diverse keren werd genomineerd voor de grote literaire prijzen.

65

Reisel, Wanda

Witte liefde -

In haar 5e roman gaat Reisel (1955) terug naar haar geboorteland, Curaçao. Het land waar haar joodse ouders naar waren uitgeweken na WOII en waar zij de eerste 5 jaar van haar leven doorbracht. Ze beschrijft het verhaal van een grote liefde in de jaren '50, haar jeugdjaren; de liefde is vermoedelijk die van haar moeder voor een andere man dan haar vader. Dat maakt deze daarom ook tot een onmogelijke liefde. Ze beschrijft dit verhaal afwisselend vanuit het perspectief van beide geliefden, Ro en Bob. De roman opent en sluit op een ongebruikelijke manier, met de stem en het perspectief van de zojuist overleden Ro in het mortuarium. Reisel houdt de spanning goed vast en schrijft op een zinderende manier, overigens zonder erg expliciet in te gaan op de seksuele handelingen. De charme van dit boek is dat ze de buitenechtelijke liefde invoelbaar weet te maken. Tegelijk geeft ze een, niet meer dan decoratief, beeld van het leven van de rijke, blanke jetset op Curaçao in de welvarende jaren '50. Haar schrijfstijl is functioneel en niet opvallend met soms wat vreemde beeldspraak.

Reisel, Wanda

NACHT OVER WESTWOUD

Reve, G

DE AVONDEN

Levi Levi is een 43-jarige huisarts met joodse 'roots', zoon van een bekend chirurg tegenover wie hij zich altijd mislukt heeft gevoeld. Als waarnemend arts verblijft hij in het dorp Westwoud. In de dorpsgemeenschap broeit iets omdat een boer voor het Offerfeest schapen verkoopt en op zijn erf ritueel laat slachten. Wanneer een 14-jarig verstandelijk gehandicapt meisje dat op de boerderij woont, seksueel wordt misbruikt, richt de volkswoede zich op de buitenbeentjes: de Koerdische assistent van de dochter van de boer en de jood Levi. In een roman die leest als een trein, laat Reisel (1955) zien hoe volkswoede ontstaat, hoewel een en ander nogal dik wordt aangezet. Daarnaast is dit een boek over een vader-zoonrelatie. Reisel laat veel vragen onbeantwoord en de roman eindigt met een enorme cliffhanger. De lezer kan zich wel afvragen - gezien het feit dat Levi zijn verhaal achteraf vertelt - hoe betrouwbaar het gezichtspunt van de door een verwonding steeds koortsachtiger wordende 'waarnemer' is Frits van Egters , hoofdpersoon in dit verhaal voelt zich in rond Kerstmis naoorlogs Amsterdam beklemd door zijn kleinburgerlijke omgeving en door zwartgallige gedachten. Nachtmerries plagen hem en in zijn sociale contacten spelen onuitgesproken, nog maar halfbewuste verlangens mee.

Reve, G

DE VIERDE MAN

In deze boeiende en spannende novelle vertelt de hoofdpersoon aan zijn vriend een verhaal. Het gaat over een kortstondige relatie die hij gehad heeft met een vrouw. Het verleden van deze vrouw is tamelijk duister en wordt stukje voor stukje onthuld. Het blijkt dat ze reeds driemaal getrouwd is geweest en dat haar drie echtgenoten allemaal 'onverwacht' om het leven zijn gekomen. Verder is de hoofdpersoon gefascineerd door een in Duitsland wonende jongen met wie de vrouw ook een verhouding heeft. Wanneer hij beseft dat ook hij het slachtoffer dreigt te worden van deze vrouw, neemt hij de benen.

66

Rosenboom, T.

PUBLIEKE WERKEN

Rosenboom, T.

DE NIEUWE MAN

Rosenboom, T.

VRIEND VAN VERDIENSTE

Rosenboom, Thomas De RODE LOPER

Ross, Tomas

HET MEISJE UIT BUENOS AIRES

Hoofdpersonen zijn de neven Christof Anijs, kinderloos apotheker te Hoogeveen, en Walter Vedder, vioolbouwer in Amsterdam, gescheiden en eveneens zonder nageslacht, beiden begin zestig. Het zijn typische Rosenboom-personages: zich superieur wanend aan de maatschappelijke stand waartoe ze behoren, hakend naar erkenning door hoger geplaatsten, bezeten van een ideaal, waarvan de vervulling schijnbaar binnen handbereik ligt maar dat ze, mede door hun grenzeloze naïefheid en zelfoverschatting, op weergaloze wijze om zeep weten te helpen. Het is tragisch en komisch tegelijk. Aanhoudende voorspoed heeft van scheepsbouwer Berend Bepol, zestig jaar oud, een bezadigd man gemaakt met een filosofische inslag. De neergang in de scheepsbouw van najaar 1920 deert hem aanvankelijk dan ook weinig, wel maakt hij zich zorgen omdat hij geen opvolger heeft en is zijn dochter nog ongetrouwd. Hij doet zijn meesterknecht Niesten een voorstel, maar wanneer die een half jaar later in het huwelijk treedt, rijzen er problemen die hij niet had kunnen voorzien. De hoofdfiguur, een 16-jarige jongen, tracht door dienstbaarheid de vriendschap te verwerven van een oudere jongen van betere komaf. Dit leidt tot een machtsspel van dramatische ingrijpendheid, waarvan de beschrijving zich laat lezen als een thriller. Het verbaast dan ook niet dat de auteur zegt zich gebaseerd te hebben op de "Baarnse moordzaak"

Thomas Rosenboom (1956) is een terecht veelgelezen en bekroonde romanschrijver. Hier schrijft hij het verhaal van twee ambitieloze mannen in Arnhem en Zevenaar, die respectievelijk journalist bij de Liemers-editie van De Gelderlander worden en uitkeringstrekker annex roadie bij een band, opnametechnicus en alternatieve bioscoophouder. Ook in dit boek kiest Rosenboom een historische situatie (die ruim drie decennia beslaat) met herkenbare elementen uit de regio en de Arnhemse popscene (inclusief de obligaatkarikaturale provincialisme-kritiek). De twee verhaallijnen laten enerzijds de tragische geschiedenis van de hoofdfiguren zien en stellen anderzijds de narcistische instelling van de hedendaagse nietskunner aan de kaak, die toch aandacht en roem verwerft. Rosenboom is cynisch, de roman is tragikomisch en satirisch. Een goed verteld en fraai geformuleerd verhaal, maar inhoudelijk zonder de diepgang van Rosenbooms eerdere werk. Vermakelijk en meelijwekkend is het wel, maar het thema is mager en mist het mysterie en de grootsheid die we van Rosenboom kennen. Op de avond dat Maxima een kennis uit Argentinie ontvangt, wordt er een poging tot inbraak gedaan op de Eikenhorst. Het doel was de inhoud van een kistje. Het gaat om bewijs dat aantoont dat Maxima's vader niet zo onschuldig was als onderminister tijdens het bewind van Videla. De hoofdpersoon, leraar klassieke talen Hartmann Veenendaal, is dan al verrast door het bezoek van een jonge Argentijnse, kind van 'verdwenen' ouders, die op zoek is naar een pakje dat na het WK-voetbal in 1978 aan iemand van de Nederlandse delegatie is meegegeven. Het bezit van dit pakje

67

blijkt dodelijk. Hartmann duikt onder terwijl politie, marechaussee en AIVD proberen te achterhalen wat er zich afspeelt. Maxima, Willem Alexander en De Roy van Zuydewijn spelen prominente rollen, terwijl andere leden van het Koninklijk Huis op de achtergrond aanwezig zijn. Ross weet een ingewikkeld plot, dat, zoals we van hem gewend zijn, niet uitmunt in liefde voor het koningshuis met veel vaart tot een goed einde te brengen. al is de indruk dat hij wel eens doorschiet met veel beweringen zonder bewijs. Het blijft fictie. De helft (deel 1, 1938) betreft het leven van een Hollands gezin in Bandoeng, voor de vierjarige een paradijs, bevolkt door dag- en nachtmensen, waar onbegrijpelijke familieverhoudingen heersen en de natuur beheerst wordt door goden en demonen. De delen 2 en 3 spelen zich af tijdens een zeereis naar Nederland (1939) en de verbanning naar de grootouders in het kille Den Haag. Tenslotte duikt Louise met haar joodse vader onder in Waterland (deel 4).

Ruebsamen, H.

HET LIED EN DE WAARHEID

Ruyslinck, W.

WIEROOK EN TRANEN

Het verhaal van de weeskinderen Waldo en Vera, die tijdens de Tweede Wereldoorlog op de vlucht zijn en zo een gruwelijke gebeurtenis moeten ondergaan (de verkrachting van het meisje). Aangrijpend verhaal.

Sahar, H

DE GEBROEDERS BOETKABOET

Hans Saher (ps. van Farid Boukahar, 1974) debuteerde met de schelmenroman 'Hoezo bloedmooi' (1995). Dit is de romanversie van het filmscript dat voor de overleden regisseur Gerard Verhage is geschreven. In het filmscript lag het accent op twee broers die verliefd worden op hetzelfde meisje. In de roman komt dit motief ook voor, maar het verhaal laat vooral de mechanismen zien die een rol spelen bij de ontvankelijkheid voor fundamentalisme en terroristische ideeën. De gebeurtenissen lopen uit op een gruwelijk drama. Vooral uitzichtloosheid, vernedering en kansloosheid bepalen het gedrag. De roman geeft een indringend beeld van Marokkaanse jongeren: levend op de rand van het criminele, heimwee hebbend naar Marokko, radicaliserend en steun zoekend bij het fundamentalisme. De roman is een zedenschets, geeft een beeld van ideeën, taalgebruik en levenswijze van jonge Nederlanders van Marokkaanse afkomst. Het taalgebruik is direct en zakelijk. Een informatieve, maar ook treurigstemmende roman, met indirect een appèl op de verantwoordelijkheid van de Nederlandse samenleving in dezen.

