s e i t s e g g u Less
rlog’ o o t e h is , n o o w ik bij het boek ‘Waar van Evelien Pullens
Het boek De zes spannende verhalen in dit boek zijn gebaseerd op ervaringen van echte kinderen uit oorlogsgebieden: Congo, Colombia, Palestijnse gebieden, Afghanistan, Nederland (vluchteling uit Servië), Oeganda. Voor al deze kinderen spelen de activiteiten van War Child een grote rol. In de verhalen lees je hoe War Child hen helpt om iets van hun leven te maken. De nadruk ligt niet op de nare dingen zoals gevechten en vluchten, maar juist op de positieve kant van het leven, bijvoorbeeld op tekenen, muziek maken en toneelspelen. Ook al leven de meeste kinderen uit dit boek aan de andere kant van de wereld, niet alles is anders dan in het leven van Nederlandse kinderen, die ook wel eens ruzie hebben en evengoed angstige momenten kennen.
Doelen • leerlingen vergaren achtergrondinformatie over andere landen en andere leefsituaties • leerlingen geven vorm aan hun sociale betrokkenheid • leerlingen verwoorden en ontwikkelen hun mening over de wereld • leerlingen worden gestimuleerd om te lezen • leerlingen ontwikkelen hun creativiteit • leerlingen leren samenwerken • leerlingen leren reflecteren • leerlingen leren omgaan met emoties
gesties? Waarom deze lessug Sommige leerlingen zullen het leuk vinden om boeken te lezen, anderen houden niet van lezen en moeten daartoe uitgedaagd en geprikkeld worden. Creatieve opdrachten uitvoeren rondom een boek stimuleert het lezen en de verwerking van de verhalen.‘Waar ik woon, is het oorlog’ is niet zomaar een boek. De fictieve verhalen zijn gebaseerd op ware gebeurtenissen. Dat is best indrukwekkend. Het kan zijn dat leerlingen emotioneel geraakt worden door wat ze lezen. Andere kinderen willen misschien meer weten over de achtergrond van de verhalen en het werk van War Child.
Actief met je klas Het lesmateriaal biedt ideeën voor opdrachten waarmee de klas dieper op de onderwerpen in kan gaan. Bijna alle opdrachten bestaan daarnaast uit creatieve werkvormen omdat War Child gelooft dat creativiteit de beste manier is om het leven vorm te geven en emoties te verwerken. Er zijn zes verhalen met zes verschillende werkvormen. De klas kan alle verhalen lezen en alle opdrachten doen, maar er ook voor kiezen om er slechts één of een paar te doen. Lees de opdrachten eerst door voordat je een keuze maakt en aan het werk gaat.
• Nederlandse taal • Sociaal-emotionele ontwikkeling
actief met je klas!
o g n o C
Nodig • Het boek het oorlog’ is , n o o w ik r ‘Waa t f computer me • Bibliotheek o chtergrondinternet om a te zoeken informatie op
ctie Instru aal • Lees het verh zelf lezen) (voorlezen of e klas waar • Bekijk met d Congo ligt rachten uit • Voer de opd
aal h r e v t e H
eigen dorp cht uit hun rugkomen lu v e g is é ls ze te an Aim De familie v oorlog in het gebied. A . Ook de konijvanwege de n huis, is alles verwoest kkig vindt hij bij hun eige é zijn verdwenen. Geluleven van zijn nen van Aim. Aimé vreest voor het t zijn lievelingser één terugrom slaat hij samen me konijn. Daa lucht. dier op de v
Woordenlijst • Machete • Pagne • • •
• • •
Groot gebogen kapmes. Afrikaanse omslagdoek die ook gebruikt wordt als deken. Foefoe Pap gemaakt van de yamwortel. Sombe Gerecht met maniokbladeren en geitenvlees. Maniok Een wortel die veel wordt gegeten in Afrika. Wordt ook wel ook cassave of yucca genoemd. Rebellen Opstandige gewapende groepen. Farm Boerderij. Vakopleiding School waar je een beroep kan kunt leren.
