44
Moet je doen • muziek • groep 7
les 1 The sunshine zingen luisteren spelen vastleggen bewegen
De les begint met het zingen van een zomers lied over activiteiten in de zon. Daarna beelden de leerlingen met verschillende instrumenten het opkomen van de zon uit. Ze praten over het uitbeelden van de zon in muziek: hun eigen muziek, muziek van Joseph Haydn en muziek van popmuzikanten. doel
benodigd materiaal
ruimte
9789006668193_bw.indd 44
De leerlingen kunnen muziek maken met een betekenis (opkomen van de zon) en deze betekenisaspecten herkennen in zowel klassieke muziek als popmuziek. • cd-speler • cd 7: lvb. 1 The sunshinesong lvb. 2 Sie steigt herauf lvb. 3 You are the sunshine of my life lvb. 4 Walking on sunshine lvb. 5 Let the sunshine • kopieerblad 1 The sunshine • verschillende instrumenten groepslokaal
voorbereiding
• Beluister vooraf de luistervoorbeelden op cd. Zet de cd-speler klaar met het lied ‘The sunshinesong’ (lvb. 1). • Schrijf de liedtekst van The sunshinesong van tevoren op het bord (zie inleiding). • Maak voor elke leerling een kopie van kopieerblad 1.
kunst en cultuur
De componist Joseph Haydn (1732-1809) is voor de klassieke muziek heel belangrijk geweest. In 1760 werd hij kapelmeester bij vorst Esterházy in Eisenstadt. In deze plaats ten zuidoosten van Wenen werd voor de Esterházy’s een volledig nieuw slot als buitenverblijf gebouwd. Haydn kreeg permanent beschikking over een voor die tijd zeer groot orkest van maar liefst 22 muzikanten. Haydn verbleef na de dood van de vorst een aantal jaren in Londen. Daar schreef hij onder andere de symfonie met de paukenslag waar de leerlingen in groep 3 al eens naar hebben geluisterd.
24-01-2008 09:45:07
les 1 • The Sunshine
45
De laatste jaren van zijn leven componeerde hij onder andere het oratorium ‘Die Jahreszeiten’. Dit is een compositie voor koor, solisten en orkest. Anders dan in een opera wordt er niet geacteerd. Uit ‘Die Jahreszeiten’ komt het muziekfragment ‘Sie steigt herauf’ waarnaar in deze les wordt geluisterd. Haydn schildert in deze muziek op beeldende wijze het opkomen van de zon.
inleiding Gesprek Vraag de leerlingen wat ze in de zomer doen wanneer ze vrij zijn en de zon schijnt. Blijf je binnen of ga je naar buiten? Wat doe je dan? De leerlingen noemen activiteiten als buitenspelen, naar het strand, een ijsje eten op een terras … enzovoort.
Luisteren Luister naar ‘The Sunshinesong’ (lvb. 1). Vraag de leerlingen wat hier allemaal in de zon gebeurt. Ze noemen de woorden die ze herkennen en vertalen die. Op het bord staat de liedtekst als volgt genoteerd: This is a song about the ... Playing the whole day in the Swimming together in the Drinking your cola in the Eating your chocolate in the Going to my bedroom in the moonlight …
luistervoorbeeld 1
sunshine
Bye to the sunshinesong
kern Zingen Zing het eerste couplet van ‘The sunshinesong’ (lvb. 1) voor of maak gebruik van het luistervoorbeeld. Ga daarbij als volg te werk: • De leerlingen zingen eerst de fragmenten met de tekst ‘sunshine ... sunshine’. • Daarna zingen ze ook het laatste fragment ‘This is the sunshinesong’ (eenstemming: dus alleen de bovenste stem). • Vervolgens zingen ze het eerste couplet helemaal zelfstandig.
luistervoorbeeld 1
Zing nu het hele lied. De tekst van de overige coupletten staat op het bord. Varieer het zingen door twee groepen te maken. Groep 1 zingt het begin van iedere regel: ‘This is the song about the’. Groep 2 zingt het antwoord: ‘sunshine ...’.