Sahar, Hans

ZOVEEL LIEFDE

Tweede jeugdroman van de jonge Marokkaanse Hagenaar Sahar. Rash, de hoofdpersoon, gaat op kamers wonen en stage lopen op een makelaarskantoor. Met één been in het professionele leven voelt hij zich toch nauw verwant met de Haagse jeugdbendes en heeft hij af en toe heimwee naar het gezin thuis. Zijn medebewoners zijn divers: een gabber, een intellectueel, een christelijk meisje en een kleine crimineel. Ze worstelen allemaal met eenzaamheid en onzekerheid; de moeilijke periode voor het volwassen zijn. Rash gooit zich honderd procent in het leven, komt terecht in straatgevechten, denkt na over alles en iedereen en zoekt

68

zijn heil bij korte liefdes en seks. Vlot geschreven en uitstekend tijdsbeeld van de jeugd in de grote steden. Voor bovenbouw VO en iedere ouder en opvoeder die zich wil inleven in de jongerencultuur van nu Sahar, Hans

Sauwer, Monika

De Marokaan Abi, 18 jaar, op school in Den Haag, prostitueert zich voor vrouwen en mannen. Puur om geld. Voor hem is er niets en niemand om tegenop te zien. Zijn leven moet snel zijn, zijn referentiekader is citaten uit raps en clips van MTV. Hij heeft twee jaar vastgezeten omdat hij te snel een mes trok. Zijn vader is vroom moslim. De familie wil naar Marokko op vakantie en Abi moet voor het geld zorgen. Als deze tweeduizend gulden op tafel legt, gestolen van een 'relatie' vraagt niemand waar het geld vandaan komt. Sahar, een jongen Marokkaan, heeft een authentiek boek geschreven, in een stijl van jongeren van deze tijd, 'heftig en wreed'. Sahar wil laten zien hoe slecht het kan gaan als je vader je eruit gooit (HP, 1/9-95). Het verhaal leest als een trein, geeft een beeld van een randgroepjongere, maar is geen stereotiepe voor alle Marokkaanse jongens. Een onwillige god – Drie personen spelen een centrale rol in deze roman: Kees Hessel, een gepensioneerde architect. Hij wordt geplaagd door steeds dezelfde droom. Daarin komt een vroegere Brusselse geliefde, Gigi, voor. Verder Lina Storm, een jonge makelaar, die haar baan en partner vaarwel zegt en zelf een nieuw bestaan wil opbouwen. Tot slot Alice van der Zee, de moeder van Lina en een kennis van Kees Hessel. Alice heeft hij kortgeleden opnieuw ontmoet in een café. Lina gaat als goedbetaalde werkster voor Hessel werken. Op haar tweede werkdag bij Hessel blijkt hij echter verdwenen te zijn. Hij is per trein naar Brussel vertrokken om zijn oude vlam Gigi te bezoeken. Als na her en der geïnformeerd te hebben blijkt dat Gigi ondertussen getrouwd en verhuisd is, neemt hij zijn intrek in een eenvoudig hotel. 's Nachts zoekt hij telefonisch contact met Lina. Die besluit de volgende morgen de eerste trein naar Brussel te nemen, maar komt net te laat bij het hotel aan. Roman waarin het aftakelingsproces van een beginnende dementie trefzeker wordt verwoord. HOEZO BLOEDMOOI

Schippers, K

EERSTE INDRUKKEN

De eerste drie jaar van een meisje, beschreven vanuit haar gezichtspunt, vormen het uitgangspunt van deze roman. De ondertitel, 'de memoires van een driejarige', geven direct het probleem weer dat een schrijver moet overwinnen. Een driejarige heeft weinig opzienbarends meegemaakt en kan nauwelijks spreken of schrijven.

Scholten, Jaap

HEER & MEESTER

Bundeling van 73 verhalen (4 tot 5 pagina's), eerder verschenen in NRC Handelsblad. De auteur (1963) is een telg uit een ooit beroemd Twents textielgeslacht. Hij verkoos te gaan wonen op het Hongaarse platteland, onder het motto;in een land waar de postbodes in jurken knalgeel als verjaardagsenveloppen lopen wil ik wonen; (179). Het wonen en leven in Hongarije, met zijn gezin, vormt de rode draad van het boek. De verhalen zijn onderhoudend en helder geschreven, vertellen veel interessante tot verbijsterende

69

wetenswaardigheden over het Hongaarse leven en de geschiedenis, en waaieren breed uit. Menselijke contacten staan veelal centraal. Met een open mind beziet de auteur de ontwikkelingen in centraal Europa, en het schrille contrast met het rijke westen wekt ook een zekere weemoed vanuit het besef “Deze mensen hebben iets wat wij verloren hebben Het leven van Felix Favonius wordt op z‟n kop gezet als hij het overspel van zijn mooie vrouw met zijn vriend ontdekt. In zijn privé- en zijn zakelijk leven komt hij steeds meer terecht in een omgeving van bedrog en verraad. De moord op de vriend, de zakelijke problemen en een dubbelganger compliceren Felix‟ leven. Het lijkt alsof hij van „onderwereld‟ naar „bovenwereld‟ op en neer pendelt, werelden die steeds meer lijken samen te vallen. Dit „twee wereldenmotief‟ verbindt de schrijver met het dubbelgangersmotief. Felix heeft zowel een fysieke dubbelganger als een geestelijk „ander ik‟. Beide bepalen in hoge mate de verhaallijn. Uiteindelijk blijkt dat Felix niets heeft gedaan dat enige betekenis heeft gehad. In de roman komen klassieke motieven voor, magisch-realistische noties, een 19e-eeuws aandoende vertelinstantie, thrillerachtige elementen en verwijzingen naar romans uit de wereldliteratuur. De roman is met het thema: de mens als pion in een zinloos levensspel, zowel in opbouw als verhaallijn verwant met 'Raaf' (1995) en 'Grover' (2000), zonder er een trilogie mee te vormen

Schroder, A

Favomius

Schroder, E

DE OVERBUURMAN

Sicking, A

HET Vier getalenteerde conservatoriumstudenten vormen samen een KEURISKWARTET ensemble, het Keuriskwartet. Al aan het begin van het boek blijkt dat zij schuldig zijn aan een misdaad, maar voor jou, als lezer, blijft tot vlak voor het einde onduidelijk wat er precies is gebeurd.

Siebelink, Jan

VERDWAALD GEZIN

De zesjarige Freek is op een dag spoorloos verdwenen. Alex van Wassenaar, zijn overbuurman, wordt niet lang daarna door zijn vrouw in zijn eigen kelder opgesloten. Tot aan deze bizarre ontwikkeling had Alex een rustig leven als leraar met als enige ambitie rector te worden. Opgesloten in de kelder besluit hij zijn leven op schrift te stellen in de vorm van een brief aan zijn vrouw. Het wordt het verslag van een leven vol mislukkingen en frustraties

Dit goed geschreven boek speelt zich af in Den Haag en vooral in Arnhem tussen december 1956 en augustus 1957. De hoofdpersonen zijn Hugo Sprenger, werkzaam op het Arnhemse Stadsarchief, diens vrouw Paula en hun 17-jarige dochter Noortje. Hun huwelijk is niet gebaseerd op liefde. Ook Noortje vindt geen geborgenheid, zeker niet bij haar overheersende, soms wat hysterische moeder. Het boek is verdeeld in drie delen van resp. 22, 27 en 22 ongetitelde hoofdstukken. De Proloog speelt zich ruim twintig jaar later af (Noortje heeft dan zelf een dochter van ca. 17 jaar, haar man (wie?) en ouders zijn dan inmiddels gestorven, hoe en waaraan wordt niet duidelijk); het begin van de Epiloog sluit hierbij aan, voor de rest zijn we weer in 1957. Het verhaal, met veel flash backs, wordt verteld vanuit de optiek van Hugo, Paula en Noortje. Het is een droefgeestig boek, waarin dood, jaloezie en moedwillige verlating, ook m.b.t. de bijfiguren, een grote rol spelen. De tijdssfeer wordt vooral door details opgeroepen, niet door het verhaal zelf.

70

Siebelink, Jan

OSCAR

Sijens, Doeke

BLAUW

Slauerhoff, J.

HET VERBODEN RIJK

Slauerhoff, J.

SCHUIM EN AS

Slot, P.

ZUIDERKRUIS

Aan deze kleine roman ligt een waargebeurde oorlogsbelevenis van de schoonvader van de auteur ten grondslag. Na de capitulatie op 15 mei 1940 werd hij met een geheime missie via Zeeland naar Duinkerken gestuurd. Na de capitulatie werd nog enkele dagen doorgevochten in Zeeland, dat onder Frans bevel stond. De Nederlandse regering hoopte Nederland vanuit Zeeland te heroveren en daar was geld voor nodig. Twee jonge officieren moeten per auto 5 miljoen gulden uit de kluizen van de Nederlandsche Bank in Middelburg via Duinkerken naar Engeland zien te brengen. In het verhaal zijn de twee, beiden leraar aan een Haags gymnasium, vrienden. Id is populair en succesvol, Oscar, verlegen, heeft moeite met orde houden en is bovendien zijn vriendin Esmee kwijtgeraakt aan Id. Tijdens hun gevaarlijke tocht van Zeeland naar Duinkerken, dwars door oorlogsgebied, ontpopt Oscar zich echter tot de sterkere figuur, Id kan de situatie steeds minder aan. Sluimerende, onderhuidse spanningen komen bloot te liggen. Het verhaal begint na de oorlog, als Oscar op verzoek van Esmee, Ids weduwe, met haar naar Duinkerken reist en de gebeurtenissen van toen herbeleeft. Een toegankelijk, goed geschreven, spannend verhaal over vriendschap en rivaliteit en de impact van een oorlogssituatie op mensen. Doeke Sijens (1955) publiceerde verhalen, essays en een biografie, en samen met Coen Peppelenbos twee romans. In "Blauw" vertelt hij een nogal simpel verhaal: man 1 wordt verliefd op man 2, man 1 scheidt van vrouw, man 2 van man, samen verder. Een situatie die aanleiding geeft tot veel gepieker en bespiegelingen. Er zullen zeker lezers zijn die zich in de problematiek herkennen, maar literair en emancipatorisch is dit het soort homoromans dat 35 jaar geleden al werd geschreven. Er is meer psychologische en analytische pretentie dan de vlakke karakters kunnen waarmaken. Verhaaltechnisch zijn er nogal wat losse eindjes en ook op de stijl is wel wat aan te merken. Daarnaast zitten er veel onhandigheden en fouten in het boek (salamander i.p.v. hagedis). Sijens eerdere werk (de verhalen uit Friese jongens) is van een hoger niveau dan deze roman. Slauerhoff beschrijft op zeer boeiende wijze de twee naar elkaar toegroeiende levens van de hoofdpersonen. Zij leven ieder in een andere eeuw, maar hun levens, vol parallellen, komen uiteindelijk samen. Vijf verhalen. Wie “De laatste reis van de Nyborg” over de lugubere ondergang van een zeilschip, en “Larrios” over een bezeten liefde voor een fatale vrouw, eenmaal heeft gelezen, zal ze nooit vergeten. Een jaar na de dood van haar vriendin Floor Ponsioen begint Emma Schager aan de reis waarvan Floor niet terugkeerde: een fietskampeertocht door Australië, Nieuw-Zeeland en de Fiji-eilanden. Floor ging op reis na de dood van haar geliefde Julia. Of Floors dood een ongeval was of zelfmoord, is voor Emma een raadsel. Aan de hand van Floors notitieboekje en haar brieven volgt Emma de reis tot in detail.

71

Slot, P.

