LESPAKKET BRANDGEVAAR

#

LESPAKKET BRANDGEVAAR

Dit lespakket diept een aantal thema’s uit het stripboek verder uit. Het is er op gericht leerlingen kennis te laten verwerven over brandveiligheid en de oorzaken en gevolgen van brand. Een aantal thema’s leent zich uitstekend voor een klassendiscussie. Bij sommige opdrachten hebben de leerlingen een computer met internetverbinding nodig. Het antwoordmodel van het lespakket staat op onze website www.eureducation.nl. U kunt het hier downloaden. Wij stellen het op prijs als u uw bevindingen met ons deelt via [email protected].

brandgevaar We onderscheiden verschillende soorten brand die allemaal op een verschillende manier geblust moeten worden:

In het stripboek heb je het verhaal kunnen lezen van brandweerman Robert. Om de volgende opdrachten te kunnen maken, heb je soms de informatie uit het stripboek nodig en soms informatie van het internet.

A. B. C. D. E.

Hoewel vuur en brand vaak als iets negatiefs gezien worden, kan het ook positief zijn. 1. Bedenk minimaal drie verschillende redenen waarom vuur of brand positief of goed kunnen zijn. 2. Bij brand denken de meeste mensen meteen aan vlammen. Is er ook een soort brand waarbij niet (meteen) vlammen te zien zijn? Zo ja, welke vorm is dat? 3. Er bestaat ook nog een verbranding zonder dat daar (zichtbaar) vuur aan te pas komt. Geef ook daarvan een voorbeeld.

Binnenbrand Buitenbrand Voertuigbrand Scheepsbrand Vliegtuigbrand

In het onderstaand overzicht staan enkele plaatjes uit het stripverhaal. Schrijf er achter wat voor brand het is. Als het goed is, gebruik je alle soorten branden op één na. Al deze verschillende branden moeten op verschillende manieren aangepakt en geblust worden.

2

brandgevaar Binnenbrand

Buitenbrand

Een binnenbrand is een brand in een gebouw. Bijvoorbeeld een woning, flat of fabriek. Een brand in een hoog gebouw, fabriek of kelder is extra moeilijk voor de brandweer.

De brandweer onderscheidt twee verschillende vormen van buitenbrand: natuurbrand en bermbrand. 9. Leg het verschil uit tussen deze twee soorten branden.

4. Leg uit waarom het voor de brandweer belangrijk is om bij een binnenbrand zo snel mogelijk ter plaatse te zijn om hulp te bieden. 5. Sommige mensen hebben onderstaande sticker op de voordeur geplakt. Waarom zouden ze dat gedaan hebben, denk je?

Bekijk de website www.risicokaart.nl/informatie_over_ risicos/natuurbrand/ en typ jouw postcode in (1) en controleer het risico in jouw buurt (2). 10. Schrijf op welke risico’s er in jouw buurt voorkomen. 11. Wat vind jij van dit soort waarschuwingen voor risico’s in de buurt? Licht jouw antwoord toe. 12. Het blussen van buitenbranden is moeilijk voor de brandweer. Leg uit waarom.

6. Waarom is een brand in een hoog gebouw, kelder of fabriek extra moeilijk voor de brandweer? 7. Soms hebben bedrijven een ‘eigen’ bedrijfsbrandweer. In Nederland zijn er 361 van zulke bedrijfsbrandweerkorpsen. Bedrijfskorpsen vind je bijvoorbeeld op luchthavens, bij chemische bedrijven en in zeehavens. Bedenk hier een reden voor. 8. Wat kunnen de voordelen zijn van een bedrijfsbrandweer?

Voertuigenbrand Dit is een brand in bijvoorbeeld een auto of vrachtwagen. 13. Waarom is een vrachtwagenbrand gevaarlijker dan een personenautobrand? 14. In het stripverhaal komt een brand in een personenauto vaak terug. Wat is daar de reden van? 15. Op bladzijde 34 zie je dat de brandweer naast het blussen van de brand ook iets anders doet. Dit hoort ook bij de taken van de brandweer. Wat doet de brandweer hier nog meer?