Kringgesprek Geef de leerlingen een lees/luistervraag bij het lezen van het verhaal: De hoofdpersoon Aimé komt een paar keer voor de keuze te staan wat hij nu verder moet gaan doen. Zal hij het konijn aan zijn familie laten zien of vluchten? Vertrouwt hij Celestin? Blijft hij bij de timmerwerkplaats werken of trekt hij verder? Zijn het keuzes waar jullie zelf ook mee te maken zouden kunnen krijgen of gelden die alleen voor een kind dat in oorlog leeft?
len e o v e j je Hoe zou oorlog leefde? e d n i e j als Nederlandse taal Suggestie les 1: Bespreek met de leerlingen of laat ze in groepjes bespreken wat er tot nu toe in het verhaal van Aimé is gebeurd. Welke fases zijn er in het verhaal te onderscheiden? De thuiskomst in het dorp, de vlucht, ontmoeting met Celestin, vervolg reis, aankomst bij de weg, kennismaking met de jongens van de timmerwerkplaats, ontmoeting met een man van War Child. Laat leerlingen een samenvatting van het verhaal maken: waar is Aimé eerst, en waar gaat hij vervolgens naartoe?
Suggestie les 2: Opdracht: Schrijf een eigen vervolg bij het verhaal van Aimé (eventueel met tekening). De kinderen mogen zelf fantaseren hoe het verhaal verder gaat. Waar reist hij naartoe? Gaat hij terug naar huis? Hoe reageert zijn familie? Of reist hij naar een konijnenboerderij? Wordt hij misschien timmerman? Wat gebeurt er met zijn konijn? De kinderen mogen zelf verzinnen wat ze wilen opschrijven.
•
Wereldoriëntatie
• Nederlandse taal
actief met je klas!
a i b m o l Co •
Muziek
Nodig • Het boek , is het oorlog’ ‘Waar ik woon mputer met co f o k ee th o li ib •B tergrondinternet om ach zoeken informatie op te tueel een • Cd-speler, even ent, gitaar of muziekinstrum piano orsato • Lied Marco B ‘De speeltuin’ orsato en Ali B • Lied Marco B r een morgen ‘Als er nooit mee zou zijn’
aal h r e v t e H
gweg e op de teru z t a d n e k n de innen de vluchten in e Z . n e rd Twee vriend o re kant chtervolgd w aan de ande n e m van school a o k n e meiseen auto ek dat deze g o z t ie laadbak van n is kt terecht. Het bben al veel meegemaa d a st e d n a v he zijn, want ze t uit hun dorp. jes zo bang ch lu en met en zijn gev en picknick id e in het leven m e d n a ven hun e dag ga De volgend kunnen ze e n e r ie v ri e ij d War Child b n. te e angst verg
ctie Instru al • Lees het verha f lezen) (voorlezen of zel klas waar • Bekijk met de Colombia ligt chten uit • Voer de opdra
Woordenlijst • Desplazados Vluchtelingen, mensen
• Workshop • Gijzelen • Martelen • Guerrilla
die niet meer in hun woonplaats kunnen wonen. Creatieve lessen in bijvoorbeeld tekenen, toneelspelen, muziek. Gevangennemen. Opzettelijk pijn doen, folteren. Opstandige strijder die bij een bende vecht.
Kringgesprek Wat is nou eigenlijk het probleem in Colombia? Er is een burgeroorlog. Wat is dat? Waar gaat die oorlog over? Over verschillende partijen die de macht willen hebben? Macht waarover? Op www.kidsforwarchild.nl kun je meer informatie vinden.
je e j n u k e o H ten? e g r e v t s g an Muziek: luisteren Marco Borsato heeft voor War Child een lied gemaakt, genaamd ‘De Speeltuin’. Dit gaat over kinderen in oorlog. Later heeft hij met Ali B een ander lied voor War Child gezongen.Het nummer van Marco Borsato en Ali B heet: ‘Als er nooit meer een morgen zou zijn’. Zoek deze liedjes op de kindvriendelijke website www.youngfun.nl op.
