Leerplan Public Relations Leerplan Public Relations 3 de graad TSO SE-N-SE

Leerplan Public Relations Leerplan Public Relations 3de graad TSO SE-N-SE 2011/422/4//D

Boudewijnlaan 20-21 1000 Brussel tel. 02-514 19 00 www.pov.be

Dankwoord De leerkrachten van het Provinciaal Handels- en Taalinstituut te Gent die werkzaam zijn in de 3de graad TSO Se-n-Se Public Relations wensten een eigen leerplan uit te schrijven. Er werd beslist in twee fasen te werken. De vakken Public Relations en Toegepaste informatica worden in een eerste fase ontwikkeld. Voor de vakken zoals kunstgeschiedenis en toegepaste psychologie zal in die eerste fase gebruik gemaakt worden van de leerplannen van het GO!. Voor de taalvakken wordt ook gebruik gemaakt van de leerplannen van het GO! De school zal in een tweede fase leerplannen ontwikkelen voor kunstgeschiedenis en toegepaste psychologie. Het leerplan Public Relations en Toegepaste informatica kwamen tot stand dank zij de medewerking van Nancy Engels, Boris Bracke, Si Thu Pittelioen en Wouter Raes.

Januari 2011

Inhoud

1.

Gebruiksaanwijzing ............................................................................................... 4

2.

Lessentabel ........................................................................................................... 8

3.

Visie op onderwijs................................................................................................. 9

4.

Visie op de studierichting Public Relations......................................................... 11

5.

Algemene didactische en pedagogische wenken ............................................... 12

6.

Minimale materiële vereisten ............................................................................ 13

7.

Algemene doelstellingen .................................................................................... 14

8.

Specifieke doelstellingen .................................................................................... 15

9.

Geïntegreerde project(en) of eindwerk ............................................................. 41

10. Evaluatie ............................................................................................................. 43 11. Stage ................................................................................................................... 47 12. Bibliografie .......................................................................................................... 50 13. Nuttige adressen................................................................................................. 53

Provinciaal Onderwijs Vlaanderen Leerplan Public Relations 3de graad TSO Se-n-Se

1. Gebruiksaanwijzing 1.1 1.1.1

Het leerplan Statuut

Een school wordt door de overheid gesubsidieerd. In ruil daarvoor bewijst ze dat een behoorlijk studiepeil wordt nagestreefd en bereikt wordt bij de leerlingen. Het leerplan is een middel voor de overheid om na te gaan of de school aan deze kwaliteitseisen voldoet. Daarom dient de school goedgekeurde leerplannen te gebruiken. Het leerplan fungeert m.a.w. als een juridisch-inhoudelijk contract tussen de overheid en de school of de inrichtende macht. Het is het officiële en bindende basisdocument waarvan de leraar uitgaat bij het vormgeven van zijn onderwijspraktijk. 1.1.2

Goedkeuring

Het leerplan moet voldoen aan inhoudelijke en vormelijke criteria zoals opgenomen in het Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van de goedkeuringscriteria en indieningmodaliteiten van de leerplannen voor het secundair onderwijs.

1.2

Globaal concept van het leerplan

Dit leerplan is uitgewerkt voor de 3de graad TSO Se-n-Se van de studierichting Public Relations. Het leerplan bestaat uit volgende delen SPECIFIEK GEDEELTE TV Public Relations PV Public Relations Stage TV Toegepaste informatica

1.3

Het wekelijks lessenrooster

Tegenover elk structuuronderdeel staat per school een wekelijks lessenrooster. Het wekelijks lessenrooster omvat de vakken van de basisvorming en het specifiek gedeelte, en eventueel een complementair gedeelte (complementair aanbod dat de school of zelfs de leerling kiest).

1.4

Visie op de studierichting Public Relations

Naast de visie van Provinciaal Onderwijs Vlaanderen op onderwijs vindt de leraar hier de visie op de studierichting Public Relations.

4


1.5

Algemene didactische en pedagogische wenken

In deze rubriek wordt dieper ingegaan op het motiveren van leerlingen en op aspecten die differentiatie en integratie kunnen ondersteunen.

1.6

Minimale materiële vereisten

Hierin staat een opsomming van de benodigde accommodatie en leermiddelen.

1.7

Specifieke doelstellingen, leerinhouden en didactische en pedagogische wenken per vak

In de algemene doelstellingen staat vermeld welke competenties voor de studierichting 3de graad TSO Se-n-Se Public Relations gelden. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de attitudes. De specifieke doelstellingen zijn zo operationeel mogelijk geformuleerd. De didactische en pedagogische wenken zijn per vak gespecificeerd. Hierin vindt de leraar hulpmiddelen om de doelstellingen te bereiken. Het zijn zowel didactische werkvormen, didactisch materiaal, audiovisuele middelen, … De wenken zijn een hulp voor de leraar, maar verplichten hem/haar helemaal niet om ze te volgen. De specifieke doelstellingen zijn zo operationeel mogelijk geformuleerd. De basisdoelstellingen moeten door zoveel mogelijk leerlingen bereikt worden. Zij vormen de criteria die de klassenraad ondermeer zal hanteren bij de eindbeoordeling van elke leerling. Dit betekent dat bij een juiste oriëntering van de leerling het onderwijs garant staat voor het bereiken van het vooropgestelde eindresultaat zoals geformuleerd in de basisdoelstelling. De basisdoelstellingen vormen met andere woorden het minimumprogramma. De uitbreidingsdoelstellingen zijn verrijkings-, extra-, verdiepings- of maximumdoelstellingen. Zij leiden tot gedifferentieerd werken. Niet alle leerlingen kunnen deze doelstellingen bereiken. Deze doelstellingen zijn dan ook niet verplicht aan alle leerlingen aan te bieden en bepalen niet of een leerling al of niet geslaagd is. Zij kunnen wel een aanwijzing zijn voor de verdere oriëntering van de leerling.

1.8

De leerinhouden

De leerinhouden worden opgesteld door de leerplancommissie. Er wordt op gelet dat er een evenwicht is tussen ‘verplichting’ en ‘eigen inbreng’ van de leraar. De leerplannen van Provinciaal Onderwijs Vlaanderen stellen de doelen centraal.

1.9 1.9.1

Jaar(vorderings)plan Instrumenteel

Een effectief jaar(vorderings)plan gaat uit van leerplandoelstellingen en/of –inhouden die als zodanig opgenomen worden in dit jaar(vorderings)plan. Indien de leraar gebruik maakt van een leerboek kan hij per leerplandoelstelling en/of –inhoud vermelden welk onderdeel van het leerboek helpt bij het realiseren van die doelstelling en/of –inhoud. De leraar vertrekt dus niet van het leerboek zonder meer. Het leerboek staat ten dienste van het jaar(vorderings)plan en niet omgekeerd!

5


1.9.2

Zelfcontrole

Het jaar(vorderings)plan helpt de leraar bij zelfcontrole en reflectie op de realisatie van het leerplan. Dit gebeurt liefst in verticale en horizontale afstemming met eventuele vakcollega's. Een leraar kan steeds nagaan welke doelstellingen reeds gerealiseerd werden en welke niet en welke de reden hiervoor is. Op het ogenblik dat de reden hiervoor duidelijk is kan de leraar en/of de vakwerkgroep bijsturen. 1.9.3

Communicatie-instrument

Een jaar(vorderings)plan dat verwijst naar leerplandoelstellingen is een efficiënt communicatie-instrument. Het maakt immers communicatie mogelijk met gesprekspartners die het leerboek niet of niet goed kennen: collega's van andere leerjaren, directie en pedagogische begeleiding. Het helpt daarenboven interim-leraren om, bij onvoorziene omstandigheden, het leerplan toch te realiseren. 1.9.4

Coördinatie

Het rendement van het jaar(vorderings)plan wordt groter indien het gebruikt wordt in vakvergaderingen met collega's in hetzelfde jaar en in andere jaren en indien het stimuleert tot coördinatie met de collega's van de andere vakken. Voor collega's en directie kan het een stimulans zijn voor horizontale en verticale coördinatie. Hoe overzichtelijker het jaar(vorderings)plan is, des te meer biedt het kansen om overlappingen en hiaten te vermijden, vakoverschrijdende initiatieven in te bouwen en afspraken te maken i.v.m. materiaal en infrastructuur. 1.9.5

Werkinstrument

Aan het jaar(vorderings)plan mag uitdrukkelijk gewerkt worden, geschrapt en toegevoegd. Daaruit kan trouwens blijken dat het geen administratief document is, maar dat het werkelijk gebruikt wordt als een werkinstrument. Eventueel kan op het jaarplan een kolom voorzien worden voor opmerkingen en bijsturing.

1.10 Geïntegreerde project(en)/eindwerk De wijze waarop de geïntegreerde projecten/eindwerk kunnen worden gerealiseerd, wordt in deze rubriek voorgesteld.

1.11 De evaluatie In deze rubriek vindt de leraar een concept over de wijze waarop hij/zij de beoordeling van de leerling kan verantwoorden.

1.12 De bibliografie De leraar vindt in de bibliografie een lijst van vaktijdschriften, handboeken, schoolboeken, handleidingen, standaardwerken, naslagwerken, didactische pakketten, … die een hulp kunnen zijn bij het voorbereiden van de lessen of die gebruikt kunnen worden als didactisch materiaal.

1.13 Nuttige adressen In deze rubriek vindt de leraar een lijst met organisaties waarmee hij contact kan nemen om informatie te bekomen.

6


1.14 Besluit Provinciaal Onderwijs Vlaanderen vzw opteert waar mogelijk voor: -

open leerplannen, met veel ruimte voor de eigen inbreng van het lerarenteam; een hechte horizontale en verticale samenhang.

