Le(e)therJournaal. Bij dit nummer

Le(e)therJournaal Nieuwsbrief van de familie Le(e)ther Red.: Frank D.P.M. Lether Dorpsstraat 143, 3751 EP Bunschoten, T 033 245 05 10 E [email protected]

Bij dit nummer Lieve en beste familie. Ach het is vakantietijd, ook hier, dus een goede gelegenheid om te kijken of er voldoende tekst is voor een nieuw nummer van LetherJournaal. Er is natuurlijk niet altijd nieuws. En als er nieuws is is dat niet altijd vrolijk, denk maar aan overlijdens of ziekten. Maar voor iemand die de familie historie in kaart probeert te brengen wel van belang, evenals trouwens geboorten en huwelijken. Niet zo heel veel van dit soort nieuws deze keer. Maar LetherJournaal heeft nog een ander doel, n.l. met jullie wat achtergrond informatie over onze familie delen. Daarom tref je in dit nummer een artikel aan over het stadje Solms-Braunfels, niet ver van Weilburg gelegen, waarover ik al eerder schreef. Steve Sheperd met wie ik veel correspondeer roept jullie hulp in bij het identificeren van mensen op oude foto’s. En twee vragen van mij n.a.v. in artikelen die we in oude kranten tegenkwamen. Ook de oplossing wie nu eigenlijk wethouder B.J. Lether wordt in dit nummer opgelost, welk nummer wordt besloten met een aantal felicitaties. In het familie-archief trof ik 4 certificaten aan als bewijs dat er een boom is geplant in het Koningin Wilhelminabos in Dronten ter nagedachtenis aan mijn moeder. Jullie begrijpen dat ik LetherJournaal alleen maar kan maken wanneer jullie mij van informatie blijven voorzien. Daarvoor dan ik jullie hartelijk, met groet,

Graafschap Solms-Braunfels In onze stamboom komen we onze familie tegen in NassauWeilburg, tegenwoordig Weilburg. In de aanwezige akten zien we dat een aantal van hen afkomstig zijn uit het nabijgelegen Solms-Braunfels. De oudst bekende Lether is Johannes Löder die ongeveer in 1622 werd geboren. Op 2 november 1708 werd hij in Braunfels begraven. Zijn huwelijk en de geboorten van zijn 3 kinderen hebben we vooralsnog niet in Braunfels kunnen vinden. Maar van die kinderen en hun kinderen vinden we er wel overlijdens en geboorten. De eerste Johannes is soldaat en trommelslager, de tweede Martinus Soldaat-Tamboer en de derde Georg Daniel is organist in Greifenstein, een ander Nassau plaatsje in de buurt. Sommige van onze familieleden waren militair. In die tijd verhuurde men zich daar waar behoefte was of wat goed danwel beter betaalde. Wellicht dat na hun dienst in Solms de familie verhuisde naar Weilburg. Het is Johann Henrich Loeder, gedoopt Braunfels 6 oktober 1689, van beroep musicus en voormalig assistent stadspijper die daar ook trouwt, maar op 10 juni 1744 in Weilburg overlijd. Hij is het eerste familielid dat we dus in Weilburg tegenkomen.

Vorming van het graafschap in 1420 Nadat het graafschap Solms op 28 mei 1420 is uitgebreid met Lich, Laubach en een deel van Münzenberg uit de erfenis van de graven van Falkenstein besluiten de broers Bernhard II en Jan V van Solms de bezittingen te delen. In een serie verdragen (het eerste van 17 juni 1420, het laatste van 22 maart 1436) wordt de verdeling vastgelegd. - Bernhard II krijgt de kastelen Braunfels en Greifenstein, de stad Hungen en Wölfersheim. - Jan V krijgt Hohensolms, Laubach en Lich. Hiermee is het graafschap SolmsLich gevormd.

Solms-Braunfels was een tot de BovenRijnse Kreits behorend graafschap binnen het Heilige Roomse Rijk. De burcht Braunfels is in het midden van de dertiende eeuw door de graven van Solms gebouwd. Uit dit oude adellijke -aan de Nassau’s verwante- geslacht zijn er een aantal in dienst geweest als militair bevelhebber voor de Republiek der Verenigde Nederlanden, maar dat was vóór onze voorvaderen.