BLAUWBAARD

Psychiater Maria, als kind uit Zweden naar Nederland gekomen, is sinds enkele jaren getrouwd met archeoloog Edu. Maria's dochtertje Isabel is voordien verwekt door haar homoseksuele vriend Karel. Maria krijgt een nieuwe cliënte, Erinna, en Edu ontmoet zijn eerste liefde Rianne weer. Als Maria in Edu's werkkamer, voor haar als bij afspraak verboden gebied ,ontdekt dat Erinna en Rianne dezelfde persoon zijn, weet ze dat de relatie met Edu afloopt: 'Het liegen was begonnen'.

Slot, P.

TEGENPOOL

De biseksuele Katherine Shakespeare(!), 41 jaar, is de dochter van een acteursechtpaar. Rond de jaarwisseling maakt ze een cruise langs de Noorse kust, een vlucht na een verbroken relatie. Een jaar eerder heeft ze tijdens een familiebijeenkomst op Nieuwjaarsdag een schokkende ontdekking gedaan. Ze moet haar plaats in de familie opnieuw bepalen en tast daarbij nog in het duister.

Spies, Marijke

Een onschuldige familie

De drie zonen van een concertpianist zijn zeer verschillend van aard. Jaap neemt het familiebedrijf van zijn opa over, Bert is alleen op racecircuits en in de bergen zichzelf en Willem is een verdienstelijk oorlogs-en onderwaterfotograaf. De gifgasoorlogen in Noord-Afrika, de Tweede Wereldoorlog en de studentenrevolutie van de jaren zestig vormen het dramatische kader voor hun levens, dat van hun ouders en van Jaaps dochter. Goed en fout rond de oorlog wordt in deze beschrijving genuanceerd. Het gijzelingsdrama is wat kunstmatig vervlochten. De schrijfster (1934) is specialist op het terrein van de 17e-eeuwse Nederlandse letterkunde. Dit is haar debuutroman. Knappe tijdsweergave, op een nuchtere toon, in romanvorm waarmee een stuk recente geschiedenis voor een groot publiek toegankelijk is.

Spook, W

GLAD IJS

Een journaliste bij een regionaal dagblad gaat samen met een mannelijke collega nasporingen verrichten naar de achtergronden van de nooit opgeloste moord op een jong meisje. Tijdens hun speurtocht die hen naar Frankrijk voert, worden ze weer verliefd op elkaar. Net als ze de ware toedracht van de zaak ontdekt hebben, raakt de man ten gevolge van een dramatische gebeurtenis in coma en stelt de vrouw na enige tijd een ultieme daad van liefde.

Springer, F.

QUISSAMA

De geslaagde zakenman Charles Enders moet in het pas zelfstandig geworden Angola een nieuwe markt veroveren. In Luanda wacht hem zijn tegenpool, King Velderman. Een gelukszoeker die fascinerend kan vertellen. Een man ook met een grote, levenvervullende liefde. Avond aan avond hangt Enders aan zijn lippen. Als ze samen het verlopen wildpark Quissama bezoeken, komt het tropenleven van Velderman tot een onverwachte apotheose.

Springer, F.

BOUGAINVILLE

De oude De Leeuw vertelt zijn leven in zijn dagboeken. De jaren tachtig in Rotterdam, Indië in het begin van de eeuw. De dagboeken komen in handen van zijn kleinzoon Tommie Vaulant. Tommie‟s leven begint net en ook hij houdt dagboeken bij. Uiteindelijk is zijn desillusie van het leven groter dan die van zijn grootvader.

Springer, F.

KANDY

De gedachten van de hoofdpersoon in deze novelle, Fergus Steyn, gaan terug naar Kandy, een kamp op Ceylon. Daar verbleef hij een korte tijd na zijn repatriëring uit Nederlands-Indië. Zijn speelkameraadjes van toen is hij volledig uit het oog verloren. Zou hij ze een halve eeuw later weer op het spoor weten te komen, wat zouden ze elkaar dan nog te vertellen hebben?

72

Springer, F.

Staal, E.M

Stahlie, M

Stahlie, M.

Oud-diplomaat F. Springer (ps. van C.J. Schneider, Batavia 1932) schreef een niet omvangrijk maar veelgelezen en bekroond oeuvre van romans en verhalen bijeen. Van 1985 tot 1989 was hij ambassadeur in Oost-Berlijn. In "Quadriga" beschrijft hij hoe een oudere Nederlandse journalist in 1987 verliefd wordt op zijn Oost-Duitse gids. In 1989 keert hij terug om haar te zoeken, tijdens de val van de Muur. Hij vindt haar, maar de liefde blijkt kansloos. In 1998 en 2000 keert hij nogmaals terug. Springer schetst een indrukwekkend beeld van Berlijn en Duitsland en koppelt dat op een prachtige manier aan een wanhopige laatste verliefdheid. Zijn vriendschap met de ambassadeur en zijn liefde voor de literatuur (Boenin, Kleist) zijn andere verhaallijnen. De lezer moet steeds sprongen in de tijd volgen en het verhaal aldus reconstrueren. Springer beschrijft met een prachtige ingehouden passie, nergens exuberant, maar alles doordringend. Hij componeert briljant en is een stilistische meester. De roman bevat een aantal slecht afgedrukte zwart-witfoto's, maar dat is dan ook de enige smet Zowel de auteur als de hoofdpersoon heet Eva Maria Staal. De PROBEER HET auteursnaam is een pseudoniem en hoewel de schrijfster wel zelf MORTUARIUM wapenhandelaar is geweest, is het boek fictie, een roman. Eva Maria is dus wapenhandelaar, in dienst bij Jimmy Liu, met en voor wie ze over de wereld reist, vaak louche deals sluit, geld verdient. Haar relatie met Martin loopt aanvankelijk stuk, maar ze ontmoeten elkaar weer, trouwen en Eva stopt met de wapenhandel. Ze krijgen dochter Nella. Tijdens een verhuizing komen herinneringen aan vroeger weer terug. Personen uit vergeten tijden duiken weer op. Het boek, in de ik-vorm, speelt afwisselend in het heden en het verleden. Dit geeft het verhaal een spannende opbouw. Het is vlot te lezen, toen en nu lijken eerst twee uitersten, maar ze kruipen steeds dichter bij elkaar. BOOGSCHUTTERS Schrijver Alex Wigman is tevreden: hij leeft alleen op een boerderij in Frankrijk, heeft redelijk contact met zijn ex Vera, geen last van zijn kinderen en voor de seks is daar zijn werkster Françoise, echtgenote van de lokale caféhouder. Maar als de roman begint, met de uitroep 'Françoise, ik smeek je: kom terug!', heeft Alex een bewogen halfjaar achter de rug waarin hij geconfronteerd is met zijn egocentrisme. Even lijkt dat te veranderen nadat hij tegen het eind van de roman het schrift heeft gelezen van zijn puberdochter Lisette, het meest sprankelende personage in het boek. De in Stahlies vorige roman Sint Juttemis al gestelde vraag naar de mogelijkheid om een ander mens te worden, wordt door Alex, hoewel gelouterd, echter ontkennend beantwoord. Stahlie sleept de lezer opnieuw mee in een bij vlagen wervelend, knap geconstrueerd verhaal vol verbeeldingskracht en creëert wederom een personage in wiens overspannen brein de redeneringen zich aaneen rijgen. HONDERD De gebeurtenissen spelen zich af op een Grieks eiland rond een DEUREN Nederlands artsengezin dat daar een half jaar een praktijk waarneemt. Een lid van een tweeling, voor langere tijd gescheiden van haar tweelingzus, raakt in de ban van het eiland. QUADRIGA Een eindspel

73

Op vakantie in een Italiaans bergdorp wordt de bijna 15jarige, door liefdesverdriet gekwelde Amsterdamse Aldo Rossi door zijn opa flink aangepakt, en daarna getracteerd op een Italiaanse kappersbehandeling en op het verhaal over zijn daadkrachtige overgrootvader die 'het moment herkende (...) waarop hij wist dat hij niets anders kon doen dan datgene wat hij vervolgens ook daadwerkelijk deed'. Het brengt bij Aldo het verlangen teweeg naar een leven in diens voetsporen. Terug in Nederland blijkt dat een lastige opgave voor een verbeeldingsrijke puber, die vergeefs maar groots verliefd wordt op oudere meisjes en zichzelf beslissende daden ziet verrichten onder andere tijdens een stage in een verzorgingshuis. Stahlie schreef opnieuw een in hoog tempo verteld humoristisch verhaal vol originele dialogen en beelden, rond een personage met een wat overspannen brein. Ook in deze, in vergelijking tot eerder werk veel beknoptere roman, stapelen de ontwikkelingen zich echter nogal op en worden zaken soms onbevredigend afgerond. Desondanks: een aangenaam lezende roman over een bijzondere puber. De hoofdfiguur is een Nederlandse beeldhouwster, Lisa, die in Rome woont. Ze beleeft een liefde met Lorenzo, archeoloog, die bezeten is van de Etrusken. Hun liefdesrelatie is zeer intens, maar duurt kort: Lorenzo komt om, nabij de Etruskenstad Tarquinia, onder raadselachtige omstandigheden. Lisa gaat erheen, om erachter te komen wat er is gebeurd.

Stahlie, Maria

SCHEERJONGEN

Steenbeek, R

SCHIMMENRIJK

Steenbeek, R

INTENSIVE CARE

Rosita Steenbeek en haar moeder overleefden ternauwernood een ernstig auto-ongeluk. De bestuurder van de auto, een neef van Steenbeeks niet lang daarvoor overleden vader, kwam bij het ongeluk om het leven. Intensive care beschrijft de verwarrende periode van de rouw en het moeizame lichamelijke herstel van Rosita Steenbeek en haar moeder. De twee vrouwen klampen zich aan elkaar en aan hun familie vast, en krabbelen langzaam op, doordat ze in alle ellende steeds oog houden voor het dierbare en voor het komische.

Steenbeek, R

BALLET RUSSES

Salvo is een jonge Siciliaan die naar Venetië is gekomen om Russisch te studeren. In plaats daarvan belandt hij als doodgraver op San Michele. Als zijn grote liefde hem plotseling niet meer wil zien, vindt Salvo houvast in zijn werk op de begraafplaats, waar veel door hem bewonderde kunstenaars als Brodsky en Strawinsky begraven. Salvo ontdekt dat de lege plek naast het graf van Strawinsky is gereserveerd door een in Venetië woonachtige Russische prinses, die in haar jonge jaren als prima ballerina in diens balletten danste. Hij raakt geïntrigeerd door haar, en uiteindelijk lukt het hem met haar in contact te komen.

74

Storm, A

De bruid en de kogel

Opnieuw hanteert Storm (1963) een ingewikkelde manier van vertellen: in het eerste deel van zijn roman maakt hij een korte reis naar Frankrijk om een bijdrage aan een leesclub in een mysterieus kasteel te leveren. Deel twee en drie, terug in Amsterdam, gaan over herinneringen (nostalgie zonder heimwee) en tussendoor is er het verhaal over zijn Haagse verleden en Amsterdamse heden. Ook de (niet nader verklaarde) zelfmoord van zijn zus komt aan de orde. Storm - zelf recensent voor o.a. Het Parool - bespiegelt ook over literatuur (of wat als zodanig wordt gepresenteerd). In deze roman krijgt vooral Kluun er van langs. Storm weet, ondanks het ontbreken van een echte verhaallijn, toch te boeien. Zeker is dat hij tot de meer verdienstelijke van de huidige Nederlandse auteurs behoort.

