Geldspecial 18 pagina’s
Leren omgaan met geld is leuk! 18 Zakgeld 20 24 Reclame reclame! 28 Smart & mobiel Thuis-tel-tips 29 De Week van het geld 2014 30 Olaf Simonse van Wijzer in geldzaken 32 Thuisopdrachtjes 34 Interview minister Dijsselbloem ‘Jong geleerd, is oud gedaan’
Doe mee aan de Week van het geld!
Leren omgaan met geld doe je met... zakgeld!
Kinderen zijn kassa
Houd de kosten in de hand! Zo maak je tellen leuk
Wat is er allemaal te doen?
‘De Week van het geld is het startpunt om financiële educatie en opvoeding écht een vaste plek te geven.’
Zo doet hij het thuis!
Samen aan de slag!
Deze special is tot stand gekomen in samenwerking met
PrimaOuders.nl 17
Tip!
‘Geef zelf het goede voorbeeld. Allereerst door niet meer uit te geven dan dat er binnenkomt. En door regelmatig geld opzij te zetten op een spaarrekening.’
Geldspecial Tekst: Jeroen Laemers
‘Relatief weinig huishoudens maken iedere maand geld over naar een spaarrekening.’
Minister Dijsselbloem:
‘Leren omgaan met geld hoort bij de opvoeding’ Van 10 tot 14 maart 2014 vindt de jaarlijkse Week van het geld plaats. Het doel van deze week is basisschoolleerlingen verstandig met geld te leren omgaan. Hiervoor organiseert het platform Wijzer in geldzaken, in samenwerking met scholen, gemeenten, banken en verzekeraars, allerlei activiteiten voor kinderen van 4 tot en met 12 jaar, waaronder gastlessen op basisscholen door financiële professionals, workshops en zelfs een musical over omgaan met geld. Speciaal voor ouders is er een online seminar over financiële opvoeding. Het platform Wijzer in geldzaken is een initiatief van het ministerie van Financiën. Maar waarom is het ministerie eigenlijk zo betrokken bij de persoonlijke financiën van ge wone Nederlanders, zelfs kinderen op de basisschool? We vroegen het aan minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën, tevens voorzitter van de Eurogroep en vader van twee kinderen. Wat hebben de overheidsfinanciën te maken met de persoonlijke 18 PrimaOuders.nl
financiën van gewone burgers? ‘Als minister van Financiën is het mijn belangrijkste taak om het huishoudboekje van de overheid op orde te brengen. Dat is natuurlijk een stuk gemakkelijker wanneer het economisch voor de wind gaat. Verantwoord financieel gedrag van huishoudens draagt bij aan eco nomische stabiliteit. Omgekeerd: wanneer veel huishoudens onverant woorde schulden aangaan, kan dat een negatieve invloed hebben op de economische groei.’
Hoe doen Nederlanders het eigenlijk op het gebied van de persoonlijke financiën? ‘Op sommige gebie den doen we het goed, op andere valt er nog een hoop te verbeteren. We staan internationaal bekend als een spaarzaam volkje, maar in de praktijk valt dat volgens mij nogal tegen. We sparen verplicht voor ons pensioen, maar zelf sparen we vrij weinig. Relatief weinig huishoudens maken iedere maand geld over naar een spaarrekening. Daarentegen staan forse schulden natuurlijk voor hypotheken en le nen mensen ook voor bijvoorbeeld een nieuwe televisie of auto.’ Wat betekent dit voor de Nederlandse huishoudens? ‘Heel concreet betekent dit dat veel huis houdens onvoldoende geld achter de hand hebben voor onverwachte uitgaven, zoals een autoreparatie of een kapotte koelkast. Een gevolg hiervan is dat het aantal mensen met problematische schulden de
Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem
laatste jaren flink is gestegen. Inmiddels gaat het naar schatting om ruim 600.000 mensen. Het is belangrijk dat we met z’n allen op een andere manier leren omgaan met geld. Zo zouden we onszelf weer moeten aanleren om te sparen voor een appeltje voor de dorst. En daar kun je al op vroege leeftijd mee beginnen.’ Waarom is het zo belangrijk dat kinderen al op jonge leeftijd goed leren omgaan met geld? ‘Simpel gezegd: Jong geleerd, is oud ge daan. Bovendien valt minder goed gedrag dat eenmaal is aangeleerd later moeilijk te veranderen. Het is daarom belangrijk om er vroeg bij
te zijn wanneer het aankomt op een verantwoorde omgang met geld. Ook als je kijkt naar de gevol gen van problematische schulden op zowel het geestelijke als het lichamelijke welzijn van jongvol wassenen. Goed leren omgaan met geld is net zo belangrijk als gezond eten. Daarbij komt dat kinderen tegenwoordig op steeds jongere leeftijd worden geconfron teerd met relatief grote uitgaven. Zeker als het gaat om bijvoorbeeld mobiele telefoons. Al op de basis school hebben de meeste kinderen er eentje. Nog afgezien van de aanschafprijs, heb je zo tientallen euro’s uitgaven aan bellen en internetten.’
