Ledenadministratie

Colofon INzicht is een uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Neurolinguïstisch Programmeren (NVNLP) en verschijnt vier keer per jaar. Leden ontvangen INzicht gratis. De kosten voor een los abonnement bedragen € 39,00 p.j. incl. verzendkosten ([email protected]). De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikelen berust bij de auteurs. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden brieven, advertenties, mededelingen of kopij te weigeren, aan te passen of in te korten. Overname van redactionele artikelen (niet ondertekend of ondertekend met naam of initialen van een redactielid) is toegestaan met bronvermelding. Voor overname van gesigneerde artikelen en/of illustraties is voorafgaand toestemming van de rechthebbende(n) vereist. Aan deze editie werkten mee: • Gerda Aberson (eindredactie) • Angélique de Graaff • Theo Legters • Bianca Minkman • Helen te Vaanholt • Jannette van Viegen • Petra Vink • Spelteam e-mail redactie: [email protected]

Inhoud Bestuursberichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2+3 Ingezonden brieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Ledencolumn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 9 Boekenrubriek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 3 Speelwijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 7 Adreslijst NVNLP instituten . . . . . . . . . . . . . . . 6 1

Algemene artikelen - Unleash the power within . . . . . . . . . . . . . . . . 7 - Het “veld” is niet het gebied . . . . . . . . . . . . . 11 - Kids NLP: Tijdlijn op eigen wijze . . . . . . . . . . 47

Artikelen thema NLP & Gezondheid - Neem heft in eigen hand met NLP . . . . . . . . . 20 - Het onbewuste en gezondheid . . . . . . . . . . . . 24 - NLP: effectieve placebotechniek . . . . . . . . . . . 27 - Mindfulness timmert aan de weg . . . . . . . . . . 30 - De Los-op methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 - NLP en Gezondheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 - Protocol Post Traumatische Stress Stoornis . . . 43

Vormgeving: • Dubbeljoe - Oss / Linda van de Werf Drukwerk en verzending: • Geers Offset - Gent Sluitingsdatum inzending kopij INzicht: winternummer 2007: 01-12-2007 NVNLP bestuur: • Dick Kleijne, voorzitter • Jannette van Viegen, secretaris • vacature, penningmeester • Gerda Aberson, algemeen bestuurslid e-mail Bestuur: [email protected] Informatie over het lidmaatschap van de NVNLP en haar statuten is op te vragen bij het secretariaat.

NVNLP Secretariaat / Ledenadministratie [email protected] www.nvnlp.nl

1

Bestuursberichten Over Wereldmodellen, Derde Generatie NLP én de Gezondheid van de NVNLP

NVNLP-Najaarscongres

zeer ecologisch NLP in de praktijk te gaan brengen in

State of the art NLP-congres:

onze samenwerking, communicatie en doelstellingen. Dát paaltje is, zoals dat heet: met ruime meerderheid

Als kersverse nieuwe voorzitter presenteer ik graag

van stemmen, geslagen.

Derde Generatie NLP: Hype of Logische ontwikkeling?

deze mooie Herfsteditie van INzicht waar zoveel mensen superhard aan hebben gewerkt. Je hebt er vast

En nu... verder!

naar uitgekeken. Het resultaat mag er zijn! Maar

Hoe we de Nederlandse Vereniging voor NLP, die zich al

hoezo: “HERFST-editie”? Het is toch al half november?

bijna 25 jaar verbonden heeft aan een rotsvast vertou-

Is INzicht niet …een tikkeltje te laat?

wen in en enorm enthousiasme voor NLP… vooral w e e r

Ja, dat is waar.

leuk kunnen en zullen maken, voor àlle betrokkenen?!

zaterdag 1 december 2007, Eemnes 10.00 - 17.00 uur

Daar staat tegenover dat als je, na lezing van dit nummer, een blik slaat op de aankondiging van het volgen-

Bijvoorbeeld met deze (en alle volgende) steeds mooi-

de nummer… dan hoef je gelukkig niet zo lang meer te

er wordende INzichten...

wachten!

Bijvoorbeeld met de ALV op 1 december waar “NLP-ers

Wat is dat toch; “Derde Generatie NLP” en wat zijn de verschillen en overeenkomsten met het vertrouwde NLP?

van het eerste uur” zich weer aan verbonden hebben…

Voor de mismatchers

Bijvoorbeeld met het indrukwekkende N V N L P -

Wat is er nog meer mis? Er gaan verhalen…en twee

Najaarscongres op zaterdag 1 december over het

strategische commissies en drie ALV's in een jaar… is

vraagstuk Derde Generatie NLP dat aan deze ALV

dat niet wat veel?

voorafgaat en waarvan je hiernaast nog eens op een

Ja, dat is ook waar.

rijtje ziet wèlke NLP-kopstukken allemaal superenthou-

Wil je er alles van weten? Er zijn experts die je alle in's en out's zullen vertellen. Vertrekpunt is: Tweede Generatie NLP met al zijn verworvenheden. Het ontdekkingsframe zal zijn wat Derde Generatie NLP daar (mogelijk) aan toe kan voegen.

siast hun (NLP-) expertise gratis met je willen delen... De NVNLP zit in een tamelijk plezierige stroomversnel-

Ja, dat is ook helemaal waar …

ling; er is dan ook buitengewoon veel aan de hand. De

Dat is: allemaal NVNLP!

En… wil je het ook zelf ervaren? Na de inleiding van Lucas Derks, Bouke de Boer en Paul Liekens zullen 6 workshopgevers van hoge reputatie op hun expertgebied in 2 parallelsessies je laten horen, zien, voelen en ontdekken, waar Derde Generatie NLP over gaat.

vragen rondom de strategisch te varen koers van de NVNLP zijn eerder dit jaar, voor de ALV onbeantwoord gebleven. Daarnaast leek de NVNLP bestuurlijk intern verscheurd te worden, waren er kapers op de kust en ook met betrekking tot de voorgenomen internationale inbedding van de NVNLP is er nogal wat gaande.

Dick Kleijne NVNLP voorzitter

Wie zou gedacht hebben dat “in het huis van de tim-

[email protected]

Bouke de Boer | Systemisch werk & NLP Paul Liekens | (kwantum-) Sjamanisme & NLP Jorrit Jorritsma | Biodanza/4 Rhythms & NLP Wibo van Gennip | Hartcoherentie/Het hart & NLP Tom de Kock | The Law of Attraction & NLP Tom Overmars | The Journey & NLP

merman de drempels los liggen” en dat “de kinderen van de schoenmaker met gaten in de zolen lopen”? Wie zou hebben kunnen denken dat een bonte verzameling van tegengestelde wereldmodellen ons bijna deed struikelen? Waren de NLP-vooronderstellingen in dit kader niet toereikend? Viel er nog iets te herkaderen? Te swishen? Afhakers, muiters, criticasters … Hielp hier geen taalpatroon of was ook de NVNLP bijna verloren gegaan aan datgene wat blijkbaar sinds men-

Kijk op de website van www.nvnlp.nl voor bijzonderheden over deze workshops meld je aan op: [email protected] om van een plaats verzekerd te zijn.

senheugenis “van alle tijden” zou zijn? Maar toch, met de passie en de mooie intentie van de

gratis voor NVNLP leden

leden (waarvan vele “van het eerste uur!”) tijdens de laatste ALV is de oorspronkelijke intentie van de NVNLP van de tijdlijn geplukt en gekalibreerd en tot standaard

Leden mogen gasten meenemen. Je gast moet wel vooraf € 60,00 catering- en administratiekosten voldoen

verheven. Er is een nieuw en krachtig elan gecreëerd om (met alle NVNLP-ers die zich echt betrokken voelen) zowel naar binnen als naar buiten, van nu af aan weer met alleen het NLP-verenigingsbelang voor ogen;

2

Wibo van Gennip en Gerda Aberson,NVNLP Najaarscongrescommissie, [email protected]

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

3

Ingezonden brieven In deze rubriek verwelkomen we reacties van INzicht-lezers op eerder gepubliceerde artikelen, maar ook op het bonte scala van wat zich in en rond de wereld van NLP afspeelt. In alle gevallen gaat de redactie van INzicht ervan uit dat iedereen recht heeft op zijn eigen “model van de wereld”.

Deze bibliotheek is een essentieel onderdeel van het

Het huidige projectcomité bestaat uit Frank Bourke,

De redactie neemt dan ook geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van de ingezonden brieven.

programma, om in aanmerking te komen voor onder-

Robert Dilts, Judith Delozier, Tim Hallborn, Dee Kinder

zoeksgelden en sponsorgeld is openbare en toeganke-

en Suzy Smith. Het project is uitdrukkelijk opgezet om

lijke informatie zeer belangrijk.

iedereen in het veld mee te laten profiteren, ook dege-

We hebben twee presentaties ingediend voor de jaar-

nen die momenteel geen actieve bijdrage leveren.

lijkse bijeenkomst van de International Society for

Niemand wordt bevoorrecht.

Brief aan de NLP-gemeenschap Nederland

Traumatic Stress Studies (ISTSS) in november 2007. Eén heeft het visueel-kinesthetische dissociatieproces

Licensiëring

als onderwerp. De ander Snelle Oogbewegingen inte-

Als laatste kwam de vraag op of als we succesvol zijn

Deze brief schrijf ik om verschillende redenen.

gratie, de NLP versie van EMDR. Indien de presentaties

in het bewijzen dat NLP-methoden werken, die dan

Allereerst wil ik het NLP Research and Recognition

geaccepteerd worden, hopen we vertrouwen en inte-

toegeëigend zullen worden door professionals en wordt

Project aankondigen, beschrijven wat we hopen te

resse bij gevestigde onderzoekers op te kunnen bou-

het gebruik door de rest van ons illegaal?

bereiken en wat we al aan het doen zijn. Daarnaast

wen. De Faculteit aan de Marshall Universiteit heeft

Er zitten verschillende aspecten aan deze vraag.

wik ik aandacht besteden aan de ecologische zorgen

onderzoeksvoorstellen geïnitieerd. De huidige doelstel-

Licensiëring staat los van het gebruik van specifieke

die sommigen over het project hebben. Dit alles omdat

lingen zijn beschreven in het Project Actie Plan op de

methoden. De methoden van cognitieve gedragsthera-

het project uiteraard niet kan zonder uw ondersteuning

NLP Research and Recognition website en ook andere

pie –dat is het meest vergelijkbaar met die van NLP–

en hulp.

specifieke plannen zullen worden opgesteld wanneer

en waarvan sommige methoden het meest gevalideerd

het project zich verder ontwikkelt.

zijn door wetenschappelijk onderzoek, kunnen zowel

Het Project

door professionals als niet-gelicenseerden gebruikt

Iedereen met kennis over NLP, hoe gering die kennis

Ecologische aspecten

worden. Licensiëring geeft alleen maar aan wie zijn

ook is, weet uit ervaring hoe snel en effectief de inzet

Toen Frank zijn voorstel indiende op de IASH conferen-

diensten aan het publiek mag aanbieden onder een

ervan is. Helaas moeten we ook constateren dat de

tie werden enkele zorgpunten over het project naar

specifieke professionele titel. Ik denk dat je zou kun-

wetenschappelijke basis ervoor ontbreekt. Door buiten-

voren gebracht en bediscussieerd. Inmiddels is een dis-

nen beweren dat, indien het R&R project succesvol is

staanders, met name in de hulpverlening, wordt NLP

cussiegroep ingesteld op de website waar alle aspecten

door te bewijzen dat NLP werkt, vele cliënten eerder

dan ook vaak afgedaan als een modegril, kwakzalverij

door de belangstellenden bediscussieerd kunnen wor-

NLP-ers opzoeken dan gelicensieerde professionals.

of new age geneuzel. Door dit vooroordeel komen tal-

den. Het eerste zorgpunt dat ik zelf had was: waar

Hierdoor kunnen zij profiteren van andere

loze cliënten niet in contact met NLP. Omdat de NLP-

halen we zoveel miljoenen vandaan? Frank heeft zowel

NLP-methoden die wetenschappelijk nog niet

technieken niet volledig worden onderzocht, geven ze

de achtergrond als de professionele ervaring met het

gevalideerd zijn.

momenteel onvoldoende bijdragen aan praktijkmensen

werven van financiële fondsen bij

in het veld van therapie, opvoeding, business, genezing

filantropische instituten. Daarnaast

en andere disciplines. Het doel van het NLP Research and Recognition Project

heeft hij een uitgebreid netwerk van Steve Andreas

mensen met ervaring hierin. Het

is het ondersteunen, coördineren en werven van

merendeel van de gelden zal niet uit

fondsen voor zorgvuldig uitgevoerd wetenschappelijk

hij zijn NLP-vaardigheden ingezet om aan pijnbestrij-

onze eigen zakken komen.

onderzoek.

ding te doen en de genezing te bevorderen. Als overle-

Een ander zorgpunt is dat het IASH

ver kwam hij tot het inzicht dat hij zijn verdere leven

slechts een relatief klein gedeelte

Projectmanagement

wilde wijden aan NLP-onderzoek en erkenning.

van de NLP-gemeenschap vertegen-

Het project wordt geleid door dr. Frank Bourke. Hij is

Frank presenteerde zijn projectvoorstel op de Oktober

woordigt. Zal dit project resulteren

een toonaangevend psycholoog die al zo’n dertig jaar

2006 Conferentie van het Institute for the Advanced

in het promoten van hun commer-

met NLP in zijn praktijk werkt. Als onderzoeker

Studies of Health (IASH) in San Francisco. Het project

cieel succes ten koste van de rest

gevormd aan het Institute of Psychiatry te Londen

is groot opgezet. Er zijn duizenden mensen bij betrok-

van ons?

heeft hij onderwijs gegeven aan de Cornel Universiteit.

ken en het zal miljoenen dollars en jaren werk vergen.

De leden van IASH hebben ervoor

Daarna heeft hij een psychiatrisch management insti-

Voor verdere informatie verwijs ik naar de website van

gestemd het project goed te keuren

tuut opgezet dat uiteindelijk uitgegroeid is tot twaalf

NLP Research and Recognition.

als een soort non-profit sponsor-

vestigingen. Na 11 september is Frank naar New York

schap. Een soort paraplu ten behoe-

vertrokken om met de 800 overlevenden van de AON

Specifieke uitkomsten

ve van de financiering middels aan-

Corporation te werken aan herstel. Door het gebruik

Het eerste programma is de ontwikkeling van een

vragen. Ik roep iedereen die non-

van NLP technieken bleek hij sneller en effectiever in

Hyperlink Bibliotheek. Hierin worden alle verwijzingen

profit organisaties kent die onze

staat de verschijnselen van PTSS bij de overlevenden

naar NLP publicaties en onderzoekswerk opgenomen in

doelen kunnen en willen ondersteu-

te behandelen. Toen hij kanker bleek te hebben heeft

een doorzoekbare database.

nen, op zich bij ons aan te melden.

4

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

5

vervolg Ingezonden brieven

Nicole Bakker

Sommigen hebben expliciet verklaard dat NLP zich niet

Steve Andreas, psycholoog, is samen met zijn vrouw Connirae sinds

leent voor wetenschappelijk onderzoek. Persoonlijk

1977 NLP Master Trainer. Publicaties van hun (beider) hand zijn o.m.:

denk ik, in bezit zijnde van een harde wetenschappelij-

• Bandler, Richard, Grinder, Steve Andreas & Connirae Andreas,

ke achtergrond in de chemie, dat alles van waarde onderzocht kan worden. Onderzoek in de breedst en fundamenteel mogelijke zin is simpelweg een manier om fantasie en werkelijkheid van elkaar te scheiden. Bovendien, met NLP’s sterke nadruk op zintuigen gebaseerde bewijsprocedures, gedetailleerde interventiepatronen, snelle resultaten en gedragsmatige toetsing

Frogs Into Princes (1979) • Bandler, Richard, Grinder, Steve Andreas & Connirae Andreas,

Unleash the power within Verslag van de training van Anthony Robbins, 22-25 juni 2007, Docklands, London

Trance-Formations (1981) • Bandler, Richard, Grinder, Steve Andreas & Connirae Andreas,

Velen hebben de boeken van Anthony Robbins

Using Your Brain for a Change (1985)

gelezen, bijvoorbeeld 'Je ongekende vermogens'.

• Andreas, Steve & Connirae Andreas, Change Your

Voor mij was na het lezen van zijn boeken de vol-

Mind and Keep the Change (1987)

van die resultaten, denk ik dat NLP veel gemakkelijker

• Steve Andreas & Connirae Andreas, Heart of the Mind (1989)

gende stap om hem mee te maken tijdens een

onderzocht kan worden dan de meeste andere thera-

• Steve Andreas, Virginia Satir: The Patterns of Her Magic (1991)

training. Ik schreef me afgelopen zomer in voor

peutische benaderingen.

• Steve Andreas, Transforming Your Self (2002)

'Unleash the power within'. Mijn doelstelling

• Steve Andreas, Six Blind Elephants (2006)

was: de personal power structuur en werkwijze

Participeren

van Tony Robbins te ondergaan en zo mogelijk te

Wij nodigen u uit om een bezoek te brengen aan de

modelleren. Na deze inspirerende Personal Power

website www.NLPRandR.net. Daar vindt u een meer

meester in London te hebben beleefd, kan ik uit

gedetailleerde presentatie van de projectdoelen. Meldt

ervaring vertellen: “Change is only a second

u aan om de doelen van het project te ondersteunen.

away”!

Een aantal individuen en organisaties die hebben deelgenomen aan de IASH 2006 Conferentie, met inbegrip

Docklands, London:

van NLP Comprehensive, NLPCA, NLPU, NLP NY,

Vrijdag 22 juni, de eerste dag van de training.

Canadese Associatie voor NLP en NLP Midwest, hebben

Inschrijven kan vanaf 8:30. Ik ben op tijd, samen met

aangegeven het R&R Project te willen ondersteunen.

duizenden anderen. Het is groot, het is reusachtig

De lijst van onze projectsponsoren, zowel individuen

groot. Nadat ik rond tienen alle badges en workbooks

En om 13:00 klinkt het 'dancers on stage'. Vanaf het

als organisaties, groeit nog dagelijks.

heb ontvangen, is de keus, de stad in of in de rij voor

podium wordt de hele zaal opgezweept op mee te dan-

Registratie geeft u tijdig toegang tot de voortgang in

een goede plek in de zaal. Ik besluit tot het laatste. De

sen en om te bewegen. Om 13:30 maakt Tony Robbins

het project en geeft u de mogelijkheid om deel te

training start om 13:00, dus nog even te gaan. Het is

zijn entree. Het gejuich barst los. De energie in de hal

nemen. Op dit moment zijn wij allen onbetaalde vrij-

een goede keus. Te zien aan de hal waar de ingang is,

is al flink gestegen, en nu Tony binnenkomt verdubbelt

willigers. Indien u zich op dit moment nog niet bij ons

zullen er vele mensen komen. En dan is een plek van

het 'in a heart beat'. En dit proces zal het hele week-

aan wilt sluiten, volg dan in ieder geval ons project en

waaruit Tony ook goed te zien is, niet zo gek. De rij

end doorgaan. Opbouwen van energie, verdubbelen,

overweeg om later alsnog bij ons aan te sluiten.

groeit en groeit. Om 12:30 mogen we, onder begelei-

opbouwen en weer verder verdubbelen, naar een opti-

Dank voor uw tijd en aandacht en voor het werk dat u

ding van de 'crowd control' naar binnen. Een enorme

male 'peak state'.

allen doet.

hal, 12.000 stoelen, opzwepende muziek, grote tv

De basis van de filosofie van Tony Robbins is de

schermen en een enorm podium.

samenhang tussen fysiologie, focus en mindset. We

Hier gaat het de komende 4 dagen gebeuren!

kennen het allemaal: je energie gaat naar waar je je

Nicole Bakker

op focust, je mindset is bepalend voor je gevoelens, of je kansen wel of niet opmerkt en je gehele fysiologie

Steve Andreas The NLP Research and Recognition Project, San Mateo, California, www.nlprandr.net

Niet succesvol gedrag wordt beloond

Deze eerste dag worden we stap voor stap meer in

Iedereen wil aandacht, een gezonde menselijke basisbehoefte. In de dagelijkse praktijk is het vaak zo dat je meer aandacht krijgt met niet-succesvol dan met (wel-)succesvol gedrag. Mensen geven meer aandacht aan anderen met wie het minder goed gaat dan met hen zelf. Dus aandacht voor wat nog niet een succes is. Is iemand succesvol, dan gaan we er al snel niet op in. Tel daar bij op de Nederlandse cultuur dat niemand boven het maaiveld mag uitsteken. Voila, niet succesvol zijn wordt beloond.

Contact auteur: [email protected]

6

kan dit versterken of juist niet.

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

contact met ons lichaam gebracht. Dansen, juichen en lachen geven je een 'boost' van energie. Door fysiek bezig te zijn, verandert je mindset. Hoe verder de dag vordert, hoe blijer iedereen is, hoe meer energie en kracht er in de zaal aanwezig is. En hoe krachtiger je jezelf vervolgens voelt. De kracht van Tony is dat hijzelf die energie ook is:´Walk the talk´. Actief in houding en toon doet hij zijn verhaal. Ieder half uur worden we uit de stoel getrommeld om te bewegen, te dansen, te juichen en elkaar te omarmen. En door dit

7

iedere keer te herhalen wordt je gevoel steeds beter.

moet je weten wat je doel is, zoals een vliegtuig een

Waar je denkt dat je aan je top bent, brengt Tony je

bestemming heeft. Om er te komen is massive action

verder, en verder, en nog eens verder. Dat doet hij,

nodig. Blijf je thuis stil achter de geraniums zitten, dan

vanaf 13:30 tot het einde van de avond om 23:00. Aan

kom je er ook niet. Net zoals een vliegtuig de hangar

één stuk door staat hij op het podium en weet hij

uit moet en veel energie nodig heeft om van de grond

iedereen mee te nemen in de energie. Continu bouwen

te komen en te vliegen. En als laatste moet je continu

we aan onze 'peak state'. Een sterk anker wordt

je koers checken. Iedereen raakt wel eens van koers.

gecreëerd voor het gevoel van euforie, het gevoel van

Door te weten waar je heen wilt, stel je je actie bij

kracht, energie en enthousiasme.

zodat je steeds weer op koers en dichter bij je doel

Voor Tony is het duidelijk, je mindset heeft alles met je

komt. Een vliegtuig is 99% van de tijd van koers en

gevoel te maken, met je emoties. En je emoties beïn-

past zijn vlucht aan zodat het toch de bestemming

vloed je door je fysiologie, hoe je beweegt. Het heet

haalt.

Het leven van Anthony Robbins Tony Robbins is geboren op 29 februari 1960 in California, USA. Hij nam stappen om zijn leven drastisch te veranderen op het moment dat zijn leven bestond uit rekeningen, schulden, overgewicht en doelloosheid. Tony veranderde zijn leven en ontwikkelde structuren om de levens van duizenden anderen te veranderen. NLP is de basis van zijn training en coaching. Inmiddels bereikt hij miljoenen, via zijn boeken, audio cd's en zijn seminars.

niet voor niets e-motie. De motie en de emotie zijn

Ongewenst gedrag loslaten

nauw met elkaar verbonden.

Vaak staan angsten in de weg om je De dag is een opmaat voor de vuur-

doel te bereiken. Alle angsten zijn

Een compleet nieuw perspectief

loop die avond. Er wordt vertrouwen

terug te voeren op twee basis ang-

Voor mijzelf waren het vier absoluut fantastische

gekweekt dat ieder van ons het kan,

sten. De eerste is 'ik ben niet goed

dagen. Nog meer dan ik dat al had, heb ik het besef

genoeg'. En de tweede is 'ze houden

gekregen dat mijn lichaam een instrument is om mijn

niet van mij'. Met name de tweede

doelen te bereiken. Door fysiek in top conditie te zijn,

heeft een relatie met onze belang-

heb ik de energie om mijn doelen te bereiken. Met de

rijkste basisbehoefte. Iedereen wil

juiste focus en de juiste mindset. In mijn eigen werk

dat er iemand van hem of haar

zal ik het fysieke lichaam meer aandacht geven, net

houdt. En de angst dat we dat kwijt

zoals Tony.

over hete kolen lopen. En om 22:00 gaan we, alle 12.000, in een lange rij naar buiten. Het doet je ook de hele organisatie bewonderen als je die massa mensen ziet, dansend over de parkeerplaats, op weg naar de vuurloop. Er is een fantastische

Change is only a second away!

coaching 'on the spot' vlak voor de

raken is een van de grootste barrières om te veranderen.