Tahir, N

GROENKAPJE EN DE BEKEERDE WOLF

Zeven herschrijvingen van bekende westerse sprookjes waarin op ironische wijze enkele thema's binnen de islam aan de kaak worden gesteld.

Termeer, E

DE DANS VAN DE Na de verdwijning van de vader, tijdens een reis in Amerika, blijft de DOCHTERS moeder met drie tiener-dochters in Brabant achter. Moeder is door haar verdriet tot weinig in staat, de meisjes verdelen de taken in huis en hoe hun leven verloopt wordt vlot en met humor beschreven. Er is een komen en gaan van familieleden, een verhuizing, een brand en ook begrafenissen maken deel uit van het leven

Tex, Charles den

CEL

Thomese, P.F.

SCHADUWKIND

Thomese, P.F.

De WELDOENER

Als hij getuige is van een auto-ongeluk, wordt Michael Bellicher, hoofdpersoon uit 'De macht van meneer Miller'*, meegenomen naar het politiebureau. Daar blijkt dat hij gezocht wordt voor een dodelijke aanrijding. Maar Michael is nooit op de plaats delict geweest. Het wordt hem duidelijk dat iemand zijn identiteit gestolen heeft. Spannend en intrigerend verhaal over gestolen identiteiten, terreurdreiging en de rol van Second Life dat zich voornamelijk afspeelt in het Westland. De mysterieuze gang van zaken, de onverwachte wendingen, de rol van de politiek, de sympathieke hoofdrolspelers en het toegankelijke taalgebruik zorgen ervoor dat de liefhebber van spannende verhalen tot het eind toe geboeid zal zijn in dit modern opgezette verhaal, o.a. met tussen de hoofdstukken door een blog van Michael. 'Een vrouw die haar man begraaft, wordt weduwe genoemd, een man die zonder zijn vrouw achterblijft, weduwnaar. Een kind zonder ouders is wees. Maar hoe heten vader en moeder van een gestorven kind?' De nieuwe roman van Thomese (1958) speelt zich af in de provinciehoofdstad H***. De bescheiden, integere, oudere componist Sierk Wolffensberger is een kunstenaar die het niet gehaald heeft. Een spiegeling van de succesvolle, ostentatief naar buiten tredende Lou Wehry. Een dochter van deze bewierookte kunstenaar wordt van de dood gered door Woffensberger. Met haar gaat hij -niet in de laatste plaats in de verbeelding- aan de haal. Een dochter. Een minnares. Hij ontvlucht zijn adellijke Luxemburgse vrouw (mooie Franse dialogen) en zijn lapzwans van een zoon. In de Lijdensweek (op Goede Vrijdag zal hij zijn compositie Duisternissen in de kerk tot klinken brengen) ontfermt hij zich over het meisje.

75

Beklemmend is hoe in deze mooie roman voorstelling botst op werkelijkheid; verlangen strijdt met invulling. Een kunstenaar in gevecht met zichzelf en zijn omgeving. Met vertragingen, in een voorname stijl, vol innerlijke overwegingen en met spiegelingen van levensmomenten, wordt dit verhaal van verlangen en noodlot afgewikkeld. Een intrigerende en grootse roman Toorn, W. van den

Stoom

Nadat in 1881 zijn vader tijdens zijn werk bij het spoor is omgekomen, groeit Maarten Corbelijn op in armoedige omstandigheden. Omdat zijn moeder niet wil dat hij doorleert voor machinist, trekt hij al jong de wereld in als schippersknecht en leert hij de lichamelijke liefde kennen. In Amsterdam wordt hij ijkmeester en komt hij in aanraking met de socialistische beweging van Domela Nieuwenhuis, Troelstra, Gorter en Henriëtte Roland Holst. De ambitieuze Maarten weet lange tijd niet of hij hoort bij de heren of de arbeiders, maar zijn liefde voor de socialistische Klaartje is ten slotte bepalend. De roman schetst de ontwikkeling van een jongeman en geeft tevens een beeld van de industrialisatie en groeiende sociale onrust in Nederland aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw, uitmondend in de Spoorwegstaking van 1903. Het laatste aspect is het meest geslaagd: Van Toorn schrijft goed gedocumenteerd over een aansprekend historisch thema. De personages komen in deze wat te breed uitgesponnen roman echter niet erg tot leven.

Treur, Franca

DORSVLOER VOL CONFETTI

De 12-jarige Katelijne groeit op als het enige meisje tussen zes broers in een streng (bevindelijk) gereformeerd Zeeuws boerengezin eind jaren tachtig, begin jaren negentig. Het intelligente, fantasievolle kind voelt zich een buitenbeentje, als meisje wordt ze nauwelijks betrokken bij het boerenwerk, en omdat het in het gezin over weinig anders gaat, wordt ze vaak buitengesloten. Ze vlucht weg in fantasie en verhalen: bijbel- en bekeringsverhalen, kerk- en dorpsroddel, familieverhalen, maar ook boeken. Sprookjes, verboden ¿omdat het leugens zijn die haar kunnen afhouden van de waarheid¿ leest ze stiekem toch. Voorzichtig zet ze de eerste schreden in de ¿buitenwereld¿. Een goed geschreven, boeiende debuutroman over opgroeien als meisje in een reformatorisch Zeeuws boerenmilieu, treffend, kritisch, met humor maar ook liefdevol verbeeld door Treur die zelf zo opgroeide. Met haar vrouwelijk perspectief vult deze veelbelovende jonge auteur het rijtje Siebelink, 't Hart en Wolkers mooi aan.

Tuinman, V

BUURVROUW

In tientallen korte observaties (van een pagina of korter) beschrijft Vrouwkje Tuinman (1974) het leven van een jonge vrouw in een sociale huurwoning, een gehorige flat. Het licht in het trappenhuis is bijna altijd kapot, een buurmeisje heeft nog nooit een piano gezien en de milieupolitie komt onderzoek doen naar het zwerfvuil. De kracht van Tuinman ligt in haar korte rake zinnen: ze benoemt niet maar beschrijft. Haar observaties 76

zijn openhartig en puur, vaak ontroerend. Gepresenteerd als roman, maar eigenlijk noch naar de vorm noch naar de inhoud (het leest als de dagelijkse belevenissen van Vrouwkje) als roman te typeren Uphoff, M

GEMIS

De 13-jarige Mara wordt 4 jaar in haar ontwikkeling gevolgd. Niet alleen de invloed van haar milieu is zichtbaar in haar karakter en soms provocerend gedrag, ook de ontwrichting en vervreemding ten gevolge van een verhuizing van het gezin waaruit Mara afkomstig is, heeft een belangrijke betekenis.

Uphoff, M

BEGEERTE

Begeerte is meer dan verlangen. Begeerte behelst ook passie, agressie, gedrevenheid en wil. Sommige begeertes vernielen of verwonden, andere herstellen. De mensen in deze verhalen worden beheerst door de lust en pijn van hun begeerte.

Uphoff, Manon

De bastaard

Tweede in een reeks van drie novellen van Manon Uphoff (1962). De eerste, 'De vanger'* verscheen in 2002. De novellen, die een drieluik vormen waarin Uphoff drie varianten van menselijke verhoudingen onderzoekt, zijn los van elkaar te lezen. Het melodramatische 'De bastaard' speelt zich af tegen het decor van een landgoed aan het einde van de 19e/begin van de 20e eeuw. Het landgoed wordt bewoond door de onopvallende Arinde. Na de dood van haar ouders trouwt ze met een man die haar niet begeert. Deze verwekt een zoon, Bastiaan, bij een andere vrouw en uiteindelijk ook een, Thomas, bij Arinde. De halfbroers groeien samen op en eisen ieder hun recht. Bastiaan zijn eerstgeboorterecht. Thomas wil dat er hem, als erfgenaam, recht wordt gedaan en verlangt naar een broer die hem daarin ondersteunt. Beeldend, in korte scènes en beknopte zinnen geschreven. Manon Uphoff debuteerde in 1995 met de verhalenbundel 'Begeerte' waarvoor ze werd genomineerd voor de Ako Literatuurprijs. Ze wordt tot de beste verhalenschrijvers van Nederland gerekend.

Valens, Anton

Het BOEK ONT

Speelde de novelle 'Vis' (2009) op een schip, deze roman situeert de auteur (1964) midden in de stad Groningen. Weer een mannenwereldje, nu dat van de zelfhulpgroep Man&Post, opgericht door hoofdpersoon Isebrand Schut, voor mannen die hun post niet durven openmaken... Een van de deelnemers is Cor Meckering, als snelle zakenman in zijn gele Mercedes in alles de tegenpool van de schuwe, werkloze Isebrand. Samen werken ze aan 'Het boek Ont', dat een 'antiboek' moet worden. Anti in de zin van tegen, anders, verandering. Het is de tijd van de overgang van gulden naar euro (2002); Isebrand heeft een bijbaantje onder de Grote Markt; de etymologie krijgt een aparte invulling met reeksen als moeder-modder-moer-voer-vloer-boer-oer-hoer-roer; enz. Valens creeert een doolhof waarin de lezer af en toe in een lachspiegel kijkt. Dat is aanvankelijk hilarisch, maar het verhaal is met zestig hoofdstukjes te fragmentarisch en ontspoort waar de extreme punkrocker G.G. Allin binnenkomt. Dan wordt het echt ont-kont-stront. 'Jezus Christus die zijn eigen grote boodschap opeet?' (p. 327). Anti - dat wel.

77

Van Loy, Jan

IK, HOLLYWOOD

Verbeke, A.