7


2. Lessentabel Specifiek gedeelte AV Nederlands

3

AV Duits

2

AV Engels

2

AV Frans

3

AV Kunstgeschiedenis

2

TV en PV Public Relations

8

TV Toegepaste Informatica

4

TV Toegepaste psychologie

3

Stage

5

Bedrijfsbeheer

4

Complementair gedeelte

Spaans LO Stage Totaal

1/2 2 1/2 32/36

Steeds worden voor de AV-vakken de laatst goedgekeurde leerplannen van GO! gebruikt in combinatie met dit leerplan. Dit geldt ook voor de leerplannen AV Kunstgeschiedenis en TV Toegepaste psychologie. In verband met het gebruik van leerplannen voor vakken in het complementair gedeelte is het belangrijk de omzendbrief dienaangaande te raadplegen.

8


3. Visie op onderwijs 3.1

Het pedagogisch project van het provinciaal leerplichtonderwijs

Het pedagogisch project van het provinciaal onderwijs is een basisdocument waarin de fundamentele uitgangspunten van het provinciaal onderwijs zijn opgenomen. Het provinciaal onderwijs neemt het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind, de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en het Onderwijsmanifest van Obessu als minimaal basisreferentiekader voor de organisatie en inrichting van haar onderwijs. Dit betekent dat het provinciaal onderwijs zich engageert tot het uitvoeren van volgende concrete doelstellingen: 1. De provinciale scholen zijn open en toegankelijk voor iedereen. Er wordt vertrokken vanuit de idee van een pluralistische samenleving, waarbij mensen met verschillende overtuigingen, achtergronden en geaardheden, positief met elkaar kunnen omgaan, zonder daarom hun identiteit te verliezen. Een actief toelatings- en onthaalbeleid vormt daarbij het uitgangspunt. 2. De provinciale scholen zijn gericht op de maximale ontplooiing van de persoonlijkheid en talenten van alle leerlingen én op de voorbereiding op levenslang en levensbreed leren en op een actief beroepsleven. Een actief gelijke kansenbeleid en actief burgerschap vormen hierbij de sleutelbegrippen. 3. De provinciale scholen zijn gericht op het bijbrengen van eerbied voor de rechten van de mens en op het beleven en toepassen van mensenrechten in de geest van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en inzonderheid het Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Provinciale scholen nemen passende maatregelen om te verzekeren dat de wijze van handhaving van de discipline op school verenigbaar is met de menselijke waardigheid van het kind en dat het schoolreglement in overeenstemming is met het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. 4. De provinciale scholen erkennen kinderen en jongeren, ongeacht de capaciteiten waarover ze beschikken, als actuele medeburgers en garanderen hen structureel de mogelijkheid om mee verantwoordelijkheid op te nemen en vorm te geven aan de kwaliteit van het leven op school. Leerlingen hebben het recht zich te verenigen in een leerlingenraad én krijgen structureel de mogelijkheid om deel uit te maken van de schoolraad en medezeggenschapscollege. Democratisch onderwijs is immers gebaseerd op dialoog, waarbij alle onderwijsactoren samen verantwoordelijkheid opnemen in de besluitvorming. Deze uitgangspunten worden geconcretiseerd in het reglement voor de personeelsleden en het schoolreglement voor de leerlingen. Het pedagogisch project vormt de toetssteen voor de evaluatie van de schoolwerking, geconcretiseerd in het schoolwerkplan. Een en ander wordt uitgebouwd vanuit een participatieve gedachte, waardoor schoolleiders, leraren, leerlingen en ouders maximaal betrokken worden.

9


Het provinciaal onderwijs streeft een dynamisch mensen maatschappijbeeld na. Onderwijs moet leerlingen de kans geven om te reflecteren op de samenleving vanuit een mensenrechtenperspectief, waarbij democratie, solidariteit, emancipatie en duurzame ontwikkeling kernbegrippen vormen. De Europese dimensie in het onderwijs moet de mogelijkheid scheppen tot mobiliteit en uitwisseling.

10


4. Visie op de studierichting Public Relations 4.1

Situering

De 3de graad TSO Se-n-Se Public Relations maakt deel uit van het studiegebied toerisme. Hoewel er overeenkomsten zijn met de studierichting toerisme heeft de studierichting Public Relations zijn eigen kenmerken.

4.2

Visie

De opleiding Public Relations heeft een tweevoudige functie: leerlingen voorbereiden zowel op de arbeidsmarkt als op hogere studies. Om dit te realiseren is het belangrijk een evenwicht te vinden tussen een grondige theoretische kennis enerzijds en praktijkervaringen anderzijds. Dit is mogelijk door te werken met praktische oefeningen, gevalstudies en werkplekleren of stages. Public Relations richt zich op die professionele functies, activiteiten en communicatie die een bedrijf organiseert of inzet om tot goede relaties met de omgeving en maatschappij te komen. Dit betekent dat leerlingen opgeleid worden tot meer specifieke functies in communicatie-, evenementen- en PR-sector. Dit kan gaan van communicatie- en PR-medewerk(st)er in de sociaal-culturele sector tot uitvoerder van het communicatiebeleid in de profitsector. Leerlingen kunnen ook op zelfstandige basis werken in congresbureaus, evenementensector of artiestenmanagementbureaus. Leerlingen die hun TSO Se-n-Se opleiding PR afgewerkt hebben, kunnen verder studeren in het hoger onderwijs.

4.3

Beginsituatie

Sommige leerlingen stromen door vanuit het 2de leerjaar van de 3de graad Onthaal en Public Relations en wensen zich verder te specialiseren. De studierichting staat ook open voor leerlingen die een diploma secundair onderwijs behaalden in een andere studierichting. Van hen wordt verwacht dat zij extra inspanningen leveren om eventuele achterstanden in te lopen. Hierbij worden zij ondersteund door de leerkrachten. Ook studenten die hun kans waagden in het hoger onderwijs en ondervonden dat dit een verkeerde keuze was, kiezen dikwijls voor dit specialisatiejaar. Van de instromers wordt wel verwacht dat zij -

open en communicatief zijn; zowel begeleid zelfstandig als in groep kunnen werken bereid zijn buiten de schooluren samen te komen om projecten uit te werken, creatief zijn en over een open geest beschikken; een ruime interesse voor de (sociaal-economische actualiteit) vertonen; interesse hebben in grafische en audio-visuele toepassingen en dus ook in ICT met deadlines overweg kunnen.

11


5. Algemene didactische en pedagogische wenken 5.1

Motiveren van leerlingen

Provinciaal Onderwijs Vlaanderen vzw gaat uit van een leerlinggerichte visie op onderwijs. Dit betekent dat er in het onderwijs zeer sterk rekening zal gehouden worden met de totale persoonlijkheid van de leerling en zijn beginsituatie. De jongeren motiveren is een prioriteit. De leraar tracht daarom tot een open en constructieve communicatie met hen te komen. Hij werkt aan een gezond klassenmanagement waarin hij streeft naar een evenwicht tussen respect en belangstelling voor elke leerling afzonderlijk en aandacht voor de klassengroep als geheel, o.a. bij het beleven en toepassen van leefregels. Hij creëert een positieve leeromgeving waarbij hij gebruik maakt van interactieve werkvormen en van taakgericht vaardigheidsonderwijs waarbij de klemtoon ligt op LEREN door DOEN en waarbij opdrachten gericht zijn op samenwerking zoals groepswerk, tutoring, contractwerk … Hij stelt hoge maar realistische verwachtingen aan de leerlingen. Hij gaat uit van hun ontwikkelingsmogelijkheden en hun veerkracht. Hij stelt alles in het werk om de zelfwaardering en het zelfvertrouwen van de leerling te bevorderen. Hij treedt op als coach en trainer.

5.2

Differentiatie en integratie

De pedagogisch-didactische aanpak in het technisch secundair onderwijs is gericht op de totale persoonlijkheid van de leerlingen en is sterk geïntegreerd. Vakken aangebracht op een geëigende en geëngageerde manier vanuit de actuele leefwereld van de leerlingen leunen aan bij hun concrete en praktische ervaring. Structuren en verbanden in school en maatschappij worden geduid en bespreekbaar gemaakt. In zo’n actieve integratie ontstaat ruimte voor incidenteel leren, voor verrassende leersituaties, voor ingrijpende leermomenten.

12


6. Minimale materiële vereisten 6.1

Algemene infrastructuur

Voor zowel de praktijkuren als de theoretische lesuren is een vakspecifieke infrastructuur noodzakelijk. Het is belangrijk om de interne schikking van het lokaal te kunnen wijzigen in functie van de opdrachten waaraan leerlingen werken. -

6.2

Algemene benodigdheden -

6.3

ruim klaslokaal met herschikbare werktafels en stoelen prikborden een vergadertafel een schoolbord en projectiescherm computers met internetaansluiting en printer of een informaticalokaal met computer(s) met internetaansluiting indien mogelijk, gezien de infrastructuur van de school, een ruime schoolbibliotheek zodat er ter plekke informatiebronnen kunnen geraadpleegd worden

multimedia-apparatuur en -benodigdheden tijdschriften, vakliteratuur tv- en DVD-toestel software zoals desktoppublishing, tekstverwerking, rekenblad, grafische software, agenda- en taakbeheer …

Specifieke benodigdheden

De uitrusting en inrichting van de lokalen, met inbegrip van de vaklokalen dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid van de codex over het welzijn op het werk, van het ARAB en van het AREI.