Hebt u handige tips voor ouders? ‘Geef zelf het goede voorbeeld. Allereerst door niet meer uit te geven dan dat er binnenkomt. En door regelmatig geld opzij te zetten op een spaarrekening. Geef uw kinderen ook zak- en kleedgeld. Het Nibud adviseert vanaf zes jaar. Geef ze hier ook de verantwoordelijkheid over. Ze mogen fouten maken; daar leren ze van. Heel belangrijk is dat kinderen ervaren wat “op is op” betekent. Kort gezegd: stel duidelijke, concrete gren zen en zorg ervoor dat uw kinderen daarmee leren omgaan.’ Op welke manier draagt u zelf bij aan de Week van het geld? ‘Om te laten zien hoe belangrijk ik dit thema vind, zal ik – net als vele andere financiële professionals – in die week een gastles geven op een basis school. Ik wil daarmee het belang van goed omgaan met geld onder strepen. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Het is essentieel dat kinderen vanaf jonge leeftijd leren omgaan met geld. Daar hebben ze hun hele leven profijt van. Ouders spelen hierbij een cruciale rol. Leren omgaan met geld hoort bij de opvoeding.’
PrimaOuders.nl 19
+ +
Download de spaarboom van Wijzer in geldzaken en maak samen met je kind een spaarplan! www.weekvanhetgeld.nl/spaarboom
Tip!
+
Geldspecial
+ spaard
oel
€ ....
....
week week week week week week week week week week
al ge
3
2
10
€ ....
....
9
€ ....
....
8
€ ....
....
7
€ ....
....
6
€ ....
....
5
€ ....
....
4
€ ....
....
€ ....
....
€ ....
....
1
€ ....
spaa
rd
....
€ ....
....
Tip!
Wil je meer financiële opvoedtips? Kijk dan vooral ook op www.wijzeringeldzaken.nl/lerenomgaanmetgeld
Leren omgaan met geld doe je met… zakgeld! Het Nibud publiceerde eind vorig jaar een onderzoek naar het geldgedrag van kinderen tussen 5 en 12 jaar. Hieruit blijkt dat bijna de helft van de vijfjarigen al zakgeld krijgt. Volgens het onderzoeksinstituut is dat nog erg jong, maar wat is dan wel wijsheid? Wanneer kun je het beste beginnen met het geven van zakgeld en… hoeveel? Zo’n 45% van alle vijfjarigen krijgt zakgeld. Een ver rassend hoog percentage, vindt het Nibud, partner van Wijzer in geldzaken. Het instituut adviseert om rond de leeftijd van zes jaar met zakgeld te beginnen, tenzij je kind er natuurlijk al aan toe is. In totaal krijgt 70% van de kinderen op de basisschool zakgeld, blijkt uit het onderzoek. Volgens Wijzer in geldzaken is het belangrijk dat ieder kind zakgeld krijgt omdat het daarmee leert omgaan met geld. Kinderen met zak geld leren de waarde van geld goed in te schatten. Ze kopen zelf dingen van hun eigen geld en maken vaker een spaarplan. En die ervaring is nu juist zo belangrijk. Voor grote uitgaven zullen kinderen later ook moeten plannen. Als ouder speel je hierbij een grote rol. Stel je 20 PrimaOuders.nl
kind wil een speelgoedkasteel. Je kijkt samen hoeveel het kost en hoe lang hij nodig heeft om dit te kunnen kopen. Je spreekt af dat hij de komende vier weken een deel van zijn zakgeld daarvoor weglegt. De periode moet wel te overzien zijn. Maak dit ook visueel. Bijvoorbeeld door een poster (www.weekvanhetgeld.nl/spaarboom). Plak boven aan een plaatje van het kasteel en schrijf er samen elke week onder hoeveel geld er gespaard is. Zo zien ze hoe lang ze nog moeten sparen, met als beloning natuurlijk het daadwerkelijk kopen van het kasteel. Om tot een dergelijk ‘spaarplan’ te komen, is het wel belangrijk dat het zakgeld op een vast moment wordt gegeven. Dat is belangrijker dan de hoogte.
Door het onderzoek is vastgesteld hoeveel zakgeld kinderen gemiddeld krijgen. Gemiddelde bedrag zakgeld per week
€1,- tot €2,-
€1,20 tot €2,-
€1,70 tot €2,-
€2,- tot €2,50
€3,- tot €4,60,-
€ 0,50
5 jaar
Bron Nibud en
6-7 jaar
8-9 jaar
10 jaar
11 jaar
12 jaar
PrimaOuders.nl 21
Geldspecial igen e e i l l u J ract! t n o c d l zakge
Kinderen die leren omgaan met geld hebben daar de rest
Checklist Zakgeld
van hun leven plezier van.
G eef zakgeld vanaf 6 jaar Geef je kind vanaf ongeveer 6 jaar zakgeld.
Dit is een belangrijke taak van
Z org voor regelmaat
ouders. Wijzer in geldzaken
Geef je kind een vast bedrag op een bepaalde dag en tijd.
heeft alle belangrijke punten in een overzichtelijke checklist geplaatst. Ga er mee aan de slag, immers jong geleerd, is oud gedaan.
Geef contant geld
Ik
dat ik vanaf
.........................
....... - ....... - ............
€ ......... , .....
spreek af met
zakgeld krijg per week.
.............................