Anthony Robbins

Zo durven we misschien niet van

een olietanker maar een klein beetje van zijn koers

komen. Zoals Anthony Robbins al stelde: Change is only a second away!

toegesproken en vertrouwen gegeven. En een water-

baan te veranderen omdat we denken dat we niet slim

hoeft af te wijken om volgende maand een grote ver-

slang aan het eind, voor wie de voeten wil koelen.

genoeg zijn voor datgene wat we werkelijk willen. Of

andering te laten zien in de weg en het doel waar het

Alles compleet veilig. Een vuurloop is en blijft een fan-

zijn we bang onze vrienden te verliezen als we zeggen

heen gaat, 'the 2mm change'.

tastische ervaring. Mij geeft het nog dagen een apart

dat we meer diepgang willen. Het erkennen van onze

soort energie, een oerkracht van moeder aarde zelf.

diepste angst is de eerste stap.

Doelen stellen

Kracht verheffen

te nemen als je het oude gedrag gemakkelijk kan los

Henry Kissinger heeft ooit gezegd: 'If you don't know

De volgende stap in het proces om 'onze kracht los te

laten. Er is ruimte, er zijn kansen om te grijpen. Zo

where you're going, every road will get you nowhere'.

maken' is het creëren van 'leverage' oftewel hefboom.

integreer je je nieuwe patroon. Om je nieuwe gedrag

Zonder doel zul je nooit komen waar je eigenlijk wilt

Het is niet altijd eenvoudig om te veranderen. Maar als

te blijven voeden en ondersteunen wordt aangeraden

zijn. Tony Robbins vergelijkt het hebben van een doel

de motivatie groot genoeg is, lukt het. Als de hefboom

je in de omgeving van mensen te begeven die al doen

met de reis van een vliegtuig. Om ergens te komen

sterk genoeg is, ben je in staat de grootste verande-

of hebben wat jij wilt.

ring te maken. Veel mensen hebben bewust of onbe-

Om je te helpen dit nieuwe gedrag na de training ook

wust allerlei redenen om hun oude gedrag, hun oude

daadwerkelijk vorm te geven is er voor hen die willen

mindset te behouden. En als je hefboom dan niet sterk

een (telefonisch) coachingsgesprek mogelijk met een

genoeg is, zal er ook niets veranderen. Dus we moeten

van de mensen uit het MUST team. Het MUST team is

onze hefboom groter en sterker maken. Een van de

een groep coaches die met Tony Robbins meereizen en

manieren die Tony Robbins gebruikt is om je te laten

de ondersteuning bieden voor de deelnemers. Zo word

associëren in het negatieve gevoel/gedrag waarmee je

je blijvend gefocust en hou je de energie van 'Unleash

wilt stoppen. En ook dat gaat tot de uiterste grens en

the power' krachtig. En vier ieder succes, ook al gaat

verder zodat je het gevoel hebt 'nee, dit niet, dit wil ik

het (nog) niet helemaal zoals je wilt. Elke stap is er

niet meer'. Dán is er genoeg 'leverage' en ben je

één. Bevestig jezelf iedere keer in je kracht, die je de

gemotiveerd genoeg en is er ruimte om nieuw gedrag

energie geeft om verder te gaan. Door je grenzen

te integreren. Dit nieuwe gedrag kan van alles zijn en

heen, om te bereiken wat je wilt en te worden wie je

hoeft niet eens een grote verandering te zijn. Zoals

bent.

8

I N z i c h t

Nicole Bakker is gecertificeerd NLP-trainer bij Amayu Ontwikkeling en Training in Amsterdam.

Nieuw gedrag Eigenlijk is het heel eenvoudig een nieuw gedrag aan

Het fysieke lichaam speelt een belangrijke rol in de training. Vandaar ook dat de laatste dag aandacht wordt besteed hoe je een gezond en energiek lichaam krijgt. Motto: weet wat je eet en weet wat je doet. Je lichaam is het instrument waarmee je focus en mindset bewerkstelligt. En die moet in topconditie zijn om ons doel te bereiken. We bewegen vaak te weinig en eten zoveel rommel. En het lichaam moet dat opruimen en dat is energie die je ook aan het bereiken van je doel had kunnen besteden.

en de herinnering aan 'Unleash the power within' een sterk anker om 'in a heartbeat' in 'peak state' te

kolen. Mensen die het nog een hele uitdaging vinden worden krachtig

Op dit vlak is Anthony Robbins een fantastisch model

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

Voor meer informatie of contact: www.amayu.nl

Wilt u zelf Anthony Robbins live meemaken in London? Anthony komt in februari 2008 nog een keer naar London om deze training te geven. U treft de advertentie voor deze training van de Europese agent (met EUR 50,= korting voor NVNLP-ers) op pagina 12.

9

In gesprek met Dilts en Delozier over Derde Generatie

Eerste en tweede generatie NLP is nog steeds even

NLP

waardevol en belangrijk als het altijd was. Maar derde

Het “veld” is niet het gebied

generatie NLP maakt dingen mogelijk die niet mogelijk zijn met eerste en tweede generatie NLP. Kort gezegd beschrijft eerste generatie NLP het cogni-

Annemie Hanssen

tieve brein en de cognitieve structuren van de ervaring. Tweede generatie NLP heeft het psycho-somatische brein en haar structuren in kaart gebracht, maar

Derde Generatie NLP is een veelbesproken nieuwe ont-

dit betekent niet dat de cognitieve structuur niet meer

wikkeling in NLP-land. Of hebben we het gewoon over

geldt of bruikbaar is. Je brengt ze meer bij elkaar.

een nieuwe marketingtruc? Het fenomeen lokt in ieder

Derde generatie NLP brengt daarbij een notie van een

geval discussie uit; reden te meer voor de NVNLP om

’wetend veld’, iets wat je niet kunt benaderen met een

het tot thema van het Najaarscongres Tijdens mijn

cognitieve en somatische structuur.

deelname aan de Coaching and Modeling Certification, in Santa Cruz California afgelopen augustus, had ik de

Veel andere stromingen en methoden kennen ook een

mogelijkheid om de ‘NLP-kopstukken’ Robert Dilts en

’veld’, spiritualiteit, verlichting, healing etcetera.

Judith Delozier uitgebreid naar hun visie op dit schijn-

Wat heeft NLP daar aan toe te voegen en is het nog

baar controversiele thema te vragen. Getransformeerd

wel nodig als het er al is?

door hun seminar, nam ik na afloop beiden een inter-

Dilts: “Ja, NLP is daar inderdaad niet uniek in. . Wat de

view af. Hieronder leest u wat ik uit de mond van

bijdrage van NLP is en altijd is geweest , is het model-

Robert en Justyh optekende over de oosprong, het doel

leren van wat er al is aan kennis in die verschillende

……. Van Derde Generatie NLP.

zienswijzen en het integreren daarvan in ene heldere, bruikbare structuur. Zo is NLP ontstaan, door het modelleren van uitzonderlijke hypnotherapeuten, systeemtherapeuten, gestaltterapeuten; de therapeuti-

Op 1 december a.s. houdt de NVNLP in Nederland haar

sche stromingen waartoe zij behoren, bestonden al.

congres met als thema het vinden van een antwoord

Zo is iets ontstaan dat die therapieën overstijgt en

op de vraag: Derde Generatie NLP, marketingstrategie

bruikbaar maakt voor andere disciplines, zoals in

of logische ontwikkeling? Wat is volgens jou het ant-

bedrijfskundig procesmanagement, in marketing en

woord op die vraag?

dergelijke. Er is iets nieuws ontstaan door te modelle-

Dilts: “Milton Erickson zou zeggen: ’invariably’, dat

ren wat er al is.

hangt er vanaf. Als je het mij vraagt, is het geen mar-

De kracht van NLP is dat het zich niet richt op de

ketingstrategie. Het doel van derde generatie NLP is

inhoud, maar op het proces. Het gaat over de struc-

om een differentiatie, een verfijning van NLP te realise-

tuur, niet over een normen en waarden- systeem.

ren. Dat heeft weer ten doel om meer bewustzijn te

Als ik bijvoorbeeld het sjamanisme modelleer, dan

creëren..

modelleer ik de structuur van de werkzame delen van

Was het een marketingstrategie, dan zouden we zeg-

het sjamanisme. Ik hoef niet het waarden en normen-

gen: hier is iets totaal nieuws dat je van ons moet

systeem van het sjamanisme over te nemen. Dat

kopen en het is beter dan de andere generaties, beter

maakt het veel breder bruikbaar. Hetzelfde geldt bij-

dan andere modellen. Dat is echter niet het geval.

voorbeeld voor het metamodel, dat taalpatronen

N L P

&

G e z o n d h e i d

11

omvat die zijn gemodelleerd van onder andere gestalt-

nieuw bewustzijn gecreëerd kan worden, een bewust-

therapeuten en systeemtherapeuten. Ik hoef het niet

zijn van iets dat er altijd al was in het ’gebied’, in de

eens te zijn met een van die therapieën, ik hoef zelfs

werkelijkheid, maar dat nog niet overal zo wordt

geen therapeut te zijn. Ik kan het metamodel gebrui-

benoemd en begrepen. De grootste uitdaging is ’proper

ken als manager, of als docent of voor mezelf in alle-

naming’ , juist benoemen. Want elke benoeming is

daagse situaties.

immers een weglating, vervorming en generalisatie van de werkelijkheid.

Judith en jij schrijven momenteel een boek over Derde Generatie NLP.

Als NLP de studie van de structuur van de subjectieve

Waarom dit boek?

ervaring is, is Derde Generatie dan de studie van de

Dilts: “Derde Generatie NLP is in feite niets nieuws; het

structuur van de inter-gerelateerde ervaring?

was er al vanaf het begin van NLP. Het behelst het

Dilts: “Dat is een zeer goede vraag! Ik moet denken

gedeelte dat nog niet beschreven is. Je vindt het niet

aan een van eerste lessen die ik kreeg van John

terug in de stappen van zes-staps herkaderen of het

Grinder. Als iemand een vraag stelde, dan kon hij plot-

metamodel, elk model is nu eenmaal een weglating,

seling zijn lessen onderbreken en tegen ons zeggen: ik

vervorming of generalisatie van iets anders. Bij Milton

wil dat jullie je realiseren hoe belangrijk dit moment is.

Erickson was zeker sprake van werken met een ’veld’,

Niemand heeft deze vraag ooit eerder gesteld in de

maar dat werd niet beschreven in het boek Patronen

geschiedenis, omdat niemand eerder de mogelijkheid

van Milton Erickson volume 1. Men beschreef Ericksons

of de attentie had om het uit te drukken in taal en die

taalpatronen. Dus Judith en ik vinden dat Derde

vraag te stellen. Realiseer je hoe belangrijk dat is.

Generatie NLP op een bepaalde manier niets nieuws is.

Want zo’n vraag stellen opent de mogelijkheid voor een

Wat wel nieuw is, is de manier waarop het nu de aan-

nieuwe realiteit.

dacht krijgt die het verdient. Als deze aandacht zorgt

Wat ik waardeer in je vraag is in de eerste plaats het

voor meer aandacht voor NLP in het geheel, dan maakt

benoemen van NLP als studie van de structuur van de

Derde Generatie NLP de eerdere generaties NLP krach-

subjectieve ervaring. Dat is wat NLP in wezen is en

tiger en bruikbaarder.

altijd zal blijven. En studie betekent: studeren, het is een proces dat altijd doorgaat. Je kunt altijd verder

Is het niet een onmogelijke opgave om zoiets als de

studeren en leren. Het is een ontwikkeling, het groeit,

structuur van een ‘wetend veld’, van energieën en der-

het staat niet stil.

gelijke te beschrijven?

december

Dilts: “Het is eigenlijk hetzelfde als de ontwikkeling van

In de tweede plaats, het gaat om de structuur van de

NLP- begrippen zoals ’strategieën’ en ’overtuigingen’.

subjectieve ervaring. Het gaat niet om de inhoud van

Voordat deze zaken zo benoemd werden in NLP, was

de ervaring. Dus in de studie van dingen zoals ’het

het moeilijk om erover te praten. Een van de eerste

veld’ en ’energie’ en dergelijke is het een beetje zoals

dingen die ik van John Grinder leerde, in de tijd dat

in de tijd dat ik de neurologische niveaus aan het uit-

NLP nog geen NLP heette, was stap in je ervaring en

werken was, zoals bijvoorbeeld het niveau van spiritu-

neem waar, merk iets op wat je nog niet eerder zo

aliteit. En mensen zeiden tegen me, spiritualiteit, spirit,

hebt waargenomen en benoem het, geef het een

dat is toch geen NLP, wat moeten we daar nu mee.

naam. En merk dan hoe je besef van die ervaring ver-

Maar als ik een spirituele ervaring heb, dan is dat mijn

andert nadat je het een naam hebt gegeven. Ik weet

subjectieve ervaring, dus hoe kun je zeggen dat dat

nog dat ik aan hem vroeg wat hij bedoelde met: nog

geen NLP is, NLP is immers de studie van de subjectie-

niet eerder zo waargenomen’’ , waarop hij zei: ’wat is

ve ervaring.

dat’? Ik vroeg: ’wat’? En hij zei: ’je ogen gingen zojuist

Alles wat ik menselijkerwijs kan ervaren, is dus onder-

in die richting . ‘Oh’, zei ik, ‘daar was ik me niet van

deel van NLP.

bewust’, en ik geloof dat ik het benoemde als een ’onbewuste aanwijzing’ of zoiets. Toen gebeurde het

Vervolgens is de vraag: hoe kan ik de structuur van die

verbazingwekkende, want ineens begon ik al die din-

ervaring benoemen, niet de inhoud, de betekenis die ik

gen te zien die mensen deden met hun ogen, een heel

eraan geef, maar de structuur ervan. Als we zaken als

nieuwe wereld ging voor me open, een wereld die er

de structuur van ’wetende velden’ en “energievelden’’

altijd al was, maar waar ik me nooit van bewust was

gaan beschrijven, zullen mensen ook weer gaan zeg-

geweest. Dat is de kracht van het benoemen, de kracht

gen: dat heeft toch niks te maken met NLP. Maar als

van het woord. Zo denk ik overigens ook dat door het

men subjectief iets van een energieveld ervaart, dan is

benoemen van iets als ’Derde Generatie NLP” een

het iets waarvan NLP de structuur kan gaan bestude-

N L P

&

G e z o n d h e i d

13

ren.

heeft subjectieve ervaringen en die kunnen op zichzelf

Het gaat niet om de inhoud van de ervaring we moeten

heel onplezierig zijn. De vraag is hoe je die subjectieve

proberen zo zuiver mogelijk de structuur ervan te

ervaring kunt gebruiken en benutten voor vooruitgang.

beschrijven. Want elke ervaring is een beleving van de

Laatst sprak ik over het ontwikkelingsproces van mijn

werkelijkheid en elke ervaring is in die zin ’waar .

moeder, in de tijd dat haar borstkanker terugkwam.

‘Mensen hebben transpersoonlijke ervaringen en je

Dat ervoer ze op dat moment als het ergste wat haar

kunt niet zeggen: ‘dat is onzin’, of ‘dat heeft niks met

kon overkomen. En later, toen ze er op terug keek,

NLP te maken’.

welke levenskrachten dat in haar had losgemaakt, zag

De definitie van NLP is zo krachtig en helder: alles wat

ze het als het beste dat haar in leven was overkomen.

een mens subjectief kan ervaren is de moeite waard

Dat is, waar NLP over gaat en over zou moeten gaan:

om te bestuderen in de context van NLP. Dus als

mensen instrumenten bieden voor verandering, voor

iemand tegen je zegt; ‘jouw ervaring telt niet, of wat

leren, voor vooruitgang, instrumenten die mensen

jij ervaart, is niet waar’, dan is dat voor mij geen NLP-

leren dat er meer mogelijk is, dat er een keus is.

er. Een NLP-er zegt: elk subjectieve ervaring heeft waarde en is waar voor die persoon op dat moment,

Het doel van Derde Generatie NLP is voor mij om een

om dan vervolgens de structuur in kaart te brengen.

hoger niveau van bewustzijn te genereren, zodat nieu-

Om daar een vorm voor te vinden, daar zoeken we

we ontwikkelingen kunnen ontstaan. Als je bijvoorbeeld

naar in Derde Generatie NLP.

naar de fysica van Albert Einstein kijkt en ze vergelijkt met de fysica van Newton, dan zou je kunnen zeggen, Newton was eerste generatie fysica. Einstein’s relativi-

Dit ’juist benoemen’en nieuwe structuren vinden voor

teitstheorie maakte niet dat Newtons wetten ongeldig

menselijke ervaringen kan nieuwe mogelijkheden creë-

werden, ze zijn nog steeds even geldig en worden tot

ren voor mensen.

vandaag aan toe overal gebruikt. Maar door Einsteins

Maar waarom al die moeite om het in woorden te pro-

ontdekkingen kunnen we veel meer begrijpen en

beren te vatten?

benutten in bijvoorbeeld de quantum fysica dan voor-

Dilts: “Dat heeft te maken met missie en zingeving. De

heen. Het brengt nieuwe mogelijkheden in de wereld.

start van NLP heeft voor mij de toon gezet voor wat

En dat is wat ik ook met derde generatie NLP beoog.

NLP in wezen beoogt: het modelleren van, het leren van ’healers’, mensen die anderen kunnen helen. Die

Overigens, met de naam “generatie” wil ik ook zeggen

meer gezondheid en welzijn kunnen brengen voor

dat het niet het werk is van een paar mensen die

anderen. Bandler en Grinder zeiden in hun eerste boek

ineens iets nieuws ontdekken en beweren dat ze de

‘The structure of magic’: het grootste verschil tussen

waarheid in pacht hebben. De reden dat ik het genera-

bijzonder begaafde mensen en zij die worstelen met

tie noem, is dat het gaat om een ontwikkeling, het

hun leven, is hun rijkdom, de uitgebreidheid van hun

genereren van mogelijkheden die overal al plaatsvin-

’kaart van de wereld’. Zij hadden meer flexibiliteit en

den. Ik denk dan ook aan andere gebieden en mensen

meer keuzemogelijkheden.

die niks met NLP te maken hebben. Er is een ontwikke-

Hoe meer keuzemogelijkheden mensen zien in een

ling aan de gang in onze wereld op vele gebieden en

gegeven situatie, des te gezonder en gelukkiger ze zul-

niveaus. Het is een beweging die zich ontvouwt op

len zijn. Des te meer zullen ze door zelf te groeien, de

allerlei gebied, in de fysica, in andere vormen van the-

mogelijkheid hebben anderen te ondersteunen en te

rapie, in coaching, in de gezondheidszorg.

laten groeien.

Het benoemen van derde generatie NLP is geen marke-

Voor mij is NLP iets dat je voor jezelf en anderen toe-

tingstrategie omdat het juist erkent wat er

past in dienst van meer heling, betere communicatie,

al gebeurt in de wereld en het juist versterkt door het

betere relaties. Zoals Bandler en Grinder al zeiden in

juist te benoemen en er meer bewustzijn in te bren-

de eerste dagen van NLP: NLP is het generen van groei

gen.

en keuzemogelijkheden. Helpen om mensen naar een meer gewenste toestand te brengen en meer keuzemogelijkheden te laten zien.

Visie Judith Delozier

Tony Robbins maakte een rake opmerking toen hij zei:

Na dit gesprek met Robert Dilts vroeg ik Judith

alles verandert voortdurend maar het is niet altijd een

Delozier wat haar visie is op Derde Generatie NLP van-

vooruitgang…. Niet alleen verandering, maar vooruit-

uit haar kennis en voorkeur voor het kinesthetische,

gang dat is waar het bij het bestuderen van de struc-

haar besef van de wijsheid van het lichaam.

tuur van de subjectieve ervaring om gaat. Iedereen

Delozier:”De verschuiving van aandacht binnen NLP is

N L P

&

G e z o n d h e i d

15

meestal een teken dat er sprake is van modelleren

waardevol voor het werken aan mijn persoonlijke

(nieuwe ontwikkelingen).

groei. Ik hoop dat Derde Generatie NLP ons ook weer

Bijvoorbeeld in de jaren ’80 verschoof de aandacht van

nieuwe geschenken gaat brengen waar we ons voor-

het individu naar de relatie tussen mensen waardoor

deel mee kunnen doen.

een model als perceptuele waarnemingsposities ontstond. Als we de diepere structuren modelleren om een perspectiefwisseling te krijgen, ontdekken we dat per-

Annemie Hanssen is….. en geeft NLP trainingen en

ceptuele posities waardevol zijn. Door bijvoorbeeld in

advies traint vanuit haar instituut Blissconsulting.

tweede positie te gaan (in de schoenen van iemand

Voor meer info: www.blissconsulting.nl

anders gaan staan) kunnen we iets van een diepere

Contact auteur: …….. Tel. 050-3136563

structuurverbinding ervaren. Dus, als het lichaam (het kinesthethische systeem) een representatiesysteem is en de somatische syntax (complexe fysiologie) net zoiets is als het meta-model (taal) van het lichaam, dan kan Derde Generatie NLP helpen om het modelleren van de dieptestructuur meer mogelijk te maken. Dit leidt ons natuurlijkerwijs naar meer symbolisch werken met archetypen, zoals ’heroes journey’ (naar J. Campbell), de Vijf Ritmes (Gabrielle Roth) en de Mandala van Zijn (Richard Moss) en naar andere modellen die werkzaam zijn op het gebied van symbolen, metaforen, beweging, energieën en de archetypische energieën zelf. Wij zijn bezig om modellen te ontwikkelen voor dit proces”. Dilts benadrukt tot slot het belang van de NLP-vooronderstelling ‘“de kaart is nooit het gebied’ (de beschrijving van de werkelijkheid is nooit de werkelijkheid zelf). Dilts: “Als we praten over een “wetend veld” of over een ’energieveld , dan kan ik nooit zeker weten of dat echt bestaat, ik weet wel dat het aanwezig is op de ’kaart’. En als het aanwezig is op de kaart, dan is de enige relevante vraag: is het bruikbaar, is het nuttig? Dat zal de uiteindelijke test zijn voor de waarde van Derde Generatie NLP. Dat doet me weer denken aan de begintijd van NLP, toen begrippen als ’herkaderen en communiceren met delen (: gedeelten, sub-persoonlijkheden in jezelf) in ontwikkeling waren. Ik herinner me een conversatie met John Grinder:‘Praten met delen, dat klinkt niet echt wetenschappelijk te bewijzen zoals oogpatronen, en representatiesystemen (visueel, auditief, kinestetisch, etcetera). Op de een of andere manier is er toch een deel van mij dat protesteert tegen dit hele idee van delen…. En John Grinder begon heel hard te lachen en ik realiseerde me: oooh, dat is dus wat we bedoelen met delen. Je kunt discussiëren of het fenomeen ’delen’ wel bestaat en dat er toch niet zoiets is als kleine mensjes die binnenin je rondrijden en elk een andere kant op willen, maar blijkbaar is het iets waar we ons voordeel mee kunnen doen als we het principe van delen gaan gebruiken. Toen ik dat eenmaal accepteerde, ging ik het gebruiken en ervaarde ik het als zeer

N L P

&

G e z o n d h e i d

17

Ledencolumn

In de ledencolumn geven INzicht lezers blijk van het hebben van inzicht, wijsheid, humor,

NLP-begaafdheid, parate kennis, de gave des woords of affiniteit met een bepaald NLP-specialisme. Het woord is aan Jan van Hoof.

Lichaam en Geest Lichaam en geest zijn één! Onmiskenbaar. Denk

Maar toch... there's only one way namelijk: er door

maar aan die mensen die migraine krijgen bij stress,

heen!

maagklachten etc... zo werkt het ook omgekeerd.

Mentaal ingesteld: uit je verdriet, janken, ben boos,

In mijn karatecarrière was het credo ook al "een

schreeuw....

gezonde geest in een gezond lichaam".

Fysiek ingesteld: leer ontspannen... stilstaan!....

Grootmeesters in karate wisten dat al 3000 jaar gele-

Emotioneel: leer relativeren...

den. Alleen in balans ga je je doelen bereiken en maak je Om optimaal te kunnen functioneren spelen er vier

echt contact met je omgeving en JEZELF. Vlucht dus

dingen een rol: je talenten, je mentale staat, je emo-

niet van aspecten van jezelf want dan zul je dus

tionele staat en je fysieke staat. Het is bijvoorbeeld

altijd maar een gedeelte van jezelf zijn!

onmogelijk om wereldkampioen sprinten te worden

Het mooiste cadeau dat je jezelf kunt geven is ...

met een gebroken been...

jezelf zijn!