Solms-Braunfels tot 1618 In 1471 worden de onderdanen bevrijd van buitenlandse jurisdicties. In 1478 wordt er uit het bezit van de heren van Eppstein verworven: aandelen in Grüningen en Butzbach, waaruit het ambt Gambach wordt gevormd. De in 1495 verworven mijnbouwregaliën zijn de basis voor de latere ontwikkeling van de ijzerindustrie. Graaf Philips (1547-1581) voert in 1550 de reformatie in. In 1578 wordt het eerstgeboorterecht ingevoerd, maar deze wordt later niet gehandhaafd. Zijn opvolger graaf Koenraad (1581-1592) gaat onder invloed van Nassau tot het calvinisme over. Na de dood van graaf Koenraad in 1592 wordt het bezit verdeeld onder zijn zoons:

- Johan Albert I krijgt de ambten Braunfels en Gambach (uitgestorven 1693) - Willem krijgt de ambten Greifenstein en Wölfersheim - Reinhard krijgt het ambt Hungen (uitgestorven 1678) De Dertigjarige Oorlog Graaf Johan Albert (1592-1632) is in de Dertigjarige Oorlog verbonden met de keurvorst van de Palts en over hem wordt evenals over de keurvorst na de nederlaag bij de Witte Berg in 1621 de rijksacht (schandvlekkend vonnis door de keizer van Duitsland uitgesproken; een soort vogelvrijverklaring) uitgesproken. Keizerlijke troepen bezetten het land. De keizer schenkt in 1623 het aandeel in de stad Butzbach aan HessenDarmstadt. De graaf overlijdt in ballingschap in Nederland. Zijn dochter Amalia heeft daar als echtgenote van stadhouder Frederik Hendrik grote invloed. In 1630 wordt de veldheer Tilly door de keizer met het graafschap beleend. Vervolgens wordt het graafschap in 1632 bezet door Zweedse troepen. Het graafschap wisselt daarna nog enige malen van eigenaar tot het in 1640 door Franse troepen wordt bezet en in 1641 aan het gravenhuis wordt teruggegeven. In paragraaf 32 van artikel 4 van de Vrede van Osnabrück in 1648 wordt 1/4 van de stad Butzbach met de vier bijbehorende dorpen teruggegeven aan Johan Albert van Solms-Braunfels. Solms-Braunfels na 1648 In 1685 en 1712 worden verdragen gesloten met Solms-Lich en Stolberg, waardoor het ambt Grüningen volledig in het bezit komt van Solms-Braunfels. In 1686 spreekt het Rijkskamergerecht uit dat de graaf van Solms recht heeft op het graafschap Tecklenburg. Van 1699 tot 1707 is het dan in personele unie met Solms-Braunfels verbonden. In 1707 wordt Tecklenburg verkocht aan het keurvorstendom Brandenburg. Na het uitsterven in 1693 van de oudste tak

in Solms-Braunfels wordt het hele bezit weer verenigd onder de jongere tak Solms-Greiffenstein. In 1741 wordt het een-vierde aandeel in Butzbach aan het landgraafschap Hessen-Darmstadt afgestaan. Op 22 maart 1742 wordt de graaf tot rijksvorst verheven. Op 18 oktober 1783 wordt de primogenituur (eerstgeboorterecht) ingevoerd.

Het weinige bezit wat de graven op de linker Rijnoever bezitten wordt in 1797/1801 door Frankrijk ingelijfd. In paragraaf 16 van de Reichsdeputationshauptschluss van 25 februari 1803 worden ze schadeloos gesteld: de vorsten en graven van Solms voor het verlies van de heerlijkheden Rohrbach, Kratz-Scharfenstein en Hirschfeld en voor hun aanspraken op de abdij Arensburgen en het ambt Kleeberg. In paragraaf 32 wordt de vorst een zetel in de bank van de vorsten in de Rijksdag toegekend. In artikel 24 van de Rijnbondakte worden de ambten Braunfels en Greifenstein onder de soevereiniteit van de hertog van Nassau-Usingen en de vorst van Nassau-Weilburg gesteld en de andere bezittingen onder die van de groothertog van Hessen-Darmstadt. De Rijnbondakte is het verdrag dat op 12 juli 1806 in Parijs werd gesloten door gevolmachtigden van de Franse keizer