13


7. Algemene doelstellingen 7.1

Beroepsgerichte kennis

De leerlingen - hebben voeling met de sector waarin zij tewerkgesteld kunnen worden - kunnen milieubewust werken met aandacht voor duurzaamheid - kunnen markteconomisch denken en handelen rekening houdend met de vigerende regelgeving

7.2

Vereiste vaardigheden

De leerlingen - kunnen zelfstandig en met zin voor verantwoordelijkheid handelen binnen een professionele omgeving - kunnen op een systematische wijze organiseren en omgaan met deadlines - kunnen professioneel omgaan met verschillende publieksgroepen (stakeholders) - kunnen correct en vriendelijk communiceren - kunnen een beperkte groep van medewerkers sturen - kunnen omgaan met conflicten of ongenoegens

7.3

Attitudes

De leerlingen -

kunnen respectvol omgaan met mensen en milieu zijn sociaal open en communicatief zijn ondernemend en initiatiefvol zijn stressbestendig zijn ordelijk en respecteren deadlines zijn teamspelers

14


8. Specifieke doelstellingen TV en PV Public Relations Tijdens de opleiding wordt de tijd die nodig is om theoretische kennis waarover leerlingen moeten beschikken evenwichtig opgebouwd in combinatie met de tijd die leerlingen nodig hebben om praktijkervaringen op te doen. Soms is het nodig om eerst theorie te geven om dit in te oefenen aan de hand van praktijk, soms is het zinvol om aan de hand van praktijkoefeningen theoretische bagage aan te reiken. Dit gegeven leidde tot de beslissing om de doelstellingen voor TV Public Relations en PV Public Relations in één leerplan op te nemen. De leerplandoelstellingen dienen niet in chronologisch volgorde zoals ze voorkomen in het leerplan behandeld te worden. De leraar heeft de vrijheid om de volgorde te wijzigen, maar ook om leerplandoelstellingen op een andere manier te clusteren. Hij dient wel zorg te dragen dat alle doelstellingen behandeld worden. Een aantal leerplandoelstellingen vergen overleg met andere vakleerkrachten. Hierbij denken wij zowel aan de leerkrachten taal als de leerkracht toegepaste psychologie en de leerkracht toegepaste informatica.


Basis van marketingcommunicatie verwerven Specifieke leerplandoelstellingen Leerlingen kunnen het marketingcommunicatie uitleggen.

B/U begrip

B

Leerlingen kennen het begrip ‘4 P’s van marketing’, kunnen dit verwoorden en aan de hand van voorbeelden helder maken.

B

Leerlingen

B



kunnen

een

Leerinhouden -

Didactische en pedagogische wenken

marketingmix, productontwikkeling of groeistrategie , productlevenscyclus, positionering

productlevenscyclus

15



Basis van marketingcommunicatie verwerven Specifieke leerplandoelstellingen



weergeven kunnen dit toepassen op courante verbruiksgoederen.

B/U

Leerinhouden

B -

directe verkoopsbevordering indirecte verkoopsbevordering

Leerlingen kennen een aantal methoden om verkoopsbevordering te realiseren

B

Leerlingen kunnen bepalen welke promotieinstrumenten aangewezen zijn bij het scheppen van een gunstige aankoopsfeer.

B

Leerlingen kunnen klanten categoriseren in functie van hun belang voor de organisatie en de behoefte van de klant zelf.

B

overzicht van een aantal promotieinstrumenten: o reclame o e-commerce o direct marketing (customer relations) o persoonlijke verkoop o beurzen o winkelcommunicatie o sponsoring - invloed van instrumenten op aankoopsfeer CRM: Customer relationship management

Leerlingen

B

de AIDA-formule




-

kunnen de fasen in een verkoopsgesprek onderscheiden

16



Basis van marketingcommunicatie verwerven Specifieke leerplandoelstellingen 

kunnen op een vlotte manier een verkoopsgesprek voeren.

B/U

Leerinhouden


B

17



Op een professionele manier communiceren Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerinhouden


Algemeen Leerlingen  

kunnen uitleggen wat er onder communicatie verstaan wordt kennen verschillende communicatietheorieën.

B B

-

wat is communicatie communicatiemodel massa- en interpersoonlijke communicatie communicatietheorieën communicatiemiddelen

Waar mogelijk wordt er gewerkt met gevalsstudies, opdrachten uitgevoerd via zelf verzameld of aangereikt materiaal of via het internet. Zowel de menselijke communicatie als de media zijn dankbare onderwerpen om communicatie in al zijn aspecten te bestuderen

Communicatiemodaliteiten Leerlingen 



kennen de verschillende vormen van communicatie met hun specifieke eigenschappen kunnen die vormen herkennen aan de hand van zelfgezochte voorbeelden en verwoorden waarom het voorbeeld beantwoordt aan die vorm.

B

-

informatie voorlichting PR promotie marketing en reclame propaganda

B

18




B/U

Leerinhouden


Toepassing van het communicatiemodel op interpersoonlijke situaties -

Leerlingen -

passen de (theorieën) het communicatiemodel toe in Binterpersoonlijke situaties kunnen aangeven dat er op interpersoonlijk vlak problemen kunnen ontstaan bij het encoderen en decoderen van een boodschap.

B

-

soorten communicatie (= massacommunicatie) eigen communicatiestijl duidelijke boodschappen geven

-

opzoeken in verschillende media reflectieoefening rollenspel

-

rollenspel voor projecten die leerlingen in de school moeten uitwerken tussentijdse presentaties maken van projecten

B

Toepassing van het communicatiemodel theorieën in werksituaties - vergadertechnieken Leerlingen passen de theorieën toe in B - verslaggeving werksituaties. - presentatie

Interne communicatie Leerlingen   

kunnen verwoorden wat het doel is van interne communicatie kunnen doelgroepen met hun eigenschappen opsommen kunnen de meest gebruikte interne

B

-

B -

relationele communicatie functionele communicatie verband met PR aard boodschap o informatief o commercieel inhoud van de boodschap beantwoordend aan AIDA-formule

Deze doelstelling leent zich tot het onderzoek van bestaande communicatiemiddelen van organisaties. Communicatiemiddelen kunnen aangereikt worden voor analyse van de inhoud, doelgroep en boodschap of de leerlingen kunnen zelf middelen aanbrengen van bedrijven of

19






communicatiemiddelen benoemen en duiden in hun gebruik kunnen het beste medium bepalen in functie van de aard van de boodschap en de inhoud.

B/U

Leerinhouden

B

Didactische en pedagogische wenken organisaties waar hun ouders of zijzelf werkzaam zijn. Ook het stagebedrijf kan hierin als gevalstudie betrokken worden

B

Externe communicatie -

Leerlingen   

 



kunnen verwoorden wat het doel is van externe communicatie kunnen doelgroepen met hun eigenschappen opsommen kunnen de meest gebruikte externe communicatiemiddelen benoemen en duiden in hun gebruik kunnen het verband tussen interne en externe communicatie verwoorden kunnen het beste medium bepalen in functie van de aard van de boodschap en de inhoud. invloed van issues op externe communicatie bespreken.

B B B

-

issues: maatschappelijke invloeden, sociaal-politieke, economische, technische en wetenschappelijke ontwikkelingen aard boodschap o informatief o commercieel inhoud van de boodschap beantwoordend aan AIDA-formule

Een analyse van brandende kwesties in de media, bepalen van de actoren die erbij betrokken zijn en de invloed op een (stage)bedrijf kunnen onderdeel uitmaken van oefeningen. Lokale media kunnen ook ingezet worden om meer bij de leefwereld van de leerlingen aansluitende maatschappelijke kwesties te bekijken.

B B

B

20




B/U

Leerinhouden


Communicatieplan Leerlingen kunnen de PRO bijstaan in de uitvoering van een communicatiebeleid.

U

Leerlingen 





kunnen een analyse van behoefte aan communicatie en lacunes in communicatie maken kunnen een keuze maken tussen de communicatiemiddelen in functie van de communicatienoden kunnen een eenvoudige communicatiematrix opstellen.

B

B B

Dit is haalbaar voor leerlingen die in een grote organisatie hun stage doen. Planmatige aanpak - analyse van de behoefte aan communicatie - bepalen doelgroep - bepalen boodschap - kwalitatieve en kwantitatieve analyse van gebruikte communicatiemiddelen - tijdsplanning - budget - op basis van bovenstaand onderzoek een eenvoudige communicatiematrix opstellen

Een communicatieanalyse en -plan heeft pas zin als ze effectief kan toegepast worden op een concrete situatie. Dat kan ondermeer door een toepassing in het stagebedrijf.

projectmatig werken - plan van aanpak - work breakdown structure - balkenplanning - budgetraming - draaiboeken

Deze leerinhouden kunnen stapsgewijs aangebracht worden via cases, toepassingen en oefeningen.

Natuurlijk kan de communicatieanalyse ook toegepast worden op een evenementen- of communicatiebureau dat de leerlingen zelf oprichten.

Evenement organiseren Leerlingen kunnen verwoorden wat er verstaan wordt onder een evenement.

B

Leerlingen  

kunnen een projectvoorstel uitwerken en toelichten kunnen een organisatieplanning

B B

21



Op een professionele manier communiceren Specifieke leerplandoelstellingen 

 

realiseren kunnen de implementatie van een project evalueren en een rapport opstellen kunnen een promotieplan van een project opstellen kunnen leiding nemen over een groepje medewerkers

B/U

Leerinhouden -


risicobeheersing briefing - debriefing

B B

B

medewerkers begeleiden, motiveren en superviseren

Dit kan reeds aangeleerd worden in de klas door iemand verantwoordelijk te stellen voor de werking van een groep binnen een project.

22



Omgaan met media in Vlaanderen Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

-

De leerlingen  

kunnen verwoorden welke mediagroepen er zijn in Vlaanderen kunnen informatie over de missie en de visie van die verschillende mediagroepen opzoeken, vergelijken en in een verslag uitschrijven.

Leerinhouden kenmerkende uitgaven kenmerkende zenders

B

B

Leerlingen  



kunnen de profielen van lees-, luister en kijkpubliek vinden kunnen de invloed aangeven die het publieksprofiel uitoefent op de manier waarop de media nieuwsfeiten aanbrengen. kunnen er een vergelijkend rapport over uitschrijven.

kunnen het meest geschikt medium bepalen voor een boodschap

Deze leerplandoelstellingen kunnen gerealiseerd worden door leerlingen via websites van de respectieve mediagroepen op zoek te laten gaan naar het profiel van kijk-, lees- en luisterpubliek. De website van het Centrum voor Informatie over de Media is een handig instrument.