Dilts Als je mentaal, emotioneel en fysiek in balans bent kun je je talenten optimaal benutten! In veel gevallen hebben mensen hierin echter geen balans, saboteren één van de aspecten of slaan er in door. Je fysiek saboteren doe je bijvoorbeeld met roken, drinken of niet sporten. Emotioneel kun je beschadigd zijn en op slot gaan, het contact met je omgeving verliezen. Angsten of beperkende overtuigingen kunnen je tegen houden om je talenten te benutten "dat lukt me toch niet..." en ik garandeer je ... je krijgt gelijk. Maar dat leg ik nog wel eens uit, het self-fulfilling effect van overtuigingen. Sommige mensen slaan echter door in één van de aspecten uit bescherming. Veel topmensen in het zakenleven worden bijvoorbeeld mentaal, lekker makkelijk als je narcistisch alleen je eigen doelen wilt bereiken. Zo ben je lekker ongevoelig voor de levens die je verwoest door als een beul met je mensen om te gaan. Ik kom ook vaak mensen tegen die bang zijn voor hun emoties en zo alles wegredeneren. Mensen die doorslaan in fysiek zijn de doeners, altijd bezig druk, druk, druk! Altijd doen en verwachten dat hun omgeving dat ook doet anders worden ze gefrustreerd. Oppassen, de hartaanval wacht rond je 50ste.... En mensen die emotioneel doorslaan zijn de sponzen die niet meer in beweging komen en blijven hangen in "hun slechte jeugd" of "het onrecht in de wereld". En je zult het geloven of niet, ook achter deze vernietigende vormen van doorslaan zit altijd een positieve intentie...

18

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

19

thema: NLP & Gezondheid

Bianca Minkman

‘Neem heft in eigen hand met NLP’

Dick antwoordde: ‘fantastisch!’ en dat meende hij, hij

Yoka Brouwer over gezondheid, gezondheidszorg en het welzijn van ouderen

NLP mij heeft geholpen toch effectief het noodzakelijke

voelde zich die dag goed. Je zag de zuster denken. Ze zei: ‘Maar… u gaat toch dood?’ Waarop Dick zei: ‘maar ik bén het nog niet!’. Het was een moeilijke tijd waarbij werk te kunnen doen, zodat ik nog de tijd had er zo veel mogelijk voor Dick te zijn. Ik weet zeker dat Dick zijn dood anders heeft beleefd door op het leven

Dat NLP een positieve

over 1979,1980 – was er niet veel te vinden. Totdat ik

gericht te blijven in plaats van alleen maar te denken

hoorde dat Jaap Hollander van het IEP een workshop

aan de dood. Dat is een kwestie van overtuigingen,

gezondheid van men-

organiseerde met Anné Linden. Ik heb hem opgespoord

daarom kan NLP zo veel betekenen voor gezondheid,

sen, staat voor NLP-

en de workshop bezocht, er kwamen veel mensen op

met name welzijn.”

trainer Yoka Brouwer

af. Omdat ik toen al afwisselend in de VS en in

als een paal boven

Nederland woonde, kon ik het Engels goed volgen en

In balans met NLP

water. Ook de

direct reageren zonder lastige vertaalslagen. Er was

Brouwer ziet NLP dus vooral als een methode om effec-

gezondheidszorg,

een klik tussen mij en NLP, ik ben er helemaal ingedo-

tiever met gezondheidskwesties om te gaan, waardoor

juist in deze tijd van

ken. Diverse opleidingen heb ik gevolgd, waaronder die

het welzijn wordt bevorderd. NLP kan niet genezen;

marktwerking, kan

bij Leslie Cameron Bandler waarbij de psychologische

kan het wel ziekten voorkomen? “Het kan zeker helpen

nog veel meer pro-

structuur van emoties een belangrijke rol speelt. Met

kwalen te voorkomen,” antwoordt Brouwer. “Denk aan

fiteren van NLP.

die kennis kan ik mensen helpen hun kernvraag ofte-

hart- en vaatziekten die vaak veroorzaakt worden door

Bijvoorbeeld op het

wel ‘virtual question’ te vinden. Bij het IEP geef ik in

stress. NLP helpt je te relativeren en zaken in een

gebied van het wel-

de practitionersopleiding een keuzeworkshop hierover.

ander perspectief te zien. Dat werkt stressverlagend.

zijn van ouderen,

Ik ben nog steeds enthousiast over de fantastische

Helaas is het niet zo dat NLP-ers dus gevrijwaard zijn

waarvoor Brouwer

mogelijkheden die NLP ons biedt. Vooral dat we de

van stressgerelateerde ziektes. Er zijn ook lichamelijke

een initiatief ontwik-

keuze hebben om op een andere manier naar dingen

factoren. Maar als je zo gezond mogelijk leeft en je

kelt.

te kijken.”

wordt toch ziek, wil dat niet zeggen dat je dus een

invloed heeft op de

Yoka Brouwer (foto: Henk van Kooten)

mislukking bent. Je hebt je verantwoordelijkheid genoHet verband tussen mentale en fysieke gezondheid

weten. Omdat ik er toch mee moest werken, vond ik

Keuze in perspectief

men om zo gezond mogelijk te leven. NLP kan je hel-

heeft Yoka Brouwer altijd al geïntrigeerd. Niet verba-

dat ik me er dan maar in moest verdiepen. Anders zou

Dat laatste is volgens Brouwer ook precies de belang-

pen balans te brengen tussen lichamelijke en geestelij-

zingwekkend als je bedenkt dat zij is afgestudeerd in

ik mijn kostbare energie alleen maar verspillen. Door

rijkste toegevoegde waarde van NLP voor gezondheid.

ke gezondheid. Bijvoorbeeld door te besluiten iets niet

psychologie en holistisch therapeute is. Toch is zij

een bezoek aan een oogarts tijdens de periode dat ik

“NLP is geen wondermiddel waarmee je ziektes kunt

begonnen als computerprogrammeur, een heel andere

met de methode werkte, ben ik ervan overtuigd

genezen, maar het kan je wel helpen je situatie anders

tak van sport. Hoe heeft Brouwer de overstap naar

geraakt dat het toch werkte. Hij constateerde dat mijn

te bekijken. Dat is goed voor je welzijn en heeft dus

gezondheid gemaakt?

ogen beter geworden waren terwijl dat in mijn omstan-

indirect zeker een belangrijk, positief effect op gezond-

digheden ‘eigenlijk helemaal niet mogelijk was’. Toen

heid”, legt Brouwer uit. “Het is natuurlijk wel zo dat als

“Op het eerste gezicht lijkt het misschien raar, omdat

besloot ik er echt werk van te maken en heb de

mensen negatieve overtuigingen hebben over ziektes

computers het etiket dragen van ‘technisch’ en ‘exact’.

methode vanuit de VS naar Nederland gehaald.”

en gezondheid, ze een ziekte anders zullen beleven.

Ze hebben ook niets te maken met menselijk invoe-

Mensen die boos zijn en zich verzetten tegen hun ziek-

lingsvermogen, essentieel als we het over gezondheid

Dat was in 1973. In 1979 introduceerde zij vervolgens

te, die God of de buitenwereld de schuld geven, blijven

hebben. Maar het zijn wel machines die beperkt wor-

toegepaste kinesiologie voor professionals, die

slachtoffer en richten al hun energie op wat ze niet

den door de mens. Ze kunnen nog zo slim zijn, als ze

gemachtigd zijn diagnoses te stellen. Touch for Health

meer kunnen. Ik kan me voorstellen dat als je ziek

niet goed worden geprogrammeerd of bediend, werken

is voor iedereen toegankelijk, het meer omvattende

bent je wellicht denkt: ‘dat is makkelijk praten.’ Het is

ze niet. En NLP is een prachtige manier om de mens te

toegepaste kinesiologie in die tijd niet.

echter wel zo dat jij alleen verantwoordelijk bent voor

optimaliseren! Ook een soort programmeren… Toch

hoe je met je ziekte omgaat en je je kunt afvragen

begon de overstap naar gezondheidszorg niet met NLP,

Klik met NLP

waarom je deze ziekte hebt. Ik heb dat van dichtbij

maar met Touch for Health. Het was overigens geen

Hoe kwam Brouwer in aanraking met NLP? “In mijn

meegemaakt met mijn man Dick. Hij is overleden aan

overstap maar een geleidelijke ontwikkeling. In mijn

praktijk gaven mensen aan dat ze door met mij te pra-

kanker. Toen hij de diagnose te horen kreeg, werd hem

werk als computerprogrammeur kwam ik namelijk in

ten zich beter gingen voelen. Toen ik in de VS was bij

verteld dat hij nog maar vier weken te leven zou heb-

aanraking met Touch for Health. Dat is een methode

een conferentie over Touch for Health, was er een

ben. Stel je voor! Dat was heel moeilijk, maar hij heeft

waarbij je door middel van spiertesten blokkades in het

workshop over NLP. Ik dacht onmiddellijk: ‘dit is iets

besloten nog zo veel mogelijk uit de tijd te halen die

menselijke energiesysteem kan opheffen zodat de

voor mij, dit is een goede aanvulling. Hier moet ik

hem restte. Voor de mensen die niet zo denken, is dat

natuurlijke genezende energie weer op gang komt.

meer van weten!’. Eenmaal terug in Nederland ben ik

vaak moeilijk te begrijpen. Zo vroeg een zuster in het

Eerst vond ik het nonsens en wilde ik er niets van

gaan zoeken, maar in die tijd – we hebben het dan

ziekenhuis hem eens hoe het met hem ging. Waarop

20

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

21

thema: NLP & Gezondheid

ik heb ervaren dat het wel effect heeft. Er zijn nu een-

na ontslag of hun pensioen in een gat vallen. Dat ze

Energiebron

maal dingen die wel werken en die we nog niet kunnen

dan mislukt zouden zijn of niet meer nuttig voor de

Brouwer is een sprankelende, enthousiaste persoonlijk-

verklaren. Zo dachten we twintig, dertig jaren geleden

maatschappij, is een saboterende overtuiging waar je

heid die enorm energiek is, ondanks dat zij niet meer

ook dat meridianen onzin waren. Totdat we elektrische

met NLP prima aan kunt werken. NLP kan ouderen hel-

piepjong is. Waar haalt zij toch die energie vandaan?

velden op het lichaam konden meten. Verschillende

pen hun volledige identiteit te ontwikkelen. Wederom

“Nou, ook ik merk dat ik niet meer met vier uur slaap

plekken gaven andere vibraties, als je die punten met

gaat het erom mensen ervan bewust te maken dat ze

per nacht toekom hoor, maar vijf uur. Tja… je wordt

elkaar verbindt, juist, dan heb je de meridianen! In

de keuze hebben om anders met dingen om te gaan.

iets ouder hè. Ik leef zo gezond mogelijk maar eet ook

1978, de tijd dat ik met Touch for Health begon, von-

Daarom wil ik een netwerk opzetten waarin ouderen

wel eens een gebakje, ik ontzeg me niet alles. NLP

den doktoren het ook maar onzin dat vitamine E goed

elkaar kunnen activeren en helpen. Het netwerk kan

helpt mij met moeilijke kwesties om te gaan en kritisch

zou zijn voor het hart. Twintig jaar later kwamen ze

zich ook actief opstellen naar anderen dan ouderen om

naar mijn overtuigingen te kijken, dat scheelt veel

erachter dat het wel degelijk zo was. Als het nog niet

de schat aan ervaring in te kunnen zetten. Dat kan

negatieve energie. Als ik ergens mee zit, kijk ik naar

wetenschappelijk bewezen is, wil het nog niet zeggen

heel concreet zijn: een oudere die bijvoorbeeld veel

mijn virtual question, mijn missie: heb ik hier genoeg

dat het niet werkt. Verder vind ik: baat het niet, dan

van zijn stad weet, kan zijn kennis inzetten door toe-

van geleerd? Als het antwoord nee is, nou, dan moet ik

schaadt het niet. Ik herinner me nog een interview met

risten te begeleiden of andere geïnteresseerden infor-

dus doorleren. Is het antwoord ja, dan is het tijd de

mij voor de radio uit die tijd. De interviewer had niets

matie te geven. Zo iemand ervaart dan dat hij nog

ervaring en kennis door te geven aan anderen. Alles

op met alternatieve methoden en stelde dat het pro-

zeker nuttig is en dat is heel belangrijk voor zijn wel-

wat ik tegenkom, hoe moeilijk ook, maakt mij uiteinde-

bleem was dat wij veel te veel tijd namen voor patiën-

zijn. Internet kan bij dit netwerk goed worden ingezet.

lijk een betere persoonlijkheid. Ik geloof absoluut dat

ten! In de holistische aanpak zetten wij alle lichamelij-

Ik ben bezig nog meer ideeën te ontwikkelen om

als ik de beste Yoka ben die ik kan zijn, ik dan in over-

ke en geestelijke aspecten op een rijtje en evalueren

speels met verandering van overtuigingen bij ouderen

eenstemming ben met het universum en mijn ervaring

meer te doen of te eten. Als je dat niet lukt, kan NLP

alle mogelijkheden. De patiënt ervaart inderdaad dat er

om te gaan. Biodanza kan bijvoorbeeld een rol gaan

en energie kan aanboren om anderen verder te hel-

je helpen te onderzoeken welke belemmerende over-

naar hem wordt geluisterd en er tijd voor hem wordt

spelen. Je gaat er nog zeker meer van horen!”

pen.”

tuigingen hier een rol spelen.”

genomen in plaats van dat hij een medisch geval is. Alleen dat al heeft een positief effect. Tijd nemen om

Brouwer is behalve trainer ook auteur. Ze schreef met

er echt te zijn voor iemand, wat is daar fout aan?”

Dick het boek ‘het ABC van NLP’ en in 1996 verscheen het boek ‘NLP en gezondheid’. Was dit een reactie op

Ouderennetwerk

twee boeken van Robert Dilts uit 1990, te weten

In deze tijd van marktwerking in de gezondheidszorg is

‘Change in belief systems with NLP’ en ‘Belief; path-

dat nou juist wat er nogal eens bij in schiet. Effectief

ways to health & well being’, over het werken met

zijn betekent tegenwoordig zo min mogelijk tijd inves-

overtuigingen en de relatie ervan met gezondheid?

teren, want tijd is geld. Is marktwerking in dit licht

“Nee, die boeken waren niet de aanleiding hoewel ik

voor NLP en gezondheid dan een kans of een bedrei-

door workshops van Dilts op dat gebied wel ben geïn-

ging? “Juist een kans!”, antwoordt Brouwer stellig.

spireerd voor mijn eigen workshops. Overigens heb ik

“NLP is weliswaar een investering in jezelf die even tijd

toestemming van Dilts om hier workshops NLP &

vergt, maar het levert veel welzijn op. Uiteindelijk zal

gezondheid te geven. Omdat ik zulke positieve reacties

het voor de gezondheidszorg alleen maar positief zijn

op mijn workshops kreeg, heeft uitgeverij Ankh

als mensen meer hun eigen verantwoordelijkheid dur-

Hermes mij benaderd om op basis van mijn workshops

ven en kunnen nemen hoe om te gaan met hun

en mijn eigen ervaringen met NLP en gezondheid een

gezondheid. Er liggen juist enorme kansen voor NLP en

boek te schrijven, dat heb ik gedaan.”

gezondheid. Denk in dit kader bijvoorbeeld aan het

Yoka Brouwer is psychologe, holistisch therapeut en NLP-trainer bij het IEP en is voornemens om zelfstandig Virtual Questions workshops te gaan geven. contact en info: [email protected] www.iepdoc.nl

Tekst: Bianca Minkman, freelance journalist Minkman Journalistieke Producties, Enschede contact: [email protected]

welzijn van ouderen. Dat houdt me enorm bezig. Ik

Geen bewijs, dus werkt niet?

ben zelf ook al wat ouder (67) maar ga echt niet ach-

Is de visie van Brouwer op gezondheid en de rol van

ter de geraniums zitten! Ja, als je daar voor kiest, dan

NLP in de loop der tijd op basis van ervaringen mis-

is daar niks mis mee. Maar als je denkt dat er geen

schien nog veranderd? “Nee, in mijn werk ben ik juist

andere optie is, omdat je als oudere voor de maat-

bevestigd in mijn overtuiging dat je zelf verantwoorde-

schappij toch geen nut meer hebt, dan ben ik het daar

lijk bent voor hoe je met je ziekte omgaat en dat NLP

hartgrondig mee oneens. Senioren kunnen juist nog

je daarbij kan helpen. NLP is overigens niet het enige

heel veel betekenen voor de maatschappij juist omdat

middel, zo werk ik ook met Bachbloesems en andere

zij niet zo veel meer moeten, zij kunnen ervaring en

bloesemtherapieën. Of dat niet zweverig is in vergelij-

een rustpunt bieden. Ouderen kunnen zich actiever

king met het rationelere NLP? Ha, je hebt volkomen

opstellen naar de maatschappij en elkaar, dat zal hun

gelijk!,” lacht Brouwer. “Maar ja, het werkt wel bij

eigen welzijn bevorderen. Tegenwoordig verbinden veel

bepaalde dingen. Het kan ondersteuning bieden. Ook al

mensen hun identiteit met hun werk. Maar is je werk:

kunnen we de werking niet wetenschappelijk verklaren,

wat je doet of wie je bent? Je ziet dan dat veel mensen

22

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

23

thema: NLP & Gezondheid

Anita Pardijs en John Martinus

Het onbewuste en gezondheid Luisteren naar de signalen van je lichaam Ineens zijn daar rsi-klachten, krijg je last van een

Twee vragen die vaak al veel licht op de achterliggende

Wat verklap je met je uitspraken?

knie, heb je ernstige keelpijn, hoor je dat je gal-

oorzaak werpen, zijn: ‘Wat kan ik door het ziek zijn nu

Let op de taal die je gebruikt. Je vertelt er vaak meer

stenen hebt, burn-out verschijnselen, de ziekte

niet meer doen?’ en ‘Wat moet of mag ik door het ziek

mee dan je denkt als je zegt dat je de buik ergens van

van Pfeiffer, een hartritmestoornis. Je kunt op

zijn nu wel doen?’

vol hebt, dat het als een steen op je maag ligt, dat jij

verschillende manieren kijken naar deze klachten.

je gal komt spuwen, dat je uit je vel knapt van woede,

Een van de manieren is ze te beschouwen als

Wat is de boodschap?

dat je er strontziek van bent, dat je iets op je lever

boodschap van je onbewuste. Werken met het

Door met je aandacht naar binnen te gaan, door

hebt of dat het zwaar op je schouders drukt.

onbewuste is een essentieel onderdeel van NLP.

gewoon even stil te zijn of met behulp van meditatie of

Dit artikel gaat over de rol van je onbewuste in

zelfhypnose, kun je onderzoeken wat de positieve

Hoe je het ook kunt bekijken

ziek zijn en hoe NLP je kan helpen.

intentie van de klacht is. Wat wil je onbewuste je ver-

Niets heeft betekenis behalve de betekenis die jij er

tellen? Bijvoorbeeld bij moeheid; werk je eenvoudigweg

aan geeft. Er zijn boeiende boeken geschreven over de

Je onbewuste wil het beste voor je, we zeggen wel

te hard of ben je met dingen bezig die negatieve ener-

betekenis van ziekten, zoals ‘De zin van Ziek zijn’ van

eens ‘het is je beste vriend’. In NLP leer je dat je onbe-

gie vragen? Luister en ga als het ware in gesprek met

Dethlefsen en Dahlke en ‘De sleutel tot zelfbevrijding’

wuste zorg draagt voor je emoties, voor je herinnerin-

de klacht. Hoe past de vermoeidheid, de rsi, de rug-

van Beerlandt.

gen, voor je lijf en dat het boven alles streeft naar een-

pijn, … nu in je leven? Je kunt kijken wat er de afgelo-

Inspirerend op dit gebied zijn bijvoorbeeld ook de boe-

heid; naar heel zijn. Ziekte kun je zien als niet-heel

pen tijd gebeurd is en er mogelijk mee te maken heeft;

ken van Deepak Chopra, Louise Hay, Joseph Murphy en

zijn. Dit uit zich vervolgens in het lichaam als een

wat heb je wel en wat heb je niet gedaan? Wat laat je

Brandon Bays. Deze boeken kunnen een handige hulp-

klacht, zoals bijvoorbeeld rugpijn, een allergie of hoofd-

mogelijk onderbelicht, welk deel van jezelf laat je niet

bron zijn bij het interpreteren van je klachten. Ze dra-

Emotioneel

pijn. Je zou het ook feedback kunnen noemen van je

zien? Wat wil je liever niet doen dat mogelijk juist wel

gen vele betekenisherkaderingen aan die inzicht geven

Heeft je ziek zijn te maken met verdriet, boosheid,

onbewuste. Door werkelijk te kijken en te luisteren

een oplossing is? Welke emoties spelen er, wat uit je

in de boodschappen van je onbewuste. Bijvoorbeeld:

angst, schuldgevoel, …? Als je ontdekt dat je klacht

naar de lichamelijke klacht en het te interpreteren, kun

wel en wat uit je niet?

Als je niet af en toe figuurlijk je gal spuwt en je boos-

door onverwerkte of niet-geuite emoties komt, ga er

je de weg ontdekken om weer heel te worden.

In NLP leer je dat je onbewuste onverwerkte negatieve

heid uit, kun je verbitterd raken en raakt de boosheid

dan mee aan de slag. Je kunt je negatieve emoties,

emoties onderdrukt om jezelf te beschermen en ze pre-

versteend in het lichaam. Uiteindelijk kan het lichaam

trauma’s en oude patronen loslaten met behulp van

Stap 1: Luisteren en interpreteren

senteert als het tijd is om ze te verwerken en ze los te

letterlijk gal gaan spuwen en galstenen aanmaken.

werken op de tijdlijn of visual squash. Kijk ook welke

De eerste stap is het luisteren naar de signalen van je

laten. Is er een emotie waar je nu aandacht aan hebt

Een stijve nek kan een uiting zijn van iets waar je

hulpbronnen je juist goed kunt gebruiken, maak er

lichaam. Kunnen luisteren vraagt om acceptatie van de

te geven? Een aandoening of pijn kan ook een signaal

halsstarrig aan vasthoudt door angst of onzekerheid en

contact mee en integreer ze, bijvoorbeeld met

klacht die er nu is, in plaats van het wegdrukken of er

zijn dat het tijd is om een oud patroon los te laten, om

waar je niet voor wilt buigen.

hypnosetechnieken.

boos over zijn. Het vraagt ook dat je aan de kant van

te vergeven, om afscheid te nemen of om een ander

Ben je bereid breder om je heen te kijken en flexibeler

de oorzaak staat en open staat voor het antwoord.

pad in te slaan.

te zijn?

Mentaal We weten dat lichaam en geest elkaar beïnvloeden. Je

Stap 2: Reageren en veranderen

gedachten en je zelfbeeld zijn van grote invloed op je

Lampje

Als je zicht hebt op de boodschap van je onbewuste,

lichaam en hoe je met je lichaam omgaat, heeft effect

Als er in het dashboard van je auto een controlelampje brandt, weet je dat

vraag jezelf dan af hoe je met de achterliggende oor-

op je geest. Een meisje dat over de ommekeer in haar

er iets mis is. Je weet ook dat je zo snel mogelijk moet stoppen. Als je zelf

zaak van je klacht hebt om te gaan. Daarbij kun je

anorexiaperiode vertelde, verwoordde het als volgt: ‘Ik

niet handig bent met auto’s zul je naar de garage gaan. Stel nu dat de

aandacht geven aan het zowel fysiek, emotioneel,

dacht als mijn geest mijn lichaam ziek kan maken, dan

monteur alleen het controlelampje weghaalt en zegt: ‘Zo, dat lampje brandt

mentaal als spiritueel niveau. En dat kan natuurlijk

kan het mij ook beter maken.’ Beperkende overtuigin-

niet meer, u kunt weer verder’. ‘Ja hallo, zo kan ik het ook, nu is het pro-

prima naast het opvolgen van je doktersadvies, naast

gen en waarden kun je aanpakken met submodalitei-

bleem natuurlijk nog niet opgelost’, zul je zeggen. Op deze manier kun je

medicijnen of naast een operatie.

ten, met herkaderen, met tijdlijntechnieken en met

ook naar ziek zijn kijken. Een lichamelijke klacht, pijn en ongemak zijn con-

24

visual squash. Creëer gezonde overtuigingen.

trolelampjes die gaan branden. Het heeft geen zin om er boos op te worden

Fysiek

of ze te negeren. Als je er te lang mee doorloopt gaan er mogelijk meer

Wat voel je dat je lichaam nodig heeft? Heb je behoef-

Pas je taalgebruik van binnen en van buiten aan. Je

lampjes branden. Ze zijn er om je aandacht te richten op een achterliggend

te aan meer beweging of juist meer rust, is het tijd om

onbewuste kan geen ontkenning vasthouden en alles

probleem en onbewust weet je waar het over gaat.

andere voeding te eten, heb je medicatie nodig of een

waar jij je tegen verzet wordt groter. Dus wees voor-

bepaalde lichamelijke behandeling?

zichtig met bijvoorbeeld ‘ik wil niet ziek zijn, ik ben de

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

25

thema: NLP & Gezondheid

Lucas Derks Benut ook je kennis van modelleren. Hoe gaan anderen met ziekte om en wat zijn hun overtuigingen, hun waarden en strategieën? Er zijn inspirerende voorbeelden, in het groot en in het klein, van mensen die zichzelf hebben kunnen helen door de reis naar binnen te maken. Een bekend voorbeeld is Brandon Bays die haar ervaringen heeft beschreven in het boek ‘De helende reis’.