SLAAP

Verbogt, Thomas

PERFECTE STILTE

De Vlaamse auteur van goed ontvangen boeken als 'De heining' presenteert in zijn vierde, vuistdikke roman een panorama van de twintigste eeuwse filmgeschiedenis via de belevenissen van de qua lengte dwergachtige filmtycoon Louie Peters. Aan de hand van zijn leven, dat net als The last Tycoon van F. Scott Fitzgerald gebaseerd lijkt op dat van de legendarische producent Irving Thalberg (met op de achtergrond studiobaas Louis B. Mayer), krijgen we een inkijk in een de belangrijkste periode van de bekende Hollywoodstudio MGM, vanaf de pionierstijd tot en met een enkele onafhankelijk productie van de New Hollywood stroming eind jaren zestig. Centraal staat de haat-liefde verhouding met zijn oudere rokkenjagende broer Charlie en de vele soapachtige gebeurtenissen in de filmstad, waarbij Louie maar geen echte liefde kan vinden. Het laatste deel, waarin een aan lager wal geraakte journalist het verzoek krijgt als ghostwriter het levensverhaal van de dan 108-jarige Louie te schrijven, doet nogal gekunsteld en overbodig aan. De auteur vertelt het verhaal nogal rechtlijning, onderkoeld en vlot, maar door zijn nauwelijks verhulde (soms verdichte) verwijzingen naar bekende filmsterren en films is het een feest van herkenning voor iedere filmliefhebber Maya lijdt aan slapeloosheid. Ze probeert van alles om een paar uur rust te krijgen. Adviezen van vrienden en deskundigen helpen niet. Therapieën via videobanden van ShopChannel of goedbedoelde cursussen werken evenmin. Als haar geliefde met Maya breekt omdat met haar geen land te bezeilen is, gaan de remmen los. 's Nachts haalt ze uit frustratie mensen uit hun slaap. Prachtige aquarel, waarop ambachtsman Verbogt (1952) met pastelle streken de 57-jarige filmmaker David Kromweg (Verbogt!) tot leven wekt. In subtiele lijnen krijgen verleden en heden van Kromweg gestalte, keihard onderbroken doordat hij in een steeg door een bende volledig in elkaar wordt geslagen en op de intensive care belandt. Zoals overal in deze roman is ook de ingehouden verwoording van deze slachtpartij indringend, bijna tot misselijk makend toe, te meer daar er nog een vrouw als slachtoffer bij betrokken is. Het grove geweld blijkt de overgang naar een ander leven, in reflectie een momentum van perfecte stilte, waarna het onderhuids vastgelopen leven van Kromweg weer elan krijgt. Er opent zich iets, het pijnlijke verleden mag onthuld worden, het sleetse huwelijk loopt af, toch zit de vaart er weer in. Een roman die het genre 'psychologisch' overstijgt met verschillende mysteries en verschillende lagen, waar ook schuld en moed, (seksueel) geweld en onmacht kleur krijgen. Alles met (figuurlijk) kleine woorden, met zachte tinten, voldoende spanning en... een teder slot.

78

Verhoef, Esther

RENDEZ-VOUS

Verhulst, D

Mevrouw Verona daalt de heuvel af

Verschuur, R

HET GEHIEM VAN MIJN MOEDER

Versteeg, Wytske

DE WEZENLOZEN

Eric en Simone besluiten hun huis in Nederland te verkopen en helemaal opnieuw te beginnen op een schitterende plaats in Zuid-Frankrijk. Ze kopen een vervallen landhuis en huren een aannemer om het huis op te knappen. Deze aannemer, Peter, heeft een flinke ploeg en alles lijkt voorspoedig te gaan. Terwijl Eric zich vol enthousiasme aan de verbouwing overgeeft, voelt Simone zich verwaarloosd en begint een relatie met de veel jongere bouwvakker Michel. Als ze betrapt worden door Peter begint deze haar te chanteren. Intussen hoort Simone dat Peter betrokken is bij misdadige praktijken en ex-criminelen in dienst heeft. Als ze ook niks meer van Michel hoort, raakt ze in paniek; ze voelt zich steeds meer bedreigd. Deze thriller laat een heel andere kant zien van 'opnieuw beginnen'. Simone raakt steeds meer in het nauw en weet niet meer of ze nog wel iemand kan vertrouwen. De schrijfster weet de spanning mooi op te bouwen. Een geloofwaardig, ijzersterk verhaal. De Vlaamse dichter en schrijver Dimitri Verhulst (Aalst, 1972, auteur van o.a. 'Problemski Hotel' en 'De Helaasheid der Dingen') beschrijft in deze novelle een oude vrouw die op een koude winterdag bewust de berg waarop zij woont, afdaalt om in de kou te sterven. In onnavolgbaar mooi Zuid-Nederlands beschrijft Verhulst in prachtige miniatuurtjes haar herinneringen aan hoogst merkwaardige mensen en gebeurtenissen in het kleine Franse dorpje waar zij met haar man jaren geleden vanuit de grote stad is komen wonen. De schitterende, makkelijk leesbare novelle kan een ruim publiek aanspreken Rita Verschuur (1935), kinderboekenschrijfster en vertaalster van werk van o.a. Astrid Lindgren, beschrijft hier de moeizame verhouding die zij met haar moeder had en haar zoektocht in de familiegeschiedenis naar de oorzaken daarvan. In de oorlog verlaat haar moeder Rita¿s vader voor ¿een meneer van de tennisclub¿. Rita blijft bij haar vader en wordt verder opgevoed door een stiefmoeder. Rita¿s moeder heeft nog meer affaires en hertrouwt twee keer. Rita¿s verhouding met haar blijft altijd problematisch, keer op keer voelt ze zich door haar moeder afgewezen. De grootste schok komt echter na haar moeders dood als blijkt dat die haar voor zover mogelijk heeft onterfd ten gunste van haar zoon uit een later huwelijk. Rita ontdekt een patroon dat generaties teruggaat. Rita¿s moeder werd verlaten door haar moeder die naar Indië terugkeerde en haar gezin in Holland achterliet. En ook haar grootmoeder en overgrootmoeder verlieten hun man en kinderen. Een ontroerend en aangrijpend boek over een gecompliceerde moederdochterverhouding en de lasten die generaties aan elkaar doorgeven. Verschuur schreef eerder een aantal autobiografische boeken voor kinderen die bekroond werden. Op de omslag de foto van Rita met haar moeder die zij in haar epiloog beschrijft. Vrij kleine druk. Debuutroman van de politicoloog en essayist, die in 2008 bekend werd door 'Dit is geen dakloze', een filosofieboek voor een breed publiek. De wereldvreemde classicus Siegfried van Oort lijdt aan een ongeneeslijke hersentumor en ligt op sterven. Hij vraagt zich af hoe het na zijn dood verder moet met zijn dochter Gone, die sinds haar zesde (door een val tijdens een balletuitvoering?) geestesziek is, zich als een dier gedraagt en uitsluitend met hem communiceert. Zijn veel jongere broer George, een

79

Vestdijk, S.

moddervette ster uit een Big-Brotherachtig televisieprogramma, lijkt uitkomst te bieden door Gone mee te nemen naar zijn villa en te laten figureren in een realityprogramma, als 'the beauty and the beast'. Maar ze gaat in hongerstaking en sterft, tot woede van vele kijkers. Siegfried overlijdt korte tijd later. Intrigerende, sfeervol en beeldend geschreven psychologische roman, verteld vanuit vier personages: Gones tweelingzus (Ismeen), haar moeder (Clarissa), George en Siegfried. Een schrijnend familiedrama, vol verwijzingen naar Griekse drama's, en een aanklacht tegen de uitwassen van reality-televisie. PASTORALE 1943 Verhaal over het verzet in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoofdfiguur is de leraar Schults, een Duitser die zich Nederlander voelt en verzet pleegt tegen de bezetter. Kleine oorzaken hebben grote en verschrikkelijke gevolgen in deze roman.

Vestdijk, S.

IVOREN WACHTERS

Lyceumleerling Philip Corvage, wordt in een grote Nederlandse stad door zijn oom opgevoed. Deze jongeman bezit alle karaktereigenschappen van een geniale adolescent: hij schrijft opvallende gedichten, is gevat, geestig, charmant en extravagant; hij beheerst door zijn rijpe intelligentie zijn klasgenoten en voelt zich eigenlijk in de benepenheid van zijn omgeving een verdwaalde Romein. Met een afgrijselijke onverschilligheid verwaarloost hij zijn gebit en in deze omstandigheid schuilt de kiem van het drama dat zich aan hem voltrekt.

Victoria, Ivo

GELUKKIG ZIJN WE MACHTELOOS

Visser, C

VER VAN HIER

et een scala aan literaire middelen en een prachtig verhalende stijl sleept de Vlaamse auteur (1971) de lezer onweerstaanbaar mee in het drama van de verdwijning van het pubermeisje Billie. Op een drukbevolkt zomers tuinfeest is, onder de oppervlakte, de dreiging voelbaar en hoorbaar, zeker als daar na tien jaar weer de aardige Ome Lex aanschuift. 'Ome Lex is niet te benijden. Het ging zo lang goed.' Deze 'uit het geloof ontslagen' oudere man is hoofdpersoon en hoofdverdachte, terwijl de lezer beter weet, hoewel? Die lezer raakte gaandeweg bijna net zo bevooroordeeld als de omstanders, als de massa die liever greep heeft op het kwaad door - met hulp van de media een zondebok te benoemen dan alles machteloos te moeten laten passeren (zie titel). Is Ome Lex weer de fout in gegaan? Na een zwaar aangezette apotheose, met walvis en valk, de verstilde en ontroerende slotscene. De lezer blijft achter in verwarring: hoe zal dit drama eindigen - voor het meisje en voor de man? De auteur doet verslag van reizen naar China, Vietnam, Japan, Australië, Nicaragua, Costa Rica, Malawi, Nederland en Estland. De verhalen zijn stukjes uit eerder verschenen columns.

Visser, C

BUIGEND BAMBOE

In 1988 reisde ze per boot van Canton naar Nanchang, in mei-juni 1989 van Jiujiang naar Kaifeng, soms door zelden door buitenlanders bezochte gebieden. Haar wijze van reizen bracht haar in contact met Chinezen van allerlei slag, van scheepslui tot boeren, van partijbonzen tot joden. Haar tocht door de provincie in voorjaar 1989 werd overschaduwd door de politieke gebeurtenissen in Peking en andere grote steden, zodat ze haar reis voortijdig afbrak

80

Vlugt, Simone van De reunie der

De aankondiging van een middelbare-schoolreünie zet het leven van Sabine plotseling op zijn kop. Deze rakelt een belangrijke gebeurtenis uit haar jeugd op: de verdwijning van haar klasgenoot Isabel. Ooit waren zij hartsvriendinnen maar toen Isabel zich ontpopte als het populairste meisje van de school, liet zij Sabine plotseling links liggen. En dat was niet het enige wat Isabel haar aandeed. Toch voelt Sabine zich enorm schuldig: misschien zou Isabel nooit verdwenen zijn als Sabine die bewuste dag met haar mee naar huis was gefietst…

