Leskist THEMA-handleiding Ontelbare kringlopen Groep 7 en 8

BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving

Leskist THEMA-handleiding

Ontelbare kringlopen Groep 7 en 8

Dit is een NME – product van BuitenWijs. BuitenWijs is een samenwerkingverband, waarbij de gemeenten Houten, Lopik, Nieuwegein en IJsselstein samen sterk in NME zijn. BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving. BuitenWijs Houten NME Houten Postbus 30 3990 DA Houten [email protected] BuitenWijs IJsselstein Gemeente IJsselstein Postbus 21 3400 AA IJsselstein [email protected] BuitenWijs Lopik Gemeente Lopik 3411 CH Lopik [email protected] BuitenWijs Nieuwegein Gemeente Nieuwegein Postbus 1 3430 AA Nieuwegein [email protected] Colofon Copyrights Jaar van uitgave Eindredactie Illustratie Grafische vormgeving Met dank aan

BuitenWijs – Ontelbare kringlopen

BuitenWijs 2013 Erna Bod, Tjeerd Mijnster en Nicky Mertens Olivier Rijken Maaike de Laat Eduniek / CED-groep

2

Inhoudsopgave 1

In het kort

4

2

Overzicht van de lessen

5

3

Beschrijving van de lessen

6

4

Bijlagen

8


3

1

In het kort Inleiding De leerlingen maken kennis met verschillende kringlopen of voedselketens. Zij doen dit door taakverdelend op onderzoek uit te gaan en opbrengsten te delen.

Doelgroep Groep 7 en 8

Leerdoelen De leerlingen weten dat: » een voedselketen een keten is van planten en dieren, waarbij het ene dier voedsel is van het andere. » elke plant of dier deel uitmaakt van meerdere kringlopen en voedselketens. » als er een plant of dier wegvalt, dat invloed heeft op andere dieren in de voedselketen.

Aansluiting kerndoelen Kerndoel 40: De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe zij functioneren in hun omgeving.

Duur van het thema De activiteiten zijn zo ontworpen dat ze gedurende een periode van 3 weken gelijkmatig verdeeld over de week aandacht vragen van de leerlingen.

Structuur Het thema is opgezet volgens een vaste structuur: 1. Introductie 2. Voorkennis ophalen 3. Vooruitblik met lesdoelen 4. Onderzoeken en verwerken 5. Afsluiten/ evalueren

Overzicht van de geleverde materialen Leerkrachtenhandleiding » Leerlingenmateriaal »


4

2

Overzicht van de lessen

WEEK 0 Voorbereiding voor de leerkracht

WEEK 1 1. 2. 3. 4. 4.1

Introductie Voorkennis ophalen Vooruitblik met doelen Activiteiten Informatief

WEEK 2 4.2 Start onderzoek

WEEK 3 4.3 Vervolg onderzoek 5. Afsluiting / reflectie: Wat heb ik geleerd?


5

3

Beschrijving van de lessen Voorbereiding 1. Introductie : Zonder poep eet ik geen hap! Doel: Kinderen enthousiast maken voor het thema. Voorbereiding » Kopieer de kaart “zonder poep eet ik geen hap” (bijlage 2). » voor allen goede (kleur)potloden. Activiteit Deel de kaart uit en laat de leerlingen de kaart verwerken. Zorg voor een uitwisseling van de verschillende tekeningen zo mogelijk door gelijksoortige bijeen te zetten (in een hoek), onderling uit te laten wisselen en vanuit de hoek anderen te informeren.

2. Voorkennis ophalen Doel: Het doel van de voorkennis activeren is dat kinderen betrokken raken bij het onderwerp en voor de leerkracht is het doel dat de aanwezige voorkennis van de kinderen gepeild kan worden. Voorbereiding » Voor elke leerling een kringloopkaart en werkblad met kringloopvakjes. (bijlage 3) » Bestudeer zelf de mogelijkheden om ev. op weg te helpen of alternatieven te geven. Activiteit » Volg de instructie op de kaart » Nadien: inventariseren welke mogelijkheden er allemaal zijn.

3. Vooruitblik met doelen Doel: De vooruitblik geeft kinderen overzicht over wat ze gaan leren. Het richt hen op wat belangrijk is om te onthouden en laat hen zien dat de opdrachten die ze gaan maken, de proeven die ze gaan doen, de onderzoeken allemaal gericht zijn op het bereiken van de leerdoelen. Kinderen worden zich bewust van wat ze gaan leren en hoe ze dat gaan doen. Ze zullen hierdoor de informatie beter verwerken en beter in staat zijn verbanden leggen. Laat de leerdoelen (bijlage 1) zien en bespreek de doelen. Hang de doelen goed zichtbaar op in de klas en reflecteer hier regelmatig op.

4. Activiteiten 4.1 Informatief Voorbereiding » Voor elke leerling de info kaart met 2 kringlopen en 1 voedselketen. (bijlage 4) » Voor elke groep de woordenschatkaartjes (los geknipt) (bijlage 5) Activiteit Bij 1: » Vertel aan de leerlingen de weg van het water » Vraag aan de tafelgroepjes een volgorde te vertellen in het bos.