Is de cliënt, de therapeut of de methode doorslaggevend?

NLP: effectieve placebotechniek

NLP biedt veel manieren om anders met ziekte om te gaan, gebruik ze. Wees dankbaar naar je lichaam en je

Een uitspraak van een dankbare cliënt: ‘Na die

onbewuste. Je kunt er op vertrouwen!

sessie met jou, heb ik duidelijk veel meer zelfvertrouwen in mijn werk en ook de conflicten met mijn vrouw komen niet meer voor.’ Wat doet een dergelijk overduidelijk succes met jou als NLP-er? Ben je blij voor die meneer? Bewijst het jouw genialiteit? Is het de superieure technologie van NLP of is het misschien gewoon het placebo- effect? Sociale wetenschappers, met in de jaren zestig de Britse psycholoog Eysenck voorop, stellen dat psychotherapie haar resultaten dankt aan o.a. placebo-effecten (het effect van positieve verwachtingen, niet syno-

pijn in mijn buik zat, ….’ en met negatieve gedachten

niem met ‘nep’ dus). Voor veel mensen betekent dat

over anderen en de wereld om je heen: je onbewuste

ondubbelzinnig, dat psychotherapeuten charlatans zijn.

neemt alles persoonlijk op. Je gedachten en woorden

Maar de therapeuten (en de coaches) lijden daar niet

inderdaad niet de technieken, maar de positieve ver-

zijn voeding voor het lichaam. Wees positief, lief en

onder; sterker nog, er komt alleen maar meer vraag

wachtingen die de therapeut oproept, die voor resulta-

voedend voor jezelf en voor je lijf. Wees dankbaar voor

naar hun diensten.

ten zorgen. Battino baseert zich op effectonderzoek,

je lichaam en de signalen die het je geeft. Uiteindelijk

In het jaar 1999 baarden de psychologen Hubble,

zoals dat van de klinisch psycholoog Bruce Wampold.

communiceer je altijd met jezelf!

Duncan en Miller opzien met hun analyse hiervan. Zij

Ook baseert hij zich op het boek van Duncan, Miller en

onderscheidden vier factoren die het effect van psycho-

Sparks The Heroic Cliënt: ‘Als een cliënt zijn problemen

Spiritueel

therapie bepalen:

oplost in psychotherapie, dan komt dat voor rekening

Ziek zijn geeft ook de mogelijkheid tot spirituele groei.

1

Veranderingen die buiten de therapie plaatsvinden

van de cliënt en niet door wat de therapeut doet. In de

(bepalen 40% van het effect),

psychotherapie is de cliënt de held!’ De cliënt wordt

De therapeutische relatie (bepaalt 30% van het

echter alleen de held als hij positieve verwachtingen

effect)

van de therapie heeft, aldus Battino. Hij geeft aan hoe

Placebo-effect en de verwachting (bepalen 15%

de hulpverlener doelgericht een kader van positieve

van het effect)

verwachtingen kan scheppen.

Het kan je helpen nader tot jezelf te komen en het kan je inzichten geven die je meer innerlijke vrede bren-

2

gen. Bekijk je ziek zijn en de klachten ook in dit licht. Hoe past het in je groeiproces en het levenspad dat je

3

bewandelt? Soms zegt iemand dat hij een heel ander mens is geworden door zijn ziekte; zachter, echter of

4

meer zichzelf. Of dat de ziekte een keerpunt was in zijn

Therapeutische technieken en methoden (bepalen 15% van het effect)

Voor een NLP-er is het creëren van een positief ver-

leven, dat het inzicht heeft gegeven om een andere

Zij menen dat de eigen inbreng van de cliënt buiten de

wachtingskader net zo goed een techniek als rapport

weg in te slaan en dat hij nu weet wat werkelijk

therapiesessies om cruciaal is. Daarnaast is ook de

maken een techniek is om de therapeutische relatie

belangrijk voor hem is.

therapeutische relatie van grote invloed op het eindre-

productief mee te houden. Als het gaat om de letterlij-

sultaat. Placebo-effecten en de gebruikte technieken –

ke stappen om verwachtingen te creëren, dan toont

dat waar therapeuten het altijd over hebben – zijn

Battino zich een eclecticus en verwijst hij naar NLP,

minder belangrijk. De vraag is dus: Maken we ons als

Ericksoniaanse hypnotherapie, Solution Focused thera-

NLP-ers druk om niks, met al onze technieken? Maakt

py en Kopp’s Metaphoric Therapy. Een andere vraag die

het in wezen niet uit wat we doen?

hij in Expectations beantwoordt, is: als het vooral de

Stap 3: Blijf open staan en kijken Met het werkelijk luisteren naar je onbewuste en de signalen van je lijf, kies je niet voor een quick fix methode; het is een doorlopend proces. Als klachten zich weer aandienen, weet dan dat het tijd is om er

Anita Pardijs en John Martinus werken beiden als NLP-trainer en personal coach binnen hun instituut ITAN NLP opleidingen. Ze geven NLP-opleidingen in Groningen, Zwolle en Amersfoort.

opnieuw aandacht aan te geven. Mogelijk op een andere laag dan je al hebt gekeken. Blijf open staan, wees

info en contact auteurs:

flexibel en blijf aan de kant van de oorzaak.

26

www.itan.nl

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

verwachtingen zijn die het werk doen, wat voor nuttigs

Positief verwachtingskader

kan je dan nog meer doen in een therapiesessie om de

In zijn boek Expectation, schrijft de Amerikaanse psy-

rest van de tijd te vullen als de verwachtingen al goed

chotherapeut Rubin Battino het als volgt: Het zijn

zijn?

N L P

&

G e z o n d h e i d

27

thema: NLP & Gezondheid

Misverstand

Het placebo-effect wordt ook in de somatische gezond-

de cliënt activeert en hem motiveert deze te gebruiken

Naar mijn mening berust het onderscheid tussen tech-

heidszorg vaak fout geïnterpreteerd. Bij het placebo-

– en er is alle reden om daarvan uit te gaan – dan

Hubble, M.A., Duncan, B.L. en Miller, S.D., 1999, The Heart

nieken enerzijds en de overige genoemde beïnvloeden-

effect gaat het niet om een exotisch fenomeen, maar

kunnen we terecht stellen, dat het een technologie is

& Soul of Change; What works in Therapy.

de factoren in psychotherapie anderzijds op een mis-

om de normale manier waarop mensen genezen.

waarmee placebo-effecten opgeroepen worden. Of

verstand. Dat wat die onderzoekers de therapeutische

Wanneer een orthopedisch chirurg bijvoorbeeld een

zoals Milton Erickson het zei: Psychotherapie werkt

American Psychological Association, Washington, DC

relatie, de hulpbronnen van de cliënt en diens zelf-

gebroken been zet, dan helpt dat niets als het eigen

door de creatieve hulpbronnen van de cliënt te active-

Battino, R.,2006 Expectation; The Very Brief Therapy

Book. Crown House, Carmarthen, UK.

Literatuur:

werkzaamheid noemen, worden

regeneratieve vermogen van zijn

ren.

immers ook door de therapeut beïn-

patiënt niks doet. Want dan blijft

Wanneer een NLP-er dit beseft, zal hij automatisch het

vloed. Om veranderingen buiten de

het, een goed gezet, maar nog

positieve verwachtingskader ondersteunen en verster-

Derks, L.A.C., Hollander, J. 1996, Essenties van NLP.

therapie te realiseren (extra-thera-

steeds gebroken been. Maar zo’n

ken. Maar wat hij óók zal doen is de negatieve ver-

Servire, Utrecht.

been geneest meestal vanzelf, ook

wachtingen (Nocebo-effect: wanneer iemand denkt dat

zonder chirurg, alleen soms schots

hij ziek is (of wordt), dan maakt zijn brein dat meestal

Duncan, B.L., Miller, S.D. en Sparks, J.A. 2004, The Heroic

en scheef.

net zo goed waar als wanneer hij denkt te gaan gene-

Client; A revolutionary way to improve effectiveness trough

In de psychotherapie relativeert

zen) bij zijn gesprekspartners ontkrachten.

client-directed, outcome-informed therapy. San Francisco:

peutic change), kun je bijvoorbeeld uitdagende huiswerkopdrachten meegeven. Van tevoren kun je cliënten hun doelstellingen laten formuleren, e-coaching laten doen, vragenlijsten laten invullen die tot zelfre-

Positieve verwachting cruciaal voor resultaat therapie

men het belang van de andere fac-

Jossey-Bass

toren, naast de specifieke technie-

De werkzaamheid van NLP-technieken is diep verweven

ken, het (medische) model van aan

met het placebo-effect. Immers, de NLP-er gaat ervan

Wampold, B.E. 2001, The great psychotherapy debate;

de ene kant een indicatiestelling en

uit dat de cliënt reeds over de hulpbronnen beschikt

Models, methods and findings. Mahwah, NJ: Lauwrence

aan de andere een therapiekeuze.

om zijn probleem op te lossen. Deze basisaanname

Erlbaum Associates.

Of met andere woorden, als de the-

impliceert een positieve verwachting bij de coach die

rapeutische relatie, de verwachtin-

hij of zij als het goed is automatisch op zijn cliënt

gen en de motivatie van de cliënt

overdraagt.

goed zijn, dan kan een goede cliënt

Battino schrijft dat, ook al weet hij wel dat zijn cliënten

Er zijn wel specifieke therapeutische

ook met de foute techniek zijn pro-

soms terugkomen, zijn eigen verwachting bij elke ses-

technieken, zoals in NLP Change

blemen oplossen. Maar met wèl een

sie is: ‘Dit… is de laatste sessie die je nodig hebt!’.

personal history, die alleen maar

goede techniek, echter zònder ‘rap-

flexie voeren, of ze hun levensverhaal laten opschrijven. De therapeutische relatie is afhankelijk van de ‘rapport’-technieken van de therapeut. Kortom, er is dus eigenlijk niets wat buiten de methode of de techniek valt.

effect hebben als ze met rapport en in een positief ver-

port’, positieve verwachting en zelfredzaamheid,

wachtingskader worden uitgevoerd, met een cliënt die

gebeurt er niets.

er thuis ook nog werk van maakt.

Placebo-nocebo Jaap Hollander en ik besteedden in ons boek Essenties van NLP (1996) twee hoofdstukken aan dit thema, onder de titels Placebo-effecten en Nocebo-effecten. We willen hiermee een praktische vertaling geven aan het besef, dat een hulpverlener het probleemoplossend vermogen van zijn cliënt kan activeren en deactiveren. De vraag is: Wat is het gedrag waarmee een NLP-er iemand kan motiveren om zijn eigen boontjes te doppen? Het NLP onderwijs is sterk gericht op de overigens fantastische - technieken: we leren logische niveaus, kerntransformatie enzovoort. Daarbij moeten we bedenken dat juist die technische kant – met ‘rapport’, kaderen, huiswerkopdrachten, doelen stellen daarbij inbegrepen – de kracht van NLP is. Mensen die stellen dat NLP te technisch is, hebben er weinig van begrepen en kunnen beter iets anders gaan doen. Want het gaat er in NLP juist om, ‘vage dingen’ –zoals het scheppen van een positief verwachtingskader– realiseerbaar,

Lucas Derks is sociaal psycholoog, hypnotherapeut en NLP-Master/Trainer en auteur. Hij is een van de Nederlandse pioniers op het gebied van NLP. In 1984 schreef hij het boek ‘Geheime Psychologie’, waarin de integratie van NLP binnen de sociale wetenschappen centraal staat. Samen met Jaap Hollander (IEP) schreef hij de standaardwerken ‘NLP in Nederland’ (1990) en ‘Essenties van NLP’ (1996). In 2000 publiceerde hij een boek over het Sociale Panorama dat inmiddels in meerdere talen is verschenen.

overdraagbaar en zintuiglijk toetsbaar te maken. meer informatie en contact:

Latente vermogens activeren

www.sociaalpanorama.nl

Als NLP werkt doordat het de latente vermogens van

28

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

[email protected]

N L P

&

G e z o n d h e i d

Lucas Derks

29

thema: NLP & Gezondheid

Kees Dullemond

Mindfulness timmert aan de weg Doen… om simpelweg te Zijn Maar liefst 800 psychotherapeu-

De derde edele waarheid is dat er een weg uit dit lij-

ten kwamen erop af: een semi-

den is. Deze waarheid is controversiëler dan je op het

Belangrijkste ingrediënten van mindfulness

nar eind juni aan de Vrije

eerste gezicht zou denken. Velen hebben de overtui-

De belangrijkste ingrediënten van mindfulness zijn

Universiteit Amsterdam over

ging dat de beëindiging van het lijden onmogelijk is.

acceptatie, zijn in het hier en nu en waardebewustzijn.

mindfulness. En dat terwijl de

“Het leven is niet compleet als er geen lijden meer zou

spreker, Jon Kabat Zinn, er vijf

zijn. Zonder dalen geen pieken, wat een saaiheid.”

Acceptatie

jaar geleden nog geen volle

Alsof je schoenen draagt, die twee maten te klein zijn

Verstorende emoties ontstaan doordat het kunstmatige

zalen mee trok, integendeel.

omdat het zo fijn is om ze na een lange wandeling uit

Zelfbeeld niet wil of kan aanvaarden wat zich op dit

Sinds deze Amerikaanse micro-

te trekken. Of vinden we eigenlijk dat wij het geluk

moment aandient. We keuren de ervaring af, we ver-

bioloog, zo’n dertig jaar geleden

niet verdienen (een onderzoekje waard)? Of is het cal-

oordelen het en kunnen alleen reactief en automatisch

begon met het geven van mind-

vinisme: dienen we God door te lijden?

vanuit onze emoties reageren op wat zich aandient.

fulness trainingen in het

De vierde edele waarheid is de waarheid van het acht-

Dat betekent vaak dat we ons vooral richten op het

Massachusetts Medical Centre in

voudige pad. Dat is de aanwijzing over de ontsnap-

object van onze emotie. We projecteren onze emotie

de VS is de belangstelling voor

pingsroute uit dit lijden, waarin mindfulness een

vooral naar buiten. Dit is een manier van het Zelfbeeld

mindfulness flink toegenomen.

belangrijke plaats inneemt.

om zijn afgescheidenheid te bevestigen.

De effectiviteit als het gaat om

De plek van onderzoek is de emotie zelf.

stressreductie en de behandeling

Als er lijden is, is er ook geluk. In tegenstelling tot

Als we echt ja kunnen zeggen tegen de ervaring, kun-

van depressies is dan ook bewe-

vreugde en plezier is geluk geen emotionele toestand

nen we ernaar kijken en de emotie zien als een pro-

zen. Wat kan mindfulness toe-

die een reactie is op (gedachten over) de buitenwereld,

duct van onze geest, meer niet. Door de ervaring te

voegen aan NLP?

maar een staat van zijn die het gevolg is van persoon-

accepteren, hoeven we ook niet in te grijpen.

lijke ontwikkeling. Het is een gekozen respons op de binnen- en buitenwereld in plaats van een reactie.

Zijn in het hier en nu

De letterlijke vertaling van ’to be mindful’ is aandach-

ne omstandigheid. Het is meer dan vreugde of plezier.

Verantwoordelijkheid in plaats van reactiviteit.

Je kunt alleen maar mindful zijn vanuit het Hier en Nu.

tig zijn of gewaar zijn. Mindfulness betekent: voluit

Dieper, echter en meer dan een ‘goed gevoel’.

Reactiviteit zorgt ervoor dat je je emoties projecteert

Op het moment dat je je zorgen gaat maken over de

op de buitenwereld en op jezelf met alle destructieve

toekomst of spijt gaat hebben over het verleden start

gevolgen van dien. Geluk is ultieme vrijheid.

het lijden. Lijden heeft zijn wortels in de tijd. Het

levend, in ieder moment gewaar zijn van de ervaring, accepterend en zonder oordeel, waarbij wij ons niet

Lijden en geluk

identificeren met die ervaring. Op zich is dat niets

Mindfulness heeft zijn wortels in het boeddhisme.

nieuws; Eckhart Tolle bijvoorbeeld heeft in zijn boek

Daarom eerst een korte beschrijving van de vier edele

Zelfbeeld

pijn, mijn schuld. Het Zelfbeeld bezit ook je toekomst,

‘De kracht van het NU’ acceptatie en leven in het hier

waarheden, de kern van het boeddhisme.

In het boeddhisme spreekt men van verstorende emo-

bepaalt het slagen of niet-slagen.

en nu zeer goed beschreven. Een absolute aanrader

De eerste edele waarheid is de waarheid van het lij-

ties. Deze komen voort uit een neiging van de geest

Het zijn mijn verlangens en mijn

om te lezen! Mindfulness is echter ook een methode,

den. De simpele vaststelling dat er lijden is, bewustzijn

om zichzelf te zien als een onafhankelijk, afgescheiden

verwachtingen. Wanneer

waarin meditatie een belangrijke plaats inneemt als het

van het lijden. Dit lijkt een open deur maar als NLP-er

‘Zelf’: het Zelfbeeld. Dit Zelfbeeld hecht zich als een

resultaat van die methode. Mindfulness heeft zeer

weten we hoe lastig het is om een problem-state goed

magneet aan gedachten, gevoelens en ervaringen

gerichte interventies en oefeningen die je in contact

helder te krijgen. De eerste stap naar verandering is

zodat dit Zelfbeeld groter en belangrijker wordt. Mijn

brengen met ‘zijn’. Geen overbodige luxe, want dikwijls

de onderkenning van het lijden.

gedachten, mijn gevoelens en mijn ervaringen en

leven we in een soort trance: we draaien op de ‘auto-

De t w e e d e edele waarheid is de oorzaak van het lij-

belevingen. Emoties zorgen ervoor dat ons ‘Model

matische piloot’ onze programma’s af, reageren op

den. Deze oorzaak is onze fundamentele onwetendheid

of the World’ intact blijft. Eén van de belangrijk-

prikkels of vanuit onze emoties. Toch kennen we alle-

over de werkelijkheid. In NLP-termen zouden we zeg-

ste lessen die we kunnen leren uit het boeddhis-

maal de momenten waarin we mindful zijn. Dat zijn

gen dat we de kaart en het gebied met elkaar verwar-

me is de illusie van dit Zelf. Het Zelf bestaat niet

momenten waarop we volledig in up-time zijn en ons-

ren, of dat we de oppervlakte- en dieptestructuur voor

als onafhankelijke ding. Bandler en Grinder zei-

zelf vergeten. Luisteren naar mooie muziek, kijken

de referentiestructuur houden. De kern van die onwe-

den al dat als je het niet in een kruiwagen kunt

naar een mooie zonsondergang, een goeie vrijpartij.

tendheid is ons idee dat we een onafhankelijke Ik

stoppen, het een proces is. Het Zelf is een voort-

Deze belevingen kunnen ons in contact brengen met

bezitten. Dat we vanuit dat Ik de binnenwereld en de

durend proces van constructie, voornamelijk van-

een geluksbeleving, die eigenlijk losstaat van die exter-

buitenwereld in bedwang moeten en kunnen houden.

uit vergelijkingen met de buitenwereld.

30

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

Zelfbeeld bezit je verleden. Het is mijn verleden, mijn

N L P

&

G e z o n d h e i d

31

thema: NLP & Gezondheid

je het Zelfbeeld uit het oog verliest verdwijnt de tijd.

Registreer wat er nu gebeurt, de gedachten of gevoe-

NLP heeft in die zin het gevaar in zich je te leren je

Elkaar versterken

Wanneer je in het Hier en Nu bent, vervaagt het

lens die je hebt of wat je via je zintuigen waarneemt.

systematisch van het geluk af te keren. De illusie van

Mindfulness en NLP kunnen hand in hand een belang-

Zelfbeeld.

Interpreteer niet, oordeel niet, neem alleen waar. Wees

Ik, Mij en Mijn is een onderbelicht metaprogramma.

rijke bijdrage leveren aan gezondheid, welzijn en

gewaar.

Wat is dat Ik dan dat denkt, voelt en doet. Het Zelf is

geluk. Zij hebben dat afzonderlijk al voldoende aange-

een proces, een snijpunt van allerlei processen zelfs,

toond. De resultaten van NLP zijn u bekend; die van

Waardenbewustzijn Waardenbewustzijn houdt in dat je

Benoemen

en geen vaste onafhankelijke en afgescheiden entiteit.

mindfulness wellicht niet.

je bewust bent van waar je gewoon-

Benoem wat je ervaart. Gedachte,

Voor je Zelfbeeld is dat een onverdraaglijke gedachte

De resultaten van mindfulness zijn baanbrekend te

lijk voor vlucht en wat je probeert

warmte, jeuk aan je neus, geluid,

en het zal zich daar met hand en tand tegen verzetten.

noemen en betreffen een afname van diverse lichame-

gedachte, glimlach, staan, stappen,

Het zal alles doen om zichzelf te bevestigen, zich in het

lijk en geestelijke klachten. Van vermindering van

zitten, stoel etcetera.

centrum van de belangstelling te plaatsen, zich zo

angstklachten, verminderde kans op terugkeer van

Benoem het niet als: ik denk, ik

belangrijk mogelijk te laten zijn. Als het niet door de

depressies, een verbeterde afweer, minder stress, min-

voel, mijn gedachte of mijn gevoel.

bevestiging door de buitenwereld is, dan is het wel

der vermoeidheid en slapeloosheid, meer ontspanning,

Dit heet defuseren, het loskoppelen

door verstorende emoties en gepieker.

kortom meer kwaliteit van leven. Er is zelfs vastgesteld

na te streven. Mindfulness gaat over het (voor een deel) toelaten van wat je vanuit angst wilt vermijden en het loslaten van wat je dwangmatig nastreeft. Je kiest ervoor te functioneren vanuit je hoogste waarden, bijvoorbeeld liefde en mededogen.

Mindfulness: hoe doe je dat? Je kunt ‘mindful’ zijn door onthecht te observeren, je ervaringen te

NLP heeft het gevaar in zich je te leren je systematisch van het geluk af te keren

van het Zelf van de ervaring. Met

dat het een gunstige invloed heeft op het terugdringen

andere woorden, het loslaten van de

Van doen naar zijn

van psoriasis.

identificatie met de ervaring. Je

Jon Kabat Zinn noemt het een overgang van ‘human-

In de psychotherapie is mindfulness inmiddels ook

bent de ervaring niet, er is een

doings’ naar human-beings. Meer contact met ons

bekend. Een combinatie van cognitieve gedragstherapie

ervaring. Het is een verschijnsel van

Zelfzijn vergroot ons vermogen om echt in contact te

en mindfulness wordt wel ‘Derde Generatie

voorbijgaande aard.

zijn, zonder van alles te moeten doen. Het Zijn is ook

Psychotherapie’ genoemd. Mindfulness is daarbij vooral

een plek van toevlucht, het oog in de orkaan waar je

een ‘niet-talige’ aanvulling. Mindfulness en NLP tesa-

benoemen en de ervaring volledig

Participeren

door te oefenen altijd toegang toe hebt, zelfs in de

men, elkaar ondersteunend en bekrachtigend, bieden

durven te beleven.