Nederlandse taal Schrijf de antwoorden op: • Wat is vrede volgens Marco Borsato? • Wat vertelt Ali B over de vrede? • Wat is het verschil tussen rappen en zingen? • Wat vind je de mooiste zin uit deze liedjes? • Hoe zou jij willen dat de wereld er morgen uitziet? • Kun je een poëtische zin bedenken om dat te zeggen? B.v. ‘zou je hart zich weer vullen met vuur’ of ‘Een schaap tussen de wolven.’
ek Opdracht muzi De leerlingen gaan in groepjes een lied over oorlog en vrede of over War Child maken. Neem een bestaand lied en schrijf er nieuwe woorden bij. Luister goed naar de muziek en tel uit hoeveel woorden en lettergrepen er nodig zijn. Het is mooi als de zinnen rijmen, maar het hoeft niet. Zelf een rap maken is ook een mogelijkheid. Zing het lied voor je klas.
• Aardrijkskunde • Sociaal-emotionele ontwikkeling • Levensbeschouwelijke vorming
• Drama • Muziek
actief met je klas!
Israël & de n e d e i b e g Palestijnse Nodig • Het boek g’ n, is het oorlo o o w ik r a a ‘W omputer met c f o k e e th o li • Bib chtergrondinternet om a te zoeken informatie op schien oostis (m k ie z u m • Rustige et de sfeer van h in k ie z u m e rs e verhaal) waar genoeg l a a k o ll e sp n • Ee bewegen ruimte is om te
ctie Instru aal • Lees het verh zelf lezen) (voorlezen of s waar Israël & la k e d t e m k • Bekij den liggen ie b e g se n ij st le de Pa rachten uit • Voer de opd
aal h r e v t e H
rhaal mt in dit ve so k n a z a R leeftijd se meisje Het Palestijn t in contact met Joodsen te haten. Niet voor het eerse heeft geleerd de Jode dingen gebeurd genootjes. Z ant er zijn gruwelijke hoe mensen voor niets, wmet eigen ogen gezien eellessen waarin en zij heeft gevallen. Tijdens de tonen spelen, gaat werden aan alestijnse kinderen sam n naar haar Joodse en P nken en opnieuw kijke ze anders de vijanden.
Woordenlijst • Vergunning • Het feest Ied
Toestemming. Feest waarmee moslims het einde van de vastenmaand vieren. • Joods, Jodendom Godsdienst die ontstaan is in Israël. • Burgers inwoners van een stad. • De koran Het heilige boek van de islam, godsdienst van moslims.
Kringgesprek Wat vinden de kinderen in het verhaal van elkaar voordat ze bij de toneelgroep komen? Blijkt het waar te zijn? Wat is het verband met de oorlog tussen Israël en de Palestijnse gebieden? Heb jij ook wel eens meegemaakt dat iemand heel anders bleek te zijn dan je van te voren dacht? Zijn er in Nederland ook vooroordelen? Op wat voor manier kunnen conflicten tussen groepen mensen worden opgelost? Op www.kids4warchild.nl lees je over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden
oe H ? n e d n e vija j n j i r je z e e v i o W n e g e je t e j g a a r d ge vijanden? Levensbeschouwelijke vorming Opdrachten Heb je de toneeloefeningen uit het verhaal onthouden? Je gaat met de klas dezelfde opdrachten uitvoeren als de toneelgroep van Razan.
Eerst moet je je lichaam opwarmen. • Rek je helemaal uit, zo lang mogelijk. Maak je dan piepklein. Uitrekken. Kleinmaken. • Schud alles los. Je handen, je armen, je voeten, je benen, je billen, je hoofd. • Sta dan doodstil en span alles aan. Laat los en voel je slap en zwaar. Span weer aan. Laat los. • Loop nu door de ruimte in slow motion. Alle bewegingen worden langzaam. Praat niet met elkaar maar concentreer je op langzame bewegingen. • Verander nu geleidelijk in een leeuw en sluip als een leeuw langzaam door de ruimte. • Nu mag iedereen zelf een dier verzinnen dat hij/zij wil uitbeelden. Laat aan elkaar zien welk dier je uitbeeldt. De anderen mogen raden wat het is.r
A
B Zet voor deze oefening eventueel rustige muziek op. Verdeel de klas in tweetallen. De leerlingen doen deze oefening niet met een kind met wie ze heel dik bevriend zijn, maar juist met iemand met wie ze niet veel omgaan. Je gaat tegenover elkaar staan en legt de handen tegen elkaar. Eén kind is de leider en beweegt zijn/ haar handen langzaam, in slow motion. De ander is het spiegelbeeld en doet precies hetzelfde. Na een tijdje wissel je om. De ander is de leider. Als het goed gaat kun je ook de benen bewegen en zelfs voorzichtig lopen. Het is belangrijk om langzaam te blijven bewegen.