Vlugt, Simone van

JACOBA, DOCHTER VAN HOLLAND

Vlugt, Simone van

IN MIJN DROMEN

Vlugt, Simone van

RODE SNEEUW IN DECEMBER

Als Filips de Goede haar in 1425 zogenaamd om haar te beschermen opsluit in het Gravensteen in Gent, besluit Jacoba van Beieren, dan 24 jaar, om op te schrijven wat ze tot dan toe allemaal heeft meegemaakt. Wat volgt is een geromantiseerde versie van het leven van deze gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen, vooral van de periode 1417-1425, van de dood van Jacoba's eerste echtgenoot op haar vijftiende tot haar ontsnapping uit het Gravensteen. Daarmee schetst het verhaal niet alleen een roerig vrouwenleven, maar geeft het ook een beeld van de Nederlanden ten tijde van de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Simone van der Vlugt (1966) is zowel bekend van haar succesvolle historische jeugdboeken als haar literaire thrillers, die bestsellers werden. Deze historische roman wordt gepresenteerd als boek voor volwassenen, maar kan met zijn jonge titelheldin, meeslepende verteltrant en veel herhaling evengoed door jongeren gelezen worden. Met kaarten en stamboom De kapster Rosalie Wesselink (ik-figuur) heeft van jongs af aan voorspellende dromen. Haar streng gelovige ouders willen daar niets van weten en Rosalie praat er niet meer over tot ze tijdens een vakantie in Marokko droomt over een vliegtuigongeluk. Haar echtgenoot wil zijn vlucht niet omboeken en verongelukt. Als Rosalie daarna droomt over een terroristische aanslag tijdens een evenement in Amsterdam, neemt de politie haar ook niet serieus. Ze voelt zich verantwoordelijk en is ten einde raad. In een eenvoudige, toegankelijke stijl vertelt Rosalie haar verhaal. De hoofdstukken worden regelmatig onderbroken door het levensverhaal van een Marokkaanse Nederlander die zich door politieke gebeurtenissen en vijandigheid in de maatschappij aansluit bij een fanatieke islambeweging. Op duidelijke wijze worden de verschillende kanten van deze problematiek belicht door o.a. de hechte vriendschappen van Rosalie met allochtonen. Onderhoudende thriller over paranormale gaven en actuele kwesties van de winnares van de NS Publieksprijs 2010 Als Lideweij Feelinck (20) uit Leiden in 1552 verliefd wordt op de jonge lutherse arts Andries Griffoen die haar vader behandelt, kan deze dat als rooms-katholiek niet accepteren. Toch trouwt Lideweij en hij onterft haar. Andries wordt arts in het leger van Willem van Oranje, ze verhuizen naar Breda en krijgen drie dochters. Als het protestantisme veel terrein wint en de Spaanse Inquisitie toeneemt, vertrekt Willem naar

der

der

der

81

Voskuil, J.J.

De BUURMAN

Vries, T. de

HET MEISJE MET HET RODE HAAR

Vuijsje, Robert

ALLEEN MAAR NETTE MENSEN

Duitsland, Andries en Lideweij vestigen zich 1572 in het protestante Naarden. Met hun twee jongste dochters komen ze om in het bloedbad van de Spaanse bezetter. De oudste, Isabella wordt verkracht, maar overleeft en gaat naar Leiden in de hoop contact te leggen met haar opa. Dat lukt niet, maar ze vindt er een toekomst. De succesvolle schrijfster (1960) van literaire thrillers en historische jeugdromans schrijft soms ook historische romans voor volwassenen, zoals deze. De uitstekende, prettig leesbare roman is goed opgebouwd en geeft een opvallend goed, levendig tijdsbeeld met een mooi portret van Willem van Oranje Na aarzeling gaf de weduwe van J.J. Voskuil (1926-2008) toestemming tot publicatie van deze in 2001 geschreven roman. Maarten en Nicolien Koning krijgen nieuwe buren in het achterhuis aan de Herengracht, het homoseksuele stel Petrus en Peer. Maarten heeft reserves ten aanzien van hun persoonlijkheden, maar Nicolien stort zich vanuit een beschermingsfobie op hen. Dat levert een overmaat aan geruzie op tussen de echtelieden. De precieze dialogen, met schitterende herhalingen en fijnmazige doseringen, zijn als vanouds meesterlijk en humoristisch. Vriendschap staat centraal in het werk van Voskuil. Ook hier is er een minutieuze analyse van de hebbelijkheden van vrienden. Herhaalde handelingen of uitingen doen al snel onrust bij de lezer ontstaan over de betrekkingen. Eigen boosaardigheid, afstandelijkheid en remmingen van Maarten zijn tegelijk voorwerp van aandacht. De nieuwe Voskuil is een weergaloze roman, met een ontluisterend slot. Een roman die doet terugverlangen naar de dagen van verschijning van 'Het Bureau'. Maar waar is de pijp van Maarten in deze nieuwe roman? De inmiddels klassieke historische roman van Theun de Vries over de verzetsstrijdster Hannie Schaft die haar activiteiten tegen de Duitse bezetters met haar leven moest betalen. Debuutroman van de Nederlandse journalist (1970). David is een jonge joodse Amsterdammer, die door zijn donkere uiterlijk op een Marokkaanse jongere lijkt. Om zich af te zetten tegen zijn Amsterdamse (Oud-Zuid) kakkineuze milieu en uit nieuwsgierigheid gaat hij op zoek naar zwarte vrouwen, eerst in de Bijlmer en later in Amerika. Hij ontdekt dat hij daar gediscrimineerd wordt vanwege zijn uiterlijk. Een roman waarin scherpe tegenstellingen worden neergezet tussen culturen die in Nederland naast elkaar bestaan. Degene die de grens oversteekt, hoort uiteindelijk nergens meer bij. Het boek is vol vaart geschreven, hard en rauw, al maakt de herhaling van vergelijkbare gebeurtenissen het soms wat voorspelbaar en saai. De dwarse houding van de 21-jarige hoofdpersoon, die vooral confronteert en provoceert, levert uiteindelijk geen nieuwe inzichten op. Als hij in twee verschillende werelden niet blijkt te passen, gaat hij op zoek naar een nieuwe omgeving

82

Vuijsje, Robert

BESTE VRIEND

Waterdrinker, Pieter

Duitse bruiloft

Webeling, Pieter

VEERTIG DAGEN

De tweede roman na het succesvolle en geruchtmakende 'Alleen maar nette mensen' (2008) is een logisch gevolg op het succes van dat boek: hij gaat over roem. De joodse Amsterdammer Sam Green is beroemd in Nederland, verschijnt vaak op televisie en loopt alle openingen en premieres af. Waar hij precies bekend mee is geworden, wordt echter niet duidelijk. Zijn huwelijk met de Surinaamse Venus loopt niet lekker. Ze gaan uit elkaar als in de bladen verschijnt dat hij vreemd gegaan zou zijn. Niet lang daarna neemt Venus hun zesjarige zoontje Sammie mee naar Suriname. Pas dan beseft Sam hoe leeg zijn bestaan is, hoeveel zijn zoon voor hem betekent en hoezeer hij getekend is door hoe hij door zijn eigen vader behandeld is. Hij neemt een radicale beslissing. Vuijsjes stijl kenmerkt zich door korte mededelende zinnen zonder beeldspraak, die de lezer eenzelfde leeg gevoel meegeven als de wereld van BN'ers die Vuijsje beschrijft. Minder grappig en controversieel dan zijn debuut, maar zeker lezenswaardig voor een breed publiek. Een bij vlagen hilarische roman waarin de vermeend zwangere dochter van een Duitse worstfabrikant uit Keulen naar een Nederlands stranddorp (Zandvoort) komt om daar te trouwen met de zoon van een hotelier. De zaken lopen enigszins uit de hand, en de bruiloft krijgt een onverwacht einde. Waterdrinker - woonachtig in Moskou - die niet zelf de jaren '50 heeft beleefd (want geboren in 1961), weet toch overtuigend het klimaat van die jaren neer te zetten met o.a. de haatliefdeverhouding van de middenstanders met het alweer opkomende Duitse toerisme (gevoed door het "Wirtschaftswunder"). Een zeer onderhoudende roman, waarin zich ook andere ontwikkelingen in de wereld aan de orde komen. Ook loopt een alter ego van Harry Mulisch door de roman heen. Waterdrinker toont zich met deze vierde roman een zeer verdienstelijk schrijver. In het romandebuut van interviewer/journalist Peter Webeling (1965) staan twee rivaliserende zussen tegenover elkaar. De oudste heeft na de vroegtijdige dood van hun moeder de moederrol over de ander op zich genomen. De jongste zus ontwikkelt zich tot een begenadigd interviewster. Zij beleeft een onstuimige liefdesrelatie, maar die wordt abrupt afgebroken door toedoen van haar oudere zus, waarna zij elkaar niet meer ontmoeten. Wanneer de oudste jaren later ongeneeslijk ziek blijkt te zijn, wordt de andere zus -vanwege haar fenomenale interviewtechniek- gevraagd het levensverhaal van de zieke ten behoeve van haar zoon te schrijven. Ziekte lijkt de rivaliteit te kunnen doorbreken. Aan het einde slaat het noodlot toe; daarbij krijgt het moederschap een bijzondere betekenis. Het is een aangrijpende roman die Webeling hier geschreven heeft. Soms is er enig effectbejag; de nadrukkelijkheid van het getal veertig is wel eens storend. Dat staat niet in de weg dat dit boek een groot lezerspubliek zal kunnen bereiken.

83

Dankzij een terroristische aanslag op een zomerochtend in Den Haag komt een architect Johannes Vermeer (vermeend nazaat van) in beeld voor een prestigieus project: het ontwerp voor de herinrichting van het door de aanslag verwoeste terrein. Een opdracht met grote gevolgen op persoonlijk en professioneel vak. Euforie gaat over een generatie die in de jaren negentig opgroeide in de explosieve bloei van technologie, welvaart, vliegreizen, party’s, globalisering, en die nu op grenzen stuit. In het begin van Via Cappello 23 volgen we journalist Daniël Schaaf naar Venetië, waar hij een reportage maakt over de staking van gondeliers. En passant stuit Daniël op het treurige verhaal van een van de kopstukken van de staking. Zijn dochter heeft zelfmoord gepleegd omdat zij er niet tegen kon dat haar geheim op straat was komen te liggen. De eigenlijke hoofdpersoon van het verhaal is Arthur Citroen. Hij woont in Leiden en is bezig te promoveren in de kunstgeschiedenis; met zo'n achternaam kun je ook bijna niet anders. Tot in detail wordt de onderwijswereld geschetst, inclusief anekdotische toevoegingen. Hierdoor maakt Weijts van het faculteitsleven een karikatuur en hoewel dat in eerste instantie geestig is, lijkt het ook een beetje gemakkelijk. Bij veel uitlatingen hanteert hij een ironische toon en die brengt een zekere afstandelijkheid teweeg. Hier tegenover staan veel rake en kritische commentaren, onder andere over televisie en talkshowpresentatoren.

Weijts, Christiaan

EUFORIE

Weijts,C

VIA CAPPELLO 23

Wiener, L.H.