Geef contant, zichtbaar geld. Hiermee leer je jouw kind de waarde van het geld kennen. p=Op O Hanteer de regel op=op en spring niet te snel bij. Fouten maken hoort bij de financiële ontwikkeling van een kind. aak afspraken M Maak afspraken over de besteding: Wat moet en wat mag je kind ermee doen?
wo/do ma/di/ za/zo vrij/
Ik krijg mijn zakgeld iedere week op ..........................
om ............. uur.
Van mijn zakgeld betaal ik wel: ...................... & .......................
Van mijn zakgeld betaal ik niet: ...................... & .......................
In de spaarpot Spreek af dat een gedeelte van het zakgeld wordt gespaard. ebruik zakgeld niet als straf of beloning G Het is niet erg als je kind achteraf spijt heeft van een uitgave. Daar leert hij of zij alleen maar van.
Van mijn zakgeld spaar ik iedere week: Dit zakgeldcontract is geldig tot:
€ ......... , .....
....... - ....... - ............
S tel een zakgeldcontract op Stel samen met jouw kind een zakgeldcontract op en hang deze op een zichtbare plek in huis. Kijk voor nog meer financiële opvoedtips op
www.wijzeringeldzaken.nl/lerenomgaanmetgeld
Daarna stel ik samen met : ............................. een nieuw zakgeldcontract op.
Wijzer in geldzaken is een initiatief van het ministerie van Financiën, waarin partners uit de financiële sector, de wetenschap, de overheid en onderwijs-, voorlichtings- en consumentenorganisaties hun krachten bundelen om verantwoord financieel gedrag in Nederland te bevorderen. Hare Majesteit Koningin Máxima is erevoorzitter van het platform. Wijzer in geldzaken organiseert de Week van het geld van 10 tot en met 14 maart 2014
22 PrimaOuders.nl
www.wijzeringeldzaken.nl
handtekening kind
handtekening ouder
Het zakgeldcontract is een initiatief van
PrimaOuders.nl 23
Tip!
Geldspecial
Kinderen willen vaak een bepaald product dat ze bijvoorbeeld op televisie hebben gezien. Bespreek samen de voor- en nadelen van dit product en vraag of ze het echt nodig hebben of willen hebben omdat de hele klas het heeft.
Tekst: Vanessa Pelle
keer de volgende Laat je kind elke pen: s het iets wil ko vragen stellen al ? ik dit nú hebben
1. Waarom wil er als ik het niet koop? 2. Wat gebeur t g? Of kan ik ook zonder? Is dat heel er
talen?
t be 3. Hoe ga ik he len?
Kán ik het beta or laten? ervo 4. Wat moet ik dere dingen niet betalen? Kan ik nu an ordat je het t je iets koopt vo Zo voorkom je da ziet. de gevolgen over zelf door hebt of
Kinderen zijn kassa! Zeuren in de supermarkt; het werkt! Eén op de drie ouders willigt hoogleraar Communicatiewetenschap Moniek Buijzen. Leer je kind echter beseffen dat je geld maar één keer uit kunt geven. Dan leren ze keuzes te maken.
24 PrimaOuders.nl
e am e! cl m Re cla re
het ‘verzoek’ van hun kind aan de kassa in, blijkt uit onderzoek van
Dat je geld maar één keer uit kunt geven, beseffen veel kinderen (nog) niet. Al helemaal niet als je als kind na een beetje jengelen in de supermarkt toch met de gewenste buit naar huis keert. Dat kinde ren zo’n invloed hebben op de
uitgaven van de ouders, beseffen ook de kindermarketeers. Hoewel de reclamecodecommissie kinder marketing al behoorlijk aan banden heeft gelegd, liggen de verleidingen op de loer. ‘Wij volwassenen creëren een commerciële wereld om kinde ren heen’, zegt reclamedeskundige Liesbeth Hop van Media Rakkers. ‘Maar dan moeten we kinderen ook uitleggen hoe die wereld werkt. Kinderen worden bestookt met reclame. Vooral kinderen tussen de 5 en 13 jaar moeten we hiermee le ren omgaan. Doen we dat niet dan hebben ze straks geen idee meer hoe ze met al die verleidingen om moeten gaan, met grote (financië le) problemen als gevolg.’
Keuzes maken Kinderen op jonge leeftijd uit leggen wat reclame is en ‘nee’ zeggen, is heel belangrijk als ouder.
Daarvan leren je kinderen keuzes maken. Liesbeth: ‘Consument zijn, is je bewust zijn van alles wat je ziet, reflectie plegen en keuzes maken. Als consument moet je be grijpen dat je een markt bent, dat je interessant bent voor bedrijven. Je mag K3 helemaal geweldig vinden maar je moet je beseffen dat het bedrijf daarachter heel rijk wordt van jouw enthousiasme. Dan mag je nog steeds naar een con cert van K3 gaan, maar dan is het een vrije, afgewogen keuze.’
Zoethouders Maar dat bepaalt een kind toch niet zelf met die paar euro zak geld? ‘Oh jawel’, zegt Liesbeth stellig. ‘Kinderen hebben geld te besteden. Is het niet direct hun eigen (zak)geld, dan wel indirect dat van papa, mama, opa of oma.’ En daar zit vaak de crux. Kinderen leren niet dat je geld maar één keer kunt uitgeven. Als je één ding koopt, kun je een ander ding niet kopen. Op = op! Liesbeth: ‘Ouders willen het te goed doen met als gevolg dat ze niet willen dat hun kind iets te kort komt. Maar waar om niet? Wat ouders vergeten is dat teleurstellingen verwerken een
PrimaOuders.nl 25
Geldspecial Leer je kind geen geld uitgeven al s ze het niet van plan zijn.