B

B

B

Leerlingen 


B

-

doel van communicatie doelpubliek boodschap binnen opgelegd budget communicatiematrix opstellen

23



Omgaan met media in Vlaanderen Specifieke leerplandoelstellingen 

B/U

kunnen op basis van lokale media een communicatiematrix opstellen.

B

Leerlingen kunnen een gepaste advertentieruimte selecteren in functie van een bepaald budget.

B

Leerlingen kunnen op verschillende manieren persrelaties onderhouden.

B

Leerinhouden


-

-

reclameregie verschillende vormen van advertentieruimte prijzen van publicitaire teksten

-

persbericht persconferentie persmap persbericht via mail

Een externe gastspreker uit het journalistieke veld kan extra tips geven voor het verzorgen van perscontacten. Na de theorie kunnen de leerlingen zelf aan de slag gaan om een persbericht te schrijven of een persmap te maken.

-

via opzoekwerk

24



Organisatiestructuur en bijhorende communicatiestromen Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerlingen kunnen de PR-dienst plaatsen binnen de organisatiestructuur of het organogram van een organisatie.

B

-

karakteristieken van staf- en lijnfunctie PR als staf- of lijnfunctie Interne organisatie van de PR-dienst

Leerlingen kunnen PR-communicatie plaatsen binnen de soorten communicatiestromen.

B

-

zachte communicatie (relatiegericht) harde communicatie (taakgericht, beleidsgericht, beheersgericht) formele en informele communicatie

-

horizontaal verticaal parallel diagonaal

Leerlingen kunnen voorbeelden uitschrijven van taakgerichte, motiverende, beleidsgerichte en beheersgerichte communicatie.

B

Leerlingen kunnen voorbeelden geven van communicatierichtingen.

B

Leerinhouden


25



Persoonlijkheid, identiteit en imago van bedrijven benoemen Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerlingen kunnen verwoorden wat er onder volgende begrippen verstaan wordt

B

-

definities, begripsomschrijvingen

B

-

doel van reclame reclamestrategieën: globale, adaptatie, differentiatie soorten reclame: collectieve, combinatiereclame, ideële reclame vergelijkende reclame

Voorbeelden van commerciële communicatie kunnen best onderbouwd worden met gevalsstudies. Een gastspreker uit de reclamesector kan aan de hand van een reële case het begrippenkader aanschouwelijk maken.

communicatie omgang manier van leiding geven o commercieel of administratief o mensgericht of taakgericht werkorganisatie gebruik van uiterlijke symbolen

Hier ligt de nadruk op praktische toepassingen van het theoretisch kader op de communicatie van een organisatie. Via observaties kan de leerling de gangbare bedrijfscultuur op de stageplaatslaten beschrijven. Ook via analyse van communicatie en gebruik van symbolen van bedrijven op de websites of producten kunnen relevante conclusies getrokken worden.

elementen van huisstijl (tastbare en niettastbare) logo en naam: criteria geïntegreerde aanpak van de huisstijl:

Deze doelstelling leent zich tot een opdracht waarbij de huisstijl van een organisatie onder de loep wordt genomen. Die analyse kan gedaan worden via het internet, aan de hand van aangevraagde publicaties of een bezoek aan de

 identiteit  persoonlijkheid  imago Leerlingen kunnen de karakteristieken van reclame omschrijven aan de hand van voorbeelden.

Leerinhouden

-

Leerlingen kunnen elementen van bedrijfscultuur opsommen en hierover uitleg geven aan de hand van voorbeelden.

B

-

Leerlingen kunnen via de huisstijl vorm geven aan een gewenste identiteit.

B

-


26



Persoonlijkheid, identiteit en imago van bedrijven benoemen Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerinhouden o o

belang onderzoek naar toepassing huisstijl

Didactische en pedagogische wenken organisatie. De creativiteit van leerlingen kan aangemoedigd worden door hen zelf namen te laten verzinnen en logo’s te ontwerpen. Een samenwerking met het vak Kunstgeschiedenis en ICT strekt tot aanbeveling. De leerlingen kunnen hun ontwerp presenteren en voorleggen aan de leerlingen.

Leerlingen 

beschrijven de elementen die een bedrijfscultuur maken leggen het verband tussen bedrijfscultuur en identiteit bepalen via analyse van artikels uit de media het imago of de perceptie bij het publiek.

B

Leerlingen kunnen aan de hand van voorbeelden de invloed van actualiteit op het imago van een organisatie verwoorden.

B

Leerlingen kunnen het verband tussen maatschappelijk-culturele ontwikkelingen en het imago van de organisatie duiden.

B

 

B B

-

actoren belangen

27



Public Relations Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerinhouden

Leerlingen kunnen het begrip PR verwoorden.

B

-

Definitie en begripsomschrijving

Leerlingen kunnen de taken van een PRmedewerker in een organisatie duiden.

B

-

functieniveaus in organisatie

Leerlingen kunnen publieksgroepen in kaart brengen.

B

-

interne publieksgroepen externe publieksgroepen hun belang voor de organisatie

Leerlingen bevorderen.

B

-

Leerlingen kunnen een organisatie vertegenwoordigen rekening houdend met de bedrijfscultuur en imago van die organisatie.

B

-

intern o culturele acties o sociale acties o Human relations externe o corporate communication schriftelijk mondeling klanten, bezoekers, personeel ontvangen

Leerlingen kunnen een evenement organiseren.

B

Leerlingen kunnen het belang van sponsoring

B

-

projectvoorstel uitwerken en toelichten organisatieplan uitwerken en realiseren project evalueren en rapport opstellen promotieplan opstellen leiding nemen over groepje medewerkers belang sponsoring aanvragen tot sponsoring evalueren

kunnen

menselijke

relaties

-


Dit onderdeel kan in een vrij kort bestek behandeld worden en ingekleurd worden met een interview dat de leerlingen afnemen van een professional (eventueel stagebegeleider)

28



Public Relations Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerinhouden


voor een organisatie duiden. Leerlingen kunnen organiseren.

sponsoringprogramma

U

-

sponsoring aanvragen via opstellen dossier promotionele activiteiten uitbouwen

29



Verantwoordelijk handelen binnen een professionele omgeving met oog voor nieuwe ontwikkelingen Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerlingen kunnen aan de hand van verschillende bronnen aantonen welke trends en nieuwe ontwikkelingen ontstaan die invloed kunnen hebben op een organisatie.

B

-

relevante brandende maatschappelijk kwesties (issues)

Leerlingen kunnen specifieke regelgeving voor PR opzoeken.

en

B

-

auteursrechten eigendomsrechten Europese regelgeving volgen in het kader van internet

Leerlingen kunnen reflecteren over hun eigen handelen.

B

Leerlingen hebben een kritische ingesteldheid t.o.v. berichtgeving.

B

Leerlingen kunnen het aangeleerde toepassen in een stage- of werksituatie.

B

Leerlingen zijn sociaal geëngageerd en trachten interne problemen op een menselijke manier op te vangen.

B

-

duurzame relaties

Leerlingen herkennen de leefwereld van de medewerkers en kunnen er geschikte

B

-

doelgroepen communicatieanalyse

wet-

Leerinhouden


30



Verantwoordelijk handelen binnen een professionele omgeving met oog voor nieuwe ontwikkelingen Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerinhouden


communicatie of activiteiten voor verzorgen.

B

-

wat kan nog opgenomen worden wat kan verbeterd worden synergie tussen sociale, ecologische en economische verantwoordelijkheid

B

-

aandacht voor MVO bij het werk dat uitgevoerd wordt

Leerlingen nemen initiatieven.

B

Leerlingen zijn zich bewust dat duurzaamheid invloed heeft op de manier van werken in/van een organisatie . Leerlingen hebben waar mogelijk oog voor duurzaam ondernemen en passen waar mogelijk dit toe op de opdrachten waaraan zij werken.

-

Aan de hand van reportages kan de theorie onderbouwd worden. De meeste grote bedrijven pakken graag uit met de manier waarop zij MVO toepassen. Toch blijft een kritische benadering aangewezen.

31



Voeling hebben met de sector Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerlingen kennen het beroepsprofiel van een communicatieverantwoordelijke of PRmedewerker en positioneren zich hierin.

B

Leerlingen gaan werkplekleren.

B

op

stage

of

doen

aan

Leerinhouden -

functieprofiel taken en competenties reflecteren op eigen plaats in een bedrijf

achterhalen reputatie van een bedrijf of instelling via fieldresearch of deskresearch invloed van maatschappelijk relevante kwesties op organisatie achterhalen Online opzoeken van aansluitende beroepsopleidingen en hogeschoolopleidingen

Leerlingen raadplegen vakliteratuur en media.

B

-

Leerlingen kennen de vervolgopleidingen en kunnen aangeven welke hen zou boeien.

B

-

Leerlingen gaan op bedrijfsbezoek.

B

Leerlingen bezoeken vakbeurzen.

B

Leerlingen kennen de sectororganisaties.

B

-


Festivak, Emif,…

32



Stage Doelstellingen van de stage worden in overeenstemming met het stagebedrijf vastgelegd. Volgende doelstellingen zijn dan ook te beschouwen als een soort ‘menukaart’ waaruit het stagebedrijf in functie van zijn noden kan kiezen. Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerinhouden

Leerlingen kunnen de organisatiestructuur in kaart brengen en de plaats van PR in die structuur bepalen.

-

organogram

Leerlingen kunnen eigen plaats binnen de organisatiestructuur bepalen.

-

organogram

Leerlingen kunnen aantonen bedrijfscommunicatie verloopt.

-

zachte communicatie Relatiegericht harde communicatie o taakgericht o beleidsgericht o beheersgericht

hoe

de

-


Leerlingen kunnen een aantal elementen van de bedrijfscultuur van een organisatie weergeven. Leerlingen kunnen vergaderingen begeleiden; kunnen verslagen maken; kunnen presentatie geven. Leerlingen kunnen portfolio voor een bedrijf

-

inventaris van voorbije activiteiten

33



Stage Doelstellingen van de stage worden in overeenstemming met het stagebedrijf vastgelegd. Volgende doelstellingen zijn dan ook te beschouwen als een soort ‘menukaart’ waaruit het stagebedrijf in functie van zijn noden kan kiezen. Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerinhouden


maken. Leerlingen kunnen een persbericht of persmap maken. Leerlingen kunnen het bedrijf ondersteunen bij het ontwikkelen van communicatiemiddelen of zelf communicatiemiddelen ontwikkelen.