EINDELIJK VOLSTREKT ALLEEN

Werkelijkheid en fictie zijn in het werk van deze Nederlandse schrijver (1945) nauwelijks te scheiden. Eenzaamheid, in eerder werk opgezocht of opgedrongen gekregen, wordt hier tot een definitieve levensstaat gemaakt. Dit boek is een afrekening met zijn omgeving om definitief afstand te kunnen nemen. Wieners belangrijkste bevrijding is die van zijn literaire alter ego Victor van Gigch, leraar Engels aan een middelbare school in Haarlem. Allerlei onderwerpen, in verschillende genres vormgegeven, passeren de revue: vrouwen, school en onderwijs, uitgevers, literatoren, literair recensenten die achteloos aan zijn werk voorbijgingen (bijvoorbeeld zijn oud-leerling Jeroen Vullings, chef literatuur van Vrij Nederland). Verstopt in de zakelijke, soms venijnige afrekeningen ook verwijzingen naar zijn fysieke perikelen, en daarmee naar het afscheid van het leven. Dit autobiografische boek is onderhoudend, bondig en onderkoeld geschreven met rake metaforen: hoe zondiger de levenswandel, hoe langer men moet lopen. Wiener zegt ergens in dit boek: Schrijvers schrijven hun eigen werkelijkheid en hun eigen geschiedenis (..). Daarvan is dit boek een mooi voorbeeld.

Wiener, L.H.

SHANGHAI MASSAGE

De hoofdpersoon van het boek, een gepensioneerde docent Engels, wordt - volgens afspraak - verlaten door zijn veel jongere vriendin, een oud-leerlinge. Hij blijkt haar vertrek met moeite te kunnen verkroppen en wankelt heen en weer tussen jaloezie, zelfmedelijden, agresssie en zelfspot. In ongegeneerde eerlijkheid toont hij zijn overwegingen en plaatst ze associatief tussen gedachten aan verleden en heden, aan de omgang met andere vrouwen en aan zijn zijn schrijversschap. Deze over elkaar heen tollende gedachten

84

Wieringa, Tommy Joe Speedboot

Winter, L. de

HET RECHT OP TERUGKEER

Winter, L. de.

DE HEMEL VAN HOLLYWOOD

Winter, L. de.

ZIONOCO

geven zijn verwarring goed weer, maar vergen wel geconcentreerd lezen. Sommige stukken zijn ontroerend, sommige stukken hilarisch, maar door alles heen is het verdriet voelbaar. Gezien ook de vele literaire verwijzingen naar eigen leven en eigen werk zeer zeker passend binnen het oeuvre van Wiener (1945). De derde roman van Wieringa is gesitueerd in Lomark, een beperkt en door verdere beperkingen bedreigd dorp in het oosten van het land. In dit dorp bevindt zich Fransje, een zwaar gehandicapte - in de loop van het boek blijkt de oorzaak - schrijver en van een tomeloze inzet voorziene dagboekenier. Het is een jongen met een willoos lichaam, maar met een weergaloos sterke arm (symbool voor het schrijverschap?). Als een metoriet is de overrompelende, grenzen verleggende, titelheld Joe Speedboot in het dorp gekomen en ook in het leven van Fransje. De lotgevallen en de Werdegang van vrienden worden verteld; de meest absurdistische scènes volgen elkaar op. Liefdesgeschiedenissen doen zich gelden; er is jaloezie onder vrienden; uitersten worden verkend en er zijn prachtige zijlijnen. Onder leiding van Joe Speedboot ontwikkelt Fransje zich tot vooraanstaand armworstelaar. In een krachtige, de verbeelding van de lezer vervoerende stijl, wordt een schitterend geïntensiveerde werkelijkheid beschreven. Zes jaar na God's Gym verschijnt deze nieuwe, lijvige, roman van Leon de Winter. Het is 2024. In een tot schokkende proporties teruggebracht Israël, onherkenbaar veranderd en zwaar beveiligd, leeggestroomd en stervend, rijdt ambulanceman Bram Mannheim zijn diensten. Samen met een vriend werkt hij bovendien aan het opsporen van verdwenen joodse kinderen. Ooit, in 2008, is zijn eigen zoon in Princeton in Amerika verdwenen, een gruwelfeit dat zijn geluk heeft vernietigd. Het verhaal over de onderbroken zoektocht naar zijn zoon, over het leven van Mannheim in 2024 in een door moslim zelfmoordterrorisme bedreigd Israël, over het ontwaken uit zieltogende berusting, vertelt De Winter bloedstollend spannend. Nog belangrijker dan het toeval bij de voortgang van het verhaal blijkt het gebruik van DNA- en computertechnieken. Dit boek is een queeste en een thriller. Een toekomstroman en een familiegeschiedenis (prachtig is de beschreven vaderzoonverhouding). Een onderbroken liefdesgeschiedenis en een strekkingsroman. Een kosmopolitische roman die je niet loslaat. Na een gevangenisstraf wegens fraude keert Tom Green terug naar Hollywood. Hij bezit 189 dollar. De definitieve ondergang nadert. Dan ontmoet hij twee collega-acteurs, die net als hij aan lager wal zijn geraakt. De drie mannen stuitten op een bizar geheim dat hen meesleurt naar leugens en bedrog, dieven en gangsters. Een 42-jarige, in New York werkende, vooraanstaande liberale rabbijn, afkomstig uit Nederland, wordt verliefd op een zangeres. Hij is getrouwd met een rijke vrouw. Wanneer hij slachtoffer wordt van een schandaal wordt hij in New York afgeschreven. Ook zijn vriendin laat hem zitten. Uiteindelijk blijft hem niets anders over dan een positie als rabbijn in Suriname te aanvaarden. Dat is het land waar zijn vader omgekomen zou zijn.

85

Winter, L. de.

RUIMTE VAN SOKOLOV

Tegenwoordig werkt de vooraanstaande ruimtevaartdeskundige uit de Sovjet-Unie, Sasja Sokolov, sinds zijn emigratie naar Israël als straatveger. Hij is getuige van een moord en de moordenaar lijkt op een vroegere vriend en collega-ruimtevaartdeskundige. De jeugdvriend blijkt zich inderdaad in Israël op te houden. Hij is een puissant rijk zakenman geworden die Sokolov een nieuwe toekomst biedt. Daarvoor moet Sokolov principes laten varen

Winter, L. de.

GOD‟S GYM

Op tweeëntwintig december van het jaar 2000 ziet Joop Koopman, een Nederlander die in Californië woont, na achttien jaar zijn Brabantse jeugdvriend Philip terug. Philip, Israëli geworden, werkt voor het Israëlische ministerie van Defensie. Op deze dag kruist ook Erroll Washington Joops pad. Erroll is de eigenaar van God's Gym, een sportschool in Venice. Op deze dag wordt Joops dochter Mirjam zeventien jaar oud.

Winter, L. de.

ZOEKEN NAAR EILEEN W

Eileen, een katholiek meisje in Noord-Ierland, verwacht een kind van Kevin. Kevin is een protestantse jongen, die bij de katholieke Marc werkt. Eileen komt daardoor in een onmogelijke positie. Kevin verdwijnt. De niets vermoedende Marc ontfermt zich over Eileen en haar dochter. Eileen wil haar kind aan Kevin laten zien en gaat naar Londen. Daar vraagt ze een Nederlandse boekhandelaar om een boek over Tristan en Isolde en verdwijnt.

Wolkers, J

TURKS FRUIT

Misschien wel de meest gepassioneerde liefdesgeschiedenis uit de Nederlandse literatuur. Als de roodharige Olga en de mannelijke ikfiguur, een beeldhouwer, elkaar ontmoeten, is het liefde op het eerste gezicht. Ook als ze trouwen kan hun geluk lange tijd niet stuk. Olga‟s moeder echter, een feeks van een vrouw, slaagt erin het huwelijk kapot te maken. Olga verlaat de beeldhouwer en draait na een aantal mislukte huwelijken de vernieling in. Een hersentumor doet de rest.

Wolkers, J

KORT AMERIKAANS

De 18-jarige Eric van Poelgeest, kunstenaar, verliest in het laatste jaar van de oorlog zijn beste vriend, zijn broer en zijn vriendin. De jonge schilder raakt verstrikt in zijn gevoelens van angst en eenzaamheid en ziet tenslotte voor zichzelf nog maar één oplossing…

Wolkers, J

TERUG NAAR OEGSTGEEST

Op een speurtocht naar zijn verleden neemt Jan Wolkers ons mee naar Oegstgeest, de plaats waar hij zijn jeugd doorbracht. Ter plekke beleeft hij zijn jeugdjaren opnieuw en laat hij alles wat hij zich als werkelijk belangrijk voor zijn ontwikkeling herinnnert, de revue passeren: zijn moeder, zijn strenge en diepgelovige vader en de dood van de door hem bewonderde en tegelijkertijd gehate broer.

Wolkers, Jan

Zomerhitte –

Jan Wolkers schrijft op verzoek van de Stichting CPNB het Boekenweekgeschenk 2005. Het zal zijn eerste roman zijn sinds 1984, toen hij 'De onverbiddelijke tijd' publiceerde. Hij schreef sindsdien voornamelijk essays, waaronder in 1995 het Boekenweekessay 'Zwarte bevrijding'. Het motto van de Boekenweek 2005 is Spiegel van de Lage Landen – Boeken over onze geschiedenis. De 70e Boekenweek wordt gehouden van 9 tot en met 19 maart 2005. Het is de eerste keer dat Jan Wolkers het Boekenweekgeschenk schrijft. Het plot: op een waddeneiland ontmoet een fotograaf op het naaktstrand een jonge vrouw; hij raakt door haar, en haar veel oudere vriend, gefascineerd en stuit zo op een levensgevaarlijk complot.

86

In deze debuutroman van Maartje Wortel (1982) wordt de Nederlandse Elsa in New York aangereden door een taxi. Passagier Michael is diep onder de indruk en kan het ongeluk maar niet van zich afzetten. Steeds ziet hij de zwaargewonde Elsa weer voor zich. En ook zij denkt aan hem. Het verhaal, melancholiek en spannend, focust via drie vertellers op gebeurtenissen rond rechtsgang, gevoelens en persoonlijk leven van de personages. In korte hoofdstukjes die de ontwikkelingen op nuchtere en ironische toon beschrijven wordt een sfeer opgeroepen van eenzaamheid en berusting. Rake beschrijvingen van verdriet om een voorgoed aangetast lichaam als gevolg van het ongeluk: 'Het was als het verliezen van iemand, maar dan erger, want dit verlies was niet compleet.' Michael die zich gewoonlijk afzijdig houdt, zoekt contact met Elsa. Hij vindt tot zijn eigen verbazing dat hij iets met haar te maken heeft. De suggestieve beschrijvingen zetten de lezer zo nu en dan op het verkeerde been. (Her)lezen dus met open ogen om niet dat te missen wat evengoed in dit bijzondere verhaal beschreven wordt Een jonge actrice neemt een besluit: ze heeft genoeg van het leven. Ze geeft zichzelf nog een week om de losse eindjes aan elkaar te knopen. Na die week blijkt ze zwanger te zijn. Het probleem is: wie van de mogelijke kandidaten is de vader? Ze merkt dat ze haar ideeën over het leven nog eens moet herzien.

Wortel, Maartje

HALF MENS

Wouterson, L.

BEGIN

Yerli, N.