Het verhaal gaat over de vooroordelen tussen Joden en Palestijnen. Wat is het verschil tussen die twee groepen? Laat kinderen op internet en in boeken in groepjes zoeken naar verschillen en overeenkomsten tussen Joden en Palestijnen. Bespreek dit klassikaal en maak een gezamenlijk overzicht voor in de klas. Laat op een wereldkaart zien waar Israël en de Palestijnse gebieden liggen.
C Ga doodstil staan. Nu ben je net
een standbeeld. Met een groepje ga je een beeldengroep maken, een tableau vivant. Bespreek met je groepje wat je voor wensen hebt voor de toekomst, een wens voor de wereld of een wens voor jezelf. Beeld in een standbeeldengroep één van die wensen uit.Laat het standbeeld zien aande rest van de groep.
actief met je klas!
d n a l r Nede • Wereldoriëntatie
Nodig • Het boek g’ n, is het oorlo ‘Waar ik woo computer met f o k e e th o li ib •B chtergrondinternet om a te zoeken informatie op elk groepje) f (o d in k lk e r • Voo t deze werkin r P . d la b rk e een w bladen uit ctie Instru aal • Lees het verh zelf lezen) (voorlezen of e klas waar d t e m k ij k e B • Servië ligt rachten uit • Voer de opd
aal h r e v t e H eeft erland. Hij h em d e N in C Z h nt in een A gens pesten n jo te ro G Milijan woo . . l problemen gemakkelijk e o e z v t k ie o n o r n e e t he hebb d dat r en moeder van overtuig r e n se n e en zijn vade m e n creaijn de meest t. Tijdens ee n o o Bovendien z w p a tr om de onder de een manier n a ij il M t er een geest k n het centrum eweek bede in ti r n e a e k sf a v e e d v n e ti en e en te stemm geest tevred n. te verbetere
Woordenlijst • Een status hebben • AZC • Stichting de Vrolijkheid
Officieel in Nederland mogen wonen. Asielzoekerscentrum, woonplaats waar vluchtelingen verblijven. In Nederland steunt War Child het werk van Stichting de Vrolijkheid, die creatieve activiteiten organiseert voor kinderen en jongeren in asielzoekerscentra. Dans, theater, muziek en beeldende kunst. Veel van deze kinderen en jongeren zijn gevlucht. Door de activiteiten krijgen ze meer zelfvertrouwen en kunnen ze weer even kind zijn. Zoals het hoort. Meer informatie vind je op www.vrolijkheid.nl
Wereldoriëntatie Weten de kinderen wat een AZC (asielzoekerscentrum) is? Bij deze les hoort een werkblad over vluchtelingen. De leerkracht kan ervoor kiezen dit werkblad eerst te maken, voordat de kinderen het verhaal lezen. Hierdoor heeft de klas meer informatie over vluchtelingen in Nederland. Zoek ook op waar Servië ligt. Milijan, de hoofdpersoon uit dit verhaal, is met zijn ouders uit Servië naar Nederland gevlucht. Lees dan het verhaal voor of laat de kinderen het zelf lezen.
n? e t s e e g in e j ? n f e o o o l d n Ge ege t r e e j Wat kun Werkblad
Laat de kinderen het werkblad invullen. Bij de multiplechoicevragen zijn meerdere goede antwoorden mogelijk. Bespreek de antwoorden met de klas. De antwoorden staan op de laatste pagina.
and NederlWerkblad 1. Wat zijn vluchtelingen?
11. Waarom vluchten mensen uit hun land? a Omdat het oorlog is. b Omdat ze honger hebben. c Omdat ze geen vrienden hebben op school. d Omdat het klimaat te koud vinden. e Omdat ze bang zijn vermoord te worden. f Omdat ze hun beroep niet uit kunnen oefenen. g Omdat ze de president vervelend vinden. h Omdat ze ruzie met de buren hebben.
ht? 2. Wat moet je allemaal achterlaten als je vluc
in 3.Waar zou jij je tijd mee doorbrengen als je een AZC woonde?