1. Neem het bedr ag dat je
vaardigheid is die je als kind moet leren. Kinderen worden letterlijk en figuurlijk zoet gehouden. Dat zie je overigens zowel bij veelverdieners als bij de lagere inkomens. In beide gevallen lopen de kin deren met de duurste iPhones en krijgen ze zowel met Sinterklaas als met Kerst ca deaus. We spiegelen ons aan elkaar. Ouders vergelijken zich met andere ouders en kinderen met andere kinderen. Niemand wil achterblijven. En dat doorbreken, is heel moeilijk. Dat snap ik.’
zo een prijs te winnen of werd er reclame gemaakt voor lollies met nul procent vet, zonder te vermel den dat er 99 procent suiker in zat. Dat soort inciden ten hebben we niet meer. Ook mogen er geen characters meer gebruikt worden in reclames. Bedrijven houden zich aan die regels. Reclame is ook helemaal niet erg, maar moet nuchter en informa tief zijn, veilig en zonder misbruik te maken van de naïviteit van kinderen. Daar is iedereen het ook over eens.’
Stel als ouder duidelijke grenzen
Gratis geld En de ouders? Liesbeth: ‘Ouders vinden reclame niet zo’n issue. Het staat ergens op de tiende plaats van zorgen van ouders.’ Ze lacht: ‘Reclame is ook niet levensbedrei gend, laat ik dat voorop stellen, maar er schuilen wel gevaren waar van je je kind bewust kunt maken. Vooral in de virtuele wereld. Naast herkenbare reclames als pop-ups, lopen er in kinderspelletjes bijvoor beeld Disney-karakters rond om een nieuwe film te promoten. Dat is reclame die door veel kinderen niet herkend wordt. De kinderen hoeven niet eens per se naar de film, maar willen wel per se dat T-shirt of
dekbed.’ Het gaat nog veel verder. Liesbeth: ‘Veel zogenoemde ‘gratis spellen’ verleiden kinderen tot spe len om dan halverwege te vragen om munten of diamanten te kopen, en die kun je gewoon bestellen via je vaste telefoonnummer of met je mobiel, zonder password, zonder creditcard. En de kinderen doen keurig wat hen gevraagd
26 PrimaOuders.nl
wordt. Het betreft kleine transacties, van zo’n €1,75 en dat is wette lijk toegestaan zonder toestemming. Dat een kind dat dan vervolgens 100 keer doet, maakt niet uit. Als ouder zie je dat pas als je je telefoonrekening krijgt. Voor een kind is virtueel geld monopoliegeld,
Reclame is leuk en leerzaam! Om ouders en kinderen bewust te maken over wat reclame is en doet, hebben we nog wat leuke tips. 1. Organiseer een groepsuitje naar de
speelgeld, gratis geld… maar dat laatste bestaat niet!’
3. OP = OP!
-10
Geef je kind 5 euro om helemaal vrij te besteden in de supermarkt. Blijf buiten wachten en kijk waarmee het aankomt. Vraag ook waarom het gekozen heeft voor dat ene product. Mocht je kind geld tekort komen, geef het niet! Dat hoort bij het spel. Op deze manier leert het de waarde van geld kennen.
%
supermarkt (dan kan ook met school) Vraag om een rondleiding door de supermarkt of maak die zelf. Waarom loop je een bepaalde route, maak kinderen bewust dat de pasta met 4. Kijk samen met je kind naar reclame Laat je kind opzoeken wat het product kost dat SpongeBob niet voor niets op ooghoogte staat en wordt aangeprezen. Vraag waarom het bedrijf leg eens uit wat impulsaankopen zijn en reclame maakt. waarom ze bij de kassa staan. Superleuk!
Reclame Code Commissie Wil je dus verkopen, richt je dan op kinderen, zo lijkt het. Neemt niemand dan een verantwoorde lijkheid? Liesbeth: ‘Zeker wel! Er be staat een Kinder- en Jeugdreclame code, die wordt opgesteld door de Reclame Code Commissie. Die is best streng. Een aantal jaar geleden werden kinderen nog opgeroepen om snoepwikkels te verzamelen om
maximaal wilt uitgeven contan t mee. Laat de pi npas thuis. 2. Zie je iets op in ternet of in de w inkel? Koop het niet m eteen, maar wac ht een dag. Kijk of je he t dan nog steeds wil hebben. 3. Of, zie je een m ooie aanbieding op internet: klik de site snel weg. M eestal denk je er dan ni et meer aan.
Spelletje productplacement 2.
Wie het eerst een ‘verborgen’ reclame in een serie of film ziet, moet keihard “piep” roepen. Dan gaan kinderen er op letten, zien ze hoeveel reclame er verstopt zit en worden zich daarvan bewust.
Download een grappige maar zeer informatieve handleiding voor ouders op www.mediarakkers.nl. Hier vind je ook virtuele tips, spelletjes als het reclamekwartet en superleuke filmpjes van kinderen over reclame.