6

Wissel uit Vertel dat een voedselketen een reeks eters op rij is met een begin en een eind. » Vraag waar de Eskimo de keten kan onderbreken. » »

Bij 2: » Deel de kaartjes uit » Laat de leerlingen zelf het maatje zoeken

4.2. Onderzoek Doel De leerlingen leren verschillende kringlopen kennen. Voorbereiding Voldoende computers paraat om leerlingen op onderzoek te laten gaan. Activiteit Zie onderzoekskaart (bijlage 6)

5. Afsluiting/reflectie: Wat heb ik geleerd? Doel De leerlingen leren verwoorden wat zij geleerd hebben. Activiteit » Bekijk de leerdoelen die in de klas hangen. » Formeer groepjes van leerlingen die aan een verschillende kringloop hebben gewerkt. » Laat de leerlingen in groepjes inventariseren wat zij bij de leerdoel hebben geleerd. Elke groepje vertelt zijn opbrengsten.


7

4

Bijlagen


8

4.1

Bijlage 1: Leerdoelen We leren: »

»

»


dat een voedselketen een keten is van planten en dieren, waarbij het ene dier voedsel is van het andere. dat elke plant of dier deel uitmaakt van meerdere kringlopen en voedselketens. dat als er een plant of dier wegvalt, dat invloed heeft op andere dieren in de voedselketen.

9

4.2

Bijlage 2: Zonder poep eet ik geen hap! Een schilderij met een schuur, kippen en stalmest. De kippen vinden allerlei te eten op het erf en op de mesthoop; lekker eitje….lekkere kipfilet!!

Maak zelf een potloodtekening waarop de band tussen mest (=poep) en lekker eten zichtbaar is.


10

4.3

Bijlage 3: Kringloopkaart De kringloopkaart. Ontdek wat je al weet! » » » » »


Begin bij ‘start’; het eikeltje valt op de bodem… Hoe gaat-ie verder? Volg één van de routes Noteer de route in de vakjes Vergelijk met een ander.

11

4.4

Bijlage 4: Infokaart kringloop Kringloop & voedselketen

Waterkringloop : in een kringloop komt het water weer terug; steeds weer.

Kringloop in het bos: waar je ook begint, je komt steeds weer terug bij dat begin.

Voedselketen met de ijsbeer als laatste in de rij. Daar stopt de keten of……stopt de keten bij de Eskimo?


12

4.5

Bijlage 5: Woordenschatkaartjes Begrip/woord

Plaatje

In een zin. . .

alleseter

Een everzwijn eet planten en dieren; een alleseter.

vleeseter

Een hyena is een echte vleeseter.

planteneter

Paarden eten alleen planten.

schimmel

Een schimmel breekt de rotte tomaat af.


13

bacterie

Een bacterie, een levend organisme, breekt de dode natuur af.

compost

compost is de opbrengst én de start van een kringloop.

producenten

De planten produceren een voedselketen voor vogels.

reducenten

De mestkever brengt de poep, de voedingsstof, terug in de aarde.


14

consumenten


De gier ruimt dode dieren op.

15

4.6

Bijlage 6: Onderzoekskaarten Op onderzoek Kies een plaatje en geef het een plek in een kringloop. Lees over de voorstelling, zoek informatie via Google of Wikipedia. De mestkever:

de boom:

een kadaver:

de lijsterbes


compost

16

Mogelijke kringlopen op de kringloopkaart: Bodem Els  RupsKoekkoek Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie  Bodem  Els  enz. Bodem Tuinplant Slak Merel Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie Bodem Tuinplant enz. Bodem Eik Kever Muis Torenvalk  Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie Bodem Eik enz. Bodem Gras Konijn Vos  Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie Bodem  Gras enz. Bodem/voedingsstoffen in het water  Algen  Kikkervisje  Waterkever  Uitwerpselen en dode resten Bacterie  Bodem  Algen  enz. Bodem -Blad  Kever  Spin  Muis  Uil  Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie  Bodem  Blad  enz. Bodem  Dennenappel  Eekhoorn  Buizerd  Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie  Bodem  denneappel  enz. Bodem  Blad  Bladluis  Lieveheersbeestje Uil  Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie  Bodem  Blad Bodem Mais Kip  Mens  Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie  Bodem  Mais  enz. Bodem Blad  Worm  Kip  Mens Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie  Bodem  Blad  enz. Bodem Alg  Sardientje  Tonijn  Mens Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie  Bodem  Alg  enz. Bodem  Appelboom  Mens  Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie Bodem  Appelboom Bodem  Aardappelplant  Mens  Uitwerpselen en dode resten miljoenpoot/pissebed/regenworm/bacterie Bodem  Aardappelplant


17


18

Leskist THEMA-handleiding Ontelbare kringlopen Groep 7 en 8

Recommend Documents