4.Wat zou jij het meeste missen als je zou moeten vluchten?
12. Waar komen mensen die vluchten meestal terecht? a Vluchtelingenkamp b Luxe villa c Hotel d Asielzoekerscentrum e Gevangenis f Boot op zee g Gastgezin 13. Zijn er vluchtelingen die in Nederland mogen blijven wonen? a Nee, ze moeten allemaal terug naar hun eigen land. b Ja, als hun verhaal gecontroleerd en onderzocht is. c Als ze officieel een ‘status’ krijgen. d Ja, als ze zich goed gedragen. 14. Hoe lang duurt het voordat een vluchteling in een gewoon huis mag wonen in Nederland? a. 2 maanden b 1 jaar c Meer dan 3 jaar 15. Wat is een verblijfsvergunning? a Met dit papiertje mag je overal binnen. b Je mag een winkel beginnen. c Toestemming om in Nederland te wonen. d Zwemdiploma.
Als je niet weet of je in Nederland mag blijven, dus nog niet weet of je een verblijfsvergunning krijgt, woon je in een asielzoekerscentrum. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Mogen kinderen uit een AZC naar school? Mogen volwassenen uit een AZC werken? Mag je studeren? Mag je naar de dokter? Mag je op vakantie naar het buitenland? Mag je Nederlandse les nemen?
De antwoorden staan op de laatste pagina.
J/N J/N J/N J/N J/N J/N
16. Wat is een asielzoeker? a Iemand die graag een hond wil. b Een vluchteling die een verzoek ingediend heeft om in Nederland te moegen blijven wonen. c Iemand die in een hutje op de hei woont. d Iemand die nooit iets kan vinden. 17. Hebben vluchtelingen in een AZC veel geld? a Ja, ze hebben al hun geld meegenomen uit hun eigen land. b Nee, ze hebben alles achtergelaten en mogen niet werken. c Ze delen al het geld dat ze hebben met elkaar. d Ze werken stiekem en verdienen een beetje. e Ze krijgen een kleine uitkering zodat ze eten en soms wat kleding kunnen kopen.
• Wereldoriëntatie • Drama
actief met je klas!
n a t s i n a h g f A Nodig • Het boek g’ n, is het oorlo ‘Waar ik woo t f computer me o k e e th o li ib B • chtergronda m o t e n r te in te zoeken informatie op leedkleren en • Doeken, verk eel foto- of tu n e v E . n te u attrib filmcamera je) d (of elk groep in k lk e r o o V • een werkblad. bladen uit. Print de werk ctie Instru aal • Lees het verh zelf lezen) (voorlezen of e klas waar • Bekijk met d gt Afghanistan li rachten uit • Voer de opd
Woordenlijst
aal Het verh
erdieom geld te v n e rk e w n n ontashir moete ader is bij ee erken. v Farida en B n u H . ie il n fam eer w nen voor hu n kan niet m ol. In dit e t k a ra e g d on naar scho ploffing gew inderen wel de k e d n a a g dden dat in n. re rd a Gelukkig a p n e hoe ze e et sjouwe verhaal zie je rkt en zware stenen mo en Bashir we da steenfabriek t slecht behandeld. Fari storten rd en o van het dier Het paard w n te h c re e d oor komen op v vontuur. zich in een a
• Kebabman • • • •
•
De man die gegrild vlees verkoopt. Drijvers Mannen die ervoor zorgen dat de paarden en ezels werken. Muezzin Zingt het Islamitisch gebed van de minaret. Afghani Iemand uit Afghanistan. De rechten van kinderen Op 20 november 1989 zijn de Rechten van het kind door de Verenigde Naties vastgelegd in een verdrag. Inmiddels hebben al 191 landen hun handtekening onder dat verdrag geplaatst. Minaret Toren van een moskee, gebedsruimte van moslims.