-

analyse maken van behoeften analyse maken van lacunes

Leerlingen kunnen activiteiten ontwikkelen voor externe doelgroepen. Leerlingen kunnen activiteiten ontwikkelen voor interne doelgroepen.

34


TV Informatica

ICT Specifieke leerplandoelstellingen

B/U

Leerinhouden


Basiskennis en -vaardigheden bij het gebruik van een computer -

Leerlingen  

kunnen omgaan met de basis hardware in een eenvoudige kantooropstelling. kunnen hun bureaublad, bestanden en mappenstructuur organiseren en beveiligen

B

B

-

Leerlingen   

kunnen het doel en het nut van een elektronische agenda uitleggen kunnen een elektronische agenda gebruiken kunnen een taakplan opstellen en aanpassen.

B

netwerken o onderdelen o server en werkstation back-up systemen beveiligings- en anti-virus software vaste schijven, mappen en randapparatuur delen mappenstructuur en onderliggende mappen bestanden omzetten naar PDF bestanden comprimeren en decomprimeren ergonomie aan computer USB-stick branden op DVD … agenda- en taakbeheer o doel en nut o opstelling o aanmaak lijsten o opbouw takenplan

B B

35


TV Informatica


B/U

Leerinhouden


Tekstverwerking Leerlingen   

kunnen veldcodes zichtbaar maken kunnen zelf geschikte veldcodes in een document plaatsen gebruik maken van autotekstfragmenten in kop- en voetteksten

-

velden o datum o verwijzen naar een opmaakprofiel/stijl o positioneervelden o invulvelden o autotekstfragment in kop- en/of voetteksten

B B B

Leerlingen kunnen sjablonen aanmaken.

B

-

grafische functies o omranden, arceren o figuren en illustraties o autovormen en tekstvakken maken en opmaken o tekst van watermerk voorzien

Leerlingen kunnen formulieren ontwerpen.

B

-

Leerlingen kunnen informatie uit verschillende

B

-

formulieren o opmaken en wijzigen o formuliervelden beveiligen o formulieren in zijn geheel of in beperkte vorm opslaan en afdrukken samenvoegen informatie uit database met word documenten

36


TV Informatica


B/U

Leerinhouden -

programma’s samenbrengen.

gevorderd samenvoegen en werken met “als…dan … anders” integratie met andere pakketten en andere media o invoegen van een rekenblad en/of databank o importeren van teksten en afbeeldingen o inbrengen van tekst via scanner enOCR

B

-

Leerlingen kunnen een eenvoudig rekenblad maken.

B

-

werken met logische functies formules gebruiken

Leerlingen kunnen een eenvoudige grafiek opstellen.

B

-

opstellen grafiek opmaak verfraaien best passende grafiek bepalen balkenplanning uitwerken

Leerlingen kunnen een eenvoudige database opstellen.

B

-

Leerlingen kunnen gegevens uit een database halen.

B

-

opstellen gegevensstructuur invoerformulier ontwerpen gegevensselectie uitvoeren (querry’s opstellen) opmaak van gegevensuitvoer verfraaien

Leerlingen kunnen gegevens uit andere programma’s invoeren in worddocument.


Rekenblad

Database

37


TV Informatica


B/U

Leerinhouden

Leerlingen kunnen verschillende gegevens uit een database selecteren, samenbrengen en uitprinten.

B

-

databestand koppelen aan tekstbestand, bijv. adressen

De leerlingen kunnen het begrip multimedia en de toepassingsgebieden ervan uitleggen.

B

-

toepassingsgebieden multimediaproducten werken met digitaal materiaal

De leerlingen kunnen de onderdelen en karakteristieken van een webpagina herkennen.

B

-

kenmerken van een webpagina

De leerlingen kunnen een hyperlink beschrijven en gebruiken.

B

-

kenmerken van hyperlinks

Leerlingen kunnen met behulp van een HTMLeditor eenvoudige webpagina’s aanmaken en onderhouden.

B

-

opstellen van webpagina’s opstellen van een heldere informatiestructuur informatie verzamelen via een website

Leerlingen kunnen relevante multimediale opdrachten lezen, interpreteren en gericht behandelen.

B


Multimedia

-

inzicht in de nieuwe media inzicht in de printmedia in relatie tot multimedia conceptueel denken grafisch design aanwenden

38


TV Informatica


B/U

Leerlingen kunnen 

tekens- en letterentiteit gebruiken in multimediale producten vormconcepten gebruiken kleurmodellen licht- en kleurconcepten.

B

Leerlingen kunnen eenvoudige communicatiemiddelen ontwerpen volgens de regels van het grafisch ontwerp

B

  

Leerlingen kunnen informatie op een aantrekkelijke manier overbrengen via een presentatieprogramma.

Leerinhouden -

grafisch design aanwenden o tekens- en letter entiteiten (anatomie van tekens; lettertypen en speciale tekens, typografie, tekstrichting, opmaakprofielen …) o vormgevingspakketten (ruimte, richting, vormen en vervormen, vormvariatie, tijd en beweging …) o kleurperceptie (kleurtoon, saturatie, lichtheid of helderheid) o kleurmodellen (RGB, CMY, CMYK, …) o licht- en kleurconcepten (mengen,contrast, harmonie en evenwicht, kleurruimte, …)

-

folders, brochures, visitekaartjes,… ontwerpen in eenvoudige vormgevingspaketten werken met teksten beeldopmaakvakken werken met hulplijnen sjablonen en eigen ontwerp presentaties ontwerpen structuur en leesbaarheid dynamische presentaties

B B B

-

B

-


Leerlingen kunnen opdrachten uit het vak PR hier grafisch uitwerken.

39


TV Informatica

ICT Specifieke leerplandoelstellingen Leerlingen kunnen 

audio- en video-elementen integreren in een presentatieprogramma

B/U B

Leerinhouden -


Invoegen geluidsfragmenten in presentatieprogramma’s Invoegen beeldfragmenten in presentatieprogramma

40


9. Geïntegreerde project(en) of eindwerk 9.1

Algemeen concept

De Se-n-Se kennen geen ‘wettelijke’ geïntegreerde proef (GIP) of kwalificatieproef, zoals die in het tweede jaar van de derde graad bestaat. Dat neemt niet weg dat in de Se-n-Se een vakoverschrijdend project of eindwerk kan ingericht worden. Dit onderdeel kan als een leidraad voor de betrokken leerkrachten beschouwd worden. De keuze kan gaan naar een jaarproject dat als een rode draad doorheen het lesgebeuren van het Se-n-Se-jaar loopt. Bij voorkeur kunnen de hoofdvakken en één of meer taalvakken bij het project betrokken worden. Maar de keuze kan evengoed uitgaan naar verscheidene deelprojecten, waarbij telkens andere vakken een alliantie kunnen aangaan. De opdrachten dragen liefst een duidelijk stempel van één of meer vereiste competenties uit de sector.

9.2

De uitwerking van een project of eindwerk

Algemeen gezien bestaat een GIP uit een opdracht, een logboek, een uitgewerkte eindtekst en/of een afgewerkt werkstuk. -

-

-

De opdracht is een duidelijk omschreven mensgerichte en productgerichte opdracht. Het logboek is een belangrijk hulpmiddel door de leerlingen in te vullen. De activiteiten met hun timing worden er in genoteerd. Het is tevens een procesbegeleidingsschrift want de mentoren en leerkrachten volgen het proces en sturen bij door middel van commentaar in het logboek. Het logboek kan een uitnodiging zijn tot zelfevaluatie. Het dossier of portfolio sluit aan bij de realisatie van de GIP en wordt opgemaakt door de leerlingen. Het vormt de theoretisch achtergrond bij het uitgewerkt project. Het vak TV Toegepaste Informatica biedt de nodige ondersteuning voor de praktische uitwerking van dit dossier. Het dossier wordt voorgesteld aan de jury. Het evaluatieboek van de leerkracht/mentor hangt een beeld op van de procesevaluatie en toont als zodanig de vorderingen van de leerlingen aan.

Het logboek van de leerlingen en het evaluatieboek van de leraren of de mentor zijn belangrijke hulpmiddelen bij de continue evaluatie van een project. De nadruk ligt op procesbegeleiding, waarbij proefstukken van de leerlingen meerdere malen worden bijgestuurd om tot een ideaal eindproduct te komen. Tegelijk dient de schriftelijke neerslag gerelativeerd te worden omdat sturingsprocessen op de werkvloer bij voorkeur via interpersoonlijke communicatie verlopen. Interpersoonlijke één op één of groepssturing van leerlingen via werkoverleg geniet de voorkeur.

9.3 -

Het verloop of planning van het project of eindwerk Jury samenstellen: in het begin van het schooljaar kan je best de juryleden bij de opbouw van het project betrekken. Opgave: de opgave moet duidelijk, schriftelijk, omschreven worden en kan voor een groepje leerlingen of voor elke leerling individueel. Voorbereidingen: er worden afspraken gemaakt in verband met werkmethode, planning, tussentijdse evalueren en vormgeving. De leerlingen worden vooraf ingelicht over de beoordelingscriteria. Planning: de leerlingen schrijven hun eigen werkstrategie en planning op binnen het globaal schema.

41


-

9.4

Uitvoering: de leerlingen informeren en documenteren zich over het gekozen onderwerp. Zij ordenen en selecteren alle informatie en verwerken de gegevens tot een dossier. Voorstellen van het eindresultaat: dit gebeurt zowel mondeling als visueel.