Volledig de ervaring ingaan zonder

meest lastige momenten van je leven.

ons nog zoveel meer mogelijkheden. Een ijzersterk

Onthecht observeren

de aandacht op het Zelf te richten

koppel dat ons helpt om wakker te worden en om ons

met een hoge mate van aanwezig-

bewustzijn te ontwikkelen. En… om meer liefde en

heid en lef. Ga de verbinding met ‘de ander’ aan in

mededogen te manifesteren. Mooi, toch?

contact met dit gewaarzijn en in contact met zich steeds versterkende core-states zoals liefde en mededogen.

Kees Dullemond is praktiserend boeddhist, Master-practitioner NLP, Transpersoonlijke coach/counselor en eigenaar en trainer van trainings- en coachingsbureau Duír Consult.

Nut mindfulness voor NLP-ers In NLP krijgen we alle tools in handen om anders te leren denken, voelen en doen en daarmee een ‘betere’ wereld te scheppen. Het risico hiervan is dat we onze

contact auteur:

neiging tot controle voeden. Eén van de meest diepge-

[email protected]

wortelde misverstanden is het idee dat we gelukkig

www.duirconsult.nl

zullen zijn als we alles krijgen wat we willen. Leren krijgen wat je wilt, is een tussenstap in persoonlijke ontwikkeling en bewustwording waar je weer aan voorbij zult moeten gaan. Hierin blijven hangen, is een gevaarlijke valkuil. Geluk is een zijnstoestand en niet iets wat je kunt verwerven.

Wakker worden! Iemand vroeg eens aan de Boeddha: 'Bent U God?' Boeddha antwoordde: 'Nee, ik ben geen God' 'Als U geen God bent, wat bent U dan wel? 'Boeddha zei: 'Ik ben wakker'

We leggen in NLP zoveel nadruk op ons denken, voelen

32

en doen dat we ze onwillekeurig een belangrijkere

NLP kan je helpen met het krijgen wat je wilt, maar

plaats in ons leven geven dan ze verdienen. Het Zijn

kan je ook helpen in contact te komen met je hoogste

dreigt naar de achtergrond te verdwijnen. Gedachten

waarden en op een ecologische en effectieve manier

en gevoelens heb je en door meer en meer nadruk te

met het hier en nu. NLP kan je ondersteunen met het

leggen op dat wat je hebt, maakt dat je je er onwille-

loslaten van identificaties die je kleiner houden dan je

keurig meer mee identificeert. Het zijn mijn gedachten

werkelijk bent.

en mijn gevoelens. Zeker als ik ze ge-upgrade heb met

Denk aan de logische niveaus van Dilts. Alles onder de

NLP! En als je je gevoelens en gedachten wilt verande-

streep ben je niet maar heb je en zal je ook weer

ren omdat je ze niet accepteert zoals ze zijn, accepteer

kwijtraken, hoe je het ook wendt of keert. Oefen alvast

je jezelf niet zoals je bent.

maar in loslaten!

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

Kees Dullemond

33

thema: NLP & Gezondheid

Cathelijne Wildervanck

De Los-op methode

weg bij dat gevoel van ontspannen en vrij. Dus toch nog een andere insteek kiezen. Mijn ervaring is namelijk dat als je vraag echt ‘raak’ is, de cliënt als vanzelf met zijn aandacht bij de waarneming blijft. Coach: Dat gevoel in je buik, is dat alleen een

ADHD-centrum Zuid-Holland bewandelt volgens

Beeldspraak

sommigen een hele nieuwe weg. En toch: ons

In de praktijk van het ADHD-centrum merken we nogal

verhaal is absoluut niet nieuw. Het verhaal is

eens dat mensen datgene wat ze als probleem ervaren

namelijk: als je gelooft dat iets niet kan, zul je

(onbewust) als een metafoor opgeslagen hebben.

zeker gelijk krijgen. Als je gelooft dat iets wél

Neem bijvoorbeeld de man die bij ons kwam met de

kan, is er een gerede kans dat je gelijk krijgt. Wij

klacht: ‘het is zo’n kermis in mijn hoofd’. Of een colle-

zijn gestart met de overtuiging dat aan ADHD wel

ga die zei dat zijn hoofd aanvoelde als een ontplofte

een antwoord op te vinden. Nu zijn we

iets te doen valt, dit in tegenstelling tot de opvat-

confettifabriek. Zo zijn er ook mensen die een knoop in

‘echt’ begonnen, na enige tijd). Dat ziet

ting van de reguliere wetenschap. De resultaten

hun buik hebben, iets voelen drukken op hun schou-

eruit als een korset, zo eentje met van die

zijn, ik zou bijna zeggen uiteraard, veelbelovend.

ders of er geen gat meer in zien. Vanuit de NLP-

We hebben inmiddels zo onze eigen recepten van

gedachte zou je dan bijvoorbeeld aan de hand van dri-

Coach: Wat zou je met dat korset willen doen?

werken ontwikkeld. Gebaseerd op NLP en op

vers kunnen sleutelen aan de submodaliteiten. En zo

Cliënt: Een schaar pakken en doorknippen

andere methodieken. Zo is ook de methode ont-

hebben we vaak voor elk type probleem een bepaalde

Coach: Ga je gang

wikkeld die we als werknaam “de Los-op metho-

oefening. En merk je ook wel eens dat bijvoorbeeld het

Cliënt staart ongeveer een minuut en begint dan te

de” hebben meegegeven en die hierna uiteen

fobiemodel nét niet zo krachtig werkt als je zou hopen?

lachen: het lukt niet!

gezet wordt.

Of dat een six-step-reframing in wat meer dan die 6

Coach: Als iets er al zolang zit kan ik me voorstel-

gevoel of heb je daar ook een beeld bij? Cliënt: Dat is alleen een gevoel, ik heb daar geen beeld bij Coach: En stel dat je bij dat gevoel een beeld zou hebben: wat zou dat dan zijn? Cliënt: (gaat duidelijk even naar binnen om hier

touwtjes aan de achterkant.

stappen beland? Hoe zou het zijn als je wél binnen de

len dat het even tijd vraagt

grenzen van een model kunt werken maar niet de

Cliënt gaat ongevraagd weer ‘verder’ en na weer

The menu is not the meal

muren daarvan hoeft te ervaren bij het vinden van een

een minuut: zo, het is doorgeknipt.

Natuurlijk is in bovenstaande veel NLP te herkennen.

oplossing? Hoe zou het zijn, als je uitgaat van de

Coach: Waar is het nu?

Vaak vullen we aan met systemisch werk en trauma-

gedachte dat de manier waarop iemand zijn probleem

Cliënt: Het ligt op de grond.

werk, en ook oplossingsgericht werken/milton-taal

weergeeft ook de sleutel tot de oplossing geeft? Hoe

Coach: En hoe voelt het nu in je buik?

krijgt een belangrijke plek. En wat is dan de reden dat

zou het zijn als je door nóg dichter bij het ontwerp van

Cliënt: Ik krijg lucht! Er is ineens ruimte en al het

dit in elk geval in onze ervaring zoveel krachtiger werkt

het probleem te blijven, het nog sneller en blijvender

vet mag weer lekker lubberen! Dit voelt

dan met bestaande NLP-modellen?

kan oplossen?

echt super lekker! (dit is ook zeer duidelijk

Mijn verklaring is dat bovenstaand werk veel directer

te zien aan de hand van fysiologie, ademha-

aansluit bij en werkt met het niveau van dieptestruc-

ling, etc.)

tuur zoals door Chomsky omschreven. Cliënten laten

Een voorbeeld uit de praktijk In een sessie met een jonge vrouw kwam de wens

vaak ook blijken dat ze het gevoel hebben dat ik ze zo

naar voren ‘iets’ te doen als het gaat om haar studiep-

Cliënt komt uit zichzelf weer terug met haar aandacht

goed begrijp terwijl ik vaak geen flauw benul heb waar

roblemen. Ze is zeer gemotiveerd als het gaat om sta-

in de ruimte (up-time). Ik vraag haar of we nog iets

ze mee bezig zijn. Ik denk dan bijvoorbeeld aan een

ges en praktijkopdrachten en zodra ze met de studie-

moeten doen met haar studievraag. Ze geeft aan dat

cliënt die het zo lastig vond om prikkels te filteren. Ik

boeken aan de slag gaat, gaat het ‘mis’.

ze vindt van niet en dat het gewoon even tijd nodig

vroeg haar waar prikkels binnenkomen en toen gaf ze

heeft dat alles in haar buik zich reorganiseert.

aan dat dat in haar rechteroor was. Ik vroeg hoe ze

Na enige tijd praten voel ik me toch geroepen een

daar informatie filterde en ze gaf aan dat er een deur

vorm van future-pace te doen. Ik vraag haar zich voor

zat. Op de vraag of dat is hoe ze het wilde, gaf ze aan

te stellen dat ze gaat studeren en vraag haar wat ze

dat het handiger was dat het een draaideur zou zijn en

samentrekt en spant. Ik krijg een gevoel

ziet. Aan haar fysiologie (kalibreren) is duidelijk dat er

riep daarna dat een kantelraam natuurlijk nog beter

van spanning in mijn buik en krijg geen

nu wél een prettig beeld ontstaat. Ik vraag ernaar in

was. Ze keek me aan met een triomfantelijke blik alsof

lucht meer.

structuur: is het kleur of zwart/wit, is het dichtbij of

dat voor mij ook vanzelfsprekend zou zijn!

Coach: Wat is het eerste dat je doet of voelt als je gaat beginnen met studeren? Cliënt: Dan is het alsof alles in mijn lichaam

Cliënt wil nog veel meer vertellen en begint te

ver weg etcetea. Uit al haar reacties blijkt dat de sub-

‘ratelen’ en gaat snel weg bij dat onplezierige

modaliteiten prettig zijn.

gevoel. Logisch! Ik ga over naar de volgende ‘zet’. Coach: En hoe zou je je voelen als dat er niet meer zou zijn? Cliënt: O heerlijk, dan zou ik me ontspannen voelen. Vrij! Cliënt begint weer van alles te vertellen en gaat

34

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

Veel therapieën gaan er vanuit dat je enig begrip zult moeten hebben van de dieptestructuur wil je goed met

Toch heb ik nog even de vraag gesteld: als dit beeld,

de cliënt kunnen werken. Bij de helende reis is er een

dat al zo prettig is, op een of andere manier nóg

moment dat je door het probleem heen moet vallen.

krachtiger zou kunnen zijn zodat het nog meer voor je

Een metafoor die voor mij niet werkte en waarbij ik me

werkt, wat zou je er dan nog aan veranderen of toe-

afvroeg of ik ooit eerder een probleem had opgelost

voegen? Antwoord: niets, het is goed zo!

door er ‘doorheen’ te gaan. Wat te doen als jij er ach-

N L P

&

G e z o n d h e i d

35

thema: NLP & Gezondheid

terlangs wil, onderdoor of het gewoon weg kunt bla-

Het recept

nog wat meer nodig is. Ook hier hoef je vaak geen

zen? Ik merkte dat de voorgeschreven beeldspraak

Vanuit de aanpak in ons dagelijkse werk is er een stra-

suggesties aan te dragen, de cliënt voelt het zelf

voor mij in elk geval niet werkte en vast voor meer

mien ontstaan dat in een aantal stappen te omschrij-

wel. Soms heeft het even tijd nodig.

ook mensen niet. Ik bedacht me dat dit wel eens de

ven valt. Natuurlijk is dit recept niet de enige weg naar

Ons advies is om niet na te praten, want dat trekt

reden zou kunnen zijn dat vrijwel elke methodiek aan-

Rome en ‘slechts’ een instrument. Wie een messenset

het veranderproces weer naar het cognitieve.

hangers heeft en ook mensen die er ‘niets’ mee kun-

koopt is nog geen sterkok. Wel levert dit een instru-

Of zoals Einstein zei: “een probleem wordt per

nen. Helende reis, voice dialoque, sociaal panorama,

ment op dat prachtig geïntegreerd kan worden in

definitie opgelost met een andere manier van

TA, archetypen van Jung, innerlijk kind: het zijn alle-

andere benaderingen en soorten van therapie en kern-

denken dan de manier waarmee het probleem

maal abstracties die de cliënt weer terug zal moeten

achtig verandering kan creëren.

gecreëerd is.”

vertalen naar zijn ‘gebied’. Zelfs als NLP-er zijn we nogal eens geneigd voor de cliënt te bepalen wat goed

Hoe nieuw is nieuw

1. Wat is het op te lossen probleem?

voor hem of haar is. Wij bepalen wat iemands ‘drivers’

Vraag de cliënt het probleem/de ongewenste emo-

Wie een kookboek schrijft, ontdekt niet de aardappel!

zijn en hoe de cliënt dus het probleem (letterlijk!) klei-

tie te definiëren. Dat kan doorgaans snel en in

Hooguit ontdek je exotische en minder bekende groen-

ner kan maken, verder weg kan zetten of lichter kan

maximaal één zin. Of het van belang is om door te

ten. Ons recept is gebaseerd op veel bekende en som-

zien. En hoe zou het zijn als je er

vragen zodat je bij het wérkelijke

mige wat minder bekende stromingen en theorieën.

vanuit gaat dat dat helemaal niet

probleem komt, kun je natuurlijk op

Het is een mix van alles wat we in de loop der jaren

nodig is? Als iemand zegt: ‘ik zit

basis van andere modellen en eer-

opgepikt hebben. NLP speelt daarbij een belangrijke

dere ervaring beoordelen. Het doet

rol, en dan vooral omdat je als NLP-er gewend bent om

overigens niet ter zake of je het pro-

processen te begeleiden vanuit rapport, met het oog

bleem begrijpt, immers alles wat de

op structuren van communicatie in plaats van inhoud

cliënt je vertelt is op niveau van

en met de vaardigheid tot kalibreren wat er bij de

oppervlaktestructuur en dus niet het

cliënt gebeurd. Inhoudelijk vinden we in onze aanpak

om verbaas ik me over wat in het paradigma van veel

niveau waarmee je wilt werken.

ook systemisch werk, Solution Focused Brief Therapy,

mensen ‘niet kan’. Immers wat bijvoorbeeld een eeuw

clean language en somatic experience terug. De kracht

geleden als wetenschappelijke waarheid gold, is nu

2. Op zoek naar de

van de methode zit onder meer in:

veelal achterhaald. En andersom dacht men vroeger

dieptestructuur

1.

van veel dat het niet mogelijk was, terwijl dat nu de

enorm op slot’, is dat voor ons voldoende om dan te vragen ‘en is dat hoe je het zou willen"? Zo nee: wat zou je er mee willen doen’? De cliënt kan vervolgens zelf het proceswerk doen en je sluit nog meer aan bij iemands voorkeurmanier om situaties en emoties aan zichzelf weer

probleemweergave is de sleutel tot de oplossing

te geven. Werk dit blijvend zou je je kunnen

je doorloopt een continu proces van tientallen ‘Test

Vraag aan de cliënt: dat probleem of

Operate Test Exit’-trajecten. Je kunt dus heel snel

normaalste zaak van de wereld is. Denk aan het

die emotie, heb je daar een beeld bij

bijstellen als een ingang voor een cliënt ‘niet

bestaan van bacteriën, de wereld die echt niet plat

werkt’.

bleek te zijn, communicatie via een draadje of de

afvragen? Wat zo mooi is om te zien, is dat bij het ver-

of een bepaald gevoel in je lichaam? Dat is ALTIJD

anderen van het beeld er lichamelijk vaak heel veel

het geval. Als dat in eerste instantie niet het geval

gebeurd. Kennelijk vindt er op een diepe laag zo’n

is kun je de cliënt er naartoe leiden met bijvoor-

cliënt en begeleidt alleen het proces. Je hebt veel

meer hygiëne. De kans is groot dat datgene waarvan

krachtige herkadering plaats. Het laten verdwijnen van

beeld vragen uit het oplossingsgericht werken of

minder te maken met keuze van voor-gedefinieerde

we nu zeggen dat het niet kan, over honderd jaar boe-

een snelkookpan, het doorknippen van het korset of

vanuit traumawerk voorbereiden dat de cliënt weer

technieken en kunt daardoor nog veel vloeiender

renwijsheid is. Mijn persoonlijke missie is om de gren-

het afbreken van een kermis laat heel veel dat daar

meer in staat is contact te maken zijn eigen waar-

volgen en leiden.

zen steeds verder op te rekken als het gaat om gees-

mee verbonden was óók verdwijnen. Was ik in het

neming. Blijf vooral uit de inhoud, een beschrijving

begin nog verbaasd dat het zoveel effect had, nu sta ik

is voldoende. Zoals Bandler zegt: “the menu is not

iedereen alle hulpbronnen al in zich heeft, zelfs als

tieve ervaring met ‘ziektes’ als ADHD, ADD, depressie,

er absoluut niet meer van te kijken. En blijkbaar weet

the meal”.

het gaat om het proces om weer met (de visuele

borderline, etc. We zetten ook stappen op het pad van

weergave van) die hulpbronnen in contact te

datgene dat als nog meer somatisch beschouwd wordt

komen.

bijvoorbeeld RSI, migraine, rugklachten en auto-

het lichaam heel goed wanneer het écht goed is opgeruimd.

3. Wat zou je anders willen?

2. je laat zowel structuur als inhoud voor 100% bij de

3. vergaande integratie van de vooronderstelling dat

kraamvrouwenkoorts die te voorkomen zou zijn door

telijke en lichamelijke gezondheid. We hebben nu posi-

Als de cliënt het beeld of het gevoel omschreven

Als begeleider neem je dan de rol om te faciliteren dat

immuunziekten.

heeft, vraag dan of dat is zoals hij/zij het wil. Het

een cliënt er ook daadwerkelijk ‘bij’ kan en dat het pro-

Ongetwijfeld heeft dat wat Deepak Chopra beschrijft

antwoord is vrijwel altijd: “NEE, dit is niet zoals ik

ces oplossingsgericht blijft. Met name dat laatste

als kwantumgenezing ook een structuur. Wat mij

het wil”. Vervolgens kun je vragen: Hoe wil je het

maakt dat instrumenten vanuit NLP, Systemisch werk,

betreft gaan we die structuur snel doorgronden!

dan wel/wat zou je er aan willen doen?

SFBT en somatic experience voor ons van groot belang

Elke gedachte die opkomt is goed. Vaak wil de

zijn.

cliënt het beeld/gevoel weg hebben of veranderen zodanig dat het wél functioneel is. Dan antwoord ik

Gezondheid

meestal: ga je gang. Soms gaat iemand dan aan

Vaak komen mensen bij ons centrum als ze al een heel

de slag en vaak vinden mensen dat zo gek dat ze

lang traject achter de rug hebben. Niet altijd is het

wat hulpvragen nodig hebben.

leuk om dan te horen dat verandering vaak snel gere-

Cathelijne Wildervank, Master Practitioner, is mede-oprichter van het ADHD-centrum Zuid-Holland. Het centrum biedt individuele begeleiding, maar ook opleidingen voor ADHD-ers, ouders en professionals.

aliseerd kan worden. Als NLP-ers weten we allemaal 4. Afsluiten

hoe snel verandering kan gaan, zeker als je de juiste

Je kunt de cliënt vragen of het goed is zo of dat er

36

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

chunck(grootte) te pakken hebt. Misschien juist daar-

N L P

&

G e z o n d h e i d

voor meer info: www.adhd-zh.nl contact auteur: [email protected]

37

thema: NLP & Gezondheid

Gil Olaerts

NLP en Gezondheid Onze gezondheid is een kostbaar bezit.

Ook homeopathie, reiki, neuraaltherapie en anderen

richten op een ontsnapping aan de leeuw. Voor het

Regelmatig hoor je mensen zeggen: “Oud worden

zijn geneeswijzen die gebaseerd zijn op het genezen

gegrom ging alle aandacht naar het overwinnen van de

is niets, zolang we maar gezond blijven”. Voor

van een verstoring in het energetisch evenwicht van de

bacteriën. Je was niet in staat om overeind te komen.

veel mensen hangt hun leven van hun gezond-

mens.

Het gegrom geeft je de energie om vuur te maken of

heid af en laat ons eerlijk zijn; het leven is een-

Hierbij kun je de mens in een vereenvoudigd model

in je auto te geraken en weg te vluchten of om gelijk

voudiger met een goede gezondheid.

zien als: componenten van gevoelens, denken en

welke andere oplossing te verzinnen. Het zal je lichaam

Lichamelijke pijn of letsel halen bij de meeste

lichaam. Deze drie variabelen of aspecten weerspiege-

niets opleveren als je nu verder je energie steekt in

van ons hun mentale kracht, zelfvertrouwen en

len het mens-zijn van dat ogenblik en staan niet lineair

het overwinnen van de bacteriën als de leeuw je kan

veerkracht naar beneden. In dit artikel lees je dat

tegenover elkaar ook al lijkt het soms dat het ene de

oppeuzelen. Het lichaam stopt dus de strijd tegen de

NLP een uitstekend hulpmiddel is om inzicht te

oorzaak is en het andere het gevolg. Ze functioneren

bacteriën en mobiliseert energie om de confrontatie

krijgen in de onderliggende structuur van onze

eerder als een “holon”. Holons zijn op zich staande

met de leeuw te kunnen vermijden.

ziekte-symptomen en om onze gezondheid te

gehelen die met elkaar verbonden zijn en een uitdruk-

optimaliseren.

king zijn van een mens. (Een holon is een Griekse uitdrukking voor iets dat tegelijkertijd een geheel en een

Ziekte; een verstoring van energievelden?

Symptomen en NLP vooronderstellingen

onderdeel is.) Elke verandering in één van de holons

Wat geeft nu een verandering in één van de aspecten

verandert het geheel waarvan ze deel uit maken en

van ons mens-zijn?

Elk ziektesymptoom wijst op een verstoring van de

omgekeerd.