DE Nilgün Yerli (1969) is tien jaar als ze vanuit Turkije in Nederland GARNALENPELST terecht komt. In Nederland is alles anders: de mensen, het eten, de ER gewoonten en de normen en waarden. Maar haar moeder, van wie Nilgün zielsveel houdt, lijkt overal een antwoord op te hebben. Binnen het gezin Yerli liggen de machtsverhoudingen echter behoorlijk scheef met een zich opofferende moeder en een vader die doet en laat wat hem uitkomt. In 1986 komt Nilgüns moeder bij een ongeluk om het leven Avonturen van een In het tweede boek van Nelleke Zandwijk (1961) maakt een beeldend uitslover kuntenares samen met een al even grillige vriendin een muurschildering in een modezaak in Venlo. Zij werken samen op met twee Vlaamse bouwvakkers. De vermakelijke hoofdstukken in Venlo worden afgewisseld met die over een voorbije, heftige, liefde chronologisch verteld, van begin tot letterlijk einde-. Het betreft een liefde van en voor een getrouwde directeur van een kunstacademie; toen die de hoofdpersoon uiteindelijk te veel werd, is zij naar Venlo gevlucht. Daar haalt het verleden het heden in; de directeur zoekt haar op. Evenals haar debuut ('De dag van de jas' (2001*)) is deze roman van Zandwijk verrassend. Zintuigelijk en soms grappig zinnelijk, aanstekelijk van taal - de stilering is opnieuw uiterst origineel - grillig met absurde detaillering en uitvergroting van de werkelijkheid, vol schilderachtige hoofd- en bijpersonen, amuseert deze roman.

Zandwijk, – Nelleke

Zantingh, Peter

EEN UUR EN ACHTTIEN MINUTEN

De zelfmoord van een vriend brengt het vriendengroepje weer samen dat vanaf de pupillen tot het eerste elftal van de plaatselijke voetbalclub met elkaar optrok. Ze groeien op in Noord-Holland en brengen hun tijd door met voetbal, drinken, achter de meisjes aanzitten en bij elkaar op bezoek gaan. Maar eigenlijk hadden ze het nooit ergens over, blijkt nu, nu er grote gevoelens gedeeld moeten worden. De hoofdpersoon beschouwt nu zijn jeugd en de vriendschap

87

Zee, Sytze van der

Dochters van Khadija

Zijl, Annejet van der

Sonny Boy –

Zijl, Annejet van der

SONNY BOY

opnieuw en veel daarvan ziet hij nu anders. Mooi beschreven zijn de scenes waarin de jongens onhandig allerlei zaken rond de dood moeten regelen. Deze debuutroman van de webredacteur voor de NRC (1983) is voor veel lezers op middelbare scholen een herkenbaar boek, dat het over verdriet en verlies heeft zonder sentimenteel te worden Centraal in dit boek staan de op ware gebeurtenissen gebaseerde belevenissen van drie Marokkaanse meisjes die in het Amsterdamse cafetaria van Martin, een Nederlandse Pim Fortuyn-aanhanger werken. Auteur Sytze van der Zee wordt nieuwsgierig doordat Martin, die vaak scheldt op buitenlanders en de islam, hoog opgeeft van zijn drie Marokkaanse medewerksters. 'Stuk voor stuk topmeiden die hij niet voor Nederlandse zou willen inruilen'. Voor dit boek voerde Van der Zee met de hulp van schrijfster Hassnae Bouazza een lange reeks gesprekken met de drie meisjes en verdiept zich in de islam en Marokkaanse gewoonten en tradities om te ontdekken waarom Martins Marokkaanse meiden nou zo 'anders' zijn. Waar liggen de overeenkomsten en verschillen van de wereld van de meisjes met die van autochtone Nederlanders? De meisjes en Martin vertellen hun verhaal, ruziën, voeren verhitte discussies over hoofddoeken, gearrangeerde huwelijken, Pim Fortuyn en andere zaken. Martin schiet te hulp als het ene meisje tegen haar zin moet trouwen en de moeder van een ander meisje verongelukt. Vlot leesbaar, boeiend en intrigerend boek dat op een verrassende manier inzicht geeft in het samenleven van de 'kazen' en de Marokkaanse Nederlanders. Najaar 1928 ontmoeten de 19-jarige Surinaamse student Waldemar en de Hollandse Rika, bijna veertig, getrouwd en moeder van vier kinderen, elkaar. Ze worden verliefd, krijgen een verhouding en Rika wordt zwanger. Een schandaal met verstrekkende gevolgen: Rika raakt haar kinderen kwijt, Waldemar kan niet terug naar Suriname. Maar ze blijven bij elkaar en bouwen in de crisisjaren een nieuw leven op met hun zoon Waldy, „Sonny Boy‟. Waldemar werkt op een bank, Rika runt een goedlopend pension in Scheveningen en probeert de band met haar familie en kinderen te herstellen. In de Tweede Wereldoorlog wagen ze hun leven door onderduikers in huis op te nemen, wat hen duur komt te staan. Goed geschreven, boeiende en ontroerende, waargebeurde levensgeschiedenis van twee gewone, maar ook heel bijzondere mensen. Uitstekend gedocumenteerd en van achtergrondinformatie voorzien (van de geschiedenis van Waldemars voorouders in Suriname t/m de manier waarop de Duitsers in WO II tegen negers aankeken). Met twee fotokaternen, nawoord van de auteur, bronnenverantwoording, en een beknopte bibliografie. Het boek heeft veel aandacht in de media gekregen. Van der Zijl schreef o.a. Anna, de veelgeprezen biografie van Annie M.G. Schmidt. Najaar 1928 ontmoeten de 19-jarige Surinaamse student Waldemar en de Hollandse Rika, bijna veertig, getrouwd en moeder van vier kinderen, elkaar. Ze worden verliefd, krijgen een verhouding en Rika wordt zwanger. Een schandaal met verstrekkende gevolgen: Rika raakt haar kinderen kwijt, Waldemar kan niet terug naar Suriname. Maar ze blijven bij elkaar en bouwen in de crisisjaren een nieuw leven op met hun zoon Waldy, 'Sonny Boy'. Waldemar werkt op een bank, Rika runt een goedlopend pension in Scheveningen en probeert de band met haar familie en kinderen te herstellen. In de Tweede Wereldoorlog wagen ze hun leven door onderduikers in huis op te nemen, wat hen duur komt te staan. Goed geschreven, boeiende en ontroerende,

88

Zijlstra, Sophie

POTIFARS VROUW

Zomeren, – Koos Het leven heeft van geen geheimen

Zwaan, Josha

PARNASSIA

waargebeurde levensgeschiedenis van twee gewone, maar ook heel bijzondere mensen. Uitstekend gedocumenteerd en van achtergrondinformatie voorzien (van de geschiedenis van Waldemars voorouders in Suriname t/m de manier waarop de Duitsers in WO II tegen negers aankeken). Met twee fotokaternen, nawoord van de auteur, bronverantwoording, en een beknopte bibliografie. Inmiddels verfilmd In 1977 wordt bij het Drentse De Punt een trein gekaapt door Zuid-Molukse jongeren. In het treinstel zit Mendel Waterman, een joodse man van achter in de zestig. Hij probeert Sanne, een jonge vrouw die doodsbang is voor de kapers, te troosten. In gedachten keert hij terug naar de voorbije jaren, waarin hij het nodige voor de kiezen heeft gekregen. Zo heeft hij veel last ondervonden van het groeiend antisemitisme en verloor hij zijn geliefden in Auschwitz. Tweede roman van de Nederlandse sinologe (1967) die in 2007 debuteerde met Mevrouw Couperus, een goed ontvangen roman over de echtgenote van Louis Couperus. Het plot is goed bedacht, de geschiedenis is interessant en de roman bevat rake observeringen. Alles wordt echter te uitvoerig uitgelegd, waardoor het geheel een statische indruk maakt. Geschiedkundige feiten zijn zodanig beschreven dat deze roman geregeld sterk naar het non-fictiegenre neigt. Dit maakt het tot een interessant boek, maar niet tot een meeslepende roman Nee, een roman zal het nooit worden‟ schrijft de ik-figuur die verdacht veel op Koos van Zomeren lijkt, aan het begin van het tweede deel van dit eigenaardige boek. De lezer heeft dan 40 pagina‟s achter de rug over de 64-jarige Hans Riggeling die, na een daad van zinloos geweld, zijn stem is kwijtgeraakt. De stem waarmee hij, als inspreker van commercials, zijn brood verdiende. Sinds het incident trekt Hans zich terug uit de maatschappij, waarop hij in gedachten flink en zeer komisch kankert. Het tweede gedeelte van het boek toont fragmentarisch Van Zomerens worsteling met zijn verhaal en zijn hoofdfiguur, die hij gefascineerd wil laten raken door een wrang incident uit de oorlog, dat Van Zomeren zelf fascineert. In het derde gedeelte lukt dat en voeren herinneringen aan de oorlog Hans Riggeling ten slotte tot de ontdekking van een familiegeheim. Een vloeiende roman is het inderdaad niet geworden: Van Zomeren schrijft mooie fragmenten en heeft een laconieke humor die de lezer regelmatig in de lach doet schieten, maar het geheel is weerbarstig. De benaming „roman‟ is wat royaal.

Debuutroman van Zwaan [1963]. De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht. Ze groeit op als Anneke, haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen. Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer. Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke. Toch trouwt ze met Joost, een joodse overlevende van de kampen. Haar ontkenning, zijn trauma's en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot. De kinderen worden uit huis geplaatst en

89

pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden, bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug. Een stroom van herinneringen komt los. Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen. Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden. Pas op 70-jarige leeftijd kan Rivka/Anneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen. Prachtige, in een mooie stijl geschreven roman over identiteitsverwisseling en onverwerkte trauma's. Verdient een groot lezerspubliek Simon Prins, student Nederlands, raakt gefascineerd door de wereld van de prostitutie. Hij gaat op zoek naar de wetten en geheimen van het 'schaduwbestaan', zoals hij het hoerenleven is gaan noemen. Tot het onvermijdelijke gebeurt: Simon raakt verliefd op een van de werkende meisjes.

Zwagerman, J.

VALS LICHT

Zwagerman, J.

ZES STERREN

Siem Merkelbach is de oprichter en hoofdredacteur van Goedemorgen, een florerend tijdschrift over hotels in Nederland. Samen met zijn vijfentwintigjarige neef Justus reist hij stad en land af en logeert hij in tochtige spelonken in boerendorpen in boerendorpen, maar ook, en bij voorkeur, in de luxe suites van hotelketens.

Zwagerman, J.

DE BUITENVROUW

Op het Westfries College in Hoorn wordt de Surinaamse Iris Pompier aangesteld als gymlerares zij krijgt een affaire met haar collega Theo Altena, dertiger, gelukkig getrouwd, en woonachtig in een nieuwbouwbuurt in Alkmaar. Voorheen niet bepaald geëngageerd, raakt Theo gespitst op elk mogelijke blijk van racisme.

90