De evaluatie van het project of eindwerk

De evaluatie van de geïntegreerde proef bestaat uit een proces- en een productevaluatie. Het proces dat de leerling doormaakt is even belangrijk als het uiteindelijke product of het eindresultaat. Cruciaal hierbij is zijn persoonlijk groeiproces. Dit leidt tot een planmatig uitgebouwd jaarproject met procesbegeleiding en tussentijdse evaluatiestappen. Uit de procesevaluatie moeten de vorderingen of een gebrek eraan duidelijk blijken. De evaluatiecriteria en -methoden moeten aan de leerling bekend zijn van bij het begin van de proef. De leerling en zijn ouders moeten van bij het begin van het schooljaar ervan bewust gemaakt worden dat het resultaat van de geïntegreerde proef sterk medebepalend is voor het al of niet slagen. De school moet aantonen dat er in de loop van het schooljaar voldoende ondersteuning is geweest en dat er tijdig informatie over de vorderingen werd doorgespeeld aan de ouders en de leerling. De GIP-jury moet een antwoord leveren op de volgende vragen: -

bezit de leerling de vereiste attitudes? is de leerling klaar voor de arbeidsmarkt? kan de leerling verdere studies aan in het verlengde van het studieprofiel?

De jury kan een niet bindend advies aan de klassenraad geven. Zoals bij alle andere vakken krijgt de totaliteit van de deelprojecten of eindwerk in de delibererende klassenraad een gewicht in verhouding tot de tijd dat er aan het project/eindwerk besteed is.

9.5

Projecten in de studierichting Public Relations

In de Se-nSe Public Relations wordt het eindwerk bij voorkeur gekoppeld aan een externe activiteit of opdrachtgever, waarbij de leerlingen voornamelijk in contact treden met buitenschoolse publieksgroepen uit het werkveld. Daarbij kunnen externe organisaties of stagebedrijven ingeschakeld worden. De nadruk ligt op het realiseren van een gezamenlijk project, waarbij organisatie, professionele communicatie en ‘teamwork’ centraal staan. Dit vereist een nauwe werkplekgerichte begeleiding en samenwerking tussen de leerlingen en leerkrachten. Externe opdrachten moeten aan een bepaald kwaliteitslabel voldoen. Binnen het kader van de logistieke en financiële mogelijkheden van de onderwijsinstelling kan het hele scala aan PR-activiteiten en evenementen in aanmerking komen als opdracht. Als dit past binnen het kader van de opdracht kan externe ondersteuning in de vorm van sponsoring aangewend worden.

42


10. Evaluatie 10.1 Studiebegeleiding, remediëring en evaluatie Met studiebegeleiding bedoelen we het geheel van activiteiten waarbij de leerling hulp bij het leren ondervindt. Deze activiteiten worden vanuit gerichte doelstellingen opgezet en kunnen georganiseerd worden voor individuele leerlingen, voor klasgroepen, voor alle leerlingen op schoolniveau. Studiebegeleiding houdt in dat het lerarenteam aandacht heeft voor de hele ontwikkeling van de leerling en oog heeft voor verstandelijke en emotionele factoren bij het leren. Het betekent eveneens dat het team rekening houdt met de verschillende leerstijlen. Met remediëring bedoelen we het bieden van hulp om tekorten op te vangen of weg te werken. Ook hier is het belangrijk om de doelstelling van de activiteiten precies te omschrijven. Studiebegeleiding en remediëring zijn uitnodigingen voor de leerling tot zelfevaluatie, tot reflectie over eigen studie- en leergedrag en hier op constructieve wijze iets aan te veranderen. Op die manier wordt de leerervaring van de leerling verruimd. Studiebegeleiding en remediëring maken met de evaluatie deel uit van het evaluatie- of feedbacksysteem op school. De didactische evaluatie, afgestemd op doelstellingenniveaus in het leerplan biedt informatie over de wijze waarop de leerling deelneemt aan het leren op school maar biedt eveneens informatie over de wijze waarop de leraar hen bij het leerproces begeleidt. Ook voor de leraar is de didactische evaluatie een bron voor zelfevaluatie. Openheid, tolerantie en humor t.a.v. het eigen leer- en lesgedrag bieden een goede garantie om samen met de leerlingen te onderzoeken op welke wijze hun leerproces het best kan verlopen en om feedback te geven en te ontvangen.

10.2 Afstemming op doelstellingenniveaus Evaluatie heeft pas zin als er gewaardeerd wordt vanuit criteria: doelstellingen. Wenst de school te evalueren vanuit de competenties dan dient zij rekening te houden met de verschillende doelstellingen die verband houden met die competenties. Hierbij kan zij dan per leerling en per competentie aangeven welke doelstellingen behaald werden en welke nog onvoldoende beheerst worden. Hieruit kunnen twee kwaliteitseisen voor de doelstellingen worden afgeleid: -

hoe nauwkeuriger de na te streven lesdoelstellingen worden geformuleerd, hoe gemakkelijker het wordt om ze te evalueren; hoe eenduidiger de lesdoelstellingen (afgeleid uit de leerplandoelstellingen) zijn geformuleerd des te preciezer de didactische evaluatie kan verlopen.

In de leerplandoelstellingen komen volgende niveaus voor. De evaluatie dient afgestemd te worden op deze doelstellingenniveaus: -

voor het niveau weten/kennen kan gebruik gemaakt worden van kennisvragen die peilen naar het precieze kennen en weten; voor het niveau inzien wordt gewerkt met inzichtvragen of -opdrachten waarbij de leerlingen kunnen aantonen dat zij belangrijke relaties inzien en begrijpen; voor het niveau toepassen zijn toepassingsvragen en -opdrachten aan de orde waarin de leerlingen hun kennis, vaardigheden en inzicht kunnen gebruiken, toepassen en uitvoeren in de leersituaties uit de klaspraktijk;

43


-

voor het niveau integreren kunnen opdrachten gebruikt worden waarin de beheersing van de kennis en de vaardigheden aangetoond wordt in verschillende toepassingen, ook los van de leersituatie in de klas; voor het niveau zijn, wordt voortdurend gestreefd naar het stimuleren van het zelfvertrouwen en de motivatie van de leerlingen.

10.3 Procesevaluatie / productevaluatie Om de doelstellingen van het leerplan te bereiken wordt er bij de evaluatie steeds uitgegaan van de beginsituatie. Het is wenselijk die beginsituatie helder in kaart te brengen binnen de concrete context van de klasgroep om het leerproces dat de leerlingen doorlopen, optimaal te begeleiden. Bij een grote instroom van leerlingen die niet de juiste vooropleiding gekregen heeft is het niet steeds eenvoudig om dit te realiseren. Het moet voor de leerling duidelijk zijn dat er een onderscheid is tussen de evaluatie van enerzijds het leerproces en anderzijds het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt voortdurend gepeild in hoeverre de leerling het onderwijsproces goed verwerkt met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren en het welbevinden van de leerling. Voor de leraar is het zaak om vooraf goed af te bakenen welk proces moet doorlopen worden, welke de verschillende stappen zijn om tot een goed leerresultaat te komen. Door geregelde feedbackmomenten (kleine toetsen, gesprekken, volgsystemen) wordt de leerroute verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Bij de productevaluatie daarentegen wordt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester...) nagegaan in hoeverre de leerling de leerplandoelstellingen bereikt heeft.

10.4 Fasen van het evaluatieproces Het evaluatieproces is meer dan het geven van een eindcijfer. onderbouwen door: 1.

Het is belangrijk om dit eindcijfer te

Het verzamelen van gegevens - dit gebeurt door het observeren en evalueren van opdrachten, taken, oefeningen, groepswerk.

2.

Het interpreteren - de gegevens worden getoetst aan de criteria die de leraar vooraf duidelijk heeft bepaald en aan de leerlingen meegedeeld; - de leraar houdt hierbij rekening met de vakgerichte doelen en met de vakoverschrijdende eindtermen die hij in zijn vak heeft geïntegreerd; - bij voorkeur worden de criteria bepaald door de vakwerkgroepen of minstens in samenspraak met de collega's zodat er een verticale afstemming kan gebeuren.

3.

Het beslissen - in eerste instantie zal de individuele leraar een beslissing nemen over de vorderingen en de eindresultaten van de leerlingen; - die individuele beslissing wordt besproken en geïntegreerd in de besluiten van de klassenraad.

4.

Het rapporteren - de leerling krijgt duidelijke informatie over zijn / haar vorderingen;

44


- dit gebeurt enerzijds in geregelde momenten van feedback voor de leerling en anderzijds in een schriftelijke rapportering (rapport, …).

10.5 Evaluatie van de technische en praktische vakken Technische vakken De leraar onderbouwt de evaluatie van de technische vakken door allerlei gegevens zoals: 1.

Taken - leerlingen lossen in de klas tijdens de les vragen, oefeningen en opdrachten op. Hierbij kunnen ze bijvoorbeeld gebruik maken van hun cursussen en schriften; - hierbij aansluitend kan de leraar hetzij klassikaal, hetzij individueel de oefeningen en opdrachten verbeteren en bespreken; - deze besprekingen zijn een eerste middel om het leerproces van de leerling bij te sturen.

2.

Opdrachten - de opdrachten geven de leerling de kans om vaardigheden te trainen en een beter inzicht te verwerven in leerinhouden; - na elke opdracht is het belangrijk om de leerling zo snel mogelijk op de hoogte te stellen van het resultaat. Bij duidelijke tekorten is een bijsturing aangewezen; Het is aan te raden om een studiebegeleidingplan en een remediëringplan te ontwerpen binnen de vakwerkgroep en de mogelijkheden tot studiebegeleiding en remediëring binnen de context van de opleiding op basis van collegiaal overleg te onderzoeken.

3.

Kleine toetsen - na het afwerken van afgebakende gehelen kan de leerling getoetst worden; - het is belangrijk om na de individuele correctie door de leraar een klassikale bespreking van de toets te voorzien zodat leerlingen uit hun fouten kunnen leren; - op basis van de individuele resultaten kan de leraar beslissen om bepaalde onderdelen van het leerproces voor een bepaalde leerling (of leerlingengroep) te herhalen of uit te breiden.