Zoals we in NLP cursus gezien hebben, wordt elk

persoonlijke energievelden.

gedrag bewust of onbewust gestuurd en kan je lichamelijke symptomen van ziekte vergelijken met een

energievelden die door en/of rond ons fysieke lichaam

Ziekte en gezondheid als externe manifestatie en gedrag

stromen. Elke ziekte of symptoom zou te maken heb-

We kunnen een incongruentie tussen het gezegde en

1

ben met een teveel en/of te weinig aan energie op

de bijhorende gevoelens van iemand herkennen via

intentie: Stel dat elk symptoom, elke ziekte eigen-

specifieke punten op ons lichaam. Deze zijn gerela-

‘minimal cues’. Dit zijn kleine, zintuiglijk waarneemba-

lijk een positieve intentie heeft t.o.v. je totaliteit, je

teerd met het orgaan dat de oorzaak zou zijn van het

re, fysieke veranderingen van die persoon. Zo kun je

symptoom.

de ziektesymptomen beschouwen als de externe mani-

Via acupunctuur zijn wij ons bewust geworden van de

gedrag. Aan de basis van elk gedrag ligt een positieve

mens-zijn. 2

Mensen maken de beste keuze die ze op dat ogen-

festatie of de fysieke uitdrukking van de bewuste en/of

blik hebben: het onderbewuste maakt een voor

onbewuste interne processen van de mens. Ofwel het

hem beste keuze van dat ogenblik. Het herkent

concreet worden van een abstract bewust en/of onbe-

enkel de ziekte als middel om aan de intentie te

wust denken. Dit is, in NLP-termen, het ‘complex equivalence’ van een criterium; het zintuiglijk specifieke

voldoen. 3

De wereldkaart is niet de wereld: Het onderbewus-

equivalent van een persoonlijke waarde.

te handelt vanuit zijn eigen model van de wereld,

hun doelstellingen te bereiken: Het onderbewuste

Het fysieke niveau van de mens is dus een weergave

opgebouwd uit vroegere ervaringen, gedachten en

heeft alle middelen om zijn positieve intentie te

van zijn denken en/of gevoelens en omgekeerd.

patronen. De gedachten, ideeën, overtuigingen die de persoon heeft meegekregen vanuit de omgeving

De betekenis van je communicatie is het effect dat

Stel dat een mens beschikt over 100% energie. Als één

en ervaringen vanuit zijn kinderjaren, of zelfs uit

je bereikt, onafhankelijk van je intentie: De ziekte

van de aspecten van het “menselijk zijn” extra energie

vorige levens kunnen de keuze bepalen.

is het effect dat het onderbewuste bereikt en is

nodig heeft, gaat dit ten koste van de andere aspec-

Vergeet niet dat ook baby’s met een verleden ter

ten. Zo kan een mens zich moe en uitgeput voelen

wereld komen. Steeds meer komt de wetenschap

door het vele piekeren of door lichamelijke letsels.

tot de ontdekking dat er een energetische over-

we ze bedoeld hebben: het onderbewustzijn heeft

Bijvoorbeeld; je ligt in een tent in de Afrikaanse savan-

dracht is van informatie die in de cellen wordt

de flexibiliteit om het doel te bereiken, zo kan

ne en je hebt een zware bacteriële infectie met hevige

opgeslagen.

depressie tot kanker leiden en huiduitslag tot

Falen bestaat niet, er is alleen feedback: Een

astma, indien de boodschap van de symptomen

symptoom of ziekte is een leerpunt.

niet begrepen wordt, verandert het onderbewuste

Mensen hebben de hulpbronnen; de middelen om

zijn koers.

diaree als gevolg. Je hoort het krachtige gebrul van

4

een leeuw buiten je tent. Op dat ogenblik nemen de hersenen de beslissing om de overblijvende energie te

38

verwezenlijken. 6

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

5

N L P

&

G e z o n d h e i d

onafhankelijk van zijn intentie. 7

Kracht is de kunst om resultaten te bereiken zoals

39

thema: NLP & Gezondheid

Ook op kortere termijn kan een gedrag een vast

Enkele voorbeelden:

•

Een migraine die zich op gedragsniveau bevond

vrouw hier niet klaar voor te zijn. Het roken was

om te ontsnappen aan huiselijke klusjes. Dit

verdween door een ‘six step’. Deze vrouw kreeg

het enige middel om zich terug te trekken uit het

gedrag zal zich later, bij de volwassene manifeste-

steeds migraine als ze de situatie niet meer onder

kantoor waar haar man en haar ouders steeds in

ren, meestal onbewust, indien hij/zij verplicht voelt

controle had. Het creatieve deel

conflict lagen. Het bedrijf was van

taken te volbrengen waar hij niet achter staat.

bracht drie nieuwe gedragingen

haar ouders en zij en haar man

Ik weet dat velen nu zullen zeggen dat migraine

naar haar bewustzijn: meditatie,

werkten in dit bedrijf. Ze stikte als

erfelijk is. De nieuwe wetenschap ontdekt steeds

naar de vogels luisteren en gaan

meer dat ons denken en onze gedachtegang het

wandelen. Bij de eerste nieuwe

DNA in de cel kan veranderen. Met name de ont-

zware confrontatie met haar

dekking dat er een omzetting plaatsvindt in het

zoon ging ze spontaan naar bui-

RNA DNA onder invloed van langdurige voedingspa-

ten om te wandelen en begon te

tronen en/of gemoedstoestanden op de chemica-

luisteren naar de vogels. Ze ver-

liënhuishouding in de cel. Deze ontdekking in de

telde dat ze moest lachen omdat

microbiologie doorprikt het Darwinisme en opent de

het nacht was en toen hoorde ze

deur naar overerfbaarheid van aangeleerd gedrag.

de uil roepen. “Normaal lig ik

Wie zegt dat het patroon zich niet energetisch in

dagen in bed gekluisterd door

ons celgeheugen heeft vastgezet?

een zware aanval na zo’n een

CAPACITEITEN:

confrontatie, nu heb ik gewoon

Het onderbewuste kan zijn toevlucht zoeken in een

verder gewerkt.”

dat migraine of zware hoofdpijn hem de kans geeft

3

Een vrouw wou van het roken af omwille van een chronische hoest. Na de ecologiecheck bleek de

patroon worden. Het kind kan ondervonden hebben •

NLP om

4 8

onderliggende processen bloot te

Een vrouw met een zwaar astma

leggen

ting in het verleden van een cliënte, beeld op, ook de inwendige letsels die door de verkrachting waren ont-

haar kinderjaren, is na het lopen

staan verdwenen, volgens de verlos-

gepaard kan gaan bij spreken in het openbaar. Die

van de neurologische niveaus

kundige, op miraculeuze wijze.

stress zou de oorzaak van de migraine zijn. Wat

(een oefening op basis van de

maakt dat die stress zo hoog oploopt? Ontstaat de

neurologische niveaus) gaan jog-

stress door twijfel aan de capaciteiten en/of omwil-

gen zonder verstuiver. Daarvoor diende ze tijdens

bij een kankerpatiënt, bleek deze een reis te willen

le van angst om als een gieter af te gaan?

het joggen regelmatig haar medicatie te inhaleren

maken met vrouw, kinderen en kleinkinderen.

CRITERIA:

om te kunnen ademen. Ook de aanvallen bleven Het voordeel van deze oefening is dat de persoon

gezondheid, rond veiligheid en zekerheid. “Je kan

inzicht krijgt over zijn/haar gedrag in een bepaalde

intentie waar te maken.

niet gezond zijn, als je goedkope wijn drinkt.” Het

omgeving en dit vanuit elk neurologisch niveau. Bij

fabeltje dat een vrouw hoofdpijn krijgt als de man

de terugkeer op het omgevingsniveau ervaart de

Symptomen en de (neuro)logische NLP-niveaus

seks wil, kan je ook zien als een vlucht. Het is een

persoon geen enkele noodzaak meer tot het oude

‘away from’ het verstoren van de relatie op het

gedrag en ziet zichzelf in een nieuw meer geschik-

Laat ons als voorbeeld eens “migraine” plaatsen op de

ogenblik dat de man seks wil en de vrouw er niet

ter gedrag.

neurologische niveaus:

aan toe is. IDENTITEIT:

•

•

Bij het maken van een ‘outcome’

Een borstkankerpatiënte is reeds jaren stabiel door

Vanuit de omgeving kan migraine als een patroon

Als de vrouw haar identiteit legt op het gebied van

een criteriumspin op angst voor confrontatie. Het

overgedragen zijn. “Als je teveel koffie drinkt krijg

de perfecte echtgenote, kan migraine helpen op het

vermijden van confrontatie binnen haar relatie had

je migraine” of “van rode wijn krijg je migraine” of

ogenblik dat ze aan haar eigen perfectie niet kan

haar zoveel opgekropte gevoelens bezorgd die haar

“te weinig slaap geeft migraine”. Enzovoorts. Het

voldoen.

juist weghielden van de verlangde harmonie. Deze

MISSIE:

oefening leverde haar een nieuwe attitude in haar

en invloed hebben op de persoon. In de omgeving

Als de zin van het bestaan in vraag gesteld wordt

huwelijk op. Door het aangaan van de voor haar

kan migraine zo vanzelfsprekend zijn dat het

dan kan dit tot lichamelijke symptomen leiden.

noodzakelijke confrontatie van dat ogenblik stopte

abnormaal zou lijken als je het niet had.

40

naar aanleiding van een verkrach-

ten het aan de stress, de spanning die bijvoorbeeld

dwijnen en er andere middelen zijn om de positieve

2

mooie en nuttige NLP-oefening)

verleden dat dateerde vanuit

weg.

6

zetten.

bekwaam te zijn kan leiden tot migraine. Velen wij-

men worden in het eigen waardesysteem rond

zijn overtuigingen die vanuit de omgeving komen

ontvluchten. Hier diende eerst

loste niet alleen het negatieve zelf•

De overtuigingen van de omgeving kunnen opgeno-

5

haar die verstikkende omgeving te

• Een vergevingsproces (een zeer

Er is altijd een andere keuze mogelijk: Dit heeft tot

OMGEVING:

betrokken was. Haar onderbewuste

gewerkt te worden rond grenzen

gevolg dat de symptomen ook steeds kunnen ver-

1

gevoelsmatig bij beide partijen beschermde haar: het roken hielp

migraine aanval als er capaciteiten van de persoon in gedrang komen. De angst om te falen, niet

het ware in een omgeving waar ze

ze de verkankering van haar lichaam.

GEDRAG:

Hetzelfde symptoom kan zijn manifestatie krijgen van-

Kinderen nemen het rolpatroon van de ouders over

uit een ander neurologisch niveau.

Soms kan een simpele oefening de kern raken en de

en als de ouder geplaagd werd met migraine kan

Het is goed om daarmee rekening te houden, het

noodzakelijke verandering in het celgeheugen teweeg

dit patroon/gedrag onbewust zijn overgenomen.

bepaalt namelijk de keuze voor een efficiënte oefening.

brengen. Soms echter is een omweg aangewezen.

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

41

thema: NLP & Gezondheid

Frank Bourke | vertaling redactie INzicht Gezien ze alle werkzaam waren in het familiebedrijf

Conclusie

leek dit voor hem onmogelijk. De familie maakte

Meer dan ooit dienen we in relatie tot de patiënt de

het onmogelijke waar en ze vertrokken voor een

ethische normen van NLP indachtig te blijven. In deze

week op reis. Hij is teruggekomen en werd twee

context vooral:

dagen later in een ziekenhuis opgenomen en bin-

1

Het tonen van respect voor de waardigheid en

2

Nooit bewust veranderingen provoceren of

nen de week was hij dood. Er was medisch gezien geen enkele aanwijzing dat hij op zo korte tijd zou

integriteit van het individu in woord en daad.

NLP-protocol behandeling Post Traumatische Stress Stoornis

sterven. De kanker was in een beginstadium en het

interventies doen die schadelijk zijn voor de

Dit protocol wordt aan de therapeutische

was één van die kankers die zeer traag vooruit

ecologie van het individu.

gemeenschap aangeboden als een hulpmiddel.

Respect hebben voor en belang hechten aan het

Het kan worden ingezet bij elk sterk onplezierig

confidentiële karakter van de relatie met de cliënt.

gevoel dat vrij direct gekoppeld is aan een stimu-

Zorg voor het behoud van de autonomie van het

lus of aan een groep stimuli. Bij PTSS of een

individu, zijn recht op informatie, zijn keuzevrij-

‘fobie’ is er vrijwel altijd sprake van een dergelij-

gaan en veel kans op genezing heeft.

3

De dankbaarheid van zowel patiënt als familie blijft ontzettend groot, omwille van de gemoedsrust, die beide partijen door de begeleiding verkregen heb-

4

ben.

heid, zijn beslissingsrecht en zijn

ke instant koppeling.

Voor deze cliënt ging het niet om

recht op oordeel.

Het protocol is een verdere uitwerking van de

de genezing. Hij had zijn leven

NLP is een uitstekend hulpmiddel

“snelle fobiebehandeling” die door Richard

voltooid en kon voldaan en in har-

om onderliggende processen van

Bandler en John Grinder werd ontwikkeld en voor

symptomen of ziekten bloot te leg-

het eerst gepubliceerd in het boek Frogs into

gen en patiënten mentaal te bege-

Princes* (1979).

leiden in hun ziek zijn en vooral …

Er zijn natuurlijk nog andere manieren om de

hun beter worden.

cliënt te leren hoe hij kan dissociëren. We hopen

monie met zichzelf en zijn geliefden overgaan.

Een outcome op gezondheid

mate van gezondheid:

dat je komt met suggesties die ons helpen deze beschrijving van het proces te verbeteren. Ook

Het zou een valkuil kunnen zijn om ons te focussen op het symptoom of de ziekte. Een ‘outcome’ maken op gezondheid brengt in het ‘obstacle frame’ meestal een essentieel gegeven naar boven. Soms is het bereiken van deze ‘sequitor’ van de ‘present

alternatieve instructies waarvan je gemerkt hebt

weerspiegeling

dat ze werken worden met open armen ontvangen.

van innerlijke

*Nederlandse vertaling: De betovering van de taal: de NLP methode voor gedrags-

state’ belangrijker als ‘outcome’ dan de outcome op gezondheid. Deze ‘sequitor’ is niet noodzakelijk dezelfde

verandering (Uitgeverij De Toorts)

wereld

als de positieve intentie van het ziek-

Vooronderzoek

tegedrag.

Onderzoek in het intakegesprek in welke mate de problematiek van de cliënt een wezenlijke fobische

Om aan de voorwaarden van een

(onmiddellijke geconditioneerde) respons is op een sti-

goede vormgeving van een ‘outcome’ te voldoen dient

mulus die betrekking heeft op de traumatische gebeur-

de cliënt zich bewust te zijn dat de gezondheid een

tenis zelf (in dat geval is het hieronder beschreven

deel is van hemzelf. De verantwoordelijkheid voor de

proces heel effectief). Bepaal ook in hoeverre de bete-

gezondheid wordt veelal buiten de persoon gelegd,

kenis van de gebeurtenis in de grotere context van het

zowel door hem/haarzelf als door de anderen en wordt

leven van de cliënt en/of het zelfgevoel van de cliënt

beschouwd als afhankelijk van vele factoren die buiten de persoonlijke controle liggen. Dit is een belangrijk ‘obstacle frame’ en de ‘outcome’ dient eerst gedownchunkt te worden tot een niveau waar de cliënt kan geloven in zijn mogelijkheden, met andere woorden: tot een deelaspect van de totale ‘outcome’ dat de persoon wèl onder zijn controle ervaart. In deze tijd, waar we steeds meer bewust worden van de kracht van onze gedachten, is onze gezondheid (of

een rol spelen (in dit laatste geval zal onderstaand pro-

Gil Olaerts is o.a. NLP trainer en al ruim 30 jaar werkzaam in de mentale gezondheidssector in Vlaanderen. Ze functioneert vanuit een holistisch denkkader. Als psychologisch counselor met sterke intuïtieve vermogens heeft ze jarenlang haar man bijgestaan in zijn medische praktijk voor alternatieve geneeskunde. Ze verzorgt o.a. workshops zoals ‘NLP en vermagering’, ‘Seksualiteit en spiritualiteit’, ‘Angel workshop’ en ‘Genees jezelf’

42

Als er sprake is van beide, maak dan een duidelijk onderscheid tussen die twee. Leg uit dat het proces heel effectief kan zijn in het eerste geval (met weglating van flashbacks en andere onmiddellijke paniekreacties op de verwijzingen naar/herinneringen aan de traumatische gebeurtenis), maar niet in het tweede geval. Als dit onderscheid goed aan de cliënt wordt uitgelegd, kan deze veel baat hebben bij dit proces. Hij zal beseffen dat het proces waarschijnlijk geen invloed

juist: het gebrek eraan) ook slechts een weerspiegeling van onze innerlijke wereld.

ces zelden helpen).

contact auteur: [email protected]

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

zal hebben op de betekenis in de grotere context.

N L P

&

G e z o n d h e i d

43

thema: NLP & Gezondheid

1. Rapport and framing

2. het identificeert de specifieke stimulus die je voor het verdere proces kunt gebruiken.

Begin met het maken van rapport met de cliënt. Leg uit dat je een visualisatieproces gaat inzetten dat in

5. Anker dissociatie Anker de dissociatie. Observeer de cliënt zijn non-ver-

3. het demonstreert de non-verbale respons van de

bale response. Terwijl je observeert stel je de volgende

het algemeen comfortabel aan zal voelen, maar waar-

cliënt als hij aan de traumata die hij heeft ervaren

vraag: “Nu wil ik mijn hand zachtjes op je bovenarm

bij er minder plezierige momenten zullen voorkomen.

denkt. Als je in een latere fase, na de interventie,

leggen en hem daar laten, om dit gevoel te stabiliseren

Vraag over de reeds ingezette interventies en leg uit

de respons test door dezelfde vraag te stellen dan

en je eraan te herinneren waar je bent, is dat goed?”.

hoe verschillend het proces is dat je zelf gaat inzetten.

verwacht je een veel krachtigere respons te obser-

Leg dan je hand zachtjes op de arm van de cliënt en

Als onderdeel hiervan zal je op een gegeven moment

veren. Deze bevestigt, of ontkracht, dat de inter-

houd die daar.

je hand op de cliënt’s arm leggen, doe dit voor en

ventie succesvol is.

6. Dissociatie film

vraag of dat een probleem voor de cliënt is. Stel de vraag aan de orde of er nog vragen of onrust over dit

3. Break state

proces bij de cliënt aanwezig zijn. Leg uit dat de cliënt

Leidt de aandacht van de cliënt af door een neutrale

dicht en zie een zwart-wit beeld van jezelf voor het

op elk moment in het proces aan kan geven om te wil-

vraag te stellen. Bijvoorbeeld, over hun werk, favoriete

incident, vlak voordat er iets slechts gebeurde”.

len stoppen, vragen kan stellen of een gewenste pauze

eten, etc. Laat de cliënt zo nodig rondlopen of doe iets

“Voordat je iets gaat doen ga ik je eerst een aantal

kan nemen.

anders om de cliënt te laten dissociëren.

instructies geven. Dadelijk ga ik je vragen om naar een

2. Toegang tot probleem en kalibreren

4. Visuele en kinesthetische dissociatie

het ziet overkomen tot het moment na de gebeurtenis,

Kalibreer de cliënt zijn non-verbale gedrag als hij in de

Gebruik één van de hieronder genoemde manieren, of

je oké bent. Als je aan het einde van die film bent

probleemstaat is.

een andere, om tot dissociatie van de emotionele

gekomen, daar waar je ziet dat je oké bent, dan wil ik

Stel vragen als:

gevoelens te komen.

dat je de film stilzet, als een zwart-wit beeld. Houd je

•

“Stel je voor dat je in een bioscoop zit. Je ziet

ogen dicht en knik met je hoofd om mij te laten weten

“Ga terug naar de laatste keer dat je een dergelijke

jezelf in een zwart-wit beeld op het filmscherm in

dat je daar bent aangekomen. Heb je dit begrepen? Zo

reactie had?”

een neutrale omgeving. Je laat je lichaam in de

ja, aan de slag ermee.”

“Wat is daar het slechtste voorbeeld van?”

stoel zitten en gaat naar de projector. Daarvandaan

Let goed op dat de cliënt dit op een comfortabele

Dit dient drie doelen:

zie je jezelf zitten in het midden van de bioscoop,

manier doet. Vraag eventueel hoe dit voor de cliënt

1. het bevestigt dat de cliënt een zeer snelle en

terwijl je naar het zwart-wit beeld op het scherm

was. Herhaal dit, zonodig, net zolang totdat de cliënt

intense emotionele reactie heeft bij de betreffende

zit te kijken. Leg nu je handen op het plexiglas

dit zonder stress kan doen.

stimulus, zowel intern als extern.

scherm van de projector en voel de harde onder-

Als er sprake is van hele grote stress, onderbreek en

grond van het plexiglas dat je scheidt van het

ga terug naar stap 4.

beeld op het filmscherm.”

Andere mogelijkheden om de traumatische gebeurtenis

“Nu wil ik dat je letterlijk een stap naar achter

te down chunken zijn;

doet, stel je voor dat je achter jezelf staat. Leg je

Kijk als eerste stap alleen naar de bovenste helft van

handen op de schouders van dat beeld van jezelf.

de film, kijk daarna naar de onderste helft.

Voel de vorm, de spierspanning in de persoon voor

Kijk als eerste stap naar elke derde seconde van de

je en houd je handen daar”.

film, daarna elke tweede en als derde stap elke eerste

“Ik wil dat je jezelf voorstelt in een grote bioscoop,

seconde van de film. Als de cliënt zonder stress de film

terwijl je op de eerste rij zit, helemaal aan de zij-

heeft bekeken, haal je hand van zijn bovenarm en ga

8. Test

kant. Hierdoor zie je het beeld smal en dun, het

over op stap 7.

Probeer herhaaldelijk de originele traumatische gebeur-

Geef de cliënt de volgende opdrachten: “Doe je ogen

zwart-wit film van het incident te kijken terwijl je jezelf

“Hoe is het voor jou om een flashback te hebben?”

•

•

waar je ziet dat je het allemaal hebt overleefd en dat

geluid is niet goed te horen. Op het scherm zie je

•

44

tenis te bereiken. Gebruik hiervoor vragen als:

jezelf in een neutrale positie. Zie hoe je er vanuit

7. Geassocieerde film omkering

“Hoe is het voor je als je aan de gebeurtenis

deze positie uitziet, hoe smal en klein, en verte-

Stel de cliënt de vraag of hij ooit een film achteruit

denkt?”

kend”.

heeft gezien, of een video heeft teruggespoeld. Vertel

“Vertel me over slechtste moment dat je je zo voel-

“Ik wil een pluk haar aan de achterkant van je

dat je dadelijk hem gaat vragen om in het stilstaande

de?”

hoofd beetpakken. Ik zal er zachtjes aan trekken

beeld op het scherm te stappen en de gebeurtenis in

“Denk nu aan de flashback, hoe is het voor je?”

zodat je hoofd een paar centimeter naar achter

kleur terug te spoelen met hem in de gebeurtenis. Je

“Is er een mogelijkheid om het slechte gevoel terug

gaat, om je te ondersteunen bij dit proces. Is dat

voelt jezelf terug bewegen. Dit terugdraaien doe je

goed voor jou?”. Als de cliënt hiermee akkoord

heel snel. Je doet dit zo snel dat de gebeurtenis mis-

Luister naar de verbale respons van de cliënt, maar

gaat, pak dan een pluk haar aan de achterkant van

schien anderhalf, op zijn hoogst twee seconden duurt,

besteed de meeste aandacht aan de non-verbale

het hoofd beet, vlak bij de nek. Trek zachtjes het

dan ben je weer op het moment vlak voor de gebeur-

respons. Deze zou congruent moeten zijn met de uit-

hoofd van de cliënt recht naar achteren. Let erop

tenis. Is dat duidelijk voor je? Oké, ga je gang.

gesproken woorden. Daarnaast zou er een groot ver-

dat het hoofd niet naar een andere kant zwabbert,

Verzeker je ervan dat de cliënt dit in een snel tempo

schil moeten zijn met de reacties die je in stap 1 hebt

maar echt recht naar achteren gaat.

doet, sluit af met de vraag; “Hoe was dit voor je?”.

geobserveerd.

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

te krijgen?”

45

thema: NLP & Gezondheid

Helen te Vaanholt

9. Follow up Deze fase wordt alleen ingezet als de oorspronkelijke traumatische gebeurtenis ook fysieke gevolgen had. •

• •

Gecorrigeerde film

De PTSS is een ziekteclassificatie die we overgehouden hebben aan

KidsNLP:

de Vietnamoorlog in de 60-er en 70-er jaren. Vietnam veteranen kwa-

Stel je de originele gebeurtenis voor, maar deze

men psychisch ziek naar huis van de gruwelen van de oorlog en de

keer zonder dat je gewond raakt. Stel je bijvoor-

eerdere theorie dat je “eigenlijk” ziek geworden was van een “pre-

beeld voor dat je als stuntman dezelfde gebeurte-

morbide persoonlijkheid” (zeg maar een soort aangeboren psychi-

nis meemaakt.

sche zwakte) werd als oneerlijk ervaren. Dus je kunt getraumatiseerd

Break state

raken van levensbedreigende en gruwelijke gebeurtenissen op latere

Denk aan iets neutraals of plezierigs.

leeftijd en we noemen deze ziekte PTSS als de traumata langer dan 3

Herhaal de film

maanden geleden plaatsvonden en anders een acute stress stoornis.

Tijdlijn op eigen wijze Hij is een geweldig knulletje om te zien en hij

Volwassenen hebben vaak niet eens in de gaten wat er

praat je, heel wijs, de oren van het hoofd. Is

gebeurt. Er zijn kinderen die, onbewust, uit zichzelf zo

bereid om jou altijd te helpen en te troosten. Met

ontzettend veel geven aan anderen. Hen een goed

zijn vijf jaar is hij heel goed bij de pinken en

gevoel geven, ze gelukkig laten zijn. Noch het kind,

blemen vaak bij.

geeft jou een heel fijn gevoel.

noch de omgeving hebben in de gaten wat er gebeurt

Stel vragen als: “Hoe was dit voor jou?”, “Voel je je

Terecht maakt Frank Bourke in zijn NLP protocol onderscheid in het

Zij … is een stuk ouder en is zeer intelligent. Ze

voor en met het kind. Het kind heeft, misschien als

anders nadat je dit hebt gedaan?” Observeer zowel

belevingsaspect van de hulpzoekende. Want veel PTSS symptomen

werkt in een communicatiebedrijf, waar je heel

missie, meegekregen om helend te zijn voor de mede-

de non-verbale response als de verbale. Wat je

kunnen ook het hele leven op z'n kop zetten en daarmee verandert

goed moet beargumenteren waarom en hoe je

mens.

observeert zou krachtiger moeten zijn dan boven-

dan ook de persoonlijkheid, de stijl van leven, het spontane reageren

een bepaalde opdracht doet. Ze steekt in sommi-

genoemde stap 8.

op gebeurtenissen. Angst verlamt en de wens om de angsten kwijt te

ge situaties ver boven haar leidinggevenden en

Gezagsconflict

raken, te elimineren ligt vaak op de voorgrond van de hulpvrager.

collega’s uit. Zij voelt zich echter minder goed,

Dat was ook wat Danny* (5) regelmatig te horen

Toch is het juist om met de klant te durven leren erkennen dat de

vooral onzeker in haar communicatie.

kreeg. Hij was zo lief en hij hielp zo graag.