3

brandgevaar

Scheepsbrand

16. Belangrijke taken van de brandweer zijn het blussen van branden en hulpverlening. Geef van elk een voorbeeld dat in de strip voorkomt. Schrijf de bladzijdenummers op waar je deze taak uitgevoerd ziet worden. 17. Naast deze taken houdt de brandweer zich ook bezig met rampenbestrijding en brandpreventie. Kun je nog een taak opschrijven die in het stripboek voorkomt maar hier nog niet genoemd staat? Tip: bladzijde 34.

De moeilijkheid van een scheepsbrand is vaak dat het schip lastig te bereiken is. Het schip ligt bijvoorbeeld op zee. Voor het blussen van scheepsbranden gebruikt de brandweer blusboten. 18. Bedenk nog een reden waarom scheepsbranden moeilijk en gevaarlijk te blussen zijn.

4

brandgevaar Vliegtuigbrand

Op bladzijde 25 van het stripboek bezoekt Robert een brandweerkazerne en krijgt hij een rondleiding en uitleg. Bekijk de plaatjes nog eens goed en lees de informatie.

Elk vliegveld heeft een eigen brandweer, met speciale voertuigen, die crashtenders heten. Deze wagens kunnen heel veel water meenemen. Er zitten een paar waterkanonnen op. Hiermee kunnen ze vanaf een hele grote afstand al beginnen met blussen. Zelfs als ze nog rijden!

21. Waaruit bestaat de standaarduitrusting van een brandweerauto? 22. Je ziet hieronder verschillende brandweerauto's die de brandweer in de strip gebruikt. Op welke bladzijde zie je de volgende auto’s terug?

19. Waarom is het belangrijk dat er al snel begonnen wordt met het blussen van de brand?

In de strip is Robert door de ervaring zijn geheugen (tijdelijk) kwijt. Naast traumatische ervaringen kan een brand nog meer gevolgen hebben. 20. Schrijf van de volgende gevolgen een voorbeeld op:

Soort gevolg

Voorbeeld

Financieel gevolg Gevolg voor lichamelijke gezondheid Gevolg voor geestelijke gezondheid Gevolg voor milieu

Gevolg voor de natuur

Politiek gevolg

Maatschappelijk gevolg

5

brandgevaar 25. In Nederland zijn ongeveer 27.000 brandweermannen en –vrouwen actief. Daarvan werken er ongeveer 4.500 in beroepsdienst. De rest werkt als vrijwilliger. Beroepsbrandweermensen zijn vooral in de grotere steden te vinden. Waarom zouden er vooral vrijwilligers in kleinere steden en dorpen actief zijn? 26. Bij zo’n 140 brandweerkorpsen in Nederland is de Jeugdbrandweer actief. Ben je tussen de 11 en 18 jaar? Dan kun je bij de Jeugdbrandweer worden opgeleid tot brandweerhulp. Kijk voor meer informatie op www.jeugdbrandweer.nl. Waarom zou men bij een brandweerkorps een Jeugdbrandweer hebben opgericht?

šBekijk het volgende filmpje: www.jeugdbrandweer.nl/lesmateriaal/instructievideo-s/ branddriehoek/item103 27. Leg de branddriehoek uit: wat heb je nodig voor een brand? 28. Hoe kan je volgens de branddriehoek een brand blussen of het vuur doven?

De brandweermensen dragen speciale kleding. De “uitrukkleding” beschermt tegen vuur, hitte, vocht en kou. Daarnaast hebben ze aparte kleding die bescherming biedt tegen giftige of bijtende stoffen. 23. Waarom is dat laatste, bescherming tegen giftige en bijtende stoffen, noodzakelijk? 24. Je ziet hieronder een foto van een brandweer in zijn “uitrukkleding”. Vergelijk deze met de tekeningen in de strip. Hoe zou het komen dat de foto anders is dan de strip?