Kringgesprek Wat raakt je aan het verhaal? Wat vind je mooi? Kwamen er dingen in voor die je nog niet wist? Wat doet War Child voor deze kinderen? Wie heeft er ooit gehoord van de rechten van het dier en de rechten van het kind? Vind je dit belangrijk? Wat zou er moeten veranderen aan de situatie in dit verhaal? Komen zulke dingen weleens op het nieuws? Wie kijkt er weleens naar het Journaal of het Jeugdjournaal?
? n e k r e w ren e d n i k n n? e k r e Moge w n iere d n e g o M
Drama De leerkracht vertelt de klas dat ze zelf een stukje Journaal gaan maken over Farida en Bashir en de rechten van het kind. Verzin met de klas wat voor onderdelen een Journaal zoal heeft: nieuwslezer, interviews, filmpjes. De les bestaat uit drie delen: onderzoek (wereldoriëntatie), verzinnen en oefenen (drama), presentatie (drama). Bij het verzinnen en oefenen gebruik je een werkblad.
Wereldoriëntatie/ Het onderzoek Farida en Bashir moeten werken, net als hun ouders. Laat de kinderen in groepjes op internet iets opzoeken over de rechten van het kind. Je kunt ze de volgende vragen meegeven: • Wat is het Verdrag van de Rechten van het Kind? • Wie hebben die rechten opgesteld? • Houden alle landen zich aan het Verdrag van de Rechten van het Kind? Waarom? • Gelden de rechten uit het Verdrag voor kinderen in Nederland? Bedenk hoe we ervoor zouden kunnen zorgen dat zo veel mogelijk landen de rechten van kinderen respecteren.
De presentatie Voer het journaal op als toneelstuk voor de klas of neem het op met een filmcamera.
Nabespreking • Wat is de boodschap die jullie hebben overgebracht met dit Jeugdjournaal? • Wat wil je de kijkers hiermee vertellen? • Is het belangrijk dat dit soort dingen op de televisie zijn?
n a t s i n a h g f A Werkblad
Jeugdjournaal Wie is de nieuwslezer? Wie is de cameraman of cameravrouw?
Wat gaat de nieuwslezer zeggen? Goedenavond dames en heren, Dit is het nieuws van (datum). Vandaag hebben we een speciaal item over de rechten van het kind. Overal op de wereld zijn kinderen die moeten werken om geld te verdienen voor hun familie. In Afghanistan namen we een kijkje in het leven van Farida en Bashir.
Interviews
Het filmpje
Wie wordt er geinterviewd? or: wordt gespeeld do
• Bashir • Farida • Vader, moeder en oma van Bashir en Fardida • Directeur van de steenfabriek
Wie komen er in het filmpje voor? • • • • • •
• • Wie is de cameraman of cameravrouw? • Wat heb je nodig: microfoon • Welke vragen ga je stellen? - Hoe heet je? - Is je leven anders dan vroeger? - Wat vind je ervan dat jij moet werken om geld te verdienen? - Wat merken jullie van de oorlog in jullie land? Bedenk meer vragen die de interviewer kan stellen. Wie zou je nog meer willen interviewen?
• • •
Bashir Farida .......... .......... Wat hebben ze aan? Wie is de regisseur (degene die de leiding heeft en vertelt hoe het eruit moet zien) Wie is de cameraman of cameravrouw? Wat gebeurt er in het filmpje? Beginbeeld Eindbeeld
• Beeldende vorming • Sociaal-emotionele ontwikkeling
actief met je klas!