Napoleon Bonaparte en gevolmachtigden van 16 Duitse vorsten. Door de Rijnbondakte maakten de vorstendommen zich los van het Heilige Roomse Rijk en traden als soevereine staten toe tot de Rijnbond, officieel de "Geconfedereerde Staten van de Rijn", maar in de praktijk Confédération du Rhin) was een confederatie van vazalstaten van het Eerste Franse Keizerrijk. De confederatie werd aanvankelijk gesticht uit 16 Duitse staten door Napoleon, nadat deze keizer Frans II en Alexander I van Rusland had verslagen in de Slag bij Austerlitz. De Vrede van Presburg trad in werking en leidde tot de vorming van de Rijnbond, die van 1806 tot 1813 zou bestaan. De leden van de Rijnbond waren Duitse vorsten van het Heilige Roomse Rijk. Er kwamen later 19 ande-

re vorsten bij. Samen regeerden ze in totaal over meer dan 15 miljoen onderdanen, waardoor het zo in een belangrijk strategisch voordeel voorzag voor het Franse Keizerrijk aan zijn oostfront. Op 31 mei 1815 sluit het hertogdom Nassau een verdrag af met het koninkrijk Pruisen waarbij het de ambten Braunfels en Greifenstein aan Pruisen afstaat. Het Koninkrijk Pruisen was een Duits koninkrijk van 1701 tot 1918. Vanaf de Duitse eenwording in 1871 tot aan de Eerste Wereldoorlog besloeg Pruisen twee derde van het grondgebied van het Duitse Keizerrijk.

----------------------------------------------------

Rachel en Zach

(op het terras van De Kraplap in Spakenburg)

(Thuis in de tuin met v.l.n.r. Gordon, Yoni, Zach, Rachel en Daniël)

Rachel Lether uit Seattle en haar vriend Zach Ward deden een typisch Amerikaanse trip. 8 landen en 13 steden in 34 dagen. Hun trip begon in London en voerde verder naar Amsterdam, Parijs, Barcelona, Luzerne, Wenen, Hallstatt, Venetie, Verona, Florence, ---------------------------------------------------Rome, Athene en Santorini. Aan het Amsterdamse bezoek werd ook een bezoek aan Spakenburg gekoppeld. De oude haven, de botterwerf en een terras werden bezocht en afgesloten met een diner te onzent. Foto’s van hun trip zijn te vinden op de Facebookpagina van Rachel https://www.facebook.com/rachel.j.lether?fref=ts

Lether foto’s

Wethouder Berend Jan

De Amerikaanse Steve Sheperd met wie ik een goed contact onderhou heeft heel veel foto’s van zijn en onze familie. Hij roept onze hulp in bij het identificeren van personen die op die foto’s staan. Kijk eens op zijn Facebook pagi-na

In oude kranten komen wij een aantal keren de naam B.J. Lether tegen als wethouder van Westervoort. Maar ja, we kennen meerdere B.J.’s dus om wie ging het. Die vraag legden wij onlangs voor aan het Streekarchivariaat De Liemers en Doesburg. Die schreven ons: “Van de wethouder B.J. Lether hebben we wel zijn benoeming in 1939 gevonden, maar vreemd genoeg worden er geen leeftijd of geboortedatum van hem vermeld. Op dat moment was er echter maar 1 B.J. Lether in de gemeente Westervoort woonachtig. Dat moet dus wel de wethouder zijn. De gegevens van hem zoals gevonden in de bevolkingsadministratie: Berend Jan Lether, geb. 21 februari 1875 te Westervoort. Getrouwd met Willemina Sophia Ubing, geb. 6 september 1876 te Westervoort. Van beroep was hij metselaar.” En toen was snel gevonden om welke B.J. het ging.

https://www.facebook.com/groups/14202 35141580587/?notif_t=group_privacy_chan ge

Ook wisselde hij van e-mail adres. Deze [email protected] is vervallen. Zijn nieuwe is [email protected]

Zwemdiploma voor Gretha In de Arnhemse Courant van 8 september 1941 staat in een artikel genoemd zij die zijn geslaagd voor hun zwemdiploma. Een ervan is ene Gretha Lether. Dat zou Annie Gretha (Ann) van der PolLether kunnen zijn, geb. Lobith gem. Herwen en Aerdt op 15 maart 1931. Zij was dus 10 jaar. Maar er is in het artikel sprake van de heren en de dames. Dat lijkt mij wat te ver gaan voor een 10 jarige, of niet? Het zou ook een afkorting van de naam Margaretha kunnen zijn, ook die komt een aantal keren in onze stamboom voor. Iemand enig idee om wie het gaat?