In de strip leest Robert over twee branden, één in Volendam en één aan de Oudegracht. Zoek op internet op wat er precies gebeurd is in Volendam. 29. Wanneer vond het plaats? 30. Waardoor brak de brand uit? 31. Waren er zaken die de brand erger maakten of afzwakten? Welke waren dat? 32. Welke gevolgen waren er bij deze brand in Volendam? Zoek ook de brand aan de Oudegracht op internet op. 33. Wanneer vond het plaats? 34. Waardoor brak de brand uit? 35. Waren er zaken die de brand erger maakten of afzwakten? Welke waren dat? 36. Welke gevolgen waren er bij deze brand aan de Oudegracht? 37. Welke overeenkomsten zijn er bij beide branden? 38. Welke verschillen zijn er tussen beide branden?

6

brandgevaar Brand thuis

43. Schrijf in de vakjes op voor wat voor soort brand je dit middel het beste kunt gebruiken.

Als je thuis brand krijgt, is het zaak om zo snel mogelijk te reageren. Een beginnende brand in je huis kun je soms zelf blussen. Maar probeer dat alleen zolang je zonder moeite en gevaar weg kunt komen. Op tijd stoppen dus! En bel direct de brandweer of laat iemand anders de brandweer bellen. Het is veel belangrijker dat je zelf in veiligheid bent. Bedenk ook dat rook vaak giftig is. Rook inademen is levensgevaarlijk!

Kies hierbij uit: s +LASSE ! voor het blussen van vaste stoffen, zoals hout, papier, textiel enz. s +LASSE " voor het blussen van vloeistoffen en vloeibaar wordende stoffen, zoals olie, benzine, vetten enz. s +LASSE # voor het blussen van gassen, zoals butaan, propaan en aardgas. s +LASSE $ voor het blussen van brandbare metalen, zoals magnesium, aluminium, natrium, kalium, zirkonium, lithium enz. s +LASSE % voor het blussen van elektrische branden, branden waarbij elektriciteit een rol speelt, computers, audio-visuele middelen enz. s +LASSE & voor het blussen van zeer hete oliën en vetten, waarvan de hoeveelheid meer bedraagt dan 5 liter. Denk bijvoorbeeld aan grote frituurovens.

39. Waarmee kan je thuis een (beginnende) brand blussen of doven? 40. Je hoort of leest wel eens over een ‘vlam in de pan’. Deze brand moet je niet met water blussen. Waarom niet? 41. Hoe moet je een ‘vlam in de pan’ dan blussen? 42. Om te blussen hebben we verschillende blusmiddelen. Je ziet rechts enkele afgebeeld. Zet de juiste naam bij het middel. Kies uit: poederblusser, blusdeken, brandslanghaspel, sproeischuimblusser

7

brandgevaar Als het niet lukt om zelf de brand op tijd te blussen en/of er ontstaat een gevaarlijke situatie, kan je het beste het huis uitgaan en de brandweer bellen. 44. Wat is het landelijke telefoonnummer van de brandweer (en andere hulpdiensten)? 45. Als je dat telefoonnummer belt, willen ze altijd minimaal vier dingen weten: hoe je heet, wat er gebeurd is, waar het gebeurd is en of er mensen gewond zijn. Waarom zouden ze juist dit willen weten?

Om het huis op tijd uit te komen, maken sommige mensen een ‘vluchtplan’. Brandweerman Cor heeft het daar in de strip op bladzijde 38 over. Kijk daar nog eens naar en bekijk de volgende videoclip:

šwww.schooltv.nl/beeldbank/clip/20100224_ vluchtplan02 46. Waarom is het verstandig om een vluchtplan te maken? 47. Waar moet je bij het maken van een vluchtplan allemaal op letten? 48. Maak jouw eigen vluchtplan met behulp van onderstaande afbeelding.

f a n a l p t h c u l v n e e k e e r p S

ijf op reekt en schr s er brand uitb al es ut ro ht c.). mogelijke vluc het balkon, et ek samen de , de dakgoot, am ra t Stap 1 Bespre he ia ht (v hoe u dan vluc ..................