a d n a Oeg
Nodig • Het boek g’ n, is het oorlo o o w ik r a a ‘W computer met f o k e e th o li ib •B chtergrondinternet om a te zoeken informatie op verschillende n a v n e ll e v n e • 2 tek net iets groter is n e e t e H . e tt groo dan de ander rf, krijt • Potloden, ve ctie Instru aal • Lees het verh zelf lezen) (voorlezen of e klas waar • Bekijk met d Oeganda ligt rachten uit • Voer de opd
Woordenlijst
aal h r e v t e H
eest soldaat gew d in k is e ic s van Eun oen ze terug T . n e ll e b De grote zu re e l een baby. rleger van d in het kinde wanger en nu heeft ze a an ze niet ,k ze z ad op haar is er niets kwam, was a w k rg e r e vad vad Omdat haar ilie wonen en wil haar toch m fa unice heeft E . n e b b meer bij de e h n elukkig aar te make n de baby. G e s u meer met h z r a a h baby t tact me r school. De a a n i e b stiekem con e ll a eisjes ook het zo naar kunnen de m ee. De meiden hebben P dat m ild in het ID h C r a mag gewoon W n a e school v talentenhun zin op d st organiseren met een fee ze een groot ice aan meedoet. un jacht, waar E
• IDP-kamp • Rebellen
• I DEAL-programma
• Trauma
• Cassave • Bush • Jerrycan
Vluchtelingenkamp Mensen die in opstand komen tegen een autoriteit. Rebellie kan variëren van burgerlijke ongehoorzaamheid tot gewapend verzet. Een succesvolle opstand kan leiden tot een revolutie (politieke omwenteling) of een bevrijding. I DEAL is een creatieve methode die door War Child zelf ontwikkeld is om oorlogskinderen weerbaarder te maken en hen te leren omgaan met de invloed van oorlog op hun dagelijkse leven. Een stoornis of hevige angst die veroorzaakt is door het meemaken van een akelige ervaring. Wortel die veel wordt gegeten in Afrika, heet ook maniok of yucca. Lage bosjes. Een plastic tank, waar water of olie in kan.
Kringgesprek Wat vond je het mooist uit dit verhaal? Wat vond je het vreselijkst? Kwamen er dingen in voor die je nog niet wist? Voel je iets bij dit verhaal? Word je er misschien boos, blij, bang of strijdlustig door? Wat doet War Child voor deze kinderen? Begrijp je de vader van Eunice? Hoe zou het zijn om een baby te krijgen als je veertien bent? Eunice had vaak nachtmerries. Heb jij ook wel eens nare dromen?
Zijn
ht? c e l s n ate d l o s d kin
Beeldende vorming 1. Zorg dat iedereen rustig zit en ontspannen is. Misschien kun je relaxte muziek opzetten. Laat de kinderen hun ogen dichtdoen en vraag ze aan een droom te denken die ze ooit hebben gehad. Het kan een fijne droom zijn of een nachtmerrie (nare droom). Deze droom gaan ze tekenen. Soms is het moeilijk om een droom precies te tekenen. Gebruik dan kleuren om de sfeer van je droom weer te geven. Als je helemaal geen droom weet, verzin je er een.
2. Plak elke tekening op een groter vel, zodat er een brede witte rand om de tekening zit. Om de tekening heen gaan de kinderen twee randen maken. De eerste rand kleuren de kinderen in met een kleur die bij hun droom past. Vraag aan de kinderen of het een fijne kleur is. Kleur de buitenste rand in met een kleur die je een fijn gevoel geeft. De tekeningen kunnen worden opgehangen in de klas. Kinderen die willen, mogen er ter evaluatie en nabespreking iets over vertellen. Zorg er wel voor dat de kinderen met respect luisteren naar de verhalen van de anderen. In een droom laat je iets persoonlijks zien en daar moet je geen grapjes over maken.
Antwoorden werkblad Nederland 1. Mensen die hun eigen land verlaten. 2. Familie, vrienden, huis, spullen, school of werk. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
J N N J N N
11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.
a.b.c.d.e a.d.e.f. b. c. b. c c. b. b.d.e.
Colofon Ontwikkelen lessuggesties: Evelien Pullens Advies: Petra de Lint, Merel Leene & Iris Heijmans Layout: Kris Mollink / De Ruimte ontwerpers www.de-ruimte-ontwerpers.nl Illustraties: Ivan en Ilia, www.ivanilia.nl & Team de Haas, www.teamdehaas.nl
Foto’s Congo: Geert Snoeijer Colombia: Marco van Hal Palestijnse gebieden: Shirley Barenholz Nederland: Paul Ridderhof & War Child Afghanistan: Emilio Morenatti Oeganda: War Child
Het boek ‘Waar ik woon, is het oorlog’ van Evelien Pullens is uitgegeven door uitgeverij Kluitman in samenwerking met War Child. Het boek is verkrijgbaar in de boekhandel, of te besstellen via www.kluitman.nl of www.warchild.nl. De opbrengst van het boek gaat naar projecten van War Child. www.warchild.nl www.kluitman.nl