PrimaOuders.nl 27
Geldspecial
Smart & mobiel: houd de kosten in de hand!
Smartphones zijn onmisbaar voor kinderen en jongeren. Hun hele wereld zit erin, van vriendschappen tot filmpjes, spelletjes, muziek én huiswerk. Hoe houd je dat als ouder in de hand? Remco Pijpers van Mijn Kind Online geeft tips. Wanneer krijgen kinderen voor het eerst een mobiel? ‘Op een steeds jongere leeftijd. Een kwart van de 8-jari gen heeft al een mobiele telefoon. Het kan slim zijn om te beginnen met een goedkoper ‘gewone’ mobiel, waar mee je altijd kunt bellen en sms-en. Zo voorkom je dat kinderen op internet gaan surfen en dure MB’s verbrui ken. Ook kunnen ze geen kostbaar apparaat verliezen.’
Om goed om te kunnen gaan met geld, is kunnen tellen uiteraard heel belangrijk. En met deze thuis-tellen-tips wordt dat ook nog superleuk.
1.
Maak een boodschappenlijstje en schat samen wat je kwijt bent. Kijk thuis of jullie het goed hadden en hoeveel je hebt teruggekregen (of hebt bijgelegd).
Doe samen onderstaande opdrachtjes!
Hoe houd je als ouder de kosten in de hand? ‘Om kinderen te leren hun belkosten te beperken, kan het slim zijn om te beginnen met een abonnement met een vast plafond of prepaid. Is het beltegoed op of het plafond bereikt, dan kan je niet meer bellen. Je kunt wel gebeld worden. Met een prepaid smart phone kun je, als er wifi is, ook gewoon internetten. Whatsappen is met wifi bijvoorbeeld een prima alterna tief voor bellen of sms-en.’
Welke telefoon kunnen ouders het beste kiezen? ‘Neem als ouder de tijd om goed te vergelijken. De Consumentenbond heeft bijvoorbeeld ruim 200 telefoons en abonnementen getest en vergeleken (www.consumentenbond.nl). Met de keuzehulp vul je in waarvoor je kind de telefoon gaat gebruiken, wat hij op internet wil doen en waar hij internet gebruikt. Als je dan ook nog een maximumprijs hebt ingevoerd, krijg je de meest geschikte telefoons te zien. Heel handig.’
Thuis-tellen-tips!
Hoe voorkom je dat je kind alleen nog maar op z’n mobiel zit? ‘Geef zelf het goede voorbeeld. Stel gedragsregels op voor het gebruik van de mobiel en bespreek die met je kind. Laat het bijvoorbeeld niet whatsappen aan tafel of muziek luisteren op de fiets. Het heeft de meeste kans van slagen als je zelf het goede voorbeeld geeft en je dus ook aan deze regels houdt.’
2. Bekijk de inhoud van je portemonnee Wat zit er allemaal in? Benoem samen alle munten en het briefgeld. En hoeveel is dat dan samen?
3. Bak samen een taart Vraag hoeveel appels of eieren er nodig zijn en laat je kind die zelf pakken. Of vraag of je kind stop roept als je bij het wegen van de bloem of suiker het gewenste gewicht hebt gehaald. Maak het nog interessanter door de prijs van alle ingrediënten bij elkaar op te tellen en uit te rekenen wat de taart per punt kost!
De kosten! Hoe zit dat? Maak thuis duidelijke afspraken en stel grenzen. Zo voorkom je ruzie op een later moment. Leg bij voorkeur de afspraken vast op papier. Bespreek van tevoren samen: Hoe hoog de maandelijkse vergoeding is. Hoe je dit geld geeft: contant, op de bankrekening of als een kaart of code. Wie er betaalt als het kind over zijn bundel gaat. Betaal je ook mee aan een internetbundel op de telefoon? Wie betaalt het toestel: mag je kind voor een bepaald bedrag zelf een telefoon uitzoeken of krijgt hij een ouder model? ➸ Wie betaalt als de telefoon kapot gaat of kwijtraakt? ➸ ➸ ➸ ➸ ➸
28 PrimaOuders.nl
PrimaOuders.nl 29
Geldspecial In beeld
De Week van het geld or minister • Gastles do n Jeroen van Financië Dijsselbloem or gespeeld do • Cash Quiz p o rs erke bankmedew scholen ver astlessen o • Museumg verzekeren
De vierde editie van de nationale Week van het geld vindt plaats van 10 tot en met 14 maart 2014. Het doel van deze week is basisschoolleerlingen te leren omgaan met geld. Tijdens de Week van het geld worden er veel gastlessen op scholen gegeven door medewerkers van banken, verzekeraars, gemeenten en andere financiële instellingen. Er zijn een paar evenementen, waaronder:
+
Win
Geld! Alles wat je wilt weten
maart verkrijgbaar Vanaf maandag 10 Google Play! via de appstore en
+
+
+
Maak samen een Spaarboom en hang deze thuis op. Je kunt de Spaarboom downloaden van www.weekvanhetgeld.nl/spaarboom. Met de Spaarboom bepaalt je kind een spaar doel, hoeveel dit kost en hoeveel er gespaard moet worden. Per week kan je kind in de stam van de boom opschrijven hoeveel er al gespaard is. Heel handig!
spaardo
el
week
week
week
week
week
week
week
week
week
week
al ges
2
1
paard
Tentoonstelling
...