Zit-slaapkamer gezocht Op 22 mei 1944 verschijnt er een advertentie in de Arnhemse Courant met de tekst: “Jongelui, die wensen te trouwen z. 1 juni gem. zit-slaapk., f 8 á f. 9 p. week. Mej. M. Lether, Pontanuslaan 77. T 3116. Om welk familielid gaat het hier?

Het is 1941 als de nieuwe burgemeester van Westervoort G.H.J. Wiessing samen met zijn vrouw de ‘blijde intocht’ houdt. Ja zo heette dat toen. Rechts de wethouders waaronder Berend Jan Lether die in 1939 als gemeenteraadslid werd benoemd en dat bleef tot de verkiezingen van 1945 (Lijst 3, welke partij dat was is nog onbekend).

Felicitaties

Gordon

Gefeliciteerd Kerri

Kerri Lether was onlangs jarig, hier met man Tom en kinderen Mason en Rachel voor het versierde huis in Seattle. En hier nog een foto van de viering op kantoor; community drinking zullen we maar zeggen.

Mijn oudste zoon Gordon werd 12 augustus al weer 48, waar blijft de tijd. Gefeliciteerd man. Onno

Fenny en Berend Koekoek

Broer Onno tenslotte vierde op 12 augustus dat hij één jaar getrouwd was met Hanny, ook zij gefeliciteerd.

Rochelle Ruth

Berend Koekoek en Fenny Koekoek-Lether waren op 5 juli 40 jaar getrouwd. Tijd voor een klein feestje toen en onze felicitaties alsnog.

Op 11 mei 2013 trouwde Rochelle Lether in Los Angeles met Jeff Bystedt (1973). Op 28 februari 2014, 11.53 uur kregen zij een jongetje vernoemd naar Rochelle’s opa, Hendrik Nikolo Bystedt, die in het Glendale Memorial Hospital, Glendale California werd geboren, 5 lbs,

15 oz. Uiteraard ook voor Rochelle en Jeff onze hartelijke felicitaties. Voor foto’s, ga naar haar Facebook-pagina. https://www.facebook.com/GulaJawa?fr ef=ts

Pagode Een tijd geleden maakte ik melding van het Pagode-monument dat staat in Bronbeek in Arnhem alwaar een tehuis voor oud-KNIL militairen is gevestigd. Er op staan de namen vermeld van alle gevallenen in Indië. Wijlen Prins Bernhard maakte zich sterk voor dit monument. Ook vertelde ik dat ons familielid DirkJan Leether er op staat. Onlangs kwamen we een veel betere foto van dit monument tegen.

Metro Broer Onno werd onlangs door het gratis dagblad Metro geïnterviewd naar aanleiding van een paar dagen slecht weer dat ook Camping Zeeburg Amsterdam trof. En dat tijdens een van de meest drukke perioden van die camping met dan zo’n 1.200 á 1.400 gasten. Helaas geen foto van Onno zelf in het artikel, maar hij wordt er wel een aantal keer in aangehaald.

Nagedachtenistuintje Ik kende het fenomeen niet, maar in Amerika kan alles, zo wordt wel eens gezegd. Van Kris Lether uit Sequim, WA ontving ik deze foto.

Kris staat hier op de baan van de Dungeness golfclub bij zijn vader’s ‘memorial garden’. Wat een aardige geste, speciaal voor een golfliefhebber. Kris’vader was Harvey Lether, geb. Deanboon, Detroit 19 oktober 1920. Hij huwde op 24 juni 1944 in Silver Springs Addie Lee Bates die op 29 mei 1925 in Lumberton Nrd. Carolina werd geboren. Harvey diende bij de paratroopers van de B-company 511th Airborne Division. Op een bepaald moment werd hij overreden door een legervrachtwagen en beschadigde zijn beide benen zo zwaar dat hij geen gevechtshandelingen zoals de 2e Wereldoorlog heeft meegemaakt. Dit was dezelfde divisie die de Amerikaanse vlag plantte op het heroverde Iwo Jima. Harvey overleed op 24 december 1996.