4.

Grote overhoringen - na het afwerken van een groter geheel kunnen grote overhoringen worden afgenomen. Het gaat hierbij om productevaluaties: welke doelstellingen heeft de leerling op het einde van het leerproces bereikt? - grote overhoringen dienen duidelijk afgebakend te zijn waarbij de leerlingen precies weten welke doelstellingen en leerinhouden getoetst zullen worden; - een productevaluatie kan ook bestaan uit de beoordeling van een project of werkstuk dat voor een bepaald vak door leerlingen in groepjes of individueel werd gerealiseerd. Essentieel bij het tot stand komen van zo’n project is de procesevaluatie. Deze maakt integraal deel uit van de uiteindelijke productevaluatie. De leraar geeft duidelijke informatie over de wijze waarop deze procesevaluatie in de productevaluatie zal worden opgenomen.

Praktijkvakken Alle leerplandoelstellingen per vak kunnen voorwerp zijn van evaluatie. Het is heel belangrijk om de leerlingen vooraf duidelijk op de hoogte te brengen van: - de precieze doelstellingen die getoetst zullen worden; - welke criteria gebruikt zullen worden;

45


- wat de norm is om te slagen. Een mogelijk beoordelingsproces, zowel voor praktijkvakken als voor algemene en technische vakken, kan er zo uitzien: - de leerlingen krijgen de werken vaardigheidsanalyse van de uitvoering; - de leraar bepaalt op welke aspecten en sleutelpunten de leerling zal beoordeeld worden en praat hierover met hem; bijvoorbeeld in een klasgesprek, in de individuele begeleiding, … - geregeld worden feedbackmomenten ingelast waarop de leerling een duidelijk beeld krijgt van de verworven vaardigheden en attitudes van zijn sterke en zwakke punten; deze momenten kunnen als een functioneringsgesprek met de leerling worden opgevat; - op basis van de feedbackmomenten kan indien nodig een remediëring met de leerling afgesproken worden; - na een bepaalde periode volgt een productevaluatie. De leerling zal de verworven kennis hanteren, toetsen en inoefenen aan de hand van opdrachten. Door een permanente evaluatie wordt het de leerling mogelijk gemaakt zijn werkmethode zelf te verbeteren aan de hand van zijn individueel begeleidingsplan. De leerling moet er zich bewust van worden dat zijn evaluatie afhankelijk is van zijn persoonlijke inzet bij het uitwerken van realiteitsgerichte opdrachten. Hij moet leren om zijn eigen vorderingen op positieve wijze te evalueren en elk nieuw bereikt resultaat als een winstpunt te ervaren. De leraren begeleiden de leerling hierbij. Zij helpen de leerling te reflecteren over de uitgevoerde taken en opdrachten. Zij wijzen hem voortdurend op de beroepsgerichte aspecten. Ook besteden zij veel aandacht aan de specifieke attitudes die de leerling dient te verwerven. Van hen wordt binnen deze zienswijze een goed observatievermogen verwacht. We bevelen daarom aan om te werken met een volgsysteem waarbij zowel de leerling als de leraar op elk moment kan nagaan in welke mate de leerling bepaalde doelstellingen beheerst. Zo'n volgsysteem kan vorm krijgen door middel van een doelstellingenrapport, een cijferrapport, een woordbeoordeling. Ook wordt binnen deze zienswijze van de leraar verwacht dat hij op een constructieve manier met de leerlingen communiceert. "Leren", d.w.z. kennis, vaardigheden, attitudes verwerven kan immers alleen maar in een veilige omgeving waarin de leerling zich goed voelt en zich gewaardeerd weet om wie hij is.

46


11. Stage 11.1 Visie van Provinciaal Onderwijs Vlaanderen op stage De ministeriële omzendbrief betreffende stages ingericht in bedrijven of instellingen ten behoeve van leerlingen in het voltijds secundair onderwijs, bepaalt de administratieve, juridische en organisatorische richtlijnen inzake de materiële en inhoudelijke organisatie van stages. De opzet is de volgende : -

de jongere moet zijn op school verworven vaardigheden, kennis en attitudes kunnen inoefenen en uitbreiden; de inspectie controleert de kwaliteit van de stages; in het schoolreglement moeten de grote krachtlijnen van de stage worden vermeld; standpunt van de overheid: leerlingenstages moeten een toegevoegde waarde genereren; er is een administratieve vereenvoudiging (niets opsturen naar de overheid).

Belangrijk hierbij is dat stages buitenschools plaatsvinden en geen extramuros activiteiten mogen zijn. Een leerlingenstage is niet gebaseerd op de gewone arbeidsovereenkomst en niet op een overeenkomst voor tewerkstelling van studenten. Scholen moeten hiervan abstractie maken. Stage is een begeleide confrontatie/participatie aan de activiteiten van een reële arbeidspost1. De leerlingenstage is dus een veelomvattende werkvorm die de leerlingen in staat stelt om kennis te maken met meerdere belangrijke werkvelden met het oog op een gefundeerde studie- en/of beroepsoriëntatie. Ze verschilt van de klassieke lessen. Het contact met het toekomstig arbeidsmilieu, de betrokkenheid van externen, die samen met de leraars opleiding en vorming geven, de aandacht voor de persoonlijkheid en de ontwikkeling van arbeidsattitudes maakt van de leerlingenstage een integrerende werkvorm. Het leerproces van de stagiair(e) situeert zich tijdens de stage op verschillende vlakken: -

op het domein van het ervaren, zij beleven wat het betekent op een “werkvloer” in een echt bedrijf te werken; op het domein van doorleven en doordenken over arbeidssituaties waarin de stagiair(e) geplaatst wordt, voorwaarde hierbij is dat hij/zij in staat is hierover te reflecteren, alleen, in team of onder begeleiding; in het opdoen van nieuwe inzichten die de stagiair(e) kan vergelijken en toetsen aan de inzichten die hij /zij op school, thuis of op andere plaatsen heeft meegekregen; het verbinden met reeds aanwezige inzichten; hiervoor gaan we ervan uit dat er een bereidheid tot leren en verandering is. Zonder deze bereidheid (motivatie) is er geen leereffect.

De school kan de organisatievorm van de stages kiezen afhankelijk van studiejaar, studierichting, infrastructuur op school en in overleg met de stagegevers. Samen met de stagegevers maakt de school de keuze tussen blokstage en alternerende leerlingenstage. De gekozen organisatievorm staat in functie van het bereiken van de leerplandoelstellingen. Provinciaal Onderwijs Vlaanderen gaat uit van het feit dat de scholen de omzendbrief correct moeten uitvoeren.

1

Reële arbeidspost = deel van het arbeidsproces waarvoor de werknemer een reeks taken heeft uit te voeren

47


De school zal aandacht besteden aan de informatie van de leerling-stagiair(e) 2 en zijn ouders. Zij moeten alle praktische informatie krijgen over het verloop van de leerlingenstages. Voor dit voorbereidend werk zorgen de stagecoördinator3 en de stagebegeleider4. De leerling-stagiair(e) verricht arbeid onder gezag van een ander persoon, de stagementor5. Er mag geen loon worden uitgekeerd. De stagegever6 is verantwoordelijk ten aanzien van de leerling-stagiair(e) op het vlak van de arbeidswet- en regelgeving. Jongeren op het werk worden beschermd: het arbeidsreglement geldt voor de leerling-stagiair(e) (een afzonderlijk aangepast reglement kan ook).

11.2 Algemene stagedoelstellingen -

De leerlingen confronteren met hun toekomstig werkmilieu en met de volle realiteit van het beroep. In het kader van studie- en beroepsoriëntatie kennismaken met meerdere belangrijke werkvelden.

-

Het leren toepassen van de op school verworven kennis, vaardigheden en attitudes door het verrichten van arbeid in concrete arbeids- en cliëntsituaties.

-

Het leren ontdekken door de leerlingen van eigen kwaliteiten en tekorten (zelfkennis, zelfevaluatie, zelfkritiek) en het nut doen inzien van de door de school bijgebrachte basiskennis.

-

Het bevorderen van de groei naar volwassenheid en zelfstandigheid.

-

Het leren gebruiken van de laatst ontwikkelde gereedschappen, apparaten, machines en technologieën die op school, wegens haar kleinere schaal, niet kunnen worden aangeleerd.

-

Leren rekening houden met de factoren werktijd en werkuren, tempo, efficiëntie, productiviteit, cliëntgerichtheid en kwaliteitszorg.

-

Elementair inzicht verwerven in de dagelijkse praktijk op het vlak van organisatie, beheer, inrichting en dergelijke.

-

Het ontwikkelen van verantwoordelijkheidsbesef en het bevorderen van sociale vaardigheden en attitudes, die professioneel belangrijk zijn, in het bijzonder het kunnen functioneren in teamverband en het ontwikkelen van een vriendelijke en functionele communicatie in de omgang met collegae en klanten.

-

Het ontwikkelen van zin voor orde, zorg, netheid en stiptheid, tevens initiatief leren nemen en correct reageren op arbeidssituaties.

-

Leren gezag accepteren.

-

Het ontwikkelen van zin voor organisatie en efficiëntie en het leren dragen van verantwoordelijkheid.

-

De veiligheids-, gezondheids- en hygiënevoorschriften consequent toepassen en tevens rekening houden met milieuvoorschriften.

-

Aandacht hebben voor de ergonomische aspecten van het beroep.

2

Leerling – stagiair(e): De leerling-stagiair(e) heeft een dubbel statuut: leerling én gelijkgestelde werknemer. De leerling-stagiair(e) is een ingeschreven leerling en moet dus ook in het aanwezigheidsregister vermeld worden.