9
€ .....
...
8
€ .....
...
€ .....
...
€ .....
...
€ .....
...
€ .....
...
€ .....
...
€ .....
...
€ .....
...
€ ........
Tip!
Week van het geld krant Week van het geld krant 10 tot en met 14 maart 2014 • www.weekvanhetgeld.nl
Beste basisschoolleerlingen van Nederland, Hoe oud je ook bent: goed met geld omgaan is belangrijk. Makkelijk is dat niet altijd. Veel kinderen (en volwassenen) kunnen er best wat hulp bij gebruiken. Als je zakgeld krijgt, is het goed om na te denken over wat je ermee wilt doen. Ga je sparen voor iets moois, voor een goed doel of geef je het direct uit? Ga je snel af op reclames en aanbiedingen? Of denk je lang na voordat je iets koopt? Tijdens de nationale Week van het geld staat jouw omgang met geld centraal.
Ik wens je veel leesplezier en succes tijdens de Week van het geld!
Op school zijn allerlei activiteiten waarin je handige dingen kunt leren over geld. Mensen die veel van geld weten, komen op een aantal scholen gastlessen geven.
Koningin Máxima Erevoorzitter van het platform Wijzer in geldzaken
In deze krant vind je een zakgeldcontract dat je samen met je ouders kunt invullen. Ook is er een spaarboom waarin je kunt bijhouden hoeveel zakgeld je gespaard hebt en wanneer je je spaardoel hebt bereikt. Thuis en in de klas kun je leuke filmpjes bekijken. In deze krant vind je allerlei handige tips, weetjes, opdrachten en een puzzel over geld.
Kan jij de verleiding weerstaan? Iedere dag word je geconfronteerd met reclame, bijvoorbeeld als je in de bus zit, televisie kijkt of een tijdschrift leest. Overal kom je producten tegen die worden aangeprijsd met als doel jou te verleiden zodat jij ze koopt. Door de herhaling van reclame (van het woord reclamare wat ‘steeds opnieuw roepen’ betekent) raak je beïnvloed en wil je uiteindelijk het product hebben en dus kopen. Maar heb je het ook altijd nodig?
Super Slimme Slogans
Hoe kijk jij naar reclame? Hoe worden producten aangeprezen, wat valt je op? Kijk dan naar de sfeer, het kleurgebruik, teksten en personages. Wat vertellen ze je? Waardoor wordt je verleid, of juist waardoor niet? Waarom vind jij bepaalde merken en producten leuk? En zijn er ook nadelen van het product te bedenken? In reclames wordt de werkelijkheid vaak mooier afgeschilderd dan in het echt.
Om een product beter te kunnen onthouden, verzinnen reclamemakers slogans. Slogans of slagzinnen zijn korte zinnen met een krachtige boodschap die aansluit op het product. Weet jij welke slogan bij welk product hoort?
Wees er snel bij! 0%aag! -2en vand
alle
Als beste getest! LE
SA
W!
NIEU
10% g
op
kortin
ko
De Cash Quiz app is een leuke en edu catieve app die gratis te downloaden is. Deze app is speciaal gemaakt voor ouders en kinderen om samen spelen derwijs meer te leren over omgaan met geld. Beantwoord om beurten meer keuzevragen en zorg dat je de telefoon niet in je handen hebt als de tijd ver streken is. De Cash Quiz app hoort bij het Cash Quiz lesmateriaal dat ontwik keld is voor basisschoolleerlingen van de groepen 6, 7 en 8. Tijdens de Week van het geld geven bankmedewerkers met de Cash Quiz gastlessen door heel Nederland. Kijk voor meer informatie op www.bankvoordeklas.nl.
er
Bezoek de tentoonstelling Geld en je leven! in het bezoekerscentrum van De Nederlandsche Bank. Meer informatie? www.weekvanhetgeld.nl/geldenjeleven
€ .....
€ .....
...
7
6
5
4
3
10
Speel thuis de Cash Quiz app
Dat besparen ook leuk kan zijn, laat bespaardeskundige Marieke Henselmans zien met dit boek. Je loopt mee in het ‘vrolijk besparen huis’. Je krijgt overzicht in geldzaken in de werkkamer, decoreert de woonkamer voordelig, gaat heerlijk én voordelig koken in de keuken en verdient wat extra’s aan de spullen op zolder. Voor elke kamer in huis heeft Marieke ideeën om te besparen. Wij mogen drie exemplaren van dit vrolijk geïllus treerde boek weggegeven. Stuur o.v.v. Vrolijk besparen een mailtje naar
[email protected] en maak kans! Vergeet niet je gegevens achter te laten. Kijk ook www.forteuitgevers.nl.
uitv
Wil jij alles weten over geld? Dan is dit het boek wat je moet hebben. Van de geschiedenis tot de toekomst van geld. Over contant en plastic geld. Van zakgeld tot pensioen. Over sparen en uitgeven. Een leuk boek waarmee je samen met je kind aan de slag kunt. Wij geven 3 exemplaren van het boek weg. Stuur o.v.v. Alles over geld een mailtje naar redactie@ primaouders.nl en maak kans! Vergeet niet je gegevens achter te laten.
Spaarboom
Besparen met het hele gezin!