9789006668193_bw.indd 45
24-01-2008 09:45:09
46
Moet je doen • muziek • groep 7
The sunshinesong tekst en muziek: Hans van Eerden
‘Sunshinemusic’ maken Leg verschillende instrumenten klaar. Vertel de leerlingen dat ze met deze instrumenten muziek gaan maken over het opkomen van de zon. Bespreek eerst klassikaal: • Hoe zou je het opkomen van de zon met muziek kunnen uitbeelden? • Welke instrumenten kun je daarbij goed gebruiken? Waarom? Zes leerlingen komen naar voren. Geef hen de opdracht het opkomen van de zon in klank uit te beelden. De leerlingen kiezen een instrument en mogen eerst even kort overleggen hoe ze de instrumenten willen gebruiken. De overige leerlingen luisteren naar het overleg en naar de gespeelde muziek. Bespreek wat goed ging. Ga daarna met de leerlingen in op wat ze kunnen verbeteren. Hoe kun je de muziek nog meer op muziek van de opkomende zon laten lijken? De muzikanten proberen het opnieuw. Deel de kopieerbladen uit. Vraag de leerlingen in groepjes het schema van opdracht 1 in te vullen. Bespreek klassikaal enkele uitkomsten. Hierna komen zes andere leerlingen naar voren. Ze kiezen op basis van het gesprek andere instrumenten en spelen op een andere manier.
9789006668193_bw.indd 46
24-01-2008 09:45:09
les 1 • The Sunshine
Tip
47
ls de leerlingen zelf niet op het idee komen om op een metallofoon A of xylofoon een stijgende melodie te spelen, geef ze dan een hint.
Zonnige klassieke muziek Vertel dat de componist Haydn het opkomen van de zon heeft uitgebeeld. Luister met de leerlingen naar ‘Sie steigt herauf’ (lvb. 2). Leg uit wat deze Duitse tekst betekent: De zon (Sie) komt (steigt) op (herauf). Beluister de muziek nog eens en vraag de leerlingen het schema bij opdracht 2 op het kopieerblad in te vullen. Bespreek daarna de verschillen en overeenkomsten die de leerlingen hebben ingevuld.
luistervoorbeeld 2
De tekst bij de muziek luidt als volgt: Sie steigt herauf, die Sonne, sie steigt. Sie naht, sie kommt. Sie scheint in herrlicher Pracht, in flammender Majestät!
Zonnige popmuziek Ook in popmuziek wordt vaak over de zon gezongen. Beluister de volgende popmuziekfragmenten: • You are the sunshine of my life (lvb. 3) – Stevie Wonder • Walking on sunshine (lvb. 4) – Jennifer Lopez • Let the sunshine (lvb. 5) – musical Hair
luistervoorbeeld 3, 4, 5
Vraag de leerlingen tijdens het luisteren opdracht 3 van het kopieerblad in te vullen. Breng daarna het gesprek op het uitbeelden van de zon in de popmuziek. Vinden de leerlingen dat in deze popfragmenten de zon echt muzikaal wordt uitgebeeld? Kom samen met de leerlingen tot de conclusie dat deze muziekfragmenten niet gaan over het uitbeelden van de zon of over de zonneschijn, maar over het zonnige gevoel wat je wel eens vanbinnen hebt als je je fijn voelt. Kennen jullie dat? Wanneer heb je dat bijvoorbeeld?
Andere tekst schrijven De leerlingen bedenken andere teksten op het lied ‘The sunshinesong’. Dat mag ook in het Nederlands. Schrijf de onderstaande tekst op het bord: This is a song a–bout the sunshine sunshine Tel eerst met de leerlingen het aantal lettergrepen van het eerste deel. (zeven lettergrepen) Vertel de leerlingen dat de nieuwe tekst dus ook zeven lettergrepen moet krijgen. Werk één voorbeeld uit op het bord. Bijvoorbeeld: Ga lek-ker lig-gen in de sunshine sunshine
9789006668193_bw.indd 47
24-01-2008 09:45:10
48
Moet je doen • muziek • groep 7
afsluiting Andere tekst zingen De groepjes zingen het lied en presenteren hun eigen teksten. Ze geven elkaar feedback. Stel vragen als: • Pasten de woorden precies op de tekst? Waren het wel zeven lettergrepen? • Past de tekst bij het onderwerp? Had het iets met de zon of iets met het zonnige gevoel te maken?
verdieping Zingen De laatste regel van ‘The sunshinesong’ is tweestemmig. Leer de tegenstem als volgt aan: • De leerlingen zingen hun eigen bekende regel (bovenste stem). Zing zelf de tweede stem er doorheen. • De leerlingen luisteren vervolgens naar de tweede stem en zingen deze na. Zing dan zelf de eerste stem mee. • Verdeel de leerlingen in twee groepen. Ieder groep zingt de regels eerst nog eens apart en daarna door elkaar.
9789006668193_bw.indd 48
24-01-2008 09:45:11