.................. ........................ ... ........................ ... ... ... ... ... ... ... ........................ ............... ........................ ... ... ... ... ........................ ... ... ... ............... ........................ ........................ ........................ ........................ ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ............ ........................ ........................ ........................ ... ... ... ... ........................ ... ... ... ............... ........................ ........................ ........................ ........................ ........................ ... ... ... ... ... ... ... ............ ........................ ........................ k al bedacht :

IK VLUCHT VIA

:

BRAND OP DE

d Begane gron ng 1e verdiepi 2e verdieping 3e verdieping

u oo routes. Hebt ogelijke vlucht m e plek? st er va ov n t ee ch bt nageda sleutels op he de u t n da ge d lig oe En emt? Stap 2 G SLEUTEL: g u hierbij ne WAAR LIGT DE welke uitgan

Anders

:

BRAND OP DE

d Begane gron 1e verdieping 2e verdieping 3e verdieping Anders

.......... ........................ ........................ ... ... ... ... ... .. ... ............... ...................... ........................ ........................ ........................ ........................ ... .. ... ... ... ... .......... ... ... ........................ ........................ ........................ ... ........................ ... ... ... ... .. ... . ............... ........................ ........................ ........................ ... ... ... ... ........................ ... ... ... .......... .................... ... ........................ ........................ ........................ ... ........................ ... ... ... ... .. ... ............... ........................ ........................

UITGANG:

ee als er

dieren m en en/of huis

en/huisgenot (welke) kinder

emt Stap 3 Wie ne t? brand uitbreek

:

HUISDIEREN

...................... ........................ ... ... ... ... ... ... ... ............ ....... NAAM: ........................ ........................ ........................ ........................ ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ............... ............... ...................... ........................ ........................ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ............... .......... ........................ ........................ ........................ ........................ . ..................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ............ ............... ...................... ........................ ........................ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ............ ........................ ........................ . ..................... ... ... ... ... ... ... ... ............ ....................... kaar buiten? ........................ ontmoet u el ... ... ek ... pl ... ... ke ... el ... w ............... ........... Stap 4 Op ........................ ........................ ........................ ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ............ .................. ........................ ........................ ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ............ ........... ..................... ........................ ........................ ........................ ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ............ ............ ........................ ........................ ........................ men. ? Oefen het sa d of dit werkt 8 w eu ni Be 5 Stap REN / ANDERE

KINDE ZORGT VOOR

PERSONEN /

brandgevaar

Maar voorkomen is natuurlijk altijd beter.

Stel dat het schoolgebouw in brand staat. Bij brand kan er veel rook ontstaan waardoor je niets meer kunt zien. Met deze opdracht kijken we of je dan ook de weg nog weet. De volgende opdracht voer je in drietallen uit.

49. Wat kan jij zelf allemaal doen om brand thuis te voorkomen? 50. Brandweerman Cor heeft het ook over een rookmelder. Wat is dat voor een apparaat? 51. Waar zou je een rookmelder moeten ophangen in huis? Leg jouw antwoord uit. 52. Wat vind jij van alle aandacht die besteed wordt aan brandpreventie, zoals de voorlichtingen die brandweerman Cor geeft?

A. Twee leerlingen doen een blinddoek om zodat ze niets meer kunnen zien. De derde leerling gaat de tijd bijhouden. B. De derde leerling, die de tijd bijhoudt, geeft aan wanneer het brandalarm afgaat en de andere twee leerlingen moeten dan zo snel mogelijk geblinddoekt het schoolgebouw verlaten. C. Als de leerlingen buiten zijn, stopt de tijd.

54. 55. 56. 57. 58. 53. Je gaat nu een hele bijzondere opdracht doen. Is jouw school voorbereid op een brand? Zo ja, hoe dan? s Heeft jouw school een vluchtplan? s Zijn er rookmelders in de lokalen? s Zijn er brandmelders in de gang? s Zijn er blusmiddelen aanwezig? s Zijn er brandwerende deuren aangebracht? s Zijn de (nood)uitgangen goed en duidelijk aangegeven?