KORTINGSDAGEN
dstrijd de • Scholenwe g Gelduitdagin
Scan deze pagina met Layar voor veel meer nieuws rondom de Week van het geld. Down load de gratis Layar app in de Apple Store of Android Market. Open de app. Klik op het scan-icoon. Houd je smartphone boven deze pagina en klik op het scherm. Nu zie je op je scherm alle extra’s.
Oplossing: Kruidvat, Efteling, Bart Smit
van het geld In de Week ei- erse activit worden div r ve o rd nisee ten georga , ld e g t e an m leren omga waaronder:
Meer over geld met Layar!
Voor alle kinderen die zakgeld krijgen, schreef Annelou van Noort het boekje Tel je geld, het zakgeldboek voor kinderen. In het handige doeboekje kunnen kinderen op een speelse manier hun eigen ‘administratie’ bij houden. PrimaOuders geeft 2 boekjes weg. Stuur o.v.v. Tel je geld een mailtje naar
[email protected] en maak kans! Vergeet niet je gegevens achter te laten.
Hare Majesteit Koningin Máxima is erevoorzitter van Wijzer in geldzaken en groot voorstander van leren omgaan met geld en de Week van het geld. Speciaal voor de Week van het geld krant schreef zij een voorwoord voor alle basisschool leerlingen. Dit kun je lezen via www.wijzeringeldzaken.nl/ krantenberichten
aart 10 t/m 14 m
Win
Zakgeldboek
Voorafgaand aan de Week van het geld ontvangen leerlingen van groep 7 en 8 van alle basisscholen in Nederland de speciale Week van het geld krant. Met deze krant kunnen alle scholen direct aan de slag met het thema omgaan met geld. De Week van het geld krant staat vol met leerzame opdrachten, spelletjes, puzzels en verhalen over geld en geldzaken. Wil je weten wat er in de laatste editie staat? Kijk dan op www.wijzeringeldzaken.nl/ krantenberichten
PrimaOuders.nl 31
Olaf Simonse van Wijzer in geldzaken:
‘Liever nu foutjes met kleine impact, dan later grote fouten met forse impact’ Kinderen hebben er later aantoonbaar profijt van als ze al op jonge leeftijd met geld om leren gaan. Daarvan is Olaf Simonse, hoofd programmabureau Wijzer in geldzaken en motor achter de Week van het geld, overtuigd. Zijn eigen kinderen krijgen van hem daarom een gedegen financiële opvoeding. Simonse vertelt hoe hij dat doet. Simonse is vader van drie kinde ren tussen de 9 en 12 jaar. Vanaf hun 6e jaar krijgen zijn kinderen zakgeld. Per levensjaar tien cent per week. Zijn kinderen gaan er
alle drie heel verschillend mee om. Simonse: ‘Die van 12 spaart al vanaf zijn eerste tien cent. Inmiddels heeft hij al een tablet bij elkaar gespaard. De middelste 32 PrimaOuders.nl
geeft bijna alles direct uit. De jongste zit daar tussenin. Blijkbaar zit een specifiek uitgavenpatroon toch deels in een kind zelf.’ Zijn kinderen moeten van hun zak
geld ook verjaardagscadeautjes voor vriendjes en vriendinnetjes kopen. ‘Prijsbewustzijn begint als ze zelf dat soort verantwoorde lijkheden krijgen’, is de ervaring
van Simonse. ‘Ze denken goed na wat een verjaardagscadeautje hen waard is en ze proberen voor een relatief laag bedrag toch iets leuks te kopen. Ook heel belangrijk om te leren is ‘op is op’. Als een van de kinderen iets wil kopen en hij heeft het geld niet, dan moet daarvoor gespaard worden.’ Prijsbewust gedrag Simonse merkte dit prijsbewuste gedrag ook toen de verlanglijstjes voor Sinterklaas samengesteld moesten worden. ‘Ik vroeg de kinderen om de prijzen van de gewenste cadeaus erbij te zoeken. Van sommige bedragen schrokken ze behoorlijk en trokken ze zelf al de conclusie dat het cadeau veel te duur was om aan de Sint te vragen.’ Wat de kinderen van Simonse van hun zakgeld kopen, mogen ze zelf weten. ‘Ik verbied niets’, zegt Simonse stellig. ‘Ze
weten dat we het niet fijn vinden als ze onbeperkt snoep kopen, maar het mág wel. Maar ze mogen het niet in één keer opeten, dat weten ze. Ook als ik zie aankomen dat ze een aankoop gaan doen waar ze spijt van krijgen, verbied ik dat niet. Wel vraag ik waarom ze het willen kopen en waar ze het voor gaan gebruiken. Ik zal niet snel zeggen dat ik het geen goed idee vind. Daar moeten ze zelf achter komen. Daar leren ze van. Met kleedgeld beginnen we als ze naar het voortgezet onderwijs gaan. Dan wordt de eigen verant woordelijkheid groter. Maar laatst is mijn middelste kind een vest kwijtgeraakt. Een nieuw vest moet dan zelf worden betaald van het zakgeld. Zo realiseren ze zich dat spullen geld kosten.’ Vaste plek Net als veel collega’s uit de finan ciële sector gaat Simonse tijdens de Week van het geld gastlessen verzorgen in de klassen van zijn kinderen. Hij gebruikt daarbij een speciaal ontwikkeld lespakket. ‘Voor de Week van het geld hebben we