Oranje

Het Koningin Wilhelminabos

Dat niet alleen heel Nederland meeleefde met de verrichtingen van het nationale voetbalelftal tijdens de worldcup blijkt wel uit deze foto. Amerikaanse familie supporting het Nederlandse elftal. Ik zie rechts zelfs een Nederlandse vlag met reclame van Palm bier erop.

Ter nagedachtenis aan dierbaren die aan kanker zijn overleden Aanleiding Zo af en toe duik ik weer eens in ons papieren familie-archief, nog niet alles is gescand. Onlangs kwam ik een 4-tal certificaten tegen die bevestigen dat ter nagedachtenis aan mijn moeder die in 1971 overleed in het Koningin Wilhelminabos in Dronten een aantal bomen is geplant. De aanleg van het Koningin Wilhelminabos is begonnen op 9 december 2000 met de eerste 'Bomen voor het Leven'dag. Het bos ligt in de noordpunt van het Roggebotzand bij Dronten tegenover Kampen. De Stichting Nationale Boomfeestdag en Staatsbosbeheer hebben het bos in 1999 aangeboden aan de toen 50-jarige KWF Kankerbestrijding (KWF = Koningin Wilhelmina Fonds).

Ik kan niet zeggen "zo moet je leven" Ik kijk wel uit! Liefhebben is een samenspel geen spel samen denken, samen doen dan is één en één dat is sterk, heel sterk Zo zou ik een ieder willen zien altijd Dat zou het zijnwat ik nog heb te wensen Let niet op mij ik heb het! Peter D. Lether

†

Koningin Wilhelmina Het bos is genoemd naar Koningin Wilhelmina. Zij ontving in 1948 het Nationaal Geschenk (1 miljoen euro, toen: ruim 2 miljoen gulden) vanwege haar Gouden Regeringsjubileum en besloot dit te bestemmen voor de kankerbestrijding. Dit leidde in 1949 tot de oprichting van wat nu is KWF Kankerbestrijding. In ruim 60 jaar groeide KWF Kankerbestrijding door naar het grootste landelijke gezondheidsfonds. Het bestaat uit bijna 1.700 plaatselijke comités met ruim 120.000 vrijwilligers Stappen in strijd tegen kanker Kanker was in die tijd nauwelijks te genezen. Vijftig jaar geleden genas gemiddeld eenvierde, nu de helft van alle patiënten, met grote verschillen afhankelijk van het soort kanker en het stadium bij ontdekking. Dit is het resultaat van wereldwijd onderzoek, waaraan Nederland een belangrijke bijdrage levert.

Een monument "Een ere-monument voor mensen die aan kanker zijn overleden." Zo beschreef een bezoeker de Gedenkplek in het Koningin Wilhelminabos. Op deze Gedenkplek staan glaspanelen met namen van dierbaren die aan kanker zijn overleden. Namen die de herinnering levend houden. Mij is nog niet bekend of mijn moeder hier ook op staat. Rondom de Gedenkplek vormt zich nu een bos. Dat bos symboliseert het leven. Het groeit, biedt beschutting, sterft af en geeft daarmee leven door. Het bos biedt ook rust en ruimte voor onze herinneringen, voor vreugde, voor verdriet. Ontstaan Het Koningin Wilhelminabos herbergt inmiddels namen van duizenden mensen. Elke naam op een glaspaneel bij de Gedenkplek is een klein monumentje. Een monumentje voor iemand die een ongelijke strijd verloren heeft. Maar ook voor iemand die anderen zo dierbaar was, dat zij de herinnering aan hem of haar op deze manier willen levend houden. Met het planten van een boom steunt men ook de bestrijding van kanker. Per verkochte boom gaat € 15,- naar wetenschappelijk onderzoek naar snellere diagnoses, betere behandelingen en verbetering van kwaliteit van leven van patiënten en hun naasten.

Voor meer informatie http://www.wilhelminabos.nl/bos.html ,

Dit nummer kwam tot stand m.m.v.: Annette Lether - W a g e n i n g e n Sharon Reina-Lether - Whittier, USA Gordon Lether - Bunschoten Onno I. Lether - Am st er dam Fenny Koekoek-Lether – Eelde Kerri Lether – S e a t tl e Rochelle Bystedt - Lether – L A , C a Kris Lether – S e q u i m , W A Steve Sheperd - S al t L a k e C i t y , U t Le(e)ther Journaal # 3 – 2014