3

De persoon die op de stageplaats of op de school instaat voor het goede verloop en de opvolging van de verschillende stagiair(e)s

4

De persoon verbonden aan de school die het verloop van de stage en de evoluties van de stagiair(e) opvolgt en de stagiair(e)s met raad en daad bijstaat, in constructief overleg met de stagementor

5

De persoon die de taak op zich neemt om de stagiair(e) zo goed mogelijk te gidsen op de werkvloer en hem te begeleiden in al zijn acties

6

De stageplaats: m.a.w. de organisatie, voorziening of afdeling waar de stagiair(e) stage loopt

48


11.3 Specifieke stagedoelstellingen - vooropgestelde leerdoelen 11.3.1 Doelstellingen in verband met kennis en inzicht -

De stagiair(e) beheerst de geziene leerstof op zijn/haar niveau.

-

De stagiair(e) gaat actief op zoek naar informatie in verband met de activiteiten op het stagebedrijf.

-

De stagiair(e) verzamelt de informatie nodig voor het uitvoeren van een bepaalde handeling.

-

De stagiair(e) begrijpt een (nieuwe) taak of situatie.

11.3.2 Doelstellingen in verband met vaardigheden -

De stagiair(e) kan werkzaamheden logisch en doelgericht plannen.

-

De stagiair(e) kan een opdracht/ taak zelfstandig uitvoeren.

-

De stagiair(e) werkt:  

-

handig; in gepast tempo.

De stagiair(e) houdt bij het werken rekening met:    

hygiëne; veiligheid; HACCP normen; economische/ ecologische overwegingen.

-

De stagiair(e) kan observeren.

-

De stagiair(e) kan mondeling rapporteren.

-

De stagiair(e) kan schriftelijk rapporteren.

-

De stagiair(e) kan soepel en efficiënt samenwerken.

-

De stagiair(e) legt op een vlotte en tactvolle wijze contact met klanten/omgeving.

-

De stagiair(e) is duidelijk en juist in het doorspelen van informatie.

-

Het taalgebruik van de stagiair(e) is correct en gepast.

11.3.3 Doelstellingen in verband met de beroepsattitude -

De stagiair(e) toont betrokkenheid bij het gebeuren op het stagebedrijf.

-

De stagiair(e) geeft blijk van verantwoordelijkheidszin.

-

De stagiair(e) is nauwkeurig, stipt en eerlijk.

-

De stagiair(e) durft initiatief nemen.

-

De stagiair(e) reflecteert op eigen functioneren, vraagt steeds feedback en stuurt bij.

-

De stagiair(e) is flexibel en past zich vlug aan.

-

De stagiair(e) kan op een positieve manier omgaan met kritiek.

-

De stagiair(e) staat open voor contact en is bereid om van anderen te leren.

-

De stagiair(e) is beleefd, tactvol, fijngevoelig in de omgang.

-

De stagiair(e) respecteert het beroepsgeheim.

-

Het stagedossier is in orde.

49


12. Bibliografie 12.1 Handboeken en referentiewerken Communicatie Birkenbihl, V., Communicatietraining, Intermenselijke relaties succesvol vormgeven, Baarn, Uitgeverij Intro, 1995 Blake, R.R., Mouton, J.S., Allen, R.L., Teamwork, het ontwikkelen van vaardigheden om succesvol in teams te werken, Utrecht,Marka, 1987. Coops, R., Van Empelen, P., Van Heugten, M., Middel R., Communicatie werkt, Houten, Stenfert Kroese, 1990. Fauconnier, G., Algemene communicatietheorie; een overzicht van de wetenschappelijke theorieën over communicatie, 1986. Holzhauer, F., Omgaan met mensen (+ docentenhandleiding), Houten, Stenfert Kroese, 1988. Michels Drs. W.J., Communicatiehandboek. Wolters-Noordhoff, Groningen/Houten. 2006, 376 blz. Mastenbroek, W., Leren leven met groepen, Brussel, Samson, 1982. Mertens, V., spreken voor publiek, Leuven, Garant, 1995. Musaph, H. & Van De Loo, E., Het gesprek; psychologische fundering, Ambo, 1988. Robson, M., Probleem oplossen in groepen, Utrecht, Het Spectrum/Marka, 1994 Schutter, J., Met elkaar; omgangskunde voor het middelbaar beroepsonderwijs, Zuphen,Thieme, 1993. Spoler, R.H.M., Van den Hombergh, Traject, sociaal-agogische vaardigheden, Nijgh en Van Ditmar Educatief, 1994. Van Craen, W., Omgaan met anderen, een communicatiekunst, Leuven, Acco, 1990. Van den Bergh, M., Effectieve tweegesprekken. Handleiding bij het voorbereiden en voeren van gesprekken in organisaties, Schoonhoven, Academic Service, 1995. Van Poecke, L, Nonverbale Communicatie, Leuven-Apeldoorn, Garant, 1996

PR en marketingcommunicatie de Roode, H., Public relations, interne en externe communicatie voor organisatie en beleid, Kluwer, 1990. Groenendijk, J.N.A.(red.), Public Relations. Beleid, organisatie en uitvoering. Samson, Diegem, 1997, 659 blz. Holzhauer, F. & Koopmans, A., Handboek effectieve marketingcommunicatie, Kluwer, 1993. Keikes, S., Basisboek Public Relations, Diepenheim, Uitgeverij Keikes, 1990 Michiels, W., e.a., Public Relations in hoofdlijnen, Groningen, Wolters-Noordhoff, s.d. Oudemans A.M. & K.A.R. Markus, Enquête research. Ontwikkelen van vragenlijsten en steekproeven, Noordhoff Wolters, 2002, Groningen, 106 p. (ISBN 90 01 16361 0)

50


Piët Susanne, het communicatie denkboek, Pearson Education, 2005. Schermer, K. & Wijn, M., Vergaderen en onderhandelen, Bohn Stafleu Van Loghum, 1990. Tench, R. & Yeomans L., Organisatiecommunicatie. Inleiding in professioneel communicatiemanagement.. Pearson Education, Amsterdam, 2008, 414 blz. Van Betsbrugge, E., Public Relations. Planning en werkvelden. Garant, Antwerpen Apeldoorn, 2006, 210 blz. Van den Brink, K., Communicatiemanagement. Academic Service, Schoonhoven, 2003, 190 blz. Van Ommen, H., e.a., De PR-methode. Een inleiding in de bedrijfscommunicatie, Groningen, WoltersNoordhoff, 1995 Verrept, S. & Janssen T., Tweeluik Schriftelijke Communicatie; deel II. Strategisch rapporteren, Bohn Stafleu Van Loghum, 1990. Wiertzema, K., e.a., Doelmatig communiceren. Spreken in het openbaar, Bussum, Coutinho, 1995. Willemsen, F., Doelgericht communiceren. Schrijven, gesprekken voeren, vergaderen, presenteren, telefoneren. Utrecht, Het Spectrum,1995.

Evenementenmanagement Damiaens, E., Evenementen organiseren. Garant, Antwerpen Apeldoorn, 2007, 159 blz. Kuiper Gabriëlle, Eventmanagement, van concept naar realisatie. Uitgeverij Coutinho, Bussem 2008, 272p. (ISBN 978 90 469 0098 7) Verhaar, J., Projectmanagement 1. Een professionele aanpak van evenementen. Uitgeverij Boom, Amsterdam, 2005, 265 p. (ISBN 90 5352 9721)

Media De Bens Els, De pers in België, Lannoo Uitgeverij, 2007, 260 p. (ISBN 9020962507) Mediazakboekje, Kluwer Uitgevers, (ISBN: 9789046521526) Musschoot, I & Lombaerts, B., Media in beweging. Handboek voor professionals. Lannoo Campus, Leuven, 2008, 487 blz.

Multimedia Dabbs Alistir & Campbell Alastair (red.), Digitaal Design, Kerkdriel, Liberio, 2005. Dabner David, Design en Lay-out: Grondbeginselen van de Grafische Vormgeving, Kerkdriel, Libero, 2009. de Feiter Wilfred, Basiscursus Project 2003. Academic Service, Sdu uitgevers, Den Haag, 2007, 288 p. (ISBN 90 395 2262 6) Muller Hèlen & Rombout Ton, Handboek Dtp en vormgeving, Culemborg, Van Duuren Media, 2007, 317p. (ISBN 978 50 5940 221 8) Numan John, Bronnenboek voor Grafisch Ontwerp, Schoonhoven, Academic Service, 2003. (ISBN 90 395 2114 x)

51


12.2 Tijdschriften Communicatie - Tijdschrift voor massamedia en cultuur, Leuven. Pub Magazine, Diegem BIZZ, Roularta Media Groep, Zellik Eventplanner, vakblad en portaalsite voor organisatoren van evenementen, www.eventplanner.be

52


11

13. Nuttige adressen Administratie Planning en Statistiek Departement Algemene Zaken en Financiën Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap uitg. Vlaamse Regionale Indicatoren (VRIND) Bolwerklaan 30 1210 Brussel tel (02) 507 58 03 fax (02) 507 58 08 Agentschap Belga Belgische pers-telegraaf agentschap N.V. 8 b Frédéric Pelletierstraat 1030 Brussel tel. (02) 743 13 11 fax. (02) 735 17 44 www.belga.be Centrum voor Informatie over de Media (CIM) Terhulpsesteenweg 181, bus 22 B - 1170 BRUSSEL T el.:+32( 2)661.31.50 www.cim.be Federale voorlichtingsdienst - Informatiecentrum Regentlaan 54 1000 Brussel tel. (02) 514 08 00 fax. (02) 512 51 25 www.belgium.be Internationaal Perscentrum Vlaanderen Grote Markt 40 2000 Antwerpen www.ipvlaanderen.be Kranten in de klas Met aangepaste dtp-krantenmaker www.krantenindeklas.be Nationaal Instituut voor de Statistiek Leuvensestraat 44 1000 Brussel tel (02) 548 62 11 fax (02)548 63 67 http://statbel.fgov.be/

53

Leerplan Public Relations Leerplan Public Relations 3 de graad TSO SE-N-SE

Recommend Documents