Lessenserie over Taal & Respect
Klas 1 - VMBO
Hallo,
In deze lessenserie ga je samen met je klasgenoten en je docent nadenken over de effecten van grof taalgebruik en het respectvol omgaan met de ander. We gaan naar de positieve en de negatieve effecten kijken. Deze lessenserie bestaat uit 5 lessen. 1. Een algemene kennismaking met het onderwerp – De eerste les wordt gegeven door een gastdocent van KlasseTaal. a. Theoretisch gedeelte b. Praktisch gedeelte 2. De gouden regel 3. Beleefdheid 4. Conflict? Oplossen! Omgaan met woede. 5. Evaluatie les
Veel plezier en leerzame lessen toegewenst.
Lessenserie | De kracht van woorden
Het team van KlasseTaal
2
Les 1. De gouden regel ‘Doe voor een ander wat jij wilt dat een ander voor jou doet’ Doelen: - Na deze les weten jullie wat de betekenis van de Gouden Regel is. - Na deze les kunnen jullie de Gouden Regel toepassen.
Introductie: Opdracht: Denk met elkaar na over de vragen 1 en 2. Denk aan je ouders, je docenten, je mentor, je medeleerlingen enz. 1. Hoe wil jij dat anderen met jou omgaan? 2. En hoe wil jij met anderen omgaan?
Opdracht: Je hoort vaak: “Je moet respect hebben.” Respect wordt vaak genoemd als een van de belangrijkste waarden in onze samenleving. Omdat het niet altijd duidelijk is wat er met ‘respect’ bedoeld wordt, vertalen we het in deze les met: “Doe voor een ander wat jij wilt dat een ander voor jou doet.” Deze eeuwenoude ‘Gouden Regel’ vinden we terug in vele wereldgodsdiensten en filosofieën.
De Gouden Regel vind je in meer dan twintig religies en filosofieën. Al eeuwenlang heeft de mens een recept voor een betere wereld waar iedereen het goed heeft. 1. Christenen zeggen: “Doe voor anderen wat je wilt dat ze voor jou doen.” (Lucas 6:31, Mattheus 7:12) 2. Joden zeggen: “Wat slecht is voor jou, doe dat ook een ander niet aan. Dit is de wet, de rest is bijkomstig.” (Talmud, Shabbat 31a)
4. Boeddhisten zeggen: “Doe anderen geen pijn zoals je zelf niet gekwetst wilt worden.” (Udana-Varga 5:18) 5. Moslims zeggen: “Niemand onder jullie is een gelovige of hij doet voor een broeder wat hij voor zichzelf wil.” (Sunnah)
Welke uitspraken spreken jou het meest aan? Zet een cirkel om de nummers. 1
2
3
4
5
Lessenserie | De kracht van woorden
3. Hindoes zeggen: “Dit is je taak: doe anderen niets aan wat pijn zou doen als men het jou aandeed.” (Mahabharata 5: 15;17)
3
Hoe zou de wereld eruit zien als iedereen de Gouden regel in zijn eigen leven zou naleven? 1. Wat zou er anders zijn op school? …………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… 2. Wat zou er anders zijn buiten de school? …………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… 3. Beschrijf een concreet uitvoerbaar idee. …………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… 4. Noem drie dingen waar jij de Gouden regel kunt toepassen. a. ………………………………………………………………………………........................... b. …………………………………………………………………………………………………… c. ……………………………………………………………………………………………………
Opdracht: Jullie gaan zelf (groepjes van 3 of 4 lln) een collage van een krant maken met berichten en tekeningen die te maken hebben met de Gouden Regel (respect hebben voor elkaar en doe voor een ander zoals jij het ook wilt hebben).
Nabespreken: Wat is er gemaakt? Laat je collage aan de klas zien en vertel waarom jullie bepaalde plaatjes uitgeknipt hebben en vertel waarom dit te maken heeft met respect.
Opdracht: Probeer de tekst eens te vertalen naar het Nederlands!
Kijk enkele momenten naar het plaatje hiernaast. Hoe zou het meisje zich voelen? Schrijf enkele gevoelens van het meisje op. ……………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………
Lessenserie | De kracht van woorden
……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………
4
Les 2. Beleefdheid Doelen: Na de les weten jullie wat beleefdheid is. Na de les kennen jullie een aantal basisregels. Na de les kunnen jullie een aantal basisregels toepassen Introductie: Waar denk je aan bij het zien van het woord beleefdheid. Maak de woordspin.
Beleefdheid
1. Denk eens na over de titel van deze les “beleefdheid”. 2. Wat denk je dat deze titel wil zeggen? 3. Waarover zou deze les kunnen gaan?
Opdracht: Het oefenen van situaties (zie hieronder), waar op een beleefde manier gereageerd wordt volgens de Gouden Regel en situaties waar onbeleefd/ brutaal/ onbeschoft gereageerd wordt en dus niet volgens de Gouden Regel.