De overeenkomst? Beiden stellen hun leven in

Ondertussen werd Danny vreselijk overvraagd door zijn

het teken van de ander en de wensen van die

omgeving. Iedereen voelde zich gelukkig, behalve hij-

ander. Zijn daar beiden zeer bedreven in…

zelf. Zo klein als hij was stak hij een berg energie in

elke traumabehandeling. En het leren afscheid nemen, ook van de

Hebben beiden al heel vroeg aangeleerd om hun

anderen, die hem zooo lief vonden en hield niets voor

traumatische belevenissen.

filtersysteem te richten op “de ander”. Ze zijn erg

zichzelf over. Dat brak natuurlijk op. Danny ging onge-

‘Sorting by Other’. Uiteraard zijn bij beiden de

wenst gedrag vertonen. Deed precies waar hij zin in

Dit NLP protocol heeft het heel goed gedaan bij de “9/11” slacht-

oorzaken anders. Nog een overeenkomst? Met

had en nam niets aan van de volwassenen om hem

offers en daar speelde natuurlijk ook bij mee dat de algemene ver-

beiden heb ik op de tijdlijn gewerkt. Hieronder

heen. Op school werd hij onhandelbaar; juf en hij kon-

ontwaardiging van deze terreurdaden tegen de Twin Towers de PTSS

lees je het verrassende resultaat.

den niet meer door dezelfde deur. Hij pikte niets meer

Herhaal de gecorrigeerde film zo’n acht tot tien keer, met elke keer een korte pauze aan het einde van de film. •

Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) en Acute Stress Stoornis

De symptomen zijn vooral invaliderend op het gewoon kunnen leven met veel angsten en daar dan weer een innerlijk gevecht tegen. Nachtmerries, vermijdingsgedrag (=fobie) en herhalingsbelevenissen en daar dan weer een stemmingsdaling tot depressie en/of slaappro-

Feedback

“life events” een plaats krijgen in het leven - hoe oneerlijk ook, hoe onrechtvaardig ook - en dat domweg verwachten dat alle angsten geëlimineerd gaan worden onrealistisch is. Het leren durven ervaren van deze bedreigende ervaringen dient ook een onderdeel te zijn van

klachten sociaal heel aanvaardbaar maakten. Trauma's opgelopen in

Frank Bourke is NLP-er van het eerste uur en gepensioneerd hoogleraar klinische psychologie. Hij is verbonden aan het IASH (Institute for the Advanced Studies of Health) als directeur van het wetenschappelijke Project Research & Recognition. Bovenstaand protocol is door hem ontwikkeld en o.a. toegepast op 800 overlevenden van 9/11/2001 in New York. De resultaten van zijn aanpak waren in vergelijking met de resultaten van 30 andere therapeutische hulpverleners waar hij in dit kader mee samenwerkte verbluffend: snel en effectief. Toen hij hierna NLP effectief voor zichzelf inzette bij het omgaan met en het genezen van een ernstige ziekte, committeerde hij zich volledig aan de doelstelling om NLP wetenschappelijk te (doen) onderzoeken en erkend te krijgen en de effectieve toepassing van NLP te (doen) bevorderen.

individuele situaties met een veel mindere sociale (h)erkenning (echtscheiding, faillissement, grensoverschrijdend gedrag) zullen daarmee extra zorg behoeven. Dat deze brede aanpak op visueel, auditief en kinesthetisch contact leggen daarmee beter werkt dan eenzijdiger behandelen middels alleen begrip tonen, doorspreken

van haar. Moeder, een wijs mens, ging een andere Ik zie het dagelijks om me heen. Mensen die ergens

school zoeken. Een plek waar Danny meer tot zijn

onderweg op hun levenspad een boodschap hebben

recht kon komen. Waar duidelijkheid en structuur was.

ontvangen en zich dat eigen maakten: “Ik doe er niet

Waar alleen van hem gevraagd werd te doen waar hij

toe, een ander is belangrijker,” en “Als ik er ben voor

voor gekomen was. Spelen en leren.

en/of EMDR (snel heen en weer kijken of geluiden waarnemen bij het

de ander dan word ik daarvoor beloond.” Eerlijk gezegd

actueel opnieuw inleven van de traumatische gebeurtenis) of zelfs

herken ik mijzelf onmiddellijk in deze groep. Ik richt

dempen, d.m.v. angstdempende psychofarmaca - dat geloof ik wel.

me ook het liefst op een ander. Heeft dit te maken met

De grootste uitdaging ligt in het met rapport kalibreren en dan

die boodschap of ligt de oorzaak dieper? Misschien een

samen op weg gaan om de ellende in stukjes te desensitiseren, even-

diep verborgen vraag? Misschien wel de vraag: Mag ik

tueel zelfs anesthetisch (gevoelloos) te maken door actief te leren

er wel zijn, met mijn hele hebben en houwen? IK, met

dissociëren. Of je daarbij de bioscoopmethode of je eigen tv scherm

mijn plus- en met mijn minkanten?

gebruikt met veranderingen aanbrengen in de submodaliteiten - aan-

De eerste vraag die de SBO-er zich stelt is: Wil jij mij

gepast aan de belevingswereld van de klant - is ieders eigen keuze. Ook het aanraken zal voor veel klanten een reïnforcer zijn.

accepteren zoals ik ben? Accepteer ik mijzelf met alles erop en eraan komt als

Ik denk dat deze NLP methode het waard is om deze ook in Nederland te introduceren en uit te voeren daar waar nodig. Wat mij

allerlaatste vraag.

betreft ga ik dit protocol toepassen in mijn psychotherapeutische

Vaak wordt ons gedrag beloond vanuit de omgeving:

praktijk.

familie, vrienden, de school, de sportclub etc. Vooral als ze het eens zijn met het gedrag. “Och, dat vind ik

voor meer informatie: zie Frank’s Blog op www.nlpiash.org contact: [email protected]

Frederik Westerouen van Meeteren NLP (kinder-en jeugd) psychiater contact auteur: [email protected]

46

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

nou zo lief van haar.” Of wat dacht je van: “Ik (de volwassene) voel mij altijd blij worden van jouw kind. Hij is zo sprankelend en lief.”

N L P

&

G e z o n d h e i d

47

Dan was er nog wel het gezagsconflict. Danny mocht

de volwassenen. Door op de hoogte van Danny te gaan

Hij sprong weer uit mijn armen en liep weg. Moeder en

weer leren kind te zijn i.p.v. de zorgende volwassene.

zitten, op mijn knieën, wilde ik een gelijkwaardig con-

ik waren toch wel een beetje geschokt van deze uit-

Spelenderwijs te leren leren zoals kinderen mogen

tact maken. Danny vond dat blijkbaar niet nodig en hij

barsting en spraken nog even met elkaar. Horen wij in

doen en dan te ontdekken dat het ook nog leuk is. De

zakte ook door zijn knieën. Misschien in de overdrach-

één keer achter ons: “Ik heb het op mijn (met nadruk

vorige juf had naar Danny toe wat steekjes laten val-

telijke zin: ‘ik ben kleiner dan jij en wil dat zo houden.

op mijn) tijdlijn gezet en wanneer ik groot genoeg ben

len, kon de eigenheid van Danny niet respecteren. Hij

Ik accepteer jou als grotere.’

ga ík andere mensen leren gelukkig te zijn.”

moest en zou, onder dwang, haar weg volgen. De

Weer vroeg ik hem of hij van anderen wilde leren en

Het klonk meer dan voldaan. Hij had het laatste woord.

nieuwe juf was de ‘gelukkige’ die het vertrouwen van

wanneer hij groot genoeg zou zijn, als hij echt groot

Enthousiast en vrolijk vertrok hij weer met zijn moe-

Danny terug mocht winnen.

was, hij weer mensen mocht helpen en leraar zijn. Ja,

der.

Lag het alleen aan de vorige juf of was de thuissituatie

dat wilde de kleine Danny wel.

daar ook debet aan? Ja, ook. En zeg nou eens eerlijk;

De grote Danny kreeg dezelfde vraag. Daar zat de

Jannie* kwam tijdens de tijdlijn erachter waarom zij

wat is er als ouder nog mooier wanneer mensen jou

bottleneck. Grote Danny had al zoveel positieve input

zich zo richtte op anderen. Waarom zij een hoge per-

complimenteren met jouw geweldig lieve kind waar

gehad op zijn oude gedrag dat hij zo wilde blijven.

fectiemeter had. Er kwamen bijzondere herinneringen

anderen ook nog eens gelukkig van worden. Als ouders

Moeder deed mee, ze was al meegelopen over de tijd-

naar boven en een antwoord op haar ‘anderszijn’ dan

stik je van trots en was je al gelukkig met je kind, nu

lijn aan de andere kant. “Danny, je kan nu eerst lekker

de andere kinderen. Zij moest om zichzelf lachen toen

ben je dat nog meer. Moeder herkende zich wel in die

spelen en leuke dingen doen. Je hebt dan alle tijd en

ze de beelden terug zag hoe gretig ze was om vooral

anderen, ook zij werd gelukkig van haar kind. En het

ruimte voor jezelf. Je mág straks als je groot bent

maar hetzelfde te zijn als de anderen. Ze wist al heel

kind zelf? Die voldeed maar al te graag aan de wens.

andere mensen helpen. Je mag hen leren wat ze nog

jong dat zij verschilde van een grote groep mensen om

mogen leren. Nu mag je eerst kind zijn en zelf nog een

haar heen. Was altijd al gevoelig geweest en had veel

Zwaar werk

heleboel leren.”

behoefte aan rustmomenten. Veel kinderen om haar

Eerst heb ik een metafoor geschreven voor Danny. In

Ik laste een pauze in om Danny de tijd te geven om er

heen was een bezoeking en ze bekeek alles liever van

het verhaal werd een bolletje wol overvraagd, kreeg

over na te denken. Nou dat deed hij. Met heel zijn lijfje

een afstandje. Al heel jong vertelde zij zichzelf dat ze

bescherming van een groter bolletje wol en kon daarna

kon je hem zien denken. Zijn ogen schoten alle kanten

vanaf een bepaald moment op de andere kinderen

wel spelen en genieten. De keer daarop zijn we de tijd-

op en zijn expressieve gezichtje maakte allemaal

wilde lijken. “Ik hoor het mezelf nog zeggen.”

lijn gaan uitzetten. Danny hielp enthousiast mee en

bewegingen. Hij vond het duidelijk een opgave.

Ze ging op anderen letten, keek hoe zij alles deden en

mocht zelf zijn lijnen uitzetten. Opvallend was dat hij

“Ja Danny,” vulde ik aan, “jij weet al een heleboel

verbaasde zich erover hoe gemakkelijk het de andere

niet in staat was om spontaan te zeggen waar hij de

omdat je al heel veel weet. Dat wist je misschien al

kinderen afging om veel vriendjes te hebben en overal

ijkpunten; dag, week, maand en jaren, had liggen. Hij

toen je in de buik van je moeder zat. Misschien zelfs

te spelen. Dus zij deed dit ook (het leek bijna een

wilde alles beredeneren en onder controle houden.

daarvoor al. Nu mag je eerst kind zijn, spelen en leren

modeling). Toch voelde zij zich doodongelukkig.

Zwaar werk voor zo’n klein knulletje, wel zo veilig.

van deze wereld. Ben je het er mee eens?”

Zij vroeg ook wel heel veel van zichzelf. Hoe kon ze

Nu is voor een kind van vijf een tijdlijn ook wel erg

Na nog een denkpauze knikte hij ‘ja’.

ook weten, dat als je iemand gaat modeleren, alleen

moeilijk. Ze hebben nog geen flauw benul van de tijd,

Met Danny ging ik een stap terug op het moment dat

dat overneemt wat bij jou past. Vooral respect te heb-

de dagen etc. En toch was Danny wonderwel instaat

hij spelen en leren nog leuk vond. Ankerde dit vast op

ben voor je eigen eigenheid.

om zijn tijdlijn uit te leggen en van het feit dat het er

zijn tijdlijn en we liepen terug naar het moment van

Op dat moment wilde ze alles. Ze kon het nooit goed

In een werksituatie is deze onbeperkte acceptatie en

lag, ook nog eens een betekenis aan te geven. Hij

nu, onderweg het plezier van spelen en leren gevend

genoeg doen voor zichzelf. Waar andere kinderen

liefde er niet. Je gaat functioneel met elkaar om en

zuchtte diep en zei: “Ik heb nu zelf veel meer plek.

aan de momenten die nodig waren. Ook in het nu vond

moeiteloos bergen vrienden hadden, kostte het haar

maakt samen een product voor het bedrijf waar je mee

Op de tijdlijn zochten we naar het antwoord: waar wil

Danny nog alles prima. Het volgende punt was om het

bergen energie om zoveel vrienden te hebben.

naar buiten kan komen. Met de ene collega klikt het

en mag Danny leren van anderen en nu nog lekker

plezier in de toekomst ook vast te houden. Daar was

Gelukkig was ze op een gegeven moment zo wijs om

wat beter dan met de andere. Soms hou je er zelfs een

spelen en gelukkig zijn?

Danny het niet mee eens. Hij wende zich af en liep

alleen de vrienden over te houden die er toe deden en

goede vriendschap aan over omdat je wel heel veel

naar het speelgoed. Moeder keek mij een beetje hulpe-

haar accepteerden zoals ze was. Het was ook wel erg

overeenkomsten met elkaar hebt.

Bewondering en erkenning

loos aan. Ik keek naar Danny en zei: “Het is oké,

lastig om te zijn zoals anderen en omdat dit niet lukte,

Zij had het gevoel dat ze maar met weinig mensen

Na een tijdje, vanwege het weinige tijdsbesef en zijn

Danny.”

kroop ze terug in haar schulp.

echt vrij kon praten. Haar direct leidinggevende was al

kon niet uitleggen wat daar precies was gebeurd. Ook

Boos

Eye-opener

erachter dat hij net zoveel moeite had met communi-

moeder kon het moment niet invullen. Toch was Danny

Moeder en ik spraken hierover en terwijl wij aan het

Hoewel ze bij een communicatiebedrijf werkt, gaat het

ceren als zij. Het was een eye-opener voor haar.

heel duidelijk. Hier stopte het kind-zijn en werd hij vol-

praten waren kwam Danny als een stevige wervelwind

onderling communiceren niet zo gemakkelijk als ze had

Daarnaast bemerkte zij dat hij precies wist dat zij toch

wassene en leraar.

op mij af. Hij sprong op mij af, recht in mijn armen.

gedacht. Zolang je nog thuis woont, wordt je geaccep-

wel ‘ja’ zou zeggen bij een spoedopdracht. Nee zeggen

Ik vroeg hem of de kleine Danny bereid was om als

Oei, wat was dat knulletje boos. Hij kon mij wel wat

teerd zoals je bent. Ouders hebben over het algemeen

hoorde niet bij haar. Jannie is één van die mensen die

kindje weer te spelen en dingen te leren van anderen.

doen. Hij gromde en kneep mij.

een onbeperkte liefde voor hun kind en accepteren het

goed onder tijdsdruk kan werken en ook nog een goed

Ik noemde alle dingen op die kleine Danny dan kon

Ik keek hem in zijn ogen en zei nogmaals: “Het is oké

kind zoals het is. Soms wordt vergoelijkend gezegd:

product afleveren. Geweldig voor een baas, deze men-

doen, zoals de grote Danny zelf al had aangegeven.

Danny. Jij mag zeggen of je iets wilt veranderen.

“Och wat lijkt hij/zij toch op …, die/ik was vroeger net

sen. Voor Jannie was het minder. Zij had het gevoel

Kleine Danny twijfelde eerst nog, want ook leraar en

Niemand dwingt jou. Jij mag zeggen of jij plezier wilt

zo.” Bovendien heeft elk gezin zijn eigen communica-

niet tegen de leidinggevende op te kunnen en ze kon

volwassene zijn leverde iets op: de bewondering van

hebben in het spelen en leren. Alleen jij kan dat doen.”

tievorm en begrijpt men elkaar met weinig woorden.

hem niet duidelijk maken dat zij overvraagd werd.

eigenheid, kwamen we uit op jongere leeftijd. Danny

48

helemaal onbereikbaar. Tijdens een oefening kwam ze

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

49

Ankeren op de tijdlijn Met Jannie legde ik de tijdlijn uit en erover lopend wist ze feilloos die momenten waarop ze zichzelf overvroeg, aan te wijzen. De schoolkinderen die ze na wilde doen, een verhuizing met het ouderlijke gezin. Het eindexamen waarbij zij haar scriptie moest verdedigen. Het leuke was ook om te horen welke creatieve hulpbronnen zij zelf had gevonden om die overvraging dragelijk te maken. Tot we op het punt kwamen waar zij mocht zijn wie zij was en zich veilig voelde. Dat was als baby in de box in de kamer. Ze kon er heerlijk rondkijken en er ZIJN. Gewoon vanuit rust, genieten. Ik vroeg haar om van de tijdlijn af te stappen. Op mijn vraag: “Is er nu een moment in jou leven waarin jij volop kan zijn wie jij bent, vanuit dezelfde rust die jij herkent van jouw boxtijd en wat jij als symbool kunt gebruiken op jouw tijdlijn? Dit symbool kan je dan gebruiken als anker en overal beschikbaar hebben.” Jannie nam even de tijd om hierover na te denken en keek mij rustig aan. “Ja, dat heb ik nu als ik met mijn paard aan het werk ben. Ik ben aan het leren om op zijn lichaamstaal te letten en mijn lichaamstaal in te zetten om met hem te communiceren. Wij hadden eerst helemaal geen ver-

Met Jannie heb ik nog een keer daarna een afspraak

trouwen in elkaar en we zijn letterlijk met elkaar

gehad. Ze vertelde dat zij een sollicitatiegesprek heeft

gebotst. Als wij nu samenwerken, dan hebben wij maar

gehad bij een ander bedrijf. Ze had haar anker geacti-

weinig nodig. Ik ben en voel mij altijd heel rustig als ik

veerd en het gesprek was heel goed verlopen. Ze is

bij hem ben. Als ik bij hem ben, ben ik optimaal aan-

aangenomen!

wezig en is het oké.” “Jij zit er al helemaal in, hè? Dit gevoel dat je nu hebt, kun je ankeren met je eigen lichaam. Je kunt het als het ware vast zetten. Daardoor kun je het altijd en overal waar je komt of nodig hebt hetzelfde gebaar

Helen te Vaanholt is maatschappelijk werker en NLP Master Practioner. Zij heeft een praktijk waarbij ze zich speciaal richt op Hoog Sensitieve kinderen en ouders.

maken en deze rust en oké zijn is in jou aanwezig.”

meer info en contact auteur:

Terug op de tijdlijn, met dit belangrijke moment inmid-

www.hoogsensitief-balance.nl

dels geankerd, liep ze alle momenten nog eens na. Situaties die daarvoor nog beladen waren werden, van-

* De namen zijn gefingeerd

uit de rust en oké zijn, veranderd. Ze hoorde nu ook andere mensen praten, die daarvoor weg gefilterd waren. Steunende mensen, die haar bemoedigden. Zag de reactie van deze steunende mensen en wist dat het oké was. Zij mocht zijn die ze was. Ze straalde helemaal na deze oefening. Ook haar toekomstlijn vastzetten was een eitje voor haar. Tevreden keek ze naar het resultaat en knikte. Zo was het goed! Het meest opmerkelijke was dat Jannie in haar praten met mij veranderd was. Eerder keek ze alle kanten op met zo min mogelijk oogcontact. Nu keek zij mij recht aan en haar bewegingen waren rustiger geworden. Zowel in haar ogen, gezicht als in haar lijfelijke bewegingen. Daarnaast was zij in haar spreken ook rustiger en duidelijk geworden, goed gearticuleerd sprak zij haar woorden uit.

N L P

&

G e z o n d h e i d

51

Boekenrubriek NVNLP Najaarscongres 1 december 2007

Leefboek voor kinderen Auteur: Theo Legters Uitgeverij: Panta Rhei, Katwijk ISBN: 97 890 884 000 70

We kennen hem als ‘taalpurist’, als NLP-er met een focus op kinderen: Theo Legters. Al een aantal malen heeft een artikel van hem in ons huisblad de vinger op diverse pijnlijke plekken gelegd met als Leitmotiv: taalpatronen.

DERDE GENERATIE NLP:

Taalpatronen zijn voor een groot deel verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het zelfbeeld bij kinderen (en dus latere volwassenen). De verwachtingen waren dan ook hooggespannen: wat kan deze auteur ons nog

HYPE OF LOGISCHE ONTWIKKELING?

meer bieden, en dan ook nog in boekvorm? Die verwachting wordt in dit eerste boek van deze

Theo Legters

auteur “Leefboek voor Kinderen” meer dan waar gemaakt. Op een oorspronkelijke manier brengt Theo Legters

Onder Dagvoorzitterschap van Lucas A.C. Derks wordt in parallelle workshops en plenaire discussies de meerwaarde van Derde Generatie toevoegingen aan NLP door voor- en tegenstanders onder de loep genomen.

NLP-tools binnen het bereik van kinderen, zodat zij,

heerlijk weg; als volwassene vlieg je er doorheen en je

zoals de ondertitel van het boek luidt, ‘hun leven (nog)

hebt binnen de 88 pagina’s in korte tijd een prachtig

leuker kunnen maken’. Het vernieuwende van het boek

overzicht van wat NLP voor jou als lezer(tje) kan bete-

is dat op iedere bladzijde het welbevinden van het aan-

kenen. Nergens klinken belerende opmerkingen, iedere

gesproken en lezende kind centraal staat; het is geen

keer weer wordt kinderen de mogelijkheid geboden om

reclameboek voor NLP. Het is een boek dat NLP laat

te kiezen voor verandering. Het boek is gelardeerd met

zien binnen de context waarvoor het bedoeld is, name-

korte stellingen, die achterin nog even allemaal als

lijk als middel om gelukkiger te zijn, jezelf beter te

geheugensteuntje op een rijtje staan.

begrijpen en veranderingen in gang te zetten. Het aan-

De gekozen onderwerpen bestrijken een ruim veld: het

trekkelijke boek met veel foto’s en illustraties leest

gaat over omgaan met gevoelens, omgaan met vriendschap, eenzaamheid en pesten; maar ook: hoe om te gaan met situaties als scheiding of ‘problemen die eigenlijk te groot voor je zijn’.

De organisatie van de workshops is in volle gang. In augustus staan de details (sprekers, prijs) op: www.nvnlp.nl Leden krijgen een aankondiging per mail.

Het boek lijkt uitstekend geschikt te zijn om op scholen als lesmateriaal te dienen om kinderen te leren zelfbewust te worden, te leren om in opties te denken, te ontdekken hoe je je leven kunt veraangenamen – het zou eigenlijk een verplichting voor scholen kunnen zijn om dit boek aan te schaffen.

Noteer vast in je agenda!

Er zijn weinig boeken voorhanden die NLP zo prachtig, helder en meevoelend aan de orde stellen. Voor NLP’ers is het bijna een minihandboek geworden. Als u gevraagd wordt om in het kort NLP uit te leggen …

Zaterdag 1 december 2007 10.00 uur -17.00 uur Hotel de Witte Bergen, Eemnes

bied dit boek aan! Want hoewel de titel anders doet vermoeden, is het ook bijzonder geschikt voor volwassenen; naast dat het hen helpt hun kinderen beter te begeleiden, zullen zij er ook hun eigen voordeel mee kunnen doen.

N L P

&

G e z o n d h e i d

53

vervolg Boekenrubriek De dagen worden alweer wat donkerder, tijden van cadeautjes doemen langzaam op: wat ons betreft kan dit boek als geschenk aan uw (klein-)kind(eren) veel goeds teweeg brengen. Om met een klassieker te eindigen: dit boek hoort thuis in iedere boekenkast als werkboek om het leven nog plezieriger te maken, zowel van klein als groot! Het Leefboek voor Kinderen is sinds begin oktober verkrijgbaar in de betere boekhandel voor de aantrekkelijke prijs van € 14,50.