9

Hoe lang duurde het voordat jullie buiten waren? Hoe ging het vluchten? Wat maakte het vluchten moeilijk? Wat was gemakkelijker dan je had verwacht? Wat was moeilijker dan je had verwacht?

brandgevaar Je ziet hieronder enkele keuzes. Streep de foute keuze weg en schrijf in de derde kolom waarom de overgebleven keuze de beste is.

Als het schoolgebouw in brand staat…

Keuze 1

Keuze 2

Pak ik mijn schoolspullen en verlaat het gebouw

Verlaat ik zo snel mogelijk het gebouw en laat mijn spullen achter

Meld ik mij bij een docent als ik buiten ben, voordat ik mijn vrienden en vriendinnen opzoek

Zoek ik zo snel mogelijk mijn vrienden en vriendinnen op als ik buiten ben

Probeer ik kalm te blijven en de instructies op te volgen naar een nooduitgang

Gil ik het uit en ren ik in paniek naar de eerste uitgang die ik kan vinden

Als mijn kleren vlam vatten ren ik zo snel mogelijk naar buiten

Als mijn kleren vlam vatten ga ik op de grond liggen en ga ik rollen

Help ik anderen eerst voordat ik mezelf in veiligheid breng

Breng ik mezelf eerst in veiligheid voordat ik anderen help

‘Blus’ ik een brandwond eerst ruim met water voordat ik iets anders doe

Verbind ik een brandwond eerst met verband of pleisters voordat ik iets anders doe

Beste keuze

10

brandgevaar Bekijk op internet een schematisch overzicht van de Woonwachter: www.brandweernederland.nl/algemene_ onderdelen/innovaties/2010/maatschappelijk/ruim-baan Lees bladzijden 42 en 43 van de strip. We gaan proberen uit te zoeken wat het project ‘Woonwachter’ precies inhoudt. 62. Schrijf op welke vier registratiemodules bij de Woonwachterbasis samenkomen. 63. Waarom zal het callcentre eerst naar de bewoner bellen denk je? 64. Wat is een SMS-Alert? 65. Waarom zullen eerst Woonwachters in de buurt opgeroepen worden denk je? 66. De Woonwachters zijn vrijwilligers. Zullen zij aan bepaalde eisen moeten voldoen? Zo ja, welke? 67. Schrijf de voordelen op van het project Woonwachter. 68. Zijn er ook nadelen? Schrijf deze dan op.

Woonwachter Mensen in Nederland worden steeds ouder en willen steeds langer thuis blijven wonen in plaats van in een verzorgingshuis. Dat levert een aantal problemen op waar men een goede oplossing voor wil vinden. Uiteraard gaat het ook om de veiligheid van de mensen zelf. 59. Hoe kunnen we er in Nederland voor zorgen dat steeds meer senioren zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen? 60. Hoe kan de veiligheid van de mensen gewaarborgd worden? 61. Wat kan de rol hierin zijn van de mensen zelf?

Om de problemen beter te kunnen aanpakken, heeft men de ‘Woonwachter’ bedacht. Op bladzijde 42 zie je dat Janetta Terlouw zich ook voor Woonwachter inzet. Bij dit project draait het om vier B’s: Basiszorgveiligheid, Brandveiligheid, Braakveiligheid en Burenhulp.

11

Uitgave: © 2013 Stichting Eureducation Website: www.eureducation.nl Teksten: Janno v.d. Eem, docent Hartenlustschool te Bloemendaal Lay-out: Leuk Ontwerp! Druk: Dukreuk Dit lespakket werd mede mogelijk gemaakt door: Project Woonwachter, Ministerie van Veiligheid en Justitie

Met dank aan Cor Kraaijenhagen (Brandweerman Cor) Naar een idee van Jack Ruibing