Situaties voor het oefenen van een rollenspel op een beleefde manier en op een onbeleefde manier.
Nabespreken: - Wat vond je ervan om erover na te denken om op een beleefde manier te reageren? - Denk je dat je meer gedaan krijgt in de vorm van oplossingen als je op een beleefde manier reageert? Waarom denk je dat dat wel of niet zo is?
__________________ Beleefdheid is de manier van omgang waarmee je laat zien dat je de ander respecteert.
Lessenserie | De kracht van woorden
- Een leraar beschuldigt je van afkijken - Je lerares zegt dat je lui bent en nooit iets op tijd af hebt. - Een klasgenoot zegt dat je iets van haar hebt gepakt zonder het te vragen. - Je hebt een werkstuk ingeleverd maar je lerares is het kwijtgeraakt. Ze vertelt je dat je na moet blijven om het opnieuw te maken. - Een leraar laat je afgaan voor de klas door kritiek op je te hebben. - Een klasgenoot die achter je zit schopt tijdens een overhoring de hele tijd tegen je stoel.
5
Les 3. Conflict? Oplossen! Omgaan met woede Doelen: - Na deze les herkennen jullie het ontstaan van een conflict. - Na deze les kunnen jullie nadenken over je eigen handelen en reacties in bepaalde situaties - Na deze les kunnen jullie handelen a.d.h.v. het stappenplan waardoor conflictsituaties niet verergeren. Introductie: 1. Wat is een conflict? 2. Wat gebeurt er dan? 3. Met wie heb je weleens een conflict? Hoe reageer je dan? Is dit beleefd? Is dit volgens de Gouden Regel? Tafel- en stoelopdracht Spelregels: Jullie krijgen een kaartje waarop 2 opdrachten staan. Lees de opdracht voor jezelf en praat er niet met anderen over. Jullie gaan eerst opdracht 1 uitvoeren en beginnen daarna aan opdracht 2. Tijdens het uitvoeren van de opdracht mag je elkaar geen pijn doen en niets beschadigen. Totaal krijgen jullie 6 minuten de tijd om opdracht 1 en 2 uit te voeren. Succes ermee! Nabespreken: - Wat gebeurde er? - Hoe komt het dat je je opdracht niet uit kunt voeren? - Wat maakt dit spel duidelijk over de wijze waarop een conflict ontstaat? - Wanneer zou het conflict nog erger worden? - Wat kan er dan gebeuren, wat gebeurt er dan met je taalgebruik? Blijf je dan beleefd of ga je grof taalgebruik gebruiken? - Hoe zou je een conflict kunnen voorkomen? Hoe zou je bijvoorbeeld deze opdracht toch op een eerlijke manier op kunnen lossen zodat iedereen zijn/ haar opdracht toch uitgevoerd krijgt?
Bij boos zijn gaat het niet alleen om wat de ander doet om jou boos te maken, maar ook om wat jij doet waardoor de ander (bijv, een docent) boos wordt. Opdracht: Stel de vraag: wanneer los je een probleem/conflict het gemakkelijkst op? Direct in het begin of wanneer het probleem al heel heftig is? En waarom? _________________________ De meeste conflicten ontstaan vanuit een situatie, waarin een of meerdere partijen hun doel niet kunnen bereiken, dus niet gedaan krijgen wat ze willen. Als er niet gepraat wordt en ieder het op zijn eigen wijze blijft doen.
Lessenserie | De kracht van woorden
Opdracht: - Wanneer word jij boos? Of waarom word jij boos? - Wat doen anderen om jou boos te maken? - Hoe reageer jij dan? Hoe voel jij je dan?
6
Les 4: Evaluatie les. Doelen: - Na de les kunnen jullie aangeven wat je de afgelopen week hebt geleerd. - Na de les kunnen jullie voorbeelden noemen van wat je de afgelopen week hebt geleerd. - Na de les kunnen jullie aangeven of je al verschil merkt in de klas na deze lessen.
In deze les gaan we gezamenlijk bespreken wat we van de afgelopen weken geleerd hebben. Leerpunten 1. ………………………………………………………………………………………………… 2. ………………………………………………………………………………………………... 3. ………………………………………………………………………………………………… 4. ………………………………………………………………………………………………… 5. …………………………………………………………………………………………………
Opdracht. We gaan klassikaal de Gouden Regel concreet maken in 5 respectregels.
‘Doe voor een ander wat jij wilt dat een ander voor jou doet’
1. …………………………………………………………………………………………………. 2. ……………………………………………………………………………………………….... 3. …………………………………………………………………………………………………. 4. …………………………………………………………………………………………………. 5. ………………………………………………………………………………………………….
Lessenserie | De kracht van woorden
Respectregels opstellen
7