Joop van Duuren heeft ruim 30 jaar onderwijservaring waarvan vele jaren in het schoolmanagement. Daarnaast is hij NLP-trainer en coacht vanuit zijn eigen praktijk zowel kinderen als volwassenen. contact auteur: www.nlptraining.nl

Paul Liekens NLP, sjamanisme en kwantumfysica In deze boeiende tijd van zich versnellende evolutie op allerlei gebieden is het niet zo eenvoudig om maximaal de groeikansen te benutten die nu op vele niveaus aangeboden worden. We stevenen met volle kracht op een nieuw tijdperk af en vanuit vele invalshoeken worden ons nieuwe ideeën aangereikt. De kwantumfysica geeft een heel nieuwe wending aan inzichten over materie, energie en tijd. Wetenschappelijke experimenten tonen de invloed aan van gedachten en intenties op materie, op de toekomst, op jouw leven. Deze nieuwe denkbeelden komen wonderwel overeen met de oeroude inzichten van de praktisch ingestelde sjamanen, de Hawaiaanse kahuna's en de Egyptische priesters. Paul Liekens overbrugt de kloof op zijn manier en reikt je NLP-oefeningen en sjamanenrituelen aan om kennis te integreren in de praktijk. Met een bijdrage van Heino Jansen Ing., chemisch technoloog. Pas nieuwe inzichten uit de kwantumfysica met NLP toe op je eigen leven PAUL LIEKENS geeft al vele jaren NLP-opleidingen, workshops over bewustzijnsontwikkeling en recentelijk ook initiaties in sjamanisme. Hij heeft 30 jaar ervaring in de randwetenschappen en heeft inmiddels 18 boeken geschreven.

Omvang ca. 96 blz., pb. Formaat 9,5 x 19,5 cm. Prijs ca. € 4,95 ISBN 978 90 202 0176 5

N L P

&

G e z o n d h e i d

55

Speelwijzer De redactie van INzicht test met het Speelwijzerteam, onder leiding van Jesse van Tuijl, de bord-, kaart- en computerspellen die verkrijgbaar zijn op gebied van coaching, training en zelfontwikkeling. Heb je een tip voor een spel dat we kunnen uittesten of wil je een keer aan een speltest deelnemen? Neem contact op met [email protected]

Het Grote Beïnvloedingsspel

de ander: jij bent vijandig en zwak relatie:

kijk naar mij en voel je minderwaardig

AGRESSIEF

Freek Dirkx

zelf:

ik ben kwaad, bedreigend

de ander: jij bent vijandig en machteloos relatie:

wees bang voor mij

Een intrigerende naam; wie wil er niet meer invloed op

NLP Opfrisdagen Voor iedereen die (weer) meer wil.

de mensen en gebeurtenissen om zich heen hebben?

OPSTANDIG

En dat je dat dan kunt leren van een spelletje! Voordat

zelf:

het Speelwijzerteam het spel kan gaan spelen krijgt

de ander: jij bent onbetrouwbaar, jij mag mij niet

het eerst uitleg van Fenno Moes, die dit spel samen

relatie:

ik ben anders, ik heb niemand nodig. verwerp me, haat me maar

met Bert van Dijk ontwikkelde. TERUGGETROKKEN Het Grote Beïnvloedingsspel is gebaseerd op de theorie

zelf:

van Dr. Timothy Leary (1920 - 1996). Hij was een

ik doe alles verkeerd, het is mijn eigen schuld

Amerikaanse schrijver, psycholoog, softwareontwerper

de ander: jij bent bedreigend

en campagneleider voor onderzoek naar psychedelische

relatie:

bemoei je maar niet met mij

drugs. Hij is bekend (en omstreden) geworden als voorvechter voor het gebruik van LSD als therapeuti-

AFHANKELIJK

sche en spirituele verrijking.

zelf:

ik ben zwak, ik heb hulp nodig

de ander: jij bent steviger dan ik

Een hele dag aandacht voor één onderwerp en zo actief aan de slag met NLP. Creëer een verdieping in je kennis en integratie in de praktijk.

Leary deelde het gedrag van mensen in aan de hand

relatie:

jij moet mij helpen en leiden

van twee dimensies: 1. Dominantie (boven) en onderschikking (onder)

AANPASSEND

2. Liefde (samen) en strijd (tegen)

zelf:

ik ben vriendelijk, aardig en meegaand

de ander: jij bent ook vriendelijk en aardig Hij ontdekte verder een tweetal wetmatigheden in hoe

relatie:

zeg maar wat je wilt; ik ben tot alles bereid

mensen reageren: 1. Spiegeling: samenwerking lokt samenwerking uit

Dinsdagavond 20 november:

De kracht van modelleren

en tegenwerking lokt tegenwerking uit.

HELPEND zelf:

2. Aanvulling: dominantie lokt onderschikking uit, leiderschap lokt volgzaamheid uit, en omgekeerd. Op basis van deze indeling, zijn er acht rollen te onder-

ik ben evenwichtig, betrouwbaar en sympathiek

de ander: jij bent ook evenwichtig en sympathiek relatie:

wij mogen elkaar graag

scheiden, met elk hun eigen zelfbeeld, beeld van de ander en de bijbehorende relatie:

meer weten:

www.amayu.nl of tel. 020-6369092

Het spel in de praktijk Iedereen heeft een kaartje voor zich met daarop een afbeelding van de Roos van Leary. Dit kaartje hebben

LEIDEND zelf:

ik ben sterker, beter dan jij; ik overzie "het"

we hard nodig. De theorie denken we wel te snappen

de ander: jij bent zwak en hulpbehoevend

maar die blijkt bij het spelen van het spel toch behoor-

relatie:

lijk ingewikkeld. Het wordt een heel gepuzzel. Het

jij moet naar mij luisteren

helpt enorm om de situatie in een rollenspel te spelen. CONCURREREND

Als NLP-er werk je toch het liefst ervaringsgericht. Toch

zelf:

ik ben beter dan wie ook, ik vertrouw alleen

is het niet zo moeilijk om het juiste antwoord te vin-

op mezelf

den; dit is de reactie die verstandelijk de juiste is en

N L P

&

G e z o n d h e i d

57

vervolg Speelwijzer die je jezelf voorneemt om te geven; in de praktijk is

Marian Bongers:

dit de reactie die je achteraf het liefst had gegeven. Al

Ik denk dat het goed inzetbaar is bij sociale vaardig-

spelende komen bij bepaalde reacties beelden naar

heidstrainingen. Kinderen kunnen mbv speelplein/ zij-

boven van mensen die typisch bij deze reactie horen.

lijn de verschillende manieren van reageren oefenen en

Ik heb al snel 8 personen gevonden die als (stereoty-

ervaren en zo bewust worden van wat hun 1ste reactie

pisch) voorbeeld van de reactie dienen. Wat zou mijn

is en of die wel handig is als je je doel wilt bereiken.

Dit keer geen review van een (nieuw) spel, maar

deze manier om

typische reactie zijn? Het leuke van het spel is om uit

Ook denk ik dat het heel bruikbaar is om als leerkracht

een impressie van een bezoek aan Henriëtte Mol,

snel veel over de

toe zoeken waarom dit de beste reactie is; de toelich-

inzicht te krijgen in je eigen manier van reageren,

die onder de naam “NLsPel” spel en spelen

speler te weten te

ting zorgt daarbij voor een prettige verwarring: men-

maar ook in de reactie van de ander.

gebruikt in haar werk met kinderen en in haar

komen.

Spel als hulpbron

“diagnostiseren” en

Henriëtte Mol

interveniëren lopen op deze manier door elkaar. En het

Ria Eijck

spel helpt om op

trainingen. In de werkkamer van Henriëtte voel

sen zijn gelukkig niet zo rechtlijnig dat hun reactie met 100% te voorspellen valt. Veel hangt af van het doel

Jesse van Tuijl:

je je weer even kind. Overal speelgoed, knuffels,

Een ander spel is

en dat is iets waarmee een NLP-er goed uit de voeten

Aangezien de positieve punten van dit spel al duidelijk

zandbakken en natuurlijk… heel veel spellen.

Pinocchio, even-

kan.

naar voren zijn gekomen, wil ik graag even in een mis-

eens een kaartspel,

matchende rol stappen en wat leerpunten aangeven:

We beginnen met een bordspel “Dino's dodge'm”,

waarbij bluffen (of

Al snel komen trainingssituaties bij me op waarin ik dit

Het Grote Beïnvloedingsspel is een handig leermiddel

waarbij je de dino's van je eigen kleur zo snel mogelijk

liegen) mag. Vaak

spel uitstekend zou kunnen gebruiken. Het maakt

wat mij betreft om meer inzicht te krijgen in gedrag.

naar de overkant moet zien te krijgen. Een spelletje

zelfs moet. Liegen

patronen duidelijk en geeft de mogelijkheid om deze

Door er het model van Leary bij te gebruiken en er

waar Henriëtte ook vaak mee begint in het eerste con-

is een belangrijke

patronen effectief te veranderen. Je kunt de bestaande

nieuwe termen gebruikt worden (ten minste als je het

tact met een kind. Je kunt al veel waarnemen aan de

vaardigheid in de ontwikkeling van kinderen; Nico

kaartjes gebruiken (40 privé- en 40 werksituaties)

model nog niet kent), ga je op een andere manier kij-

manier waarop een kind het spel speelt, zonder dat je

Knijnenburg –tot voor kort hoofddocent aan de oplei-

maar door de context aan te passen kun je de kaartjes

ken naar gedrag.

veel hoeft te praten. Bovendien kan tijdens het spel op

ding speltherapie in Utrecht– zegt hierover: “Liegen

eenvoudig aan je doelgroep aanpassen.

Dat is ook meteen een klein nadeel: je moet eerst de

een ongedwongen manier ook verbaal informatie inge-

bevordert de autonomie.” In het spel zitten kaartjes

achtergronden van het model goed doorlezen, voordat

wonnen worden; vragen kun je doseren.

met de kleren van Pinocchio, in verschillende kleuren.

je het spel kunt gebruiken. Daarnaast is het als

De eerste speler bekijkt het eerste kaartje en zegt wat

Henriëtte Mol:

coach/trainer wat mij betreft belangrijk om er eerst

Na dit ontspannen begin komt

Fenno Moes sluit zich niet aan bij de mensen die een

langer mee gewerkt te hebben, om meer effect te krij-

een lastiger spel, driedimen-

pak kaarten ontwikkelen en dat dan een spel noemen;

gen.

sionaal 'vier op een rij'. We

waarheid spreekt of

merken zelf al dat het vraagt

bluft. Als speler 2 het

zonder blikken of blozen zegt hij dat Het Grote

erop staat. Dan is het aan de volgende speler te beoordelen of de ander de

Beïnvloedingsspel meer een leermiddel dan een spel is.

Ondanks dat ik normaal gesproken wat minder fan ben

om je in de ander te kunnen

mis heeft krijgt hij een

Het is niet zijn ruiterlijk toegeven waar ik voor val;

van rollenspelen (met situaties die in eerste instantie

verplaatsen (2e positie),

andere kaart waarop

direct ben ik gecharmeerd van dit pak kaarten omdat

geen eigen voorbeelden zijn), merk ik dat ik bij de

welke stappen gaat de ander

een stukje van de neus

het me aan het puzzelen zet. In de handleiding vind je

meeste van deze voorbeelden op de kaarten snel geas-

zetten, volg je je eigen plan

van Pinocchio staat.

twee overzichtelijke schema's (blz. 10); één met inter-

socieerd ben en de verschillen van reageren ervaar.

of ga je vooral in de verde-

Hoe meer van die

actiepatronen die prikkelende namen gekregen hebben,

Door deze kaarten leer je snel met het model te wer-

diging? Heb je ruimtelijk

zoals de liefdesdans, de agressiespiraal en het mees-

ken.

inzicht?

ter/slaafmodel. En een schema waarmee je deze patro-

kaarten, hoe langer de neus. Eveneens

We merken dat het spel

een spel dat met

nen kunt doorbreken. 19 jaar geleden maakte ik kennis

Ter afsluiting:

niet alleen bij kinderen

met de Roos van Leary. Al drie jaar werk ik met de

We hebben veel plezier in het spelen van dit leuke

werkt, maar ook bij vol-

Interactiewijzer en hoewel ik daar enthousiast over

spel. Het is wel aan te bevelen om de tijd te nemen de

wassenen. Als begelei-

ben, merk ik dat door deze twee schema's en de spel-

theorie door te nemen. Het is een mooi interactiespel

der moet je op twee

kaarten, de Roos van Leary nu écht voor mij begint te

dat veel houvast geeft voor doelgerichte en effectieve

niveaus tegelijk kunnen

leven. De situatiebeschrijvingen zetten me meteen aan

communicatie. Ook is het een bemoedigend spel: het

werken: je speelt het

met vrienden kan erg

het denken. Direct vraag ik me af in welk octant het

hoeft zo niet te blijven, een andere reactie kan de

spel mee en je obser-

gezellig worden met dit

gedrag hoort, evenals het gedrag dat als primaire reac-

impasse doorbreken.

veert de reacties van

tie naar boven komt. Het tweede schema geeft houvast

de ander, waarop je direct kunt interveniëren. Wanneer

voor het bedenken van een effectieve reactie. Zonder dat het expliciet genoemd wordt, ligt overduidelijk de NLP-vooronderstelling 'de betekenis van je communicatie is de reactie die je oproept (en niet wat je bedoelt)' ten grondslag aan dit spel.

58

De doos bevat ook 2 boekjes: een over de achtergrond, de speltheorie en de spelvarianten. Het andere boekje geeft uitgebreide toelichting op de speelkaarten. Het spel is verkrijgbaar bij de betere boekhandel en kost: EUR 35,--

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

meerdere mensen te spelen is, niet alleen voor therapeutische doeleinden, ook een avond

spel. Het spreekt voor zich dat

een kind bijvoorbeeld zomaar iets lijkt te doen, merkt

kalibreren hier een belangrijke kwaliteit is; bluft de

Henriëtte op: “Eens kijken wat jouw plannetje is”. Hoe

voorgaande speler of niet? In het werken met kinderen

het kind daarop reageert (bijvoorbeeld door hardop te

wordt ook duidelijk of een kind moeite heeft met bluf-

zeggen: “oh, ik heb geen plannetje, ik deed zomaar

fen of niet, of ze het goed kunnen verbergen en of ze

iets” of z'n mond houdt en vervolgens planmatig te

bij een ander goed kunnen waarnemen of hij/zij bluft.

werk gaat) geeft weer nieuwe informatie. Observeren,

Een leuk detail in dit spel zijn de kaartjes met de stuk-

N L P

&

G e z o n d h e i d

59

Adreslijst NVNLP aangesloten instituten

vervolg Speelwijzer

Onderstaande opleidingsinstituten zijn reeds lange tijd aangesloten bij de NVNLP en hanteren de NVNLP kwaliteitsnormen voor hun NLP opleidingen en -trainers. Er kwamen nog meer spellen, waarbij steeds andere vaardigheden van belang zijn. Al napratend concludeerden wij dat spel uiteraard een belangrijk hulpmiddel is in het therapeutisch werken met kinderen. Het

Academie voor NLP Dolderseweg 150a, 3738 BM

Den Dolder Tel: 030-2258794, e-mail: [email protected], www.academievoornlp.nl

biedt ook veel mogelijkheden voor ouders om op een andere manier naar hun kinderen te kijken en voor leerkrachten om helderheid te krijgen over bepaald

Academie voor Psychologica Pesserstraat 24, 7901 LC Hoogeveen, tel: 0528-234528 fax: 0528-230466, e-mail: [email protected], www.academievoorpsychologica.nl

gedrag van kinderen. Spel wordt meestal geassocieerd met kinderen en kindzijn. Spel is echter ook een geweldig hulpmiddel in

Alter Vision Melbournestraat 24, 3047 BJ Rotterdam, tel: 010-2470686, fax: 010-2470682, e-mail: [email protected], www.altervision.nl trainer: Christiene M. de Vries

training en coaching van volwassenen. Ook zogenaamde kinderspelen kunnen, gespeeld door volwassenen, veel informatie en stof tot praten opleveren. De hierbo-

Amayu Ontwikkeling & Training Latherusstraat 23 1, 1032 CS Amsterdam tel: 020-6369092, e-mail: [email protected], www.amayu.nl

ven beschreven spellen zijn daar goede voorbeelden van.

Arcturus NV

De spelletjes die beschreven zijn, zijn o.a. te koop bij

internationaal training instituut voor communicatie en NLP Lierse Steenweg 105, B-2560 Kessel, tel: +32 (0)3 488 40 54 fax: + 32 (0)3 488 40 53 e-mail: [email protected], www.arcturus.be

spellenwinkels. Deze en vele andere spellen worden uitvoerig beschreven op de website www.vlaams-spellenarchief.be. Ben je geïnteresseerd in de trainingen die Henriëtte Mol geeft? Google dan haar naam en vindt diverse

BGL & partners

Hoofdweg 726, 2132 BV Hoofddorp tel: 023-5556755, e-mail: [email protected], www.bgl.nl

Bureau Personal Development Topaas 8, 2719 VD Zoetermeer, tel: 079-3630685, fax: 079-3630687, e-mail: [email protected], www.bpdtraining.nl

organisaties waar zij trainingen geeft.

Crealon contact auteur: [email protected]

Pallisander 449 3515 MZ Dordrecht, tel: 078 – 6163597, e-mail: [email protected], www.crealon.nl

jes neus van Pinocchio. Door de kaartjes tegen elkaar aan te leggen wordt de neus steeds langer. Hoe doet

De eerste verdieping

Delftweg 345, 3046 NH Zweth Tel: 010 - 2470715, E-mail: [email protected] , www.1e-verdieping.nl

een kind dit, heel precies of niet? Een belangrijke andere waarde die Henriëtte toekent

EduCare Postbus 192, 5110 AD Baarle Nassau tel: 013-5078411, e-mail : [email protected], www.educare.biz

aan het werken met spel is dat spel de mogelijkheid biedt om een hulpbron in het heden te activeren. Door de manier waarop Henriëtte kijkt naar hoe een kind

Frank Bruining Personal Coaching & Training

speelt of met hindernissen in een spel om gaat, ont-

Gantelweg 2 4286 EH Almkerk (bij Gorinchem) tel: 0183-40 45 83, fax: 0183-40 47 86, e-mail: [email protected], www.frankbruining.com

staat er ter plekke een potentieel aan hulpbronnen waar direct op terug gegrepen kan worden op het moment dat het probleem waarvoor het kind komt,

Global Edutainment Wilsonweg 2, 2182 LR Hillegom Tel: 0252 - 518 537, E-mail: [email protected] , www.globaledutainment.nl

besproken wordt. Als voorbeeld noemt Henriëtte een kind dat een pro-

GO Centrum voor Groei en Ontwikkeling T.U.Masmanstraat 7, 3813 ZE Amersfoort tel: 033 - 4802993, e-mail: [email protected], www.go-centrum.nl

bleem heeft met het afspraken maken met vriendjes en in een spelsituatie laat zien dat hij goed vooruit kan denken. Wat is er mooier om op dat moment meteen

Hanssen advies & training

Ernst Casimirlaan 42 9717 AX Groningen, tel: 050 - 3136563, e-mail: [email protected], www.blissconsulting.nl

een bruggetje te slaan? “Ik zie dat jij goed plannetjes kunt maken. [Kind knikt instemmend.] Hoe kun je dat gebruiken als je graag wilt dat er woensdag iemand bij

Heart Systems Nederland

Julianaplein 9, 6049 BS Herten (bij Roermond) e-mail: [email protected] (of .nl), www.heartsystems.com (of .nl)

jou komt spelen?” Het benoemen van die kwaliteit kan een belangrijke hulpbron zijn voor het kind om voortaan wel die afspraken met vriendjes te maken.

60

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

61

Adreslijst NVNLP aangesloten instituten De HOMME tcc

Postbus 4, 7630 AA Ootmarsum, tel: 0541-680501, fax: 0541-680337, e-mail: [email protected], www.dehomme.nl

SETH Academie voor Eclectische Psychotherapie Postbus 95909, 2509 CX Den Haag tel: 070-3881105, 079-3317331, e-mail: [email protected], www.seth.nl

IEP - Instituut voor Eclectische Psychologie

Staringstraat 1, 6511 PC Nijmegen, tel: 024 -3230837, fax: 024- 3226512, e-mail: [email protected], www.iepdoc.nl

Smara Siddhi Instituut Algerastraat 11a, 3125 BS Schiedam, tel: 010-4781158, fax: 010-4781455, e-mail: [email protected], www.smarasiddhi.nl

Howling Quest

Binnenhof 47, 2903 CH Capelle aan den Ijssel tel: 010-2840625, e-mail: [email protected], www.howlingquest.nl

Sophia, Centrum voor Integraal Welzijn

Borgstee 48, 9403 TV Assen tel. 0592-399790, e-mail: [email protected] , www.sophiainstituut.nl / www.sophia-ciw.nl

Instituut voor PsychoEconomie Heusdensebaan 109a, 5061 PP Oisterwijk tel: 013-5234948, fax: 013-5234949, e-mail: [email protected], www.ivpe.nl

Tarázát Instituut Ungerplein 2 - flat 6, 3033 BR Rotterdam tel: 010-4183599, fax: 010-2850038, e-mail: [email protected], www.tarazat.nl

ITAN NLP opleidingen Hereweg 8E, 9724 AB Groningen Tel: 050 - 5278013 Fax: 050 - 3135053 E-mail: [email protected], www.itan.nl

Trainingsinstituut Rappard Bregeleane 72, 9051 PN Stiens (Friesland) tel. 058-2574091 mob. 06-51995626, e-mail: [email protected], www.rappardnlp.nl

JBL Trainingen

Paul Schuitemastraat 26, 3059 PK ROTTERDAM tel: 06-53412082, e-mail: [email protected], www.jblt.nl

Unique Quality Coaching Krijtenberg 16, 8131 HB Wijhe tel. 0570 – 524880, e-mail: [email protected], www.uqc.nl

Mind Academy

Benedenweg 57, 1834 AK Sint Pancras tel: 072-5647897, e-mail: [email protected], www.mindacademy.nl

Vidarte Sint Jorisstraat 131, 5211 HA ‘s-Hertogenbosch tel: 073-6440936, fax: 073-6440938, e-mail: [email protected], www.vidarte.nl

Mindfactory training & personal coaching Hartweg 40, 3762 SE Soest, tel: 035 – 5415542, e-mail: www.mindfactory.nl , [email protected]

ZUMAYA Brouwerstraat 6, 1814 HZ Alkmaar tel: 072-5127113, e-mail: [email protected], www.zumaya.nl

Nederlandse Academie voor Psychotherapie A. Schelfhoutstraat 48, 1058 HV Amsterdam tel: 020- 6150494, fax: 020-6173578 e-mail: [email protected], www.academie-psychotherapie.nl

NLP Punt NL Dr. A. Kuijperstraat 22, 2211 BE Noordwijkerhout, tel: 0252 – 340689, e-mail: [email protected], www.nlppunt.nl NLP Seminars Nederland Postbus 5028, 2000 GA Haarlem, tel: 0251 – 310669, e-mail: [email protected], www.nlpseminars.nl NTI-NLP - Nederlands Trainingsinstituut voor NLP

Oosterzijweg 8, 1906 AX Limmen tel: 072-5053501, fax: 072-5052294, e-mail: [email protected], www.ntinlp.nl

On Speaking Terms Sibeliushof 27, 3438 XH Nieuwegein, tel: 030-2733991 e-mail: [email protected], www.ost.nl Phoenix Opleidingen Raiffeisenlaan 26A, 3571 TE Utrecht tel.: 030-2711383, e-mail: [email protected], www.phoenixopleidingen.nl PNL Portugal

Rua Senhora do Monte 32 r/ch Esq. 1170-361 Lisboa - Portugal tel: 00 35 1 96 653 47 05, e-mail: [email protected], www.pnl-portugal.com

School voor NLP St. Reneldisplein 3, B-3001 Leuven, tel: 0032/475/61.45.23, e-mail: [email protected], www.nlp.be SenSolid Postbus 58, 9980 AB Uithuizen (Groningen) tel: 0595-432534, fax: 0595-434477, e-mail:[email protected], www.sensolid.nl

62

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7

N L P

&

G e z o n d h e i d

63

volgend nummer INzicht: Thema:

NLP en Onderbewustzijn Verschijningsdatum:

december 2007 Sluiting Kopij:

1 december a.s.

64

I N z i c h t

H e r f s t

2 0 0 7