met educatieve uitgeverij Zwijsen een lespakket gemaakt voor groep 1 tot en met 8. Het aardige is dat leraren zelf ook door het jaar heen met dit lespakket kunnen werken’, aldus Simonse. Bij het materiaal waarmee kinderen op school wer ken, zitten ook werkbladen die ze thuis, samen met hun ouders kun nen maken. Ook zijn er spellen en lespakketten als de Cash Quiz, Fix
‘Zakgeld zie ik echt als leergeld’. je Risk, een musicalpakket en apps als Help ik heb geld beschikbaar. De Week van het geld is volgens Simonse een mooi begin, maar het einddoel is toch om financiële educatie door het jaar heen aan bod te laten komen in alle klassen. Simonse: ‘Ik hoop dat ook aan de komende Week van het geld weer heel veel scholen en heel veel leer lingen meedoen. Daarnaast hoop ik dat deze week niet het eindpunt is, maar juist een startpunt voor scholen en ouders om financiële
educatie en opvoeding écht een vaste plek te geven. Het materiaal dat we leveren is daarvoor heel geschikt.’ Plastic geld Sinds kort leert Simonse zijn kin deren om om te gaan met digi taal geld. ‘Een lege portemonnee betekende vroeger dat je geld op was. Plastic geld geef je gemak kelijker uit, ook als je rood staat. Ik heb voor alle drie mijn kinderen een rekening geopend, waarbij een pas zit waarmee ze kunnen pinnen. Ze kunnen niet rood staan op deze rekeningen, dus de omvang van de mogelijke schade die ze kunnen aanrichten is beperkt. Het zakgeld krijgen ze vanaf nu gestort op hun eigen rekening. Het is een experi ment, dus ik ben benieuwd of het nog veranderingen op gaat leveren in het beheer van hun zakgeld. Zakgeld zie ik echt als leergeld. Ik heb liever dat ze nu foutjes maken met kleine impact, dan later grote fouten met forse impact.’ www.wijzeringeldzaken.nl en www.weekvanhetgeld.nl
PrimaOuders.nl 33
Je hebt op school geleerd over sparen, lenen en verzekeren. Thuis maak je nu samen met je ouders ook een paar opdrachten over sparen. Dit heb je nodig:
Geldspecial
• Pen.
1
Doe hetmetsamen! je kind!
Mijn spaardoel is: Mijn spaardoel kost: €
Met de vrolijk geïllustreerde thuisopdrachten kun je nu samen met je kind aan de slag. Laat het spelenderwijs kennis maken met de wereld van sparen, uitgeven, budgetteren, verzekeren en nog veel meer! De thuisopdrachten zijn speciaal gemaakt voor kinde ren van groep 1 tot en met groep 8. In totaal zijn er vier thuisopdrachten per groep. Alle thuisopdrachten hebben een aansprekend thema. In december kun je bijvoorbeeld de Sint- en Kerst-thuisopdracht maken, of
ga je liever aan de slag met de thuisopdracht over goede doelen? Door samen aan de slag te gaan, leer je je kind op een leuke manier om te gaan met geld. Immers, jong geleerd, is oud gedaan. Wil je direct aan de slag? Doe dan deze thuisopdracht!
2
Thuisopdracht 1 Voor deze opdracht kiest je kind een spaardoel en zoekt uit wat dit kost. Daarna schrijft hij/zij hiernaast op het formulier op wat het in een week en een maand kan sparen. Het gaat om het zakgeld en het geld dat je kind krijgt voor klusjes, het rapport of de verjaardag. Soms verkopen kinderen spulletjes. Vragen die je kunt stellen zijn: ➸ Waarmee heb je rekening gehouden toen je je spaardoel koos? ➸ Wat voor klusjes zou je kunnen doen? ➸ Wanneer krijg je wel eens geld en van wie krijg je dat dan? ➸ Wat doe je het liefst: je geld meteen uitgeven of sparen?
34 PrimaOuders.nl
Hoeveel kun je sparen en waarvoor wil je sparen?
Inkomsten
Per week
Per maand
Zakgeld
€
€
Klusjes
€
€
Overig
€
€
Totaal per week
€
Totaal per maand
€
Kun je je spaardoel na een maand al kopen?
Ja, ik heb genoeg geld
Nee, ik heb niet genoeg geld
Heb je geld over?
Hoeveel geld kom je nog te kort?
Hoeveel heb je over?
Hoe lang moet je nog sparen?
Thuisopdracht 2 Bij deze opdracht gaat je kind na of het na een maand sparen het gekozen spaardoel al kan kopen. Een gesprek over de verhouding tussen inkomsten en prijs van het gekozen spaardoel is hier relevant. Je kunt bijvoorbeeld vragen:
Wat ga je ermee doen? ➸ Vind je het gekozen voorwerp passen bij je spaargeld? ➸ Zou je je spaargeld kunnen of willen gebruiken? ➸ Hoeveel weken moet je nog sparen om je spaardoel te kunnen kopen? Meer thuisopdrachten kun je gratis downloaden via Thema sparen en vooruitkijken thuiswerkblad jaargroep 6 www.weekvanhetgeld.nl/lesmateriaal
